Magazyn komputerowy PTiKuś
www.ptik.ivg.pl
#3 - Grudzień

Netykieta dowolnej grupy dyskusyjnej

I. Wstęp:

USENET lub news jest to usługa sieciowa dla społeczności grup dyskusyjnych. Podstawowym "klockiem" Usenetu jest grupa dyskusyjna. Dyskusje toczą się ( w ramach takich grup) prawie na każdy temat. Odbywają się one za pomocą poczty elektronicznej i specjalnego oprogramowania. Dostęp do danej grupy można uzyskać po dokonaniu tzw. subskrypcji czyli zapisaniu się do niej. Sposoby zapisywania się do grupy i konfiguracji klienta pocztowego pomijam świadomie, bo nie o tym chcę pisać. 

Może nie wszyscy wiedzą, ale to rok 1979 jest powszechnie uznawanym rokiem narodzin sieci nazwanej Usenet. Studenci Tom Truscott, Jim Ellis (Duke Univ.,USA) i Stev Bellovin (Univ. of North Carolina, USA) wpadli w owym czasie na pomysł użycia z wykorzystaniem linii telefonicznych tzw. UUCP (Unix-to-Unix Copy Protocol) do przesyłania, gromadzenia i wymieniania informacji w postaci elektronicznej dla użytkowników Unixa zainteresowanych określoną tematyką . Oczywiście niezbędne do tego było specjalne oprogramowanie, które zresztą sami stworzyli. I tak oto narodził się Usenet łączący komputery pomiędzy ich uniwersytetami. Po pewnym czasie na serwerach news zastosowano i nadal wykorzystuje się protokół NNTP (Network News Transfer Protocol). Ostatnio dostępne są też grupy dyskusyjne za pomocą stron www.

 

II. Wygodna definicja USENET-u:

czyli czym nie jest i nie może być Usenet. Ta wygodna definicja napotkana w jednej z książek o Internecie ( tytułu i autora niestety dzisiaj nie pamiętam) tak mi spodobała  się, że  postanowiłem ją przedstawić na swój sposób. I tak moja pamięć zatrzymała następujące myśli, o tym że Usenet :

  • nie jest organizacją - Gdzie mieści się centralna władza ?  W Usenecie nie znajdziesz cech centralizacji.
  • nie jest globalną siecią  komercyjną - Postawą są komputery akademickie i rządowe. Usenet powstał przede wszystkim w oparciu o komputery uczelniane. Ograniczenie działań komercyjnych wynika więc z tradycji prekursorów Usenetu i kontynuacji przez nowych administratorów.
  • nie jest Internetem - ponieważ ma zupełnie inne cele i założenia systemowe. Jest m.in. międzynarodowym miejscem spotkań i dyskusji. Wiele nie-internetowych maszyn jest również wykorzystywane w Usenecie..
  • nie jest rozmową 1:1, 1:wielu, wielu:1 - bo jest dialogiem typu "wielu do wielu".
  • nie jest grzeczny - Kto może powstrzymać danego usera, jeżeli ten zacznie "szaleć" ?
  • nie jest prawem użytkownika - Masz prawo do wolności lokalnego wygłaszania własnych poglądów. Natomiast nie istnieje prawo głoszenia tych poglądów za pomocą cudzego komputera. Właściciel komputera nie musi go udostępniać.
  • nie jest w bardzo wielu przypadkach dostępny publicznie. Wielu z nas mylnie sądzi, że jest jednak dostępny powszechnie. Przykładem na to, że tak nie jest są m.in. grupy moderowane.

 Można z tym się zgadzać lub nie. Ja uważam, że większość z tego co napisałem powyżej jest prawdziwe.

 

III. Netykieta dowolnej grupy dyskusyjnej  (ver. Bluegem) :

Netykieta, netiquette lub "sieciowa etykieta" to powszechnie akceptowane i stosowane w praktyce zasady (etyczne) zachowania uczestników obowiązujące podczas korzystania z grup dyskusyjnych.  Nazwa pochodzi od specjalnego i trochę komicznego połączenia słów:  net (sieć ) i etykieta (zamiast etyka). Z tego co wiem większość grup dyskusyjnych, a konkretnie administratorów serwerów, może proponować i posiadać wewnętrznie ustalone reguły - własną wersję netykiety. Przestrzeganie jej jest zalecane wszystkim użytkownikom Usenetu. Stosowanie jej przez użytkowników ma zapewnić, ułatwić prowadzenie konstruktywnej i miłej dyskusji. Dla niezłośliwego podkreślenia tego, że netykieta jest zbiorem umownych, akceptowanych i czasami wymuszonych zasad zachowania użytkowników danej grupy dyskusyjnej przedstawiam jedną z nich, którą spotkałem podczas podróży w sieci. Wybrałem ją ze względu prosty język i niewielką ilość "przykazań", ale za to bardzo wymownych.

Regulamin - 6 przykazań :

1. Zabrania się wysyłania wiadomości w postaci html. Dopuszczalny jest jedynie format tekstowy.
2. Zabrania się wysyłania wiadomości posiadającej polskie znaki.
3. Odpowiadając na daną wiadomość należy "odciąć" wszystkie zbędne reklamy, spam.
4. Nie należy wysyłać wiadomości typu: "jestem początkujący, szukam nauczyciela".
5. Nie wolno wysyłać reklam, "łańcuszków", informacji o zarobku w sieci itp.
6. Zabrania się wysyłania jakichkolwiek plików na główny adres pocztowy listy. Należy się dogadać między zainteresowanymi   stronami, bo nie wszyscy chcą otrzymywać nasze pliki.

Wszystkie osoby, które nie będą się stosować do powyższego regulaminu zostaną automatycznie usunięte z listy.

Mam nadzieję że twórcy w/w regulaminu wybaczą mi drobne poprawki "ogonków". Tekst pierwotny zgodnie z przykazaniem nr 2 nie miał ich. Ciekawe jest też to, że ta mini netykieta jest stosowana przez polską grupę dyskusyjną. No cóż, osoby uważające się za hackerów zawsze miały i mają odmienne poglądy na "korzystanie" z sieci, w tym z Usenetu. ;-)  Mimo wszystko muszę przyznać, że większość nakazów/zakazów jest zgodna z pierwowzorami netykiety news . I bardzo dobrze, bo o to właśnie m.in. chodzi. Nie szkodzić innym, nie utrudniać dyskusji i nie obciążać sieci (Usenetu) !    

Natomiast ja, z lenistwa tzn. dla ułatwienia sobie "życia" oraz ze względu na większe / mniejsze podobieństwa lub jak kto woli różnice zauważone w netykietach odwiedzanych grup dyskusyjnych opracowałem własną . Oczywiście może ktoś mi zarzucać, że nie jest ona uniwersalna. Może, ale IMHO zawiera wystarczającą ilość zaleceń umożliwiających bezkonfliktowy udział w dowolnej grupie. 

  1. Nigdy nie zapominaj, że po drugiej stronie jest też człowiek. Czasami może to być też hacker. 
  2. Uważaj na własne dowcipy i swój sarkazm. Nie każdy potrafi i chce je zrozumieć.
  3. Nie odpowiadaj w sposób gniewny. Zastanów się nad swoją reakcją. Mocne słowa, emocjonalna lub gniewna reakcja tzw. fire (płomień) zniechęcają do dalszej dyskusji lub kończą się nabyciem "pamiętliwych" urazów i uprzedzeń.
  4. Uważaj na to, co mówisz (piszesz) o innych. Nie używaj wulgaryzmów !
  5. Bądź delikatny. Nie wytykaj błędów ortograficznych i gramatycznych innym uczestnikom dyskusji.
  6. Nie zawstydzaj podczas dyskusji administratora grupy z powodu zachowania jego użytkowników lub też samego zachowania systemu.
  7. Nie stosuj formatu HTML, nie dołączaj do wiadomości tzw. binariów, nie wysyłaj reklam, "łańcuszków" - bez uprzedniego sprawdzenia, czy dana grupa akceptuje takie zachowanie.
  8. Sprawdź i stosuj akceptowany przez wybraną grupę standard kodowania liter. Polskie grupy akceptują PLiterki czyli stronę kodową ISO-8859-2.
  9. Używanie wielkich liter oznacza krzyk. Zatem nie krzycz w dyskusji !
  10. Wysyłaj swój artykuł wyłącznie do grupy, która specjalizuje się w pokrewnej (podobnej) tematyce.
  11. Używaj  opisowego, klarownego i krótkiego tytułu (subject).
  12. Bądź zwięzły. Nie pisz długich postów. Połączenia kosztują !
  13. Nie pytaj o to, co : jest już powszechnie znane, możesz znaleźć w tzw. FAQ grupy lub na stronach www.
  14. Ogranicz długość linii do zwyczajowo stosowanej lub zalecanej na grupie długości. Unikaj znaków kontrolnych i tabulacji w linii.
  15. Staraj się umiejętnie wykorzystać cytaty. Nie dopisuj np. 1, 2 linijek do wielowierszowego artykułu.
  16. Nie przesadzaj z wielkością podpisu. Nie popisuj się sygnaturką. Jeżeli nie masz uzasadnionych ograniczeń podpisuj się pełnym imieniem i nazwiskiem. Nie bądź anonimowy !
  17. Nie używaj automatycznego "cross-postu" czyli przesyłania wiadomości na inne grupy.
  18. Czytaj follow-up i nie odpowiadaj,  jeśli już ktoś opublikował podobną odpowiedź.
  19. Wykorzystaj zwyczajnego e-maila, kiedy to jest możliwe.
  20. Nie cytuj prywatnej korespondencji na forum grupy. Uszanuj (respektuj) prawa autorskie i licencje. 
  21. Często sprawdzaj i porządkuj swój @-box (skrzynkę pocztową).

Liczne podobieństwa i zbieżności sformułowań są niezbędne, bo jest to jedynie podsumowanie i uogólnienie wybranych, ważnych zaleceń dla ewentualnego uczestnika dowolnej grupy news. Niektóre, nieznane wyrażenia będą, przykro mi, bardziej zrozumiałe dopiero po skorzystaniu z uzupełniających studiów dot. grup dyskusyjnych i korzystania z programów pocztowych.

 

IV. Zakończenie :

Jeżeli sądzisz z takich, czy innych powodów, że USENET jest demokratyczny to nie wierz w to. Jeżeli w to uwierzysz możesz tego żałować. Usenet nie jest demokratyczny z prostego powodu - nie jest organizacją. Jest wyłącznie techniczną platformą pozwalającą na w miarę owocną i przyjemną wymianę (prezentację) poglądów lub doświadczeń. Opinia uczestników dyskusji o danej osobie nie jest zależna np. od jej głosu, wyglądu, wieku, czy zamożności. Zależy ona wyłącznie od jakości jej wypowiedzi oraz zdolności wyciągania wniosków czyli umiejętności myślenia. M.in. z tego powodu zawsze istniał i będzie nadal istniał naturalny, ujawniający się lub nie, podział np. na : doświadczonych i nowych użytkowników, "gwardię" grupy i tzw. lamerów, netycznych i tzw. spamerów, elitę i "zwykłych", poważnych i "sfixowanych"--> \%-)  , itd. Nie ma w tym nic strasznego. Te podziały są zmienne w czasie i przestrzeni. Pomyśl sobie tak : Dzisiaj jestem w USENECIE "lamerem, spamerem, zwykłym". Jutro, pojutrze, z upływem czasu, z nabyciem wiedzy oraz doświadczenia mogę być "starym wyjadaczem", netycznym, czy też uznawanym fachowcem. A jeżeli już tak się stanie, zaakceptujesz i zastosujesz się do zaleceń danej netykiety to bądź wyrozumiały i życzliwy dla tych użytkowników, do których przesłanie netykiety dociera "z opóźnieniem".  ;-))

Nie napisałem pewnie na temat grup dyskusyjnych i netykiety nic nowego, czy odkrywczego. Mam jednak nadzieję, że cokolwiek przydatnego dla początkującego lub *niesfornego* użytkownika przybliżającego go do (obowiązujących reguł ) Usenetu. Z powodu użytych uogólnień i skrótów myślowych czuję się zobowiązany do podania adresów (źródeł) dokładniej opisujących znane, można powiedzieć "formalne" zasady korzystania z grup dyskusyjnych. 

Skorzystaj zatem z niżej podanych linek i literatury uzupełniających przedmiotowy temat.

 

V. Linki uzupełniające :

http://www.usenet.pl/

http://www.winter.pl/netykieta.html

http://www.winter.pl/netykieta.html

http://www.ict.pwr.wroc.pl/doc/iwpl/news/etykieta.html

http://sunrise.pg.gda.pl/~agatek/netq.html

http://kni.ae.krakow.pl/html/netykieta/net_10.html

http://www.immt.pwr.wroc.pl/~sapi/sieci/netykieta/

http://eber.kul.lublin.pl/~marka-r/publikac/netykieta.html

http://eber.kul.lublin.pl/~marka-r/publikac/netykieta.html

http://www.t4.ds.pwr.wroc.pl/netykieta.html

http://kni.ae.krakow.pl/html/netykieta/net_00.html

http://republika.pl/kamil_p/coto.html

http://eber.kul.lublin.pl/~marka-r/publikac/interkod.html

 

VI. Literatura uzupełniająca :

  1. A.H. Rinaldi: The Net User Guidelines and Netiquette
  2. A.H. Rinaldi: WSKAZÓWKI DLA UŻYTKOWNIKÓW I ZASADY ETYKIETY, tłum. K.Snopek, XII 1993
  3. S. Horwitz: Internet Etiquette
  4. S.Hambridge: Netiquette Guidelines, RFC 1855, Intel Corp. X 1995
  5. D.Harris: Electronic Mail Etiquette
  6. M.Dębowski: Mini Netykieta list dyskusyjnych i grup news
  7. J. Rafa: Etykieta Usenetu, Internet 2/96

Bluegem
fsa@go2.pl
http://www.ptik.ivg.pl

Copyright (C) 2000 by PTiK
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie tekstów i grafiki bez zgody autora zabronione !