Netykieta dowolnej grupy dyskusyjnej
I. Wstęp:
USENET lub news jest to usługa sieciowa dla społeczności
grup dyskusyjnych. Podstawowym "klockiem" Usenetu jest grupa
dyskusyjna. Dyskusje toczą się ( w ramach takich grup) prawie na każdy
temat. Odbywają się one za pomocą poczty elektronicznej i specjalnego
oprogramowania. Dostęp do danej grupy można uzyskać po dokonaniu tzw.
subskrypcji czyli zapisaniu się do niej. Sposoby zapisywania się do
grupy i konfiguracji klienta pocztowego pomijam świadomie, bo nie o tym
chcę pisać.
Może nie wszyscy wiedzą, ale to rok 1979 jest powszechnie
uznawanym rokiem narodzin sieci nazwanej Usenet. Studenci Tom
Truscott, Jim Ellis (Duke Univ.,USA) i Stev Bellovin (Univ. of North
Carolina, USA) wpadli w owym czasie na pomysł użycia z wykorzystaniem
linii telefonicznych tzw. UUCP (Unix-to-Unix Copy Protocol) do przesyłania,
gromadzenia i wymieniania informacji w postaci elektronicznej dla użytkowników
Unixa zainteresowanych określoną tematyką . Oczywiście niezbędne do
tego było specjalne oprogramowanie, które zresztą sami stworzyli. I tak
oto narodził się Usenet łączący komputery pomiędzy ich
uniwersytetami. Po pewnym czasie na serwerach news zastosowano i
nadal wykorzystuje się protokół NNTP (Network News Transfer Protocol).
Ostatnio dostępne są też grupy dyskusyjne za pomocą stron www.
II. Wygodna definicja USENET-u:
czyli czym nie jest i nie może być Usenet. Ta wygodna definicja
napotkana w jednej z książek o Internecie ( tytułu i autora niestety
dzisiaj nie pamiętam) tak mi spodobała się, że postanowiłem
ją przedstawić na swój sposób. I tak moja pamięć zatrzymała następujące
myśli, o tym że Usenet :
- nie jest organizacją - Gdzie mieści się centralna władza ?
W Usenecie nie znajdziesz cech centralizacji.
- nie jest globalną siecią komercyjną - Postawą są
komputery akademickie i rządowe. Usenet powstał przede wszystkim w
oparciu o komputery uczelniane. Ograniczenie działań komercyjnych
wynika więc z tradycji prekursorów Usenetu i kontynuacji przez
nowych administratorów.
- nie jest Internetem - ponieważ ma zupełnie inne cele i założenia
systemowe. Jest m.in. międzynarodowym miejscem spotkań i dyskusji.
Wiele nie-internetowych maszyn jest również wykorzystywane w
Usenecie..
- nie jest rozmową 1:1, 1:wielu, wielu:1 - bo jest dialogiem typu
"wielu do wielu".
- nie jest grzeczny - Kto może powstrzymać danego usera, jeżeli ten
zacznie "szaleć" ?
- nie jest prawem użytkownika - Masz prawo do wolności lokalnego wygłaszania
własnych poglądów. Natomiast nie istnieje prawo głoszenia tych
poglądów za pomocą cudzego komputera. Właściciel komputera nie
musi go udostępniać.
- nie jest w bardzo wielu przypadkach dostępny publicznie. Wielu z
nas mylnie sądzi, że jest jednak dostępny powszechnie. Przykładem
na to, że tak nie jest są m.in. grupy moderowane.
Można z tym się zgadzać lub nie. Ja uważam, że większość
z tego co napisałem powyżej jest prawdziwe.
III. Netykieta dowolnej grupy dyskusyjnej (ver. Bluegem) :
Netykieta, netiquette lub "sieciowa etykieta" to
powszechnie akceptowane i stosowane w praktyce zasady (etyczne) zachowania
uczestników obowiązujące podczas korzystania z grup dyskusyjnych.
Nazwa pochodzi od specjalnego i trochę komicznego połączenia słów:
net (sieć ) i etykieta (zamiast etyka). Z tego co wiem większość grup
dyskusyjnych, a konkretnie administratorów serwerów, może proponować i
posiadać wewnętrznie ustalone reguły - własną wersję netykiety.
Przestrzeganie jej jest zalecane wszystkim użytkownikom Usenetu.
Stosowanie jej przez użytkowników ma zapewnić, ułatwić prowadzenie
konstruktywnej i miłej dyskusji. Dla niezłośliwego podkreślenia tego,
że netykieta jest zbiorem umownych, akceptowanych i czasami wymuszonych
zasad zachowania użytkowników danej grupy dyskusyjnej przedstawiam jedną
z nich, którą spotkałem podczas podróży w sieci. Wybrałem ją ze
względu prosty język i niewielką ilość "przykazań", ale za
to bardzo wymownych.
Regulamin - 6 przykazań :
1. Zabrania się wysyłania wiadomości w postaci html. Dopuszczalny jest
jedynie format tekstowy.
2. Zabrania się wysyłania wiadomości posiadającej polskie znaki.
3. Odpowiadając na daną wiadomość należy "odciąć"
wszystkie zbędne reklamy, spam.
4. Nie należy wysyłać wiadomości typu: "jestem początkujący,
szukam nauczyciela".
5. Nie wolno wysyłać reklam, "łańcuszków", informacji o
zarobku w sieci itp.
6. Zabrania się wysyłania jakichkolwiek plików na główny adres
pocztowy listy. Należy się dogadać między zainteresowanymi
stronami, bo nie wszyscy chcą otrzymywać nasze pliki.
Wszystkie osoby, które nie będą się stosować do powyższego
regulaminu zostaną automatycznie usunięte z listy.
Mam nadzieję że twórcy w/w regulaminu wybaczą mi drobne poprawki
"ogonków". Tekst pierwotny zgodnie z przykazaniem nr 2 nie miał
ich. Ciekawe jest też to, że ta mini netykieta jest stosowana przez
polską grupę dyskusyjną. No cóż, osoby uważające się za hackerów
zawsze miały i mają odmienne poglądy na "korzystanie" z
sieci, w tym z Usenetu. ;-) Mimo wszystko muszę przyznać,
że większość nakazów/zakazów jest zgodna z pierwowzorami netykiety
news . I bardzo dobrze, bo o to właśnie m.in. chodzi. Nie szkodzić
innym, nie utrudniać dyskusji i nie obciążać sieci (Usenetu) !
Natomiast ja, z lenistwa tzn. dla ułatwienia sobie "życia"
oraz ze względu na większe / mniejsze podobieństwa lub jak kto woli różnice
zauważone w netykietach odwiedzanych grup dyskusyjnych opracowałem własną
. Oczywiście może ktoś mi zarzucać, że nie jest ona uniwersalna. Może,
ale IMHO zawiera wystarczającą ilość zaleceń umożliwiających
bezkonfliktowy udział w dowolnej grupie.
- Nigdy nie zapominaj, że po drugiej stronie
jest też człowiek. Czasami może to być też hacker.
- Uważaj na własne dowcipy i swój sarkazm.
Nie każdy potrafi i chce je zrozumieć.
- Nie odpowiadaj w sposób gniewny. Zastanów się
nad swoją reakcją. Mocne słowa, emocjonalna lub gniewna reakcja
tzw. fire (płomień) zniechęcają do dalszej dyskusji lub kończą
się nabyciem "pamiętliwych" urazów i uprzedzeń.
- Uważaj na to, co mówisz (piszesz) o innych.
Nie używaj wulgaryzmów !
- Bądź delikatny. Nie wytykaj błędów
ortograficznych i gramatycznych innym uczestnikom dyskusji.
- Nie zawstydzaj podczas dyskusji administratora
grupy z powodu zachowania jego użytkowników lub też samego
zachowania systemu.
- Nie stosuj formatu HTML, nie dołączaj do
wiadomości tzw. binariów, nie wysyłaj reklam, "łańcuszków"
- bez uprzedniego sprawdzenia, czy dana grupa akceptuje takie
zachowanie.
- Sprawdź i stosuj akceptowany przez wybraną
grupę standard kodowania liter. Polskie grupy akceptują PLiterki
czyli stronę kodową ISO-8859-2.
- Używanie wielkich liter oznacza krzyk. Zatem
nie krzycz w dyskusji !
- Wysyłaj swój artykuł wyłącznie do grupy,
która specjalizuje się w pokrewnej (podobnej) tematyce.
- Używaj opisowego, klarownego i krótkiego
tytułu (subject).
- Bądź zwięzły. Nie pisz długich postów.
Połączenia kosztują !
- Nie pytaj o to, co : jest już powszechnie
znane, możesz znaleźć w tzw. FAQ grupy lub na stronach www.
- Ogranicz długość linii do zwyczajowo
stosowanej lub zalecanej na grupie długości. Unikaj znaków
kontrolnych i tabulacji w linii.
- Staraj się umiejętnie wykorzystać cytaty.
Nie dopisuj np. 1, 2 linijek do wielowierszowego artykułu.
- Nie przesadzaj z wielkością podpisu. Nie
popisuj się sygnaturką. Jeżeli nie masz uzasadnionych ograniczeń
podpisuj się pełnym imieniem i nazwiskiem. Nie bądź anonimowy !
- Nie używaj automatycznego "cross-postu"
czyli przesyłania wiadomości na inne grupy.
- Czytaj follow-up i nie odpowiadaj, jeśli
już ktoś opublikował podobną odpowiedź.
- Wykorzystaj zwyczajnego e-maila, kiedy to jest
możliwe.
- Nie cytuj prywatnej korespondencji na forum
grupy. Uszanuj (respektuj) prawa autorskie i licencje.
- Często sprawdzaj i porządkuj swój @-box
(skrzynkę pocztową).
Liczne podobieństwa i zbieżności sformułowań są niezbędne, bo
jest to jedynie podsumowanie i uogólnienie wybranych, ważnych zaleceń
dla ewentualnego uczestnika dowolnej grupy news. Niektóre, nieznane wyrażenia
będą, przykro mi, bardziej zrozumiałe dopiero po skorzystaniu z uzupełniających
studiów dot. grup dyskusyjnych i korzystania z programów pocztowych.
IV. Zakończenie :
Jeżeli sądzisz z takich, czy innych powodów, że USENET jest
demokratyczny to nie wierz w to. Jeżeli w to uwierzysz możesz tego żałować.
Usenet nie jest demokratyczny z prostego powodu - nie jest organizacją.
Jest wyłącznie techniczną platformą pozwalającą na w miarę owocną
i przyjemną wymianę (prezentację) poglądów lub doświadczeń. Opinia
uczestników dyskusji o danej osobie nie jest zależna np. od jej głosu,
wyglądu, wieku, czy zamożności. Zależy ona wyłącznie od jakości jej
wypowiedzi oraz zdolności wyciągania wniosków czyli umiejętności myślenia.
M.in. z tego powodu zawsze istniał i będzie nadal istniał naturalny,
ujawniający się lub nie, podział np. na : doświadczonych i nowych użytkowników,
"gwardię" grupy i tzw. lamerów, netycznych i tzw. spamerów,
elitę i "zwykłych", poważnych i "sfixowanych"-->
\%-) , itd. Nie ma w tym nic strasznego. Te podziały są
zmienne w czasie i przestrzeni. Pomyśl sobie tak : Dzisiaj jestem w
USENECIE "lamerem, spamerem, zwykłym". Jutro, pojutrze, z upływem
czasu, z nabyciem wiedzy oraz doświadczenia mogę być "starym
wyjadaczem", netycznym, czy też uznawanym fachowcem. A jeżeli już
tak się stanie, zaakceptujesz i zastosujesz się do zaleceń danej
netykiety to bądź wyrozumiały i życzliwy dla tych użytkowników, do
których przesłanie netykiety dociera "z opóźnieniem". ;-))
Nie napisałem pewnie na temat grup dyskusyjnych i netykiety nic
nowego, czy odkrywczego. Mam jednak nadzieję, że cokolwiek przydatnego
dla początkującego lub *niesfornego* użytkownika przybliżającego go
do (obowiązujących reguł ) Usenetu. Z powodu użytych uogólnień
i skrótów myślowych czuję się zobowiązany do podania adresów (źródeł)
dokładniej opisujących znane, można powiedzieć "formalne"
zasady korzystania z grup dyskusyjnych.
Skorzystaj zatem z niżej podanych linek i literatury uzupełniających
przedmiotowy temat.
V. Linki uzupełniające :
http://www.usenet.pl/
http://www.winter.pl/netykieta.html
http://www.winter.pl/netykieta.html
http://www.ict.pwr.wroc.pl/doc/iwpl/news/etykieta.html
http://sunrise.pg.gda.pl/~agatek/netq.html
http://kni.ae.krakow.pl/html/netykieta/net_10.html
http://www.immt.pwr.wroc.pl/~sapi/sieci/netykieta/
http://eber.kul.lublin.pl/~marka-r/publikac/netykieta.html
http://eber.kul.lublin.pl/~marka-r/publikac/netykieta.html
http://www.t4.ds.pwr.wroc.pl/netykieta.html
http://kni.ae.krakow.pl/html/netykieta/net_00.html
http://republika.pl/kamil_p/coto.html
http://eber.kul.lublin.pl/~marka-r/publikac/interkod.html
VI. Literatura uzupełniająca :
- A.H. Rinaldi: The Net User Guidelines and Netiquette
- A.H. Rinaldi: WSKAZÓWKI DLA UŻYTKOWNIKÓW I ZASADY ETYKIETY, tłum.
K.Snopek, XII 1993
- S. Horwitz: Internet Etiquette
- S.Hambridge: Netiquette Guidelines, RFC 1855, Intel Corp. X 1995
- D.Harris: Electronic Mail Etiquette
- M.Dębowski: Mini Netykieta list dyskusyjnych i grup news
- J. Rafa: Etykieta Usenetu, Internet 2/96
Bluegem
fsa@go2.pl
http://www.ptik.ivg.pl |