Inne były Waltera myśli; schowany śród Niemców,

Znał potęgę Zakonu; wiedział, że mistrza wezwanie

Z całej Europy wyciąga skarby, oręże i wojska.

Prusy broniły się niegdyś, starły Prusaków Teutony,

Litwa pierwej czy później równej ulegnie kolei;

Widział niedolę Prusaków, drżał nad przyszłością Litwinów.

<<Synu - Kiejstut zawoła - zgubnym ty jesteś prorokiem;

Z oczu mi zdarłeś zasłonę, aby otchłanie pokazać.

Kiedy ciebie słuchałem, zda się, że ręce osłabły,

I z nadzieją zwycięstwa z piersi uciekła odwaga.

Cóż poczniemy z Niemcami?>> - <<Ojcze - Walter powiada -

Wiem ja sposób jedyny, straszny, skuteczny, niestety!

Może kiedyś objawię>>. - Tak rozmawiali po bitwie,

Nim ich trąba ku nowym bitwom i klęskom wezwała.

Kiejstut coraz smutniejszy, Walter jak mocno, zmieniony!

Dawniej, chociaż nie bywał nigdy zbytecznie wesoły,

W chwilach nawet szczęśliwych lekki mrok zamyślenia

Lice jego przysłaniał, ale w objęciach Aldony

Dawniej miewał pogodne czoło i lice spokojne,

Zawsze ją witał uśmiechem, czułym pożegnał wejrzeniem.

Teraz, zda się, że jakaś skryta dręczyła go boleść!

Gały ranek przed domem, z założonymi rękami,

Patrzy na dymy płonących z dala miasteczek i wiosek,

Patrzy dzikimi oczyma; w nocy porywa się ze snu

I przez okno krwawą łunę pożarów uważa.

<<Mężu drogi, co tobie?>> - pyta ze łzami Aldona. -

Co mnie? będęż spokojnie drzemał, aż Niemcy napadną

I sennego związawszy, w ręce katowskie oddadzą?>> -

<<Boże uchowaj, mężu! straże pilnują okopów>>. -

<<Prawda, straże pilnują, czuwam i szablę mam w ręku,

Ale kiedy wyginą straże, wyszczerbi się szabla...

Słuchaj, jeśli starości, nędznej starości dożyję...>> -

<<Bóg nam zdarzy pociechę z dziatek>> - <<Wtem Niemcy napadną,

Żonę zabiją, dzieci wydrą, uwiozą daleko

I nauczą wypuszczać strzałę na ojca własnego.

Ja sam może bym ojca, może bym braci mordował,

Gdyby nie wajdelota>>. - <<Drogi Walterze, ujedźmy

Dalej w Litwę, skryjmy się w lasy i góry od Niemców>>. -

<<My odjedziem, a inne matki i dzieci zostawim? -

Tak uciekali Prusacy, Niemiec ich w Litwie dogonił.

Jeśli nas w górach wyśledzi?>> - <<Znowu dalej ujedziem>>. -

<<Dalej? dalej, nieszczęsna? dalej ujedziem, za Litwę?

W ręce Tatarów lub Rusi?>> - Na tę odpowiedź Aldona

Pomieszana milczała; jej zdawało się dotąd,

Że ojczyzna jak świat jest długa, szeroka bez końca;

Pierwszy raz słyszy, że w Litwie całej nie było schronienia.

Załamawszy ręce pyta Waltera, co począć? -

<<Jeden sposób, Aldono, jeden pozostał Litwinom

Skruszyć potęgę Zakonu; mnie ten sposób wiadomy.

Lecz nie pytaj, dla Boga! stokroć przeklęta godzina,

W której od wrogów zmuszony chwycę się tego sposobu>>. -

Więcej nie chciał powiadać, próśb Aldony nie słuchał,

Litwy tylko nieszczęścia słyszał i widział przed sobą,

Aż na koniec płomień zemsty, w milczeniu karmiony

Klęsk i cierpień widokiem, wzdął się i serce ogarnął;

Wszystkie wytrawił uczucia, nawet jedyne uczucie

Dotąd mu żywot słodzące, nawet uczucie miłości.

Tak u białowieskiego dębu jeżeli myśliwi,

Ogień tajemny wznieciwszy rdzeń głęboko wypalą,

Wkrótce lasów monarcha straci swe liście powiewne,

Z wiatrem polecą gałęzie, nawet jedyna zieloność

Dotąd mu czoło zdobiąca, uschnie korona jemioły.