*01
01 Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga, a Bogiem było Słowo.
02 Ono było na początku u Boga.
03 Wszystko przez Nie się stało, a bez Niego nic się nie stało.
04 Co się stało, w Nim było życiem, a życie było światłością ludzi.
05 A światłość świeci w ciemności, a ciemność jej nie ogarnęła.
06 Człowiek imieniem Jan został posłany przez Boga.
07 Przyszedł, aby świadczyć o światłości, aby przez niego wszyscy uwierzyli.
08 Nie on był światłością, ale (przyszedł), aby świadczyć o światłości.
09 Światłość prawdziwa, która oświeca każdego człowieka, przyszła na świat.
10 Była na świecie i świat stał się przez Nią, a świat Jej nie poznał.
11 Przyszła do swoich, a swoi Jej nie przyjęli.
12 Tym zaś, którzy Ją przyjęli, którzy uwierzyli w Jej imię, dała moc, aby się stali dziećmi Bożymi.
13 Oni nie narodzili się z ludzi: ani z pożądliwości ciała, ani z woli mężczyzny, ale z Boga.
14 A Słowo stało się człowiekiem i zamieszkało między nami, i widzieliśmy Jego chwałę, chwałę, jaką otrzymał od Ojca Jednorodzony, pełen łaski i prawdy.
15 Jan daje o Nim świadectwo, wołając: Oto (był) Ten, o którym powiedziałem: Ten, który przychodzi po mnie, przewyższył mnie, bo był przede mną.
16 Z Jego pełni wszyscyśmy wzięli łaskę po łasce.
17 Prawo zostało przekazane przez Mojżesza, łaskę zaś i prawdę otrzymaliśmy przez Jezusa Chrystusa.
18 Boga nikt nigdy nie widział: Jednorodzony Bóg, który jest na łonie Ojca, dał nam Go poznać.
19 A takie jest świadectwo Jana: Kiedy Judejczycy wysłali do niego z Jerozolimy kapłanów i lewitów, aby go zapytali: Kim jesteś? -
20 on im oświadczył bez wahania: - Nie jestem Mesjaszem.
21 I zapytał go: - To kim jesteś, Eliaszem? Powiada: - Nie jestem. - Jesteś prorokiem? Odpowiedział: - Nie.
22 Rzekli więc mu: - Kim jesteś, abyśmy mogli dać odpowiedź tym, co nas wysłali. Co mówisz sam o sobie?
23 Odrzekł: - Jam "Głos wołającego: Na pustyni prostujcie drogę Panu", jak powiedział prorok Izajasz.
24 A wysłańcy byli ze (stronnictwa) faryzeuszów.
25 I zapytali go znowu: - Dlaczego więc chrzcisz, skoro nie jesteś Mesjaszem ani Eliaszem, ani prorokiem?
26 Jan im odpowiedział: - Ja chrzczę wodą, ale jest już pośród was Ten,
27 który przyjdzie po mnie - wy Go nie znacie - a ja nie jestem wart rozwiązać rzemienia u Jego sandała.
28 Działo się to w Betanii za Jordanem, gdzie Jan chrzcił.
29 Nazajutrz (Jan) widzi przychodzącego Jezusa i mówi: - Oto Baranek Boży, który gładzi grzech świata.
30 To Ten, o którym powiedziałem. Po mnie przyjdzie Mąż, który mnie przewyższy, bo był przede mną.
31 Ja Go nie znałem. Lecz po to przyszedłem chrzcić wodą, aby On został objawiony Izraelowi.
32 Jan dał świadectwo: - Ujrzałem Ducha zstępującego z nieba jak gołębica. I spoczął na Nim.
33 Ja Go nie znałem, ale Ten, który mnie posłał chrzcić wodą, rzekł mi: Ten, nad którym ujrzysz Ducha zstępującego i pozostającego na Nim, jest Tym, który chrzci Duchem Świętym.
34 Tak, ja to ujrzałem i oświadczam, że On jest Synem Bożym.
35 Nazajutrz Jan znowu stał z dwoma uczniami.
36 I spojrzawszy na przechodzącego Jezusa, mówi: - Oto Baranek Boży.
37 Obaj uczniowie usłyszeli, jak to mówił, i poszli za Jezusem.
38 A Jezus odwrócił się, a zobaczywszy, że idą za Nim, zapytał: - Czego szukacie? Odpowiedzieli Mu: - Rabbi, to znaczy: Nauczycielu! Gdzie mieszkasz?
39 Mówi im: - Chodźcie zobaczyć. Poszli więc, zobaczyli, gdzie mieszka, i tego dnia pozostali u Niego. Było to około dziesiątej godziny.
40 Andrzej, brat Szymona Piotra, był jednym z tych dwóch uczniów, którzy usłyszeli Jana i poszli za Jezusem.
41 On spotyka najpierw swego brata Szymona i mówi mu: - Spotkaliśmy Mesjasza, to znaczy Chrystusa.
42 I zaprowadził go do Jezusa. A Jezus spojrzawszy na niego rzekł: - Ty jesteś Szymon, syn Jana, ty będziesz zwał się Kefas, to znaczy opoka.
43 Nazajutrz Jezus postanowił pójść do Galilei. Spotyka Filipa i mówi mu: - Chodź za Mną.
44 A Filip pochodził z Betsaidy, z miasta Andrzeja i Piotra.
45 Filip spotyka Natanaela i mówi mu: - Spotkaliśmy Tego, o którym pisał w Prawie Mojżesz i Prorocy, Jezusa syna Józefa, z Nazaretu.
46 Powiedział mu Natanael: - Czy może być co dobrego z Nazaretu? Mówi mu Filip: - Chodź i zobacz.
47 Jezus ujrzał Natanaela, który zbliżał się do Niego. I mówi o nim: - Oto Izraelita, w którym naprawdę nie masz zdrady.
48 Pyta Go Natanael: - Skąd mnie znasz? Jezus mu odpowiedział: - Widziałem cię pod drzewem figowym, zanim cię Filip zawołał.
49 Natanael Mu odrzekł: - Rabbi, Tyś jest Syn Boży! Tyś Król Izraela!
50 A Jezus tak mu odpowiedział: - Uwierzyłeś bo ci powiedziałem, że widziałem cię pod drzewem figowym. Zobaczysz więcej niż to.
51 I mówi mu: - Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Ujrzycie niebiosa otwarte i aniołów Bożych idących do nieba i przychodzących z nieba do Syna Człowieczego.
*02
01 Trzeciego dnia odbywało się wesele w Kanie Galilejskiej. I była tam matka Jezusowa.
02 Zaproszono też na wesele Jezusa i Jego uczniów.
03 A gdy zabrakło wina, matka Jezusa mówi do Niego: - Wina nie mają.
04 Jezus jej mówi: - Czego chcesz ode Mnie, niewiasto? Czyż nie nadeszła moja godzina?
05 Matka Jego mówi do usługujących: - Zróbcie, cokolwiek wam każe.
06 A stało tam sześć stągwi kamiennych przeznaczonych do żydowskich oczyszczeń. Każda z nich zawierała dwa lub trzy wiadra.
07 Mówi im Jezus: - Nalejcie wody do stągwi. Napełnili je po brzegi.
08 Mówi im znowu: - Nabierzcie teraz i zanieście gospodarzowi wesela. I zanieśli.
09 Kiedy gospodarz skosztował wody przemienionej w wino - a nie wiedział skąd (to wino) się wzięło, bo (tylko) usługujący, którzy nabrali wody, wiedzieli - wezwał pana młodego 
10 i powiedział mu: - Każdy najpierw daje dobre wino, a gorsze, kiedy już sobie podpiją. Ty zaś zachowałeś dobre wino aż do tej pory.
11 Ten pierwszy znak uczynił Jezus w Kanie Galilejskiej i objawił swoją chwałę. I uwierzyli weń uczniowie Jego.
12 Potem udał się do Kafarnaum z matką, braćmi i uczniami swoimi. I pozostali tam kilka dni.
13 Zbliżała się Pascha żydowska. Jezus poszedł do Jerozolimy.
14 W świątyni zastał sprzedających woły, owce i gołębice oraz tych, co zmieniali pieniądze.
15 Zrobiwszy więc bicz z powrozów, wyrzucił wszystkich ze świątyni razem z owcami i wołami; a tym, którzy wymieniali pieniądze, porozrzucał monety i powywracał stoły.
16 A do sprzedawców gołębi powiedział: - Zabierzcie to stąd, nie róbcie z domu Ojca mojego targowiska.
17 Uczniowie Jego przypomnieli sobie, że napisano: "Gorliwość o Twój dom pożera mnie".
18 Judejczycy więc rzekli Mu: - Jakim znakiem dowiedziesz, że możesz to czynić?
19 A Jezus im odpowiedział: - Zburzcie tę świątynię, a w trzy dni zbuduję ją na nowo.
20 A Judejczycy powiedzieli: - Czterdzieści sześć lat budowano tę świątynię, a Ty ją w trzy nie zbudujesz?
21 Lecz On mówił o świątyni swego ciała.
22 Kiedy więc zmartwychwstał, uczniowie Jego przypomnieli sobie, że to mówił, i uwierzyli Pismu i słowu, które Jezus powiedział.
23 Kiedy przebywał w Jerozolimie podczas Paschy w dzień świąteczny, wielu, widząc znaki, które czynił, uwierzyło w Jego imię.
24 Ale Jezus nie zwierzał się im, bo znał wszystkich,
25 i nie potrzebował, aby ktokolwiek świadczył o człowieku. Sam bowiem wiedział, co było w człowieku.
*03
01 Był wśród faryzeuszów pewien człowiek, dostojnik judejski, który miał na imię Nikodem.
02 Przyszedł do Jezusa w nocy i rzekł Mu: - Rabbi, wiemy, żeś jest nauczycielem, który przyszedł od Boga, bo nikt nie może czynić takich znaków, jakie Ty czynisz, jeżeli Bóg nie jest z nim.
03 A Jezus mu odpowiedział: - Zaprawdę, zaprawdę powiadam ci: Kto nie narodzi się na nowo, nie może ujrzeć królestwa Bożego.
04 Mówi do Niego Nikodem: - Jak może narodzić się człowiek będąc starcem? Czy może wejść po raz drugi do łona matki i narodzić się?
05 Jezus odrzekł: - Zaprawdę, zaprawdę powiadam ci: Kto nie narodzi się z wody i z Ducha, nie może wejść do królestwa Bożego.
06 Co rodzi się z ciała, jest ciałem, a co z Ducha, jest Duchem.
07 Nie dziw się, że powiedziałem tobie: musicie narodzić się na nowo.
08 Wiatr wieje gdzie chce. Szum jego słyszysz, lecz nie wiesz, skąd przychodzi i dokąd zmierza. Tak samo bywa z każdym, kto się z Ducha narodził.
09 A Nikodem na to odpowiedział: - Jakże to może się stać?
10 Jezus odrzekł: - Jesteś nauczycielem Izraela, a tego nie wiesz? Zaprawdę, zaprawdę powiadam ci, mówimy to, co wiemy, i dajemy świadectwo o tym, cośmy widzieli, a nie przyjmujecie naszego świadectwa.
12 Jeżeli nie wierzycie, kiedy wam mówię o rzeczach ziemskich, to jakżeż uwierzycie, gdy będę wam mówił o sprawach niebieskich?
13 Nikt nie wstąpił do nieba oprócz Tego, który z nieba zstąpił - Syna Człowieczego.
14 I jak Mojżesz podwyższył węża na pustyni, tak też musi być podwyższony Syn Człowieczy,
15 aby każdy, kto wierzy w Niego, miał życie wieczne.
16 Albowiem Bóg tak umiłował świat, że wydał swojego Syna Jednorodzonego, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne.
17 Bóg bowiem posłał Syna na świat nie po to, aby świat potępił, ale po to, aby świat był przez Niego zbawiony.
18 Kto wierzy w Niego, nie będzie potępiony, a kto nie wierzy, już jest potępiony, bo nie uwierzył w imię Jednorodzonego Syna Bożego.
19 A przyczyna potępienia jest taka: Światłość przyszła na świat, ale ludzie bardziej umiłowali ciemności aniżeli światłość, bo ich uczynki były złe.
20 Każdy bowiem, kto źle czyni, nienawidzi światłości i nie zbliża się do światła, aby jego uczynki nie zostały potępione.
21 Kto zaś postępuje zgodnie z prawdą, podchodzi do światła, aby pokazać, że działa po Bożemu.
22 Potem Jezus poszedł z uczniami do ziemi judzkiej. Tam przebywał z nimi i chrzcił.
23 Jan zaś chrzcił w Ainon w pobliżu Salim, bo tam było wiele wody. Przychodzili ludzie i przyjmowali chrzest.
24 A Jan nie był jeszcze uwięziony.
25 Doszło więc do sporu między niektórymi uczniami Jana a pewnym Judejczykiem w sprawie oczyszczenia.
26 I przyszli do Jana, i powiedzieli: - Rabbi, ten, który był z tobą na drugim brzegu Jordanu, o którym ty wydałeś świadectwo, chrzci i wszyscy przychodzą do Niego.
27 Jan im odpowiedział: - Człowiek nie może sobie przypisywać niczego, co mu nie jest dane z nieba.
28 Przecież wy sami jesteście świadkami, że powiedziałem: Nie jestem Mesjaszem, lecz zostałem posłany przed Nim.
29 Kto ma oblubienicę, jest oblubieńcem, a przyjaciel oblubieńca, kiedy go słyszy, cieszy się bardzo jego głosem. Takiej właśnie radości w pełni doznaję.
30 On ma wzrastać, a ja mam się umniejszać.
31 Kto przychodzi z góry, przewyższa wszystkich. Kto z ziemi pochodzi, do ziemi należy i mówi o sprawach ziemskich. Kto pochodzi z nieba (przewyższa wszystkich).
32 Daje świadectwo o tym, co widział i słyszał, lecz nikt jego świadectwa nie przyjmuje.
33 Kto zaś przyjął jego świadectwo, ten przyłożył pieczęć na dowód, że Bóg mówi prawdę.
34 Ten bowiem, kogo Bóg posłał, głosi słowa Boga, który udziela Ducha bez miary.
35 Ojciec miłuje Syna i wszystko złożył w Jego ręce.
36 Kto wierzy w Syna, ma życie wieczne, a kto nie chce wierzyć Synowi, nie osiągnie życia, lecz ściągnie na siebie gniew Boży.
*04
01 Kiedy Jezus się dowiedział, że faryzeusze usłyszeli, iż On chrzci i zyskuje więcej uczniów aniżeli Jan -
02 chociaż ściśle mówiąc Jezus sam nie chrzcił, lecz Jego uczniowie -
03 opuścił Judeę i ponownie udał się do Galilei.
04 Musiał przejść przez Samarię.
05 Przychodzi więc do miasta samarytańskiego zwanego Sychar, blisko pola, które Jakub dał swojemu synowi Józefowi.
06 Była tam studnia Jakubowa. Jezus zmęczony drogą siedział przy studni. Było to około szóstej godziny.
07 Przychodzi kobieta z Samarii, aby nabrać wody. A Jezus mówi do niej: - Daj Mi pić!
08 Bo Jego uczniowie poszli do miasta kupić coś do jedzenia.
09 Mówi Mu kobieta, ta Samarytanka: - Jak to, Ty, Judejczyk, prosisz mnie, Samarytankę, abym dała Ci pić? Judejczycy bowiem nie utrzymują żadnych stosunków z Samarytanami.
19 Jezus jej odpowiedział: - Gdybyś wiedziała, co to za dar Boży i kim jest Ten, który mówi do ciebie: Daj Mi pić, to ty byś Go prosiła, a On dałby ci wody żywej.
11 Mówi Mu kobieta: - Panie, nie masz nawet czym nabrać, a studnia jest głęboka, skądże więc weźmiesz wodę żywą?
12 Czyżbyś Ty był większy od naszego praojca Jakuba, który dał nam tę studnię, sam z niej pił i synowie jego, i trzody?
13 Jezus jej odpowiedział: - Kto tę wodę pije, będzie pragnął znowu.
14 Kto zaś napije się tej wody, którą Ja mu dam, nigdy już nie zazna pragnienia. Ale woda, którą Ja mu dam, stanie się w nim źródłem wody tryskającej ku życiu wiecznemu.
15 Mówi do Niego kobieta: - Panie, daj mi tej wody, abym nie miała pragnienia i nie przychodziła tutaj po wodę.
16 Mówi jej: - Idź, zawołaj twego męża i wracaj tutaj!
17 Odrzekła Mu kobieta: - Nie mam męża. Mówi jej Jezus: - Dobrze powiedziałaś, że nie masz męża.
18 Miałaś ich pięciu, a ten, którego teraz masz, nie jest twoim mężem. To powiedziałaś prawdę.
19 Mówi Mu kobieta: - Panie, widzę, żeś prorok!
20 Na tej górze nasi praojcowie oddawali cześć Bogu, a wy mówicie, że w Jerozolimie jest miejsce, gdzie należy oddawać cześć Bogu.
21 Mówi jej Jezus: - Wierz mi, kobieto, że już nadchodzi godzina, kiedy ani na tej górze, ani w Jerozolimie nie będziecie oddawali czci Ojcu.
22 Wy czcicie to, czego nie znacie, my zaś czcimy to, co znamy, bo zbawienie jest od Judejczyków.
23 Ale nadchodzi godzina, w właściwie już nadeszła, kiedy prawdziwi czciciele będą oddawać cześć Ojcu w sposób prawdziwie duchowy. Bo i Ojciec szuka takich właśnie czcicieli.
24 Bóg jest duchem i Jego czciciele powinni oddawać Mu cześć w sposób prawdziwie duchowy.
25 Mówi do Niego kobieta: - Wiem, że przyjdzie Mesjasz zwany Chrystusem. Ale kiedy On przyjdzie, wszystko nam objawi.
26 Mówi jej Jezus: - To jestem Ja, który z tobą rozmawiam.
27 W tej chwili nadeszli Jego uczniowie. I dziwili się, że rozmawia z kobietą. Nikt jednak nie zapytał: Czego chcesz (od niej)? albo: Dlaczego z nią rozmawiasz?
28 Kobieta zaś zostawiła dzban i poszła do miasta. Tam mówi ludziom: -
29 Chodźcie, zobaczcie człowieka, który mi powiedział wszystko, co zrobiłam. Czy to nie jest Mesjasz?
30 Wyszli więc z miasta i zdążali do Niego.
31 Tymczasem uczniowie prosili Go: - Rabbi, jedz!
32 On im odrzekł: - Mam do jedzenia pokarm, którego wy nie znacie.
33 Uczniowie więc mówili między sobą: - Czyżby Mu kto przyniósł coś do jedzenia?
34 Mówi im Jezus: - Moim pokarmem jest spełnienie woli Tego, który Mnie posłał, i dokonanie Jego dzieła.
35 Czyż nie mówicie: Jeszcze cztery miesiące, a nadejdą żniwa? Oto powiadam wam: Rozejrzycie się - pola bieleją już pod żniwa. 
36 Żniwiarz odbiera zapłatę i zbiera plon na życie wieczne, aby siewca i żniwiarz wspólnie się cieszyli.
37 Bo tu sprawdza się przysłowie: Jeden sieje, a drugi zbiera.
38 Ja was posłałem zbierać to, nad czym się nie utrudziliście. Inni się natrudzili, a wyście weszli w ich trud.
39 Wielu Samarytan z tego miasta uwierzyło w Niego dzięki kobiecie, która oświadczyła: Powiedział mi wszystko, co uczyniłam.
40 Kiedy więc Samarytanie przyszli do Niego, prosili Go, aby u nich pozostał. I pozostali tam dwa dni.
41 I jeszcze więcej ich uwierzyło dzięki Jego nauce.
42 A do kobiety mówili: - Wierzymy już nie dzięki twojemu opowiadaniu, ale dlatego, żeśmy Go sami usłyszeli i przekonaliśmy się, że On jest naprawdę Zbawicielem świata.
43 A po dwóch dniach poszedł stamtąd do Galilei.
44 Sam bowiem Jezus oświadczył, że prorok nie ma uznania w swojej ojczyźnie.
45 Kiedy więc przyszedł do Galilei, Galilejczycy Go przyjęli. Bo i oni przyszli na święto, i widzieli, czego dokonał podczas święta w Jerozolimie.
46 Przyszedł więc Jezus ponownie do Kany Galilejskiej, gdzie przemienił wodę w wino. A w Kafarnaum był pewien urzędnik królewski, którego syn chorował.
47 Usłyszawszy, że Jezus przybył z Judei do Galilei, poszedł do Niego i prosił, aby przyszedł i uzdrowił jego syna, bo już konał.
48 A Jezus powiedział do niego: - Jeśli nie ujrzycie znaków i cudów, to nie uwierzycie!
49 Mówi do Niego urzędnik królewski: - Panie, przyjdź, zanim moje dziecko umrze.
50 Mówi mu Jezus: - Idź, twój syn żyje. Ów człowiek uwierzył słowu, które Jezus powiedział, i poszedł.
51 Kiedy był jeszcze w drodze, słudzy jego wyszli mu naprzeciw, mówiąc, że jego syn żyje.
52 Zapytał się więc, o której godzinie mu się polepszyło. Powiedzieli mu: - Wczoraj o siódmej godzinie opuściła go gorączka.
53 Ojciec więc uświadomił sobie, że była to godzina, w której Jezus powiedział mu: Twój syn  żyje. I sam uwierzył, i cały jego dom.
54 Był to już drugi znak, który Jezus uczynił po przyjściu z Judei do Galilei.
*05 
01 Potem było święto żydowskie. Ale Jezus udał się do Jerozolimy.
02 W Jerozolimie przy Owczej Bramie jest sadzawka, która nazywa się po hebrajsku Bethzatha i ma pięć krużganków.
03 W tych krużgankach leżało mnóstwo chorych: ślepych, kulawych i sparaliżowanych (...).
04 ()
05 był tam też pewien człowiek, który chorował trzydzieści osiem lat.
06 Kiedy Jezus zobaczył go leżącego i dowiedział się, że już od dawna choruje, mówi do niego: - Chciałbyś wyzdrowieć?
07 Odpowiedział Mu chory: - Panie, nie mam nikogo, kto by mnie zsunął do sadzawki, gdy woda się poruszy. A zanim ja sam się przyczołgam, już inny schodzi (do wody) przede mną.
08 Mówi mu Jezus: - Wstań, weź swoje nosze i chodź!
09 I natychmiast ten człowiek wyzdrowiał, wziął nosze i chodził. A w ten dzień przypadał szabat.
10 Judejczycy więc mówili uzdrowionemu: - Dziś szabat! Nie wolno ci dźwigać noszy!
11 Odpowiedział im: - Ten co mnie uzdrowił, rzekł do mnie: Weź swoje nosze i chodź!
12 Zapytali go: - Kim jest człowiek, który ci powiedział: Weź i chodź.
13 Uzdrowiony jednak nie wiedział, kto to był, bo Jezus oddalił się od tłumu, który zebrał się w tym miejscu.
14 Potem Jezus spotkał go w świątyni i powiedział mu: - Jesteś zdrów, nie grzesz więcej, aby cię nie spotkało co gorszego.
15 Poszedł ów człowiek i oświadczył Judejczykom, że to Jezus go uzdrowił.
16 Judejczycy prześladowali Jezusa za to, że uczynił to w szabat.
17 Rzekł im Jezus: - Ojciec mój działa, więc i Ja działam.
18 Judejczycy tym bardziej starali się Go zabić; (Jezus) bowiem nie tylko naruszał szabat, lecz także Boga nazywał swoim Ojcem, czyniąc się równym Bogu.
19 Rzekł im Jezus: - Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Jeśli Syn nie widzi, że Ojciec działa, to nie może nic czynić sam od siebie. Co bowiem On czyni, to i Syn czyni tak samo.
20 Ojciec miłuje Syna i pokazuje Mu wszystko, co sam czyni. I pokaże Mu jeszcze większe dzieła, żebyście je podziwiali.
21 Jak bowiem Ojciec wskrzesza i ożywia umarłych, tak i Syn ożywia, kogo zechce.
22 Ojciec nie sądzi nikogo, ale cały sąd oddał Synowi,
23 aby wszyscy tak czcili Syna, jak czczą Ojca. Kto nie czci Syna, ten nie czci Ojca, który Go posłał.
24 Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam. Kto słucha mojej nauki i wierzy Temu, kto Mnie posłał, ma życie wieczne i nie będzie potępiony, ale już przyszedł ze śmierci do życia.
25 Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Zbliża się godzina - a nawet już nadeszła - w której umarli usłyszą głos Syna Bożego. Ci zaś którzy usłyszeli, żyć będą.
26 Bo jak Ojciec ma życie w sobie, tak też dał Synowi, aby miał życie w sobie.
27 Dał Mu też władzę sądzenia, bo jest Synem Człowieczym.
28 Nie dziwcie się temu, bo zbliża się godzina, w której wszyscy spoczywający w grobach usłyszą Jego głos.
29 Wtedy ci, którzy dobrze czynili, wyjdą (z grobów). aby zmartwychwstać i żyć, a ci, którzy źle postępowali, aby zmartwychwstać (i iść) na potępienie.
30 Sam z siebie nic uczynić nie mogę. Osądzam według tego, co słyszę, a wyrok mój jest sprawiedliwy, bo nie szukam swojej woli, ale woli Tego, który Mnie posłał.
31 Jeśli Ja sam daję świadectwo o sobie, to moje świadectwo nie jest prawdziwe.
32 Jest ktoś inny, kto wydaje o Mnie świadectwo, i wiem, że świadectwo,  które On wydaje o Mnie, jest prawdziwe.
33 Wysłaliście do Jana poselstwo i on dał świadectwo prawdzie.
34 Ja nie potrzebuję świadectwa od ludzi, ale mówię dlatego, abyście byli zbawieni.
35 Jan był pochodnią, która płonie i jasno świeci, a wyście zechcieli zbawiać się jej światłem przez chwilę!
36 Ja mam świadectwo większe od Janowego. Dzieła, które Ojciec polecił Mi wykonać, te dzieła, których dokonuję, świadczą, że to Ojciec Mnie posłał.
37 To właśnie Ojciec, który Mnie posłał, daje świadectwo o Mnie. Wyście nigdy nie słyszeli Jego głosu i nie widzieliście Jego oblicza.
38 I nie zachowujecie w sobie Jego słowa, bo nie wierzycie Temu, którego On posłał.
39 Badacie Pisma, bo sądzicie, że one zawierają słowa żywota wiecznego. A one dają o Mnie świadectwo!
40 I nie chcecie przyjść do Mnie, aby mieć życie.
41 Nie zabiegam o chwałę u ludzi.
42 Lecz wiem, że nie ma w was miłości Bożej.
43 Ja przyszedłem w imię mojego Ojca, ale wy Mnie nie uznajecie. Gdyby ktoś inny przyszedł we własnym imieniu, to byście go uznali.
44 Jakże możecie uwierzyć, wy, którzy zabiegacie o chwałę jedni u drugich, a o chwałę, która pochodzi od samego Boga, nie dbacie?
45 Nie sądźcie, że to Ja będę was oskarżał przed Ojcem. Waszym oskarżycielem jest Mojżesz, w którym pokładacie nadzieję.
46 Bo gdybyście wierzyli Mojżeszowi, wierzylibyście i Mnie, o którym on napisał.
47 Lecz jeśli jego pismom nie wierzycie, to jakżeż uwierzycie moim słowom?
*06
01 Potem Jezus odszedł na drugą stronę Morza Galilejskiego, czyli Tyberiadzkiego.
02 I szedł za Nim wielki tłum, bo widzieli znaki, które czynił nad chorymi.
03 Jezus wszedł na górę i siedział tam z uczniami.
04 Zbliżała się Pascha, święto żydowskie.
05 Kiedy Jezus zobaczył, że wielki tłum idzie do Niego, mówi do Filipa: - Gdzie kupimy chleba, aby oni się najedli?
06 A mówił to, wystawiając Filipa na próbę, sam bowiem wiedział, co ma uczynić.
07 Odpowiedział Mu Filip: - Za dwieście denarów chleba nie starczy, aby każdy dostał choć trochę!
08 Mówi Mu jeden z uczniów, Andrzej, brat Szymona Piotra: - Jest tutaj chłopiec, który ma pięć chlebów jęczmiennych i dwie ryby. Lecz co to jest na tylu?
10 Jezus powiedział: - Każcie ludziom usiąść. A było w tym miejscu dużo trawy. Siadło więc około pięciu tysięcy mężczyzn.
11 Jezus wziął chleby i odmówiwszy modlitwę dziękczynną rozdał siedzącym, podobnie (rozdał) ryby, ile kto chciał.
12 A kiedy się najedli, mówi do uczniów: - Zbierzcie resztki, które pozostały, żeby nic się nie zmarnowało.
13 Zebrali więc i napełnili dwanaście koszyków resztkami, które z pięciu chlebów jęczmiennych pozostawili ci, co jedli.
14 A ludzie zobaczywszy znak, który Jezus uczynił, mówili: - To jest rzeczywiście prorok, który ma przyjść na świat.
15 Jezus zaś widząc, że chcą przyjść i porwać Go, aby obwołać królem, sam jeden odszedł znowu na górę.
16 Kiedy zapadł wieczór, uczniowie Jego zeszli nad morze.
17 I wszedłszy do łodzi płynęli na drugą stronę morza, do Kafarnaum. Ciemność już zapadła, a Jezus jeszcze do nich nie przyszedł.
18 Morze było wzburzone, bo wiał silny wiatr.
19 Przepłynąwszy około dwudziestu pięciu lub trzydziestu stadiów, widzą Jezusa idącego po morzu i zbliżającego się do łodzi. I przestraszyli się.
20 On zaś mówił im: - Nie bójcie się, to Ja Jestem.
21 Chcieli wziąć Go do łodzi, lecz łódź natychmiast znalazła się przy brzegu, do którego zdążali.
22 Nazajutrz tłum stojący na brzegu morza zobaczył, że była tam tylko jedna łódka i że Jezus nie wsiadł z uczniami do łodzi, lecz sami uczniowie odpłynęli.
23 Tymczasem w pobliże tego miejsca, gdzie zjedli chleb po dziękczynnej modlitwie Pana, przypłynęły inne łodzie z Tyberiady.
24 Kiedy więc tłumy zobaczyły, że nie ma ani Jezusa ani Jego uczniów, wsiadły do łódek, przybyły do Kafarnaum i szukały Jezusa.
25 Znalazłszy Go za morzem, zapytali: - Rabbi, kiedyś tu przybył?
26 A Jezus im odpowiedział: - Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Szukaliście Mnie nie dlatego, żeście widzieli znaki, ale dlatego, żeście najedli się chlebem do syta.
27 Nie starajcie się o pokarm przemijający, ale o pokarm pozostający na życie wieczne, który da wam Syn Człowieczy. Na Nim bowiem Ojciec, Bóg wycisnął swoją pieczęć.
28 Rzekli do Niego: - Co mamy czynić. aby wykonać dzieło Boże?
29 Odpowiedział im Jezus: - Dzieło Boże polega na tym, abyście uwierzyli w Tego, którego On posłał.
30 Powiedzieli Mu: - Jaki Ty nam pokażesz znak, żebyśmy go ujrzeli i uwierzyli Ci? Czego dokonasz?
31 Praojcowie nasi jedli mannę na pustyni, jak napisano: "Dał im do jedzenia chleb z nieba".
32 Powiedział im Jezus: - Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: To nie Mojżesz dał wam chleb z nieba; to mój Ojciec daje wam prawdziwy chleb z nieba.
33 Bo chlebem Bożym jest Ten, który zstępuje z nieba i daje życie światu.
34 Rzekli więc do Niego: - Panie, dawaj  nam zawsze tego chleba!
35 Powiedział im Jezus: - Ja jestem chlebem życia. Kto przychodzi do Mnie, nie będzie łaknął, kto wierzy we Mnie, nigdy nie będzie pragnął.
36 Lecz powiedziałem wam: Widzieliście Mnie, a nie wierzycie.
37 Wszystko, co Ojciec Mi daje, przyjdzie do Mnie, a Ja nie odrzucę tego, który do Mnie przychodzi,
38 bo zstąpiłem z nieba nie po to, aby spełniać własną wolę, ale wolę Tego, który Mnie posłał.
39 A jest wolą Tego, który Mnie posłał, żebym nie stracił nic z tego wszystkiego, co Mi da, ale wskrzesił to w dniu ostatecznym.
40 To jest bowiem wolą Ojca mojego, aby każdy, kto widzi Syna i wierzy w Niego, miał życie wieczne; a Ja wskrzeszę w dniu ostatecznym.
41 Szemrali więc Judejczycy przeciwko Niemu, że powiedział: Ja jestem chlebem, który  zstąpił z nieba.
42 I mówili: - Czyż to nie jest Jezus, syn Józefa? Znamy Jego ojca i matkę. Jak On teraz może mówić: Zstąpiłem z nieba?!
43 Jezus im odpowedział: - Nie szemrajcie między sobą!
44 Nikt nie może przyjść do Mnie, jeżeli nie pociągnie go Ojciec, który Mnie posłał. A Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym.
45 Napisano u proroków: "Wszyscy będą uczniami Bożymi". Każdy, kto usłyszał od Ojca (wezwanie) i zrozumiał (je). przychodzi do Mnie.
46 Nie (znaczy to), że ktoś widział Ojca, bo tylko Ten, który jest (posłany) od Boga, widział Ojca.
47 Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Kto wierzy, ma życie wieczne. 
48 Ja jestem chlebem życia.
49 Praojcowie wasi jedli mannę na pustyni i pomarali.
50 To jest chleb, który zstępuje z nieba, aby ten, co go spożywa, nie umarł.
51 Ja jestem chlebem żywym, który zstąpił z nieba. Kto spożywa ten chleb, żyć będzie na wieki. A chlebem, który Ja dam, jest moje ciało za życie świata.
52 Sprzeczali się więc Judejczycy między sobą, mówiąc: - Jakże On może dać nam swoje ciało do jedzenia?
53 Więc Jezus im powiedział: - Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Jeżeli nie będziecie spożywali ciała Syna Człowieczego i nie będziecie pili krwi Jego, nie będziecie mieli życia w sobie.
54 Kto spożywa moje ciało i pije moją krew, ma życie wieczne, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym.
55 Bo moje ciało jest prawdziwym pokarmem, a krew moja jest prawdziwym napojem.
56 Kto spożywa moje ciało i pije moją krew, pozostaje we Mnie, a Ja w nim. 
57 Jak Mnie posłał żyjący Ojciec, i Ja żyję przez Ojca, tak i ten, kto spożywa moje ciało, żyć będzie przeze Mnie.
58 To jest chleb, który zstąpił z nieba. Nie jak ten, który jedli praojcowie i pomarli. Kto spożywa ten chleb, żyć będzie na wieki.
59 Powiedział to nauczając w synagodze w Kafarnaum.
60 Wielu Jego uczniów usłyszawszy to powiedziało: - Twarda jest ta mowa, któż jej słuchać może?
61 A Jezus, wiedząc, że uczniowie szemrają, rzekł im: - To was gorszy?
62 A jeśli zobaczycie Syna Człowieczego wstępującego tam, gdzie był przedtem?
63 Duch ożywia, ciało nie ma znaczenia. Słowa, które wam powiedziałem, są duchem i życiem.
64 Ale są wśród was tacy, co nie wierzą. Jezus bowiem od początku wiedział, którzy nie wierzyli; wiedział też, kto Go wyda. 
65 I mówił: - Dlatego powiedziałem wam: Nikt nie może przyjść do Mnie, jeśliby to nie było mu dane przez Ojca.
66 Odtąd wielu Jego uczniów odeszło i już z Nim nie chodzili.
67 Rzekł więc Jezus do Dwunastu - Czy i wy chcecie odejść?
68 Odpowiedział Mu Szymon Piotr: - Panie, do kogo pójdziemy? Ty masz słowa życia wiecznego,
69 a myśmy uwierzyli i poznali, że Ty jesteś Święty Boga.
70 Odpowiedział mu Jezus: - Czyż nie wybrałem was Dwunastu? A jeden z was jest diabłem.
71 A mówił to o Judaszu, synu Szymona z Kariotu. On bowiem miał Go wydać, a był jednym z Dwunastu.
*07
01 Potem Jezus chodził po Galilei, po Judei zaś nie chciał chodzić, bo Judejczycy usiłowali Go zabić.
02 Zbliżało się żydowskie Święto Namiotów.
03 Jego bracia rzekli więc do Niego: - Wyjdź stąd i idź do Judei, żeby i Twoi uczniowie widzieli dzieła, jakich dokonujesz.
04 Bo kto chce, żeby Go poznano, nie działa w ukryciu. Skoro takich dzieł dokonujesz, pokaż się światu.
05 Ale Jego bracia nie wierzyli w Niego.
06 Mówi więc do nich Jezus: - Mój czas jeszcze nie nadszedł, a dla was pora zawsze jest stosowna.
07 Was nie może świat nienawidzić, a Mnie nienawidzi, bo Ja daję świadectwo, że jego uczynki są złe. 
08 Idźcie na święto, Ja nie idę na to święto, bo mój czas jeszcze nie nadszedł.
09 Powiedziawszy to pozostał w Galilei.
10 A kiedy Jego bracia poszli na święto, On także poszedł, lecz potajemnie, nie ujawniając się.
11 Judejczycy więc szukali Go w święto i pytali: - Gdzie On jest?
12 A w tłumie wiele się o Nim mówiło. Jedni mówili: Jest dobry, a drudzy mówili: Gdzież tam, zwodzi tłum!
13 Nikt jednak nie mówił o Nim jawnie z obawy przed Judejczykami.
14 Już w połowie świąt Jezus wszedł do świątyni i nauczał.
15 Dziwili się więc Judejczycy: - Skąd On zna Pisma, skoro się nie uczył?
16 A Jezus im odpowiedział: - Moja nauka nie jest moja, ale Tego, który Mnie posłał.
17 Kto chce spełniać Jego wolę, ten pozna, czy ta nauka pochodzi od Boga, czy też Ja mówię od siebie samego.
18 Kto mówi od siebie samego, szuka własnej chwały, a kto szuka chwały Tego, który Go posłał, ten mówi prawdę i nie zwodzi nikogo.
19 Czyż to nie Mojżesz dał wam Prawo? A nikt z was nie postępuje według tego Prawa! Dlaczego chcecie Mnie zabić?
20 Tłum odpowiedział: - Czart Cię opętał! Kto chce Cię zabić?
21 Jezus im odpowiedział: - Jednego dzieła dokonałem i wszyscy się zdumiewacie.
22 Mojżesz dał wam obrzezanie - chociaż nie pochodzi ono od Mojżesza, ale od praojców - i obrzezujecie człowieka w szabat.
23 Jeśli więc obrzezuje się człowieka w szabat, aby nie naruszać Prawa Mojżeszowego, to dlaczego oburzacie się na Mnie, że w szabat uzdrowiłem całkowicie człowieka?
24 Nie sądźcie z pozorów, ale sądźcie sprawiedliwie.
25 Mówili więc niektórzy mieszkańcy Jerozolimy: - Czy to Ten, którego chcą zabić?
26 A oto przemawia jawnie i nic Mu nie mówią. Czyżby władze przekonały się, że to jest naprawdę Mesjasz? 
27 Ale my wiemy, skąd On pochodzi. A kiedy Mesjasz przyjdzie, nikt nie będzie wiedział, skąd pochodzi.
28 Jezus więc nauczając w świątyni głośno zawołał: - I Mnie znacie, i wiecie, skąd pochodzę. Ale sam od siebie nie przyszedłem. Lecz Ten, który Mnie posłał, a którego wy nie znacie, mówi prawdę.
29 Ja Go znam, bo od Niego pochodzę i On Mnie posłał.
30 Chcieli więc Go pojmać, nikt Go jednak nie zatrzymał, bo nie nadeszła jeszcze Jego godzina.
31 A z tłumu wielu uwierzyło w Niego. I mówili: - Czyż Mesjasz, kiedy przyjdzie, uczyni więcej znaków od Niego?
32 Faryzeusze usłyszeli, że w tłumie tak o Nim mówiono. Arcykapłani i faryzusze wysłali służbę, aby Go pojmała.
33 Jezus więc powiedział: - Jeszcze przez krótki czas jestem z wami, a potem idę do Tego, który Mnie posłał.
34 Będziecie Mnie szukali, a nie znajdziecie, bo tam gdzie Ja będę, wy przyjść nie możecie.
35 Więc Judejczycy mówili między sobą: - Dokąd On chce pójść, że my Go nie znajdziemy? Czyżby chciał udać się do Żydów rozproszonych wśród Greków i Greków nauczać?
36 Co znaczą te słowa, które powiedział: Będziecie Mnie szukać i nie znajdziecie - i te: Tam, gdzie Ja będę, wy przyjść nie możecie?
37 W ostatni wielki dzień święta Jezus stanął i głośno zawołał: - Jeśli kto jest spragniony, niech przyjdzie do Mnie i pije!
38 A z wnętrza tego, kto wierzy we Mnie - jak powiedziano w Piśmie - płyną rzeki żywej wody.
39 Mówił to o Duchu, którego mieli otrzymać ci, co w Niego uwierzyli. A Ducha jeszcze nie było, bo Jezus nie był jeszcze uwielbiony.
40 Usłyszawszy te słowa jedni z tłumu mówili: - To rzeczywiście jest prorok.
41 Inni mówili: - To jest Mesjasz. A jeszcze inni mówili: - Czyż Mesjasz przyjdzie z Galilei?
42 Czyż Pismo nie powiada, że Mesjasz przyjdzie z rodu Dawida i z miasteczka Betlejem, z którego pochodzi Dawid?
43 Tak z Jego powodu doszło w tłumie do rozłamu.
44 Niektórzy z nich chcieli Go nawet pochwycić, lecz nikt Go nie zatrzymał.
45 Przyszli więc słudzy do arcykapłanów i faryzeuszów. A oni zapytali ich: - Czemuście Go nie przyprowadzili?
46 Słudzy odpowiedzieli: - Żaden człowiek nigdy tak nie przemawiał!
47 Faryzeusze więc odpowiedzieli im: - Czy i wy daliście się zwieść.
48 Czy ktoś z przełożonych albo z faryzeuszów uwierzył w Niego?
49 A ten tłum, który nie zna Prawa, niech będzie przeklęty.
50 Mówi do nich jeden z ich (grona), Nikodem, który już przedtem przyszedł do Niego: -
51 Czy nasze Prawo potępia człowieka, zanim go przedtem nie wysłucha i nie rozpatrzy tego, co on czyni?
52 Odpowiedzieli mu: - Czy ty jesteś z Galilei? Zbadaj (Pisma), a zobaczysz, że prorok nie przyjdzie z Galilei!
53 I rozeszli się wszyscy do swoich domów.
*08
01 Jezus udał się na Górę Oliwną.
02 O świcie zaś znowu był w świątyni i cały lub schodził się do Niego. I nauczał ich.
03 Nauczyciele Prawa i faryzeusze przyprowadzają kobietę pochwyconą na cudzołóstwie. I postawiwszy ją na środku
04 mówią Mu: - Nauczycielu, tę kobietę pochwycono właśnie na cudzołóstwie.
05 Mojżesz nakazał nam w Prawie takie kamienować, a Ty co powiesz?
06 Mówili to podstępnie, aby mieli Go o co oskarżyć. A Jezus pochyliwszy się pisał coś palcem na ziemi.
07 Gdy jednak pytali Go natarczywie, wyprostował się i rzekł im: - Kto z was jest bez grzechu, niech pierwszy rzuci w nią kamieniem.
08 I pochyliwszy się znowu pisał na ziemi.
09 Usłyszawszy to wychodzili jeden po drugim, od starszyzny począwszy. Pozostał tylko Jezus i na środku kobieta.
10 Jezus wyprostował się i rzekł: - Gdzież oni są, kobieto? Nikt cię nie potępił? -
11 Nikt, Panie - odpowiedziała. Rzekł jej Jezus: - I Ja ciebie nie potępiam. Idź i odtąd nie grzesz więcej.
12 Jezus więc znowu przemówił do nich: - Ja jestem światłością świata. Kto idzie za Mną, nie będzie chodził w ciemności, lecz będzie miał światło życia.
13 Powiedzieli więc Mu faryzeusze: - Ty dajesz świadectwo sam o sobie, Twoje świadectwo nie jest prawdziwe.
14 A Jezus im odpowiedział: - Jeśli nawet Ja sam daję świadectwo o sobie, moje świadectwo jest prawdziwe, bo wiem, skąd przyszedłem i dokąd idę. Wy zaś nie wiecie, skąd przychodzę ani dokąd idę. 
15 Wy osądzacie po ludzku. Ja nikogo nie sądzę.
16 A kiedy już będę sądził, sąd mój będzie prawdziwy, bo nie jestem sam, ale (jest nas dwóch), Ja i Ojciec, który Mnie posłał.
17 A i w Prawie waszym napisano, że świadectwo dwóch ludzi jest prawdziwe.
18 Ja świadczę o sobie, i Ojciec, który Mnie posłał, też świadczy o Mnie.
19 Zapytali Go więc: - Gdzie jest Twój Ojciec? Jezus odrzekł: - Ani Mnie nie znacie, ani mojego Ojca. Gdybyście Mnie znali, znalibyście też mojego Ojca.
20 Te słowa powiedział przy skarbcu, nauczając w świątyni. I nikt Go nie pojmał, bo jeszcze nie nadeszła Jego godzina.
21 Powiedział więc im znowu: - Ja odchodzę i będziecie Mnie szukać, i poumieracie w waszym grzechu. Wy nie możecie przyjść tam, dokąd Ja idę. 
22 Powiedzieli więc Judejczycy: - Czyżby chciał się zabić? Bo mówili: Wy nie możecie przyjść tam, gdzie Ja idę.
23 I powiedział im: - Wy jesteście z dołu, a Ja z góry. Wy jesteście z tego świata, a Ja nie jestem z tego świata.
24 Powiedziałem wam więc, że pomrzecie w waszych grzechach, bo jeżeli nie uwierzycie, że JA JESTEM, pomrzecie w waszych grzechach.
25 Zapytali Go więc: - Kimże Ty jesteś? Jezus im powiedział: - Jestem tym, o którym wam mówię.
26 Mógłbym o was wiele powiedzieć i w wielu sprawach potępić. Ten, który mnie posłał, jest wiarogodny. Ja zaś mówię wobec świata to, co od Niego usłyszałem.
27 Nie poznali, że mówi im o Ojcu.
28 Jezus więc powiedział: - Gdy podwyższycie Syna Człowieczego, wtedy poznacie, że JA JESTEM i że nic od siebie nie czynię, ale mówię to, czego Mnie Ojciec nauczył.
29 A ten, który Mnie posłał, jest ze Mną. Nie zostawił Mnie samego, bo Ja zawsze czynię to, co się Jemu podoba.
30 Kiedy to mówił, wielu uwierzyło w Niego.
31 A do Judejczyków, którzy Mu uwierzyli, Jezus mówił: - Jeżeli trwacie przy mojej nauce, jesteście naprawdę moimi uczniami.
32 I poznacie prawdę, a prawda was wyzwoli.
33 Odpowiedzieli Mu: - Jesteśmy potomkami Abrahama i nigdy nie byliśmy niczyimi niewolnikami! Jakże możesz mówić, że będziemy wolni?
34 Jezus im odpowiedział: - Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Każdy, kto grzeszy, jest niewolnikiem, 
35 a niewolnik nie pozostaje w domu na zawsze. Syn pozostaje na zawsze.
36 Jeżeli więc Syn wyzwoli was, będziecie naprawdę wolni.
37 Wiem, że jesteście potomkami Abrahama, ale chcecie Mnie zabić, bo słowa mojego nie przyjmujecie.
38 Ja mówię to, co ujrzałem u Ojca, więc i wy czyńcie, coście usłyszeli od Ojca.
39 Odpowiedzieli Mu: - Naszym ojcem jest Abraham. Mówi im Jezus: - Gdybyście byli dziećmi Abrahama, wypełnialibyście dzieło Abrahama.
40 A tymczasem wy chcecie zabić Mnie, człowieka, który wam powiedział prawdę usłyszaną od Boga. Abraham tego nie uczynił.
41 Postępujcie więc tak, jak wasz ojciec. Powiedzieli Mu: - My nie przyszliśmy na świat z nierządu. Mamy jednego Ojca - Boga.
42 Powiedział im Jezus: - Gdyby Bóg był waszym Ojcem, kochalibyście Mnie, bo ja wyszedłem i przychodzę od Boga. Nie przyszedłem od siebie, ale On mnie posłał. 
43 Dlaczego nie przyjmujecie mojej mowy? Bo nie potraficie słuchać mojego słowa.
44 Diabeł jest waszym ojcem i chcecie spełniać jego życzenia. On był od początku zabójcą i nie wytrwał w prawdzie, bo nie ma w nim prawdy. Kiedy kłamie, mówi ze swego, bo jest kłamcą i ojcem kłamstwa.
45 A wy Mi nie wierzycie, bo Ja mówię prawdę. 
46 Któż z was udowodni Mi, że grzeszę? A jeśli mówię prawdę, dlaczego Mi nie wierzycie?
47 Kto jest z Boga, słucha słów Bożych. Wy dlatego nie słuchacie, że nie jesteście z Boga.
48 Odpowiedzieli Mu Judejczycy: - Czy nie mam racji, żeś Samarytanin i opętany przez czarta?
49 Jezus odrzekł: - Ja nie jestem opętany, ale czczę mojego Ojca, a wy Mnie znieważacie.
50 Ja nie szukam swojej  chwały. Jest ktoś, kto szuka i sądzi.
51 Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Jeśli kto zachowa moją naukę, nigdy nie umrze.
52 Powiedzieli Mu Judejczycy: - Teraz widzimy, żeś opętany. Abraham umarł i prorocy umarli, a Ty powiadasz: Jeśli kto zachowa moją naukę, nigdy nie umrze.
53 Czyś Ty (jest) większy od naszego ojca Abrahama, który umarł? I prorocy poumierali! Za kogo się uważasz?
54 Jezus odrzekł: - Gdybym Ja chwalił samego siebie, to moja chwała byłaby niczym. Tym jednak, który Mnie chwali, jest mój Ojciec, o którym wy mówicie: On jest naszym Bogiem.
55 Ale nie poznaliście Go. A Ja Go znam! I gdybym powiedział: Nie znam Go, byłbym podobnym do was kłamcą. Ale Ja Go znam i Jego naukę zachowuję.
56 Ojciec wasz, Abraham, cieszył się, że ujrzy mój dzień. I ujrzał, i uradował się.
57 Judejczycy więc rzekli do Niego: - Nie masz jeszcze pięćdziesięciu lat, a Abrahama widziałeś?
58 Powiedział im Jezus: - Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Zanim Abraham się narodził, JAM JEST!
59 Porwali więc kamienie, aby rzucić na Niego, ale Jezus ukrył się i wyszedł ze świątyni.
*09
01 Przechodząc ujrzał człowieka ślepego od urodzenia.
02 I zapytali Go uczniowie: - Rabbi, kto zgrzeszył, że się narodził ślepy, on czy jego rodzice?
03 Jezus odrzekł: - Ani on nie zgrzeszył, ani jego rodzice, lecz (urodził się ślepy), aby przez niego objawiły się dzieła Boże.
04 Musimy dokonać dzieła Tego, który Mnie posłał, dopóki jest dzień. Nadchodzi noc, a wtedy nikt nie może działać.
05 jak długo jestem na świecie, jestem światłem świata.
06 To powiedziawszy spunąl na ziemię; zrobił błoto ze śliny, pomazał mu oczy błotem
07 i rzekł: - Idź, obmyj się w sadzawce Siloam - to znaczy: posłany. Poszedł więc, obmył się i wrócił widząc.
08 A sąsiedzi i ci, którzy dawniej widywali go żebrzącego, pytali się: - Czy to ten, co siedział i żebrał? 
09 Jedni mówili: To ten, a drudzy: Ależ nie, jest tylko podobny do tamtego. On sam zaś mówił: - Tak, to ja.
10 Pytali go więc: - Ja to się stało, że widzisz?
11 Odpowiedział: - Ten człowiek, którego nazywają Jezusem, zrobił błoto, pomazał moje oczy i rzekł mi: Idź do Siloam i obmyj się. Poszedłem więc i obmyłem się, i widzę.
12 Zapytali go: - Gdzie On jest? Powiada: - Nie wiem.
13 Prowadzą tego (człowieka), niedawno jeszcze niewidomego, do faryzeuszów.
14 A w dniu, w którym Jezus zrobił błoto i otworzył mu oczy, był szabat.
15 Faryzeusze więc wypytywali go znowu, jak przejrzał. On zaś im powiedział: - Położył mi błoto na oczy i obmyłem się i widzę!
16 Niektórzy faryzeusze powiedzieli więc: - Ten człowiek nie jest od Boga, bo nie przestrzega szabatu! Ale inni mówili: - Jakżeż człowiek grzeszny może czynić takie znaki? I doszło między nimi do rozłamu.
17 Mówią więc znowu ślepemu: - Co ty sądzisz o Nim, jako że ci otworzył oczy? A on powiedział: - To prorok.
18 Ale Judejczycy nie uwierzyli, że on był ślepy i że przejrzał, dopóki nie przywołali rodziców tego, co przejrzał.
19 I zapytali ich: - Czy to jest ten wasz syn, o którym mówicie, że urodził się ślepy? Jak więc (to się stało, że) widzi?
20 A rodzice jego odpowiedzieli: - Wiemy, że to jest nasz syn i że urodził się ślepy.
21 Lecz jak (to się stało, że) teraz widzi, tego nie wiemy. Nie wiemy też, kto otworzył mu oczy. Spytajcie go. Ma swoje lata, sam powie o sobie.
22 Rodzice powiedzieli to z obawy przed Judejczykami, bo Judejczycy już postanowili wyłączyć z synagogi tego, kto uzna Jezusa za Mesjasza.
23 Dlatego rodzice jego powiedzieli: Ma swoje lata, spytajcie go.
24 Przywołali więc po raz drugi człowieka, który był ślepy, i powiedzieli mu: - Powiedz prawdę! (Bo) my wiemy, że Ten człowiek jest grzesznikiem.
25 Więc on odpowiedział: - Nie wiem, czy On jest grzesznikiem, jedno wiem, że byłem ślepy, a teraz widzę.
26 Więc mu powiedzieli: - Co z tobą zrobił? Jak otworzył ci oczy? 
27 Odrzekł im: - Już wam powiedziałem, czyżbyście nie słyszeli? Co jeszcze chcecie słyszeć? Czy i wy chcielibyście zostać Jego uczniami?
28 Nawymyślali mu i powiedzieli: - Ty bądź Jego uczniem, a my jesteśmy uczniami Mojżesza.
29 My wiemy, że Bóg przemówił do Mojżesza, a skąd Ten jest, nie wiemy.
30 A człowiek odpowiedział: - To bardzo dziwne: Wy nie wiecie skąd On jest, a otworzył mi oczy.
31 Przecież wiemy, że Bóg nie wysłuchuje grzeszników, ale tego, kto czci Boga i spełnia Jego wolę, wysłuchuje. 
32 Jak świat światem nie słyszano, aby ktoś przywrócił wzrok ślepemu od urodzenia.
33 Gdyby On nie był od Boga, nie mógłby nic uczynić.
34 Odpowiedzieli mu: - Narodziłeś się pełen grzechów i nas śmiesz pouczać?! I wyrzucili go.
35 Jezus dowiedział się, że go wyrzucili, a spotkawszy go rzekł: - Czy ty wierzysz w Syna Człowieczego?
36 A on odpowiedział: - Kto to jest, Panie, że miałbym w Niego wierzyć?
37 Powiedział mu Jezus: - Widzisz Go, to Ten, który z tobą mówi!
38 On zaś rzekł: - Wierzę, Panie. I oddał Mu pokłon.
39 A Jezus powiedział: - Ja na ten świat przyszedłem na sąd, aby ci, którzy nie widzą, widzieli, a ci, którzy widzą, stali się ślepcami.
40 Usłyszawszy to faryzeusze, którzy z Nim byli, i zapytali Go: - Czy my także jesteśmy ślepi?
41 Powiedział im Jezus: - Gdybyście byli ślepi, nie mielibyście grzechu. Lecz teraz mówicie: Widzimy! - trwacie w grzechu.
*10
01 - Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Kto nie wchodzi do owczarni przez bramę, ale dostaje się inną drogą, jest złodziejem i rozbójnikiem.
02 Kto zaś wchodzi przez bramę, jest pasterzem owiec.
03 Jemu odźwierny otwiera i owce słuchają jego głosu. On zaś woła swoje owce po imieniu i wyprowadza je.
04 A kiedy wyprowadzi wszystkie swoje owce, idzie przed nimi, a owce idą za nim, bo znają jego głos.
05 A za obcym nie pójdą, lecz będą uciekały od niego, bo nie znają głosu obcych.
06 Jezus powiedział im tę przypowieść, lecz oni nie zrozumieli, o czym im mówi.
07 Jezus więc powiedział znowu: - Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Ja jestem bramą do owiec.
08 Wszyscy, którzy przyszli przede Mną, to złodzieje i rozbójnicy. Lecz owce ich nie posłuchały. 
09 Ja jestem bramą, kto wejdzie przeze Mnie, będzie zbawiony: będzie przebywał ze Mną i znajdzie pastwisko.
10 Złodziej przychodzi tylko po to, aby kraść, zabijać i niszczyć. Ja przyszedłem, aby (owce) miały życie, i to w całej pełni.
11 Ja jestem dobrym pasterzem. Dobry pasterz oddaje życie swoje za owce.
12 A najemnik, który nie jest pasterzem i do którego owce nie należą, widząc skradającego się wilka, porzuca owce i ucieka, a wilk porywa je i rozprasza.
13 (Najemnik) nie troszczy się o owce, bo jest najemnikiem.
14 Ja jestem dobrym pasterzem. Znam moje owce, a moje owce znają Mnie tak, 
15 jak Mnie zna Ojciec, a Ja znam Ojca. I moje życie oddaję za owce.
16 Mam też inne owce, które nie są z tej owczarni, muszę je też przyprowadzić. I będą słuchać mojego głosu, i powstanie jedna owczarnia i jeden pasterz.
17 Ojciec dlatego Mnie miłuje, że Ja oddaję moje życie, aby je znowu otrzymać.
18 Nikt Mi go nie odbiera, lecz Ja sam oddaję je z własnej woli. W mojej mocy jest oddać życie i w mojej mocy otrzymać je znowu. Taki rozkaz otrzymałem od Ojca.
19 Wśród Judejczyków doszło do rozłamu z powodu tych słów. 
20 Wielu z nich mówiło: - Jest opętany i mówi od rzeczy. Czemu Go słuchacie?
21 Inni mówili: - To nie są słowa opętanego, czy czart może otwierać ślepym oczy?
22 W Jerozolimie obchodzono wtedy uroczystość Poświęcenia Świątyni. Była zima.
23 Jezus przechadzał się po świątyni w krużganku Salomona.
24 Otoczyli Go Judejczycy i zapytali: - Jak długo będziesz nas trzymał w niepewności? Odpowiedz nam jasno: Czy Ty jesteś Mesjaszem? 
25 Jezus im odrzekł: - Powiedziałem wam, lecz wy nie wierzycie. Dzieła, których dokonuje w imieniu mojego Ojca, świadczą o Mnie.
26 Ale wy nie wierzycie, bo nie należycie do moich owiec.
27 Moje owce słuchają głosu mojego. Ja znam je, a one idą za Mną.
28 Ja daję im życie wieczne i one nie zginą na wieki, i nikt nie wyrwie ich z mojej ręki.
29 Mój Ojciec, który Mi je dał, jest większy od wszystkich i nikt nie może wyrwać (ich) z ręki mojego Ojca.
30 Ja i Ojciec jedno jesteśmy!
31 Judejczycy znowu chwycili kamienie, aby Go ukamienować.
32 Jezus im powiedział: - Pokazałem wam wiele dobrych dzieł (pochodzących) od Ojca, za które z nich chcecie Mnie ukamienować?
33 Judejczycy odrzekli: - Nie kamienujemy Cię za dobre dzieła, ale za bluźnierstwo, że będąc człowiekiem czynisz się Bogiem.
34 Odrzekł im Jezus: - Czyż w waszym Prawie nie napisano: "Rzekłem: Bogami jesteście"?
35 Pismo więc nazwało bogami tych, do których skierowane było słowo Boże - a Pisma nie można zmnienić -
36 wy zaś do Mnie, którego Ojciec uświęcił i posłał na świat, mówicie: Bluźnisz, bo powiedziałem: Jestem Synem Bożym.
37 Jeżeli więc nie dokonuję dzieł mojego Ojca, nie wierzcie Mi!
38 Ale jeżeli ich dokonuję, to choćbyście Mi nie wierzyli, wierzcie dziełom i przekonajcie się, że Ojciec jest we Mnie, a Ja w Ojcu.
39 I znowu chcieli Go pochwycić. Ale im uszedł.
40 I odszedł znowu za Jordan, na miejsce, gdzie dawniej Jan chrzcił. Tam pozostał.
41 A wielu przychodziło do Niego. I mówili: - Jan nie uczynił żadnego znaku, ale wszystko, co Jan o Nim powiedział, było prawdą.
42 I tam wielu uwierzyło w Niego.
*11
01 Chorował Łazarz z Betanii, miasteczka Marii i jej siostry Marty.
02 Była to ta Maria, która skropiła Pana olejkiem i wytarła Jego nogi swoimi włosami. Właśnie jej brat Łazarz chorował.
03 Siostry więc przesłały Jezusowi wiadomość: - Panie, ten, którego miłujesz, jest chory.
04 Usłyszawszy to Jezus powiedział: - Ta choroba nie skończy się śmiercią, ale przyniesie chwałę Bogu. Dzięki niej Syn Boży będzie uwielbiony.
05 Jezus miłował Martę, jej siostrę i brata.
06 Ale chociaż usłyszał, że Łazarz choruje, pozostał dwa dni tam, gdzie był.
07 Dopiero potem mówi uczniom: - Idźmy do Judei.
08 Mówią Mu uczniowie: - Rabbi, dopiero co Judejczycy chcieli Cię ukamienować i znowu tam idziesz?
09 Jezus odrzekł: - Czyż dzień nie ma dwunastu godzin? Kto chodzi za dnia, nie potknie się, bo widzi światło słoneczne.
10 Kto zaś chodzi w nocy, potyka się, bo nie ma światła.
11 To rzekł. A potem mówi im: - Nasz przyjaciel Łazarz zasnął, ale idę go obudzić.
12 Powiedzieli Mu uczniowie: - Panie, jeżeli zasnął, wyzdrowieje.
13 Jezus mówił o jego śmierci, im zaś się wydawało, że mówi o zwykłym zaśnięciu.
14 Wtedy więc Jezus powiedział im otwarcie: - Łazarz umarł.
15 I cieszę się, że nas tam nie było. A to ze względu na was, abyście uwierzyli. Ale chodźmy do niego.
16 A Tomasz, zwany Bliźniakiem, powiedział do współuczniów: - I my chodźmy, aby umrzeć z Nim.
17 Kiedy Jezus przyszedł, zastał (Łazarza) leżącego od czterech dni w grobie.
18 Betania była blisko Jerozolimy, około piętnastu stadiów.
19 Wielu Judejczyków przybyło do Marty i Marii pocieszając je po śmierci brata.
20 Kiedy więc Marta usłyszała, że Jezus Nadchodzi, wyszła Mu naprzeciw. A Maria siedziała w domu.
21 Marta więc rzekła do Jezusa: - Panie, gdybyś tu był, mój brat by nie umarł,
22 ale nawet teraz wiem, że Bóg da Ci wszystko, o co Go poprosisz.
23 Mówi jej Jezus: - Brat twój zmartwychwstanie.
24 Mówi Mu Marta: - Wiem, że powstanie z martwych przy zmartwychwstaniu w dniu ostatecznym.
25 Powiedział jej Jezus: - Ja jestem zmartwychwstaniem i życiem! Kto wierzy we Mnie, chociażby nawet umarł, żyć będzie. 
26 A każdy, kto żyje i wierzy we Mnie, nigdy nie umrze. Czy wierzysz w to? 
27 Mówi Mu: - Tak, Panie. Ja uwierzyłam, że Ty jesteś Mesjaszem, Synem Bożym, który ma przyjść na świat.
28 Po tych słowach poszła i po cichu wezwała swoją siostrę Marię, mówiąc: - Jest Nauczyciel i woła cię.
29 Kiedy (Maria) to usłyszała, wstała szybko i poszła do Niego.
30 Jezus jeszcze nie wszedł do miasteczka, ale stał w miejscu, gdzie Marta zabiegła Mu drogę.
31 A Judejczycy, którzy byli z Marią w domu i pocieszali ją, widząc, że szybko wstała i wyszła, poszli za nią przekonani, że idzie płakać do grobu.
32 Kiedy więc Maria doszła do Jezusa i ujrzała Go, padła Mu do nóg, mówiąc: - Panie, gdybyś tu był, mój brat by nie umarł.
33 Kiedy Jezus zobaczył ją zapłakaną i płaczących Judejczyków, którzy z nią przyszli, wzruszył się głęboko i wstrząśnięty 
34 zapytał: - Gdzieście go pochowali? Mówią Mu: - Chodź, Panie, i zobacz!
35 Jezus zapłakał.
36 Mówili więc Judejczycy: - Jak On go miłował!
37 A niektórzy z nich powiedzieli: - Czy Ten, który otworzył oczy ślepemu, nie mógł sprawić, aby i ten nie umarł?
38 Jezus więc ponownie wstrząśnięty przychodzi do grobu. Była to jaskinia, a zamykał ją kamień.
39 Mówi Jezus: - Odsuńcie kamień. Mówi Mu siostra zmarłego, Marta: - Panie, już cuchnie, bo od czterech dni tu leży!
40 Mówi jej Jezus: - Czyż ci nie powiedziałem, że jeżeli uwierzysz, ujrzysz chwałę Bożą? 
42 Odsunęli więc kamień, a Jezus podniósł oczy w górę i rzekł: - Ojcze, dziękuję Ci, żeś Mnie wysłuchał.
42 Ja wiedziałem, że zawsze Mnie wysłuchujesz, ale (powiedziałem to) ze względu na tłum, który wokół Mnie stoi, aby uwierzyli, żeś Ty Mnie posłał.
43 Po tych słowach zawołał donośnym głosem: - Łazarzu, wyjdź z grobu!
44 Umarły wyszedł z nogami i rękami powiązanymi taśmami, a twarz jego była owinięta chustą. Mówi im Jezus: - Rozwiążcie go i pozwólcie mu odejść.
45 Wielu więc z tych Judejczyków, którzy przyszli do Marii i ujrzeli, co Jezus uczynił, uwierzyło w Niego.
46 A niektórzy z nich poszli do faryzeuszów i opowiedzieli im, co Jezus uczynił.
47 Arcykapłani i faryzeusze zwołali więc najwyższą radę i mówili: - Cóż mamy począć, bo ten człowiek czyni wiele znaków.
48 Jeśli Mu na to pozwolimy, wszyscy uwierzą w Niego. I przyjdą Rzymianie, zniszczą nasze miejsce święte i naród.
49 A jeden z nich, Kajfasz, który tego roku był najwyższym kapłanem powiedział im: - Niczego nie rozumiecie.
50 Nie myślicie też o tym, że lepiej dla nas, aby jeden człowiek umarł za naród, niżby cały naród miał zginąć.
51 Tego jednak nie powiedział sam z siebie, ale będąc tego roku najwyższym kapłanem wypowiedział proroctwo, że Jezus miał umrzeć za naród,
52 nie tylko za naród, lecz także, aby zebrać razem rozproszone dzieci Boże.
53 Tego więc dnia postanowili Go zabić.
54 Jezus więc już nie nauczał jawnie wśród Judejczyków, ale odszedł stamtąd w okolicę sąsiadującą z pustynią, do miasta o nazwie Efraim. I przebywał tam z uczniami.
55 Zbliżała  się Pascha żydowska. A przed Paschą wielu z tej okolicy udało się do Jerozolimy, aby odbyć rytualne oczyszczenia.
56 Szukali więc Jezusa i stojąc w świątyni mówili między sobą: - Jak myślicie? Czy nie przyjdzie na święto?
57 Najwyżsi kapłani zaś i faryzeusze wydali nakaz, aby każdy, kto wie, gdzie On jest doniósł im, aby mogli Go pojmać.
*12 
01 Sześć dni przed Paschą Jezus przyszedł do Betani, gdzie mieszkał Łazarz, którego Jezus wskrzesił z martwych.
02 Przygotowali tam dla Niego przyjęcie: Marta usługiwała, Łazarz zaś był jednym z biesiadników.
03 A Maria wzięła funt czystego kosztownego olejku nardowego, wylała na Jego nogi i wytarła je swoimi włosami. I po całym domu rozszedł się zapach olejku.
04 A jeden z Jego uczniów, Judasz Iskariota, który miał Go wydać, mówi: -
05 Czemu nie sprzedano tego olejku za trzysta denarów i nie rozdano ich ubogim?
06 A powiedział to nie dlatego, że troszczył się o ubogich, ale dlatego, że był złodziejem i mając trzos, podkradał z tego, co doń wkładano.
07 Powiedział więc Jezus: - Daj jej spokój. Zachowała ten olejek na dzień mojego pogrzebu.
08 Ubogich zawsze macie między sobą, Mnie zaś nie zawsze macie.
09 Wielki tłum Judejczyków dowiedział się, że tam jest, i przyszli nie tylko dla samego Jezusa, lecz także aby zobaczyć Łazarza, którego wskrzesił.
10 A najwyżsi kapłani postanowili zabić również Łazarza,
11 bo przez niego wielu odłączyło się od Judejczyków i uwierzyło w Jezusa.
12 Nazajutrz wielkie tłumy, które przyszły na święta, usłyszawszy, że Jezus przychodzi do Jerozolimy, 
13 wzięły gałęzie palmowe, wyszły Mu naprzeciw i wołały: - "Hosanna, błogosławiony, który przychodzi w imię Pana" i: Król Izraela.
14 A Jezus znalazłszy osiołka wsiadł na niego zgodnie z tym, co napisano:
15 " Nie bój się, córko syjońska! Oto twój król przybywa siedząc na oślęciu".
16 Z początku uczniowie Jego tego nie zrozumieli. Kiedy jednak Jezus został uwielbiony, wtedy przypomnieli sobie, że ludzie postąpili, jak było o Nim napisane.
17 Tłum zatem, który był z Nim, kiedy wywołał z grobu i wskrzesił Łazarza, dawał świadectwo.
18 I dlatego tłum wyszedł mu naprzeciw, bo usłyszał, że On dokonał tego znaku.
19 A faryzeusze mówili sobie: - Patrzcie, nic nie osiągnęliście, oto ludzie poszli za Nim.
20 A wśród tych, którzy przybyli pokłonić się Bogu w święto, byli jacyś Grecy.
21 Oni to podeszli do Filipa z Betsaidy Galilejskiej i poprosili go: - Panie, chcemy zobaczyć Jezusa.
22 Przychodzi Filip i mówi to Andrzejowi. Andrzej z Filipem przychodzą i mówią o tym Jezusowi. 
23 A Jezus odpowiedział im: - Nadeszła godzina, aby został uwielbiony Syn Człowieczy.
34 Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam. Jeśli ziarno pszenicy nie zostanie wrzucone w ziemię i nie umrze, zostanie samo, jeśli zaś umrze, przyniesie obfity plon.
25 Kto kocha swoje życie, straci je, a kto nie ceni swego życia na tym świecie, zachowa je dla życia wiecznego.
26 Kto chce Mi służyć, niech idzie za Mną, a gdzie Ja jestem, tam też będzie mój sługa. A mój Ojciec uczci tego, który Mi służy.
27 Teraz lęk ogarnął moją duszę. I czyż mam powiedzieć: Ojcze, uwolnij Mnie od tej godziny? Ale po to przyszedłem, dla tej właśnie godziny!
28 Ojcze, uwielbij imię Twoje! A z nieba odezwał się głos: - Już uwielbiłem i znowu uwielbię.
29 Tłum, który to usłyszał, mówił, że zagrzmiało. Inni zaś mówili: Anioł przemówił do Niego.
30 A Jezus odpowiedział: - Ten głos odezwał się nie dla Mnie, ale dla was.
31 Teraz odbywa się sąd nad tym światem. Teraz władca tego świata zostanie wyrzucony.
32 Ja zaś, kiedy będę podniesionny nad ziemię, wszystkich przyciągnę do siebie.
33 A mówił to, aby zaznaczyć, jaką śmiercią miał umrzeć.
34 Tłum zaś Mu odpowiedział: - My dowiedzieliśmy się z Prawa, że Mesjasz pozostanie na zawsze. Jak więc możesz mówić: Trzeba, aby Syn Człowieczy został podniesiony nad ziemię? Kto to jest ten Syn Człowieczy?
35 Powiedział im Jezus: - Jeszcze przez krótki czas macie światłość. Chodźcie, dopóki macie światłość, aby was ciemność nie ogarnęła. Kto chodzi w ciemności, nie wie, dokąd idzie.
36 Gdy macie światłość, wierzcie w światłość, abyście stali się synami światłości. Jezus powiedział to i ukrył się przed nimi.
37 A chociaż uczynił na ich oczach tak wiele znaków, nie wierzyli w Niego.
38 I spełniły się słowa proroka Izajasza, który rzekł: "Panie, któż uwierzył temu, cośmy usłyszeli, i ramię Pańskie komu się objawiło:"
39 A nie mogli uwierzyć, bo Izajasz powiedział znowu:
40 "Zaślepił ich oczy i zatwardził serce, żeby nie widzieli oczami, i nie zrozumieli sercem, i nie nawrócili się, i żebym ich nie uzdrowił".
41 Izajasz to rzekł, bo ujrzał chwałę Jezusa i właśnie o Nim powiedział.
42 A jednak i wielu z przełożonych uwierzyło w Niego, ale z obawy przed faryzeuszami nie wyznawali tego, aby ich nie wyłączono z synagogi.
43 Bo umiłowali bardziej chwałę u ludzi aniżeli chwałę Boga.
44 Jezus zaś głośno zawołał: - Kto wierzy we Mnie, ten wierzy nie we Mnie, lecz w Tego, który Mnie posłał.
45 A kto Mnie widzi, widzi i Tego, który Mnie posłał.
46 Ja, światłość, przyszedłem na świat, aby nikt z wierzących we Mnie nie pozostawał w ciemności.
47 A jeśli ktoś usłyszy moją naukę, a nie będzie jej przestrzegał, to Ja go nie potępię, bo nie przyszedłem, aby świat potępić, lecz aby go zbawić.
48 A kto Mną gardzi i mojej nauki nie przyjmuje, ten ma swego sędziego: Nauka, którą głosiłem, osądzi go w dniu ostatecznym.
49 Bo Ja nie mówiłem sam z siebie, ale Ojciec, który Mnie posłał, nakazał Mi, co mam mówić i głosić.
50 A wiem, że Jego nakaz - to życie wieczne. To więc, co mówię, mówię tak, jak Mi powiedział Ojciec.
*13
01 Przed Świętem Paschy Jezus wiedząc, że nadeszła już godzina Jego przejścia z tego świata do Ojca, umiłowawszy swoich na tym świecie, okazał im największą miłość.
02 W czasie wieczerzy, kiedy diabeł nakłonił już Judasza Iskariotę, syna Szymona, aby Go wydał,
03 Jezus wiedząc, że Ojciec wszystko złożył w Jego ręce i że od Boga wyszedł i do Boga odchodzi,
04 wstał od stołu, zdjął wierzchnie okrycie, wziął ręcznik i przepasał się nim.
05 Potem nalał wody do miednicy i zaczął myć nogi uczniom i wycierać ręcznikiem, którym był przepasany.
06 Przychodzi więc do Szymona Piotra. (Piotr) mówi Mu: - Panie, Ty mnie myjesz nogi?
07 A Jezus mu odpowiedział: - Ty teraz tego nie rozumiesz, co Ja robię, ale potem zrozumiesz.
08 Mówi Mu Piotr: - Nie, nigdy nie będziesz umywał mi nóg. Jezus mu odrzekł: - Jeśli ciebie nie umyję, nie będziesz miał więzi ze Mną.
09 Mówi Mu Szymon Piotr: - Panie, (myj) nie tylko nogi, ale i ręce i głowę.
10 Mówi mu Jezus: - Temu, kto się wykąpał, wystarczy umyć nogi, bo cały jest czysty. I wy jesteście czyści, ale nie wszyscy.
11 Wiedział bowiem, kto Go wyda, i dlatego powiedział: Nie wszyscy jesteście czyści.
12 Kiedy więc umył im nogi, włożył okrycie, usiadł znowu przy stole i powiedział: - Czy wiecie, co uczyniłem?
13 Wy nazywacie Mnie Nauczycielem i Panem i dobrze mówicie, bo jestem nim.
14 Jeżeli więc Ja, Pan i Nauczyciel, umyłem wam nogi, to i wy powinniście umywać sobie nogi nawzajem.
15 Dałem wam przykład, abyście tak czynili, jak Ja wam uczyniłem.
16 Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Sługa nie jest większy od pana ani posłaniec większy  od tego, który go posyła.
17 Czy wy to rozumiecie? A jeśli tak będziecie czynić, szczęśliwi będziecie.
18 Nie mówię o was wszystkich. Ja wiem, kogo wybrałem, lecz Pismo musi się spełnić: "Kto jadał mój chleb, kopnął mnie nogą".
19 Mówię wam o tym teraz, zanim to nastąpi, abyście gdy to nastąpi, uwierzyli, że JA JESTEM.
20 Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Kto przyjmuje tego, kogo Ja posyłam, Mnie przyjmuje. A kto Mnie przyjmuje, przyjmuje Tego, który Mnie posłał.
21 Po tych słowach Jezus wzruszył się głęboko i oświadczył: - Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam, że jeden z was Mnie wyda.
22 Uczniowie, nie wiedząc, o kim mówi, spoglądali jeden na drugiego.
23 A jeden z uczniów, ten którego Jezus miłował, siedział przy boku Jezusa.
24 Więc Szymon Piotr dał mu znak, aby się dowiedział, kto to jest.
25 Ten oparł głowę na piersi Jezusa i zapytał: - Panie, kto to? 
26 Jezus odpowiada: - Ten, któremu podam kawałek (chleba) umoczony (w sosie). Umoczywszy więc kawałek podaje Judaszowi, synowi Szymona Iskarioty.
27 A po zjedzeniu tego kawałka szatan opanował Judasza. Jezus mu mówił: - Rób szybko, co zamierzasz.
28 Nikt jednak z siedzących przy stole nie rozumiał, po co mu to mówił.
29 A że Judasz miał trzos, niektórzy myśleli, że Jezus mówi do niego: Zrób zakupy potrzebne na święta, albo kazał mu dać coś ubogim.
30 Judasz wyszedł zaraz po zjedzeniu kawałka (chleba). A była noc.
31 Kiedy on wyszedł, Jezus powiedział: - Teraz Syn Człowieczy został uwielbiony i Bóg został uwielbiony w Nim.
32 Jeżeli Bóg został w Nim uwielbiony, to i Bóg uwielbi Go w sobie samym - i uwielbi Go niebawem.
33 Dzieci, niedługo już pozostanę z wami. Będziecie Mnie szukać, ale - jak już powiedziałem Judejczykom - tak teraz i wam mówię: Tam, dokąd Ja idę, wy pójść nie możecie.
34 Daje wam nowe przykazanie, abyście się wzajemnie miłowali. Miłujcie się wzajemnie, jak Ja was umiłowałem. 
35 Po tej miłości, którą będziecie mieć jedni do drugich, wszyscy poznają, żeście uczniami moimi.
36 Mówi Mu Szymon Piotr: - Panie, dokąd idziesz? Odrzekł mu Jezus: - Tam, gdzie Ja idę, ty teraz pójść za Mną nie możesz, ale pójdziesz za Mną później.
37 Mówi Mu Piotr: - Panie, dlaczego już teraz nie mogę pójść za Tobą? Życie moje oddam za Ciebie.
38 Jezus odpowiedział: - Życie swoje oddasz za Mnie? Zaprawdę, zaprawdę powiadam ci: Jeszcze kogut nie zapieje. a ty trzykroć się Mnie zaprzesz.
*14
01 Niech serce wasze się nie trwoży. Wierzcie w Boga - i we Mnie wierzcie!
02 W domu Ojca mego jest mieszkań wiele. Gdyby tak nie było powiedziałbym wam o tym, bo idę przygotować wam miejsce.
03 A kiedy odejdę i przygotuję wam miejsce, przyjdę znowu i zabiorę was do siebie, abyście i wy tam byli, gdzie Ja jestem.
04 A drogę, dokąd Ja idę, znacie.
05 Mówi Mu Tomasz: - Panie, nie wiemy, dokąd idziesz. Jak więc możemy znać drogę?
06 Mówi mu Jezus: - Ja jestem drogą prawdziwą do życia. Każdy dochodzi do Ojca tylko przeze Mnie. 
07 Jeśli Mnie znacie, to poznacie też mojego Ojca. Od tej chwili znacie Go i widzieliście Go.
08 Mówi Mu Filip: - Panie, pokaż nam Ojca i to nam wystarczy.
09 Mówi mu Jezus: - Tak dawno już jestem z wami i jeszcze Mnie nie znasz, Filipie? Kto Mnie widzi, widzi też Ojca. Jak ty możesz mówić: Pokaż nam Ojca?
10 Czy nie wierzysz, że ja jestem w Ojcu i że Ojciec jest we Mnie? To, co wam mówię, nie mówię od siebie. Ojciec, który mieszka we Mnie, dokonuje swoich dzieł.
11 Wierzcie Mi, że Ja jestem w Ojcu, a Ojciec jest we Mnie. Jeśli zaś nie (wierzycie słowom), to wierzcie dla samych dzieł.
12 Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Kto wierzy we Mnie, dokona też dzieł, których Ja dokonuję, a nawet większych od tych dokona, bo Ja odchodzę do Ojca.
13 I o cokolwiek poprosicie w imię moje, spełnię, aby Ojciec został uwielbiony w Synu.
14 O cokolwiek Mnie poprosicie w imię moje, Ja to spełnię.
15 Jeśli Mnie miłujecie, będziecie przestrzegali moich przykazań.
16 A Ja poproszę Ojca, a da wam innego obrońcę, aby był z wami na zawsze.
17 Ducha prawdy, którego świat przyjąć nie może, bo go nie widzi ani nie zna. A wy Go znacie, bo mieszka i jest w was.
18 Nie zostawię was sierotami. Powrócę do was.
19 Już niedługo, a świat będzie Mnie oglądał, lecz wy zobaczycie Mnie, bo Ja żyję i wy żyć będziecie.
20 Owego dnia poznacie, że Ja jestem w moim Ojcu i wy we Mnie, i Ja w was.
21 Kto ma moje przykazania i przestrzega ich, ten Mnie miłuje. A tego, kto Mnie miłuje, umiłuje mój Ojciec i Ja go umiłuję, i objawię mu siebie.
22 Judasz - ale nie ten Iskariota - mówi mu: - Panie, co się stało, że masz objawić się nam, a nie światu?
23 A Jezus mu odpowiedział: - Jeśli kto Mnie miłuje, będzie przestrzegał mojej nauki. A Ojciec mój umiłuje go i przyjdziemy do niego i będziemy mieszkać u niego.
24 Kto Mnie nie miłuje, nauki mojej nie przestrzega. A nauka, którą słyszeliście, nie jest moja, ale Ojca, który Mnie posłał.
25 To powiedziałem wam, będąc z wami.
26 A obrońca, Duch Święty, którego Ojciec pośle w moim imieniu, nauczy was wszystkiego i przypomni wam wszystko, co wam powiedziałem.
27 Pokój wam zostawiam, pokój mój wam daję. Ja daję go wam nie jak świat daje. Niech się nie trwoży serce wasze ani się nie lęka.
28 Słyszeliście, że wam powiedziałem: Odchodzę, ale powrócę do was. Gdybyście miłowali Mnie, cieszylibyście się, że idę do Ojca, bo Ojciec jest większy ode Mnie.
29 A teraz powiedziałem wam, zanim to nastąpi, abyście uwierzyli, gdy to nastąpi.
30 Nie będę już z wami wiele mówił, nadchodzi bowiem władca tego świata, nie ma on we Mnie nic swego.
31 Lecz (trzeba), aby świat poznał, że miłuję Ojca i że czynię tak, jak Ojciec Mi nakazał. Wstańcie, chodźmy stąd.
*15
01 Ja jestem prawdziwym krzewem winnym, a mój Ojciec jest ogrodnikiem.
02 Każdą moją latorośl, która nie przynosi owocu, odcina. Każda zaś, która przynosi owoc, oczyszcza, aby przyniosła (jeszcze) więcej owocu.
03 Wy już jesteście oczyszczeni przez naukę, którą wam przekazałem.
04 Pozostańcie złączeni ze Mną, a Ja z wami. Jak latorośl sama nie może przynosić owocu, jeśli nie jest złączona z winnym krzewem, tak i wy (nie możecie przynosić owocu), jeśli nie jesteście ze Mną złączeni.
05 Ja jestem krzewem winnym, a wy latoroślami. Kto pozostaje we Mnie, a Ja w nim, ten przynosi wiele owocu. Beze Mnie nic nie możecie uczynić.
06 Kto nie pozostaje złączony we Mnie, zostanie odrzucony jak latorośl i uschnie. Pozbierają ją, wrzucą do ognia i spłonie.
07 Jeżeli będziecie złączeni ze Mną i moje słowa w was pozostaną, proście, o co chcecie, a prośba wasza zostanie spełniona.
08 To, że przynosicie wiele owocu i jesteście moimi uczniami, szerzy chwałę mojego Ojca.
09 Jak Ojciec Mnie umiłował. tak i Ja was umiłowałem. Wytrwajcie w mojej miłości!
10 Jeżeli będziecie przestrzegali moich przykazań, wytrwacie w mojej miłości, tak jak Ja przestrzegałem przykazań mego Ojca i trwam w Jego miłości.
11 To wam powiedziałem, abyście dzielili ze Mną moją radość i aby wasza radość była pełna.
12 A to jest moje przykazanie: Miłujcie się wzajemnie, jak Ja was umiłowałem.
13 Nikt nie ma większej miłości od tego, kto oddaje życie za przyjaciół.
14 Jeśli czynicie to, co Ja wam nakazuję, jesteście moimi przyjaciółmi.
15 Już nie nazywam was sługami, bo sługa nie wie, co pan jego czyni. Nazywam was przyjaciółmi, bo wszystko, co usłyszałem od Ojca, przekazałem wam.
16 Nie wyście Mnie wybrali, ale Ja was wybrałem i sprawiłem, że pójdziecie i będziecie przynosili owoc, i owoc wasz będzie trwał. A Ojciec da wam wszystko, o co Go tylko poprosicie w imię moje.
17 A to wam nakazuję: Miłujcie się wzajemnie.
18 A kiedy świat was nienawidzi, wiedzcie, że Mnie pierwej niż was znienawidził.
19 Gdybyście byli ze świata, świat kochałby to, co jest jego. Ponieważ jednak nie jesteście ze świata - bo Ja was wybrałem ze świata - świat was nienawidzi.
20 Zapamiętajcie sobie słowa, które wam powiedziałem: Sługa nie jest większy od swego pana. Jeżeli Mnie prześladowali, i was będą prześladować. Jeżeli przestrzegali moich nauk, to i waszych będą przestrzegali.
21 Ale to wszystko będą czynili przeciwko wam dla mojego imienia, bo nie znają Tego, który Mnie posłał.
22 Gdybym nie przyszedł i nie mówił do nich, nie mieliby grzechu. Lecz teraz nie mają usprawiedliwienia dla swojego grzechu.
23 Kto Mnie nienawidzi, nienawidzi też mojego Ojca.
24 Gdybym wśród nich nie dokonał dzieł, których nikt inny nie dokonał, nie mieliby grzechu, lecz teraz ujrzeli je, a jednak znienawidzili i Mnie, i mojego Ojca.
25 Tak się wypełniło słowo zapisane w ich Prawie: "Znienawidzili Mnie bez powodu".
26 Kiedy przyjdzie obrońca, którego wam poślę od Ojca, Duch prawdy, który pochodzi od Ojca, da o Mnie świadectwo.
27 Wy także będziecie dawać świadectwo, bo jesteście od początku ze Mną.
*16
01 To wam powiedziałem, abyście się nie załamali.
02 Wyłączą was z synagogi, a nawet przyjdzie godzina, kiedy każdy, kto was zabije, będzie sądził, że oddaje cześć Bogu.
03 A będą to czynili, bo nie poznali Ojca ani Mnie.
04 Ale powiedziałem wam, abyście, gdy przyjdzie ich godzina, przypomnieli sobie, że Ja wam to powiedziałem.                                                                                                                                              Działalność Ducha Świętego                                                                                                                 Od początku nie mówiłem wam tego, bo byłem z wami.
05 A teraz odchodzę do Tego, który Mnie posłał. A nikt z was nie pyta Mnie: Dokąd idziesz?
06 Ale dlatego, że wam to powiedziałem smutek napełnił wasze serca.
07 Lecz Ja mówię wam prawdę: Lepiej dla was, że Ja odchodzę, bo jeślibym nie odszedł, Obrońca nie przyszedłby do was, jeśli zaś nie odejdę, poślę Go do was.
08 A kiedy On przyjdzie, przekona świat o grzechu, o sprawiedliwości i o sądzie.
09 O grzechu - bo nie wierzą we Mnie.
10 O sprawiedliwości - bo odchodzę do Ojca i Mnie więcej nie zobaczycie.
11 O sądzie - bo władca tego świata został osądzony.
12 Wiele mam jeszcze wam do powiedzenia, ale teraz nie możecie tego znieść.
13 A kiedy On, Duch prawdy przyjdzie, będzie waszym przewodnikiem w drodze do pełnej prawdy. Nie będzie bowiem mówił od siebie, ale powie, co usłyszy, i oznajmi wam to, co ma nastąpić.
14 On Mnie uwielbi, bo weźmie z mojego i wam oznajmi.
15 Wszystko, co ma Ojciec, jest moje. Dlatego powiedziałem: Z mojego weźmie i wam oznajmi.
16 Jeszcze chwila a nie zobaczycie Mnie, a potem znowu chwila i zobaczycie Mnie.
17 A niektórzy Z Jego uczniów mówili między sobą: - Co to znaczy, co nam mówi: Jeszcze chwila a nie zobaczycie Mnie, a potem znowu chwila i zobaczycie Mnie. i: Bo idę do Ojca?
18 Pytali więc: - Co znaczy chwila? Nie rozumiemy, o czym mówi.
19 Jezus wiedział, że chcieli Go zapytać, i powiedział im: - Zastanówcie się między sobą nad tym, że powiedziałem: Jeszcze chwila i nie zobaczycie Mnie, a potem znowu chwila i zobaczycie Mnie?
20 Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam, że będziecie płakać i zawodzić, a świat się będzie weselił, będziecie się smucić, ale smutek wasz w radość się obróci.
21 Kiedy kobieta rodzi, smuci się bo nadeszła jej godzina. Ale kiedy urodzi dzieciątko, już nie pamięta o smutku z radości, że człowiek przyszedł na świat.
22 Tak też i wy teraz jesteście smutni, ale zobaczę was znowu i serce wasze się rozraduje, a waszej radości nikt wam nie odbierze.
23 W owym dniu o nic Mnie pytać nie będziecie. Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: O cokolwiek poprosicie Ojca w imię moje, da wam.
24 Dotąd o nic nie prosiliście w moje imię. Proście, a otrzymacie, aby wasza radość była pełna.
25 Mówiłem wam o tym w przypowieściach. Nadchodzi godzina, kiedy nie będę już mówił w przypowieściach, ale wyraźnie opowiem wam o Ojcu.
26 W tym dniu będziecie prosić w imię moje. I nie mówię, że Ja będę wstawał się do Ojca za wami.
27 Ojciec bowiem sam was miłuje, bo wyście Mnie umiłowali i uwierzyliście, że Ja wyszedłem od Ojca.
28 Wyszedłem od Ojca i przyszedłem na świat. Teraz znowu opuszczam świat i idę do Ojca.
29 Mówią Jego uczniowie: - Oto teraz wyraźnie mówisz i nie opowiadasz żadnej przypowieści. 
30 Teraz wiemy, że wiesz wszystko i nie trzeba, żeby ktoś Cię pytał. Dlatego wierzymy, żeś wyszedł od Boga.
31 Odrzekł im Jezus: - Teraz wierzycie?
32 Oto nadchodzi godzina, a nawet już nadeszła, że rozproszycie się, każdy w swoją stronę, a Mnie zostawcie samego. Ale nie jestem sam, bo Ojciec jest ze Mną. 
33 Pozwiedzałem wam to, abyście we Mnie mieli pokój. Świat będzie was uciskał, lecz ufajcie, Jam zwyciężył świat.
*17
01 Po tych słowach Jezus, podniósłwszy oczy w niebo, rzekł: - Ojcze, nadeszła godzina. Wsław swego Syna, aby i Syn wysławił Ciebie
02 stosownie do władzy, jaką Mu dałeś nad każdym człowiekiem, aby dał życie wieczne każdemu, którego Mu dałeś.
03 A to jest życie wieczne: poznać Ciebie, jedynego, prawdziwego Boga, i Tego, którego posłałeś, Jezusa Chrystusa.
04 Ja wsławiłem Ciebie na ziemi, doprowadziwszy do końca dzieło, które Mi dałeś, abym wykonał.
05 A teraz Ty, Ojcze, otocz Mnie u siebie swą wielką chwałą, którą miałem u Ciebie, zanim świat powstał.
06 Objawiłem Twoje imię ludziom, których Mi dałeś ze świata. Twoimi byli, a Tyś Mnie ich oddał. Oni zachowali Twoją naukę
07 Teraz wiedzą, że wszystko, co Mi dałeś pochodzi od Ciebie.
08 Bo słowa, które Mi dałeś, dałem im i oni je przyjęli i naprawdę poznali, że od Ciebie wyszedłem, i uwierzyli, żeś Ty Mnie posłał.
09 Ja proszę za nimi. Nie proszę za światem, ale za tymi, których Mi dałeś, bo są Twoimi.
10 Wszystko, co moje, jest Twoje, a co Twoje, jest moje, i w nich zostałem wysławiony.
11 Nie jestem już na świecie, ale oni są na świecie. Ja idę do Ciebie. Ojcze Święty, zachowaj ich w imię Twoje, które Mi dałeś, aby byli jedno jak my.
12 Kiedy byłem z nimi, Ja strzegłem w imię Twoje tych, których Mi dałeś. I ustrzegłem ich. Nikt z nich nie zginął oprócz syna zatracenia. Tak wypełniło się Pismo.
13 A teraz idę do Ciebie, mówię zaś to będąc na świecie, aby w pełni zaznali mojej radości.
14 Ja przekazałem im Twoje słowo, a świat ich znienawidził, bo nie są ze świata, tak jak Ja nie jestem ze świata.
15 Nie proszę (o to), abyś ich zabrał ze świata, ale abyś ich zachował od złego.
16 Nie są ze świata, jak i Ja nie jestem ze świata.
17 Poświęć ich prawdzie. Twoje słowo jest prawdą.
18 Jak Ty Mnie posłałeś na świat, tak Ja ich posłałem na świat.
19 I za nich poświęcam siebie, aby i oni byli poświęceni prawdzie.
20 A nie tylko za nimi proszę, lecz także za tymi, którzy wierzą we Mnie dzięki ich nauczaniu.
21 Aby wszyscy byli jedno, jak Ty, Ojcze, ze Mną, a Ja z Tobą, aby i oni byli z nami, aby świat uwierzył, żeś Ty mnie posłał.
22 Tę zaś chwałę, którą Mi dałeś, im przekazywałem, aby byli jedno, jak my jedno (jesteśmy).
23 Ja w nich, a Ty we Mnie. Aby byli tak dokonałą jednością, żeby świat poznał, żeś Ty Mnie posłał i umiłowałeś ich tak, jak Mnie umiłowałeś.
24 Ojcze, chcę, aby ci, których Mi dałeś, byli ze Mną tam, gdzie Ja jestem. Aby oglądali moją chwałę, którą Mi dałeś, bo umiłowałeś Mnie, zanim świat powstał.
25 Ojcze sprawiedliwy! Świat Ciebie nie poznał, a Ja Ciebie poznałem i oni poznali, żeś Ty Mnie posłał.
26 Objawiałem im Twoje imię i nadal będzie objawiał, aby była w nich miłość, którą Mnie obdarzałeś, i Ja w nich.
*18
01 Po tych słowach Jezus wyszedł z uczniami na drugi brzeg potoku Cedron, gdzie był ogród. I wszedł do niego z uczniami.
02 Miejsce to znał także Judasz, który Go wydał, bo Jezus i uczniowie często się tam zbierali.
03 Judasz więc, wziąwszy oddział i straż od najwyższych kapłanów i faryzeuszów, przychodzi tam z latarniami, pochodniami i bronią.
04 A Jezus, wiedząc o wszystkim, co miało Go spotkać, wyszedł i pyta ich: - Kogo szukacie? 
05 Odpowiedzieli Mu: - Jezusa Nazarejczyka. Mówi im: - Ja nim jestem. A był też z nimi Judasz, który Go wydał.
06 Kiedy więc Jezus powiedział: Ja nim jestem - cofnęli się i upadli na ziemię.
07 Zapytał więc ponownie: - Kogo szukacie? - Jezusa Nazarejczyka - odpowiedzieli.
08 Jezus odrzekł: - Powiedziałem wam, że Ja nim jestem. Jeżeli więc Mnie szukacie, pozwólcie tym odejść.
09 Tak wypełniły się słowa, które (Jezus) wypowiedział: Nie straciłem nikogo z tych, których Mi dałeś.
10 A Szymon Piotr, który miał przy sobie miecz, wyciągnął go i uderzył sługę najwyższego kapłana, i uciął mu prawe ucho. Sługa miał na imię Malchos.
11 A Jezus rzekł Piotrowi: - Schowaj miecz do pochwy, czy mam nie pić kielicha, który Mi dał Ojciec.
12 Oddział więc, dowódca i słudzy Judejczyków wzięli ze sobą Jezusa. Związali Go
13 i zaprowadzili najpierw do Annasza. Był on teściem Kajfasza, który w owym roku był najwyższym kapłanem.
14 To właśnie Kajfasz doradził Judejczykom, że lepiej, aby jeden człowiek umarł za naród.
15 A za Jezusem szedł Szymon Piotr i inny uczeń. Uczeń ten był znany najwyższemu kapłanowi i wszedł razem z Jezusem na dziedziniec najwyższego kapłana.
16 A Piotr zatrzymał się na zewnątrz, pod bramą. Wyszedł więc ten drugi uczeń, znany najwyższemu kapłanowi, pomówił z odźwierną i wprowadził Piotra.
17 A służąca, która była odźwierną, mówi do Piotra: - Czy i ty jesteś uczniem tego człowieka? Mówi jej: - Nie jestem.
19 A stali tam służący i strażnicy, którzy rozpalili ognisko - było bowiem zimno - i grzali się. Piotr też stał z nimi i grzał się.
19 A najwyższy kapłan pytał Jezusa o Jego uczniów i naukę.
20 Jezus mu odrzekł: - Ja jawnie przemawiałem do ludzi. Zawsze nauczałem w synagogach albo w świątyni, gdzie zbierają się wszyscy Żydzi, a potajemnie nic nie powiedziałem.
21 Czemu Mnie pytasz? Pytaj słuchaczy, co im powiedziałem. Oni wiedzą, co Ja powiedziałem.
22 Kiedy to rzekł, jeden z służących uderzył Jezusa w twarz, mówiąc: - Tak odpowiadasz najwyższemu kapłanowi?
23 Jezus mu odrzekł: - Jeśli źle odpowiedziałem, udowodnij to! A jeśli dobrze - dlaczego Mnie bijesz?
24 Annasz zatem odesłał związanego Jezusa do najwyższego kapłana, Kajfasza.
25 Szymon Piotr stał i grzał się. Mówili do niego: - Czy i ty jesteś Jego uczniem? A on zaprzeczył: - Nie jestem.
26 Mówi jeden z służby najwyższego kapłana, krewny tego, któremu Piotr obciął ucho. - Czy nie widziałem cię z Nim w ogrodzie?
27 Piotr ponownie zaprzeczył. I zaraz kogut zapiał.
28 Od Kajfasza prowadzą Jezusa do pretorium. Był wczesny ranek. Ale nie weszli do pretorium, aby się nie skalać, lecz aby mogli spożywać Paschę.
29 Piłat więc wyszedł do nich (z pretorium) i mówi: - O co oskarżacie tego człowieka?
30 Odpowiedzieli Mu: - Gdyby On nie był przestępcą, nie wydalibyśmy Go Tobie.
31 Powiedział im Piłat: - Zabierzcie Go i osądzicie według waszego Prawa. Judejczycy mu odrzekli: - Nam nie wolno zabić.
32 Tak wypełniły się słowa, które wypowiedział Jezus, wskazując, jaką śmiercią miał umrzeć.
33 Piłat więc wszedł znowu do pretorium, zawołał do Jezusa i zapytał Go: - Czy Ty jesteś królem żydowskim?
34 Jezus odrzekł: - Czy ty mówisz to sam od siebie, czy też inni powiedzieli ci o Mnie?
35 Piłat odrzekł: - Czy ja jestem Żydem?! Twój naród i najwyżsi kapłani wydali mi Ciebie. Coś uczynił?
36 Jezus odrzekł: - Królestwo moje nie jest z tego świata. Gdyby moje królestwo było z tego świata, słudzy moi walczyliby, abym nie został wydany Judejczykom, a przecież moje królestwo nie jest stąd.
37 Powiedział Mu Piłat: - Jesteś więc królem? - Tak, jestem królem - odrzekł Jezus. - Jam się po to narodził i po to przyszedłem na świat, aby dać świadectwo prawdzie. Każdy, kto jest z prawdy, słucha mojego głosu.
38 Mówi Mu Piłat: - Co to jest prawda? Po tych słowach wyszedł znowu do Judejczyków i mówi im: - Ja nie stwierdzam żadnej Jego winy.
39 Ale jest zwyczaj u was, że na Paschę uwalniam wam jednego (więźnia). Jeżeli więc chcecie, uwolnię wam króla żydowskiego.
30 Krzyknęli więc znowu: - Nie Jego, lecz Barabasza! A Barabasz był zbrodniarzem.
*19
01 Wtedy Piłat kazał zabrać Jezusa i ubiczować.
02 Żołnierze upletli koronę z cierni, włożyli Mu na głowę i narzucili na Niego purpurowy płaszcz.
03 I podchodzili do Niego i mówili: - Witaj, królu żydowski. I bili Go po twarzy.
04 Piłat wyszedł znowu z pretorium i mówi im: - Oto wyprowadziłem Go do was, żebyście wiedzieli, że nie stwierdzam żadnej Jego winy.
05 Jezus więc wyszedł z pretorium w koronie cierniowej i purpurowym płaszczu. I mówi im Piłat: - Oto człowiek.
06 Kiedy arcykapłani i słudzy ujrzeli Go, krzyknęli: - Ukrzyżuj, ukrzyżuj! Piłat im mówi: - Wy Go weźcie i ukrzyżujcie, bo ja nie stwierdzam Jego winy. -
07 My mamy Prawo - odrzekli mu Judejczycy - a według tego Prawa musi umrzeć, bo czynił się Synem Bożym.
08 Kiedy Piłat usłyszał te słowa bardziej zaniepokoił się.
09 Wszedł znowu do pretorium i mówi do Jezusa: - Skąd Ty jesteś ? A Jezus nie dał mu odpowiedzi.
10 Mówi Mu Piłat: - Mnie nie odpowiadasz? Czy nie wiesz, że mam władzę Cię uwolnić i mam władzę Cię ukrzyżować?
11 Jezus mu odrzekł: - Nie miałbyś żadnej władzy nade Mną, gdyby ci jej z góry nie dano. Dlatego ten, który Mnie tobie wydał, bardziej zgrzeszył.
12 Od tej chwili Piłat starał się Go uwolnić. A Judejczycy krzyczeli: - Jeśli Go uwolnisz, nie jesteś przyjacielem cesarza. Bo kto czyni się królem, występuje przeciw cesarzowi!
13 Piłat usłyszawszy te słowa, wyprowadził Jezusa z pretorium i zasiadł na podwyższeniu na miejscu zwanym Lithostrotos, a po hebrajsku Gabbatha.
14 Był to dzień przygotowania Paschy, godzina mniej więcej szósta. (Piłat) mówi Judajczykom: - Oto wasz król! -
15 Precz, precz z Nim, ukrzyżuj Go, ukrzyżuj Go - krzyknęli. Mówi im Piłat: - Waszego króla mam ukrzyżować? - Tylko cesarz jest naszym królem! - odrzekli najwyżsi kapłani.
16 Wtedy (Piłat) wydał Go im na ukrzyżowanie.
17 Zabrali więc Jezusa. I dźwigając krzyż wyszedł na tak zwane Miejsce Czaszki, a po hebrajsku Golgotha.
18 Tam Go ukrzyżowali i razem z Nim po obu stronach dwóch innych, a Jezusa w środku.
19 Piłat kazał sporządzić też napis i umieścić na krzyżu. A było napisane. Jezus Nazarejczyk, król żydowski.
20 Wielu Judejczyków czytało ten napis, bo miejsce ukrzyżowania Jezusa znajdowało się blisko miasta, a napis był po hebrajsku, po łacinie i po grecku.
21 Najwyżsi zaś kapłani żydowscy mówili Piłatowi: - Nie pisz: Król żydowski, ale że powiedział: Jestem królem żydowskim.
22 Piłat odrzekł: - Co napisałem, to napisałem.
23 Kiedy żołnierze ukrzyżowali Jezusa wzięli Jego odzież i podzielili na cztery części, dla każdego żołnierza część. Wzięli też chiton, który nie był szyty, ale tkany w całości.
24 Mówili więc między sobą: - Nie dzielmy go, ale losujmy komu przypadnie. Tak wypełniło się Pismo, które mówi: "Podzielili się moimi szatami, a o suknię moją los rzucili". Tak właśnie uczynili żołnierze.                                                                      
25 A pod krzyżem Jezusa stała Jego matka i siostra Jego matki, Maria Kleofasowa, i Maria Magdalena.
26 Jezus zobaczywszy matkę i ucznia, którego miłował, mówi do matki: - Niewiasto, oto syn twój.
27 Potem mówi uczniowi: - Oto twoja matka. I od tej chwili wziął ją uczeń do siebie.
28 Potem Jezus wiedząc, że już wszystko się dokonało i że wypełniło się Pismo, mówi: - Pragnę!
29 Stało tam naczynie napełnione octem. Zatknąwszy więc gąbkę pełną octu na włóczni, podali Mu od ust.
30 Kiedy Jezus zwilżył octem wargi, rzekł: - Dokonało się. I skłoniwszy głowę oddał ducha.
31 Ponieważ był Dzień Przygotowania, Judejczycy (nie chcąc), aby ciała pozostawały przez szabat na krzyżu, bo dzień tego szabatu był wielkim świętem, poprosił Piłata, aby połamano golenie skazańcom i zdjęto ich. 
32 Przyszli więc żołnierze i połamali golenie tym, którzy byli z Nim ukrzyżowani - jednemu i drugiemu. 
33 Lecz kiedy podeszli do Jezusa zobaczyli, że już nie żyje, nie połamali Mu goleni, 
34 lecz jeden z żołnierzy przebił Mu bok włócznią. I zaraz wypłynęła krew i woda.
35 A ten, który to widział, daje o tym świadectwo. A świadectwo jego jest prawdziwe i on wie, że mówi prawdę, byście i wy uwierzyli.
36 Bo to się stało, aby wypełniło się Pismo: "Kości Jego łamać nie będziecie".
37 I znowu inne Pismo mówi: "Dowiedzą się, kogo przebodli".
38 Potem Józef z Arymatei - który był uczniem Jezusa, ale ukrytym z obawy przed Judejczykami - poprosił Piłata, żeby mógł zabrać ciało Jezusa. Piłat się zgodził. Przyszedł więc i zabrał Jego ciało.
39 Przybył też Nikodem, który niegdyś przyszedł do Jezusa w nocy. Przyniósł około stu funtów mirry zmieszanej z aloesem.
40 Wzięli więc ciało Jezusa i owinęli je płóciennymi taśmami razem  z wonnościami, stosownie do żydowskich zwyczajów pogrzebowych.
41 A w miejscu, gdzie Go ukrzyżowano, był ogród, a w ogrodzie zaś nowy grób, w którym nikt jeszcze nie był pochowany.
42 Tam więc pochowali Jezusa ze względu na żydowski Dzień Przygotowania. Bo grób był blisko.
*20
01 W pierwszy dzień tygodnia, wczesnym rankiem, kiedy jeszcze było ciemno, Maria Magdalena przychodzi do grobu i widzi kamień odsunięty od grobu.
02 Biegnie więc, przychodzi do Szymona Piotra i do drugiego ucznia, którego Jezus miłował, i mówi im: - Zabrali Pana z grobu i nie wiemy, gdzie Go położyli.
03 Wyszedł więc Piotr i ten drugi uczeń i szli do grobu.
04 Obydwaj biegli razem, lecz ten drugi uczeń wyprzedził Piotra i pierwszy przybył do grobu.
05 I nachyliwszy się widzi leżące płócienne taśmy. Nie wszedł jednak do środka.
06 Przychodzi też Szymon Piotr, który biegł za nim. I wszedł do grobowca, i widzi leżące płócienne taśmy
07 i chustę, która była na Jego głowie, leżąca nie razem z płóciennymi taśmami, ale osobno zwinięta na innym miejscu.
08 Wtedy wyszedł też drugi uczeń, który był pierwszy przybył do grobowca. I zobaczył, i uwierzył.
09 Jeszcze bowiem nie rozumieli Pisma (które mówi), że On ma powstać z martwych.
10 Potem uczniowie odeszli do domu.
11 A Maria stała na zewnątrz grobowca i płakała. Płacząc nachyliła się w stronę grobu.
12 I widzi dwóch aniołów w bieli siedzących tam, gdzie leżało ciało Jezusa: jednego przy głowie, a drugiego przy nogach.
13 Mówią do niej: - Niewiasto, czemu płaczesz? Mówi im: - Pana mego zabrali i nie wiem gdzie Go położyli.
14 Po tych słowach odwróciła się i ujrzała Jezusa, a nie wiedziała, że to jest Jezus. Mówi jej Jezus: - Niewiasto, czemu płaczesz? Kogo szukasz?
15 Ona sądząc, że to ogrodnik, mówi Mu: - Panie, jeśli to ty Go zabrałeś, powiedz mi, gdzieś Go położył, a ja Go wezmę.
16 Mówi jej Jezus: - Mario! Ona odwróciwszy się mówi Mu po hebrajsku: - Rabbuni! - To znaczy: Nauczycielu.
17 A Jezus jej mówi: - Nie zatrzymuj Mnie, bo jeszcze nie wstąpiłem do Ojca. Ale idź do moich braci i powiedz im, że wstępuję do Ojca mego i Ojca waszego, do Boga mojego i Boga waszego.
18 Przychodzi więc Maria Magdalena i oznajmia uczniom, że widziała Pana i to jej powiedział.
19 Wieczorem, w ten pierwszy dzień tygodnia, tam gdzie uczniowie przebywali, zamknąwszy drzwi z obawy przed Judejczykami, Jezus przyszedł, stanął na środku i mówi: - Pokój wam.
20 Po tych słowach pokazał im ręce i bok. Uradowali się więc uczniowie ujrzawszy Pana.
21 Powiedział im znowu: - Pokój wam! Jak Mnie posłał Ojciec, tak i ja was posyłam.
22 Po tych słowach tchnął na nich i mówi: - Weźcie Ducha Świętego.
23 Komu grzechy odpuścicie, temu są odpuszczone, a komu zatrzymacie, temu są zatrzymane.
24 A Tomasz, jeden z Dwunastu, zwany Bliźniakiem, nie był z nimi, kiedy Jezus przyszedł.
25 Mówili mu więc inni uczniowie: - Ujrzeliśmy Pana. A on im powiedział: - Jeżeli nie zobaczę śladów gwoździ na Jego rękach i nie włożę palca w Jego bok, nie uwierzę.
26 Po ośmiu dniach uczniowie znowu byli w domu i Tomasz z nimi. Przychodzi Jezus , chociaż drzwi były zamknięte, stanął na środku i rzekł: - Pokój wam!
27 Potem mówi Tomaszowi: - Włóż tutaj palec i oglądaj moje ręce, włóż także rękę do mojego boku i nie bądź niedowiarkiem, ale wierzącym.
28 A Tomasz Mu odpowiedział: - Pan mój i Bóg mój!
29 Mówi mu Jezus: - Uwierzyłeś, boś Mnie ujrzał. Szczęśliwi ci, którzy nie ujrzeli, a uwierzyli.
30 Jezus dokonał jeszcze wielu innych znaków na oczach swoich uczniów. Nie zostały one zapisane w tej księdze.
31 Te zaś spisano, abyście uwierzyli, że Jezus jest Mesjaszem, Synem Bożym, i abyście wierząc mieli życie w imię Jego.
*21
01 Potem ukazał się znowu uczniom nad Morzem Tyberiadzikim. A ukazał się tak:
02 Byli razem Szymon Piotr i Tomasz, zwany Bliźniakiem, i Natanael z Kany Galilejskiej, i synowie Zebedeusza, i dwaj inni Jego uczniowie.
03 Mówi im Szymon Piotr: - Idę łowić ryby. Mówią mu: - My też idziemy z tobą. Wyszli i wsiedli do łodzi. Ale tej nocy nic nie złowili.
04 A kiedy już nastał ranek, Jezus stanął na brzegu. Uczniowie jednak nie wiedzieli,  że to jest Jezus.
05 Mówi im Jezus: - Dzieci, macie coś do jedzenia: - Nie - odpowiedzieli Mu.
06 On zaś rzekł im: - Zarzućcie sieć po prawej stronie łodzi, a znajdziecie! Zarzucili więc, ale nie mogli jej w żaden sposób wyciągnąć z powodu wielkiej ilości ryb.
07 Mówi do Piotra ten uczeń, którego Jezus miłował: - To jest Pan! A Szymon Piotr usłyszawszy, że to jest Pan, odział się, bo był rozebrany, i rzucił się do morza.
08 Inni zaś uczniowie przypłynęli łodzią, ciągnąc sieć z rybakami, bo byli niedaleko od brzegu, tylko około dwunastu łokci.
09 Kiedy więc wyszli na brzeg, widzą żarzące się węgle i leżącą na nim rybę i chleb.
10 Mówi im Jezus: - Przynieście z ryb, któreście teraz złowili.
11 Poszedł więc Szymon Piotr i wyciągnął na brzeg sieć pełną wielkich ryb - było ich sto pięćdziesiąt trzy. A chociaż było ich tak wiele, sieć się nie zerwała.
12 Mówi im Jezus: - Chodźcie i jedzcie! A żaden z uczniów nie śmiał zapytać: Kto Ty jesteś - wiedząc, że to jest Pan.
13 Jezus zaś zbliża się, bierze chleb i podaje im. Tak samo i rybę.
14 To już po raz trzeci ukazał się Jezus uczniom po zmartwychwstaniu.
15 Kiedy więc zjedli, Jezus mówi do Szymona Piotra: - Szymonie, synu Jana, czy miłujesz Mnie więcej niż ci? Mówi Mu (Piotr): - Tak, Panie, Ty wiesz, że Cię kocham. Mówi mu: - Paś moje baranki.
16 Mówi mu znowu: - Szymonie, synu Jana, miłujesz Mnie? - Tak Panie, ty wiesz, że  cię kocham - odpowiada (Piotr). Mówi mu: - Paś moje owce.
17 Mówi mu po raz trzeci: - Szymonie, synu Jana, kochasz Mnie? Zasmucił się Piotr, że po raz trzeci go zapytał. Kochasz Mnie? - i mówi Mu: - Panie, Ty wiesz wszystko, Ty wiesz, że Cię kocham. Mówi mu: - Paś moje owce.
18 Zaprawdę, zaprawdę powiadam ci: Gdy byłeś młodszy, przepasywałeś się sam i chodziłeś gdzie chciałeś. Lecz kiedy się zestarzejesz, wyciągniesz ręce i ktoś inny cię przepasze i poprowadzi, dokąd nie chcesz.
19 A powiedział to, aby wskazać, jaką śmiercią Piotr uwielbi Boga. Po tych słowach mówi mu: - Pójdź za Mną.
20 Piotr widzi idącego za nim ucznia, którego Jezus umiłował i który w czasie wieczerzy oparł głowę na Jego piersi i powiedział: Panie, kto Cię wyda?
21 Zobaczywszy go Piotr mówi Jezusowi: - Panie, a co z nim?
22 Mówi mu Jezus: - A jeśli zechcę, aby pozostał dopóki nie przyjdę? Co tobie do tego? Ty pójdź za Mną!
23 Rozeszła się więc wśród braci taka wieść, że ten uczeń nie umrze. Ale Jezus nie powiedział Piotrowi, że (ten uczeń) nie umrze, ale: A jeśli zechcę, aby pozostał, dopóki nie przyjdę? (Co tobie do tego?)
24 To jest właśnie ten uczeń, który daje świadectwo i który spisał. I wiemy, że jego świadectwo jest prawdziwe.
25 Jezus dokonał jeszcze wielu innych rzeczy. Gdyby je chciano opisać, każdą z nich, to sądzę, że (cały) świat nie pomieściłby ksiąg, które by zostały napisane.