

_____________________________________________________________________________



                             Margit Sandemo


                         SAGA O LUDZIACH LODU


                              Tom XXVIII

                              Lód i ogień

_____________________________________________________________________________



        ROZDZIAŁ I


  Zachodzące słońce rozjaśniało niebo żółtą, chłodną
poświatą rozlaną pod ołowianoszarymi, bezkształtnymi
chmurami. Zapadał wieczór, wszystkie barwy ponad
ziemią już zgasły, jedynie po zachodniej stronie ten
ciemnożółty blask lśnił jeszcze wszystkimi odcieniami
wypolerowanej miedzi.
  - Idź ostrożnie - raz po raz Belinda upominała siostrę
swym niepewnym, ale przepojonym troską głosem.
- Prawie nie widać ziemi pod stopami.
  - Trochę śmiesznie brzmi, jak mi wciąż powtarzasz,
bym szła ostrożnie - uśmiechnęła się Signe. - Przecież to
ty ciągle się potykasz.
  - Właśnie - roześmiała się Belinda rozbawiona, nie
zauważając sarkazmu w słowach siostry. - Masz rację.
  Signe narzekała:
  - O Boże, ile czasu nam zeszło na tej plebanii!
Proboszcz gada i gada, a człowiek nie może mu prze-
rwać. Ale za chwilę będziemy w Elistrand. - Uścisnęła
wspierające ją ramię Belindy. - Tak się cieszę, że mog-
łaś przyjechać do mnie w odwiedziny. Mnie się powo-
dzi znakomicie pod każdym względem, a Herbert jest
dobrym człowiekiem, na swój sposób, i mam w domu
teściową, ale mimo wszystko czasami czuję się samo-
tna!
  Belinda była uszczęśliwiona, że może pomóc siostrze.
Westchnęła wzruszona na wspomnienie wspaniałego we-
sela Signe. Czegoś tak pięknego i porywającego nigdy
przedtem nie widziała. Signe była najśliczniejszą panną
młodą, jaką można sobie wyobrazić, toteż Herbert Ab-
rahamsen patrzył na nią pełnym dumy, rozkochanym
wzrokiem. Och, jakiż to przystojny mężczyzna! Belinda
zawsze myślała, że nikt nie jest dość dobry dla Signe,
ale w końcu siostra dostała naprawdę najlepszego. Ach,
Belinda tak się cieszyła, tak się cieszyła w imieniu
siostry!
  Tymczasem teraz przeniknęło ją jakieś trudne do
określenia uczucie niechęci, nad którym nie potraflła
zapanować. Signe miała się przecież dobrze w Elistrand,
bardzo dobrze, a Herbert był nadzwyczaj troskliwym
mężem, zwłaszcza ostatnio, kiedy spodziewała się dziecka.
"Musimy jak najlepiej dbać o Signe, prawda, Belindo?
Oczekujemy przecież nowego Abrahamsena, Signe nic
nie może się stać!"
  To dobrze, że matka Herberta mieszka z młodymi.
Starsza pani jest wdową, osobą samotną. I Signe ma
towarzystwo. Co prawda teściowa nieczęsto opuszcza
swój pokój, ale jest w pobliżu, a to najważniejsze.
  Signe pocieszała Belindę:
  - Jeszcze tylko miniemy to wzgórze i już będzie
Elistrand... O mój Boże, a to co?
  Obie siostry uskoczyły w bok. Na wzniesieniu ryso-
wała się na tle nieba sylwetka jeźdźca. Nie wiadomo,
skąd się tam wziął; i koń, i jeździec stali teraz nieru-
chomo, mając za plecami gasnącą już złocistą łunę
zachodu.
  Belinda wpatrywała się w obcego. Był to dość młody
mężczyzna o ciemnych włosach, otulony krótką peleryn-
ką. Rysów twarzy dokładnie nie widziała, zdawało jej się,
że musiały być wyraziste; czarne, gniewnie ściągnięte brwi
i jakiś nieprzenikniony wyraz zaciętych ust sprawiały
smutne wrażenie. W ogóle w postaci młodego człowieka
nie było ani odrobiny radości.
  Przez chwilę spoglądał na obie siostry, po czym
zawrócił konia i zniknął w mroku.
  Signe położyła dłoń na sercu.
  - Uff, to chyba niedobrze w moim stanie. Takie zjawy
zapowiadają nieszczęście.
  Belinda poczuła zimny skurcz strachu. Dobrze wie-
działa, że brzemienne kobiety nie powinny oglądać
niczego nieprzyjemnego. To naprawdę zapowiada nie-
szczęście, każdy może to potwierdzić.
  - Kto to był? - zapytała zmartwiałymi wargami.
  - To pan na Grastensholm. Viljar z Ludzi Lodu.
Mówią, że on jest szalony. Och, Belindo, chyba moje
dziecko nie zostało przestraszone? Chodzi mi o to... mama
widziała przecież idiotę, kiedy chodziła z tobą...
  Ujęły się mocno za ręce.
  Poszły do domu, teraz dużo szybciej.
  - On wygląda bardzo młodo jak na właściciela dużego
majątku - powiedziała Belinda.
  - Tak, właściwie to rodzice jego ojca, Heike i Vinga
Lind z Ludzi Lodu, są właścicielami dworu. Ale już się
starzeją, więc jemu przekazali gospodarstwo.
  - A rodziców nie ma? Co się z nimi stało?
  - Ma. Eskil i Solveig Lind z Ludzi Lodu mieszkają
w Lipowej Alei. To ten najmniejszy dwór, który dzisiaj
widziałaś.
  - Czy Elistrand także nie należało do Ludzi Lodu?
- zapytała Belinda.
  - To prawda. I pani Vinga próbowała je zatrzymać jak
najdłużej, ale nie mają dla tego dworu dziedzica, a i kiero-
wać nim nie było łatwo. W końcu i ona musiała uznać, że
tak dalej być nie może. Jak widzisz, słucham tutejszych
plotek. Nie, Belindo, nie ściskaj mnie tak mocno za ramię,
mogę iść sama. No i wtedy Herbert mógł kupić dwór,
sama widzisz, że to uroczy dom. I jaki reprezentacyjny!
Ale jest w nim zbyt dużo zimnych pokoi, nic dziwnego, że
Ludzie Lodu musieli dać za wygraną, wiesz, oni nie mają
specjalnie dużo pieniędzy. Wprowadziliśmy już mnóstwo
zmian, nie widziałaś jeszcze nawet połowy.
  Co nieco jednak Belinda już widziała i starała się
wszystkim zachwycać, bo nikt na świecie nie miał tak
dobrego smaku jak Signe i jej mąż. Ona sama natomiast
najwyraźniej nie znała się na takich sprawach, bo w głębi
duszy uważała, że te przeróbki są ni w pięć, ni w dziewięć.
  Ale ona jest przecież głupia...
  Signe nie przestawała mówić, nawet gdy widziały już
przed sobą oświetlone okna Elistrand.
  - Herbert był jedynym człowiekiem, który mógł sobie
pozwolić na kupno takiego dworu. Chciał zawsze, żebyś-
my mieszkali odpowiednio do naszego stanu, i trzeba
powiedzieć, że tak chyba jest.
  - O, tak! Taka jestem szczęśliwa, że wyszłaś za
Herberta, Signe. Czyż on nie jest dla ciebie strasznie miły?
  - Oczywiście! - potwierdziła siostra pospiesznie.
- On mnie po prostu nosi na rękach!
  Belinda uśmiechała się radośnie. Z jaką troskliwością
zwracał się do niej przy obiedzie: "Musisz teraz jeść za
dwoje, Signe! Belindo, musimy się nią opiekować. Ona
jest teraz bardzo ważną personą. Mój syn... rozumiesz!"
  Herbert był strasznie przystojny. I po męsku stanow-
czy, jeśli chodzi o zasady. Człowiek o wysokiej pozycji,
a tacy muszą zawsze bardzo dbać o szczegóły, w przeciw-
nym razie wszystko w społeczeństwie potoczy się nie tak
jak trzeba, tak właśnie dzisiaj powiedziała Signe, a Signe
zawsze ma rację. "Uważam, Belindo, że ostatnio trochę
przytył, ale to bardzo dobrze. To dowodzi, że stać go na
wiele. Prawda, że on jest urodziwy?"
  Belinda widziała Herberta oczyma Signe, uważała zatem,
że owszem, jest bardzo urodziwy. Twarz miał delikatną jak
roczne dziecko, cerę śniadą z ciemnym zarostem, włosy
gładko zaczesane i wysmarowane makasarskim olejkiem.
  Tak, z pewnością był najprzystojniejszym mężczyzną
na świecie. Tak twierdziła Signe. I służące też tak uważają,
mówiła Signe. I wszystkie panie na weselu! Och, jak one
wzdychały! Wtedy Belinda wzdychała także, bo widocznie
tak należało się zachowywać.
  Znowu dało o sobie znać to niezrozumiałe uczucie
niechęci. Herbert spoglądał na nią dzisiaj tak dziwnie.
Jakby widzieli się po raz pierwszy. Lustrował ją od stóp
do głów i z powrotem. Wielokrotnie, kiedy spojrzała
w jego stronę, widziała to natrętne spojrzenie. Czy coś jest
może nie w porządku z jej ubraniem? Często jej się
przecież zdarzało pozapinać sukienkę nie tak jak trzeba.
"Niezdarna Belinda, rodzinny klown" - mawiano o niej.
I tak pewnie było, ale też z pewnością to zabawne mieć
takiego klowna. Zabawnie jest być klownem. Zabawnie,
kiedy się z człowieka śmieją...
  Głos Signe wyrwał ją z zamyślenia.
  - Wiesz co, ja ci zawsze zazdrościłam, Belindo.
  - Mnie? Och, pęknę ze śmiechu!
  Ale oczywiście tego nie zrobiła.
  - Tak, tak było - śmiała się Signe. - Zazdrościłam ci,
że to ty dostałaś to śliczne imię: Belinda, a ja takie
pospolite: Signe. Nie mogłam tego wybaczyć rodzicom,
wydawało mi się to niesprawiedliwe!
  - Uważasz, że Belinda to piękne imię? - zapytała
zdumiona. - Moim zdaniem tak mogłaby się nazywać
krowa.
  - Wcale nie! Okropnie mnie złości, że to nie ja
dostałam to imię. Pasowałoby do mnie znakomicie,
prawda?
  - Owszem - odparła Belinda z wahaniem, bo dla niej
zawsze Signe to była Signe, ona sama zaś była Belindą.
Jakby przyszła z tym imieniem na świat, stanowiło dla niej
coś w rodzaju części ciała.
  Signe jednak szybko porzuciła ten temat.
  - Herbert ma wielkie plany, mogę cię zapewnić!
Wiesz, do dworu należy mnóstwo ziemi, a Christiania
rozrasta się tak szybko i ludzie chcą sobie budować domy,
więc Herbert pomyślał, że mógłby tu sprzedawać działki.
Zrobi na tym ogromny majątek!
  - Myślałam, że on już ma ogromny majątek.
  - Owszem, ale Elistrand nie było tanie! Tylko
że Herbert od razu dostrzegł, jakie ono daje mo-
żliwości, i dlatego kupił. Od początku wiedział, że
podzieli ziemię na mniejsze części i sprzeda bogatym
ludziom, którzy chcą mieszkać na wsi niedaleko mia-
sta.
  Belinda rozejrzała się wokół tym swoim dziecięcym,
ufnym wzrokiem, ale naturalnie w ciemnościach nie
widziała nic. Przyszła jej do głowy pewna myśl, a nawet
więcej, ogarnął ją dziwny niepokój. Oglądała parafię
Grastensholm w świetle dnia i doznała wtedy wzruszenia.
Sprawił to niezwykły spokój tych okolic, piękne, łagodne
linie krajobrazu i teraz poczuła w sercu nieoczekiwany
smutek.
  Poza granicami majątku Grastensholm budowano
coraz więcej nowych siedzib, gęsta zabudowa pokrywała
w ostatnich lataeh kolejne obszary parafii. Kiedy jechała
do Signe, wszędzie mijała okazałe, dwupiętrowe domy,
których widok sprawiał jej ból, choć nie umiałaby
powiedzieć dlaczego. Signe mówiła o tych nowoczesnych
budowlach z zachwytem i wtedy Belinda przytakiwała, bo
Signe zawsze miała rację, ale w głębi duszy dręczyła ją
rozterka.
  - A co Ludzie Lodu mówią na te plany? - zapytała,
kiedy przechodziły przez imponującą bramę dworu, który
kilkaset lat temu Alexander Paladin podarował w prezen-
cie ślubnym swojej córce Gabrielli.
  - Ludzie Lodu? Chyba oszalałaś! Herbert ani słowem
nie wspomniał im o swoich projektach. W przeciwnym
razie na pewno by mu dworu nie sprzedali! Ale teraz
Elistrand należy do niego i zrobi, co zechce.
  Belinda z trudem poznawała swoją wspaniałą siost-
rę. Jakbym słyszała Herberta, przemknęło jej przez
myśl.
  W zadumie stanęła i patrzyła na wzniesienia, które
właśnie minęły. Zorza już przygasła, niebo przybrało
barwę popiołu, ale nic nie zakłócało wciąż jeszcze wyraź-
nej linii horyzontu.


  Niektórzy ludzie już się tacy rodzą, że kiedy podnoszą
kęs ciastka do ust, spada im on z widelczyka.
  Belinda była jedną z nich.
  Obcasy więzły jej pomiędzy kamieniami, kiedy szła
ulicą, przytrzaskiwała sobie ręce w drzwiach, a witając się
z ludźmi, poszturchiwała ich niezdarnie.
  Tego rodzaju nieszczęścia są na ogół wynikiem braku
pewności siebie. "Zaraz otworzę nie te drzwi, co trzeba",
myśli z lękiem nieśmiały człowiek i, oczywiście, wkracza
do najbardziej prywatnego pomieszczenia w domu.
Strach przed gafą staje się swego rodzaju sugestią, która
po prostu musi się spełnić.
  Tak było właśnie w przypadku Belindy.
  Urodziła się jako drugie z kolei dziecko w nie koń-
czącym się szeregu rodzcństwa, a wszystkie jej siostry
i wszyscy bracia byli nad wyraz inteligentni i w ogóle
udani. O Belindzie nie można powiedzieć po prostu, że
jest głupia. Miała może trochę spowolnione reakcje, nie
myślała tak szybko jak pozostali, i to wszystko. Naiwna,
w najlepszym znaczeniu tego słowa, to najbardziej od-
powiednie dla niej określenie.
  Nie była też pięknością, ot, zwyczajna dziewczyna, ani
ładna, ani brzydka, o szaroblond gęstych włosach i życz-
liwych ludziom oczach. Ale przyszła na świat w rodzinie
mającej wiele wspaniałych dzieci i na ich tle wyróżniała się
niekorzystnie.
  Najlepsze co matka miała o Belindzie do powiedzenia,
to słowa Biblii: "Błogosławieni ubodzy duchem, al-
bowiem do nich należy królestwo niebieskie". I rzeczywi-
ście taka myśl przychodziła człowiekowi do głowy, kiedy
się na nią patrzyło.
  Ozdobę rodziny stanowiła natomiast Signe, co zresztą
rodzice nieustannie Belindzie powtarzali: "Spójrz na
Signe, jak ona sobie wspaniale z tym radzi! Chyba nie
chcesz być gorsza od Signe?" Te słowa prześladowały ją
od najwcześniejszego dzieciństwa. "Ach, czy to możliwe,
że te dziewczyny są siostrami?"
  W tej sytuacji nie należałoby się dziwić, gdyby Be-
linda nosiła w duszy nienawiść do siostry, ale to nie
w jej stylu. Stawała się po prostu coraz mniejsza, jakby
mniej widoczna, podczas gdy uwielbienie dla siostry
wciąż rosło. Cokolwiek robiła Signe, robiła także Be-
linda. Miała takie same poglądy, takie same odczucia.
Jeśli Signe kupowała sobie coś różowego, Belinda tak-
że chciała coś takiego mieć, choć akurat w różowym
nie było jej do twarzy. Naśladowała nawet głos siostry,
jej sposób wysławiania się. Bo skoro wszyscy lubią
Signe taką, jaka jest, myśłała sobie Belinda, to będą
lubić także ją, naśladującą Signe.
  Starała się więc, jak mogła, naśladować Signe we
wszystkim, lecz udawało jej się zasłużyć co najwyżej na
szyderczy śmiech. Także młodsze rodzeństwo pogłębialo
jej brak pewności siebie, takie było zdolne i pomysłowe,
wszyscy żartowali sobie z naiwnej Belindy, której można
było wmówić najbardziej nieprawdopodobne rzeczy.
  Jak grom z jasnego nieba spadła na rodzinę trudna do
pojęcia tragedia: Signe umarła! Poród zaczął się przed-
wcześnie, wystąpiły komplikacje, których Signe nie prze-
żyła. Belindy wtedy z nią nie było, wróciła już do
Christianii i teraz wciąż sobie wyrzucała, że zostawiła
siostrę w tym najtrudniejszym okresie samą.
  Dla Belindy była to nie tylko tragedia związana ze
stratą ukochanej siostry tak bolesna, że płakała na każde
wspomnienie, i nie tylko serdeczne współczucie dla
małej sierotki. Na domiar wszystkiego rodzina dosłow-
nie ogłosiła zmarłą Signe świętą, co odbywało się prze-
ważnie kosztem Belindy, która teraz została najstarszą
z rodzeństwa. "Ależ, Belindo, Signe nigdy by tak nie-
starannie nie nakryła do stołu!" "Och, kochana pani
Svendsdatter, jakież to straszne! Teraz mamy do pomocy
już tylko Belindę i chociaż ona się bardzo stara, to
przecież nigdy nie będzie taka jak Signe!" "Tak, nie-
ustannie powtarzam, że Signe była za dobra dla tego
świata! Pan Bóg powołuje do siebie tylko najlepszych,
chce ich mieć przy sobie! A ona już tu na ziemi była
aniołem, nieprawdaż?" "Uff, nie, Belindo, żebyś ty się
chociaż chwilę zastanowiła nad tym, co robisz! Twój
mózg jest niczym sito, człowiek wkłada ci do głowy
różne wiadomości, a one natychmiast wypadają z po-
wrotem! Przecież monogram trzeba haftować z tej stro-
ny! Ach, jak ja tęsknię za Signe!"
  Belinda kuliła się coraz bardziej i zamykała w sobie,
a im mniej miała pewności siebie, tym bardziej była
niezręczna. Tymczasem różnica wieku pomiędzy nią
a młodszym rodzeństwem była znaczna, więc cała praca
domowa spadała na jej barki. Tak było zresztą już od
ślubu Signe, ale rodzice zdawali się o tym nie pamiętać,
dopiero po śmierci starszej różnica między siostrami
stawała się jaskrawo widoczna.
  Bardzo często Belinda odczuwała pragnienie śmierci.
Bo może wówczas i o niej rodzice pomyśleliby inaczej
i może na tamtym świecie spotkałaby ukochaną Signe, za
którą tęskniła tak rozpaczliwie, że serce o mało jej nie
pękło?
  Myślała też nieustannie o tym maleństwie, które
pozbawione macierzyńskiej miłości mieszkało w Eli-
strand. Rodzice Belindy wielokrotnie prosili Herberta
Abrahamsena, by pozwolił im zajmować się córeczką
Signe, ale on odmawiał. Wszystko jest w porządku,
tłumaczył, mała ma niańkę.
  Belindę dręczyło jeszcze jedno, a mianowicie owa
zjawa, którą dzlewczęta widziały tamtego wieczora na
wzgórzach. To ta zjawa stała się przyczyną śmierci Signe,
co do tego Belinda nie miała wątpliwości. I wina była po
jej stronie, oczywiście. Powinna była się przeżegnać
i pomodlić na widok rycerza wyłaniającego się z mroku.
Wtedy Signe byłaby uratowana.
  Wkrótce nadeszły wydarzenia, które jeszcze bardziej
pogłębiły tragedię, choć na razie nikt tak tego nie
traktował. Otóż pewnego dnia do domu rodziców Belin-
dy wkroczył Herbert Abrahamsen. W żałobie, z włosami
jakby cokolwiek bardziej przerzedzonymi nad czołem niż
dawniej, choć zręcznie to ukrywał, cokolwiek okrąglejszy
i chyba cokolwiek bardziej błyszczący na twarzy.
  Zasiadł w najlepszym salonie i bez zbędnych wstępów
poprosił o rękę Belindy!
  Rodzice w milczeniu spoglądali po sobie. Belinda?
  Powoli te zaskakujące oświadczyny docierały do ich
świadomości. Siedzi oto przed nimi niepospolicie bogaty
człowiek, który tak bardzo ich uszczęśliwił, kiedy po raz
pierwszy został ich zięciem, i chce się żenić z ich córką,
której w ogóle nigdy nie mieli nadziei wydać za mąż!
A przy tym jest teraz jeszcze bogatszy niż poprzednio!
  Pospiesznie sprowadzono Belindę. Weszła w kuchen-
nym fartuchu i tak niezdarnie starała się go rozwiązać, że
Herbert Abrahamsen z niezadowoleniem ściągnął swoje
blisko osadzone brwi.
  Drżącym ze wzruszenia głosem matka przekazała nowinę.
  Reakcja Belindy była spontaniczna i, jak zwykle,
nierozważna:
  - Nie, dziękuję. Ja nie chcę.
  Rozległ się syk oburzenia:
  - Ależ, Belindo!
  I naraz wszyscy zaczęli krzyczeć. Rodzice wymyślali
Belindzie i wprost nie wiedzieli co zrobić, by jakoś
ułagodzić obrażonego konkurenta.
  Dziewczyna zasłoniła twarz rękami.
  - Ale ja nie mogę - wyjąkała w końcu nieszczęśliwa.
- On przecież należy do Signe!
  Patrzyli na nią, próbując zrozumieć jej tok myślenia,
który na ogół nie liczył się z ogólnie przyjętymi zasadami.
  - A więc chodzi o uczucie dla zmarłej - zaczęła matka
ostrożnie. - Ona nie czuje się godna zająć miejsca
kochanej siostry...
  Herbert otworzył swoje obwisłe usta, które wiele
kobiet uważało za zmysłowe.
  - Wcale też nie jest w stanie zająć miejsca Signe
- oświadczył. - Ale ja potrzebuję syna, jak najprędzej.
Potrzebuję dziedzica, który kiedyś przejmie po mnie
majątek. A nie jest tego mało. To bardzo niedobrze, że
moja pierwsza żona umarła, ale sądzę, że druga z państwa
córek jest lepiej zbudowana i że nadaje się do rodzenia
dzieci.
  Znowu jego taksujące spojrzenie przesunęło się po
ciele Belindy. Dziewczyna mimo woli zadrżała.
  Czyż naprawdę nikt nie rozumie? Och, że też tak trudno
im wytłumaczyć istotę sprawy! Czyż nikt nie rozumie, że
ona niczego nie może odebrać Signe? Niczego, a już tym
bardziej męża, z którego siostra była taka dumna! Sumienie
Belindy nie zaznałoby ani przez chwilę spokoju, gdyby
zabrała Signe męża. Cóż za niedorzeczny pomysł! Tak
myślała, ale powiedzieć tego nie była w stanie.
  Herbert Abrahamsen ciągnął swoje:
  - Rzecz jasna trzeba będzie zaczekać, aż minie żałoba.
Ale ja mam przecież w domu maleńkie dziecko, które
potrzebuje czułej macierzyńskiej ręki. Gdyby więc córka
państwa mogła już teraz...
  - Naturalnie, jeszcze by tego brakowało, żeby nie
chciała - zapewniła pospiesznie matka.
  - Czy mała nie mogłaby tymczasem zamieszkać tutaj?
- próbowała Belinda.
  Teraz Herbert Abrahamsen spojrzał jej po raz pierwszy
w oczy. On sam miał oczy piwne i był w nich jakiś taki
wyraz, trochę rozmarzony, ale bardziej chyba obleśny,
który dziewczyny kuchenne w Elistrand przyprawiał
o dreszcze. Belinda jednak potrząsnęła głową zakłopota-
na, bo ten wzrok Herberta przywodził jej na myśl
zadumaną krowę.
  Abrahamsen powiedział ostro i stanowczo:
  - Tę kwestię już rozstrzygnęliśmy. Dziecko jest moje
i pozostanie w moim domu. Życzę sobie widzieć, jak się
rozwija, i chcę dbać, żeby było wychowywane zgodnie
z moimi zasadami. Wynająłem dla małej niańkę i mamkę,
ale teraz obie skończyły pracę, prawie jednocześnie.
Mamka nie jest już potrzebna, a niańka... - Otrząsnął się
z irytujących wspomnień. - Rzecz polega na tym, że
dziecko musi mieć matkę! A nie mogę sobie wyobrazić, że
ktoś nadawałby się do tego lepiej niż rodzona siostra
Signe.
  Rodzice dyskutowali z Herbenem, jak najlepiej uło-
żyć wszystkie sprawy, a tymczasem myśli Belindy błą-
dziły własnymi torami. Wszystko, dosłownie wszystko
się w niej burzyło na myśl o tym, że miałaby zająć
miejsce ubóstwianej Signe. Po prostu nie mogła tego
zrobić i już! Ludzie kochani, przecież nawet Herben
Abrahamsen musi wiedzieć, jaka Belinda jest gapowata
i niezdarna. Nie można powierzać małego, delikatnego
dziecka komuś, kto się tak zamyśla, że filiżanka wypada
mu z rąk.
  Najbardziej jednak dręczyło ją coś innego. Chociaż
Belinda nie przywykła do adoracji ze strony mężczyzn,
to ogarniał ją głęboki niepokój, gdy Abrahamsen
wbijał w nią oczy. Nie byłaby zresztą w stanie tego
niepokoju określić, ale sprawiał, że nie mogła zebrać
myśli. Nie pojmowała, skąd przyszło jej do głowy, że
ten człowiek ma w stosunku do niej nie całkiem czyste
zamiary. Wszyscy mówili, że jest wspaniałym mężczyz-
ną i wyjątkowo dobrą partią, Signe też tak mówiła,
więc pewnie taki był. Ale Signe kiedyś mimochodem
wspomniała coś o "uniesieniu do granicy bólu".
Osiemnastoletnia Belinda nie rozumiała tych słów, ale
to właśnie ich bała się teraz najbardziej. Wyczuwała
bowiem, że mają jakiś związek z jej największą tajem-
nicą. Z tymi dziwnymi falami gorąca zalewającymi jej
ciało, jakby krew się burzyła, i z tą jakąś niepojętą
tęsknotą, która ogarniała ją często i stawała się coraz
bardziej udręcząca. Nikt nie znał jej snów na jawie,
nawiedzających ją w bezsenne noce, ani jej prób
uciszenia dojmującej potrzeby ciała, a także przerażenia
i wstydu z powodu tego, co robiła.
  W rzeczywistości bowiem Belinda była młodą kobietą
obdarzoną bardzo gorącą krwią. To, czego nie dostawało
jej umysłowi, zostało z nawiązką zrekompensowane przez
wrażliwą uczuciowość. Niekiedy wydaw ło jej się, że
ogarnia ją pożar, którego nikt, a już w każdym razie
ona sama nie jest w stanie ugasić. To w takich chwi-
lach pojawiały się nieśmiałe, jakby niedozwolone myśli
o mężczyznach. Nikt nigdy nie rozmawiał z Belindą
o misteriach miłości, co najwyżej padały jakieś pokry-
wane chichotem aluzje, z których nie rozumiała nic.
Pewnego razu zapytała matkę, skąd się wzięlo dziecko
Signe i jak się dostało tam, gdzie jest. W odpowie?zi
matka wymierzyła jej policzek i boleśnie szarpnęla za
ucho.
  W kilka dni później wydarzyło się jednak coś, co ją
zastanowiło. Usłyszała, jak kucharka mówi do pokojó-
wki: "Jezu, widziałaś, jakich kształtów nabrała Belinda?
Temu, co wczoraj przychodził tu z butami, mało oczy
z orbit nie wyszły na jej widok!"
  Pokojówka na to westchnęła i powiedziała, że to żaden
chłop nie będzie musiał toczyć długich bojów.
  Belinda nie pojmowała sensu tej rozmowy, całkiem
po prostu nie rozumiała, o czym mówią. Ale słowa
o kształtach zastanowiły ją do tego stopnia, że poszła
do swojego pokoju i próbowała dokładnie się obejrzeć
w lusterku nad toaletką. Nie była to najłatwiejsza rzecz
na świecie, ale kiedy stanęła na krześle, mogła zobaczyć
za jednym razem sporą część swojej figury. A wtedy
nawet ona musiała przymać, że dziewczyny w kuchni
miały rację. Talię miała bardzo szczupłą, ale i ponad
talią, i poniżej była naprawdę ładnie zaokrąglona. I...
Wstyd i zgroza, ale gdy tylko zobaczyła własną twarz,
ujrzała w niej także ową trawiącą ją od wnętrza tęsk-
notę. Poznawała to po obrzmiałości czerwonych warg,
po spojrzeniu spod spuszczonych powiek, a także po
gestach niespokojnych, jakby czegoś szukająeych rąk
i po niecierpliwości każdego ruchu ciała.
  Nagle przyszły jej do głowy pewne słowa, które kiedyś
powiedziała Signe. Napomknienie zaledwie, jak w ogóle
wszystko, co z tymi sprawami miało związek. I tak samo
niezrozumiałe. Ale wtedy też odczuwała to dziwne mro-
wienie. "Kiedy mężczyzna cię dotknie, Belindo, to sta-
niesz się jak wosk. Wtedy nie będziesz pragnęła niczego
więcej poza tym, by zamknąć się wokół niego, nie, ty
jeszcze tego nie rozumiesz!"
  Ale Belinda czegoś się jednak już wtedy domyślała...
Choć Signe opowiadała o Herbercie. I...
  Posłała w jego stronę przerażone spojrzenie. Nie, jego
Belinda nie byłaby w stanie sobie wyobrazić w takiej
sytuacji! W każdym razie nie inaczej niż w związku
z Signe.
  Jej własne marzenie o mężczyźnie, który potrafi ugasić
trawiący ją ogień, było dużo mniej wyraźne. Co jednak
dziwne, zawsze przybywał do niej konno, choć pojęcia nie
miała dlaczego. I potem zostawał z nią w jej pokoiku,
ostatecznie jednak wszystkie jej marzenia kończyły się
wielkim zamieszaniem, bo po prostu nie wiedziała, co
miałoby się dalej dziać.
  Och, trzeba wrócić do rzeczywistości, myśleć o tym, co
jest teraz!
  O czym to tamci rozmawiają?
  Rodzice zwracali się do zięcia per "panie Abraham-
sen", mimo wszystko nie mieli śmiałości mówić do niego
"Herbercie". Jakoś nie zachęcał do tego rodzaju poufało-
ści.
  - Wobec tego uzgodnione - rzekła matka. - Belinda
zamieszka u pana i będzie się zajmować pańską córeczką.
jestem pewna, że da sobie z tym radę.
  - Och, tak! - wykrzyknęła Belinda zachwycona.
- Z największą radością się tego podejmę. Bardzo
dziękuję!
  Nikt jej jednak nie słuchał. Ojciec kontynuował kwes-
tię rozpoczętą przez matkę:
  - A kiedy okres żałoby minie, wrócimy do rozmowy
na temat ślubu. Także i tym razem urządzimy wesele jak
trzeba, bo nie jesteśmy skąpcami, dobrze pan o tym wle,
panie Abrahamsen.
  Dla Belindy słońce zgasło.
  - Ale ja nie chcę. Chętnie będę się zajmow?ć małą
córeczką Signe, ale uważam, że o ślubie to powinniśmy
zapomnieć.
  - Belindo! - krzyknęła matka. - Nie stój tak i nie
wysypuj cukru na stół, dziewczyno! O, mój Boże, cukier-
nica spadła na podłogę! Czy nie można się do ciebie
odezwać, żebyś nie podskakiwała jak ukąszona?
  Chwyciła nieszczęsną dziewczynę za ucho i wyciągnęła
z pokoju. Za drzwiami potrząsnęła nią z taką energią, że
o mało jej ucha nie urwała.
  - Co ty sobie właściwie wyobrażasz? Że konkurenci
do twojej ręki stoją w kolejce? Wiesz dobrze, że tak
naprawdę pogodziliśmy się już z tym, że w ogóle za mąż
nie wyjdziesz i zostaniesz starą panną.
  - A czy nie właśnie tego sobie życzyliście? - jęknęła
Belinda upokorzona. - Mówiliście przecież, że dobrze
byłoby mieć kogoś do opieki na starość.
  - Po prostu się w ten sposób pocieszaliśmy - syknęła
matka przez zęby i znowu szarpnęła córkę za ucho. - A
teraz dostajesz zupełnie wyjątkową propozycję, i to od
takiego człowieka! O takim marzą wszystkie młode
kobiety! Czy ty nie widzisz, jakie szczęście cię spotyka?
Ciebie, która powinnaś być wdzięczna, że w ogóle
ktokolwiek cię chce! No! A teraz wrócisz do gościa
i będziesz się zachowywać przyzwoicie!
  Matka puściła ucho i aż się sama przestraszyła, bo rękę
miała czerwoną od krwi.
  Kiedy Belinda weszła zgarbiona do salonu, Herbert
Abrahamsen przywołał ją gestem ręki i oświadczył łagod-
nym głosem:
  - Twój ojciec i ja omówiliśmy wszystko i postano-
wiliśmy, że do sprawy ślubu wrócimy za jakiś czas. Na
razie pomieszkasz w Elistrand, przekonasz się, czy bę-
dzte ci u mnie dobrze. Jesteś jeszcze bardzo młoda, ale
wiem, ile znaczyłaś dla mojej drogicj Signe, i jestem
przekonany, że ona też by chciała, żebyś to ty opieko-
wała się małą Lovisą.
  - Ja też tak myślę! - zawołała Belinda szczerze.
- Och, ja się naprawdę będę bardzo starać. Nawet pan nie
dostrzeże żadnej róźnicy porniędzy mną a Signe, wszystko
będzie tak, jakby to ona sama zrobiła.
  Rodzice starali się ukryć współczujące uśmiechy.
  Herbert sprawiał jednak wrażenie, że takie rozwiązanie
przyjmuje z zadowoleniem, tak przynajmniej zdawało się
Belindzie. Niewiele z tego rozumiała, ale może on
rzeczywiście odczuwał ulgę, że nie będzie się musiał z nią
żenić? Tak to wyglądało. Tylko dlaczego w takim razie
prosił o jej rękę?
  Nie, to przekraczało intelektualne możliwości Belindy.
  Pan Abrahamsen wstał.
  Rodzice musieli, oczywiście, znowu powspominać
swoją prywatną świętą, bez tego by się nie obeszło.
  - Och, dlaczego to nie Signe dane nam było za-
chować? Ach, jakie to niesprawiedliwe - skarżyli się
spaglądając w niebo, które ograbiło ich z najcenniejszego
skarbu. I nikt nie pomgślał, jak to musi ranić Belindę.
A może po prostu przywykli, iż pod tym względem ona
się z nimi całkowicie zgadza, i może nawet oczekiwali, że
będzie się skarżyć wraz z nimi na wyroki boskie?
  Wieczorem w rodzicielskiej sypialni matka rozpięła
gorset, dając wytchnienie udręczonym wnętrznościom.
  - Ona ustąpi na pewno, niech na tylka pomieszka
u niego trochę - powiedziała. - Taki przystojny męż-
czyzna! I jaki bogaty!
  - Mhm - mruknął ojciec ściągając spodnie. - Tak,
i trzeba się na nic nie oglądać, tylko szykować do wesela.
Zostały jeszeze trzy miesiące żałoby, a dziewczyna po
prostu nie wie, co jest dla niej dobre!
  - Nie wie. Ale wszystko się ułoży, niech tylko tam
pojedzie. Naprawdę bardzo dobrze, że ona tam mieszka,
to znaczy pani Tilda, matka naszego drogiego Herberta
- dodała pani Lie, rozpinając włosy.
  - Całkiem nie rozumiem, co się stało. Odkąd pamię-
tam, Belinda zawsze była posłuszna. To do niej zupełnie
niepodobne. Po prostu wstyd mi za nią!
  - Zaczyna być pyskata! - westchnęła matka, siadając
na skraju łóżka. - Ale wybijemy jej to z głowy! Nasza
droga Signe nigdy by się w ten sposób nie zachowała.
Taka była przecież szczęśliwa ze swoim mężem.
  - No - mruknął ojciec. - Skarżyła się nieraz na
teściową...
  - Nic podobnego! Małżeństwo Signe było nadzwy-
czajne!
  Należało to rozumieć tak, że wszystko, co dotyczy
Signe było i ma pozostać nadzwyczajne.
  Belinda tymczasem w swoim pokoiku klęczała przy
łóżku i modliła się żarliwie:
  - Ukochany Święty Jerzy - szeptała. Uważała się za
osobę zbyt mało wartościową, by zwracać się wprost do
Boga Ojca lub do Jezusa, znalazła więc sobie obrońcę
w osobie świętego Jerzego, bo taki był piękny na obrazie,
który kiedyś widziała. W ostatnim roku jej święty miał
ciemne włosy, nosił krótką pelerynę i jeździł konno.
- Ukochany Święty Jerzy, dzięki ci, że nie muszę wy-
chodzić za mąż za pana Abrahamsena! On należy wyłącz-
nie do Signe i ona byłaby pewnie zła na mnie, gdybym to
zrobiła. Pozdrów ją ode mnie jak najserdeczniej i powiedz,
że ja niczego takiego nie zrobię, to się z pewnością ucieszy!
Bo, Święty Jerzy, ja po prostu nie mogę wyjść za niego za
mąż! Nie tylko ze wzglgdu na Signe, ale przecież on już
miał żonę! A ja nie chcę. Bo Signe była moją rodzoną
siostrą, i... Nie. O czym to mówiłam? A tak, no więc
proszę cię, bądź tak dobry i pomóż mi, bym jak należy
opiekawała się dzieckiem Signe. Widziałam małą Lovisę
tylko na chrzcinach, ale uważam, że jest słodka. Nigdy jej
nie upuszczę, obiecuję ci to. I we wszystkim powinnam
być dokładnie taka jak Signe, więc rniej mnie w swojej
opiece! I, kochany Święty Jerzy, dziękuję ci, że mogę
wrócić do parafii Grastensholm! Tam jest tak pięknie!
Pozdrów ode mnie Pana Boga i podziękuj mu!
  Potem wślizgnęła się do łóżka i zgasiła świecę; mimo
wszystko zadawolona z minionego dnia.





        ROZDZIAŁ II


  Przy oknie wielkiej jadalni w Grastensholm stała Vinga
i spoglądała na okolicę. jej piękne bland włosy były teraz
siwe, a oczy straciły dawny blask. Na twarzy malowało się
zmęczenie i przygnębienie.
  Po chwili do jadalni wszedł Heike. Jemu także włosy
zbielały, bujna czupryna nabrała stalowobłękitnego odcie-
nia. Nosił wspaniałą brodę, która nadawała mu pełen
godności patriarchalny wygląd. Wciąż był mężczyzną
przystojnym i bardzo silnym, ale wieku ukryć się nie dało,
chociaż on wcale się tym nIe przejmował. Był rok 1848,
Heike miał siedemdziesiąt cztery lata, a Vinga siedem-
dziesiąt jeden.
  - Znowu patrzysz w stronę Eiistrand? - zapytał Heike
łagodnie.
  - Tak. Wiem wprawdzie, że nie mieliśmy innego
wyjścia, ale serce mi się kraje, kiedy widzę, jak ten cały
Abrahamsen sobie poczyna. Spójrz w dół, nad jezioro,
jeszcze jedna działka gotowa pod zabudowę!
  - Tak - westchnął Heike. - I nic nie możemy na to
poradzić. Ale wiesz przynajmniej teraz, ile Elistrand miało
ziemi nie nadającej się pod uprawę! Dopóki on sprzedaje
tylko nieużytki, musimy to znosić w milczeniu. Ale gdyby
zaczął dzielić pola lub łąki, bgdziemy protestować.
  - Jedzenie podane - rozległ się za nimi szorstki głos.
  Odwrócili się i poszli do stołu. Jadali we troje, oprócz
Vingi i Heikego jeszcze ich wnuk, Viljar, mężczyzna
dwudziestoośmioletni.
  Viljar nie był podobny do nikogo z Ludzi Lodu. Włosy
miał wprawdzie czarne jak wielu z tego rodu, ale zupełnie
inną karnację. Dziedziczył ją ze strony Solveig i rodziny
z Eldafjordu. Oczy, osłonięte gęstymi brwiami i długimi
rzęsami, osadzone miał głęboko, tak że na powiekach, też
zresztą ciemnych, robiły się wyraźne fałdy. A pośród tej
ciemnej oprawy oczy błyszczały jasnym błękitem, dość
nietypowo jak na Ludzi Lodu.
  Twarz miał pociągłą, rysy czyste, na policzkach głębo-
kie bruzdy pod wystającymi kośćmi. Usta uśmiechały się
rzadko. Były proste i bardzo męskie, choć nieszczególnie
pociągające, właśnie ze względu na ten wyraz zaciętaści.
Był to jednak bez wątpienia mężczyzna przystojny,
z czarnymi, kręconymi włosami i prostą jak strzała
sylwetką. Mimo to większość ludzi odsuwała się od niego.
Jego milkliwość i ten jakiś bijący od niego chłód budziły
lęk.
  Vinga nalała obu panom zupy szparagawej ze szpara-
gów z własnej hodowli i powiedziała:
  - Słyszałam, że do Elistrand przyjechała siostra niebo-
szczki pani Abraharrisen, żeby zająć się dzieckiem.
  - Tak, ja też o tym słyszałem - przytaknął Heike.
- To z pewnością dobrze dla małej.
  Vinga sprawiała wrażenie zmartwionej.
  - Ludzie mówią, że ta siostra jest trochę ociężała
umysłowo. Czy mażna komuś takiemu powierzać dzie-
cko?
  - Nie wydaje mi się, żeby można było o niej powie-
dzieć, że jej czegoś brakuje. Widziałem ją tego dnia, kiedy
przyjechała. Naiwna, powiedziałbym raczej. I iest w niej
jakieś ciepło. Wyczuwa się to z daleka. A ty ją widziałeś,
Viljarze?
  - Mam wrażenie, że spotkałem je kiedyś obie, ją
i siostrę, jakiś rok temu. Było wtedy dość ciemno, ale
rzeczywiście wyglądała dziecinnie.
  - Szczęśliwie dla niej, że w domu mieszka starsza pani
- powiedzlała Vinga. - Bo temu Abrahamsenowi to nie
wierzę ani na jotę. Zbałamucił służącą pastora i kilka
innych dziewcząt jeszcze za życia swojej żony. I ma taki
sposób patrzenia na kobiety, jakby oceniał ich płodność.
Jakby je rozbierał oczami.
  Nikt się nie gorszył szczerymi komentarzami Vingi.
Ona taka była i wszyscy od dawna o tym wiedzieli.
  - Tak jak kiedyś Christer, który wydekoltował aż do
kostek wszystkie panie obecne na balu? - roześmiał się
Heike.
  - Nie mogę wprost odżałować, że mnie tam wtedy nie
było - wtórawała mu. Zaraz jednak spoważniała i wes-
tchnęła ciężko: - Och, wykruszają się ludzie w naszej
rodzinie, jedno po drugim. Najpierw Erland, potem
Gunilla. Teraz znowu Tomas. Biedna Tula! jak ona to
musi przeżywać!
  - To prawda - potwierdził Heike. - Choć i tak
powinna być wdzięczna losowi, że pozwolił jej zachować
go tak długo. On był skazany na śmierć już wtedy, kiedy
jeździłem do Szwecji, dwanaście lat temu.
  - Dobrze wiemy, że to dzięki tobie przeżył te lata
- burknęła Vinga zaczepnie. - Nie musisz się tu puszyć.
Ja się tylko tak okropnie martwię o Tulę. Christer
i Magdalena prosili, żeby się przeprowadziła do nich, ale
ona stanowczo podziękowała. Wygląda na to, że straciła
całą chęć do życia. Ona, najbardziej żywotna z nas
wszystkich!
  Heike nie odpowiedział. Jego błyszczące oczy wpat-
rywały się w dal. Nikt nie wiedział o Tuli tyle co on,
dlatego tak się martwił.
  Tula zawsze chodziła własnymi drogami. Jedynie
Tomas wiązał ją z normalnym życiem i ze światem,
Nikt nie mógł przewidzieć, jakie siły tkwiące w niej
dadzą o sobie znać teraz, po jego śmierci. Tula, jedna
z najciężej dotkniętych wśród potomstwa Ludzi Lodu,
wciąż balansująca na krawędzi pomiędzy dobrem
a złem...
  Chyba raczej nie powinno być wątpliwości, jaka strona
jej natury może wziąć górę po tylu latach opanowania
i samokontroli.
  Spojrzał ukradkiem na Vingę. On sam był silny
i zdrowy, wiedział o tym z całą pewnością, ale co z nią,
istotą, którą na tej ziemi kochał najbardziej? Tak boleśnie
przeżyła utratę Elistrand, wciąż miała poczucie, że zawio-
dła swoich rodziców.
  Mogłoby być inaczej, gdyby nie musieli trwać przy tym
wronim gnieździe, tym zamczysku duchów, którym za ich
sprawą stało się Grastensholm! Dwór był teraz stary
i bardzo podupadł, beczka bez dna, której utrzymanie
pociągało za sobą kolosalne wydatki. Elistrand było
wygodniejsze jako miejsce do życia, oni jednak nie mogli
opuścić Grastensholm. W każdym razie dopóty, dopóki
na strychu kryła się ta jakaś niesamowita tajemnica, coś,
czego Ludzie Lodm rozpaczliwie potrzebowali, by roz-
wiązać zagadkę dalekiej półnoćnej doliny, z której po-
chodzili.
  Najwyraźmiej jednak właściwy czas jeszcze nie nad-
szedł. Heike nie byłby w stanie zliczyć, ile razy próbował
się dostać do tego kąta na strychu. Zawsze jednak nie
dawał mu przejść jakiś niewidzialny mur, a w uszach
brzmiały ogłuszająco sygnały ostrzegawcze. Zbyt wiele
ofiar złożył już ród dla poznania tajemnicy Lodowej
Doliny, a poza tym Heike widocznie nie był tyrm, który
miał podjąć walkę z Tengelem Złym.
  Szczerze mówiąc był za to swoim przodkom z całego
serca wdzięczny. Konfrontacje z tą ponurą istotą, jakie
dane mu było przeżyć, nie zachęcały do ponownych
spotkań.
  Nieszczęsny ten, kto w przyszłości będzie musiał stanąć
twarzą w twarz z ich zaprzedanym złu przodkiem!
  Nikt zresztą nie wiedział, czy kiedykolwiek do tego
dojdzie.
  Ale czas zaczynał naglić. Należało jak najszybciej
odnaleźć to, co leżało ukryte na strychu. Grastensholm nie
zniesie już długo bezlitosnego działania czasu. Poważnym
problemem było i to, że na strychu wciąż gnieździł się
szary ludek i dopóki Heike żyje, nie było nadziei, że istoty
z tamtego świata zechcą opuścić dwór.
  Setki razy w ciągu minionych lat Heike gorzko
żałował, że je wprowadził do swojego domu. Bywały
pożyteczne, to prawda, ale czyniły też wiele szkody.
  W dalszym ciągu tylko Vinga i on wiedzieli, że te
ponure istoty tu egzystują. Wiedziała o istnieniu szarego
ludku także Tula, to oczywiste, ale jej przecież w Gras-
tensholm nie było. Eskil nigdy się o niczym nie dowie-
dział, podobnie jak Viljar. Żaden z nich nawet się nie
domyślał, że najbardziej nieprawdopodobne i obrzydliwe
stwoty kręcą się po domu i wciąż mają na nich oko, że to
one pilnują obór i stajni, one dają znać, kiedy co jest tam
nie tak jak powinno. Zawsze ostrzegały Heikego i Vingę
przed niebezpieczeństwem i pomagały służbie w pracach
domowych, jeśli tylko mogły to czynić niepostrzeżenie, co
jednak wszystkim bardzo ułatwiało życie.
  Ale z upływem lat stawały się coraz pewniejsze siebie
i bezczelne. Bywało, że śmiały się Heikemu w twarz.
Wtedy ogarniało go przerażenie. Drętwiał na myśl o tym,
co zrobił, że wywołał je z mroku, sprowadził na świat
i wydał Grastensholm na ich łaskę.
  Zdawał sobie sprawę z tego, że za pieniądze uzyskane
ze sprzedaży Elistrand powinien odrestausować Grastens-
holm. Wciąż jednak odkładał to na później. Jakoś nie miał
ochoty łatać tej starej ruiny, tego domu pochodzącego
z szesnastego wieku z całą jego ponurą zawartością,
z duchami ciemności i potępieńcami wszelkiej maści,
z powieszonymi złodziejami i pochowanymi w nie święconej
ziemi mordercami, upiorami straszącymi po nocach i pokra-
kami z ludowych wierzeń, samobójcami i demonami...
  Viljar coś powiedział, potem wstał z hałasem od stołu.
Obiad dobiegł końca.
  - Przejadę się trochę konno - zakomunikował wnuk.
  - Znowu? - zapytał Heike cokolwiek zirytowany.
Zbyt nagle musiał od swoich rozmyślań wrócić do
rzeczywistości i nie zdążył odzyskać zwykłego, spokoj-
nego brzmienia głosu.
  Twarz Viljara zastygła w napięciu.
  - Zrobiłem już wszystko, co dzisiaj do mnie należało.
Czy może jest coś jeszcze?
  - Nie, niech Bóg broni. Już nic. Po prostu byłoby miło
spędzić z tobą chociaż jeden wieczór.
  Vinga roześmiała się.
  - Początkowo myśleliśmy, że chodzisz gdzieś w kon-
kury. Ale ty znikasz co wieczór i trwa to już parę lat. A tak
długo żadna dziewczyna nie utrzymałaby w tajemnicy
romansu. Nawiasem mówiąć, czas byłby najwyższy, żebyś
się ożenił, Viljarze! Dwadzieścia osiem lat! Naprawdę
pawinieneś o tym pomyśleć!
  - Jakoś nie było czasu.
  - A czym ty się właściwie zajmujesz?
  - Po prostu jeżdżę sobie po okolicy - odparł Viljar,
próbując wymknąć się za drzwi.
  - Nie, zaczekaj! - krzyknął za nim Heike. - Jeź-
dzisz po okolicy, jak to określiłeś, od chwili kiedy byłeś
dość duży, by się utrzymać w siadle. Musisz mieć jakiś
powód!
  Viijar stał w drzwiach z ręką na klamce. Spoglądał na
dziadków z wahaniem, jakby się zastanawiał, co ma im
odpowiedzieć. Potem rzekł wymijająco:
  - W każdym razie teraz mam inne powody niż wtedy,
kiedy byłem mniejszy.
  - Aha - powiedziała Vinga. - To znaczy, że jednak
znalazłeś sabie dziewczynę!
  Wnuk uśmiechnął się niepewnie:
  - Nie, babciu. Ja nie mam czasu na takie sprawy.
  Heike chciał go prosić, by okazał im trochę zaufania
i może jednak porozmawiał o zajmujących go sprawach,
ale tamten już zniknął, usłgszeli tylko trzask wejściowych
drzwi.
  - O mój Boże, te nieszczęsne drzwi! - jęknęła Vinga.
- wypadną któregoś dnia z zawiasów i przygniotą kogoś.
  Oboje z Heikem podeszii do okna. Po chwili zobaczyli,
jak Viljar na koniu wypada z dziedzińca, galopem, jakby
sam szatan deptał mu po piętach.
  Starsi państwo popatrzyli po sobie stropieni.
  - Jakże on nie przypomina nikogo z naszej rodziny!
- westchnęła Vinga. - Taki skryty!
  - Tak. Czasami mam wrażenie, że nie czuje się tutaj
dobrze.
  - W ogóle to on się chyba nie czuje dobrze ani z nikim,
ani z niczym. Żebym ja mogła pojąć, co się kołacze w tej
jego upartej głowie!
  Heike znowu popatrzył w zadumie na swoją małżonkę.
Poczuł strach, stłumiony, ale bolesny. Jak ona zmizer-
niała! Twarz jej wychudła, zrobiła się woskowożółta
i zmęczona. Już dawno zwrócił na to uwagę. To był chyha
jakiś długotrwały proces, coś się w niej działo już od
pewnego czasu. Powinien ją zbadać i leczyć. Ale Vinga
nigdy się na nic takiego nie zgodzi. Poza tym natychmiast
przejrzy jego intencje, na nic się zdadzą tłumaczenia, że to
tylko takie tam rutynowe badania, bo przecież oboje mają
swoje lata na karku.
  Powinien coś zrobić, i to jak najszybciej! Nie może
stracić Vingi! Teraz w pełni rozumiał rozpacz Tuli. Był
taki sam jak ona. Związany z życiem tylko poprzez
drugiego kochanego człowieka.
  Gdy sobie to uświadamiał, czuł na plecach zimny
dreszcz przerażenia.


  Belinda przyjechała do Elistrand pełna jak najlepszych
chęci. Powinnam tylko zawsze się zastanowić, jak Signe
by postąpiła w takim czy w takim przypadku, a na pewno
dam sobie radę, myślała z ufnością. Rodzice sprawili jej
nową suknię, dostała też własny kufer podróźny i wszyscy
byli dla niej bardzo mili.
  Ludzie są po prostu sympatyczni, rozmyślała po
drodze. To wyłącznie moja wina, że czasami się na mnie
złoszczą.
  Nie mogła uwierzyć, że to właśnie jej okazano tyle
zaufania, że to ją uznano za godną tego, by zajmowała się
maleńką córeczką Signe. Co za szczęście! Och, nie wolno
jej zawieść rodziców, musi zrobić wszystko, wszystko co
w jej mocy! Nigdy nie wolno jej upuścić małej Lovisy!
Nigdy!
  Tego dnia kiedy Belinda przybyła do Elistrand, zza
firanki okna na parterze przyglądała jej się pewna star-
sza pani. Bardzo krytycznym wzrokiem mierzyła wysia-
dającą z powozu dziewczynę. Mimo starań Belindy, by
wyskoczyć lekko i z gracją, tak jakby to zrobiła Signe,
suknia nieszczęsnej wplątała się w szprychy i dziew-
czyna runęła jak długa na ziemię, a pudła na kapelusze
i torebka poleciały każde w swoją stronę, na dodatek
spódnica zadarła się do góry, ukazując długie majtki
z falbankami.
  Dama za firanką roześmiała się szyderczo i nawet przez
chwilę nie pomyślała, że biedaczka musiała się potłuc, nie
mówiąc już o upokorzeniu, jakiego doznała.
  - Co za niezdarne cielę - mruknęła pani pod nosem.
- Miałam rację. Z nią nie będzie żadnych kłopotów!
  Starsza pani poznała Belindę już dawniej i zdawało jej
się, że wie wszystko o tej prostej istocie. Wtedy myślała
z żalem, dlaczego Herbert ożenił się właśnie z Signe, a nie
z jej siostrą. Nienawidziła Signe. Jeszcze i teraz wszystko
się w niej burzyło na wspomnienie tej bezczelnel dziew-
czyny, która próbowała odebrać jej Herberta. I rzeczywi-
ście zdarzyło się killtakrotnie, że Herbert stanął po stronie
Signe. Przeciwko własnej matce! Od tamtej pory Tilda
Abrahamsen okazywała synowej jedynie lodowaty chłód.
A kiedy to ladaco umarła po urodzeniu Herbenowi córki,
pani Tilda odczuła cudowną ulgę.
  Zajmowanie się dzieckiem było jeanak uciążliwe.
A przy tym to tylko dziewczynka! Na domiar złego
opiekunka małej odeszła, ni stąd, ni zowąd, w środku
białego dnia, bezwstydna wywłoka. Wypadła z dziecin-
nego pokoju z ubraniem w nieładzie i czerwonymi
plamami na policzkach. Tilda mogłaby przysiąc, że parę
sekund wcześniej słyszała stamtąd krzyk, a potem klaś-
nięcie, jakby ktoś komuś wymierzył siarczysty policzek.
Zaraz też przyszedł Herbert, bardzo zdenerwowany,
mówił coś o leniwej służbie, która zaniedbuje jego
dziecko, i że musiał wyrzucić opiekunkę.
  Postąpił, naturalnie, słusznie, ale potem cała odpowiedzia-
lność za dziecko spadła na panią Tildę. To jej wcale a wcale
nie uszczęśliwiało. Poza tym Herbert potrzebował syna.
Bogu chwała, on sam zaproponował siostrę Signe, Belindę,
bardzo dobry wybór! Z nią nie będzie nieporozumień tak jak
z Signe. Belinda nigdy się nikomu nie przeciwstawi.
I Herbert nie będzie się nią interesował do tego stopnia, by
zapomnieć, kto jest prawdziwą panią w tym domu. Ani
o tym, jak bardzo kocha i podziwia swoją matkę.
  Tilda poprawiła wysoko zapięty kołnierzyk i poszła
przyjąć nowo przybyłą służącą. Ani przez sekundę nie
pomyślała o Belindzie jak o kimś w rodzaju gospadyni na
Elistrand i nigdy tak o niej nie pomyśli, choćby Herbert
ożenił się z nią z piętnaście razy!


  Belinda weszła do hallu, a płacz dławił ją w gardłe.
Obtarte dłonie i łokcie piekły boleśnie, ale najgorszy ze
wszystkiego był wstyd. Rozpaczliwie usiłowała zetrzeć
brud ze swojej nowej sukni.
  - Chyba nigdy nie zrobię niczego tak jak trzeba
- uśmiechała się skrępowana do ponurych postaci ocze-
kujących na nią w hallu. Widziała wszystko jak przez
mgłę, ale kiedy udało jej się nareszcie osuszyć łzy,
napotkała wpatrzone w nią zimne oczy Tildy.
  Belinda postawiła kuferek i wyciągnęła na powitanie
podrapaną rękę.
  - Dzień dobry! Jestem nową opiekunką do dziecka.
  Ręka, którą jej podano, była dziwnie wiotka i natych-
miast wysunęła się z jej dłoni.
  - Już się kiedyś spotkałyśmy - oświadczyła Tilda
krótko. - Jestem matką pana Herberta.
  - Tak, oczywuście - bąkała Belinda. - Jakoś bardzo
mi trudno zapamiętać twarze i nazwiska.
  Kiedy Belinda odwiedziła Elistrand po raz ostatni za
życia Signe, starsza pani nie pokazała się ani razu. Ale
spotkały się już, to prawda. Na weselu.
  Och, Signe, jak pusto tu bez ciebie! Jakie to bolesne!
  Biedna pani Abrahamsen, myślała Belinda ze współ-
czuciem. I jaka szkoda, że taka przystojna kabieta ma takie
zimne oczy! Ona ma na pewno mnóstwo kłopotów, także
sama z sobą. Muszę jej pomagać najlepiej jak potrafię.
  Herbert Abrahamsen też na nią czekał.
  - Witaj, Belindo - powiedział z uśmiechem trochę
jakby zbyt przymilnym, który jednak trafiał Belindzie
prosto do serca. Nim jedmak zdążyła cokolwiek od-
powiedzieć, do hallu weszła pokojówka z mniej więcej
dziesięciomiesięcznym dzieckiem na ręku. Belinda zapo-
mniała o wszystkich i z radosnymi okrzykami pobiegła
w stronę dziecka.
  - Lovisa! Och, jaka ona słodka! A jaka podobna do
moich młodszych braci, kiedy byli w jej wieku!
  - Niemożliwe! - oświadczyła kategorycznie pani Ab-
rallamsen. - Lavisa jest jak skórka zdjęta z mego syna.
  Belinda wzięła małą na ręce i śmiała się do niej.
Prawdopodobnie owa szczera i naiwna miłość, która
promieniowała od Belindy, sprawiła, że dziecko czuło się
w jej objęciach bezpiecznie i przyglądało się nowej twarzy
z zaciekawieniem. W każdym razie obie, i Belinda,
i Lovisa, zapomniały o otaczającym je świecie. Ocknęły się
dopiero na dźwięk głosu Herberta Abrahamsena, który
wydawał polecenia pokojówce:
  - Zaprowadź pannę Belindę do jej pokoju, zaraz za
pokojem Lovisy. Belindo, zapewne chciałabyś się umyć
i doprowadzić do porządku przed obiadem? Pokojówka ci
wszystko pokaże.
  Kiedy obie dziewczyny wraz z dzieckiem odeszły,
matka i syn popatrzyli na siebie.
  - Boże drogi! - syknęła Tilda z nienawiścią, bo
widziała, jakim wzrokiem jej syn błądził po ciele Belindy,
i chciała mu teraz uświadomić, w jakim miejscu swojej
prywatnej skali, według której mierzyla ludzi, umieszeza
tę osobę.
  - Ona jest naprawdę dobra - oświadezył Herbert
pospiesznie. - Będzie się znakomicie opiekowala dziec-
kiem.
  - Co do tego, zgoda! Ale poza tym to co ci chodzi po
głowie? Chcesz sprowadzać na świat idiotów?
  - Ślubu z nią brać nie muszę. Ona nie ma pojęcia, że
jeździłem tam prosić o jej rękę. - Skłamał, bo jednak czuł
respekt przed matką. - Kiedy zobaczyłem, jaka jest
naprawdę nierozgarnięta, prosiłem tylko, żeby przyjechała
opiekować się Lovisą. Do tego powinno jej stzrczyć rozumu.
  Za nic na świecie nie przyznałby się, że dostał od niej
kosza! Chociaż właśnie odmowa rozpalała go jeszeze
bardziej. Kobieta, którą trzeba zdobyć! Dzikuska, którą
należy poskromić! To dla rozpieszczonego Herberta był
wyjątkowo smakowity kąsek.
  Pani Tilda natomiast przeżywała rozterkę - z jednej
strony istniało ryzyko, że będzie mieć niedorozwinięte
wnuki, ale z drugiej strony rysowała się przed nią
perspektywa, że z synową będzie sobie mogła poczynać,
jak tylko zechce, pomiatać nią do woli.
  - Czy Signe nie wspominała nic o tym, że tej Belindzie
przydarzyło się jakieś nieszczęście przy urodzeniu? - za-
pytała z nadzieją. - Czy na przykład matka się czegoś nie
przestraszyła, niedorozwintiętej pomocnicy akuszerki, al-
bo coś w tym rodzaju, i dlatego starała się jak najdłużej
odwlec przyjście na świat dziecka, aż urodziło się pod-
duszone?
  - A cóż to za gadanie? - obruszył sig Hebert. - I co za
domysły?
  - Tak się zdarza, możesz mi wierzyć. Matka sig boi, że
się zapatrzyła i dziecko będzie matołkowate. Wobec tego
nie chce urodzić, dopóki patrzy na tę, powiedzmy,
pomocnicę. Ale jeśli chodzi o Belindę, to widocznie nie
pomogło. To znaczy, chciałam powiedzieć, że ona jest
taka ograniczona nie dlatego, że matka zapatrzyła się na
jakąś kretynkę, ani dlatego, że starała stę powstrzymać
poród. W każdym razie to był jakiś uraz przy urodzeniu,
więc można się nie obawiać, że jej ociężałość będzie
dziedziczna.
  - Nic mi na ten temat nte wiadomo - odparł Herbert
jeszcze bardziej cierpkim tonem. Nie chciał roztrząsać
tego rodzaju spraw. Nie miał zamiaru żenić się z Belindą.
Dała mu kosza, więc sama jest sobie winna, nie zostanie
jego żoną, żeby nie wiem jak o to błagała.
  Ale zabawić się z nią może, czemu nie? To cielę ma
fantastyczne ciało! I w ogóle jest pociągająca, naprawdę
miło na nią popatrzeć. Co prawda nie jest taka ładna jak
Signe, ale mimo to Herbert miał na Belindę wielką ochotę.
O żadnym namiętnym podboju nie mogło tu, naturalnie,
być mowy, na to ona była zbyt lojalna wobec zmarłej
siostry. Idiotyczna postawa, ale co zrobić. Spróbuje
posłużyć się jej własną bronią, "moja droga Signe" i temu
podobne. Trzeba stosować podstępy, skoro nie można
inaczej.
  To cała długa historia, że Herbert Abrahanasen w ogóle
się ożenił. Rodzinę Signe znał od wielu lat, byli sąsiadami
w Chtistianii. Jej ojciec, hurtownik Lie, był, mimo licznej
gromady potomstwa, człowiekiem pogodnym, miał po-
nadto znakomite kontakty w sferach bankowych. Herbert
obserwował, jak najstarsza córka hurtownika, Signe,
dorasta, jak przemienia się w urzekającą młodą damę,
i miał na nią coraz większą ochotę.
  Jego własny ojciec zmarł już dawno temu i matka, do
której zawsze był bardzo przywiązany, miała teraz tylko
jego. Herbert był z tego niezwykle zadowolony, co jednak
nie przeszkadzało, że wyrósł na uwodziciela nie mającego
sobie równych.
  W pewnym okresie zbiegło się naraz kilka okoliczności
dość dla niego ważnych. Przede wszystkim przytrafiło mu
się obdarzyć pewną panią dzieckiem i musiał się usunąć
z Christianii. Jednocześnie wystawiono na sprzedaż Eli-
strand, dwór, który od dawna go kusił. Był wprawdzie
człowiekiem dobrze sytuowanym, ale jednak nie do tego
stopnia, by stać go było na tak wielki wydatek. Pomóc
mógł mu właśnie hurtownik Lie...
  Tyle tylko że nie chciał tego uczynić bez swego rodzaju
gwarancji. Tak więc dokonali handlu wymiermego: Her-
bert wziął śliczną Signe, a jej ojciec podpisał weksle
i wszyscy byli zadowoleni.
  No, może nie wszyscy, pani Tilda Abrahamsen nie
ukrywała, że czuje się urażona, ale w końcu ustąpiła
wobec argumentów syna. On potrzebował przecreż dzie-
dzica! A do tego niezbędna była żona, takie są prawa
boskie i ludzkie, nie da się tego zmienić.
  Z wyrazu twarzy matki mógł jednak wywnioskować,
że zamierza ona od pierwszej chwili dać młodej gospodyni
odczuć, gdzie jest jej miejsce i kto tu naprawdę rządzi.
  To zresztą on znakomicie rozumiał. Matka zawsze była
w rodzinie najważniejszą osobą, także za życia ojca.
Herbcrt zaś był ukochanym synkiem mamusi i bardzo mu
to odpowiadało. Tak było zawsze, jak daleko sięgał
pamięcią. Jeszcze jako dwunastoletni chłopiec sypiał w jej
łóżku. I nadai z najwyższą niechęcią wspominał jeden taki
dzień, kiedy ojciec przeciwstawił się mamie. Chodziło
właśnie o to. Ojciec z wściekłością walił pięścią w stół,
żądając, by chłopiec przeprowadził się do swojego poko-
ju. Herbert wciąż pamiętał, jaki był wtedy urażony. Głupi
tata! I milczącą nienawiść matki do ojca... Nigdy później
nie odezwała się do niego ani słowem, ale i nie pożył już
potem długo.
  Po śmierci ojca Herbert mógł rządzić swoją ukochaną
mamuśką, jak chciał. Ale, rzecz jasna, nie wrócił już do jej
sypialni, o, nie, ojciec tamtym wybuchem zniszczył ich
wspaniałą wspólnotę. I to chyba właśnie wkrótce po
śrnierci ojca Herbert odkrył, że na świecie istnieją dziew-
czyny i do czego zostały stworzone. Był chłopcem
wrażliwym, pragnącym czułości i pieszczot. W końcu też
dostał najsłodszą ze wszystkich, Signe Lie.
  Nigdy by jednak nie przypuszczał, że jej siostra Belinda
wyrośnie na taką wspaniałą kobietę! Jak stworzoną
wyłącznie do tego, by ją brać!
  Tyle że na pychała sobie głowę różnorakimi idee fixe.
Ale co tam! Sprawiała wrażenie tak głupiej, że nie
przewidywał długiego szturmowania twierdzy.





        ROZDZIAŁ III


  Belinda siedziała na krawędzi swego łóżka i ciężko
oddychała. Spędziła w Elistrand zaiedwie cztery dni,
a napracowała się już jak koń!
  Miała co prawda zajmować się tylko dzieckiem, lecz
pani Tildzie najwyraźniej była też potrzebna pokojówka.
  Ale to cudowne uczucie być potrzebnym!
  Gdybyż tylko ona nie była tak beznadziejnie gapowata
i niezdarna! Belinda naprawdę starała się robić wszystko
możliwie jak najlepiej. Oczywiście to była okropna
sprawa z tą piękną wazą pani Tildy, którą Belinda upuściła
na podłogę, i oczywiście narobiła szkody, bo niewłaściwie
ułożyła pościel w pokoju pana Abrahamsena, ale obiecała,
że się to nigdy więcej nie powtórzy, więc jej wybaczyli.
Herbert Abrahamsen był tak miły, że na zgodę poklepał ją
po policzku i powiedział ze śmiechem, że widocznie
Belinda jest z tych, którzy koniecznie muszą wybrać
niewłaściwie, jeżeli tylko istnieje taka możliwość. Potem
objął ją i przytulił lekko do siebie, ale jej to nie sprawiło
przyjemności. Odczuła to jako niesprawiedliwość wobec
Signe, choć przecież pan Abrahamsen był taki życzliwy.
  Wczoraj wieczorcm jednak sprawy potoczyły się zna-
cznie gorzej. Pani Abrahamsen poszła gdzieś z wizytą,
a wtedy on przyszedł do dziecinnego pokoju i słuchał, jak
Belinda śpiewa Lovisie kołysankę. Usiadł obok niej przy
dziecinnym łóżeczku, mówił, że ma bardzo miły głos,
i prosił, by śpiewała jeszcze. Ale jego słowa wprawiły ją
w zakłopotanie i nie mogła wydobyć z siebie głosu. Ze
zdenerwowania nic jej nie wychodziło, a wtedy on starał
się dodać jej otuchy, objął ją, uspokajał i pocieszał, choć
rezultat tych starań był dokładnie odwrotny od zamierzo-
nego. Belinda czuła się okropnie i nie wiedziała, jak się
zachować. Wymówiła się w końcu, że musi przynieść
mleko dla małej, wybiegła do kuchni i czekała tam, dopóki
on nie wrócił do siebie. Zdążyła tylko dostrzec, że twarz
miał ponurą i złą.
  Nie, wcale niełatwo było wszystkim dogodzić, chociaż
starała się mówić jak Signe, myśleć jak Signe. Bo niby co
miała zrobić, kiedy mąż Signe, którego ona z pewnością
kochała, zaczynał obejmować ją, Belindę? Nie mogła
przecież wtedy myśleć tak jak Signe, bo właśnie tym
sprawiłaby Signe przykrość. Właśnie ulegając mu tak, jak
zapewne Signe by zrobiła.
  To było dla nieszczęsnej Belindy zbyt skomplikowane.
  Z panią Tildą zresztą też stosunki nie układały się
dobrze, bo Belinda w żaden sposób nie potrafiła jej
zadowolić. Zawsze wszystko było źle, pani Tilda nazywa-
ła ją tępym popychadłem, co Belindzie sprawiało dotkliwą
przykrość, bo przecież starała się ze wszystkich sił,
pracowała tak, że pęcherze robiły jej się na rękach, a mimo
to nic nie było wystarczająco dobrze zrobione. Naprawdę
można się załamać!
  Nagle Belinda drgnęła.
  Ktoś stukał do drzwi.
  Jakie szczęście, że nie zaczęła się jeszcze rozbierać!
  - Proszę wejść - powiedziała przestraszona. Nie była
już dzisiaj w stanie słuchać dalszych wymówek.
  Kiedy jednak zobaczyła, kto przyszedł, przeraziła się
nie na żarty.
  - Panie Abrahamsen, to nie wypada, żeby mnie pan
odwiedzał w moim pokoju. Mama mi zabroniła. Żadnych
męskich odwiedzin, powiedziała.
  On uśmiechał się szeroko i obleśnie.
  - Spokojnie, Belindo, tylko spokojnie. To nie jest
żadna męska wizyta. Przychodzę, żeby porozmawiać
z tobą na temat opieki nad Lovisą w najbliższym czasie.
I chciałbym też powspominać moją ukochaną Signe razem
z kimś, kto naprawdę ją lubił.
  O, tak, Herbert dobrze wiedział, jak trafić w czuły
punkt. Słabością Belindy była jej siostra Signe. I, oczywi-
ście, Belinda natychmiast złagodniała, oczy zaszły jej łzami
i nie zareagowała, gdy Herbett usiadł przy niej na łóżku.
  - Och, ja tak strasznie tęsknię za Sigrte! - zawołała.
- Tak okropnie mi jej brak!
  - I mnie też, mnie też - wzdychał Herben, a łzy z oczu
Belindy spłynęły na policzki.
  - Ona była dla mnie taką wspaniałą żoną! A ty, Belindo,
przypominasz mi ją pod tyloma względami.
  To nie mogła być prawda, bowiem Signe i Belinda
różniły się od siebie jak dzień od nocy.
  - Ja po prostu muszę z tobą rozmawiać - zawadził
Abrahamsen zbolałym głosem. - Bo to tak, jaikbym miał
przy sabie Signe, tak to odczuwam.
  - Ach, tak? - zapytała Belinda bez sensu. Nie bardzo
nadążała za jego rozumowaniem. Naprawdę ona mogłaby
przypominać Signe? Tę piękną, promienną, kipiącą ży-
ciem Signe?
  To chyba przesada.
  - Ale Signe była taka zdolna - bąknęła.
  - To prawda - przyznał Herbert. - Była majwspanial-
szym człowiekiem, jakiego spotkałem. To ona haftowała
monogramy na tej pościeli, wiedziałaś o tym?
  Oczy Belindy ponownie zwilgotniały.
  - Nie wiedziałam. Ale jakie to piękne!
  Herbert pochylił się, żeby jej wszystko lepiej pokazać,
położył przy tym rękę na jej plecach i już nie cofnął. Leżała
tam tak spokojnie, że byłoby obrazą, gdyby Belinda
próbowała ją strącić. Wciąż mówił i mówił o Signe,
a Belinda pogrążała się we wspomnieniach. Jak to ładnie
z jego strony, że tak wynosi pod niebiosa swoją zmarłą
żonę!
  Nagle uświadomiła sobie, że ręka Abrahamsena ukrad-
kiem wślizguje się pod jej stanik. Tak była zajęta rozmową
o Signe, że wcale tego nie zauważyła.
  Mimo woli odskoczyła od niego.
  - Wybacz mi - bąknął Herben spłoszany. - Ale
wiesz, jesteś dla mnie tak jak Signe, a ja tak za nią tęsknię,
także jako za kobaetą. Człowiek jest taki samotny i z tego
wszystkiego zapomniałem, że to nie ona tu przy mnie
siedzi. Jesteście do siebae takie podobne. Tak samo
pociągające...
  Cofnął rękę. Jednak druga jego dłoń spoczywała na
udzie Belindy, jakby dopraszając się wyrozumiałości. Bił
teraz od niego jakiś ostry zapach, potu i czegoś jeszcze,
czego Belinda nie umiała zidentyfikować, a co wywoływa-
ło w niej dziwne skojarzenia. Jakby z kozłem?
  Niepojęte!
  Twarz Herberta znalazła się tuż przy jej twarzy. Była
oliwkowa w kolorze, błyszcząca od potu, z wyraźnie
widocznym zarostem. Herbert należał do tych mężczyzn,
którzy powinni golić się dwa razy dziennie. Oddech miał
dziwnie ciężki, świszczący i spoglądał na Belindę szkla-
nym wzrokiem.
  Ona sama czuła się okropnie. Pojęcia nie miała, jak
powinna się zachawać. I nic nie pomagały starania, żeby
myśleć tak jak Signe. Tym razem nie.
  Herbert natomiast miał ogromne doświadezenie w po-
stępowaniu z kobietami. Na szezęście uznał, że dziś nie
powinien posuwać się dalej. Wstał, podziękował za chwilę
pełnej zrozumienia rozmowy i przekonany, że zostawia
dziewezynę w stanie głębokiego erotycznego podniece-
nia, pożegnał się. Teraz powinna doznać rozczarowania,
że sobie paszedł, to następnym razem, kiedy jego matka
znowu wybierze się z wizytą, sprawy potoczą się całkiem
gładko. Pani Tilda często wychodziła wieczorami. Bardzo
lubiła przyjęcia.
  Belinda pożegnała Herberta z najwyższą ulgą. Kiedy ją
dotykał, niczego specjalnego nie odczuwała. Mimo to
instynktownie pojmowała związek pomiędzy tym, co się
stało, a uczuciami, których doznawała w marzeniach
nawiedzających ją podczas samotnych nocy. Tylko że za
nic na świecie nie chciałaby takich uczuć przeżywać
w obecności Herberta Abrahamsena. Uważała, że byłaby
to prawdziwa zdrada Signe.
  Chociaż nie miała co do tego pewności. Z rozpaczą
zastanawiała się nad tym, czy właśnie odtrącając Herberta
i jego czułość nie sprawia przykrości Signe, patrzącej na
nią z nieba.
  Upadła na kolana przy łóżku i żarliwie prosiła świętego
Jerzego, żeby ją natchnął, jak powinna postępować. Bo
wszystkie myśli Belindy przenikała troska o Signe i jej
dobro.


  W ciągu następnych dni Belinda pracowała jak mrów-
ka, by zadowolić wymagającą panią Tildę, by unikać
spotkania z Herbertem, a przede wszystkim zapewnić
małej Lovisie jak najlepszą opiekę.
  Belinda była zręczna w pracy, ktoś stojący z koku
z łatwością by to zauważył. Służba dworska z podzi-
wem patrzyła, z jakim samozaparciem ta dziewczyna
podejmuje się coraz nowych obowiązków. Ale pani
Tildzie trudno było zaimponować. Miała zwyczaj za-
czajać się za drzwiami albo za szafą i stamtąd obser-
wowała Belindę. Biada, jeśli zobaczyła coś nie po swo-
jej myśli, rzucała się natychmiast na nieszczęsną dziew-
czynę niczym sęp. Belinda strasznie się bała jej okro-
pnego głosu, cała wyniosła sylwetka tamtej, jej czarne
ubranie, blada cera i połyskliwe czarne włosy wprawia-
ły ją w przerażenie.
  Pani Tilda miała takie same zrośnięte brwi jak jej syn,
ten sam profil z garbatym nosem i wysuniętą do przodu
brodą, ale oczy mieli różne. W oczach Herberta było coś
pieszczotliwego, często lubieżnego, oczy matki natomiast
pozostawały bez wyrazu. Swoje chude dłonie składała na
brzuchu i siedziała dosłownie godzinami wyprostowana
jak struna. Tylko kiedy jej wzrok padł na syna, stawał się
ciepły, niemal czuły.
  Belinda usłyszała kiedyś przypadkiem słowa matki
skierowane do syna. Szczere słowa, pełne podejrzeń:
"Zdaje mi się, że zbyt wiele czasu spędzasz w dziecinnym
pokoju, Herbercie. Chyba jej nie uwodzisz?" "Kogo?
Lovisy?" "Nie udawaj głupiego! Ta gęś Belinda może
sobie wyobrazić, że się nią interesujesz." "Ale ja się nią
naprawdę nie unteresuję, droga mamo, jak możesz coś
takiego myśleć?"
  Nie miała zamiaru podsłuchiwać, ale w pewnym sensie
była z tego zadowolana. Słowa Herberta uspokoiły ją.
  Mimo wszystko jednak on bywał bardzo kłopotliwy.
Przychodził często, kiedy zajmowała się dzieckiem, po-
chylał się nad łóżeczkiem małej, a jego ręce tymczasem
błądziły po plecach Belindy, zsuwały się w dół do bioder
i musiała udawać, że potrzebuje czegoś z kuchni, żeby się
od niego uwolnić.
  Męczyło ją też, że wciąż szuka jakiegoś pretekstu, żeby
przyjść do jej pokoju, kiedy dziecko już śpi, porozmawiać
o Lovisie albo o Signe. Starała się więc jak najmniej bywać
sama, by uniknąć tych wizyt. Chodziła zwykle na spacery,
do kościoła i z powrotem, wracała dopiero, kiedy była
pewna, że dał za wygraną.
  Kiedyś zobaczyła jeźdźca, który jak cień przemknął
koło niej w mroku, i przyszło jej do głowy dziwne
skojarzenie ze świętym Jerzym. Przypomniała sobie też
tamten wieczór, kiedy obie z Signe widziały na wzgórzu
zjawę.
  Tę zjawę, która stała się przyczyną śmierci Signe...
  Och, jakie to tragiezne! Nie, nie wolno jej tak myśleć!
  Pewnego dnia Belinda sprzątała w pokoju, który
kiedyś należał do Signe. Stanęła i podziwiała piękne,
stare łoże wbudowane w ścianę. Na wysokim oparcau
znajdował się jakiś napis, wyryty wśród rzeźbionych
ozdób.
  Belinda zaczęła wodzić palcem po literach. "Miłość
ponad wszystko", sylabizowała powoli.
  - Och, jakie to piękne! - szepnęła sama do siebie.
- Jakie piękne. Ciekawe, kto tu kiedyś mieszkał. Meble
wyglądają na bardzo stare.
  Odnalazła też nazwisko wyryte poniżej sentencji.
  - Kto to jest? - spytała szeptem. - "Villemo Kalebs-
datter Elistrand"? Kto to mógł być? - Po czym dodała
równie cicho: - Kimkolwiek byłaś, Villemo Kalebsdat-
ter, popatrz na mnie życzliwie. Taka jestem zagubiona
w tym twoim pięknym domu!
  Nagle ogarnął ją lęk. Skuliła się i rozejrzała pospiesz-
nie, ale w pokoju nie było nikogo. Mimo to nie mogła się
pozbyć uczucia, że ktoś na nią patrzy, i zdawalo jej się, że
policzek jej musnął czyjś ciepły, przyjazny oddech. Stała
przez krótką chwilę bez ruchu, jakby nie mogła czegoś
pojąć, ale rzecz jasna w pokoju nic się nie działo.
  Wciąż jakby nieświadomie przesuwała palcami po
rzeźbionej powierzchni, znalazła szufladę, której wśród
tylu ozdób prawie nie było widać, usiadła na łóżku i zanim
zdała sobie sprawę z tego, co robi, wysunęła szufladę.
  Leżała w niej książka oprawiona w czerwoną skórę.
Wyglądała na nową. Belinda otworzyła niepewnie. Dzien-
nik?
  O, to przecież dziennik Signe! pomyślała zdumiona.
  Niewiele kartek zostało zapisanych. Najwyraźniej Sig-
ne prowadziła notatki od dnia swojego ślubu. Tak,
Belinda przypomniała sobie teraz, jedna z ciotek dała
pannie młodej w prezencie piękny pamiętnik.
  Natychmiaśt zapomniała o bożym świecie i zaczęła
czytać. Nie dlatego, że miała zwyczał grzebać w cudzych
tajemnicach, nawet zresztą nie pomyślała o tym, co robi,
tak ją pochłonęła lektura.
  Początkowe notatki tchnęły szczęściem i entuzjazmem.
Herbert jest przystojny i wspaniały, donosiła młoda
małżonka, po czym następował szereg wykrzykników.
Teraz należę do niego - czytała Belinda. - O, cóż za szczęście,
że istnieje na ziemi coś tak cudownego! Oszałamiająca myśl
- zostać wybraną przez Herberta!
  Po prostu małżeńskie szczęśeie. A potem domowe
zajęcia, wszystko radosne, wszystko. Bez wyjątku.
  Nieco później pojawiły się pierwsze zgrzyty.
  Belinda pojmowala, że chodzi o Tildę, że to ona kryje
się za tymi wszystkimi napomknięciami Signe. O smoku
w domu, o zazdrości i złośliwościach wobec Signe. To
znaczy z początku Belinda nie bardzo zrozumiała, o co to
chodzi, myślała nawet, że rzeczywiście był jakiś smok
w domu, i zaraz pornyślała o swoim świętym Jerzym,
pogromcy smoka, i tak śtrasznie jej się wszystko pomie-
szało, że wpatrywala się w dziennik zrozpaczona, aż
w końcu przeczytała czarno na białgm: Ten stary potwór, ten
czarny smok, pani T. A. Wtedy nawet Belinda zrozumiała,
kto jest smokiem i potworem.
  Dalej znalazła również inne notatki. Informacje, które
trudno było czytać komuś, kto kochał Signe. Było
mianowicie jasne, że entuzjazm siostry dla wspaniałego
męża opadał. Jakaś dziewczyna ze wsi przyszła z insynua-
cjami. Nastąpiło to wkrótce po tym, pak Signe w uniesieniu
poinformowała swój dziennik, że spodziewa się dziecka.
Ale po spotkaniu z tamtą kobietą radość zgasła. Żadnych
imion Signe nie wymieniała, pisała natomiast o pogardli-
wych spojrzeniach, o przykrych, obraźliwych słowach.
Początkowo Belinda nie rozumiała, co to tak do końca
znaczy, aż natrafiła na zniszczoną, dziwnie pomiętą kartkę,
której atrament był rozmazany. Signe płakała! Ta jakaś
obca dziewczyna pytała podobno, gdzie mąż Signe był
poprzedniego wieczora, a także w czwartek. I w niedzielę.
I czy Signe wie, ile dziewcząt ze wsi trzymało go w swoich
objęciach i miało okazję zakosztować jego słodyczy?
  Belinda pociągała nosem i co chwila musiała ocierać
oczy, by czytać dalej. 'Dzisiaj przyjechala do mnie Belinda.
Kochana, dobra Belinda, ona nie może się o niczym dowiedzieć!
Nigdy dotychczas nie rozumiałam, jakim skarbem jest dla nas
Belinda, jakie to dziecko ma dobre rerce, jaka jest lojalna!
Ach, mój Boże, dlaczego ludzie wyśmiewają się z takich istot,
w których nie ma ani odrobiny zła? Dlaczego jesteśmy tacy
złośliwi? Tak strasznie teraz żałuję, że byłam dla niej niedo-
bra...
  - Belinda! - Z dołu odezwał się ostry głos pani Tildy.
- Belinda! Gdzie się ta dziewczyna podziewa? Czy nie
słyszy, że nasz mały aniołeczek się obudził? Czy to ja mam
się zajmować dzieckiem?
  Belinda stała przez chwilę całkowicie zbita z tropu.
Przerażona, nie wiedząc, co począć, przyciskała dziennik
do piersi. W końcu w najwyższym pośpiechu wsunęła go
z powrotem do szuflady i zamknęła. Nie zdążyła prze-
czytać dwóch ostatnich stron, ale nie ma rady. Innym
razem. Próbując usunąć ślady łez z twarzy, zbiegła na dół.
  - Byłaś przez cały czas w domu? - zapytała pani Tilda
cierpko. - Jaka z ciebie opiekunka, skoro nie słyszysz, że
dziecko płacze?
  Belinda nie odważyła się spojrzeć na nią, by nie
pokazać zaczerwienionych oczu. Uporczywie wpatrywała
się w podłogę.
  - Przepraszam - bąknęła. - Zdaje mi się, że Lovisa
spała spokojnie. Usłyszałam płacz dopiero teraz...
  Tilda nie zaszczyciła jej odpowiedzią. Odwróciła się
i weszła po schodach na górę tak energicznie, że jej czarna
spódnica zafurkotała.
  Pani Tilda oczekiwała tego wieczoru gości. Ona
i Herbert spotykali się z pewnym kręgiem podobnych
sobie zamożnych ludzi, śpiewali podczas tych wieczorów
drżącymi głosami budujące pieśni, chwalili Pana i siebie
nawzajem. Przeważnie zresztą to ostatnie. Dziś chcieli
pokazać gościom Lovisę, nie zamierzali jednak nikomu
pokazywać Belindy, wobec czego opiekunka dostała
wolny wieczór.
  Akurat w tym momencie przyjęła to niczym dar
niebios. Ponad wszystko pragnęła bowiem wyjść z tego
domu, chciala pomyśleć w spokoju.
  Kiedy zaczynało już zmierzchać, a z dużego salonu
dobiegał gwar głosów gości i gospodarzy, Belinda cichut-
ko wymknęła się z domu i poszła w stronę kościoła.
Takie wieczory to były najlepsze chwile w jej życiu.
Znacznie gorzej natomiast sprawy się miały, kiedy
to pani Tilda szła z wizytą. Wtedy z przerażeniem
myślała, czy Herbert znowu nie przyjdzie do jej
pokoju i nie będzie się jej narzucał. Myślała o tym
ze wstrętem, ale nie wiedziała, jak uniknąć jego od-
wiedzin.
  Na razie jednak nic jej nie groziło, mogła odetchnąć.
  Biegła w stronę kościoła, a serce jej krwawiło z powo-
du Signe i jej gorzkiego losu.
  Uchyliła skrzypiącą furtkę, której najwidoczniej nikt
nigdy nie oliwił, i wemknęła się na cmentarz. Było wciąż
na tyle widno, że wyraźnie widziała groby. Wrzesień miał
się już co prawda ku końcowi, ale w powietrzu nie czuło
się jeszcze jesiennego chłodu.
  Właściwie to Belinda zawsze trochę się bała duchów,
ale teraz jej to przeszło. Teraz bowiem jedyna przyjazna
dusza, jaką kiedykolwiek miała na tym świecie, znaj-
dowała się właśnie tutaj, w obrębie tych starych cmentar-
nych murów. Bo chyba można w dalszym ciągu uważać za
przyjaciela kogoś, kto nie żyje?
  Skierowała się prosto do mogiły Signe, jednej z naj-
świeższych. Po drodze musiała minąć jakiś bardzo stary
nagrobek. Trudno było o tej porze dnia odczytywać
napisy, ale z poprzednich wizyt na cmentarzu wiedziała, że
grób należy do owego tajemniczego rodu Ludzi Lodu.
Wielu zmarłych z tej rodziny spoczywało na tutejszym
cmentarzu.
  Przeniknął ją dreszcz. W parafii opowiadano mnóstwo
niesamowitych historii o Ludziach Lodu. Tak mówiła
Signe. O wielkich czarownikach i budzących grozę
monstrach. Ale co najdziwniejsze, okoliczni mieszkańcy
byli do nich bardzo przywiązani. Rzecz jasna nie pani
Tilda, która parokrotnie wspomniała o nich przy Belin-
dzie, zawsze cierpko, z przekąsem...
  Pogrążona w myślach Belinda dotarła do grobu Signe
pod samym murem cmentarza. Powinna była przynieść
świeże kwiaty, bo stare już zwiędły.
  Bardzo trudno było jej dzisiaj rozmawiać z Signe. Nie
mogła zebrać myśli, czuła ból w piersiach. Uklękla wśród
szeleszczących, uschłych liści.
  - Signe, moja kochana Signe. - Rozpaczliwy szloch
wstrząsnął Belindą. - Powinnam była być przy tobie
w ostatnich dniach twojego życia! Taka byłaś samotna.
A teraz... co ja mam robić? Signe, powiedz mi, co
robić! Jestem taka nieszczęśliwa i zagubiona, nic nie
rozumiem.
  Żwir zachrzęścił na ścieżce i dały się słyszeć czyjeś
kroki. Odwróciła się gwałtownie i na widok męskiej
sylwetki krzyknęła zdławionym głosem.
  - O Święty Jerzy, dziękuję ci, że mnie wysłuchałeś
w nieszczęściu! Tak bardzo potrzebuję rady i pomocy!
  - Święty Jerzy? - zdziwił się przybyły. Był bardzo
wysoki i straszny z tymi ciemnymi włosami i skupioną,
zaciętą twarzą, taką mroczną. Klęczącej na ziemi Belindzie
wydawał się przytłaczayący.
  - Tak, ja...
  Och, znowu się wygłupiła!
  - Tak naprawdę to nazywam się Viljar z Ludzi Lodu.
  - Oczywiście, ja... przepraszam - bąkała spłoszona.
- Pomylilam pana z kimś, kogo znam.
  - Ze świętym? A ty jesteś siostrą zmarłej pani Signe,
prawda?
  - Tak.
  Podniosła się z klęczek i dygnęła.
  - Mam na imię Belinda.
  Viljar skinął głową.
  - Jak widzę, rozmawiasz z grobem. Czy to jedyne
miejsce, do którego możesz przyjść?
  - Tak. Nie tylko zresztą tutaj. To jedyne miejsce na
całym świecie. Tak strasznie tęsknię za siostrą. A właś-
nie teraz wszystko się tak poplątało. Zupełnie nie wiem,
jak mam się zachować. Jak Signe by chciała, żebym
postąpiła.
  Budząca lęk postać usiadła na otaczającym cmentarz
murku.
  - Co się tak poplątało?
  - Wszystko. Tak bardzo chciałam przyjechać tutaj
i opiekować się córeczką Signe, to zresztą idzie mi dobrze,
myślę, że Lovisa mnie lubi, ale... wszystko inne jest
strasznie trudne.
  Viljar dał ręką znak, by usiadła obok niego. Po-
dziękowała za uprzejmość, usiadła i starannie wygładziła
suknię.
  - Czy pan także przychodzi tutaj, żeby odwiedzić
kogoś bliskiego? - zapytala skrępowana.
  - Nie. A w każdym razie to niedokładnie tak. Po prostu
lubię tu być. Zdaje mi saę wtedy, że jestem blsko moich
licznych przodków, tutaj pochowanych.
  - Jak pan to pięknie powiedział - szepnęła Belinda
wzruszona. - Ja też mam takie wrażenie. To znaczy, że
jestem bliżej Signe.
  Młody mężczyzna z Ludzi Lodu przygtądał jej się
uważnie mimo panującego mroku.
  - Powiedz mi jednak, z czym jest ci tak trudno
w Elistrand?
  Belinda westchnęła.
  - Jestem taka niezdarna. Po prostu beznadziejna.
Biegam przez cały dzień, pracuję jak szalona, staram się, ale
i tak wszystko jest źle, naprawdę wszystko. Nic dziwnego,
że pani Tilda się na mnie złości. Byli przecież tacy dobrzy
i pozwolili mi tu zamieszkać, a ja po prostu wszystko psuję.
  - Mówiłaś, zdaje się, że z dzieckiem radzisz sobie
dobrze?
  - Tak, ale...
  - No, ale przecież właśnie opieka nad dzieckiem jest
twoim obowiązkiem, czyż nie?
  - To prawda, ale to chyba nic dziwnego, że i pani Tilda
chciałaby, żebym jej trochę pomogła jako pokojówka. To
uprzejme z jej strony...
  - Chwileezkę! Jak ty dziwnie mówisz! Kogo ty
udajesz? Przestań, tak nie wolno!
  - Udaję?
  - Tak.
  - Naprawdę?
  - Naprawdę. Mówisz nienaturalnie.
  Belinda spoglądała na niego zakłopotana.
  - Ale Signe tak mówiła!
  Surowa twarz Viljara złagodniała pod wpływem
współczucia.
  - I myślisz, że dzięki temu wszyscy będą cię lubić?
  - No właśnie, bo przecieź wszyscy lubili Signe. Ja
wszystko robię tak samo jak ona i myślę tak samo, ale
choćbym nie wiem jak się starała, to i tak wszyscy na mnie
krzyczą.
  - To oczywiste, że ci się nie udaje! Nie możesz żyć
życiem kogaś innego. Ty jesteś Belinda, a nie Signe, nie
rozumiesz tego? Ja cię prawie nie znam, ale przecież każdy
człowiek ma swoją wartość, ty także, i to właśnie jest
w każdym z nas najbardziej interesujące. Nie możesz tego
po prostu odrzucić!
  - Ale mnie się zdaje, że byłoby rzeczą straszną, gdyby taka
piękna, taka wspaniała Signe miała całkiem zniknąć. Nie, nie
umiem tego wytłumaczyć, wie pan, ja tak mało umiem.
  - Chyba rozumiem, co chcesz powiedzieć. I oczywiś-
cie masz rację, powinniśmy rozwijać i kontynuować to,
co było najlepszego w naszych bliskich, którzy odeszli.
Ale to, co ty robisz, chyba nie jest słuszne. Jej głos
w twoich ustach, jej sposób mówienia brzmi sztucznie.
Musisz chronić najlepsze cechy jej duszy, a nie głos
i maniery.
  Belindą znowu wstrząsnął szloch.
  - Mnie jest jej tak strasznie żal. Leżeć w zimnym
grobie, taka młoda...
  Głos Viljara zabrzmiał sucho i trzeźwo:
  - Signe była szczęśliwa, miała ciekawe życie. Wszyscy
ją kochali, doświadczała jedynie dobra. Czasami lepiej jest
umrzeć młodo i nie doczekać późniejszych rozczarowań.
Ulubieńcy losu nie zawsze są w stanie wyjść na spotkanie
ciężkim czasom.
  - Och, pan nie wie wszystkiego! Ja znalazłam dzisiaj jej
pamiętnik. Ona w ostatnich miesiącach swojego życia
doznała strasznych rozczarawań.
  - Co ty mówisz?
  - Tak. Pisała w dzienniku, że jej mąż, Herbert
Abrahamsen, obejmawał inne kobiety, dawał im ciastka
i takie tam...
  - Ciastka?
  - Tak. Signe tak pisała. Że przyszła pewna dziewczyna
i pytała, czy Signe wie, ile innych kobiet próbowało jego
słodyczy.
  Viljar Lind spoglądał na nią niczego nie rozumiejąc,
a potem musiał odwrócić twarz.
  - No tak, rozumiem, że w tej sytuacji Signe była
nieszczęśliwa, masz rację. A poza tym miała zdaje się
sporo problemów z teściową, prawda?
  - O, tak! Najpierw nie mogłam pojąć, co Signe ma na
myśli, kiedy pisze o smoku i tak dalej, myślałam o praw-
dziwym smoku, jak ten którego zabił święty Jerzy, ale
potem zrozumiałam, że to chodzi o... no wie pan, o kogo.
  - Co zrobiłaś z tym pamiętnikiem?
  - Schowałam z powrotern tam, gdzie go znalazłam.
Do ukrytej szuflady. Niestety, nie zdążyłam przeczytać
do końca. Zostało wprawdzie tylko kilka stron, ale
jednak...
  Viljar milczał przez chwilę. Wiatr rozwiewał jego
czarne włosy.
  - Nie zmarzłaś?
  - Nie. Ale jak to uprzejmie z pana strony, że pan pyta!
  Viljar westchnął słysząc, ile pokory jest w jej głosie.
  - Nikomu go nie pokazuj!
  - Oczywiście, że nie! Byliby źli na Signe, że pisała
o takich sprawach.
  - Signe da sobie radę - mruknął Viljar. - Ale ty? Jak
wygląda twoje życie w Elistrand? Bywają chociaż czasami
dla ciebie mili?
  - O, tak, oni są bardzo mili! To tylko ja jestem głupia.
A teraz naprawdę nie wiem, co robić.
  - Dlaczego nie wiesz?
  - No po tym, kiedy się dowiedziałam, jak naprawdę
było z Signe. To znaczy z jej mężem, chciałam powiedzieć.
On... on...
  - Tak?
  - On... chce mnie dotykać, obejmować mnie. A ja,
chociaż tak bardzo bym nie chciała urazić Signe, strasznie
tego nie lubię. On był przecież mężem Signe. Doszło do
tego, że uciekam, kiedy go tylko zobaczę w pobliżu. Bo to
jest wstrętne i poza tym myślę, że może Signe też by nie
chciała, żeby on mnie dotykał, a może by chciała... już
sama nie wiem, naprawdę nie mam wyjścia.
  - Powinnaś robić tak, jak ci każe twój wewnętrzny
głos, Belindo. A wygląda na to, że jest on bardzo
rozsądny. Powinnaś ucaekać, drogie dziecko, uciekać od
niego jak najdalej!
  Belinda, rozpromieniła się.
  - Naprawdę tak pan myśli? Och, jak to dobrze!
Dokładnie tak sarno myślałarn, kiedy czytałam dziennik,
bo wcale z tego nie wynikało, że Signe życzyłaby sobie,
żeby on obejmował inne kobiety i w ogóle.
  "I w ogóle", to było ulubione wyrażenie Belindy,
kiedy brakowało jej słów.
  Mrok stawał się coraz gęstszy, ale jeszcze widziała
rysy Viljara. Były ostre, z twarzy bił chłód, ale już się
go nie bała. To dziwne, pomyślała sobie, twarz Herber-
ta Abrahamsena jest dużo łagodniejsza, a mimo to się
go boję. Wybacz mi, Signe, nie chciałam pomyśleć nic
złego.
  - No, a pan? - zapytała nieco dziecinnie. - Jak pan
żyje? Ludzie mówią, że pan jest trochę dziwny, ale mnie
się tak nie wydaje.
  Spojrzał na nią, a po jego wargach przemknął blady
uśmieszek.
  - Ja chyba rzeczywiście trochę się różnię od innych
ludzi... żyję samotnie... zwłaszcza teraz.
  Poczuła się wzruszona, że stawia ją niemal na równi ze
sobą, zwierza się jej. Uśmiechała się, uszczęśliwiona, twarz
jej pojaśniała.
  - Jak to, żyje pan samotnie? - zapytała.
  Viljar z Ludzi Lodu skierował twarz w stronę okrywa-
jącej się coraz gęstszym mrokiem doliny.
  - Z niczym nie czuję się związany - odpowiedział.
- Jakoś nie przynależę ani do Grastenshalm, ani do
Lipowej Alei. Coraz częściej myślę o Tengelu Dobrym
i o Silje. Oni są mi najbliżsi.
  - A kto to taki?
  Naiwny ton w jej głosie przywrócił go do rzeczywisto-
ści.
  - Och, oni pomarli dawno temu. Leżą w tamtym
grobie, pod tym wielkim kamieniem.
  Belinda spojrzała tam, gdzie Viljar pakazywał, i nagle
uświadomiła sobie, że jest już całkiem ciemno. Musiała jak
najszybciej wracać do domu. Ale czy odważy się iść sama
w takich ciemnościach?
  A poza tym bardzo nie chciała. Jeszeze nie teraz.
Chciała przeciągnąć tę niezwykłą chwilę wspólnoty z in-
nym człowiekiem tak długo, jak tylko przyzwoitość na to
pozwala.
  - A może pan by mi opowiedział o swoich kłopotach?
- zapytała z dziecinną prostotą.
  Viljar drgnął i spojrzał w jej stronę.
  - Tobie? Dlaczego, na Boga, miałbym ci opowiadać,
skoro nie mogę się zwierzyć nawet moim najbliższym
krewnym, moim wyrozumiałym rodzicom i dziadkom?
  Belinda spuściła głowę okropnie zawstydzona.
  - Nie, oczywiście, przepraszam! Proszę mi wybaczyć!
  Duży, ciemny, obcy mężczyzna obok niej, który
najbardzdej ze wszystkiego przypomanał średniowiecz-
nega tragicznego rycerza, złagodniał. Jakby sam chciał się
wydobyć z tej dobrowolnie wybranej izolacji.
  - To ja powinienem prosić o wybaczenie. Komu
miałbym się zwierzyć, jeśli nie tobie, Belindo, ty mała,
samotna, spragniona przyjaźni istoto?
  Pochylił się ku niej i wziął ją za rękę. Jego dłoń była
duża i zaskakująco gorąca, Belinda wcale się nie prze-
straszyła. Może mogłaby stać się dla niego wsparciem,
moralną podparą w tym, z czym się teraz zmagał?
  - Wiesz, Belindo, najgorsze jest to, że nie mogę nic
powiedzieć mojej rodzinie, ponieważ to by ich bardzo
zmartwiło. Wiem, że wszystko to zabrzmi dla ciebie obco
i niesamowicie, ale... Cóż, sprawa jest prosta, chodzi o to,
że w Grastensholm stsaszy. Pojawiają się upiory, rozu-
miesz... Ale ani mój dziadek, ani babka nic o tym nie
wiedzą.
  Mimowolne drżenie jej ręki było jedynym znakiem, że
się zlękła i że wolałaby więcej nie słyszeć. Duchy? O mój
Boże!
  - Czy to prawda?
  - Tak, niestety. Nie straszyłbym cię bez przyczyny. Nie
przyszłoby mi to do głowy.
  Belinda siedziała jak ogłuszona, zarazem jednak bardzo
rada, że jej ręka w dalszym ciągu spoczywa w jego dłoni.
Próbowała dojrzeć w oddali dwór w Grastensholm, lecz
było zbyt ciemno.
  - Ale co takiego straszy?
  Zdawało jej się, że Viljar źle się czuje, wlęc nie nalegała.
  - To jakaś kobieta - odparł po chwili z wysiłkiem.
- Młoda kobieta. Staje po prostu we drzwiach mojego
pokoju i przygląda mi się. Wygląda okropnie. Sinoblada,
jakby długo leżała w wodzie. Topielica.
  Belinda przysunęła się bliżej do niego, jakby go chciała
uspokoić. Nie zdając sobie z tego sprawy, zaczęła mówić
do niego ty.
  - Nie boisz się?
  - Kiedy byłem dzieckiem, bałem się jej panicznie. Za
nic nie chciałem chodzić do Grastensholm, a już zwłaszcza
nocować u dziadków. I nie nikomu nie mogłem powie-
dzieć. No bo jak mogłem powiedzieć dziadkom, że w ich
domu straszy?
  - Oczywiście, że nie mogłeś! Jakie to okropne!
  - Tak. To wtedy zaczęto mówić o mnie, że jestem
zamknięty i nieprzystępny, a ja nie mogłem się bronić.
Myślałem o zjawie dzień i noc. Byłem po prostu chory.
  Belinda uścisnęła jego rękę ze współczuciem.
  - No, a teraz kiedy już jesteś dorosły? Mieszkasz
przecież w tym domu. Ta kobieta wciąż jeszcze tam jest?
  - Oczywiście! Musiałem przeprowadzić nieustępliwą
walkę z samym sobą, zanim zmusiłem się do przepro-
wadzki. Wszyscy bardzo tego chcieli, bo dziadek
potrzebował pomocy, a z czasem to ja przecież mam
przejąć dwór. Ale teraz już się nie boję zjawy. Ona nie
robi mi krzywdy. Po prostu staje przy drzwiach
i patrzy na mnie tymi swoimi wielkimi, pustymi
oczyma.
  Belinda drżała.
  - Nic dziwnego, że jesteś trochę dziwny - powiedzia-
ła, raczej szczerze niż uprzejmie. - Ja też bym była
w takiej sytuacii.
  Viljar uśmiechnął się cierpko.
  - No, teraz kiedy jestem starszy, mam też inne dziwne
idee. W żaden sposób nie związane z duchami. Ale i o nich
nie mogę opowiedzieć mojej rodzinie. To by ich bardzo
dotknęło. A poza tym nie dostanę pozwolenia, by cokol-
wiek powiedzieć.
  - Pozwolenia? Od kogo?
  - Od... Od innych ludzi. No, ale zrobiło się już całkiem
ciemno i zimno. Musisz wracać!
  Wstała niechętnie. Rzeczywiście, ochłodziło się, uświa-
domiła sabie nagle.
  - Ludzie mówią, że wciąż strasznie dużo jeździsz
konno po okolicy. Czy to dlatego, że widujesz ducha?
  - Dawniej tak właśnie było. Gnałem przed siebie, jakby
mi sam diabeł deptał po piętach. Ale teraz jeżdżę z innych
powodów.
  - Aha - powiedziała cicho.
  - Nie, nie spotykam się z dziewczynami. Ja spotykam
tamtych. Tych, o których rozmawlaliśmy.
  Ogarnęło ją uczucie radości i ulgi zarazem.
  Wyszli przez cmentarną furtkę. Za parkanem stał koń
Viljara.
  - Wiesz - roześmiał się Viljar. - Od lat nie powiedzia-
łem tyle jednego dnia!
  Belinda także śmiała się uszczęśliwiona:
  - A ja nigdy jeszcze nie czułam się taka... mądra!
  - To dlatego, że nareszcie byłaś sobą. Jesteś wtedy
naprawdę interesująca. Odprowadzę cię do domu, nie
możesz iść sama.
  Szedł obok niej, trzymał konia za uzdę i rozmawiali
- o jej dzieciństwńe, o trudnym życiu w Elistrand.
  W pewnym momencie Belinda westchnęła:
  - Tak się boję jutrzejszego wieczora. Pani Tilda idzie
z wizytą, a wtedy znowu przyjdzie pan Abrahamsen i nie
da mi spokoju. Zawsze wtedy siedzi w dziecinnym pokoju
jak zamurowany i... uff, okropne!
  Viljar z Ludzi Lodu przystanął. Nie widziała już teraz
jego twarzy, słyszała tylko głos:
  - Nie można do tego dopuścić - powiedział stanow-
czo. - Ja sam będę musiał wyjechać, ale porozmawiam
z babcią Vingą. Żeby posłała ci oficjalne zaproszenie do
Grastensholm na jutrzejszy wieczór. Wyjdziesz po prostu
z domu i unikniesz jego zalotów.
  - To niemożliwe! Ja nie mogę zostawić Lovisy samej.
  - Zabierzesz dziecko do Grastensholm! A ja poproszę
babcię, żeby zatrzymała cię, dopóki nie będziecie pewne,
że pani Tilda wróciła.
  - Ale... te duchy?
  - A co, masz zamiar spędzić ten wieczór w mojej sypialni?
  - Nie, no, oczywiście, głupia jestem! Och, żebym tak
naprawdę mogła jutro wyjść z domu! Tak się boję...
  - Zaufaj mi! Wszystko zorganizuję jak trzeba! A oto
i brama Elistrand. Tu już sobie poradzisz sama. Do
widzenia, mała przyjaciółko! A gdyby się pojawiły jakieś
kłopoty, natychmiast przyjdź do mnie!
  Jakoś jej się udało wykrztusić coś w rodzaju "dob-
ranoc" i Viljar zniknął w mroku. "Moja mała przyjaciół-
ko", tak powiedział...
  Dopiero teraz przypomniała sobie, że przecież to on
był przyczyną śmierci Signe. Kiedy się jednak lepiej nad
tym zastanowiła, doszła do wniosku, że to niemożliwe.
Naprawdę tamten jeździec, którego wtedy widziały na
wzgórzach, nie mógł do tego stopnia przerazić Signe,
żeby sprowadzić na nią takie nieszczęście.
  Nie on. Naprawdę, nie ten jedyny człowiek na świecie,
który rozmawiał z nią jak z równą sobie.





        ROZDZIAŁ IV


  Herben Abrahamsen był wściekły. Wytrzeszczał swoje
rozmazane oczy na ochmistrza z Grastensholm.
  - Naprawdę pani dziedziczka zaprasza niańkę mojego
dziecka? Ale przecież to uwłacza godności pani Vingi!
  Ochmistrz stał przed nim z twarzą bez wyrazu.
  - Pani dziedziczka spatkała pańską szwagierkę na
cmentarzu, panie Abrahamsen, i bardzo by chciała poroz-
mawiać dłużej o pańskiej nieboszczce żonie, którą obie tak
lubiły.
  Herbert głośno przełknął ślinę. Już zdążył zapomnieć,
że Belinda była w jego domu czymś więcej niż tylko
opiekunką do dziecka.
  Irytowało ga okropnie, że jego wspaniałe uwodziciel-
skie plany na dzisiejszy wieczór będą musiały spełznąć na
niczym.
  - A dziecko? - próbawał jeszcze. - Ja nie pozwalam,
żeby moja mała córeezka oddalała się od domu. Belinda
nigdzie nie pójdzie i skończmy z tym!
  - Myślę, że pani Vinga się naprawdę pogniewa.
  Nieoczekiwanie Herbert Abrahamsen się rozpromie-
nił. Będzie miał znakamity powód, żeby pójść po Belindę
do Grastensho4m. To daleko, po ciemku nie pawinna
chodzić sama.
  Ochmistrz jednak pozostał nieugięty. Zanim Herbert
zdążył otworzyć usta, oświadczył:
  - Pani Vinga pamyślała także o dziecku. Powóz
z Grastensholm przyjedzie i zabierze obie panienki o szós-
tej i później je też odwiezie.
  Niech to diabli! Kolejny plan także nie wypalił!
Herbert musiał przyznać, że ta starcie przegrał. No cóż,
niech tam! Będzie jeszcze mnóstwo takich wieczorów,
kiedy matka pójdzie z wizytą.
  Czuł bowiem, że teraz jest już naprawdę blisko celu.
W oczach Belindy pojawiały się te niespokojne, spłoszone
błyski, które tylekroć widywał u nieśmiałych, surowo
wychowanych dziewcząt. To oznaczało zawsze, że doj-
rzały i już mu się nie oprą.
  Załoty Herberta do Belindy w niczym nie przypomina-
ły umizgów adwokata Sorensena, który w swoim czasie
próbował uwieść młodziutką Vingę. Vinga już wtedy była
na tyle pewna siebie, że mogła wodzić Sorensena za nos.
Belinda natomiast była niczym bezradna mucha, wciągana
w zastawioną przez Herberta pajęczą sieć. Wbrew własnej
woli, ale bez jakichkolwiek szans obrony czy ucieczki na
własną rękę.
  Teraz otrzymała wsparcae, którego jej tak bardzo było
trzeba.
  Tylko że Herbert o tym nie wiedział. Pojęcia nie miał
o istnieniu "świętego Jerzego".
  Całą minioną dobę Herbert podniecał się fantazjowa-
niem na temat krągłości Belindy. Niech no tylko matka
zamknie za sobą drzwi, a droga do rozkoszy stanie
otworem! Przygotowywał się też bardzo starannie: włożył
czystą bieliżnę, chociaż nie pomyślał, żeby się przedtem
umyć, bo akurat to uważał za niemęskie, zlał się natomiast
obficie perfumami i namaścił włosy dodatkową porcją
olejku, po czym obejrzał się starannie w lustrze i ozdobił
twarz tym specjalnym uśmieszkiem, na którego widok
większość kobiet miękła niczym wosk. Sam sobie wydał
się niebywale interesujący, a teraz miało się okazać, że
wszystko to na próżno!
  Pani Tilda natomiast z wyraźnym zadowoleniem
przyjęła zaproszenie Belindy do Grastensholm. Z nie-
pokojem w oczach patrzyła, jak ta bezwstydna dziew-
czyna próbuje omotać jej syna. Pani Tilda domyślała
się, rzecz jasna, że Herbert ma swoje drobne przygody,
a jeśli dowiadywała się czegoś więcej, natychmiast
brała sprawy w swoje ręce, obgadywała dziewczynę
przed synem i swoimi przyjaciółkami na przyjęciach,
winę za wszystko zrzucała na kobietę, jej zdaniem
bezwstydną uwodziciełkę. Och, jakże ona nienawidziła
Signe!
  No, ale tamta, chwała Bogu, umarła.
  Tym razem chodziło o siostrę Signe, to głupie cielę.
Pani Tilda nigdy by nie przypuszczała, że Herbert może
okazywać zainteresowanie komuś takiemu! A on tkwi
w dziecinnym pokoju od rana do wieczora! Zaraz po
śmierci Signe ustalili oboje, że Herbert powinien się
ożenić z siostrą zmarłej, w przeciwnym razie bowiem stary
Lie mógłby żądać zwrotu pożyczki. Ponowne wżenienie
się w rodzinę było najlepszym zabezpieczeniem. Później
jednak Herbert oświadczył, że wystarczy, jeśli Belinda
zamieszka w Elistrand i będzie się zajmować Lovasą. Tilda
uznała to za rozwiązanie znakornite, zwłaszcza że dziew-
czyna okazała się taka ograniczona.
  Ale teraz? Ca to się porobiło? Herbert nie może się
zalecać do tego popychla, to nie do pomyślenia! A jednak
sprawy tak właśnie zdawały się wyglądać!
  Tego dnia Tilda była szczególnie zła na Belindę
i oczerniała ją przed Herbertem bez umiaru.
  No i cóż za nowina! Przyszedł posłaniec z Grastens-
holm z zaproszeniem dla Belindy. Tilda przyjęła to z ulgą.
Będzie więc mogła spokojnie pójść na swoje przyjęcie.
Musi tylko dość wcześnie wrócić do domu. I chyba jednak
w przyszłości nie powinna wychodzić tak często.
  Musi przecież pilnować interesów syna. Biedny chło-
piec, jest taki bezbronny wobec tych uwodzicielskich
kobiecych sztuczek.


  Wizyta w przyjaznym domu w Grastensholm była
prawdziwym ukojeniem dla skołatanej duszy Belindy.
Nareszcie mogła swobodnie oddychać. Co prawda do
hallu weszła z lękiem, mając w pamięci opowiadanie
Viljara o duchu, ale wszędzie panował taki spokój i ład, że
rychło zapomniała o strachach.
  Heike też nie budził już w obcych takiej grozy jak
dawniej; siwa broda, którą teraz nosił, łagodziła rysy
i dodawała mu godnaści. Belinda natychmiast obdarzyła
zaufaniem tych dwoje starszych państwa o młodzieńczym
sposobie bycia. Siedziała z Lovisą na kolanach, gos-
podarze zachwycali się małą i tak pięknie wyrażali się
o Signe, że Belinda nie posiadała się ze szczęścia. Sama
także mogła opowiadać o swajej ubóstwianej siostrze,
o jej wyjątkowych zaletach, o tym, jaka była popularna
i uwielbiana, jak pięknie wyglądała w czasie ślubu
i w ogóle o wszystkim, co Signe wiedziała i umiała.
  Wtedy Vinga uśmiechnęła się łagodnie i powiedziała,
że Belinda też z pewnością ma wiele wyjątkawych zalet,
ale ona gwałtownie zaprotestowała.
  Zjadła znakomitą kolację w towarzystwie gospodarzy,
a potem wszyscy troje siedzieli w pięknym saloniku
i rozmawiali, podczas gdy mała Lovisa spała na kanapie,
otoczona mnóstwem poduszek.
  Vinga wypytywała, jak teraz wygląda dom w Eli-
strand, i Belinda odpowiadała, ale jakoś nieskładnie, bo
wciąż przypominał jej się święty Jerzy i Viljar, i cmentarz,
i brama do Elistrand.
  Przy okazji, kiedy Belindzie udało się jakoś nie od-
biegać od opowiadania o domu, zapytała, czy państwo
Lind nie wiedzą przypadkiem, kim była Villemo Kalebs-
datter Elistrand? Usłyszała oczywiście całą historię Vil-
lemo. Dowiedziała się o jej fatalnej miłości do Eldara
Svartskogen i wszystkich nieszczęściach, jakie to uczu-
cie na nią ściągnęło, o tym, jak mało brakowało do
katastrofy, kiedy przez wiele godzin wisiała uczepiona
wątłej brzózki nad Głębią Marty. Poznała także historię
miłości Villemo i Dominika, zanim pozwolono im być
razem, i dowiedziała się, jak trzeba było walczyć o ura-
towanie Ulvhedina, o tym, jak z potwornej bestii stał
się czławiekiem, i na koniec poznała przeżycia Villemo
w Danii, jej spatkanie z okropnymi Ludźmi z Bag-
nisk...
  Belinda wytrzeszczała oczy i tylko od czasu do czasu
wykrzykiwała: "Nie!" i "Oj!" albo "O mój Boże!"
  - No właśnie, Villjar mówił nam, że znalazłaś dziennik
swojej siostry w dawnym pokoju Villemo - uśmiechnął
się Heike. - Muszę ci powiedzieć, że nasz wnuk nigdy
jeszcze nie był taki rozmowny jak wczoraj wieczorem
i dziś przed południem. Musiałaś zrobić na nim wielkie
wrażenie. Ale teraz to rozumiem.
  Vinga kiwała przyjaźnie głową.
  Belinda zarumieniła się z zakłopotania i stała się
bardziej wylewna, niż powinna.
  - Och, on jest naprawdę bardzo miły! Rozmawialiśmy
bardzo długo wczaraj wieczarem na cmentarzu. Jemu jest
tak strasznie przykro, że nie może z państwem rozmawiać
o swoich kłopotach, ale naprawdę nie może, bo nie
chciałby państwa ranić.
  Vinga i Heike wymienili pospieszne spojrzenia.
  - Tak, my wiemy o tym - odparł Heike. - I bardzo
bolejemy, że tak jest. Bo przecież naprawdę potrafiliby-
śmy go zrozumieć.
  Belinda pochyliła się z przejęciem.
  - Niestety, to niemożliwe! On po prostu nie chce, za
żadne skarby, żeby się państwo dowiedzieli, że w domu są
du...
  Zamilkła przestraszona. Opadła na fotel i zakryła usta
ręką. Ogrornne oczy pełne były żalu.
  - Och - szepnęla. - Ja naprawdę nie chciałam!
  - Nic nie szkodzi - uspokoiła ją Vinga pospiesznie.
- Co miałaś zamiar pawiedzieć?
  Łzy spłynęły Belindzie na policzki,
  - Mój Boże, zdradziłam swego jedynego przyjaciela.
Och, jaka ja jestem beznadziejna! Nie potrafię zrobić
niczego, niczego, ani jednej rzeczy normalnie!
  Vinga uklękła przy niej i próbowała ją pocieszać,
tymczasem Heike starał się dowiedzieć, co miała na myśli.
Po raz pierwszy zdarzyło się, że mogli choć odrobinkę
uchylić rąbka tajemnicy swego wnuka.
  Heike pełen był jak najgorszych pczeczuć.
  - Belindo, czy Viljar opawiadał ci a duchach?
  Odsunęła się i zaczęła gwałtownie machać rękami,
jakby chciała odegnać od siebie marę.
  - Nie! Nie, absolutnie nic takiego!
  Gorzej niż ona chyba nikt nie kłamał.
  Siedzieli przez chwilę w milczeniu. Chcieli się oswoić
z tą wiadomością.
  - A teraz posłuchaj, Bełindo - rzekł Heike spokojnie.
- Ani ty, ani Viljar nie musicie się niepokoić z naszego
powodu. My wiemy, że w Grastensholm są duchy. Nie
mieliśmy tylko pojęcia, że Viljar je widział.
  Belinda wyprostowała się i patrzyła na nich mok-
rymi od łez, przerażonymi, ale bardzo pięknymi oczy-
ma.
  - Je? On widział tylko jednego!
  - No, Bogu chwała - mruknęła Vinga. - Jak wy-
glądał?
  - Przecież ja nie mogę o tym opawiadać.
  - Nie, nie, oczywiście, to zrozumiałe - zgodził się
Heike. - Belindo, musisz to potraktować jak najpoważ-
niej, ale spokojnie. Po pierwsze, ty nikogo nie zdradziłaś.
To my, podstępnie, wymusiliśmy na tobie informacje,
których wcale nie zamierzałaś nam powierzać, i przekona-
my o tym Viljara. Byłaś wobec niego lojalna i o nic więcej
nie będziemy cię pytać. Ale ja po prostu nie mogę pojąć, że
on zdołał zachować to w tajemnicy przez tyle lat. Nie
wiedziałem, że jest taki dzielny.
  - Ta pewnie dlatego, że on się bał tego ducha tylko
w dziećiństwde - wyjaśniła Belinda. - Teraz już się tym
tak bardzo nie przejmuje. Teraz ma inną tajemnicę, wcale
nie związaną z duchami, sam tak pawiedział. I to wcale też
nie ma nic wspólnego z dziewczynami, o tym mogę
spokojnie z państwene rozmawiać, bo ja także nic więcej
o tej nowej tajemnicy nie wiem.
  - I nie mówił ci, dlaczego nie chce z nami na ten temat
rozmawiać? - zapytał Heike.
  - Owszem, mówił. To by państwa bardzo zraniło, a on
nie moźe do tego dopuścić, bo bardzo państwa kocha,
powtarzał to wiele razy.
  Vinga przytuliła ją do siebie.
  - Dzięki ci za tie sława, moje dziecko, czasami
naprawdę w to wątpiliśmy. I mówisz, że on nie chciał
powiedzieć, o co to chodzi? Nawet tobie?
  "Nawet tobie", cóż ta za cudowne słowa dla kogoś
takiego jak Belinda. Paczuła, że słodkie ciepło przenika jej
ciało.
  - Nie. Nie dostałby na to pozwolenia. Od tamtych
ludzi.
  - Od jakach znowu tamtych?
  - Ja także o to pytałam - oświadczyła Belinda z przeję-
ciem, zdziwiona tym, że potrafi zadawać takie same
pytania jak inni ludzie. - Ale an nie odpowiedział. Nie
mógł.
  Vinga popatrzyła na Heikego.
  - A może on się wdał w coś niezgodnego z prawem?
  - Nie, absolutnie w to nie wierzę! - zawołała Belinda.
- Sprawiał wrażenie bardzo dumnego z tej swojej tajem-
nicy.
  Heike i Vinga kiwali bez słowa głowami.
  Belinda chciała ich za wszelką cenę przekonać o dob-
rych intencjach Viljara.
  - Sądzę, że powinniśmy poczekać, wszyscy troje. On
sam nam powie, kiedy nadejdzie odpowiednia pora.
  Uśmiechali się, widząc jej zaangażowanie.
  - Nie powiemy Viljarowi ani słowa - zapewnił ją
Heike. A po chwili dodał: - Ale sprawę duchów musimy
wyjaśnić. Bo to także jest problem. I na szczęście
potrafimy sobie z nim poradzić.
  Zmienili temat i rozmawiali teraz o tym i owym, nawet
nie zauważyli, że zrobiło się późno. Belinda była uszczęś-
liwiona. Jej gospodarze okazywali jej tyle sympatii,
zachowywali się tak naturalnie i pytali ją nawet o radę
w różnych sprawach, czego dotychczas nikt nigdy nie
robił. Dodawało jej to paczucia własnej wartości, czegoś,
co zawsze odnosiła do innych ludzi, nigdy do siebie.
  Nagle usłyszeli trzask drzwi wejściawych i do salonu
wszedł Viljar.
  Belinda spłonęła gwałtownym rumieńcem.
  - Och, powinnam była już dawno wrócić do domu!
Strasznie się zasiedziałam! Zabrałam państwu tyle czasu!
  - Nie, nie, wprost przeciwnie - zapewniała ją Vinga.
- Już dawno nie spędziliśmy tak małego wieczoru jak
dzisiaj. Belinda jest bardzo miła i bezpośrednia, wiesz,
Viljarze!
  Głos wnuka zabtzmiał chłodno i jakoś matowo:
  - Ach, tak?
  Belinda rozpaczliwie pragnęła, by te straszne rumieńce
spełzły z jej policzków. Po raz pierwszy widziała Viljara
w świetle i niemal nie była w stanie na niego patrzeć, tak
potwornie była skrępowana.
  Heike odetchnął głęboko i powiedział:
  - Viljar, nie myśl, że Belinda jest roztrzepaną gadułą,
bo to nieprawda. Ona wolałaby umrzeć, niż zdradzić
twoją tajemnicę, ale to my, stare lisy, wydobyliśmy z niej
wiadomości, z których wynika, że ty, nasz wnuk, nie masz
do nas ani krzzy zaufania. Nie chciałeś nam powiedzieć, że
widziałeś w domu ducha. Nie, Belinda niczego takiego
nam nie pawiedziała, my tylko złożyliśmy razem różne
fakty i wyszło nam, że tu musi chodzić o ducha. Usiądźmy
teraz, wszyscy czworo, i porozmawiajmy.
  Viljar stał odwrócony plecami do Belindy, a ona miała
wrażenie, że chce jej w ten sposób okazać pogardę.
Poczucie winy wprast ją przytłaczało.
  Młody człowiek zwrócił się do Vingi i rzekł lodowa-
tym tonem:
  - Może babcia zwolnić stangreta. Ja sam odwiozę
naszego gościa.
  Potem spojrzał na Belindę. Wtedy ona z przerażeniem
odkryła, że oczy Viljara są zielononiebieskie, ale jest to
kolor tak zimny, że mimo woli zaczęła myśleć o zamar-
zniętym wodospadzie, takim, jakie się czasami widuje
zimą w górach. A mimo to, jakież to niezwykłe, te
lodowate oczy wzniecały w niej gorący płomień. Lód,
który może rozniecać ogień? Chyba tylko ona mogła
wpaść na taki zdumiewający pomysł!
  - Ja naprawdę nie chciałam niczego wypaplać - szep-
nęła zrozpaczona.
  - Nie o tym myśłałem - uciął. - Pomyślałem sobie
tylko: aha, więc ty tak wyglądasz. Naprawdę nic ponadto.
  Odwrócił się i Belinda już się nie dowiedziała, czy
podoba mu się jej wygląd, czy też nie. Viljar zamierzał
usiąść na kanapie, ale powstrzymał go krótki, ostrzegaw-
czy krzyk.
  - O mój Baże - bąknął, kiedy zobaczył uśpione
dziecko. - To się mogło źle skończyć.
  Ale na widok dziecka jakby trochę odtajał. Vinga
wyszła, żeby zwolnić stangreta i przynieść Viljarowi coś
do zjedzenia. Potem wszyscy usiedli przy niewielkim
salonowym stoliku. Mimo wszystko nastrój był pełen
napięcia, przynajmniej jeśli chodzi o Viljara, który wy-
raźnie starał się tłumić agresję. Nawet Belinda zdawała
sobie z tego sprawę. Może zresztą przede wszystkim
ona? Może była szczególnie wyczulana na jego zacho-
wanie?
  - Czyli że ty widziałeś tylko jednego ducha? - zapytał
Heike wnuka bez zbędnyeh wstępów.
  Ręka Viljara krojąca kawałek pieczeni zastygła.
  - Nie rozumiem?
  Vinga wtrąciła pospiesznie w imieniu męża i swoim:
  - My bardzo dobrze wiemy, że w Grastensholm są
duchy. Chcieliśmy jednak zachować to przed tobą w ta-
jemnicy. Do głowy by nam nie przyszło, że o czymkol-
wiek wiesz.
  Viljar odłożył sztućce i opuścił ręce:
  - Więc wy także ją widzieliście?
  - Czy była tylko jedna "ona"? - przerwała mu Vinga.
  Viljar posłał Belindzie spojrzenie, które zdawało się
mówić: Aha, to znaczy, że wygadałaś tylko tyle. Bardzo
dobrze.
  Owo ciche uznanie podziałało niczym balsam na
udręczone serce Belindy.
  - Teraz musicie mi wyjaśnić - zwrócił się do dziad-
ków. - Czy to znaczy, że w domu jest więcej duchów?
  Heike uśmiechnął się z goryczą:
  - Tu się od nich aż roi, ale dotychczas oprócz mnie
i Vingi widywała je tylko Tula. One nie robią nam nic
złego, przeciwnie, pomagają nam. To bardzo długa
i skomplikowana historia, której ci na razie oszczędzę...
  - Ale ja chcę ją poznać! To wszystko mnie przecież
w najwyższym stopniu dotyczy, skoro mam w przyszłości
przejąć dwór.
  - O, po mojej śmierci one się stąd wyniosą - uspokoił
go Heike.
  Taką mam przynajmniej nadzieję, pomyślał z bolesnym
skurczem w sercu.
  Viljar pociągnął solidny łyk złocistego wina.
  - Powiedz mi... to nie jest ten szary ludek, o którym
jest mowa vr księgach Ludzi Lodu? Ten szary ludek
Ingrid i Ulvhedina?
  - Niestety, to jest szary ludek. Wezwaliśmy ich tu
wszystkich, Vinga i ja. Sprowadziliśmy ich ze świata cieni,
ponieważ rozpaczliwie potrzebowaliśmy ich pomocy.
  - Ale w księgach nic o tym nie napisaliście!
  - Wszystko zostało opisane w jednym tomie. Chcieli-
śmy, żebyście się o tym dowiedzieli po naszej śmierci,
kiedy i szarego ludku też w Grastensholm już nie będzie.
Nie chcieliśmy was niepotrzebnie straszyć.
  - Tymczasem, jak widać, jedno z nich przestraszyło
Viljara - westchnęła Vinga. - Kiedy to się zaczęło?
  - Jeszcze w dzieciństwie.
  - Biedny chłopiec! - Vinga spoglądała na niego
z czułością. - Nic dziwnego, że nie chciałeś tutaj noco-
wać.
  - Czy to ze względu na... szary ludek nigdy nie wolno
mi było chodzić na strych? - zapytał Viljar.
  - To prawda - odparł Heike. - Szary ludek tam ma
swoje miejsce. Prawdopodobnie mogłeś tam chodzić
najzupełniej bezpiecznie, ale myśmy się bali. Tula weszła
kiedyś na strych i o mało nie skończyło się to katastrofą.
Chociaż ona też jest istotą wyjątkową. Porozmawiajmy
jednak o twojej osobistej, że tak powiem, znajomej.
Muszę wiedzieć wszystko dokładnie, bo one nie miały
prawa pokazyvrać się innym ludziom i nie wolno im
wchodzić da naszych sypialni. Pod żadnym warunkiem.
No? Powiadasz, że to kobieta?
  Belinda siedziała bez ruchu i przysłuchiwała się roz-
mowie. Tak była tym pochłonięta, że czasami zapo-
minała zamknąć usta, ale kiedy się spostrzegła, bardzo się
zawstydziła. Akurat w tym domu nie chciała się wydawać
głupsza, niż jest. Poza tym trochę się bała powrotu do
Elistrand. Fakt, że Viljar chciał ją odwieźć osobiście, nie
mógł oznaczać nic innego, jak tylko że zamierzał wygar-
nąć jej, co o niej myśli. A był po prostu zbyt dobrze
wychowany, żeby robić to w obecności innych.
  - To jest młoda kobieta - wyjaśnił Viljar dziadkom.
- Jest bardzo blada, ma wodniste oczy i sprawia wrażenie
obrzmiałej. Jak topielica.
  - O, ja wiem, kto to! - zawołał Heike. - To jedna
z nich. Musisz jej się podobać. Może nawet zakochała się
w tobie?
  Viljar posłał mu miażdżące spojrzenie.
  - W czteroletnim chłopcu? Bo chyba nie miaaem
więcej, kiedy przyszła do mnie po raz pierwszy.
  I Viljar opowiedział, kiedy zjawa do niego przychodzi,
jak staje przy drzwiach sypialni i po prostu patrzy. Mówił,
że się właściwie do niej przyzwyczaił. Nigdy mu nic złego
nie zrobiła, choć jej widok nie należy do najprzyjemniej-
szych.
  - To nie może dalej trwać! - zawołał Heike oburzony.
- Muszę porozmawiać z ich przywódcą. One się zrobiły
takie bezczelne...
  - Zaczekaj chwileczkę - przerwała mu Vinga. - Myś-
my chyba już rozmawiali o tej mistycznej pannie dziś
wieczorem, zanim ty wróciłeś, Viljarze.
  Heike i Viljar spoglądali na nią pytająco. Belinda także
przyglądała się drobnej, delikatnej damie o szczupłych
dłoniach i wciąż jeszcze bardzo pięknych rysach. Napraw-
dę można być ładnym, będąc starym, myślała. W takim
razie nie ma powodu bać się staraści.
  - Nie pamiętasz, Heike, o kim opowiadaliśmy Belin-
dzie? O Marcie! O dziewczynie, która rzuciła się do rzeki
przy wodospadzie. Nikt przecież nigdy nie wydobył jej
ciała.
  Viljar słuchał z przejęciem.
  - Babcia ma rację! - zawołał po chwili. - Ona chce,
żebyśmy ją pochowali w święconej ziemi.
  - Otóż to! Jej nieszczęśni rodzice tak rozpaczali
właśnie z tego powodu.
  Heike jednak miał wątpliwości.
  - Od tamtego czasu minęło blisko dwieście lat! Nigdy
nie znajdziemy zwłok!
  Ale Viljar już podjął decyzję. Wstał i zaczął chodzić po
pokoju.
  - Ona mnie najwyraźniej o coś prosi. I muszę to
wypełnić!
  Vinga wyciągnęła rękę i dotknęła jego ramienia.
  - Ale może nie teraz, mój drogi. W tej chwili jest po
prostu za ciemno. A nawet za dnia będzie niełatwo
przeszukać Głębię Marty.
  Viljar wrócił na swoje miejsce.
  - Ja też chętnie pomogę - wtrąciła Belinda nieśmiało.
- Mogłabym trzymać linę albo w inny sposób...
  Viljar się uśmiechnął.
  - Dziękuję, Belindo! Myślę jednak, że będziemy
potrzebować czegoś pewniejszego niż lina. Poza tym
z góry do glębi się nie dotrze, to oczywiste. Sam nie wiem,
jak to z bliska wygląda, jak dostać się do rzeki pod
wodospadem.
  Heike odchylił się w zamyśleniu do tyłu.
  - O ile mi wiadomo, to nikt nigdy tego nie próbował.
Prąd jest tam zbyt silny, a brzeg bardzo wysoki i stromy.
Ale...
  - Tak? O czym dziadek myśli?
  - Jeśli naprawdę jesteś zdecydowany to zrobić...
  - Jestem! Absolutnie tak!
  - W takim razie moglibyśmy zrobić na rzece tamę.
Przynajmniej na jakiś czas.
  Vinga wyglądała na przestraszoną, ale Heike zapalał się
  coraz bardziej do tego pomysłu.
  - Vingo, tu chodzi o zbawienie ludzkiej duszy!
Wprawdzie wszyscy należący do szarego ludku są mniej
lub bardziej nieszczęśliwi, nie mogą nawet po śmierci
zaznać spokoju, ale ta biedaczka musi być chyba bardziej
niż inni pokrzywdzona, skoro ukazuje się zwyczajnemu
śmiertelnikowi. Możliwe też, że cierpi z powodu wiecznej
udręki swoich rodziców.
  - Oczywiście, oczywiście, masz całkowitą rację! Jestem
tylko niespokojna o Viljara, co będzie, gdyby, nie daj
Boże, tama nie wytrzymała?
  - Akurat teraz woda w rzece jest niska, jesienią, po
suchym lecie... Jutro porozmawiam z zarządcą.
  Belinda była tak przejęta wszystkim, że zapomniała
o swojej nieśmiałości. Ujęła rękę Viljara.
  - Gdybyś chciał, to mogłabym zejść na dół razem z tobą.
  - Nie, na to się nie zgodzę - odparł stanowczo, lecz
swojej ręki nie cofnął.
  - Ale ja bym tak bardzo chciała. Moje życie i tak
niewiele jest warte.
  Ze wszystkich stron rozległy się gwałtowne protesty
i została dosłownie zakrzyczana. Ale padły też upomnie-
nia: jeśli Belinda nie przestanie pomniejszać swojej warto-
ści, stanie się to nudne!
  To, zdaniem Belindy, byłoby najgorsze ze wszyst-
kiego. Obiecała więc obecnym, a zwłaszcza sobie samej, że
już nigdy więcej niczego takiego nie powie. Oni natomiast
przyrzekli jej, że będzie mogła uczestniczyć w ekspery-
mencie nad rzeką, choć zejść na dno nie może. Lovisą
tymczasem będzie się opiekować jedna z pokojówek pani
Vingi.
  Dziś jednak musiała wracać do domu, czas był po temu
najwyższy.
  Kiedy znalazła się na siedzeniu obok Viljara z małą
Lovisą na kolanach, uznała, że pora przeprosić za to, co
zrobiła.
  - Tak mi przykro, że wygadałam twoją tajemnicę.
  - Nic nie szkodzi! A tak naprawdę to bardzo miłe
uczucie móc otwarcie rozmawiać z dziadkami o tych
sprawach. Ale mam nadzieję, że o niczym innym im nie
powiedziałaś?
  - Och, nie! Nie jestem przecież aż taka głupia! To
znaczy...
  Viljar roześmiał się.
  - Tak właśnie zawsze powinnaś mówić, Belindo!
Spróbuj to sobie powtarzać wiele razy w ciągu dnia,
a zobaczysz, że nabierzesz pewności siebie!
  Śmiech Belindy brzmiał radośnie w ciszy późnego
wieczoru.
  Niektóre chwile chciałoby się zatrzymać na zawsze,
pomyślała. Właśnie takie jak ta.
  Kiedy jednak z ciemności wyłonił się potężny masyw
zabudowań Elistrand, zadrżała.
  - Uff, poczułam się, jakby mi kto zarzucił na plecy
worek oblepionych mokrą ziemią kanofli!
  - Rozumiem cię - mruknął Viljar.
  - Całkiem zapomniałam o tych... O tych ponurakach,
zabijających wszelką radość!
  - Wiem, co masz na myśli. Ja ich przecież widziałem.
Ale pamiętaj, że gdybyś nas potrzebowała, to drzwi
Grastensholm zawsze stoją dla ciebie otworem. O każdej
porze. Babcia i dziadek też tak powiedzieli.
  - Dziękuję - szepnęła Belinda, spoglądając spłoszona
w stronę Elistrand. Cała nowo zdobyta pewność siebie ją
opuściła. Nawet nie zdawała sobie sprawy, że staje się na
powrót zalękniona i niezdarna. - Dziękuję wam za to,
że tu jesteście! - powtórzyła. - To znaczy, chciałam
powiedzieć... Uff, sama już nie wiem, co chciałam po-
wiedzieć!





        ROZDZIAŁ V


  Rozstali się i każde poszło w swoją stronę.
  Belinda skradała się po schodach na pierwsze piętro
najciszej jak mogła. Stąpała na palcach tuląc Lovisę, która
całkiem rozbudzona patrzyła na nią szeroko otwartymi
oczyma.
  Natychmiast jednak gdy tylko znalazły się na pierw-
szym piętrze, drzwi pokoju Herbena Abrahamsena ot-
worzyły się cicho i ukazał się on sam w szlafroku i z siatką
na głowie. Ta siatka rozśmieszyła Belindę, chociaż często
widywała taką samą u ojca. Mężczyźni używają ich po to,
by w nocy przytrzymywała włosy. W ręce Herbert miał
białą szlafmycę.
  Otworzył usta, żeby nakrzyczeć na Belindę, ale za-
nim zdążył cokołwiek powiedzieć, uchyliły się jeszcze
jedne drzwi i przez szparę wyjrzała pani Tilda, jak to
ona, na wpół ukryta, tak że widać było tylko jedno
oko.
  - Czy ci ludzie z Grastensholm nie mają poczucia
przyzwoitości? - zapytała ze złością. - Żeby do tej pory
trzymać małe dziecko poza domem!
  - Lovisa spała przez cały czas. - Belinda próbowała
bronić siebie i swoich gospodarzy z Grastensholm.
  - Tak, właśnie widzę. Czy będzie nas teraz wszystkich
trzymać na nogach przez całą noc?
  To jedyna sprawa, która ją martwi, pomyślała Belinda.
  Teraz nareszcie odezwał się Herbert:
  - Nie życzę sobie, żebyś się spotykała z tymi ludźmi,
Belindo! Oni mają na ciebie zły wpływ. To nie są
przyzwoici chrześcijanie, co ja mówię, to po prostu
poganie! I prawie wszystko w tej parafii należy do nich!
  Herberta to właśnie martwiło najbardziej. Belinda
dygnęła na dobranoc i bez słowa zniknęła w dziecinnym
pokoju. Kiedy zamykała drzwi, zdążyła jeszcze zobaczyć,
że Herbert wciąż stoi tam, gdzie stał, gotów pójść za nią,
ale pani Tilda spoglądała ostrzegawczo znad swojej
klamki i chrząkała wymownie. Nie pozostawało mu zatem
nic innego, jak wrócić do siebie. Belinda nie słyszała, żeby
pani Tilda zamknęła swoje drzwi, zanim ona uśpiła Lovisę
i zanim sama się położyła.
  Niech jej będą dzięki przynajmniej za to, pomyślała.
Mimo wszystko było więc coś, za co mogła dziękować
i pani Tildzie.


  Kiedy Viljar się nareszcie położył tego wieczoru,
najpierw długo leżał, pogrążony w myślach. Nie zgasił
nawet nocnej lampki. Mnóstwo różnych myśli kłębiło mu
się w głowie.
  Nagle spojrzał w stronę drzwi i drgnął gwałtownie.
  Przy drzwiach nie było nikogo, zjawa stała przy
oparciu jego łóżka.
  Wciągnął głęboko powietrze i powiedział cicho:
  - Jeśli ty jesteś Martą... to możesz być spokojna!
Zatroszczę się, żebyś spoczęła w poświęconej ziemi.
  Zjawa była, oczywiście, jedynie cieniem, ale wydawało
mu się, że po jej trupio bladej twarzy przemknął uśmiech.
Długo się nad tym nie zastanawiał, zgasił światło i od-
wrócił się do ściany.
  W trzy dni później Belinda ponownie została zaproszo-
na do Grastensholm, tym razem na wycieczkę do lasu
i tym razem także mogła ze sobą zabrać małą Lovisę. Obie
będą otoczone troskliwą opieką.
  Herbert Abrahamsen krzywił się zirytowany.
  - Czy rodzony ojciec nie mógłby pojechać z własnym
dzieckiem? A może to tylko dla wybranych?
  - Nie, oczywiście, że nie - odparła spokojnie Vinga,
bo to ona osobiście przyszła z zaproszeniem. Uczyniła to
zresztą z dwóch powodów. Po pierwsze, chciała znowu
zobaczyć swoje ukochane Elistrand, a po drugie, miała
ochotę przyjrzeć się tym ludziom, którzy tak paskudnie
traktują Belindę. - Jeśli pan ma ochotę nam towarzyszyć,
to bardzo prosimy. Ale to będzie dość męcząca wyprawa.
  - Staram się utrzymywać jak najlepszą kondycję
- odparł Herbert cierpko. - O ile zrozumiałem, wybiera-
ją się państwo w góry, do lasu?
  Jego ponure spojrzenie uświadomiło Vindze, że Ab-
rahamsen zastanawia się, co też Belinda i Viljar będą tam
robić. Rozzłościło ją to i postanowiła powiedzieć mu
prawdę.
  - Szczerze mówiąc, to pojedziemy razem nad rzekę.
Osuszyliśmy w odpowiednim miejscu dno i mamy zamiar
wydobyć doczesne szczątki nieboszczki Marty, które od
blisko dwustu lat leżą w nie poświęconej ziemi. Trzeba
panu wiedzieć, panie Abrahamsen, że biedaczka Marta nie
zaznała spokoju, jej pokutująca dusza błąka się po świecie,
ukazuje się ludziom.
  Wysoka, na ciemno ubrana postać wysunęła się zza
jednej z kolumn w hallu. Oczy pani Tildy o mało nie
wyszły z orbit.
  - I chcecie państwo tam zabrać córeczkę Herberta?
  - Ależ skąd - odparła Vinga ze swobodą. - Mała
Lovisa zostanie w Lipowej Alei, u Solveig, mojej syno-
wej, która jest osobą godną zaufania i lubi dzieci. Ale jeśli
pani sama chciałaby zająć się małą...
  Postać w ciemny m ubraniu, z rękami nobliwie splecio-
nymi na brzuchu, wyraźnie tego nie słuchała.
  - Pokazuje się ludziom? Tak pani powiedziała, pani
Lind, prawda? Gdzie się ukazuje?
  - Och, tu i tam, różnie - odparła Vinga wymijająco.
Nie mogła przecież powiedzieć, że w sypialni Viljara,
w Grastensholm.
  - A kim to była ta cała Marta? - syknęła ciemna
postać. - Kobietą lekkich obyczajów, która popadła
w tarapaty i targnęla się na własne życie, jak słyszałam.
Podwójny grzech w oczach Pana.
  - To nie całkiem tak - zaprotestowała Vinga. - Bar-
dzo dobrze znamy jej historię. To była porządna dziew-
czyna, którą zbałamucił człowiek bez sumienia, a potem
rzucił.
  - Winna jest zawsze kobieta! - ucięła pani Tilda.
- Trzeba nie uwodzić mężczyzn. Ja nigdy nikogo nie
uwodziłam.
  - O, w to mogę uwierzyć - odparła Vinga złośliwie.
- Ale ten nędznik, bo my wiemy, że to był nędznik, sam
wepchnął Martę do wody, kiedy się okazało, że oczekuje
dziecka.
  - Hm! - prychnęła pani Tilda. - A co Belinda ma
z tym wspólnego?
  - Belinda była z nami wtedy, kiedy postanowiliśmy
odnaleźć ziemskie szczątki Marty i pochować je po
bożemu. Zadecydowaliśmy o tym we czworo: mój mąż,
nasz wnuk, Belinda i ja. Jest więc oczywiste i zresztą
sprawiedliwe...
  - Belinda zostanie w domu - rzekł nagle Herbert i aż
zsiniał, z takim uporem zaciskał zęby. - Ona ma obo-
wiązki, których nie może zaniedbywać.
  Vinga zwróciła się wolno w jego stronę.
  - Nie wiedziałam, że siostra Signe pracuje tu jako
służąca!
  Herbert się zmieszał.
  - To oczywiście nieprawda! Ale jesteśmy za nią
odpowiedzialni, Pan Bóg jej przecież szczególnie nie
pobłogosławił, jeśli chodzi o przymioty ducha i...
  Teraz Vinga przybrała ostrzejszy ton.
  - Bardzo niewielu ludzi posiada tak piękne przymioty
ducha jak Belinda. No to co, panie Abrahamsen? Jedzie
pan z nami czy nie?
  Vinga miała wrażenie, że widzi i słyszy, co się dziełe
w dwóch mózgach. Herbert myślał: Muszę pilnować, żeby
nie doszło do czegoś pomiędzy Belindą i tym niebezpiecz-
nym wariatem, Viljarem z Ludzi Lodu. Tilda natomiast
się zastanawiała: Czy Herbert nie jest zanadto zajęty tą
głupią dziewuchą? Może niech ona lepiej jedzie, a on niech
zostanie w domu?
  Jak zwykle wygrała matka. Za pretekst posłużyła jej
jakaś przewidywana wizyta adwokata ze stolicy. Tym
sposobem grzeczny chłopiec mamusi został w domu.
  Powiedzieć, że Vinga odetchnęła z ulgą, to mało.
A Belinda po prostu skakała z radości i głośno krzyczała:
hurra!



  Najpierw odwieźli małą Lovisę do Lipowej Alei,
zabrali stamtąd Eskila, a potem już nie zatrzymując się
nigdzie pojechali przez las nad rzekę. Pani Tilda nie miala
nic przeciwko temu, żeby Belinda jednak zabrała małą,
droga babcia bowiem uważała, że dziecko w domu to
okropny kłopot, że płacze i wciąż trzeba się nim zaj-
mować. To zresztą była nieprawda, bo Belinda dawała
sobie z małą znakomicie radę jako piastunka i Lovisa
wcale nie była kapryśnym dzieckiem. Zdarzało się, oczy-
wiście, że się czasem budziła w nocy i płakała, ale Belinda
natychmiast do niej biegła. A jeśli zaczynała płakać
w dzień, to Belinda jak naiszybciej zabierała ją na spacer,
żeby pani Tilda niczego nie słyszała.
  Belinda czuła się w Eiistrand bardzo źle, zwłaszcza
teraz, kiedy doświadczyła naturalnej życzliwości i przy-
jaźni w Grastensholm. Właśnie to, że traktowali ją jak
człowieka, co przedtem wydawało jej się nieprawdopodo-
bne, sprawiało, że szczęście ją niekirdy wprost dławiło, ale
tym gorzej znosiła zaciątą złośtiwość swoich gospodarzy
z Elistrand.
  Był jasny jesienny dzień, niebo wznosiło się wysoko
nad ziemią, a głosy niosły się daleko w czystym powietrzu.
Było chłodno, ale nie do tego stopnia, żeby ludzie marzli.
Leśne poszycie więdło już i brązowiało, cisza też panowała
jesienna, przerywana od czasu do czasu stukaniem dzię-
cioła. W pobliżu małego tartaku należącego do Lipowej
Alei musieli zejść z wozu. Wkrótce potem minęli stary
młyn, od dawna nieczynny, właściwie w ruinie.
  Belinda zeszła na brzeg rzeki.
  - Och! - zawołała zdumiona. - Dno jest prawie
suche!
  Rzeka nie płynęła już szerokim nurtem, jedynie to tu,
to tam sączyły się cienkie strumyczki i spływały ze
wzniesień niewielkimi wodospadami. Bliżej brzegu, w li-
cznych jamach i zagłębieniach pełnych wody, pluskały się
stłoczone i pewnie zdezorientowane ryby. Belinda była
rada, że nie ma tu małych chłopców ze wsi, bo dopiero by
ich nałowili. Dorośli natomiast nie mieli na to czasu.
  Heike wyszedł im na spotkanie i przywitał Belindę
bardzo serdecznie, co sprawilo jej ogromną radość. Heike
powiedział też, że większość mężczyzn jest w górze,
pilnują prowizorycznej tamy. Nie mieli wiele czasu, trzeba
było rozpoczynać poszukiwania, bo tama mogła utrzymać
tylko określoną masę wody. Przygotowali wprawdzie
niewielki odpływ na wypadek, gdyby groziła jakaś kata-
strofa, ale nie mieli zamiaru z niego korzystać, jeśli to nie
będzie naprawdę konieczne. Gdyby jednak trzeba było
skierować tam wodę, zostaną zalane ogromne połacie lasu
i okoliczne pola.
  Nad rzeką kręciło się wielu mężczyzn. Belinda domyś-
lała się, że są to zagrodnicy i dzierżawcy z Grastensholm.
Sprawiali wrażenie bardzo zajętych i skupionych na tym,
co robią. To była bardzo poważna praca. Wszyscy
w okolicy wiedzieli, co to jest Głębia Marty, wszyscy też
znali historię nieszczęsnej dziewczyny z dawnych czasów.
A ostatnio dowiedzieli się, że biedaczka nie ma spokoju na
tamtym świecie i jej duch błąka się po okolicy, co zresztą
nikogo nie dziwiło.
  Nagle nad rzeką ukazał się Viljar z Ludzi Lodu i serce
Belindy zabiło tak mocno, że nie tylka to poczuła, ale też
usłyszała. Witał się z pozoru obojętnie, ale dobrze widzia-
ła, że szuka jej wzrokiem, i aż zadrżała z radości.
  Wszyscy poszli w górę rzeki. Belinda zobaczyła, że nad
wysokim brzegiem wznoszą się strome skały, w których
nurt wyżłobił głębokie koryto.
  Vinga z Heikem i kilku starszych mężczyzn stało na
dole, u ujścia tego koryta. Belinda spojrzała w górę
i przestraszyła się. Rzeka tam zakręcała i jej nurt ginął
pośród skał i kamieni, nie widziało się z dołu, skąd woda
wypływa. Zresztą koryto było wąskie, pełne skalnych
progów i uskoków. Pomiędzy nimi Belinda dostrzegała
wąską smugę błękitu. To było niebo.
  - Uff - powiedziała do Viljara. - Mamy wejść aż
tam?
  - Ty nie - odparł. - Ty zostaniesz tutaj.
  - Nic podobnego! - zawołała urażona. - Nie przy-
szłam tu, żeby się przygłądać! Powinniśmy sobie poma-
gać!
  Spajrzał na nią z uśmiechem.
  - Masz zamiar wspinać się na skały w tych szerokich
spódnicach?
  - Zaraz to załatwię - odparła i szybko upięła spódnice
tak, żeby jej nie krąpowały ruchów.
  - O mój Boże! - westchnął Viljar odwracając wzrok,
ale uznał, że skoro tak chce, to może z nim iść na górę.
  Większość mężczyzn dość sceptycznie odnosiła się do
tak ryzykownego zadania, jakim było sforsowanie wyso-
kiej i niemal pionowej ściany rzecznego koryta. Eskil
zrezygnował na samym początku, a za jego przykładem
inni. Tylko jeden młody chłopak, najwyżej szesnastoletni,
był na tyle odważny, że zdecydował się spróbować.
  - Nie powinna się wspinać zbyt wiele osób za jednym
razem! - zawołał Eskil z dołu. - Wejście jest wąskie,
a ściana śliska. Ty zostań na dole, Belindo.
  - Nie - odparła. - Jestem zbyt mało rozgarnięta, by
pojmować, co mi grozi.
  Zebrani wybuchnęli śmiechem. Ta mała potrafi żar-
tować sama z siebie!
  - Ja będę ją ubezpieczał - obaecał Viljar. - Chodź,
Per. Ruszamy!
  Per miał iść ostatni, za Belindą, żeby ją podtrzymać,
gdyby jej się osunęła noga. Zaczęli wchodzić krok za
krokiem, stawiadąc ostrażnie stopy na wypolerowanych
przez wodę kamieniach.
  Belinda była tak zdenerwowana, że co chwila musiała
wciągać głęboko powietrze, żeby się trochę rozluźnić.
Tak rozpaczliwie brakowało miejsc, w których można by
o coś zaczepić stopy czy dłonie, wszystko było tak
strasznie gładkie. Chwytała kamienie i palce jej się
ześlizgiwały, buty raz po raz osuwały się gwałtownie, gdy
już się zdawało, że znalazła dla nich oparcie. Mimo
wszystko jednak radziła sobie znacznie lepiej niż Per. On
bowiem nieustannie spoglądał w górę, zafascynowany
obszytymi koronką długimi majtkami Belindy, które
wciąż miał tuż nad swoją głową. Raz zjechał prawie na sam
dół, potłukł się boleśnie i musiał zaczynać wspinaczkę od
początku. Viljar spojrzał za nim i zawołał:
  - Następnym razem patrz, gdzie idziesz! - a potem
mruknął przez zęby: - Dziewczyn nie powinno się
zabierać na takie wyprawy. - Zdawał sobie bowiem
znakomicie sprawę z dylematów Pera.
  Kiedy znaleźli się już na górze, pochylił się do Belindy,
podał jej rękę i pomógł się przedostać przez zbyt dla niej
wysoką skalną krawędź.
  Mogli teraz odpocząć i zaczekać na Pera.
  Wszędzie dokoła nich, w korycie rzeki, wąskimi
potoczkami ciurkała woda. Główny nurt został zatrzyma-
ny tamą, usypaną na tyle daleko, by można było bezpiecz-
nie odsłonić oba stopnie wodospadu: ten, pod którym
znajdowała się Głębia Marty i gdzie mieli szukać jej
szczątków, oraz ten niższy, po którego stromym zboczu
właśnie się wspięli.
  - Chętnie zdjęłabym buty - powiedziała Belinda.
  - Nie rób tego, bo nie wiadomo, czy je potem
odnajdziemy w powrotnej drodze - ostrzegł Viljar.
  Belinda rozglądała się po okolicy.
  - Znaleźliśmy się w jakimś obcym świecie - rzekła
przejęta. - Gdzieś daleko, daleko od ludzi.
  - Masz rację - potwierdził Viljar.
  Dziewczyna wybuchnęła śmiechem:
  - Chciałabym zobaczyć tu pana Abrahamsena! On
nawet w domu nieustannie się poci.
  Viljar spojrzał na nią spod oka. Być może rozumiał,
z jakiej przyczyny ten Abrahamsen się tak poci.
  - Czy on... ci się naprzykrza? - zapytał.
  - Nie, pani Tilda zawsze czai się za jakimś rogiem
i pilnuje.
  Myśl o Belindzie w Elistrand sprawiała Viljarowi
przykrość.
  - To dobrze, że ona pilnuje - powiedział z ulgą.
- Trzymaj się od niego tak daleko, jak tylko możesz.
  Per już się do nich zbliżał. Pomogli mu przedostać się
przez najtrudniejszy odcinek i pozwolili chwilę ode-
tchnąć.
  - Ależ tu zimno - jęknął.
  - Owszem, zimno. - Viljar otulił się kurtką.
  Belinda też się skuliła. Na otaczających ich ciemnych
skałach prawie nic nie rosło. Panował wilgotny chłód
i nieprzyjemny mrok, kamienie, na których siedzieli, były
mokre, wszystko wokół pozbawione życia i ponure, jakby
znaleźli się w krainie umarłych.
  - Gdzie znajduje się Głębia Marty? - zapytała Belin-
da. - Czy jesteśmy już blisko tego miejsca, gdzie kiedyś
Villemo zawisła na brzózce?
  - Nie, nie, to było jeszcze wyżej, pod tamtym stop-
niem wodospadu - wyjaśnił Per. - Musimy obejść tamto
zakole rzeki i pójść jeszcze kawałek dalej. I to dość
wysoko - zakończył wyraźnie mniej odważny.
  Viljar potwierdził skinieniem głowy.
  - Jeśli wszyscy są gotowi, to możemy ruszać.
  Kiedy już okrążyli zakole, które nurt rzeki wyżłobił
pomiędzy skałami, zatrzymali się zdumieni. Znajdowali
się przed ogromną wyrwą w litej ścianie, przez którą
wiekami przewalały się masy wody i kamieni. A nad ową
jamą wznosił się niedostępny z żadnej strony potężny
ustęp skalny, z którego rzeka staczała swoje wody w dół
potężnym wodospadem od czasu, kiedy siły natury
zaczynały rzeźbić norweską ziemię.
  - Głębia Marty musi znajdować się gdzieś tam na
górze, pod uskokiem - powiedział Per pobladłymi war-
gami.
  - Czy przed nami ktoś już tu kiedyś bgł? - zapytała
Belinda.
  - Nikt, nigdy! - odparł Viljar. - Nikt nawet nie
przypuszczał, że coś takiego jest możliwe.
  - I pod uskokiem też nie?
  - Nie. Z góry nie można się tam dostać w żaden
sposób. Jedyna droga to ta, którą idziemy. Ale i tu, zdaje
się, dalsze przejście jest zamknięte.
  Per westchnął.
  - Ani jakiegoś drzewka, ani krzaczka, żeby się przy-
trzymać. Może uda się znaleźć choćby wgłębienia w skale,
żeby oprzeć stopę...
  - Musimy sobie poradzić! - oświadczył Viljar. - W
każdym razie ja będę próbował. Choć nie twierdzę, że
bardzo mnie to cieszy.
  - Chcesz tam wejść? - dziwił się Per. - Nie dasz rady.
Naprawdę nie ma żadnej możliwości...
  - Ale ja muszę - odpowiedział Viljar stanowczo.
- Obiecałem...
  Nie dokończył, komu mianowicie obiecał.
  Belinda ukucnęła przy krawędzi ogromnej jamy wgpeł-
nionej wodą i przyglądała się pływającym w niej rybom.
  - Viljar - powiedziała po chwili jakby z namysłem.
- Mnie się zdaje, że na dnie, tam pod wodą, coś leży. To
wygląda chyba jak...
  Nie dokończyła zdania. Obaj mężczyźni podbiegli do
niej i wpatrywali się tam, gdzie pokazywała.
  - Patrzcie! To takie szarobiałe, widzicie?
  - O Jezu! - jęknął Per.
  - Znakomicie, Belindo! Dziękuję ci! - ucieszył się
Viljar. - Nie musimy już wspinać się wyżej.
  Pospiesznie zdjął buty i koszulę. Per przygotowywał
linę, którą ze sobą przynieśli.
  - Nic dziwnego, że jej nigdy nie znaleźli - westchnął.
  Belinda nie chciała patrzeć, ale nie mogła oderwać
wzroku od wypłukangch przez wodę szczątków biednej
Marty. Najpierw dostrzegla czaszkę, a potem rozrzucone
dokoła kości nóg i rąk. Czuła, że coś ją ściska za gardło.
Od dwustu lat zwłoki nieszczęsnej topielicy leżały w tym
kotle i wiry wodne obracały je na wszystkie strony. Jak to
dobrze, że Viljar je stąd nareszcie wydobędzie, i jak to
miło z jego strony, że pozwolił, by Belinda mu towarzy-
szyła.
  - Za nic na świecie nie wyrzekłabym się tej wyprawy
- powiedziała wzruszona.
  Viljar spojrzał na nią z uwagą.
  - Rozumiem, co masz na myśli - powiedział i powoli
zsunął się do wody.
  - Bardzo zimno? - zapytała.
  - Okropnie! Staram się nie dzwonić zębami, ale
przgchodzi mi to z trudem.
  Belinda uśmiechnęła się. Viljar zaczerpnął ogromny
haust powietrza i dał nurka w głąb. Wziął ze sobą worek
przyniesiony z dołu. Worek przywiązany był do liny,
której koniec trzymał Per. Sylwetka Viljara w wodzie
wyglądała niesamawicie.
  Szczerze mówiąc nie bardzo wierzyli, że w ogóle
cokolwiek znajdą. Tyle czasu już minęło. I nigdy by też
nie przypuszczali, że Marta znajduje się w takim miejscu.
Mieli jedynie nadzieję, że ciało wczepiło się w coś gdzieś
pod urwistgm brzegiem i bgć może uda im się odnaleźć
szkielet na jakiejś skalnej półce w pobliźu progu wodo-
spadu. Żadne nawet nie marzyło, że przyjdzie im to tak
łatwo.
  Viljar kilkakrotnie schodził na dno. Ryby były spłoszo-
ne i raz po raz któraś wyskakiwała ponad wodę. Jedna
spadła na skałę i Belinda musiała zsunąć ją z powrotem.
  W końcu Viljarowi udało się zebrać do worka wszyst-
ko, co leżało na dnie, i wyszedł na brzeg, przemoczony
i zmęczony.
  - Teraz musimy jak najszybciej zejść na dół - powie-
dział. - Nie możemy ryzykować, że tama nie wytrzyma
i woda runie na nas.
  Okazało się jednak, że po pionowej ścianie trudniej jest
zejść niż wejść. Przez cały czas musieli być bardzo ostrożni
i pomagać sobie nawzajem. Belinda nie przejmowała się
tym, że jej spódnica unosi się w górę, była teraz jedną
z nich. Oni zresztą też nie mieli jej nic do zarzucenia. Raz
Viljar musiał ją podtrzymać i mocno objął w talii. Uścisk
jego silnej, a teraz mokrej ręki sprawił dziewczynie
ogromną przyjemność. Ale jego twarzy zobaczyć nie
mogła. Przez cały czas fruwające spódnice przesłaniały
wszelki widok. Viljar obciągnął je w dół i uśmiechnął się
do Belindy po koleżeńsku, a zarazem z czułośeią.
  Belinda była uszczęśliwiona. Och, cóż za dzień! Niemal
tak samo piękny jak dzień ślubu Signe! A może nawet
jeszcze piękniejszy, bo wtedy Belinda była zaledwie
widzem. Poza tym zdążyła już zrewidować swoje poglądy
na temat szczęścia Signe. Podczas wesela Belinda uważała,
że Herbert Abrahamsen jest najwspanialszym narzeczo-
nym na świecie, bo wszyscy się nim tak strasznie za-
chwycali. Teraz jednak nie była już tego taka pewna.
Niezwykli ludzie z Grastensholm nauczyli ją myśleć
samodzielnie...
  Dzisiaj szczęścia Belindy nie zakłócało nic, nawet to, że
bardzo boleśnie skaleczyła nogę o wystający kamień.
  Viljar obejrzał ranę, ciągnącą się od kolana aż do
cholewki buta, i powiedział, że nic nie można zrobić,
dopóki nie zejdą na dół, ponieważ przede wszystkim
muszą się bardzo spieszyć. Ale wziął ją za rękę i przez
resztę drogi pomagał iść. Wkrótce znaleźli się przy
tartaku, gdzie wszyscy pozostali czekali na nich.
  - Już z powratem? - zdziwił się Heike. - Co, do
Głębi Marty nie można się dostać?
  Per obrócił się ostrożnie, pokazując worek, a Viljar
zapewnił ojca i dziadka, że wszystko w porządku. Zgro-
madzeni przywitali jego słowa brawami i zaczęli głośno
wołać do mężczyzn czuwających na górze przy tamie.
Heike wyprawił tam konnego posłańca z poleceniem, by
spuszczano wodę, a potem przyjrzał się uważnie zawarto-
ści worka.
  - Dużo tego nie zostało - powiedział. - Ale to są
szczątki ludzkie, ponad wszelką wątpliwość. Znakomicie
się spisaliście, wszyscy troje - pochwalił. - Vinga i ja
natychmiast pojedziemy do proboszcza i w najbliższych
dniach urządzimy pogrzeb. Myślę, że Marta ma jeszcze
w parafii jakichś krewnych. Viljar, ty jak najprędzej pędź
do domu, osusz się i przebierz! Per i Belinda także!
  Nie mieli wiele czasu, by sobie podziękować za
współpracę ani umówić na następne spotkanie. Mała
Lovisa została przywieziona z Lipowej Alei i jeden
z zagrodników odwiózł ją i Belindę do Elistrand. Po
drodze chłop nie przestawał mówić a duchach i upiorach.
Opowiadał tak makabryczne hrstorie, że chyba tylko on
sam mógł w nie wierzyć.
  Dopiero późnym wieczorem Belinda mogła opatrzyć
swoją skaleczoną nagę. Kiedy Herbert i jego mamusia
zobaczyli, co się stało, nie było końca złośliwym insynuac-
jom. Belinda jednak zdążyła się już nauczyć, że kiedy
wszelkiego rodzaju oskarżenia sypią jey się na głowę
niczym grad, najlepiej jest myśleć o czym innym. W ostat-
nim czasie zrobiła się na prawdę odporna na ich gadanie, aż
się sama sobie dziwiła. Nie wiedziała bowiem jeszcze, że
wiara i zaufanie, jakie inni człowiekowi okazują, są
najlepszym źródłem pewności siebie i wewnętrznej siły.
Ani że najłatwiej cudza złość może nas zniszczyć, jeśli, jak
Belinda, sami nie mamy poczucia własnej wartaści i uwa-
żamy się za gorszych od innych. Skoro człowiek przez całe
życie słyszy o sobie, że jest głupi i niezdarny, to taki
i będzie. A kiedy potem przyjdzie ktoś i powie, że jest co
najmniej tak samo mądry jak inni, to ów biedak będzie
musiał stoczyć ciężką walkę z samym sobą, zanim odważy
się uwierzyć w te piękne słowa. I jeśli walkę wygra, to
jakby się obudził do nowego życia. Belinda właśnie
walczyła.
  Dopóki znajdowała się w Elistrand, była "głupią
Belindą", która nie miała żadnych praw i wciąż prze-
praszała, że żyje. W towarzystwie Ludzi Lodu czuła się
wolna. Oni z szacunkiem słuchali tego, co mówi, a dla
Belindy było to niczym ciepły wiosenny deszcz dla
wysuszonej ziemi.
  Zdawała sobie sprawę z tego, że pani Tilda i jej syn ją
poniżają, ale nie miała dość siły, by im się przeciwstawić,
stawała się jak dawniej w rodzinnym domu pokorna,
zalękniona i nieszczęśliwa. I nic nie było w stanie tego
zmienić. Jeszcze nie.



  Pogrzeb Marty był bardzo uroczysty. W słoneczny
jesienny dzień, pełen złotych barw, na cmentarzu w Gras-
tensholm spotkała się niemal cała parafia. Kościół udeko-
rowano sośniną i czerwonozłocistymi liśćmi. Pastor bar-
dzo pięknie mówił o młodej kobiecie, która straciła życie
w takich tragicznych okolicznościach. Potem wszyscy
obecni zebrali się nad grobem wokół małej trumienki.
  Viljar z Ludzi Lodu rozglądał się za Beiindą, ale
nigdzie jej nie było. Przyszedł natomiast Herbert Ab-
rahamsen wraz z mamusią, oboje ubrani na czarno. Viljar
przysunął się da nich i zapytał cicho:
  - A gdzie jest Belinda?
  Herbert spojrzał na niego wyniośle i oświadczył
z godnością:
  - Nie wydaje mi się, żeby Belinda miala tu coś do
roboty!
  W lodowatych oczach Viljara pokazały się skry.
  - To Belinda odnalazła ziemskle szczątki Marty! Jeśli
ktokolwiek powinien tu dzisiaj być, to przede wszystkim
ona!
  Pani Tilda spoglądała na niego chłodno.
  - To nie wypada, żeby młoda dziewczyna okazywała
szacunek kobiecie, która była ladacznicą.
  - Ale państwo oboje okazujecie Marcie szacunek?
  - Nic podobnego!
  - Aha, więc przyszliście tu wyłącznie z ciekawości!
- zawołał Viljar i odszedł, nie czekając na odpowiedź.


  Uroczystaść dobiegła końca. Potomkowie rodzeństwa
Marty przyszli do Viljara podziękować za to, co on, Per
i Belinda uczynili. Rodzńna zawsze bardzo cierpiała z tego
powodu, że Marta nie spoczęła w poświęconej ziemi.
Viljar bąkał coś pod nosem zmieszany, uśmiechał się do
nich, ale w głębi duszy wrzał z wściekłości na Ahraham-
senów. Biedna Belinda, jak musi jej być przykro! I to była
jego wina, bo nie zatroszczył się na czas, żeby mogła
przyjść.
  Patrzył na wyniosłe, ciemne sylwetki Herberta i pani
Tildy, kiedy wychodzili z cmentarza.
  Przeklęci "zabijacze radości", myślał z goryczą.
  Ale Abrahamsenowie byli dużo bardziej niebezpieczni,
niż przypuszczał. Nie miał bowiem pojęcia o tym, że
Herbert stał się bardzo czujny, kiedy zauważył zaintereso-
wanie Ludzi Lodu dla Belindy. Herbert nie należał do
takich, którzy mogą, w ich przekonaniu, ponieść stratę na
honorze. Nie ścierpiałby czegoś takiego. Jak większość
ludzi bez charakteru był mściwy, pamiętliwy i nie wahał
się zadać ciosu poniżej pasa. Czyżby ten szalony Viljar
z Ludzi Lodu okazywał Belindzie szczególne zaintereso-
wanie? A co ona na to? Jakkolwiek było, Herbert nie mógł
dopuścić, żeby rywal go ubiegł.
  Herbert Abrahamsen miał chytry plan.
  I nic sobie nie robił z tego, że jest to plan podstępny.





        ROZDZIAŁ VI


  Po pogrzebie Ludzie Lodu wrócili do Grastensholm
i do Lipowej Alei.
  Kiedy wieczorem Heike chodził po domu, by spraw-
dzić wszystko i pozamykać drzwi na noc, nagle pojawił się
przy nim mroczny cień. To ów niesamowicie wysoki
mężczyzna, jakby wydłużony, wisielec, przywódca szare-
go ludku.
  W domu panowała cisza, wszyscy zdążyli się już
położyć. Tylko lampa w hallu i latarnia w ręku gos-
podarza rozpraszały mrok.
  Heike skrzywił się, nieprzyjemnie zdziwiony pojawie-
niem się niepożądanego towarzysza, ale powiedział "dob-
ry wieczór" i zapytał, o co chodzi. Wisielec uśmiechnął się
tym swoim krzywym uśmieszkiem, który nie wróżył nic
dobrego.
  - Zabrałeś mi jedno z moich. Jedna dusza ubyła
z mojej gromadki!
  - Marta sama sobie tego życzyła. Nigdy nie popełniła
przestępstwa. To niesprawiedliwe, że została skazana na
poniewierkę.
  Upiór spoglądał na niego ze złością.
  - W gromadzie zapanował niepokój.
  - A co, może jest więcej takich, którzy pragną być
pochowani w poświęconej ziemi? - zapytał Heike agre-
sywnie. - Może nawet ty sam?
  - Nie, dziękuję! - syknął tamten. - Mnie się tutaj
powodzi znakomicie. A poza tym nie znaleźlibyście już
moich zwłok. Zresztą jest wśród nas załedwie kilkoro
takich, jak to powiedziałeś, niesprawiedliwie skazanych
na poniewierkę, niewinnych ofiar, które nie dostąpiły
zbawienia, choć na to nie zasłużyły.
  - Na przykład te dwie dziewczynki?
  - Tak, one do nich należą. Ale one zostały po-
zbawione życia tyleset lat temu, że już dawno wszelki ślad
po nich zaginął.
  - Ale może mógłbyś powiedzieć, gdzie zostały po-
chowane, to ksiądz by przynajmniej poświęcił to miejsce.
  - No wiesz co? A poza tym to one sobie wcale nie
życzą innej egzystencji niż ta, którą teraz wiodą. One się
bardzo dobrze czują w Grastensholm.
  Heike się zdenerwował.
  - Ty wiesz, że wasz czas w Grastensholm wkrótce się
dopełni!
  - Spokojnie, spokojnie - wisielec uśmiechał się szy-
derczo. - Biorąc pod uwagę długowieczność Ludzi Lodu,
to ty jesteś jeszcze całkiem młodym człowiekiem. Ile ty
masz lat? Siedemdziesiąt cztery? Cóż to za wiek? Tylko
dbaj o siebie, żebyś żył jak najdłużej!
  - Ale ty obietnicy dotrzymasz? Po mojej śmierci
się stąd wyniesiecie! Dokładnie w momencie, kiedy
moja trumna znajdzie się za progiem, ma was tu nie
być!
  - Jasne, jasne! A twój wnuk? Jest teraz zadowolony?
Już nie będzie miewał nocnych odwiedzin, sam się o to
zatroszczył.
  Twarz Heikego przybrała surowy wyraz.
  - Ja naprawdę nie wiem, co mam powiedzieć o tych
nocnych wizytach. Była przecież umowa, że żadne z was
nie może przekraczać progu naszych sypialni. Marta
naruszyła umowę. Chociaż z drugiej strony cieszymy się,
że mogliśmy jej pomóc. Więc tym razem puszczę rzecz
całą w niepamięć. Ale pilnuj lepiej swoich podopiecznych!
Niektórzy z nich robią się bezczelni.
  - Każdy się czasem może potknąć - powiedział upiór
sunąc po schodach, jakby stopnie nie istniały. W hallu na
górze rozpłynął się w mroku.
  Heike stał zaciskając zęby i patrzył w ślad za nim. Boże,
Boże, co myśmy zrobili, Vinga i ja? Po co myśmy
sprowadzili tę hołotę do Grastensholm? No, może hołota
to nie jest właściwe określenie, nie wszyscy z nich są
przestępcami, choć o wszystkich można powiedzieć:
potępieni. I, z drugiej strony, choć przyczynili nam wielu
zmartwień, to trzeba przyznać, że dzięki nim Grastens-
holm kwitło w ostatnich latach, zadbane, dobrze utrzyma-
ne.
  Heike wielokrotnie żałował, że zdecydowaii się wtedy
z Vingą na złożenie wiosennej ofiary. Teraz także śmier-
telnie bał się przyszłości. Czuł, że nie trzyma już szarego
ludku w ryzach tak jak dawniej. Musi uważać, być
bardziej czujny.
  Z ciężkim sercem wszedł po schodach i minął sypialnię
Viljara. Zdumiewające! Ten chłopiec milczał na temat
ducha przez tyle lat! Z jakiej to gliny został ulepiony ten
jego niepokorny wnuk, mający swe korzenie także w El-
dafjordzie?
  Viljar też jeszcze nie spał. Słyszał kroki Heikego. Leżał
wsłuchując się w ciszę, rozkoszując się spokojem, którego
w tym pomieszczeniu nagdy nie zaznał. Tak, to ja
uwolniłem moją sypialnię. Upiór zniknął na zawsze.
Pobłogosławiony.
  Ta świadomość niosła ukojenie.


  Pani Tilda krążyła ipo domu. Pilnowała tej okropnej
smarkuli, która zastawiała sidła na jej syaa.
  Wciąż jeszcze pani Tilda miała władzę nad Herbertem,
uświadomiła sobie to poprzedniego dnia, kiedy zwymyś-
lała Belindę, że nie założyła pokrowca na jedno z krzeseł
w salonie, a ta bezwstydnica miała czelność jeł odpys-
kować! Oświadczyła niewinnym tonem, że przecież pani
Tilda dopiero co powiedziała, żeby zaczekać z pokrow-
cem, bo obluzował się gwóźdź przytrzymujący obicie
krzesła i trzeba go umocować.
  Herbert wszystko słyszał i kategorycznie zakomuniko-
wał, że matka nigdy się nie myli, więc gadanie Belindy to
zwyczajne wykręty.
  Herbert zatem ciągle należy do niej, do mamusi!
  I nadal tak będzie!
  A tej dziewczyny trzeba się jak najszybciej pozbyć
z domu. Chociaż na razie nie jest bardzo groźna. Herbert
jest silny i dzielnie odpiera ataki, to jej dziecinne uwiel-
bienie nie robi na nim wielkiego wrażenia.
  Ale trzeba być czujnym!
  Tylko że, mój Boże, pani Tilda otrzymała właśnie
niezwykłe zaproszenie! Od samej pani asesorowej! Komuś
takiemu nie można po prostu odmówić.


  Herbert siedział i bębnił radośnie palcami w kolana.
Mama wychodzi z domu! Mama wychodzi! A on nie
pójdzie, chociaż też został zaproszony. Będzie ten
jeden jedyny raz nieposłusznym chłopcem, już tak
dawno mu się to nie zdarzało. Będzie miał "ból
głowy". "Ta moja migrena, wiesz, mateńko! Och, nie
mogę się ruszyć! Jestem chory, taki okropnle chory!
Tak, mamusiu, połóż rękę na moim czole! Och, co za
ulga!"
  Tilda była zbita z tropu. Powinna pójść czy nie
powinna? Może jednak powinna?
  W końcu wymyśliła rozwiązanie w pewnym stopniu
kompromisowe. Herbert odwiezie ją do asesorostwa, sam
przyznał, że na taki wysiłek może się zdobyć. Później,
o odpowiedniej porze, przyjedzie ją zabrać. Pod nieobec-
ność matki będzie leżał w łóżku. Musiał jej to solennie
obiecać.
  Herbert obiecał. Jest przecież chory, tak strasznie chory!
  Jak ustalili, tak zrobili. Herbert odwiózł matkę do
asesorostwa i co koń wyskoczy wrócił do domu.
  Obmyślił niezwykle staranny plan. Od jakiegoś czasu
już wiedział, że nie da się uwieść Belindy zwykłymi
metodami, bo na to ona jest po prostu za głupia. Nie
można jej było zwabić do łóżka pięknymi słówkami, bo
wbiła sobie do tego swojego kurzego móżdżku, że
powinna zachować cnotę aż do wesela.
  Jeśli jednak o niego chodzi, to z Belindą żadnego
wesela nie będzie. Właśnie dopiero co znalazł sobie
świetną kandydatkę na żonę z bardzo bogatej rodziny.
Jedną z tych dziewcząt, których jego matka z niewiado-
mych powodów tak nienawidzi.
  Najpierw jednak Herbert zdobędzie Belindę!
  Chodzi już przecież wokół niej tyle tygodni i czasami
ma na nią taką ochotę, że aż czuje mrowienie w palcach
i nie tylko. Żeby ją obłapiać, utonąć w jej rozkosznych
objęciach.
  I nareszcie dziś wieczór się to stanie! Dzięki jego
genialnemu, podstępnemu planowi! Na samą myśl o tym
zaczynał ciężko dyszeć i pociły mu się ręce.
  Herbert otworzył drzwi do dziecinnego pokoju.
  Belinda odwróciła się przestraszona. Dziecko właśnie
zasnęło i ona wzięła się do sprzątania. Chciała pozbierać
wszystkie ubranka, zanieść brudne rzeczy do prania, ale
już było za późno, bo przyszedł on.
  - Myślałam, że pan jest chory, panie Abrahamsen
- szepnęła Belinda.
  Herbert oblizał wargi.
  - Już mi znacznie lepiej. Chciałem... chciałem ci coś
powiedzieć, Belindo.
  - Bardzo proszę!
  - Nie tutaj! - syknął niecierpliwie. - Wyjdźmy do
hallu.
  Belinda odłożyła dziecinne ubranka i wyszła za nim.
Nie wiedziała, że Herbert zwolnił służbę na dzisiejszy
wieczór. Myślała tylko, że w hallu jest bezpieczniejsza niż
gdzie indziej. Ciągle kręciło się tu mnóstwo ludzi.
  - Chodź, chodź, usiądź tutaj - jąkał się Herbert,
wskazując małą, twardą kozetkę. Belinda posłusznie
usiadła na samej krawędzi i zdawała się nie zauważać, że
Herbert wyciągnął rękę na oparciu za jej plecami.
  - Teraz usłyszysz coś bardzo dziwnego, Belindo
- zaczął. - Dzisiejszej nocy miałem niezwykły sen. Śniła
mi się Signe.
  Zwróciła się gwałtownie ku niemu.
  - Signe? - zapytała przerażona.
  Nieustannie aktywne sumienie Belindy przez ostatnich
kilka dni znajdowało się jakby w uśpieniu. Teraz ocknęło
się do życia. Och, mój Boże! Przecież ona nawet nie
wspomniała ostatnio o Signe! To straszne, żeby zapom-
nieć o ukochanej biednej siostrze!
  - Tak, tak, Signe! - wzdychał Herbert z tragiczną
miną. - Przyszła do mnie w mroku nocy... A wiesz,
najlepiej będzie, jak ci pokażę, gdzie ona stała...
  Wstał i poszedł ku drzwiom swojego pokoju. Belinda
szła za nim jak w transie, bo przecież skoro Signe tu była,
to musi dowiedzieć się wszystkiego. O Boże, a jeśli Signe
się na nią gniewa?
  Herbert otworzył i w nos Belindy uderzył ciężki,
dławiący zaduch, mieszanina perfum, olejku do włosów
i nie wietrzonego męskiego pokoju. Ogarnęła ją fala
mdłości, ale się opanowała. Na stole kopciła mała lamp-
ka.
  - Tutaj stała - wskazał Herbert z dramatycznym
westchnieniem. - Dokładnie tutaj, a ja leżałem w łóż-
ku...
  Belinda próbowała wyobrazić sobie tę scenę.
  - Czy Signe coś powiedziała?
  - Czy powiedziała? Przecież ona właśnie po to przy-
szła, żeby ze mną porozmawiać!
  Sumienie dręczyło Belindę. Co takiego zrobiła?
W czym zawiniła?
  - Nasza droga Signe była dla mnie bardzo dobra,
możesz mi wierzyć, patrzyła na mnie tak łagodnie,
a potem powiedziała: "Kochany Herbercie, serce mi się
kraje, kiedy widzę, jak strasznie cierpisz w samotności!
Chcę, żebyś porozmawiał z moją siostrą Belindą."
  - Ach, tak? - jęknęła Belinda przestraszona. Wróciła
teraz całkowicie do swojej dawnej roli osoby pozbawionej
poczucia własnej wartości.
  - Tak, tak właśnie było - potwierdził Herbert uro-
czyście. - Signe chce, żebyś była dla mnie dobra. Żebyś
mi była posłuszna.
  - Ale... ja naprawdę się staram być miła - odparła
Belinda żałośnie. Czy mimo wszystko Signe nie jest z niej
zadowolona? - I staram się wszystko robić tak, jak pan
sobie życzy, panie Abrahamsen.
  - Nie wszystko, Belindo. Nie wszystko! Signe prosiła,
żebym ci przekazał od niej pozdrowienia i powiedział, że
skoro czuję się teraz taki samotny, to ona życzy sobie,
żebyś zajęła jej miejsce.
  - W jaki sposób? Jak pan to sobie wyobraża, panie
Abrahamsen?
  Uff, głupie cielę! Czy ona naprawdę niczego nie
rozumie?
  - Chodzi o to, że powinnaś być dla mnie jak żona.
Zająć jej miejsce. Taka jest wola Signe.
  Belinda starała się zrozumieć.
  - Miałabym nosić kiucze i w ogóle...? Ale przecież
pani Tilda ma klucze!
  - Nie, nie, nie chodzi mi o klucze, ale żebyś była dla
mnie miła.
  Patrzyła na niego przestraszona bez słowa.
  - Może mogłabyś dać mi syna... - próbował dalej.
  Ale te słowa nie padły na podatny grunt, widział to
wyraźnie. Dziewczyna była tylko coraz bardziej spłoszo-
na.
  - Nie, nie chodzi o żadnego syna. Tylko żebym zaznał
u ciebie radości.
  Belinda sprawiała wrażenie, że zaraz zerwie się z miejs-
ca i ucieknie. Och, nie teraz. Nie teraz, kiedy już ją prawie
złowił w pułapkę.
  - Właśnie tak - ciągnął. - Pozwól mi się objąć. Signe
tego chciała.
  Ostrożnie położył jej rękę na ramieniu. Odór zastarza-
łego potu sprawił, że Belinda odskoczyła jak oparzona.
  - No, no, to nie jest straszne, to jest rozkoszne.
Rooozkoszne! Signe zawsze to lubiła, bardzo lubiła,
żebym ją głaskał, o tak, po piersiach.
  Oooch! Ona miała cudowne piersi, myślał Herbert.
Takie kuszące, że topniałem przy niej jak wosk.
  Belinda stała niczym słup soli za murami Sodomy. Była
śmiertelnie przerażona, myśli kłębiły jej się w głowie. Czy
Signe naprawdę czegoś takiego od niej oczekuje? Żeby to
wstrętne, tłuste dziadzisko ją obłapiało, tak że dostawała
mdłości? Nie rozumiała z tego nic a nic!
  Herbert zrobił krok do tyłu i przyglądał jej się
krytycznie
  - Nie, czegoś mi tu brakuje. Dlaczego nie masz na
sobie swojej czarnej, żałobnej sukni?
  - Och, bardzo przepraszam - szepnęła Belinda. - By-
ło mi w niej za gorąco. A poza tym myślałam, że to nie ma
znaczenia. Ta granatowa też jest przecież ciemna!
  - Suknia ma być czarna! - powiedział ostro. - Zupeł-
nie czarna. Natychmiast się przebierz!
  - Panie Abrahamsen, ja nie wiem...
  - Signe była bardzo stanowcza - oświadczył i zmarsz-
czył brwi tak, że utworzyły jedną linię. - Chyba nie
chcesz, żeby na tamtym świecie nie zaznała spokoju?
  Tak jak Marta? Och, nie! Belinda pospiesznie pobiegła
do swojego pokoju.
  - Pójdę z tobą! - zawołał Herbert.
  - Nie, nie! Nie wolno mi przyjmować męskich wizyt
w pokoju, tak mama powiedziała!
  - Dobrze! Ale zaraz tu wróć!
  Kiedy Belinda znalazła się już u siebie, niepewna, co
zrobić, przestępowała z nogi na nogę, wpychała wszyst-
kie palce do ust, to znów chwytała się za głowę, jęczała
"och" i "nie", i "co mam zrobić, kochana Signe?
Dlaczego prosisz mnie o takie rzeczy? Dlaczego nie mogę
stąd uciec?" Mimo wszystko za nic na świecie nie
chciałaby zawieść zmarłej siostry. Co to, to nie! Po prostu
nie mogła.
  Po pewrlym czasie Belinda, sztywna, nie rozurniejąc,
o co w tym wszystkim chodzi, wróciła do pokoju
pana Abrahamsena, ubrana w swoją zwykłą żałobną
suknię.
  Herbert, który tymczasem zdjął marynarkę, a teraz
rozpinał kamizelkę i koszulę, obejrzał ją od stóp do głów
z wyrazem zadowolenia na twarzy.
  - O, widzisz, tak jest dużo leprej. Zaczekaj chwilkę...
  Podszedł bliżej, podniósł wysoko kołnierzyk sukni
i zapiął mocna.
  - Tak, o, tak! Nie, jeszcze czegoś brak.
  Wybiegł i za chwileczkę pospiesznie wrócił z dużą
srebrną broszką, którą zapiął jej pod szyją. Belinda
poznała broszkę. Własność pani Tildy...
  Z coraz większgm wysiłkiem opanowywała mdłości.
  - Tak dobrze! Nie, jeszcze poczekaj... - Znowu
podszedł do Belindy, ujął jej ręce i ułożył nisko na piersi,
właściwie na wysokości żołądka. - Tak powinno być!
Signe by chciała, żeby tak było!
  Belinda zobaczyła przez chwilkę własne odbicie
w dużym lustrze i zadrżała. Czy pan Abrahamsen
żartuje sobie z niej? Nigdy w życiu Signe nie chciałaby
czegoś takiego! Belinda była przecież teraz podobna
do... Uff, nie!
  Wystarczgło jednak spojrzeć na Herberta, żeby się
przekonać, że on wcale nie żartuje. Patrzył na nią
maślanymi oczynza, z na wpół otwartymi ustami, i dyszał
ciężko.
  - Myślę, że powinnam zdjąć tę broszkę... - zaczęła
Belinda drżącym głosem.
  - Nie, nie! Niczego nie ruszaj! - zawołał Herbert
coraz bardziej podniecony. - No, no chodź tutaj, Signe
tego od ciebie oczekuje. Że usiądziesz tu przy mnie na
łóżku...
  Signe? Nie zazna spokoju? Niezadowolona z Belindy?
Pokonując wewnętrzny opór, usiadła na łóżku.
  Och, ale co on robi? Gładzi jej nogę, coraz wyżej
i wyżej !
  - Au, ja się tam przecież skaleczyłam - jęknęła.
  - Tak, tak! I właśnie dlatego chciałem zobaczyć
- odparł Herbert trzeźwo. - Oj, oj, jak to musi boleć
tę słodką nóżkę! Ja troszkę podmucham, ochłodzę ra-
nę...
  Zaczął całować jej nogę. Belinda miała ochotę go
kopnąć, z trudem się opanowała. Tak rozpaczliwie prag-
nęła wiedzieć, czego Signe od niej oczekuje. Bo Belinda
zawsze wierzyła ludziom. Teraz też wierzyła Abraham-
senowi. Dla niel słowo "kłamstwo" było czymś cał-
kowicie obcym i niepojętym.
  - Mmm - mruczał Abrahamsen zachwycony. - Po-
drap swojego małego chłopczyka po głowie. Już tak
dawno...
  Belinda była kompletnie oszołomiona. Czyżby Signe
naprawdę...?
  Nie mogła się zmusić do żadnego ruchu. Siedziała
sztywna z obrzydzenia.
  Teraz Herbert całował jej kolana. Ona, odchylona w tył
jak tylko mogła najbardziej, wyciągała w górę ręce, jakby
chciała się unieść, i spoglądała ze wstrętem na błyszczące
od oliwy, mocno już z tyłu przerzedzone włosy Ahraham-
sena, który sapał, ślinił się i parskał nad jej kolanami.
  - Panie Abrahamsen, ja myślę...
  - Signe chce - stękał. - Signe chce.
  Ale kiedy jego ręce zaczęły się gorączkowo przesuwać
wyżej i wyżej, do punktu, o którym Belinda nawet myśleć
nie mogła, wrzasnęła ze strachu i obrzydzenia i próbowała
się wyrwać. Abrahamsen jednak leżał na niej jak worek
popiołu, nie zwracał już uwagi na nic, całkowicie opano-
wany żądzą. Całym ciężarem przygniatał ją do łóżka
i starał się rozewrzeć jej kolana. Zupełnie nie miała
pojęcia, kiedy zdążył zerwać z siebie ubranie.
  Teraz już nie myślała o Signe, teraz za wszelką cenę
chciała się uwolnić. Próbowała krzyezeć, ale on albo
przyciskał jej usta ręką, albo wpijał w nie swoje oślinione
wargi. Belindzie zbieralo się na wymioty, dusiła się
z braku powietrza, w końcu jednak i on musiał zacząć
oddychać i jakoś udało się jej uwolnić usta. Przez sekundę
mignął jej tłusty zadek Abrahamsena, teraz już całkiem
goły. Herbert dusił ją i wciąż próbował wcisnąć kolana
pomiędzy jej nogi. Zastygła na moment w najwyższej
trwodze, a potem z całych sił ugryzła.
  Natrafiła na ucho. Abrahamsen wydał z siebie okropny
ryk i złapał się za bolące miejsce. To wystarczyło, żeby
Belinda zdążyła się wyswobodzić. Wyślizgnęła się spod
przygniatającego ją ciała i ze szlochem rzuciła się ku
drzwiom, a Herbert nie mógł jej złapać, bo zaplątał się we
własne kalesony. Belinda zatrzasnęła drzwi i zaparła je
z zewnątrz krzesłem. Przez chwilę powinno trzymać.
Pobiegła na oślep w dal po schodach, starając się
podciągnąć majtki, które Abrahamsen ściągnął jej prawie
do kolan. Wiązanie było w strzępach, ale jakoś je
prowizorycznie umocowala. Przez cały czas pluła krwią,
tą obrzydliwą krwią z ucha Abrahamsena. Na samo
wspomnienie tego, co się stało, dostawała mdłości.
Myślała jedynie o ucieczce, o tym, żeby znaleźć się jak
najdalej stąd. Zerwała z siebie znienawidzoną broszkę
i cisnęła ją na podłogę w hallu, po czym wybiegła na dwór,
a drzwi zamknęły się za nią z łoskotem. Była wolna!
  Powietrze! Świeże powietrze na twarzy! Żadne kró-
lewskie bogactwa nie mogły się teraz mierzyć z radością
oddychania świeżym powietrzem. Belinda wciągała je
łapczywie głębokimi haustami.
  Biegła nieustannie. Jak najdalej od Elistrand, do
Grastensholm. Powiedzieli przecież, że gdyby potrzebo-
wała pomocy, może zwrócić się do nich. Tak mówili.
  Pan Abrahamsen musi nie być całkiem przy zdro-
wych zmysłach, żeby się tak zachowywać! Bogu dzięki,
że Signe nie żyje i nie musi być narażona na coś
podobnego.
  A może...?
  Nagle o mało nie została stratowana przez galopują-
cego konia. Jeździec powściągnął gwałtownie wierz-
chowca, chyba jeszcze bardziej przestraszony niż ona.
Wściekły głos zaczął jej wymyślać, ale Belinda tego
dnia nie była już w stanie znieść więcej. Upadła na
ziemię w przydrożne zarośla i wybuchnęła rozpaczli-
wym szlochem, niezdolna już do spotkania z kimkol-
wiek.
  Wszyscy są ciągle źli na głupią Belindę.
  Viljar z Ludzi Lodu zeskoczył z konia i ukląkł przy
niej.
  - Co ci się stało, na miłość boską? - pytał drżącym
głosem, przerażony, że tak mało brakowało, a byłby ją
rozjechał. Był tym tak zdenerwowany, że zaczął do niej
przemawiać łagodnie, niemal czule.
  - Ja nie mogę... Nie mogę tam wrócić. Ale Lovisa...
- szlochała Belinda.
  Viljar ujął ją mocno za ramię.
  - Powiedz nareszcie, co się stało? I dlaczego tak
wyglądasz? - Było ciemno, ale gdy jej dotknął, stwierdził,
że suknię ma podartą. - Belindo, odpowiadaj!
  Ona jednak nie była w stanie o tym mówić. I wciąż ze
zmęczenia nie mogła wydobyć głosu. Viljar zapalił zapał-
kę i w jej mdłym światełku zobaczył twarz dziewczyny.
Pospiesznie przesunął płomyk w dół, żeby spoj rzeć na całą
postać.
  - Mój Boże - szepnął. A potem ogarnięty wściekłoś-
cią wrzasnął na cały głos: - Mój Boże!
  Belinda ukryła twarz w dłoniach i szlochała:
  - On był taki obrzydliwy! Ja za nic nie chciałam robić
tych wstrętnych rzeczy!
  - Masz krew na wargach. Co...?
  - Och, tu nic. Ugryzłam go w ucho. Dzięki temu
udało mi się uciec. On zachowywał się jak głupi!
  - Belinda! Belinda! - Viljar potrząsał ją za ramię.
- Czy on ci coś zrobił? Czy udało mu się?
  - Zachowywał się jak wariat - szlochała. - A ja nic
nie rozumiem, nic nie wiem o takich sprawach. Ale mu
uciekłam.
  Patrzył na nią z niedowierzaniem.
  - Myślę, że chyba naprawdę nic ci nie zrobił, ale nie
jest to jego zasługa. - Viljar wstał. - Ta przeklęta świnia!
Czy on nie widzi różnicy między zwyczajnymi dziew-
czynami a... Panie Boże, Belindo! Mógłbym go udusić
gołymi rękami, mógłbym...
  Umilkł bezsilny.
  - Co ja mam teraz zrobić? - załkała Belinda. - Od-
powiadam przecież za małą Lovisę, ale jedyne, czego
pragnę, to znaleźć się w Grastensholm. Przynajmniej dziś
wieczorem. Za żadne skarby nie wrócę do domu, nie
mogę!
  - Wcale nie musisz tam wracać. Tylko że babci
i dziadka nie ma dziś wieczorem, poszli na przyjęcie do
asesarowej. Moi rodzice zresztą też, tak że i w Lipowej
Alei nikogo nie ma. I to akurat dzisiaj! Co my zrobimy?
  - Pani Tilda też poszła do asesorowej - łkała Belinda.
- Dlatego to wszystko się stało, bo jej nie ma w domu.
I on powiedział, że to Signe chce, żebym ja...
  Viljar znowu zapłonął gniewem. Zdjął z siebie pelerynę
i ukrył nią Belindę.
  - Proszę! Otul się szczelnie i poczekaj tu na mnie.
  - A jeśli on mnie znajdzie? - jęknęła żałośnie.
  - Nie znajdzie, nie bój się! Już ja się o to zatroszczę.
Ale schowaj się wśród drzew, to będziesz się czuła
bezpieczniejsza. I uporządkuj ubranie najlepiej jak po-
trafisz, będziesz musiała jechać ze mną, nie ma innej rady.
Zaraz do ciebie wrócę. I znajdę kogoś do opieki nad
Lovisą.
  Potem zawrócił konia i ruszył z kopyta. Ku Elistrand.
  Belinda odeszła parę kroków od drogi, znalazła jakieś
miejsce, gdzie mogła wygodnie usiąść, i otuliła się
szczelnie ciepłą peleryną. Dla Viljara było to okrycie dość
krótkie, Belindzie wystarczało w zupełności. Wtuliła nos
w miękki kołnierz i zaciągnęła się przyjemnym męskim
zapachem, w niczym nie przypominającym odoru Ab-
rabamsena... Nie, o tamtym nie mogła nawet myśleć, zaraz
robiło jej się mdło.
  Miała jechać gdzieś z Viljarem. Co za niespodzianka!
Ale dokąd? Dokąd on się wybiera tak późno? Miała
nadzieję, że nie do asesorostwa. Tam przecież jest pani
Tilda. A jej widoku Belinda by nie zniosła. Nie dzisiaj!
  A co będzie późńiej? Boże drogi, co się z nią stanie?
  Próbując doprowadzić do porządku swoją poszarpaną
sukienkę, zaczęła rozmyślać o tym, co zaszło. A im dłużej
myślała, tym bardziej czuła się nieszczęśliwa i sponiewie-
rana.
  No! Teraz może się pokazać ludziom. Ułożyła fałdy
sukni tak, żeby nie było widać rozdarcia. Musi przecież
wyglądać ładnie, skoro ma iść razem z Viljarem z Ludzi
Lodu, to oczywiste!
  Czas płynął, ale Belinda miała się nad czym zastana-
wiać. Wstydziła się swojego zachowania, niekiedy uśmie-
chała się na myśl o własnej głupocie, ale przecież nikt jej
nigdy niczego nie powiedział o takich rzeczach. "Głupia
Belinda", z nią nie warto rozmawiać o poważnych
sprawach. Wyśmiewać się z niej, o, to tak! Opowiadać
idiotyczne historie, o bocianie na przykład, albo mówić:
"Wystrzegaj się, Belindo, zalotników, bo oni zostawiałą
znaki i mama o wszystkim się dowie!" Albo: "Gdzieś ty
była, Belindo? Masz słomę we włosach! Chyba nie leżałaś
z jakimś parobkiem w oborze?" A jak się wtedy wszyscy
śmiali! Ile było chichotów za jej plecami!
  Z żalu nad sobą rozpłakała się znowu. To wcale nie jest
takie zabawne być pośmiewiskiem dla wszystkich. Żeby
nie wiem ile sobie tłumaczyła, że ktoś przecież musi
odgrywać w rodzinie taką rolę, i tak zawsze ją to bołało.


  W Elistrand w małym pokoiku za kuchnią obudziła się
kucharka, a zaraz potem dziewczyna kuchenna. Usiadły
obie na łóżkach, dziewczyna ściągnęła czepek z głowy
i zapaliła świeczkę. Spoglądały na stebie przestraszone.
  - Boże, zmiłuj się! - szepnęła kucharka. - Czy oni
świnie szlachtują po nocy?
  - To pan Abrahamsen tak wrzeszczy! - jęknęła jej
pomocnica.
  - Zatwardzenia dastał czy co?
  - Nie, posłuchaj...! Ktoś go bije. Słyszysz, jaki jest
przerażony?
  - O Jezu! - jęknęła kucharka i wysunęła spod pierzy-
ny swoje pokryte żylakami nogi. - Co się tam, na miłość
boską, dzieje?
  Pospiesznie włożyły ubrania, potem pobiegły do kuchni.
  Teraz w domu Panowała cisza. Przez chwilę obie stały
w milczeniu, wyciągając przed siebie świecę, jakby mogła
je ochronić przed niespodziewanym ciosem, niepewne,
w którą stronę pójść.
  - Gdzie jest pokojówka? - spytała kucharka szeptem.
  - Kari? Myślę, że poszła gdzieś ze swoim narzeczo-
nym, tym od zagrodnika. Widziałam, jak się wymykała
z domu zaraz po kolacji. Ani chybi do niego szła.
  Skuliły się obie pod ścianą, bo na korytarzu rozległy się
ciężkie kroki. Ktoś otworzył drzwi do kuchni.
  - Jest tu kto? - zapytał obcy władczy głos, który
w dalszym ciągu wibrował z wściekłości. - Ach, wy
jesteście! Bardzo dobrze! Będziecie musiały dopilnować
w nocy dziecka. Panienka Belinda nie wróci do domu,
a pan Abrahamsen jest... niedysponowany.
  Po czym wyszedł trzaskając drzwiami.
  Obie kucharki patrzyły na siebie długo.
  - Wariat z Grastensholm - szepnęła młodsza, wy-
trzeszczając oczy. - Jak to on się nazywa?
  - Viljar z Ludzi Lodu. No tak, teraz to się chyba
naprawdę zanosi na awanturę!


  Słysząc stukot końskich kopyt, Belinda wstała i wyszła
na drogę. Starała się usunąć z twarzy ślady łez. Uporządko-
wała jak mogła włosy, przecze`sując je palcami. Idiotyczny
kok, który jej Herbert związał na karku, rozpuściła jeszcze
na schodach w Elistrand. Viljar zatrzymał się przed nią.
  - No, i jak się czujesz?
  - Lepiej - odparła zapłakana. - Już się trochę uspo-
koiłam.
  - W porządku. Zadbam, żeby cię już więcej nikt nie
zaczepiał. Chodź, wskakuj na konia tu przede mną.
Musimy pędzić, już i tak jestem spóźniony.
  Wdrapała się na siodło i usiadła, trzymając się kur-
czowo, żeby nie spaść. Kiedy Viljar objął ją w pasie,
zadrżała, ale czuła się zupełnie inaczej niż wtedy, kiedy
Abrahamsen próbował ją obejmować. Bliskość Viljara
sprawiała jej przyjemność.
  Przez chwilę jechali w milczeniu. Minęli kościół
i wkrótce znaleźli się poza granicami Grastensholm.
Belinda nie znała na tyle okolicy, by zorientować się,
dokąd jadą.
  Widziała, że Viljar jest bardzo wzburzony i że nie może
się uspokoić.
  - Ty jesteś muim przyjacielem, prawda? - zapytała
nieśmiało.
  - Tak, oczywiśćie.
  - Mogę rozmawiać z tobą szczerze?
  - Chyba na tym właśnie polega przyjaźń?
  - Tak.
  Znowu zamilkła na jakiś czas. Precyzyjne formułu-
wanie myśli nigdy nie było najmocniejszą stroną Belin-
dy.
  - Byłam bardzo głupia - zaczęła.
  - W jakim sensie?
  - Och, trudno mi to wytłumaczyć. Wiesz, ja po prostu
nic nie wiedziałam.
  - O czym?
  - Chodzi o to, że nikt mi nie wytłumaczył. Zawsze
mówili, że jestem za głupia, żeby zrozumieć. I mama była
taka zagniewana, kiedy zapytałam, skąd się wzięło dziecko
Signe. Naprawdę byłam strasznie głupia.
  - A teraz już wiesz?
  - Nie. Nie wiem, ale się chyba domyślam. To ma coś
wspólnego z pożądaniem, prawda?
  Było to dość dziwne wyrażenie jak na nią. Viljar poczuł
głębokie współczucie dla tej nieszczęsnej dziewczyny, dla
której nikt nigdy nie miał czasu, z którą nikt się nie liczył.
  - Ja bym raczej powiedział, że to powinno mieć
związek z miłością - zaczął ostrożnie. - Pożądanie może
udczuwać każdy, a jeśli się go nadużywa, wtedy człowiek
staje się dla tej drugiej osoby wstrętny. Tak jak Abraham-
sen. On się wobec ciebie zachował obrzydliwie. Nie-
wybaczalnie!
  Belinda zastanawiała się.
  - To bardzo ładne, co powiedziałeś o miłaści. Ja też
myślę, że tak to jest.
  Niełatwo było nadążać za jej rozbieganymi myślami,
lecz Viljar miał wrażenie, że ją rozumie. I że ona także
pojmuje, co starał się jej powiedzieć.
  - Dokąd my jedziemy? - zapytała, zmieniając temat.
  - Belinda, zabrałem cię ze sobą, bo mam do ciebie
zaufanie. Dziś wieczorem weźmiesz udział w naszym
tajemnym spotkaniu.
  - Z "tamtymi"?
  Uśmiechnął się.
  - Tak. Właśnie z tamtymi.
  Belinda westchnęła, głęboko przejęta.
  - Nie będziesz musiał żałować, że mi zaufałeś. Na-
prawdę, Viljarze - oświadczyła z dziecinną szczerością.
Potem chwyciła się siodła i próbowała usiąść wygodniej,
bo naprawdę ta wszystko ją okropnie uwierało.





        ROZDZIAŁ VII


  Jechali długo i Belinda nie miała najmniejszego pojęcia
dokąd.
  Nagle jednak znaleźli się wśród dość gęstej zabudowy,
wydawało jej się, że ta jakieś miasta.
  - Ale to nie jest Christiania! - zawałała zdumiona.
  - Nie. To jest Drammen. A ściślej biorąc Stromso.
  - Aha - powiedziała Belinda, choć nie rozumiała
z tego nic.
  Viljar zatrzymał konia koło jakiegoś domu i pomógł jej
zsiąść. Była tak obolała, że aż się zatoczyła. Czuła też, że
twarz ma zsiniałą z zimna, a akurat teraz pragnęła
wyglądać możliwie jak najładnrej.
  - Zaraz wejdziemy do środka - powiedział Viljar
cicho. - Spotkasz tam kilkoro moich przyjaciół. Ale
byłoby najlepiej, gdybyś się nie odzywała.
  - Dobrze - zgodziła się. - Ale powiedz mi... Chyba
nie zamierzasz zrobić tego, co tylu ludzi robi?
  - Czego mianowicie?
  - Wyemigrować? Do Ameryki?
  Viljar przystanął.
  - Dlaczego przyszło ci to do głowy?
  - Nie, tylko tak. Bo to zawsze tak jest, ludzie są
tajemniczy, nikomu nic nie mówią, a potem nagle dono-
szą, że wyjeżdżają, że bilety kupione i wszystko już
gotowe. Ty tak nie żrobisz?
  Wyczuwał lęk w jej głosie.
  - Nie, ja tak nie zrobię! Choć muszę przyznać, że
kiedyś i o tym myślałem. Ale to było dawno, zanim
dorosłem. Chciałem uciec od upiorów w Grastensholm.
Potem jednak zrozumiałem, że tylko tam jest moje
miejsce. Człowiek nie może uciec od tego, za co od-
powiada. A ja odpowiadam i za Grastensholm, i za
Lipową Aleję. Nie mógłbym tak strasznie zawieść moich
najbliższyćh. Jestem przecież jedynym dziedzicem.
  - Ale się nie ożeniłeś?
  - Nie, choć wiem, że powinienem. Po prostu nie
miałem na ta czasu. Chodź, musimy iść.
  Wprowadził ją do ciemnego korytarza.
  - To bardzo dobrze, że nie zamierzasz wyjeżdżać
- pawiedziała cicho, chyba przez szacunek dla tego
obcego miejsca. - Norwegia bgłaby pusta bez ciebie.
  - Dziękuję ci - odparł z uśmiechem, choć sprawiał
wrażenie zakłapotanego. Belinda znowu poczuła znajomy
ucisk w gardle. Ten, który się pojawiał, kiedy miała
nieczyste sumienie. Znowu zachowała się zbyt szczerze,
użyła niewłaściwych słów. Nie ubrała swoich myśli
w odpawiednią farmę, jak to zwykle czynią dorośli. Co on
sobie o niej pomyśli?
  On jednak najwyraźniej zajęty był czym innym. Za-
trzymał się przed jakimiś ledwie widocznymi drzwiami.
  - Belinda, to z mojej strony wielkie ryzyko, że
zabieram cię tu ze sobą. To, co stanowi twoją siłę, twoja
szlachetna szczerość i ufność, może stać się przyczyną
katastrofy, doprowadzić mnie i moich przyjaciół do
upadku. Proszę cię na wszystko: nigdy nikomu o nas nie
mów! Zachowaj wyłącznie dla siebie to, co dzisiejszego
wieczoru zobaczysz i usłyszysz! W przeciwnym razie
wylądujemy w więzieniu, a wtedy już nikomu nie pomo-
żemy.
  W więzieniu? Viljar z Ludzi Lodu? Najsympatyczniej-
szy człowiek na świecie?
  - W takim razie ja poszłabym za tobą do więzienia!
- zawołała impulsywnie.
  Viljar uśmiechnął się.
  - Jesteś najbardziej lojalną istotą, jaką znam. Ale
pewnie znaleźlibyśmy się w różnych więzieniach, a to by
chyba nie było zbyt zabawne. Obiecujesz, że nic nikomu
nie powiesz?
  Przejęta uścisnęła jego rękę.
  - Możesz być pewien - powiedziała konspiracyjnym
szeptem.
  Weszli do zadymionego pomieszczenia, w którym
znajdowały się zniszczone stoły i proste drewniane krzes-
ła. Sala zebrań? Dziesięciu, może jedenastu ludzi zgroma-
dzonych w pokoju, odwróciło się ku drzwiom.
  - No, nareszcie! - zawołał młody przystojny męż-
czyzna o ciemnych, lekko kręconych włosach i z małą
bródką. - Spóźniasz się.
  - Tak, ponieważ musiałem wyratować z opresji tę
panienkę - wytłumaczył Viljar z cierpkim uśmiechem.
  Wtedy dopiero zebrani spostrzegli Belindę i zrobiło się
zamieszanie.
  - Och, Viljar, gdzie znalazłeś tę ślicznotkę?
  - Przestańcie! To nie powód do żartów. Wcale nie jest
tak, jak wam się zdaje. Belinda została paskudnie potrak-
towana przez pewnego drania i musiałem się nią zająć,
ponieważ naprawdę nie ma nikogo innego. Dziś wieczo-
rem było z nią rzeczywiście kiepsko i nie miała się gdzie
podziać. Ale ona nas nie wyda.
  Musiała przywitać się ze wszystkimi po kolei, dygała
przy tym, a oni uśmiechali się do niej z sympatią. Jakiś
barczysty mężczyzna klepnął ją poufale w tyłek, choć nie
miał absolutnie nic złego na myśli. Belinda krzyknęła
przestrasznna i odskoczyła w bok.
  Viljar podniósł ostrzegawczo rękę.
  - Ona dziś wieczorem omal nie została zgwałcona.
Przez jednego z tych, których kochamy najbardziej
- wyjaśnił zebranym.
  Wtedy ów rosły młody człowiek zaczął ją jak najserdecz-
niej przepraszać, gładził ją po ręce i prawie miał łzy w oczach.
  Wszyscy byli dla niej tacy mili! W końcu jednak
musiała usiąść cicho w kąciku, żeby nie przeszkadzać, bo
trzeba było dalej prowadzić zebranie.
  Belinda słuchała tego, co mówią, z narastającym
zdumieniem. I z przerażeniem!
  Ten ciemnawłosy młody mężczyzna był przywódcą.
Nazywano go Marcus. Większość zebranych nie była tak
dobrze ubrana jak Viljar z Ludzi Lodu. Belinda doznała
szoku, kiedy uświadomiła sobie, że to muszą być robotnicy,
"ta przeklęta hołota", jak zwykł był ich nazywać jej ojciec.
W rodzinnym domu Belindy bowiem rozmawiano o zagro-
żeniu ze strony niezadowolonych mas, mówiono, że istnieje
ryzyko powstania w kraju takiej samej sytuacji jak we
Francji po rewolucji, powtarzano, że istnieje poważna
groźba, iż ci straszni prostacy staną się zbyt silni, że trzeba
ich trzymać krótko, bo w przeciwnym razie państwu grozi
katastrofa. Belinda przywykła uważać robotników za
swego rodzaju przestępców, gorszych niż gnech pierworo-
dny. Ojciec wspominał też o jakiejś gazecie, wydawanej
przez zdrajcę nazwiskiem Marcus Thrane, gazeta miała
[Marcus Thrane (1817-1890), pierwszy w Norwegii or-
ganizator związków robotniczych; domagał się powszechnego
prawa głosu i lepszych płac. Za działalność wywrotową skazany
na przymusowe roboty (przyp. tłum.).]
tytuł "Adres Drameński" i stawała się coraz bardziej
radykalna, co musiało oznaczać coś wyjątkowo okropnego.
W każdym razie zajmowała się sprawami robotników,
rzecz zupełnie niesłychana...
  Boże!
  Drammen?
  Marcus.
  Marcus Thrane?
  To straszne!
  Viljar z Ludzi Lodu? To niemożliwe!
  Czy on mógłby...?
  Zaczęła się przysłuchiwać temu, co mówią, z większą
uwagą, uszy zrobiły jej się płomiennie czerwone i coraz
bardziej nabierała pewności, że Viljar jest naprawdę w tę
sprawę poważnie zamieszany!
  O mój Boże, jakie to straszne! On, pochodzący
z takiej dobrej rodziny, dziedzic dwóch wpaniałych
dworów, jak on może zadawać się z tymi okropnymi
robotnikami, zajmować się ich problemami? Bo tak
właśnie robił.
  - Czas już dojrzał - powiedział jeden z tych, którzy
się Belindzie najmniej podobali. - Czas dojrzał, żeby
zwołać oficjalne zebranie.
  Marcus Thrane sprawiał wrażenie bardzo zaintereso-
wanego tą propozycją, ale jeszcze się wahał.
  - Naprawdę jesteście zdania, że możemy się odważyć?
  - Absolutnie - odparł ktoś inny i to była odpowiedź,
jakiej Thrane najwyraźniej oczekiwał.
  - Bardzo wielu jest po naszej stronie - zapewniał
Thrane. - Słyszałem o pewnym młodym pisarzu, który
pracuje nad sztuką teatrainą poświęconą sprawie robot-
ników. Nazywa się Henrik Ibsen, może któryś zna to
nazwisko? Nie? Ja też nie, ale powinniśmy być wdzięczni
za wszystko, co może nam pomóc. Poza tym w gazecie
w Moldes ukazał się artykuł, który z daleka pachnie siarką.
Napisał go Bjornstjerne Bjornson. Oczywiście sporo
w nim przesady, ale... ale im więcej ludzi jest z nami, tym
lepiej! A jak na twoim terenie, Viljar?
  - Nie chciałem wypytywać zbyt wielu w mojej parafii,
lepiej się specjalnie nie afiszować - odparł Viljar. - Ale
dowiadywałem się w Lier i w Sandvika, i tam mamy
poparcie. Gorzej natomiast w Asker.
  Belinda siedziała jak na szpilkach. Nic dziwnego, że
Viljar boi się więzienia! Dostałby się tam natychmiast,
gdyby rozgadała...
  Ale ona nie piśnie ani słowem! Chociaż w drodze do
domu będzie próbowała go przekonać, że źle postępuje.
Naprawdę nie powinien się zajmować takimi sprawami!
Czy on nie pojmuje, jakim strasznym draniom pomaga?
  Nie bardzo rozumiała, o czym oni rozmawiają. Mówili
coś o powszechnym prawie głosu, niezależnym od tego,
czy człowiek posiada majątek, czy nie, ani od tego, jaką
pozycję zajmuje w społeczeństwie. Mówili o kontroli nad
kupcami, którzy mają monopol na handel wiejski, i o tym,
że komornicy powinni dostać ziemię na własność.
  - Sprawą najważniejszą - mówił Marcus Thrane
- jest radykalizacja poglądów urzędników i utworzenie
partii demokratycznej, w której robotnicy i radykalnie
nastawieni urzędnicy oraz drobni rzemieślnicy stanowili-
by główną siłę.
  Belinda potrząsała głową, jakby chciała zmusić mózg
do lepszej pracy, do rozumienia, o czym mówią tamci. Ale
tutaj najwyraźniej potrzeba było większych zdolności niż
te, w które wyposażył ją los.
  Zebrani zaczęli omawiać kwestie związane z organiza-
cją tego wielkiego zebrania. Miałoby się ono odbyć
w okolicach Bożego Narodzenia. To i takie wielkie święto
mieliby zbezcześcić tą swoją bezwstydną działalnością?
  O Boże drogi! Co tu robić? Trzeba przecież ratować
Viljara! Musi go wyrwać ze szponów tych okropnych
ludzi! Jaki on urodziwy, kiedy tak siedzi przy wielkim-
stole, pośrodku, a inni wokół niego! On naprawdę jest
bardzo przystojny, pomyślała, i było to całkowicie jej
własne odkrycie. Nie wiedziała zresztą, kogo mogłaby
zapytać, co powinna sądzić o Viljarze. To prawda, że
twarz miał dość surową, rysy ostre i te lodowate oczy, ale
był bardzo pociągający, pewnie właśnie dlatego. Zwróciła
uwagę, że zebrani odnoszą się do niego z wyraźnym
respektem, słuchają bardzo uważnie, kiedy mówi. Tylko
raz spojrzał w jej stronę i posłał jej przelotny uśmiech
jakby dla dodania odwagi. Poczuła się wtedy taka szczęś-
liwa! Ale przez cały czas się martwiła. Jak mu wytłumaczy,
jak zdoła go przekonać, że postępuje źle?
  Jeden z obecnych coś opowiadał... Mimo woli zaczęła
słuchać i sprawa ją zainteresowała. Opowiadał o biednej
rodzinie, obarczonej licznym potomstwem, która została
wyrzucona na ulicę, bo ojciec nie był już zdolny do pracy.
Sami nie mieli w domu dużo miejsca, tylko jeden jedyny
pokój dla ośmiorga dzieci i rodziców, ale i tak brali
lokatorów, żeby chociaż na czynsz zarobić. Przeważnie
dziewczyny uliczne, które tam przyjmowały swoich klien-
tów. Ale właściciel domu się o tym dowiedział i wyrzucił
ich. Teraz cała rodzina nie ma co jeść i nie ma dachu nad
głową, a zimy tylko patrzeć.
  Potem kto inny opowiedział inną historię. O ja-
kichś biedakach, którzy przcz całe życie pracawali
dla bogatych ludzi, ale nigdy nie otrzymywali żadnej
zapłaty, jedynie jakie takie utrzymanie, a teraz, kiedy
są starzy i niezdolni do pracy, to się ich wyrzuca!
Opowiadano o wielu takich i podobnych przypadkach.
O krawcowych, które muszą siedzieć i pracować przez
całą noc za nędzne grosze, bo bogata pani idzie
na bal. O służbie dworskiej, parobkach, podwład-
nych...
  Boże drogi, ale to przecież dokładnie tak samo jak
w domu, u mamy i ojca Belindy! Na przykład Ander-
sonowa, która ma w domu pięcioro małych dzieci, musi
pracować u rodziców Belindy od wczesnego rana do
późnego wieczora. Kiedy ona właściwie widuje swoje
dlzieci? A kiedy dzieci widują matkę?
  Belinda nigdy nie myślała o Andersonowej inaczej, niż
myślała jej matka! Grzech i brak moralności u tych ludzi,
powtarzała matka. Pijaństwo, upadek obyczajów, brak
kultury...
  Tak, ale co ci biedacy mieli robić? Jakie mieli szanse,
żeby się czegoś dowiedzieć o kulturze, o dobrych manie-
rach albo o ładnym języku? Butelka wódki i harmonia,
tańce w sobotę wieczorem i może jakaś chwila czułości we
dwoje?
  To także nie były własne myśli Belindy, po prostu
jeden z obecnych mówił o braku kultury u biedaków,
a także o strasznym przyroście liczby dzieci właśnie w tych
środnwiskach. Od kiedy udało się zwałczyć wielkie
epidemie, w kraju przybywało ludzi, wszystko to razem
przyczyniało się do coraz większej nędzy.
  Marcus Thrane nie ukrywał, że dla niego ci biedacy są
także wielką grupą wyborców, choć nie to było głównym
celem jego działalności. On pragnął pomagae robot-
nikom, ale najpierw chciał pomóc tym, których określał
jako warstwy średnie. Belindę ogarnął wstyd. Dlaczego
nikt jej nigdy nie powiedział, że wielu ludzi żyje w takich
strasznych warunkach?
  Pewnie dlatego, że pojęcie "lud" nie należało do jej
świata, tego słowa nie używano w rodzinnym domu. Od
dzieciństwa były jej wpajane poglądy rodziców. Niczego
więcej o świecie nie wiedziała.
  Wkrótce zebranie dobiegło końca. Belinda ocknęła się
z zamyślenia, przygnębiona i pełna współczucia. Viljar
z Ludzi Lodu pakował jakieś papiery i gazety, wszyscy
mówili sobie dobranoc.
  W drodze do domu Belinda była z początku milcząca.
Wszystkie słowa, które zamierzała powiedzieć Viljarowi,
teraz gdzieś się zapodziały albo wydawały jej się głupie,
małostkowe.
  Nagle oświadczyła jakby sama do siebie:
  - Muszę wiedzieć więcej.
  - Tak - pntwierdził Viljar krótko.
  Jakie to cudowne uczucie! Że on bez jakichkolwiek
wyjaśnień wie, co ona ma na myśli! Ale niczego tłumaczyć
jej nie próbował.
  Kiedy jechali w tamtą stronę, do Drammen, była zbyt
wstrząśnięta tym, co ją spotkało w Elistrand, by zdawać
sobie sprawę, jak blisko siebie siedzą na koniu. Teraz
sprawy miały się inaczej. Jakby to polityczne spotkanie
oddaliło niedawne przeżycia, otuliło je watą, stępiło.
Teraz uświadamiała sobie, że jest żywą młodą kobietą, że
w jej ciele płynie krew. On zaś był ciepły i silny, jego
ramiona obejmowałv ją, dając niezwykłe poczucie bez-
pieczeństwa. I chociaż wciąż siedziala bardzo niewygod-
nie, może nawet bardziej niż przedtem, to nie zamieniłaby
tej jazdy na żadną cudowną podróż w złoconej kolasie.
  Nieoczekiwanie zachichotała.
  - Z czego się śmiejesz?
  - Z twoich tajemnic - wyjaśniła. - Najpierw były
upiory a, jak się można było spodziewać, byłam sztywna ze
strachu, kiedy mi o tym powiedziałeś. Myślałam więc, że
ta druga tajemnica jest tak samo mistyczna, też związana
z czarami, a tu nagle... upadek na twardą ziemię!
  - Rozumiem cię - Powiedział ze śmiechem.
  Odwróciła się ku niemu w mroku i jej twarz znalazła się
tuż przy jego twarzy. Pospiesznie wróciła do dawnej
pozycji.
  - Tylko nie całkiem rozumiem, dlaczego nie możesz
w domu powiedzieć o tych swoich tajnych zebraniach.
  - Nie rozumiesz? Przecież ja zwalczam właśnie to
wszystko, na czym opiera się ich życie! Oni także są bogaci,
nikt w okolicy im nie dorównuje, mają mnóstwo służby,
tyle ludzi im podlega... A my chcemy takie różnice między
ludźmi zlikwidować! Ja bym chciał, żeby wszystkim było
dobrze, nie tylko właścicielom wielkich majątków. Nie
tylko dyrektorom i fabrykantom, nie tylko asesorom,
proboszczom i bogatym chłopom. Rozumiesz to?
  - Rozumiem. Dziś wieczorem dowiedziałam się spo-
ro. Ale w wielu przypadkach to przecież od samego
człowieka zależy, czy jest bogaty, czy biedny.
  - Tak też bywa. Ale ja chcę pomagać tym, którzy są
biedni nie z własnej winy. Chcę wspierać Marcusa Thrane
przy tworzeniu nowej partii, której będzie przywódcą, to
będzie całkiem nowa i bardzo duża partia. Ale za coś
takiego człowiek nie jest kochany. Na początku musimy
więc być bardzo ostrożni!
  - Tak, to oczywiście rozumiem. I nic nikomu nie
powiem.
  - To dobrze.
  W miarę zbliżania się do domu Belinda stawała się
coraz bardziej milcząca.
  Tyle spraw musiała przemyśleć. Było jej trochę przy-
kro z powodu tego, co Viljar powiedział w sali zebrań, że
Belinda jest nieszczęśliwą, źle potraktowaną dziewczyną,
którą on musiał się zaopiekować, bo ona nie ma nikogo
innego.
  Brzmiało to jakoś... litościwie. Nie chciała, żeby się tak
do niej odnosił. W głębi duszy pragnęła czegoś zupełnie
innego. Czegóż to jednak mogła się spodziewać "głupia
Belinda"? Nie powinna o tym zapominać. Nie powinna
budzić w sobie nadziei, które nigdy się nie spełnią!
  Ona, od dzieciństwa przyzwyczajona znać swoje miejsce!
  Dlaczego więc sprawiało jej tyle bólu tłumienie uczuć?
Przecież już dawno poddała się losowi.
  Zastanawiała się, która może być godzina. Wyruszyli
w drogę wczesnym wieczorem, bo przecież przyjęcie
u asesorostwa zaczynało się po południu. Pani Tilda
wyszła z domu, gdy jeszcze było widno...
  Ale teraz jest na pewno bardzo późno.
  - Za każdym razem musisz na zebranie jechać aż do
Drammen? - zapytała.
  - Nie, to by było zanadto męczące. Mamy też bliżej
położone miejsca spotkań. Często je zresztą zmieniamy,
żeby nie budzić podejrzeń.
  - Tak, to jasne - powiedziała rzeczowo.
  Kiedy zbliżali się do Elistrand, poczuła, że robi się
sztywna.
  - Nie bój się - uspokoił ją Viljar, - Dziś tam nie
wrócisz. Służące miały się zająć Lovisą tej nocy i jutro
rano. Teraz pojedziesz ze mną do Grastensholm i tam się
zastanowimy, co dalej. Do Elistrand w ogóle nie możesz
już wrócić.
  - Och, dziękuję ci - szepnęła tak cicho i tak żałośnie,
że nikt nie miałby wątpliwości, jakie to wszystko dla niej
trudne. - Ale co powiedzą twoi dziadkowie?
  - Vinga i Heike? Uni z pewnością zrozumieją.
  Belinda nie była taka przekonana. Viljar przecież nie
odważył się powiedzieć im o upiorze, bo bał się, że nie
zrozumieją. Ani o tajnych spotkaniach. Dlaczego teraz
sądzi, że będzie inaczej?


  Vinga, która zawsze lubiła trochę zbytku, kazała przed
snem podać wino sobie i Heikemu. Kiedy Viljar z Belindą
weszli do salonu, zostali powitani kieliszkami purpuro-
woczerwonego trunku, w którym odbijał się blask ognia
płonącego na kominku. Dostojna para siedziała w ulubio-
nych fotelach i wyglądało na to, że tych dwoje naprawdę
umie cieszyć się życiem.
  - Miałem nadzieję, że u asesorostwa zostaniecie wy-
starczająco ugoszczeni - powiedział Viljar uszczypliwie.
  - Owszem, owszem, ugościli nas, ale było tam po-
twornie nudno, więc postanowiliśmy się trochę rozerwać
we własnym towarzystwie - odparła Vinga. - A poza
tym przyjęcie nie trwało długo. Gospodyni dostała jakichś
strasznych boleści i wszyscy się bardzo szybko rozeszli.
Odwieźliśmy też panią Tildę do Elistrand, Belindo, bo syn
miał po nią przyjechać znacznie później. Niech Bóg broni,
co to za potworne babsko! Nie uwierzylibyście, ile
strasznych plotek nam zdążyła opowiedzieć, ile żółci
z siebie wylała podczas tak krótkiej drogi! A w ogóle to
witaj u nas, Belindo, tyle mówię, że nawet nie miałam
czasu się przywitać. Jak to miło, Viljarze, że przy-
prowadziłeś do domu swoją protegowaną.
  Belinda zaczerwieniła się jak piwonia.
  - Chyba nie jestem niczyją protegowaną, pani Vingo.
Zawsze starałam się prowadzić przyzwoite życie.
  - Och, wybacz mi! Popełniłam błąd! - zawołała Vinga.
- Użyłam chyba niezbyt fortunnego słowa. Ale przecież
protegowana to znaczy, że on się tobą trochę opiekuje,
a to chyba nic nagannego.
  Belinda zaczerwieniła się jeszcze bardziej. Znowu się
wygłupiła. Który to już raz?
  I to tutaj, w domu Viljara, gdzie naprawdę chciałaby
uchodzić za rozgarniętą!
  Viljar wyjaśnił ściszonym głosem:
  - Sprawy mają się tak, że nasz przemiły nowy sąsiad
z Elistrand rzucił się dziś na nią. Zdołała mu się wyrwać,
ale wygląda na to, że walka była zaciekła.
  Oboje starsi państwo podskoczyli w swoich fotelach.
  - Co ty mówisz? - zapytał Heike, a Vinga nalała
Belindzie duży kieliszek wina.
  - Tak, tak - potwierdził Viljar. - Ale ja pojechałem
natychmiast do Elistrand i powiedziałem tej gadzinie kilka
zdań do słuchu. Szczerze mówiąc były to chyba dosyć
dosadne zdania. I dość bolesne.
  - Viljar! Chyba nie chcesz doprowadzić do wojny!
- zawołała Vinga przestraszona. - Nie możemy sobie na
to pozwolić w takiej małej parafii.
  - Małej? Jeśli Abrahamsen nadal będzie robił to, co
zaczął, to za parę lat będzie tu po prostu tłok. A zresztą, to
co? Miałem pójść i powiedzieć: "Proszę wybaczyć, panie
Abrahamsen, ale nie powinien się pan rzucać na Belindę,
bo ona jest bardzo wrażliwa?"
  - Nie, to oczywiste, że powinno mu się dać nauczkę
- powiedział Heike. - Co on sobie myśli, że skoro
Belinda jest taka ufna i dobra, to może sobie z nią
poczynać, jak mu się podoba, bo ona i tak nic nikomu nie
powie? Nie, Vingo, Viljar miał całkowitą rację, że poszedł
się z nim na poważnie rozmówić!
  - Rozmówić, oczywiście! Ale ty zdaje się nie poprze-
stałeś na rozmowie, prawda, Viljarze?
  - Byłem po prostu wściekły - odparł wnuk z po-
czuciem winy.
  Vinga podsunęła Belindzie krzesło. Dziewczyna usiad-
ła ostrożnie na samym brzeżku, a mimo to nie mogła
powstrzymać bolesnego jęku.
  - Belinda! - szepnęła Vinga przestraszona. - Pan
Abrahamsen nie zdołał ci chyba zadać bólu?
  - Co? Jak to?
  - Zabolało cię, kiedy siadałaś?
  - Tak. Ale to pewnie dlatego, że tak długo i niewygo-
dnie siedziałam na koniu.
  - Na koniu?
  - Tak, och, a ja o tym nie pomyślałem - wtrącił się
Viljar. - Zabrałem ją ze sobą. I musiało jej być bardzo
niewygodnie.
  - To musieliście bardzo daleko jechać - powiedzia-
ła Vinga z przekąsem i spojrzała wymownie na Heike-
go.
  Viljar nie zareagował na tę insynuację, a Belinda starała
się nie odzywać, żeby znowu czegoś nieodpowiedniego
nie powiedzieć.
  Heike natomiast zaczął wypytywać Viljara, co się
naprawdę stało w Elistrand. Vinga spoglądała na wnuka
zaniepokojona. Belinda musiała najprawdopodobniej po-
jechać z nim na jedną z tych jego okrytych tajemnicą
wypraw... Mam jedynego syna, myślała, i on ożenił się
z kobietą jedenaście lat od siebie starszą. Chociaż akurat
im ułożyło się wszystko jak najlepiej, nikt nie byłby lepszy
od Solveig dla żądnego przygód Eskila. To Solveig
skłoniła go, żeby się osiedlił w Lipowej Alei, o czym ona
i Heike nie śmieli nawet marzyć. Eskil jest szczęśliwy, ma
syna, z którego jest bardzo dumny, a i synowi Solveig
z pierwszego małżeństwa, który zamieszkał w pobliżu,
powodzi się dobrze. No i co teraz? Czyżby jedyny wnuk
Vingi interesował się dziewczyną, która...
  Nie, nie, tak nie wolno myśleć o nikim!
  Ale czy to ze strony Viljara poważna sprawa?
  Nie, absolutnie nie, to przecież widać, stwierdziła
z wielką ulgą. Zainteresowanie Viljara dla Belindy ogra-
nicza się do współczucia. Wynika z potrzeby pomagania
słabszym i nieporadnym.
  Właśnie tak, bo Belinda jest nieporadna, trudno temu
zaprzeczyć. Jest to na swój sposób ładna i obdarzona
pewnym wdziękiem młoda osoba, ale gdy tylko czuje się
zagrożona, natychmiast traci wszelką pewność siebie.
Vinga nie bardzo mogła się w tym wszystkim rozeznać.
Czy dziewczyna ma inteligencję, tylko od najwcześniej-
szego dzieciństwa pomiatano nią i odmawiano wszelkiej
wartości, czy też raczej należy do osób o tak zwanej słabej
głowie?
  Trzeba chyba lepiej poznać Belindę, by zorientować się
co do jej słabszych i mocniejszych stron. Trzeba by
pewnie spróbować dotrzeć do prawdziwej Belindy, bo nie
ulega wątpliwości, że wychowanie wiele w niej wykoś-
lawiło.
  Nie ulega też wątpliwości, że Viljar robił bardzo
dużo, by ją wesprzeć, dodać jej pewności siebie. Próbo-
wał jej uświadomić, że ma swoją ludzką godność i war-
tość.
  Ale to ryzykowne! Och, jakie ryzykowne! Viljar
powinien się mieć na baczności. Bo jeśli nawet ona
niewiele znaczy dla niego, to z daleka widać, że dla niej
Viljar jest niczym bóstwo. Chyba ona sama sobie jeszcze
z tego sprawy nie zdaje, bo przywykła znać swoje miejsce
i wie, że tu akurat nie ma szans. Ale gołym okiem było
widoczne i to, że pewnego pięknego dnia dziewczyna
zacznie cierpieć. A będzie to tego dnia, kiedy stwierdzi, że
kocha Viljara z Ludzi Lodu.
  Vinga nie chciałaby za nic doczekać takiej chwili. Ze
względu na Belindę, lecz także ze względu na Viljara.
  A już zwłaszcza ze względu na siebie.
  Jej rozmyślania przerwał głos Heikego:
  - No dobrze! To jutro rano pójdziemy do Elistrand,
żeby się rozmówić, Viljarze. Nie będzie to przyjemna
wizyta, ale jest kanieczna, jeśli nie chcemy całkiem zatruć
atmosfery w parafii.
  - Ale Belinda nie może tam wrócić - zastrzegł Viljar
gorączkowo. - Ona w żadnym razie nie może tam
mieszkać!
  - Nie, oczywiście, że nie. Będziemy musieli jakoś ten
dylemat rozwiązać. Domyślam się, że Belinda czuje się
odpowiedzialna za dziecko, i byłoby najlepiey gdyby...
  Przerwał mu ochmistrz, który w tym właśnie momen-
cie stanął w drzwiach i zaanonsował przybycie lensmana.
  - O tej porze? - zapytała Vinga. - A poza tym parę
godzin temu widzieliśmy go u asesorostwa. - No, ale
proś, oczywiście!
  Lensman, którego Ludzie Lodu znali bardzo dobrze,
wszedł i witał się uprzejmie, ale z wyraźną rezerwą. Od
razu też zwrócił się do Viljara:
  - Viljarze Lind z Ludzi Lodu, mam niemiły obowią-
zek powiedzieć panu, że jest pan aresztowany pod
zarzutem zamordowania Herberta Abrahamsena z Elist-
rand. Dziś wieczorem znaleziono go martwego w jego
domu i mamy dwóch świadków, którzy twierdzą, że był
pan dziś w Elistrand i że doszło między wami do
rękoczynów.





        ROZDZIAŁ VIII


  - Ależ to nieprawda! - zawołał Viljar, kiedy otrząsnął
się z pierwszego wrażenia. - Ja nikogo nie zabiłem.
Abrahamsen żył, kiedy opuszczałem jego dom.
  - Ale przyznaje pan, że pan tam był?
  - Oczywiście! I przyznaję też, że przyłożyłem mu
solidnie, ale to w żadnym razie nie były śmiertelne ciosy!
  - Co było przyczyną bójki?
  - Abrahamsen chciał zgwałcić tę panienkę, pannę
Belindę. Ona mieszkała w Elistrand, jest siostrą zmarłej
pani Abrahamsen i zajmuje się jej dzieckiem, dziewczyn-
ką, prawie roczną.
  - O tym akurat wiem - powiedział lensman, który
najwyraźniej czuł się źle w swojej roli. - Ale powiedział
pan, że uderzył pan Abrahamsena. W jakim stanie on był,
kiedy pan wychodził? Albo może inaczej: Czy mógłby mi
pan opowiedzieć o całym zajściu?
  - Dobrze. No więc... jechałem konno. I o mało co nie
stratowałem dziewczyny, która biegła na oślep drogą
niedaleko kościoła. Była, najdelikatniej mówiąc, w stanie
wielkiego wzburzenia. Szlochała przerażona, ubranie
podarte, włosy w nieładzie, nie widziała, dokąd biegnie.
Naturalnie zeskoczyłem z konia, ale Belinda nie była
w stanie powiedzieć, co się stało. W końcu jednak
wydobyłem z niej, że to Abrahamsen użył podstępu,
twierdził mianowicie, że przyśniła mu się jego zmarła żona
Signe i powiedziała, że życzy sobie, by Belinda była dla
niego miła. Jak wszyscy dobrze wiedzą, Belinda jest osobą
prostolinijną i ufną, nie wie, że ludzie mogą kłamać, że
w ogóle kłamstwo istnieje. Abrahamsen tyle jej naopowia-
dał, że w końcu nie wiedziała, co robić, dręczyły ją
wyrzuty sumienia, że zmarła siostra jest z niej niezadowo-
lona, i to właśnie wykorzystał Abrahamsen, robił zresztą
jeszcze gorsze rzeczy, o których tu lepiej mie wspominać...
  - Przeciwnie - zaprotestował lensman ostro. - Po-
winienem wiedzieć wszystko.
  Viljar spoglądał na obie obecne w pokoju panie, na
Belindę, która teraz przeżywała na nowo straszne chwile
w domu Abrahamsena i na jej szczerej twarzy widać było
wyraźnie, co czuje, a także na babkę,..
  I nagle zobaczył to, co niedawno odkrył Heike.
  O mój Boże, babcia jest chora, pomyślał przerażony.
Poważnie chora! Oczy jej zapadły głęboko, nad powieka-
mi pojawiły się ciężkie fałdy, oznaka wielkiego zmęczcnia.
I zrobiła się prawie przezrorzysta!
  - Nie chciałbym niczego mówić w obecności pań
- zdołał wykrztusić Viljar porażony strachem o babcię.
  - Mój kochany - odezwała się Vinga. - Ja zniosę
wszystko, a Belinda przecież wie, co się tam działo! A teraz
jestem naprawdę ciekawa. Zawsze chętnie słuchałam
o skandalach. Gadaj zaraz!
  - Wcale nie jesteś taka spragniona opowieści o skan-
dalach - zapratestował Heike. - Plotek pani Tildy dziś
wrieczorem nie chciałaś słuchać.
  - To co innego - rzekła Vinga. - Ona wygadywała
paskudne rzerzy na moich przyjaciół. Natomiast o wy-
czynach pana Abrahamsena chętnie się dowiem... och,
wybaczcie mi, zapomaiałam, że on nie żyje. Ale możesz
spokojnie mówić o wszystkim, Viljarze.
  - To jest naprawdę bardzo niesmaczne. Perwersyjne,
nazywając rzeczy po imieniu.
  - Proszę bardzo, słuchamy - ponaglał lensman. - To
może mieć znaczenie dla wyjaśnienia sprawy.
  Viljar wyraźnie czuł się źle. Wszyscy stali dokoła niego
wyprostowani, nie mogli jeszcze przyjść do siebie po tej
szokującej wiadomośći o aresztuwaniu.
  - Tak, no więc... Abrahamsen zmusił Belindę, żeby się
ubrała jak...
  - Jak Signe? - zapytała Vinga cicho. - To by nie było
takie dziwne.
  - Nie, nie jak Signe! - parsknął Viljar. - Jak pani
Tilda!
  W pokoju zaległa cisza, tylko ktoś głośno przełknął ślinę.
  - Proszę mówić dalej - rzekł w końcu lensman
bezbarwnym głosem.
  - Tak. I potem zachowywał się jak mały chłopczyk.
Mówił dziecinnym językiem. Belinda siedziała sztywna
z obrzydzenia, tak mi powiedziała, ale on stawał się coraz
bardziej natarczywy, tracił panowanie nad sobą, Belinda
zdołała mu się wyrwać tylko dlatego, że ugryzła go
z całych sił w ucho.
  - Świetnie, Belindo! - mruknęła Vinga.
  - No i kiedy ją spotkałem, biegnącą w przerażeniu
drogą, i gdy usłyszałem jej nieskładne opowiadanie, to...
popędziłem prosto do Elistrand i... spuściłem Abraham-
senowi lanie.
  Lensman sprawiał wrażenie, że bardzo dobrze go
rozumie.
  - Czy zechciałby pan opowiedzieć dokładniej, jak to
było?
  Viljar westchnął.
  - Nie pamiętam słowo w słowo, co mówiłem czy
raczej krzyczałem do niego. Prawdopodobnie coś w ro-
dzaju "stara świnia" i "przeklęty cap", i podobne wyzwis-
ka. W takiej złości człowiek traci fantazję. Biłem go, to
prawda, i muszę przyznać, że dostał solidnie, ale to
w żadnym razie nie mogło być powodem śmierci.
  Lensman zapytał żnowu spokojnie:
  - A co mówił Abrahamsen?
  - On szlochał i zawodził jak małe dziecko. Nie
pamiętam wszystkiego, co mówił. Ale było to coś w ro-
dzaju: "Pan nie ma dobrze w głowie, wszyscy o tym
wiedzą, pan nie ma dobrze w głowie! Zabije mnie pan!"
I wzywał pomocy. "Czy nie ma nikogo, kto mnie uwolni
od tego szaleńca?" I dalej w tym stylu.
  - Żadnych tłumaczeń?
  - O tak, mnóstwo! "Ja nic takiego nie zrobiłem, ona
sama chciała, ta mała dziwka!" Tu, rzecz jasna, przyłoży-
łem mu jeszcze bardziej, bo przecież znam Belindę i wiem,
że ona jego za nic nie chciała!
  Viljar znowu się zdenerwował, jego lodowate oczy
miotały teraz skry, dyszał ciężko i nie mógł się opanować.
  - Ma pan gwałtowny temperament, panie Viljarze.
  - Staram się być wobec pana szczery.
  - To dobrze. No i jak się skończvła walka?
  - Niestety, nie mógłbym tego nazwać walką. To było
regularne lanie, ale nie morderstwo, mogę przysiąc.
  - Gdzie i w jakim stanie znajdował się Abrahamsen,
kiedy pan opuszczał jego dom?
  - Siedział skulony na kanapie w dolnym hallu i wycie-
rał krew z ust. Rozciąłem mu wargę.
  - To prawda, widziałem ranę.
  - Ja natomiast poszedlem do kuchni, żeby poszukać
kogoś, kto mógłby się zająć dzieckiem. Spotkałem tam
dwie kobiety i wydałem im stosowne polecenia. Domyś-
lam się, że to one są pańskimi świadkami.
  Lensman potwierdził skinieniem głowy.
  - Potem wróciłem do hallu, ale już się nie zatrzymy-
wałem, po prostu wyszedłem na dwór. Abrahamsen wciąż
siedział na kanapie i wrzeszczał za mną: "To ci nie ujdzie
na sucho, ty diabelski pomiocie! Myślisz, że nie wiem, że
Ludzie Lodu to wypierdki diabła! Ale teraz jesteście w tej
parafii skończeni!" Panie lensmanie, ale są przecież
kobiety, one musiały go widzieć przy życiu!
  - One nie wchodziły do hallu, bały się. Bały się, że
pana tam spotkają. Pobiegły obie ma górę, zabrały dziecko
i zaniosły do swojej służbówki. Tam mała spędzi dzisiejszą
noc.
  Belinda odetchnęła z ulgą.
  Viljar głęboko wciągnął powietrze.
  - Muszę powiedzieć, że mimo wszystko jestem zanie-
pokojony. Skoro Abrahamsena znaleziono martwego na
kanapie, to nie jest wykluczone, że jednak ja jestem winien
jego śmierci. Bo może był na coś chory i...
  Lensman machnął ręką.
  - Nie znaleziono go na kanapie. Leżał na podłodze
w dużej jadalni przy drzwiach do salonu.
  - Mnie to niewiele pomoże. Mógł przejść do jadalni
i tam umrzeć od ciosów, które mu zadałem. Same ciosy nie
były groźne, jak już mówiłem, panie lensmanie. Ale on
mógł przecież mieć słabe serce albo dostał udaru mózgu
czy coś takiego.
  - Kto go znalazł? - zapytał Heike.
  - Jego matka, pani Tilda, kiedy wróciła do domu.
Natychmiast wezwała mnie.
  - Dlaczego? Ponieważ stwierdziła, że ktoś uderzył go
w twarz?
  - Nie, nie dlatego. Dlatego, proszę pani, że ktoś go
zabił żelaznym pogrzebaczem. I pogrzebacz leżał przy nim.
  Przez chwilę nikt się nie odzywał.
  - Ale ja nie używałem żadnej broni, przysięgam na
Boga - przerwał milczenie pobladły Viljar. - Niczego
poza gołymi pięściami. I nie wchodziłem do żadnych
pokoi, on przy mnie zesztą też nie. Wszystko się odbyło
w hallu.
  Vinga zapytała lensmana:
  - Czy pan jest pewien, że śmiertelna rana została
zadana pogrzebaczem?
  - Śmiertelne rany.
  - To było ich więcej?
  - Mnóstwo! Jakby go ktoś tlukł tym pogrzebaczem na
oślep. Viljarze z Ludzi Lodu, pan pójdzie teraz ze mną,
prawda?
  - Do aresztu?
  - No, niestety, to konieczne.
  - Oczywiście, rozumiem. Ale zapewniam pana, że
jestem niewinny.
  - Idziemy z tobą! - zawołala Vinga, a Heike ją poparł.
  - Nie! - zaprotestował Viljar. - Nic nie możecie
teraz zrobić. Poza tym musicie się zająć Belindą.
  Lensman uspokajał wszystkich:
  - W nocy i tak niczego nie wyjaśnimy. Ale jeśli
przyjdziecie państwo do mnie jutro rano, o dziewiątej, to
zbiorę tam zainteresowanych i będziemy mogli prze-
śledzić całą sprawę, punkt po punkcie. I... Belinda niech
także przyjdzie. Ona jest ważnym świadkiem!
  Obiecali, że się stawią, wobec czego lensman zabrał
Viljara i poszli. Vinga, Heike i Belinda żegnali ich
w milczeniu.
  - Ja wiem, że on jest niewinny - powiedziała po
chwili Belinda.
  - Oczywiście, że jest niewinny - potwierdził Heike.
- Ale bardzo wiele przemawia przeciwko niemu.
  Spojrzał ukradkiem na Vingę i przestraszył się jej
wyglądu. W ciągu ostatniej godziny zrobiła się taka
maleńka, drobna i wychudzona, jakby aresztowanie Vil-
jara zgasiło w niej ostatnią iskrę życia. Widział też
zmarszczki na twarzy, na które przedtem nie zwracał
uwagi. Drobne, ledwie widoczne zmarszczki, których
przyczyną jest ból. Dokuczliwy ból, utrzymywany w ta-
jemnicy od nie wiadomo jak dawna.
  Musi zbadać ją jutro rano, to nieodwołalna decyzja.
  Znowu wybuchł w nim z ogromną siłą niepowstrzy-
many gniew na Tengela Złego. Być może jeśli chodzi
o chorobę Vingi, gniew był nieuzasadniony, ale wszelkie
inne zło spotykało ich niewątpliwie z winy tamtego. Bo
gdyby Viljar miał do nich zaufanie, nigdy by nie doszło do
takiego nieszczęścia, myślał Heike. Gdyby on sam nie był
zmuszony sprowadzić do Grastensholm szarego ludku,
żadne upiory nie straszyłyby małego Viljara i kontakty
z wnukiem układałyby się duża lepiej. Chłopiec też by się
pewnie rozwijał inaczej, nie byłby taki zamknięty w sobie,
taki milkliwy. Nic przecież o nim nie wiedzą, ani
dziadkowie, ani rodzice! Nie wiedzą nawet, jaki on tak
naprawdę ma charakter. Nietrudno zrozumieć, że był
w stanie pójść do Abrahamsena i dać mu nauczkę, ale czy
ważyłby się na więcej? Czy mógłby do tego stopnia stracić
panowanie nad sobą, że zabiłby człowieka? Pogrzeba-
czem?
  Brzmiało to niewiarygodnie. Heike sam wciąż jeszcze
pamiętał ten wstyd, jaki go dręczył przez lata dlatego, że
kiedyś stracił panowanie i o mało nie zabił Terjego
Jolinsonna z Eldafjordu.
  Czy to możliwe, żeby Viljar...?
  Tyle ponurych skłonności może się odezwać w potom-
ku Ludzi Lodu. Czy można wciąż ufać, że zawsze
zwycięży to dobre dziedzictwo? To, które zaszczepił
w swoim potomstwie Tengel Dobry? Heikemu się udało,
w nim zwyciężyły dobre cechy. Ale przecież to się nie
odnosi do wszystkich.
  Jak to naprawdę jest z Viljarem? On nie został
obciążony dziedzictwem. W jego pokoleniu to Saga,
córeczka Anny Marii, należy do wybranych, jest jednak
przecież oczywiste, że Viljar nie jest podobny do normal-
nych członków rodu. Może jego twardy charakter po-
chodzi od zamkniętych w sobie ludzi z Eldafjordu, od
Jolinsonnów? Nie, nie, nic nie świadczy o tym, że Solveig
pochodzi z rodu Jolina. Ale przecież wszyscy w Eldafjor-
dzie mayą w sobre tę dziwną rezerwę wobec innych. Może
połączenie tamtego rodu z Ludźmi Lodu dało takie
rezultaty?
  Och, jakże Heike nienawidził tego przeklętego dzie-
dzictwa! Jak nienawidził całej historii z szarym lud-
kiem! Bardzo często w ostatnićh latach myślał, że było-
by najlepiej dla wszystkich, gdyby on sam już umarł
i uwolnił Grastensholm od tego przekleństwa. Bo
przecież wraz z jego śmiercią skończą się czasy szarego
ludku...
  Z roku na rok rosła nienawiść Heikego do Tengela
Złego. Kiedy zaczynał się zastanawiać, przez jakie cierpie-
nia ród musiał przejść i czego musiał daświadezyć on sam,
bliski był utraty zmysłów.
  A teraz przyszła kolej na Viljara, teraz on błądził. Ten
wnuk, którego Heike nie zna.
  - Chodź, Belindo - powiedziała Vinga martwym
głosem. - Musimy ci znaleźć jakiś pokój na dzisiejszą
noc. A jutro porozmawiamy, co dalej z tobą i małą Lovisą.


  Żadne z nich nie spędziło tej nocy spokojnie. Wszyscy
myśleli o Viljarze, który też pewnie nie spał w aresztan-
ckiej komórce koło siedziby lensmana. Nieduża komórka
zbudowana z kamieni i gliny, z kratami w maleńkich
okienkach. Przechodzili obok niej wielokrotnie i zawsze
przenikał ich dreszcz na myśl, że może siedzi tam jakiś
straszny przestępca.
  A teraz zamknięto tam Viljara.
  Belinda błagała z całego serca świętego Jerzego o po-
moc. Była przekonana, że do tej okropnej sytuacji doszło
z jej winy. To ona wciągnęła Viljara w to wszystko.
Powinna była milczeć na temat tego, co jej się przytrafiło
w Elistrand, to nic by się nie stało.
  W takim razie jednak ona musiałaby tam wrócić.
  O mój Boże, jutro trzeba będzie się znowu spotkać
z panią Tildą! I co się teraz stanie z Lovisą, biedną
sierotką? A co mama i ojciec powiedzą na to wszystko?
Czy Belinda będzie zmuszona nadal mieszkać w Elistrand
ze względu na Lovisę? Sama z tym potwornym starym
smokiem? Jak ona mnie teraz musi nienawidzić!
  Ale przecież powinna się zaopiekować biedną małą
Lovlsą Signe!
  Teraz myśl o Signe nie wydawała jej się już ani taka
wzniosła, ani taka tragiczna. Bo przecież Signe kochała
swojego męża. Przynajmniej na początku. Gdy Belinda
była zmuszona pomyśleć o Herbercie Abrahamsenie
i o Signe w połączeniu z nim, o "uniesieniu aż do
granicy bólu", poczuła, że zaraz dostanie ataku mors-
kiej choroby, i zaczęła liczyć kwiatki na tapecie, żeby
zająć myśli czymś innym. W pokoju było ciemno, ale
nie całkiem. Kwiaty na tapecie rysowały się jak niewy-
raźne plamy na szarym tle.
  Następnego ranka bardzo wcześnie poszli wszyscy do
lensmana.
  W ostatniej chwili Belinda zaczęła się wahać, czy
powinna tam iść. Heike i Vinga bardzo poważnie potrak-
towali jej niepokój. Rozumieli, że dziewczyna nie chce się
spotkać twarzą w twarz z panią Tildą. Belinda wobec
kłopotów przyjmowała mało skomplikowaną postawę:
po prostu najchętniej schowałaby głowę w piasek. Oboje
domyślali się też, że po tylu ciosach, jakie musiała znieść
ostatnio jej i tak wątła wiara w siebie, spotkanie z budzącą
grozę matką Herberta Abrahamsena może być dla niej za
trudne. Była tak zdenerwowana wszystkim, co się stało, że
z pewnością w jej duszy panował kompletny chaos.
Zaproponowali, że odwiazą ją do Lipowej Alei, gdzie
zajmie się nią pełna dobroci i ciepła Solveig.
  Ale Belinda jakby odzyskała trochę przytomności
umysłu. Powiedziała, że przecież Solveig na pewno będzie
chciała zobaczyć syna, a i ona sama dobrze wie, gdzie jest
jej miejsce. Miałaby zawieść swego jedynego przyjaciela?
Viljara, który wdał się w to wszystko z jej powodu? Teraz
na nią kolej, musi stanąć po jego stronie. Popłoch, w jaki
wpadała na myśl o spatkaniu z panią Tildą, powoli ją
opuszczał i w końcu mogli wszyscy wyruszyć z domu.
  Eskil i Solveig byli wstrząśnięci aresztowaniem syna,
całą winą zresztą obciążali siebie samych, bo nie zatrzymali
go przy sobie, w domu, a pozwolili mu mieszkać
w Grastensholm. Vinga jednak starała się ich uspokoić,
powtarzała, że Viljar ma dwadzieścia osiem lat i z całą
pewnością wiedział, co robi.
  Pani Tilda była już na miejscu, trupio blada, sztywna
niczym kij, ubrana na czarno. W całej postaci żywe były
tylko oczy. Mroczne, z nienawiścią spoglądały na miesz-
kańców Grastensholm.
  Lensman z pewnością zauważył, że Belinda odskoczyła
w tył, jakby chciała uciekać, kiedy weszła do jego biura.
I bardzo dobrze pojmował jej uczucia, kiedy patrzył na
skamieniałą, nieprzejednaną twarz pani Tildy.
  Vinga podeszła do niej.
  - Bardzo serdecznie pani współczujemy z powodu
pani niepowetowanej straty - powiedziała cicho. - U-
trata dziecka to najcięższy krzyż, jaki Stwórca może na nas
zesłać.
  Tilda jednak odwróciła twarz. Zapomniała o wczoraj-
szych poufałościach, kiedy plotkowała do Vingi jak najęta.
  - Cóż wy możecie o tym wiedzieć? Jesteście pewnie
teraz bardzo zadowoleni, że udało wam się wychować
mordercę, co?
  Vinga stała przez chwilę, bezradna wobec takiej
postawy, po czym zrezygnowana odwróciła się i poszła
sobie.
  Przybył też asesor, chodziło bowiem o bardzo poważne
przestępstwo. Dużą część niewielkiej salki wypełniła
służba z Elistrand.
  Dwaj ludzie lensmana wprowadziłi Viljara. Skinął
głową w stronę ławki, na której siedzieli jego bliscy,
i napotkał wzrokiem ich spojrzenia pełne współczucia,
lojalności, bólu, ale i niezłomnej wiary w niego.
  To dodało mu otuchy i ogrzało jego serce w tej trudnej
chwili, ale jednocześnie ogarnęła go rozpacz, że przyczynił
im tyle zmartwienia. Zawsze był wobec nich pełen
rezerwy, chłodny, nie okazywał zainteresowania, przynaj-
mniej na zewnątrz. Nie zasłużyli sobie na tę jego obojęt-
ność. On jednak nie był człowiekiem, który umie się
otworzyć. Na to musiałby zmienić gruntownie charakter.
  Belinda nie spuszczała oczu z Viljara. Nie była w stanie
spojrzeć na panią Tildę, a i tak przez cały czas czuła jej
wzrok na swoim karku, niczym języki jadowitych węży.
Widocznie cała nienawiść tamtej spadła na Belindę. Ona
stała się kozłem ofiarnym. Jak zresztą dla wszystkich
i zawsze w swoim osiemnastoletnim życiu.
  Bardzo łatwo jest obarczać winą kogoś, kto sam się aż
o to prosi.
  Viljarze, czy ty czujesz, jak ja w ciebie wierzę? Ja wiem,
że jesteś niewinny. Bo przecież święty Jerzy nie mógłby
zrobić nic złego.
  Viljarowi kazano usiąść pomiędzy dwoma posterun-
kowymi. Jakby już był skazany! Było po nim widać, że
całą noc spędził w areszcie. Twarz zrobiła mu się
szczuplejsza, jakby zmalała. Można było z niej wyczytać,
że czuwał tej nocy.
  Nie opuszczała go jedna, jedyna myśl: Sprawiłem ból
moim bliskim. Tym wszystkim wspaniałym ludziom:
Mamie, ojcu, babci i dziadkowi, a także tej małej Belindzie
o gorącym sercu. Spsawiłem im ból, a to ostatnia rzecz,
jakiej bym chciał.
  Naypierw składała wyjaśnienia pani Tilda. Rzuciła
jeszcze jedno nienawistne spojrzenie w stronę Ludzi
Lodu, zwłaszcza długo patrzyła na Belindę, potem za-
częła:
  - Wczoraj wieczorem byłam u asesorostwa... - Tu
skłoniła łaskawie głowę w stronę obecnego na sali asesora.
- Mój ukochany, nieodżałowany syn przywiózł mnie tam
i miał potem po mnie przyjechać. Przyjęcie jednak
skończyło się wcześniej, niż przewidywano, więc musia-
łam wrócić z kim innym. Weszłam do domu i cóż
zobaczyłam? Krew w hallu, meble poprzewracane. Za-
częłam wołać Herberta, lecz nie otrzymałam żadnej
odpowiedzi. Poszłam dalej, do następnego pokoju, a tam
moje biedne, niewinne dziecko leżało zamordowane przy
drzwiach do salonu, w którym pewnie chciało się schro-
nić, a obok pogrzebacz. Pogrzebacz, którego miejsce jest
przy kominku w salonie.
  Długo przyciskała do ust chusteczkę, zanim odzyskała
równowagę.
  - I co dalej? Co zrobiła pani potem? - zapytał lensman
pełnym szacunku głosem.
  Pani Tilda wyprostowała się i podniosła głowę.
  - Natychmiast wezwałam służbę. Dziewczyna, która
była u nas zatrudniona do opieki nad dzieckiem Herberta,
oczywiście zniknęła, a dziecko razem z nią. Dziecko
zostało potem odnalezione w służbówce, u kucharki
i dziewczyny kuchennej, gdzie absolutnie nie powinno
przebywać. Te dwie służące wyjaśniły, że wczesnym
wieczorem przyszedł do Elistrand Viljar z Ludzi Lodu
i bez żadnego powodu rzucił się na mojego biednego syna.
Przyznał się zresztą do tego przed obiema kucharkami
i dodał, że mają się zająć Lovisą, bo Belinda nle wróci
dzisiaj na noc. Tak więc sami państwo widzą! Ci dwoje
współdziałali ze sobą, to oni zamordowali Herberta.
Oboje są winni!
  Umilkła, zdyszana, nie mogąc opanować świętego
oburzenia.
  Lensman czuł się źle. Podziękował na razie pani
Tildzie, po czym poprosił kucharkę i jej pomocnicę, żeby
powiedziały, co one wiedzą o sprawie. Obie potwterdziły
zeznania pani Tildy, ale obie posyłały Viljarowi prze-
straszone i jakby przepraszające spojrzenia.
  Wszyscy dobrze je rozumieli. Powiedziały dokładnie
to, co się stało, nic więcej, ale Viljar miał przecież opinię
szaleńca.
  Nie, później nic już nie słyszały. Wróciły do siebie
i położyły się. Sprawdzały jeszcze, czy mała czegoś nie
potrzebuje, a potem zasnęły.
  Czy słyszały bójkę w hallu? Owszem, słyszały.
  A czy mogłyby słyszeć ewentualną walkę w jadalni?
  Kucharki zastanawiały się przez chwilę. Nie, nie
mogłyby. To właśnie dlatego jadalnię i kuchnię łączy
dzwonek, jak się w jadalni pociągnie za szarfę, to w kuchni
dzwoni. Nie słychać nawet głośnego wołania, a w służ-
bówce to już całkiem nic nie słychać. Czyli że nie mogły
słyszeć, jak pana Abrahamsena mordowano pogrzeba-
czem?
  Obie kobiety zadrżały. Nie, nie mogły. I później, kiedy
Viljar z Ludzi Lodu opuścił hall, niczego już nie słyszały?
Nie.
  Ich zeznania w żaden sposób Viljarowi nie pomogły.
Mógł był przecież zaciągnąć Herberta Abrahamsena do
jadalni i tam go zabić, zanim jeszcze poszedł do kuchni.
  Pozostali służący nie mieli nic do dodania. Najmłodsza
pokojówka, Kari, szlochała przez cały czas. Czy to
możliwe, żeby ona była zakochana w zmarłym? za-
stanawiała się Belinda zaszokawana.
  No, ale przecież Signe kiedyś była...
  Przyszła kolej na Viljara. Był bardzo blady i wyglądało
na to, że ma trudnaści z zebraniem myśli. W końcu jednak
opanował się i podobnie jak w pierwszym zeznaniu,
poprzedniego wieczora, wyjaśnił, jak to spotkał na drodze
uciekającą z Elistramd Belindę, i jak mu nna z płaczem
opowiedziała, że pan Abrahamsen chciał ją zgwałcić.
  - Kłamstwa! - krzyknęła pani Tilda z nieruchomą,
jak wyciętą w drewnie twarzą i płonącymi nienawiścią
oczami. - Ta podła dziewczyna stara się oczerniać zmar-
łego! A to nietrudno, skoro on już się nie może bronić! Ale
ja dobrze widziałam, jak ona za nim łaziła, od początku,
odkąd przyjechała do naszego domu, jak się przed nim
krygowała, tak go zachęcajac.
  Usta Belindy zaczęły drżeć.
  - Nie chcę nikogo oczerniać, a już najmniej zmarłych,
ale Viljar mówi prawdę. Było tak, jak on mówi.
  - W takim razie ty go oszukałaś! Wmówiłaś mu, że
mój niewinny syn nastawał na twoją cześć! - oświadczyła
pani Tilda ściszonym głosem, ale tak dobitnie, że każde
słowo brzmiało jak krzyk. - Dowiedz się jednak teraz, że
mój syn nigdy nie chciał nawet patrzeć na ciebie. Nie jesteś
w jego typie, sam mi to powiedział. A ciebie to złościło,
prawda? Więc zaczęłaś rozpowiadać, że ci się naprzykrza!
  Lensmam nie robił nic, żeby przerwać tę dyskusję, liczył
na to, że we wzburzeniu powiedzą coś ważnego dla
sprawy.
  Viljar wtrącił stanawczo:
  - Nie ulega wątpliwości, że Belinda była w szoku,
kiedy ją spotkałem. Włosy i ubranie miała w nieładzie
i płakała histerycznie.
  - Histerii każdy może dostać - prychnęła pani Tilda.
- Ale ja powiem jeszcze więcej: Ona jest złodziejką!
Zginęła mi bardzo kosztowna broszka. Zniknęła wczoraj
wieczorem razem z tą ladacznicą.
  - To nieprawda! - zawołała Belinda, zrywając się
z miejsca z zaczerwienioną twarzą. - Rzucilam tę broszkę
na podłogę w hallu, proszę poszukać pod skrzynią, na
pewno tam leży.
  - Zgadza się - oświadczył lensman spokojnie. - Moi
ludzie znaleźli broszkę pod skrzynią, kiedy wczorał
przeszukiwali dom. Ale, Belindo... jak doszło do tego, że
ją tam wrzuciłaś? Skąd w ogóle miałaś tę broszkę? Czy
wchodziłaś do pokoju pani Tildy?
  Belinda usiadła. Głos jej drżał, kiedy powiedziała:
  - To nie było tak.
  - No, a jak było?
  Ukryła twarz w dłoniach.
  - Nie chcę o tym mówić.
  - Sami państwo widzą! - wrzasnęła pani Tilda.
- Winna! Winna!
  - Nie! - oświadczył Viljar. - Ja znam tę historię.
Miałem tylko nadzieję, że nie będę musiał jej opowiadać.
  Lensman rozejrzał się po sali.
  - Ma pan rację - powiedział. - I ja słyszałem wczoraj
wieczorem tę dość mało przyjemną opowieść, chyba
rzeczywiście nie ma sensu jej tu przy wszystkich po-
wtarzać. Proszę mi wierzyć, pani Tildo, że ta sprawa
z broszką ma swoje wyjaśnienie.
  - Domagam się, by mi je przedstawiono.
  - Nie tutaj. Może później, jeśli będzie pani nalegać.
Ale teraz sądzę, że powinna pani ustąpić ze względu na
własne dobro.
  - Ja sama będę decydować, co jest dla mnie dobre.
Tych dwoje ludzi zamordowało mojego jedynego syna
i żadna sprawa, która może ich obciążyć, nie powinna
pozostać tajemnicą.
  Lensman westchnął.
  - Kontynuujmy wyjaśnienia: Viljarze z Ludzi Lodu,
na czym pan skończył?
  Viljar złożył dalsze zeznania i zakońezgł tak samo jak
poprzedniego wieczora. Potem została wezwana Belinda.
  Belinda nie miała nic nowego do dodania. Opowiedzia-
ła najzwiężlej, jak umiała, co się działo od chwili, kiedy
Herbert przyszedł do niej. Omijając najbardziej drastycz-
ne szczegóły, wyjaśniła, że uwolniła się od niego, bo
ugryzła go w ucho, i że potem uciekła.
  Lensman potwierdził jej słowa:
  - Owszem, zmarły ma dużą ranę na jednym uchu.
Długo się wczoraj zastanawialiśmy, co to znaczy, jaka to
walka musiała się rozegrać przed jego śmiercią.
  Pani Tilda skuliła się i pochylona kiwała się na krześle
w przód i w tył.
  - Mój biedny chłopiec! Mój biedny chłopiec! Wszyscy
chcą mu zrobić krzywdę! To wszystko wina Signe. Nie
powinien był wprowadzać do domu tej zarozumiałej
dziewuchy, ona ściągnęła na nas nieszczęście! A za to
wszystko dała mu tylko córkę. Podła dziwka! A jej siostra?
Jeszcze gorsza!
  Obie kucharki wrierciły się przez cały czas, wciąż się do
siebie pochylały, coś sobie szeptały podniecone. A kiedy
pani Tilda zaczęła miotać przekleństwa na nieboszczkę
Signe i na Belindę, kucharka wstała.
  - Panie lensmanie - zaczęła blada, ale opanowana.
- Panie lensmanie, czy to nie jest tak, że człowiek powinien
mówić prawdę przed Bogiem i przed zwierzchnością?
  - Tak, to prawda - odpowiedział lensman, nie wyjaś-
niając, żc nie są jeszcze w sądzie i że to tylko wstępne
przesłuchania.
  - Aha. No to my musimy, dziewczyna kuchenna i ja,
chcemy powiedzieć, że ktoś jeden tutaj kłamie!
  - Ach, tak? A kto taki?
  Karzący palec kucharki wskazał na pokojówkę.
  - Kari, która siedzi tam! Ona owiedziała że spała,
kiedy się to wszystko działo, a to nieprawda, nie spała, to
wiemy obie, i moja pomocnica, i ja, bo mieszkamy z nią
ściana w ścianę.
  Spojrzenia wszystkich skierowały się ku nieszczęsnej
Kari, która szlochała jeszcze bardziej rozpaczliwie niż
dotychczas.
  - Gdzie byłaś wieczorem? - zapytał ją lensman.
  - Ach, to tak! - krzyknęła pani Tilda ze swojego
miejsca. - Znowu się wczoraj gdzieś włóczyłaś, tak? Jak
tylko twoja chlebodawczyni wyszła za próg, żeby zaznać
dobrze zasłużonego spokoju, rozerwać się wśród ludzi, to
ty zaraz chyłkiem z domu, żeby się łajdaczyć z tym
chłopakiem od komornika? I ani ci w głowie, że ja na to
nie pozwalam? Nie życzę sobie łajdactwa pod moim
dachem, dobrze o tym wiesz! Ani żadnych bachorów! A ty
mimo to poszłaś! No, ładnie!
  Syczała przez zęby, raczej wypluwała słowa, niż mówi-
ła. Wszyscy mieli wrażenie, że już chwyciła dziewczynę za
ucho i potrząsa z całych sił, choć przecież tego nie zrobiła.
  Drobna Kari szlochała w poczuciu winy.
  - To nie ma żadnego znaczenia - uciął lensman.
- Teraz ważne jest co innego, Kari, a mianowicie: kiedy
wróciłaś do domu?
  - Zaraz po tym.
  - Po czym?
  - Po tym, jak pan Viljar z Ludzi Lodu był w Elistrand.
  - A skąd o tym wiesz?
  - No, bo ja go spotkałam, jak jechał. I miał przed sobą
na koniu dziewczynę.
  - Tak. Wiozłem Belindę - potwierdził Viljar.
  - No, i ja suę przestraszyłam, jak usłyszałam końskie
kroki, i schowałam się za oborą na probostwie.
  - To znaczy, że byłaś dosyć daleko od domu - powie-
dział asesor, który dotychczas się nie odzywał. - A co
potem? Poszłaś do domu?
  - Tak, natychmiast. Nie tak znowu długo byłam poza
domem - dodała, spoglądając przestraszona na panią
Tildę.
  - Powimnaś była od razu o tym wszystkim powiedzieć
- upomniał ją lensman.
  - Ja... Ja się bałam. Pani się tak strasznie złości.
  - No dobrze. A co słyszałaś, kiedy wróciłaś do domu?
Poszłaś zaraz do siebie i położyłaś się spać?
  - Tak. Nie.
  - Czyli jak?
  - Najpierw poszłam do siebie, ale zaraz przypomniało
mi się, że w kącie w hallu zostawiłam ścierkę do podłogi.
A gdyhy pani Tilda to zohaczyła, dostałabym okropne
manto...
  - To znaczy, że zeszłaś do hallu?
  Wszyscy znieruchomieli i słuchali w napięciu.
  - Skradalam się na palcach - powiedziała Kari. - Że-
by mnie nikt nie zobaczył. Nie wolno mi być w tej części
domu o tej porze.
  - No a w hallu? Czy ktoś tam był?
  - Nie.
  Viljar westchnął, zawiedziony. Także jego przyjaciele
skulili się rozczarowani. Kari jednak dodała:
  - Ale zaraz usłyszałam, że ktoś okropnie jęczy, choć
nikogo nie było widać, więc weszłam do środka, żeby się
rozejrzeć.
  - Weszłaś dokąd?
  - Do biblioteki - wykrztusiła, wodząc wokół przera-
żonym spojrzeniem, jakby się dziwiła, że nie wszyscy
wiedzą, co ma na myśli. - Bo właśnie tam był pan
Abrahamsen, siedział na krześle i strasznie leciała mu
krew. Ze wszystkiego! Z nosa, z ust, z ucha, oczy miał
podbite i wyglądał okropnie.
  Na sali słychać było stłumione okrzyki zgrozy.
  - No i dalej?
  - Pan Abrahamsen płakał i mówił do mnie: "Widzisz
Kari, co oni mi zrobili? Jak mnie pobili? Och, jak mnie to
boli!" Ja byłam taka przerażona i powiedziałam mu, że mi
go strasznie żal, a on chciał, żeby mu to jeszcze powtarzać,
i wsunął mi rękę pod spódnicę, on często tak robił,
i powiedział, że on jest małym chłopcem, którego wszyscy
źle traktują, ale wtedy ja powiedziałam, że muszę już iść
i się położyć, bo ja już dzisiaj...
  - No, dziękuję, Kari, to wystarczy - pnerwał jej
lensman. - I wtedy wróciłaś do siebie?
  - Tak. Zapytałam tylko, czy czegoś nie potrzebuje, ale
on mówił: "Tylko ciebie, Kari, tylko ciebie", i klepał
mnie, gdzie, to pan lensman wie, ale ja uciekłam, bo nie
chciałam już więcej tego wieczora.
  Lensman był zakłopotany.
  - Wygląda na to, że pan Abrahamsen nie był poważnie
ranny...
  - Nie, więcej narzekał, niż go bolało, panie lensmanie.
On taki był, nasz pan Abrahamsen, bardzo lubił, żeby się
nad nim litować.
  - Mówisz o zmarłym! - przerwała jej pani Tilda
ostro.
  - Och, tak! Przepraszam!
  - Niech pan nie wierzy ani jednemu słowu tej dziewu-
chy, panie lensmanie!
  - Dlaczego? Nie widzę najmniejszego powodu, dla
którego Kari miałaby kłamać.
  - Ale kłamue! Herbert nigdy nie zwracał uwagi na
służące!
  - Co? - krzyknęła Kari. - Nie zwracał uwagi? Proszę
zapytać, kogo pani chce...
  - Dość! - zawołał lensman, machając ręką. - O-
trzymaliśmy nareszćie rzeczowe informacje. To, co po-
wiedziała Kari, w pełni uwalnia od podejrzeń Viljara
z Ludzi Lodu. On nie mógł zabić pana Abrahamsena
pogrzebaczem, bo po jego wyjściu pan Abrahamsen był
na tyle zdrowy, że mógł uwodzić służące!
  Pani Tilda podniosła się z miejsca. Blada, o ściągniętej
twarzy.
  - Ale on wrócił! - oświadczyła. - Ja go widziałam.
Kiedy wysiadłam z powozu przy bramie Elistrand,
widziałam mężczyznę wymykającego się potajemnie z do-
mu. Starał się przede mną ukryć, ale widziałam jego konia,
to był ten wielki koń Viljara z Ludzi Lodu, nie mam co do
tego żadnych wątipliwości!
  Belinda nabrała haust powietrza i ze świstem wypuściła
je znowu.
  - Nie, nie! To nie był Viljar! Przez cały wieczór
byliśmy razem!
  Na moment zaległa kompletna cisza, a potem pani
Tilda oświadczyła:
  - Jej świadectwo nie może być brane pod uwagę, bo
oni oboje działają w zmowie.
  - Belinda mówi prawdę - wtrącił Viljar. - Przez cały
wieczór byliśmy razem. Ale nic niestosownego się nie
stało.
  - I my mamy w to wierzyć? - syknęła pani Tilda. - Co
to za dowód niewinności? Oni mogli się przecież zakraść do
Elistrand w każdej chwili, zwłaszcza jeśli byli razem.
  Belindę ogarnął gniew na tą potworną babę, co w jej
sytuacji nie było najrozsądniejsze.
  - Nie, nie mogliśmy! - zawołała ze złością. - Bo
pojechaliśmy do Drammen! O, i ma pani całą prawdę!
  - Oooch! - jęknął Viljar i ukrył twarz w dłoniach.





        ROZDZIAŁ IX


  - Do Drammen? - zapytała Vinga zdumiona. - Co
wy, na miłość boską, mieliście do roboty w Drammen?
  Asesor poruszył się na swoim miejscu. Wyglądał na
bardzo zadowolonego.
  - O, to w najwyższej mierze interesująca informacja,
Viljarze z Ludzi Lodu. Myśmy już od dawna mieli pewne
podejrzenia. I co mi pan teraz powie?
  Viljar opuścił ręce.
  - To nieprawda - powiedział zmęczonym głosem.
- Nie zdążylibyśmy tam dojechać i wrócić w tak krótkim
czasie.
  - Wszystko zależy z pewnością od tego, kiedy wrócili-
ście do domu - rzekł asesor. Przypominał pająka, które-
mu udało się omotać muchę.
  - Wrócili wcześnie - oświadczyła Vinga. Ona błys-
kawicznie pojęła, o co chodzi, choć nie rozumiała wszyst-
kich okoliczności sprawy.
  W końcu prawda dotarła też do Belindy.
  - Nie, ja się przyznaję, kłamałam! - zawołała, próbując
ratować sytuację. - Ja tylko tak mówiłam, bez zastanowie-
nia, żeby ratować Viljara. Oczywiście, że on nie był
w Drammen, nigdy byśmy tam nie zdążyli w tak krótkim
czasie - zakończyła z żałośnie nieszczerym śmiechem.
  - A zatem spróbujmy wyjaśnić bliżej tę nową okoli-
czość - powiedział lensman zirytowany. - Proszę od-
powiedzieć: Gdzie byliście oboje wczoraj wieczorem?
  Viljar zacisnął zęby.
  - Czy to konieczne? - zapytaY.
  - Konieczne. Dla pańskiego dobra!
  Viljar westchnął:
  - No, trudno. W stodole w Grastensholm.
  Na sali rozległy się głosy zdumienia i tłumione chicho-
ty. Belinda także jęknęła, ale akurat to zebrani zrozumieli
fałszywie. Że jest mianawicie urażona, iż Viljar wyjawił
ich tajemnicę.
  - Aha, w stodole - stwierdził lensman lakonicznie.
- I, jak sądzę, nie muszę się pytać, coście tam robili.
  - Owszem, proszę pytać - odparł Viljar z podniesio-
nym czołem. - Bo nie działo się tam nic, o czym by nie
można mówić głośno. Belinda była bardzo wzburzona
tym, co ją spotkało w Elistrand, i chciała parozmawiać
z kimś życzliwym w spokoju. A sam pan chyba dobrze
wie, że dwoje ludzi potrzebuje czasem pobyć wyłącznie ze
sobą. Porozmawiać, lepiej się zrozumieć. Tylko dlatego,
że się nawzajem lubią.
  Belinda siedziala z otwartymi ustami i nie spuszczała
z niego oczu. Czy on naprawdę myśli to, co mówi? Czy te
piękne słowa to prawda? Kiedy lensman zwrócił się do
niej, aż podskoczyła.
  - Czy to prawda, panno Belindo?
  Przez moment nie rozumiała, do czego on zmierza.
  - Co? Ach, tak, prawda, oczywiście, że prawda! Tylko
oboje uważaliśmy, że lepiej nikomu o tym nie mówić. Bo
moglibyśmy być źle zrozumiani.
  Belinda tak strasznie nie umiała kłamać, ale teraz
walczyła o życie Viljara. Muszą go z tego wyciągnąć, tyle
pojmowała. Viljar znalazł się w okropnym położeniu.
Śmiertelnie się bał, że pociągnie za sobą towarzyszy
z Drammen, asesor miał poważne podejrzenia, z drugiej
jednak strony musiał znaleźć jakieś wyjaśnienie, co robił
poprzedniego wieczoru, gdzie był. Jeśli zostanie oskarżo-
ny o morderstwo, trafi do więzienia. Jeśli oskarżą go
o współpracę z Marcusem Thtane i sprzyjanie ideom
rewolucyjnym, także trafi do więzienia, a z nim wielu
innych.
  Belinda była teraz jedyną osobą, która mogła mu
pomóc. Ale nikt mniej niż ona nie nadawał się na świadka
mającego potwierdzić czyjekolwiek alibi.
  Przełykała głośno ślinę i patrzyła Viljarowi w oczy
z niemym błaganiem o pomoc. On jednak sprawiał
wrażenie mniej zdenerwowanego, a nawet jakby zadowo-
lonego. Więc może jednak odpowiadała tak, jak trzeba?
Jego dziadek, Heike, też uśmiechał się do niej życzliwie,
prawie z czułością. I rodzice Viljara patrzyli na nią
przyjaźnie.
  Może, może jednak wszystko pójdzie dobrze?
  Ale nie! To straszne pytanie musiało w końcu paść:
  - Viljarze z Ludzi Lodu - zaczął asesor, a w jego
oczach czaił się chłód. - Nie otrzymaliśmy tu przekonują-
cych dowodów, że nie wrócił pan później do Elistrand,
by zabić Herberta Abrahamsena. Gdyby pan jednak
wskazał jeszcze jakichś innych świadków...
  Przeciągał ostatnie słowa, jakby kusił Viljara.
  - Nie mam innych świadków prócz Belindy - odparł
młody człowiek.
  - No cóż, w takim razie przykro mi, ale jestem
zmuszony poinformować pana, że pozostanie pan w aresz-
cie pod zarzutem zamordowania Herberta Abrahamsena!
  - Och, nie! - jęknęła Vinga, a Solveig zaczęła cicho
płakać.
  - Poczekajcie! - zawołała Belinda z desperacją, po-
nieważ chciała się jakoś odwdzięczyć Viljarowi za za-
ufanie i za te piękne słowa o dwojgu ludziach w stodo-
le. A Belinda taka już była, wierzyła dokładnie w to,
co jej mówiono, zaraz więc wyobraziła sobie, jak sie-
dzą oboje z Viljarem w tej stadole i rozmawiają, i mo-
że nawet on obejmuje jej plecy..., tak, nawet na pewno
tak robi... - Poczekajcie, chwileczkę... nie możecie te-
go zrobić! Ja wiem, że on jest niewinny! Tylko wy nie
chcecie mi uwierzyć! Chciałam tylko powiedzieć... że
nie jestem jedyną dziewczyną, do której Herbert Ab-
rahamsen się tak źle odnosił.
  - Nie, no wiesz co! - zawołala pani Tilda oburzona.
- Takie rzeczy mówić o zmarłym!
  - Ale to prawda! Bo Signe tak mówiła!
  - Naprawdę Signe tak powiedziała? - zainteresował
się lensman.
  - Nonsens! - prychnęła pani Tilda.
  - Tak. Ona wiele razy dawała to do zrozumienia.
A poza tym ja znalazłam jej pamiętnik i...
  - Co? - krzyknęła pani Tilda.
  - Pamiętnik? - zapytał lensman.
  - Tak. Pamiętnik Signe. Tam jest napisane o bardzo
wielu sprawach. O życiu jej męża. I Signe płakała! Proszę
mi wybaczyć, pani Tildo, że wyciągam to na światło
dzienne teraz, kiedy pani jest w żałobie po swoim jedynym
dziecku, ale Signe też nie żyje i ja jestem w żałobie po niej!
  Belinda mówiła z wielkim żarem. Zmarli niewątpliwie
potrzebują obrony, ale żywy Viljar potrzebuje jej jeszcze
bardziej. Tam gdzie chodziło o niego, opuszczały ją
wszelkie skrupuły.
  - Nie zdążyłam, niestety, przeczytać dwóch ostatnich
stron, bo nadeszła pani Tilda i musiałam schować pamięt-
nik.
  - Żaden taki dziennik nie istnieje! - stwierdziła pani
Tilda stanowczo, ale w jej oczach pojawił się na chwilę
niespokojny błysk.
  - Owszem, istnieje!
  - A gdzie go schowałaś, Belindo? - zapytał lensman
łagodnie.
  - Dziennik należy do mnie - przerwała pani Tilda. - I
nikt inny nie ma do niego prawa. Dziennik należy do matki
Herberta. Nie wolno ci go oddać tym ludziom tutaj, Belindo!
Oddasz go mnie, kiedy wrócimy do domu. Zrozumiałaś?
  Belinda schowała ręce za siebie, jakby chciała bronić
owego tak przez panią Tildę pożądanego pamiętnika.
  - Ja już nie wrócę do Elistrand, pani Tildo.
  - Twoja odpowiedzialność za dziecko...
  - O tym porozmawiamy później - przerwał lensman,
który chciał jak najprędzej jechać do Elistrand i zobaczyć
dziennik, zanim wpadnie on w ręce pani Tildy. - Dzisiej-
sze przesłuchania uznajemy za zakończone. Proszę od-
prowadzić podejrzanego do aresztu!
  Krewni Viljara obejmowali go po kolei, mówili
pokrzepiające słowa, starali się dodawać otuchy, nato-
miast służba z Elistrand tłumnie opuszczała salę. Belinda
wzruszona ujęła rękę Viljara i szeptała, że zrobi wszystko,
żeby mu pomóc.
  - No, no, może nie wszystko, Belindo! Nie obiecuj za
wiele, najpierw się dobrze zastanów! - powiedział.
  Belinda dygnęła grzecznie.
  - Panie lensmanie, czy mogę odwiedzić Viljara w are-
szcie?
  Przedstawiciel prawa zawahał się:
  - Właściwie to tylko najbliższa rodzina ma prawo...
No, ale niech ci będzie!
  - A mogłabym tam zamieszkać? W celi obok?
  - O nie, nie! Dać ci palec, to zaraz całą rękę wciąg-
niesz! Nie wolno! Solidarność też musi mieć granice!
  Belinda zauważyła, że wszyscy się uśmiechają, rozba-
wieni jej zachowaniem, więc pospiesznie znowu zamknęla
się w swojej skorupie.
  Wychodząc z biura usłyszała, że pani Tilda rozmawia
bardzo stanowczym głosem z lensmanem.
  - Ale ja mam prawo wiedzieć - domagała się. - Dla-
czego ona rzucała moją broszką?
  - To nieprzyzwoite! Naprawdę nieprzyjemne dla pa-
ni.
  - Panie lensmanie! - W glosie pani Tildy brzmiały
wszystkie groźby świata.
  Policjant westchnął:
  - Skoro pani nalega!
  Belinda wyprzedzila ich i nic już więcej nie słyszała.
  Wkrótce jednak pani Tilda wyszła także. Trupio bladą
twarz pokrywały czerwone plamy, ku wielkiemu zdumie-
niu Belindy, bo nie sądziła, że w tej kobiecie w ogóle jest
krew. Tilda pospiesznie ruszyła w stronę Elistrand. Kiedy
mijała Belindę, posłała jej wyniosłe spojrzenie. Gdyby
mogła, przeszyłaby ją na wylot. Belinda poczuła skurcz
w sercu. Ile w tym spojrzeniu było nienawiści! Ale oprócz
tego wstyd i wzburzeriie, i jakiś upiorny triumf.
  Belinda poczula, że ją mdli.
  - Chodźmy - ponaglał ją lensman. - Chcę zobaczyć
dziennik, zanim ktoś inny go znajdzie.
  Ludzie Lodu poprosili Belindę, by zabrała swoje rzeczy
i wróciła jak najszybciej do Grastensholm. Byłoby naj-
lepiej, gdyby mogła też zabrać dziecko, ale w to raczej
wątpili.
  Wkrótce dotarła w powozie lensmana do Elistrand.
Natychmiast pokazała mu drogę do pokoju Signe.
  Pani Tilda już tam była. Najwyraźniej domyślała się, że
dziennik musi znajdować się właśnie tam, między innymi
dlatego, że niedawno Belinda spędziła tam tak dużo czasu.
  - Zechce pani być tak uprzejma i wyjść, pani Tildo?
- zwrócił się do niej lensrnan najbardziej oficjalnym
tonem, na jaki mógł się zdobyć.
  - To mój dom!
  - Myli się pani. Dom należy do Lovisy. A dziennik był
własnością Signe. Kto jest jej bliższy? Teściowa czy
siostra?
  - Chcę wiedzieć, co dziennik zawiera!
  - Dowie się pani w swoim czasie. Tymczasem jest to
materiał dowodowy, należy do władz prowadzących
śledztwo w sprawie morderstwa. I będzie najlepiej, jeśli
nas pani zostawi samych.
  Zdecydowanie prowadził ją ku drzwiom. Kiedy znale-
źli się już blisko, otworzył je i pani Tilda musiała wyjść.
  - No? - zwrócił się do Belindy.
  Bez słowa pokazała mu ukrytą szufladę, którą natych-
miast wysunął.
  - Znakomicie! - zawołał. - Poczekaj chwileczkę!
  Na palcach podszedł do drzwi i otworzył je gwałtow-
nym szarpnięciem. Do pokoju wtoczyła się pani Tilda,
która z tamtej strony próbowała zaglądać przez dziurkę od
klucza. Kiedy drzwi odskoczyły, straciła równowagę
i runęła jak długa pod nogi Belindy.
  Nikt nic nie mówił, dopóki się nie podniosła i nie
otrzepała sukni z kurzu. Czyniła to zresztą z wielką
godnością.
  - Ona zawsze gdzieś się czai i podsłuchuje - mruk-
nęła w końcu Belinda, która wciąż nie mogła opanować
mdłości.
  - Musisz się zaraz przeprowadzić do Grastensholm
- powiedział lensman. - Atmosfera tutaj jest naprawdę
niezdrowa.
  - Żebym tylko mogła zabrać ze sobą Lovisę!
  - Tak, to jest poważny problem. Nie możemy zo-
stawić dziecka własnemu losowi. Ale zobaczymy później,
a teraz zabieram dziennik, u siebie zapoznam się z nim
w spokoju. Ilu stron nie zdążyłaś przeczytać?
  Belinda pokazała mu, w którym miejscu skończyła.
  - To nie tak dużo, zaledwie dwie strony. Wiesz co?
Wrócę teraz do powozu i poczytam, a ty spakuj swoje
rzeczy, to cię odwiozę da Grastensholm.
  Przyjęła tę propozycję z wdzięcznością, byłaby całkiem
szczęśliwa, gdyby jeszcze mnogła zabrać Lovisę. Ale to nie
mogło się udać.
  Kiedy wstawiali kuferek lindy do powozu, pani
Tilda wyszła do nich z dzieckiem na ręku i nie spuszczała
z nich nczu. Jakby się chciała upewnić, że niczego nie
ukradną.
  Belinda błagała ze łzami w oczach, by mogła się zająć
swoją siostrzenicą, teraz już pełną sierotą, i nie ulegało dla
nikogo wątpliwości, że Lovisa też chce być z nią, ale pani
Tilda była nieprzejednana, potrząsała ze złością dziec-
kiem, żeby je uspokoić.
  - Nie może pani sama brać odpowiedzialności za takie
małe dziecko, pani Tildo - próbował przekonać ją
lensman.
  - Oczywiście, że mogę, i znakomicie dam sobie z tym
radę - upierała się pani Tilda. - Zresztą nie tak znowu
trudno znaleźć niańkę, a ja uważam, że jestem najwłaściw-
szą osobą, żeby wychować dziecko jak należy. W skrom-
ności i bojaźni bożej, i tak, żeby nigdy nie zapomniało, iż
jest przyczyną śmierci swego biednego, udręczonego ojca.
  Belinda jęknęła ze zgrozy, a lensman syknął:
  - Nie można przecież dziecka obarczać odpowiedzial-
nością za...
  - Grzech pierworodny obciąża nas od urodzenia.
I trzeba pamiętać, że to grzeszna matka tego dziecka
sprowadziła mojego syna na manowce.
  - Przecież oni byli małżeństwem!
  - Powinien pan wiedzieć, lensmanie, że wszystkie
kobiety wabiły mego syna na diabelskie ścieżki - o-
świadczyła pani Tilda, po czym wraz z dzieckiem weszła
do domu.
  Lensman odwrócił się, żeby poprawić uprząż.
  - Ciekaw jestem, kto to pierwszy mu pokazał, że ręce
kobiety są delikatne i pieszczotliwe, jeśli nie ta cholerna
mamuśka! - mruczał ze złością. - Ale rodzinka, nie ma
co! Ukochany synek mamusi!
  Belinda spoglądała na niego żałośnie. Jakoś tak dziw-
nie się wyrażał, że nie mogła zrozumieć.
  Długo patrzyła w ślad za Lovisą, która też odwracała
się do niej ponad ramieniem pani Tildy; w końcu drzwi
domu zostały zamknięte. W tej chwili nic już nie można
było zrobić, ale Belinda nie zamierzała dać za wygraną!
  - Czy należy pozwolić, żeby dziecko dorastało w ta-
kim poczuciu winy? - zapytała, kiedy powóz ruszał
w drogę.
  - Oczywiście, że nie - odparł lensman, a zabrzmiało
to tak, jakby miał już jakieś plany co do przyszłości małej.
- Zdążyłem przeczytać dziennik - dodał ponuro. - Mia-
łaś rację, że Herbert to był drań. Zaraz odszukam tę
kobietę, która przychodziła do Signe z insynuacjami na
temat jego kochanek. Z opisu jasno wynika, kto to. Ta
baba ma wyjątkowo jadowity język i jeśli może komuś
zatruć życie, robi to bez skrupułów.
  - A co jest na tych dwóch ostatnich stronach? Coś
ważnego?
  - Owszem, myślę, że znaleźliśmy rozwiązanie wielu
zagadek. Najpierw mowa jest o sprawach, którymi nie
powinniśmy się raczej zajmować, że mianowicie przywią-
zanie Herbena do matki jest chyba trochę zbyt silne.
Najważniejsze jest jednak to, że Lovisa nie była jedynym
dzieckiem Herberta.
  - Och, mój Boże! Biedna Signe!
  - Tak! Tak trzeba powiedzieć! Jak się o tym dowie-
działa, nie mówi, ale wspomina o dwojgu nieślubnych
dzieciach. Właśnie jedno z nich było przyczyną przepro-
wadzki z Christianii tutaj, ściśle biorąc - ucieczki przed
konsekwencjami romansu. Jeśli chodzi o drugie dziecko,
to wszystko wskazuje na to, że urodziło się mniej więcej
w tym samym czasie, co córeczka Signe. O ile dobrze
zrozumiałem, to mieszkało ono w naszej parafii.
  - Och, Signe! - jęknęła Belinda. - A ja myślałam, że
ona jest taka szczęśliwa! Z nas dwu ona zawsze miała
więcej powodzenia. To ona miała wszystko, urodę,
inteligencję...
  - To nie zawsze oznacza szczęście. Ale teraz wiem
przynajmniej, kto jest matką tego drugiego dziecka.
Pamiętam młodą dziewczynę, która urodziła dziecko
mniej więcej rok temu. Stała się po tym jakaś dziwna,
zamknęła się w sobie. A dziecko zmarło. Z dziennika
Signe wynika jednak, że ojciec dziewczyny przychodził do
Elistrand z poważnymi pogróżkami pod adresem Ab-
rahamsena...
  - Ale to musiało być dawno temu! Signe nie żyje
przecież od roku!
  - Tak. Myślę, że on musiał tu przychodzić zaraz po
tym, jak jego córka urodziła dziecko.
  - No, ale to chyba nie on... - rzekła Belinda w zamyś-
leniu.
  - Nie, nie on - przyznał lensman. - Ten stary zresztą
nie jest typem człowieka, który mógłby kogoś zabić. On
był po prostu zrozpaczony. Nie myślę też, żeby to zrobił
Viljar z Ludzi Lodu.
  - Ach, tak! - wykrzyknęła Belinda radośnie.
  Lensman uśmiechnął się:
  - Tak uważam. Viljar po prostu solidnie potrząsnął
Abrahamsenem i to mu wystarczyło, żeby dać upust
złości. Nigdy nie wierzyłem, że on mógłby wrócić do
Elistrand i zabić człowieka, którego dopiero co pobił. To
do niego niepodobne.
  - Ale mimo to trzyma go pan w areszcie?
  - No, a co mam zrobić? Viljar jest jedynym podej-
rzanym. A poza tym asesor sobie tak życzy. Chce go
zmusić, żeby się przyznał do czegoś innego.
  Belinda skuliła się.
  - A może ty coś o tym wiesz? - dodał lensman
z łagodnym naciskiem.
  Podskoczyła na siedzeniu.
  - Ja? Ja nic nie wiem! Absolutnie nic!
  Lensman posłał jej wymowne spojrzenie. Mógłby
bardziej stanowczo przycisnąć do muru tę małą kłam-
czuchę, ale czuł w głębi duszy, że nie powinien tego
robić. Była tak bezgranicznie lojalna, a zarazem stano-
wiła najsłabszy punkt obrony Viljara z Ludza Lodu.
Wymuszać na niej zeznania to tak, jakby strzelać do
młodego zajączka. Lensman zaś nie mógł nic poradzić
na to, że lubił zarówno Viljara, jak i tę małą ufną istotę,
nie cierpiał natomiast Herberta Abrahamsena i jego
okropnej matki. Musiał jednak trzymać na wodzy oso-
biste uczucia.
  - A więc pan uważa, że to krewni tamtej dziewczyny
z Christianii zemścili się na Abrahamsenie? - zapytała
Belinda, by odsunąć jak najdalej niebezpieczny temat
Drammen i Marcusa Thrane.
  - Ktoś taki jak Abrahamsen miał z pewnością wielu
wrogów, ale jest bardzo prawdopodobne, że w tym
przypadku chodziło o dziecko - przyznał lensman.
- Z tego, co pisze Signe, wynika, że matka tamtego
dziecka była kobietą zamężną. Można więc sobie wyob-
razić, że jej mąż nie miał specjalnych powodów do
radości.
  - Ale jego nazwisko nie jest znane?
  - Owszem. To znaczy nazwisko nie, ale muszę tylko
sprawdzić zawód i powiązania z Abrahamsenem, to nie
będzie trudne.
  - I wtedy... Wypuści pan Viljara?
  - Myślę, że on wyjdzie na wolność lada dzień. Będzie-
cie go mieli z powrotem w Grostensholm jeszcze przed
niedzielą.
  Belinda usiadla wygodniej, prosta jak świeca, ręce
złożyła na kolanach i uśmiechała się z radości.
  Nie chciała nawet myśleć o tym, co by się stało, gdyby
wtedy nie znalazła tego dziennika. Albo gdyby Kari nie
przyznała się, że kłamie.


  Tymczasem w Grastensholm Heike postanowił odbyć
poważną rozmowę z Vingą.
  - Och, mój kochany, naprawdę nie ma o czym mówić
- próbowała bagatelizować sprawę Vinga.
  Heike uderzył pięścią w stół, aż jęknęło, i zawołał:
  - Nie życzę tu sobie żadnego fałszywego heroizmu!
Jestem lekarzem i żądam, by moi najbliżsi okazywali mi
trochę zaufania! Jak ja się czuję, twoim zdaniem, w takiej
sytuacji? Od dawna masz bóle?
  Vinga wzruszyła ramionami.
  - Ależ zapewniam cię, to naprawdę nic poważnego.
Czasami jakieś bóle w piersi. Żmęczenie. Nic, czym można
by ci zaprzątać głowę.
  Lęk sprawił, że Heike wpadł we wściekłość:
  - To już chyba nadmiar szacunku dla lekarza! Nie
życzę sobie tego! Nie spodziewałem się, że z twojej strony
mnie to spotka, Vingo. Dlaczego nic mi nie mówiłaś?
  - E tam! - bąknęła, patrząc zakłopotana na stół.
- Wiesz, jak to jest. To nie przed tobą chcę ukryć
chorobę, ale przed sobą.
  - Tak. To rozumiem. Ale teraz opowiadaj!
  - To wszystko naprawdę nie jest dokuczliwe. Mie-
wam od czasu do czasu ostry ból, ale zawsze sobie to jakoś
tłumaczyłam, albo że naciągnięty mięsień, albo że jedzenie
mi zaszkodziło, no nie wiem, Heike, ale jestem przekona-
na, że to nic takiego.
  - Ja też mam taką nadzieję - powiedział niemal
brutalnie. - Ale zbadać cię muszę. Na wszelki wypadek.
  W gruncie rzeczy Vinga też tego chciała.
  - Jak to miło zrzucić odpowiedzialność na kogoś
innego - powiedziała z uśmiechem.
  Kiedy Heike badał ją bardzo gruntownie, zapytała:
  - Jak ci się zdaje, co Viljar robi w tym Drammen?
  Żadne z nich bowiem nie miało wątpliwości, że Viljar
i Belinda tam właśnie spędzili wczorajszy wieczór.
  - Nie wiem. Ja nic z tego nie rozumiem. I trzeba chyba
przyjąć, że od dawna tam jeździ, zawsze kiedy na tak
długo opuszcza dom...
  - Nie zawsze. Czasami trwa to znacznie krócej, nie
zdążyłby tam dojechać i wrócić.
  - Masz rację. No cóż, nic specjalnego u ciebie nie
wykryłem, ale pozwól, że przeprowadzimy poważną
kurację wzmacniającą. To ci naprawdę potrzebne.
  - A w każdym razie nie zaszkodzi - odparła równie
obojętnie jak przedtem. - Ile kosztuje wizyta?
  - Jednego całusa.
  Przytulił ją do siebie i długo stali objęci, bez słowa,
aż na dziedzińcu rozległ się stukot końskich kopyt
i dźwięk zajeżdżającego powozu. Lensman przywiózł
Belindę.


  Wieczorem Belinda odwiedziła Viljara w areszcie.
Był ożywiony i chyba się cieszył, że przyszła. A kiedy
opowiedziała radosne nowiny, że już wkrótce będzie
wolny, rzekł:
  - Teraz, Belindo, musisz bardzo uważać. Wszystko
zależy od ciebie.
  Ona aż zbladła z przejęcia i zapewniała go szczerze, że
może na niej polegać.
  Stali każde po swojej stronie żelaznej kraty
w drzwiach. Viljar zniżył głos do szeptu:
  - Pamiętasz, że w Drammen dostałem różne papiery?
  - Tak, pamiętam.
  - Włożyłem je do kieszeni mojego płaszcza, który wisi
w hallu w Grastensholm. Taki szary samodziałowy
płaszcz, wisi na drzwiach. Musisz wziąć te papiery
i zanieść je do pewnego człowieka we wsi. Powiesz mu
też, że ja przez jakiś czas nie będę przychodził na zebrania,
bo asesor mnie podejrzewa i mógłbym wszystkich zdra-
dzić.
  - Rozumiem. Załatwię wszystko, jak trzeba. Dzisiaj
wieczorem?
  - Nie, to by zwracało uwagę. Idź tam jutro przed
południem, tylko pamiętaj, żeby nikt cię nie zobaczył.
  Powiedział jej nazwisko i adres tego człowieka i wyjaś-
nił, jak się do niego idzie. Belinda nie pochodziła przecież
z tutejszej parafii i mało kogo znała.
  Viljar z apetytem zjadł kolację, którą mu, przyniosła,
i serdecznie podziękował za odwiedziny.
  - Ale dłużej już nie powinnaś tu zostawać - szepnął.
- Przyjdź jutro, żeby powiedzieć, jak się wszystko udało.
  - Oczywiśeie, że przyjdę! - zapewniła z błyszczącymi
oczyma.
  - Jesteś teraz moją najlepszą przyjaciółką - uśmiech-
nął się Viljar.
  - Dziękuję ci, och, dziękuję! - szeptała uradowana
i lekko jak na skrzydłach pobiegła do domu.
  Całkiem szczęśliwa jednak nie była. Bo ostatnie słowa
Viljara zabrzmiały tak, jakby przemawiał do dziecka. Do
dziecka, które się lubi i chce pochwalić. A to akurat nie był
ten rodzaj przyjaźni, której by pragnęła ze strony Viljara
z Ludzi Lodu.
  A tak naprawdę, to czego oczekiwała?
  Na tyle była rozsądna, żeby wiedzieć, iż zbyt wiele
spodziewać się nie powinna. Ale chciała przynajmniej być
traktowana jak dorosła. Chociaż tyle. Wkrótce jednak
porzuciła smutne rozmyślania i szybko poszła w stronę
Grastensholm. Tyle przecież mieli wspólnego, Viljar
i ona! Jakie piękne chwile przeżyli razem nad rzeką, kiedy
wydobywali z wody doczesne szczątki Marty! A podróż
do Drammen! A dzisiejszy wieczór, to poczucie wspólno-
ty mimo dzielących ich krat!
  Tyle niezwykłych przeżyć ich łączy!
  Biedna Belinda nie miała jeszcze nawet pojęcia o tym,
co ich czeka w przyszłości. Gdyby domyślała się choć
drobnej części, schowałaby się w najgłębszym kącie
i znowu zamknęła w swojej dawnej skorupie.





        ROZDZIAŁ X


  Przez cały. dzień Belindę dręczyła myśl o Lovisie.
Napisała do domu list bardzo wyraźnym i starannym
pismem, opowiedziała o śmierci Herbena Abrahamsena
i zapytała, czy rodzice nie mogliby czegoś zrobić, by
wyrwać małą Lovisę ze szponów pani Tildy. Pisała, że
oczywiście bardzo żałuje pani Tildy, która straciła jedy-
nego syna w tak strasznych okolicznościach, ale Lovisie
nie będzie u niej dobrze. Zostanie wychowana w nienawi-
ści do swojej matki, ich ukochanej Signe, będzie pogar-
dzać innymi ludźmi, nazywać ich grzesznikami, a tak
przecież nie powinno się wychowywać dziecka.
  Na samym końcu listu, nieśmiało i maleńkimi literka-
mi, pytała, czy jej także nie zechcieliby zabrać do domu. Bo
choć państwo z Grastensholm są dla niej niezwykle mili
i życzliwi, to przecież nie może u nich pozostać na stałe.
  Z ciężkim sercem wysyłała ten list, naprawdę nie miała
najmniejszej ochoty wracać do dużego miasta.


  Viljara zwolniono z aresztu już po dwóch dniach i z tej
okazji wydano w Grastensholm uroczysty obiad dla całej
rodziny. Przyszli Solveig i Eskil, długo i serdecznie
ściskali syna, który naywyraźniej był tym skrępowany,
Vinga szczebiotała, piła wino i częstowała Belindę, dopóki
Viljar nie położył temu kresu.
  - Nie wszyscy mogą pić tyle wina, co ty, babciu
- powiedział. - Ciebie nigdy nie widziałem pijanej, ale
Belinda nie przywykła do mocnych trunków, więc mogło-
by się to źle dla niej skończyć.
  - Ach, co tam! - protestowała Vinga. - Belindzie
należą się od nas podziękowania, Viljarze, bo to ona
sprawiła, że tobie, naszemu upartemu wnukowi, zmienił
się charakter. Nigdy nie byłeś taki otwarty i towarzyski
jak przez ostatnie tygodnie! Ale ty, Belindo, powinnaś
uważać! - dodała, kładąc swoją małą i szczupłą dłoń na
dużej ręce Belindy. - Jesteś miłą, pełną ciepła dziewczyną.
Masz więcej ciepła w tej swojej udręczonej duszy, niż sama
zdajesz sobie sprawę, ale pamiętaj, że ciepło nie zawsze jest
w stanie stopić lód! Uważaj, żeby chłód Viljara cię nie
zmroził.
  Heike westchnął:
  - Vingo, tak nie można, chyba zaczyna ci się kręcić
w głowie?
  - Wcale nie! Bardzo dobrze wiem, o czym mówię.
A Viljar nie ma prawa zniszczyć jej dobrej, ufnej du-
szy!
  - Nie zamierzam tego robić, babciu!
  - Świadomie nie, oczywiście! Ale możesz ją stłamsić.
I to paskudnie! Stanie się wówczas jak róża, która jeszcze
nie do końca rozkwitła, a już więdnie.
  - No, może już wystarczy tych kwiecistych porów-
nań, Vingo - roześmiał się Heike. - Nie moglibyśmy
porozmawiać o czym innym?
  - Naturalnie. Na zdrowie, Belindo!
  Viljar jednak upierał się przy swoim. Ani kropli więcej
wina dla Belindy. I Belinda potulnie posłuchała.
  - Belindo, kochanie - zwróciła się do niej Vinga,
obejmując dziewczynę poufale. - Powiedz mi, co wy
robiliście w Drammen?
  - My... - Belinda była zupełnie zbita z tropu i rzucała
rozpaczliwe spojrzenia na Viljara. - Nie, my nigdy nie
byliśmy w Drammen.
  - Spotkaliście się tam z kimś może?
  - Nie, skąd...
  - Babciu! - wtrącił się Viljar ostro. - Dłaczego ty ją
dręczysz?
  - Właśnie! - poparł go Heike, rozsiadając się wygod-
nie w fotelu. - To nieładnie w stosunku do Belindy. Ona
jest szczerą, prostolinijną dziewczyną, ztobiła naprawdę,
co mogła. Ale, Viljarze, czy nie uważasz, że czas, byś
okazał nam trochę więcej zaufania? Nawet asesor zdaje się
czegoś domyślać i tylko my nie mamy o niczym pojęcia.
Czy naprawdę sobie na to zasłużyliśmy?
  Viljar zacisnął zęby.
  - Nie robię tego, żeby wam dokuczyć - powiedział.
- Ale muszę mieć na względzie dobro innych.
  - Czyje?
  - Moich towarzyszy. Ale i wasze też.
  Ogień na kominku przygasł, węgle tliły się ciemną
purpurą. Eskil i Solveig siedzieli w milczeniu i patrzyli
wyczekująco na syna. Martwiło ich i sprawiało ból, że syn
tak się zachowuje wobec dziadków.
  - Viljar... - szepnęła w końcu Solveig błagalnie.
  I chyba właśnie prośba matki sprawiła, że się ugiął.
Solveig była taka zrównoważona i taka wyrozumiała.
Dobrowolnie przystała na to, by syn przeprowadził się do
Grastensholm, żeby pomóc dziadkowi, bo Heike miał
wciąż wiele pracy jako lekarz. Nikt jednak nie wiedział, ile
ta decyzja Solveig kosztowała.
  Eskil pewniej niż ona stąpał po ziemi, był bardziej
otwarty i traktował to rozwiązanie jako praktyczne. Kiedy
Viljar usłyszał cichą prośbę matki, serce przepełnił mu
piekący ból. Z powodu tego, co oboje z matką przeżyli.
  Posłał jej pospieszny, ale pełen czułości uśmiech, który
ona bardzo dobrze zrozumiała, będzie go do końca życia
przechowywać w pamięci niczym najkosztowniejszy klej-
not. Potem spojrzał na Belindę, na to spłoszone dziecko,
ufające mu bezgranicznie. Popatrzył na szczerą twarz ojca,
który po latach burzliwej młodości osiedlił się spokojnie
w Lipowej Alei i zaakceptował fakt, że nie należy do
"wielkich" w rodzie. Następnie przeniósł wzrok na
Vingę, pełną kokieterii i wyrozumiałości, a wreszcie na
Heikego. Heike, wielki, najpotężniejszy ze wszystkich na
przestneni wieluset lat. Patriarcha, pozbawiony właś-
ciwej patriarchom wyższości wobec innych i tyrańskich
skłonności. Heike do takich nie należał. Jego autorytet był
zrozumiały sam przez się. Wynikał z jego uśmiechu,
z troski o każdą żywą istotę, z pokory.
  - Macie rację - westchnął Viljar. - Jeśli ktokolwiek,
to właśnie wy powinniście wiedzieć, czym się zajmuję. Ale
w takim razie muszę was prosić o dyskrecję! Bo, jak
powiedziałem: to dotyczy nie tylko mnie, lecz także
bardzo wielu innych ludzi. A jest ich więcej, niż mogliby-
ście się spodziewać.
  Milczeli, czekając. I Viljar zaczął opowiadać. Z począt-
ku trochę agresywnie, jakby chciał uprzedzić ich preten-
sje.
  Gdy skończył, długo jeszcze nikt się nie odzywał,
a później reakcje były rozmaite. Belinda nie miała odwagi
powiedzieć nic, ale też i nie ona powinna była tutaj
zabierać głos.
  Ostateeznie milczenie przerwał Heike, a w jego głosie
słychać było rozczarowanie i żal.
  - Viljar, Viljar, co ty sobie właściwie o nas myślisz?
Gdzie ty masz oczy i uszy?
  - Nie rozumiem, dziadku.
  - Rozejrzyj się po parafii Grastensholm, chłopcze! Jak
myślisz, dlaczego nikt stąd nie emigruje do Ameryki?
W każdym razie nikt z zagród należących do nas? Bo im
jest tutaj dobrze, mój drogi! A dlaczego, twoim zdaniem,
mamy takie kłopoty z utrzymaniem naszych dworów?
Przy takich majątkach powinniśmy być strasznie bogaci,
a przecież nie jesteśmy. Przeciwnie, musieliśmy sprzedać
Elistrand, spadek twojej babki po rodzicach, których
utraciła tak wcześnie. Serca nam się krajały z tego
powodu, ale nie było innego wyjścia. Wszystko dlatego,
mój chłopcze, że troszczymy się o naszych ludzi. Nasi
zagrodnicy i komornicy żyją na jakim takim poziomie, nie
biedują. A przecież to także są robotnicy, prawda? My ich
nie wyzyskujemy, są wolni i zarabiają więcej niż większość
im podobnych w Norwegii. Ale ktoś musi za to płacić i to
dlatego wciąż mamy takie kłopoty materialne.
  Viljar pochylił głowę. Minęło sporo czasu, zanim się
odezwał.
  - Powinienem był porozmawiać z wami już dawno
temu. Powinienem był sam więcej rozumieć, pamiętać jak
biedni byli Tengel i Silje, to stałoby się jasne, że wy
czujecie to samo co ja.
  My też niewiele zrobiliśmy w tej sprawie - powie-
dział Heike łagodnie. - I to moja wina. Powinniśmy byli
więcej ze sobą rozmawiać, potrzebne były długie roz-
mowy o stanie gospodarstwa, ale wciąż odkładałem to na
później. Zdawało mi się, że nie ma pośpiechu. Trochę się
też pewnie bałem, że uznasz mnie za idealistę, który
rozpieszcza swoich ludzi. Mój Boże, jak my mało o sobie
wiemy! - zakończył ze smutnym uśmiechem.
  - Jestem kompletnym idiotą! - wybuchnął Viljar.
- Myślę, że zawsze mieliście rację: jestem pyszałkiem,
który chodzi własnymi drogami w przekonaniu, że sam
wie wszystko najlepiej. Wybaczcie mi, wszyscy, bardzo
was proszę!
  Eskil postarał się złagodzić nieco napięcie:
  - Teraz jednak nie wolno nam nikomu wspominać
o tajnych spotkaniach Viljara. Ja osobiście mam wiele
szacunku dla Marcusa Thrane i do innych, o których tu
mówiłeś.
  - I Viljar musi na jakiś czas zaniechać tych spotkań
- powiedziała Vinga.
  - Tak. Już nawet zawiadomiłem o tym, kogo trzeba
- zapewnił Viljar. - Teraz jestem dla nich niebezpieczny.
Na pewno asesor każe mnie obserwować.
  - Na pewno! - zgodził się Heike. - Ale wiesz przy-
najmniej, że jesteśmy całkowicie po twojej stronie.
  - Wiem. I bardzo wam dziękuję. - Viljar był wzru-
szony. - Jakie to wspaniałe uczucie niczego nie ukrywać,
nikogo się nie bać we własnym domu! I wiem, komu
zawdzięczamy to, że tak się wszystko ułożyło. Komu po
raz pierwszy odważyłem się opowiedzieć o duchu. A po-
tem o spotkaniach. Myślę, że to czysty i szlachetny
stosunek Belindy do życia otworzył mi oczy, pozwolił
dostrzec, że moi najbliżsi nie są tacy głupi.
  Vinga podniosła kieliszek:
  - Witaj znowu w rodzinie, wnuku! Takich drobnych
odkryć człowiek dokonuje na ogół wtedy, kiedy już na
dobre dorośnie, kiedy ma defnitywnie za sobą trudne lata
młodzieńczego buntu. Tobie to zabrało trochę więcej
czasu niż innym, ale tym bardziej wypijmy za Viljara,
którego od tej pory możemy nazywać w pełni dorosłym!


  Tego wieczora Vinga czuła się bardzo zmęczona.
Heike długo delikatnie przesuwał swoje uzdrawiające
dłonie po jej ciele. Jego troskliwość bardzo ją wzrusza-
ła.
  - Dlaczego akurat w tym miejscu trzymasz ręce
najdłużej? - pytała spłoszona. - Tam z tyłu, po lewej
stronie? Czy wyczuwasz tam coś niebezpiecznego?
  - Nie, nic... - odpowiadał wymijająco. - Jakoś tak
ręce same się tam kierują, a one na ogół wiedzą, skąd
pochodzi ból.
  Nie chciał jej mówić, że już poprzedniego wieczora
wyczuwał wyraźne powiększenie gruczołów chłonnych
po lewej stronie. Dziś były jeszcze większe.
  Jak to szybko idzie, myślał zgnębiony. To dlatego
niczego dotychczas nie zauważyliśmy, po prostu proces
rozwija się w zawrotnym tempie. Wszystkie swoje uzdro-
wicielskie siły starał się skupić w tym jednym miejscu.
Błagał w duchu swoich przodków o pomoc. Nie mógł
utracić Vingi. Nie teraz. Nigdy!
  Vinga jest ponadczasowa, powinna żyć wiecznie. On
sam po śmierci spotka się z Tengelem, stanie się jednym
z jego grupy, wiedział o tym zawsze. Ale Vinga? Nie
należy przecież do obciążonych dziedzictwem ani do
wybranych. Jest po prostu jego ukochaną, na wieki. Nie
może się z nią rozłączyć. Jeszcze nie teraz! Nie teraz!
  - Mmm, Heike, jak mi dobrze! Naprawdę mi poma-
gasz!
  - Taką mam nadzieję! Teraz wypijesz magiczny wy-
war, który przygotowałem specjalnie dla ciebie, a jutro
będziesz odpoczywać. Nie wolno ci nic robić! Ja będę na
każde twoje skinienie.
  - Brzmi to bardzo zachęcająco - uśmiechnęła się
sennie.


  Następnego dnia czuła się znacznie lepiej i upierała się,
że wstanie. Heike nie umiał znaleźć żadnego powodu, dla
którego całkiem zdrowy człowiek miałby leżeć w łóżku i się
nudzić, więc Vinga wróciła do swoich normalnych zajęć.
  I okazało się to bardzo potrzebne, bo koło południa
zjawili się goście.
  - Och, to moi rodzice! - zawołała Belinda do Vingi,
kiedy wszyscy wyszli na ganek zobaczyć, kto przyjechał.
- Teraz wszystko będzie dobrze, oni się na pewno zajmą
małą Lovisą.
  I pobiegła ich przywitać.
  Heike, Vinga i Viljar widzieli jej radosne ożywienie,
widzieli też ponure twarze przybyłych i słyszeli słowa
wytwornie ubranej matki:
  - Belindo, a cóż to za zachowanie? I co ty robisz w tym
obcym domu, skoro masz pracować u państwa Abraham-
senów? To tak dbasz o córeczkę Signe?
  Chwyciła Belindę za ucho i szarpnęła z całej siły.
  - Co pani robi? Proszę przestać! - zawołała Vinga,
zbliżając się do gości.
  - Czy ty nie pojmujesz, że pani Tilda potrzebute cię
teraz bardziej niż kiedykolwiek? - grzmiał ojciec Belindy.
- Przecież jutro pogrzeb! Ile to przygotowań i wszyst-
kiego! Zwrócił się do trojga przedstawicieli Ludzi Lodu.
- Bardzo państwa przepraszamy za to, że nasza córka tak
bezwstydnie wtargnęła do państwa domu, ale muszę
wyjaśnić, że ona nie jest całkiem taka, jak powinna.
Naprawdę bardzo przepraszam! I co też matka naszego
biednego Herberta powie na taką samowolę! Wstyd nam
za naszą córkę.
  Heike głęboko wciągnął powietrze.
  - Zdaje mi się, że zaszło tutaj małe nieporozumienie.
Belinda nie wtargnęła do naszego domu. To my ją
prosiliśmy, żeby się do nas przeprowadziła, bo sytuacja
w Elistrand stała się dla niej nieznośna.
  - W domu drogiego Herberta? Nonsens!
  - Sądzę, że powinniśmy porozmawiać na ten temat
- rzekła Vinga. Prosimy państwa do środka. Belinda
naprawdę starała się, jak mogła, i bardzo ją martwi to, że
musiała zostawić małą Lovisę, ale nie miała innego wyjścia.
  Rodzice Belindy spoglądali na majestatyczny dwór
Grastensholm i uznali, że chyba warto wstąpić na chwilę
do Ludzi Lodu.
  - Powinniśmy jednak jak najszybciej pojechać do pani
Tildy - oświadczyła matka. - Biedna kobieta - dodała
z westchnieniem.
  - Całkowicie się z panią zgadzam - powiedziała Vin-
ga.
  Wkrótce przybyła z Christianii para piła kawę i słuchała
strasznej opowieści o wydarzeniach w Elistrand. Łagod-
nie mówiąc, oboje byli wstrząśnięci. Z wielkim oburze-
niem czytali też dziennik Signe.
  - Czy to możliwe, że ten elegancki człowiek zachował
się tak podle zarówno w stosunku do Signe, jak i do
Belindy? - szlochała pani. - Nie mogę w to uwierzyć, nie
mogę! On, który miał takie wytwome maniery!
  Pan Lie zdawał się lepiej pojmować konkrety.
  - Ta kobieta nie może nam zabrać wnuczki - oświad-
czył. - To wprawdzie także jej wnuczka, ale przecież
pokuta i kara za grzechy też musi mieć granice!
  - Ale jak wydostaniemy stamtąd dziecko? - pytała
zapłakana żona.
  - Lovisa zostanie w Elistrand - rzekł jej mąż. - To
pani Tilda je opuści. Herbert, kiedy żenił się z Signe,
pożyczył pieniądze na kupno Elistrand dzięki mojemu
poręczeniu. I dotychczas nie oddał ani szylinga, a w do-
datku ja musiałem spłacać bankowi procenty. Teraz ja
jestem właścicielem Elistrand i zaraz się ta pani o tym
dowie!
  - Niech ojciec nie będzie zbyt ostry dla niej - po-
prosiła Belinda. - Mimo wszystko ona straciła syna.
  - A ty masz milczeć, kiedy dorośli rozmawiają! - ofu-
knął ją ojciec. - Od dawna powinnaś o tym wiedzieć!
  Vinga wtrąciła łagodnie:
  - W naszym domu każdy ma prawo wyrazić swoje
zdanie. Poza tym, o ile mi wiadomo, Belinda jest osobą
dorosłą.
  - Źle pani to rozumie, pani Lind. Belinda nigdy nie
będzie dorosła!
  Viljar uścisnął pod stołem rękę Belindy. Zarówno on,
jak i jego dziadkowie mieli ochotę powiedzieć rodzicom
dziewczyny, co o tym sądzą, ale nie chcieli wzniecać
dyskusji o wychowaniu cudzych dzieci. Milczeli, lecz
Belinda wiedziała, że są po jej stronie.
  Heike myślał: Gdybym miał wybierać pomiędzy panią
Tildą a tymi dwojgiem jako sąsiadami, to oczywiście,
mimo wszystko, wybrałbym ich. A poza tym mielibyśmy
Belindę blisko siebie.
  Spojrzał spod oka na Viljara i zastanawiał się, czy i jego
akurat to ostatnie by ucieszyło. Heike nie był tego pewien.
Viljar okazywał dziewczynie zainteresowanie i trosk-
liwość, ale chyba nic więcej.
  Rodzice Belindy wyruszyli do Elistrand już nie tak
entuzjastycznie usposobieni do Herberta jak przedtem.
Zamierzali jednak zachowywać się tam powściągliwie,
dom pogrążony był przecież w żałobie. Zdecydowani byli
nie podejmować kwestii przyszłości małej Lovisy, dopóki
zmarły nie znajdzie się w ziemi.
  Belindzie jednak pozwolili zostać w Grastensholm.
Nawet oni rozumieli, że w Elistrand nie mogłaby teraz
mieszkać. W każdym razie dopóty, dopóki jest tam pani
Tilda.
  - Z niepokojem myślę o jutrzejszym pogrzebie - po-
wiedziała Vinga. - Ale chyba nie ma rady, będziemy
musieli pójść.
  - Niestety, będziemy musieli - westchnął Heike.
- Zwłaszcza Belinda, która jest przecież szwagierką
zmarłego. A my też powinniśmy. Pominąwszy już, że
jesteśmy sąsiadami, to Belinda będzie potrzebować moral-
nego wsparcia. Zresztą Eskil i Solveig też przyjdą.
  Mój Boże, jakże nas jest mało, myślał Heike zgnębiony.
A bywały czasy, że w naszych dworach kwitło życie i panował
ruch. W epoce Villemo, na przykład. Albo przedtem. Liv
i Dag, Gabriella, było ich wielu, możemy o nich przeczytać
w naszych księgach. Ale też bywało gorzej, zdarzyło się
przecież, że nikogo tu nie było. Tylko Vinga, w lesie
w górach. Później przyszedłem ja. I założyliśmy rodzinę, to
prawda, ale, mój Boże, jaka to garstka! Viljar musi się jak
najszybciej ożenić, w przeciwnym razie ród wymrze!
  Tylko że ten chłopak jakoś się nie śpieszy.


  Vinga niepotrzebnie martwiła się pogrzebem. Następ-
nego dnia była taka zmęczona, że Heike prosił, by została
w lóżku. Poddała się bez protestów i już samo to
świadczyło, że nie jest całkiem zdrowa.
  Ceremonia pogrzebowa była, jak się spodziewano,
nieprzyjemna. Ale okazało się, że pani Tilda ma krew-
nych. Równie ponurych i bladych jak ona. Równie
nieprzejednanych wobec "grzeszników" na ziemi.
A odnosiło się to do wszystkich ludzi z wyjątkiem ich
samych.
  Belinda przyjęła wiadomaść o krewnych pani Tildy
z ulgą. Skoro tak, to stara kobieta nie będzie tak
rozpaczliwie samotna. Pojawiła się też para drobnych
i niepozornych ludzi, trzymających się na uboczu, żeby nie
zwracać na siebie uwagi. Później Ludzie Lodu dowiedzieli
się, że to brat i bratowa ojca Herberta.
  Pani Tildzie bardzo się nie podobało, że na pogrzeb
przyjechała rodzina Signe. Przyjęła ich w Elistrand
nadzwyczaj chłodno i otwarcie żałowała, że nie zostali
u Belindy w Grastensholm.
  Kiedy już wszyscy wyszli z cmentarza, Belinda idąca
z Viljarem usłyszała za sobą głos pani Tildy. Starsza pani
najwyraźniej rozmawiała z jedną ze swoich krewnych:
  - O, tam właśnie idzie on, ten wysoki, o ciemnych
włosach i dzikich oczach! To on zamordował Herberta!
Ale chodzi wolno! Bo jest z Grastensholm, rozumiesz,
a z nimi władze bardzo się liczą. Myślę, że po prostu kupili
mu wolność!
  Belinda zbliżyła się do Viljara tak bardzo, że się prawie
o niego opierała. Nie odzywali się, nie okazywali w ogóle
żadnej reakcji, ale byli bardzo przygnębieni.
  Po południu rodzice Belindy przyjechali do Grastens-
holm. Matka była zapłakana. Nie udało im się odebrać
Lovisy.
  - Ach, cóż to za straszny człowiek! - szlochała nie-
szczęsna. - Czy państwo wiedzą, co ona nam powiedzia-
ła? Otóż powiedziała, że nie odda nam małej, bo nie
pozwoli wychować jej w pysze i grzechu! U nas!
  - Miałem ochotę cisnąć jej w twarz kilka prawd o jej
synu - powiedział ojciec Belindy równie wzburzony jak
matka. - Ale nie robi się takich rzeczy w dzień pogrzebu.
Nocować tam jednak w żadnym razie nie możemy, zresztą
wcale nie zostaliśmy zaproszeni, gdyby więc państwo
mogli nam udzielić gościny do jutra...
  - Naturalnie - powiedział Heike.
  - Że też Signe tak nieszczęśliwie wyszła za mąż
- żaliła się starsza pani. - Że też nas to musiało spotkać!
Jakbyśmy już i tak nie mieli dość nieszczęścia z Belindą.
I w dodatku Signe! Najlepsza ze wszystkich naszych
dzieci!
  - A czego brakuje Belindzie? - zapytał Viljar ostro.
- Myślę, że nie ma na co narzekać!
  - Może. Ale przecież jej całkowicie brak inteligencji
- westchnęła matka.
  - Inteligencja nie jest w życiu najważniejsza. A poza
tym wcale nie zauważyłem, że Belinda jest mniej uzdolnio-
na, niż normalnie ludzie bywają. Ona jest tylko bardzo
prosta i szczera, ale uznaję to raczej za zaletę. I zawsze
myśli najpierw o innych, a dopiero potem o sobie. Czy
można cheieć jeszcze więcej?
  Heike siedział nieruchomo, w milczeniu zaciskał po-
wieki aż do bólu. Jak rodzice mogą tak siedzieć i narzekać
na swoje dziecko, na dodatek w jego obecności? Zdawało
się jednak, że Belinda jest przyzwyczajona do tego typu
sytuacji.
  Poszedł na górę do Vingi, która wyglądała znacznie
lepiej, była zadowolona i pełna życia. Odpoczynek bardzo
dobrze jej zrobił.
  - Wiesz, nie możemy pozwolić, żeby Belinda od-
jechała z rodzicami, ale musimy znaleźć jakiś pretekst.
  Vinga zmarszczyła brwi:
  - A nie mogłaby być moją pokojówką teraz, kiedy
jestem chora? To tak arystokratycznie brzmi: moja poko-
jówka!
  - Oczywiście, świetny pomysł! I Belinda na pewno się
zgodzi. Tylko pozwól jej, żeby cię rozpieszczała. Z pew-
nością potrafi to robić!
  W każdym razie będzie miała dobre chęci, pomyś-
lała Vinga. Cóż jednak znaczą drobne potknięcia, kiedy
ludzie dobrze się ze sobą czują? A Vinga w towarzyst-
wie Belindy czuła się znakomicie i miała nadzieję, że
z wzajemnością.


  Zaraz następnego dnia okazało się, że współpracować
też ze sobą potrafią bez zgrzytów. Kiedy Belinda przeko-
nała się, że jest akceptowana w złym i w dobrym, przestała
być skrępowana i niezdarna, jej wrodzona łagodność
uwydatniła się jeszcze bardziej i Vinga naprawdę nie
mogła mieć lepszej pokojówki.
  Rodzice Belindy wyjechali z mocnym postanowie-
niem, że wygrają walkę o małą Lovisę, choć na razie
pojęcia nie mieli, jak to zrobią.
  W południe zjawił się w Grastensholm lensman z infor-
macją, że odnaleziono w Christianii człowieka, którego
żona zdradziła z Herbertem Abrahamsenem. Człowiek ów
bez żadnych oporów przyznał się, że krytycznego dnia był
w Elistrand i że to on zabił Herberta pogrzebaczem. Od
dawna szukał tego drania, który zniszczył mu życie.
Rozwiódł się z żoną i od tamtej pory miał tylko jedno
pragnienie: Zemścić się na Abrahamsenie. Teraz właśnie
tego dokonał i bardzo ubolewał, że ktoś niewinny cierpiał
zamiast niego.
  Viljar został definitywnie uwolniony od podejrzeń.
  Wieczorem Vinga poprosiła wnuka do swojej sypialni.
Chciała z nim porozmawiać w cztery oczy.
  - Viljarze, ty mój niemożliwy, uparty chłopcze, czy
stara babcia może mieć do ciebie kilka próśb?
  - Wcale nie jesteś stara, babciu, ale jeśli chodzi
o prośby, to słucham.
  - No wiesz, różnie z tą starością bywa... - powiedzia-
ła. - Nigdy człowiek nie wie, kiedy trzeba będzie się
zbierać, a ja nie czuję się szezególnie silna, to muszę
przyznać. Ale chcę ci powiedzieć, że miałam wyjątkowo
piękne życie u boku tego najwspanialszego człowieka na
ziemi. Wcale nie przesadzam, Viljarze!
  - Ja wiem. Dziadek Heike naprawdę nie ma sobie
równych. Chyba że babcię Vingę... - uśmiechnął się.
  - Dziękuję ci. Chciałabym oczywiście pożyć jeszcze
parę lat razem z nim, ale on, jak wiesz, też jest stary i pod
koniec życia bywa tak, że ludzie chodzą koło siebie
i popatrują na siebie przestraszeni, czy to drugie nie jest
przypadkiem chore albo co.
  - Rozumiem.
  - Jakkolwiek ze mną będzie, nie zamierzam się poddać
tak łatwo, niech ci się nie wydaje... ale między nami
mówiąc, mam parę drobnych zmartwień.
  - I ja mógłbym ci pomóc? Bardzo chętnie!
  - No, no, nie spiesz się tak z obietnicami! Pierwsza
prośba: ożeń się!
  Viljar skrzywił się. - No, nie mówiłam? - zawołała
Vinga triumfująco. - Nie jest łatwo spełniać moje życze-
nia. Ale, Viljarze, ty musisz założyć rodzinę! W przeciw-
nym razie nasze dwory upadną, a przecież wiesz, co się
kryje tutaj na strychu. To musi czekać, aż pojawi się
odpowiedni człowiek.
  - Znam coś innego, co także ukrywa się na strychu
- wtrącił Viljar z przekąsem.
  - Szary ludek? Nim się nie przejmuj, to tytko dopóki
Heike żyje.
  - Ja po prostu nigdy nie miałem czasu na zajmowanie
się dziewczynami.
  - Dziewczynami? Ty masz przecież dwadzieścia osiem
lat. Mówmy raczej o kobietach.
  - Dobrze, babciu. Obiecuję, że będę miał oczy otwar-
te. I traktuję to z całą powagą.
  - Dziękuję ci. Wiesz, sytuacja jest bardzo niedobra.
Christer ma córeczkę, Malin, która skończyła sześć lat.
Przynajmniej w tym przypadku mamy pewność. Ale ty
powinieneś jak najszybciej mieć dziecko. Bo trzecia
w waszym pokoleniu jest Saga, teraz zaledwie dwunasto-
letnia. Nikt nie wie, czy i kiedy ona będzie miała
potomstwo. Więc sam widzisz, Viljarze! Radzina wymie-
ra!
  - Dobrze, naprawdę zrobię, co będę mógł. Następne
życzenie?
  - Bardzo bym chciała - westehnęła Vinga - żebyś
został czymś w rodzaju opiekuna Belindy. Ona, biedacz-
ka, jest taka samotna i taka spragniona więzi z ludźmi. Czy
zechcesz czuwać nad nią w przyszłości? Dopóki nie dobije
do jakieyś bezpiecznej przystani. Jej naprawdę nie jest
lekko. Chłonie ludzką życzliwość niczym gąbka.
  - Ja wiem. I już sam się nad tym zastanawiałem. To
jakoś tak jest, że kiedy się człowiek zainteresuje kimś
innym, podejmie się za niego odpowiedzialności, to
potem już nie może go tak po prostu zostawić, jakby
porzucał jakąś rzecz. Zrobię, co będę mógł, żeby urządzić
Belindę jak najlepiej w życiu. Czy coś jeszcze?
  - Nie, właściwie to już chyba nie. Ja wiem, że zawsze
pomożesz Heikemu, gdybyście mieli zostać sami, więc
nawet aie potrzebuję cię o to prosić. A twoi rodzice są ze
sobą szczęśliwi, więc o nich się nie martwię.
  - Ja też nie. Im ani Lipowej Alei nic nie grozi. Gorzej
jest z Grastensholm.
  - Masz rację. Mimo nieustannych reperacji i przebu-
dowywania zrobiła się z tego kompletna ruina.
  - Ale bardzo kochana ruina, to musisz przyznać!
Nawet mimo obecności tych szarych stworów.


  Tej nocy w pobliskich lasach wilki wyły złowrogo.
  Z nadejściem świtu Vinga zamknęła oczy na zawsze.
  A kiedy Heike, nieprzytomny z żalu i rozpaczy,
wyszedł z domu na skąpany w czystym i zimnym
jesiennym powietrzu dziedziniec, czekał go kolejny szok.
U bram dworu stała Tula.
  Zrozpaczona, w potarganym ubraniu, z płonącymi
oczyma, Tula, jakaś jakby na wpół dzika. Heike nie musiał
spoglądać na nią dwa razy, żeby wiedzieć: teraz, po
śmierci Tomasa, wszystkie straszne siły w jej duszy
odezwały się.
  Nigdy nie odczuwał większego pokrewieństwa z nią
jak teraz! Nigdy się lepiej nawzajem nie rozumieli!





        ROZDZIAŁ XI


  - Wejdź! - powiedział Heike krótko. - Vinga umarła.
  - Wiem - odparła Tula. - Słyszałam wilki. Wtedy
zrozumiałam, że spadła na ciebie żałoba.
  - Tak. Wejdź!
  Tula popatrzyła na dom.
  - Jeszcze nie teraz. Najpierw chciałabym odprowadzić
Vingę do grobu. Tymczasem mogłabym zatrzymać się
w Lipowej Alei, jak myślisz?
  Heike dobrze rozumiał jej tajemnicze słowa.
  - Naturalnie! A jak się powodzi Christerowi i jego
małej rodzinie?
  - Bardzo dobrze! Przez jakiś czas będzie im pewnie
mnie brakować, ale życie musi toczyć się swoim torem.
Zrozumieją. Oni są wspaniali, cała trójka.
  Heike skinął głową.
  - Chodź, odprowadzę cię do Lipowej Alei. I tak
muszę tam iść z żałobną nowiną.
  Poszli wolno starą ścieżką, łączącą oba dwory. Tula
prowadziła konia.
  - Wiele lat minęło, odkąd byłaś tu po raz ostatni
- powiedział Heike.
  - Tak.
  - Ale ty się nie zestarzałaś.
  - Och, oczywiście, że się zestarzałam - uśmiechnęła
się. - Ale masz rację, wyglądam chyba naprawdę dość
młodo. Nawet jak na kogoś dotkniętego dziedzictwem.
  - Jesteś tu oczekiwana.
  - Skąd wiesz?
  - Dziś w nocy było bardzo niespokojnie w Grastens-
holm. Myślałem, że to z powodu Vingi, ale teraz wiem.
  One przeczuwały, że przyjdziesz.
  - Owszem, tak mogło być. A ty, jak się domyślam, nie
spałeś zbyt wiele tej nocy?
  - Nie. Przez całą noc leżałem z Vingą w ramionach.
  Rozmawialiśmy. Spokojnie i szczerze. Później straciłem
z nią kontakt. Zaezęła opowiadać o swoich rodzicach.
Znowu była w Elistrand, w czasach swego dzieciństwa.
Mówiła o Elisabet i o Vemundzie, o pełnym radości
i ciepła życiu. Potem jeszcze raz na chwilę do mnie
wróciła, zdołałem jej powiedzieć, jak bardzo ją kocham
i wtedy odeszła. Na dworze było już całkiem jasno.
  - Kiedy Tomas umierał, przeżywałam to samo. Tyle
tylko że nie byłam taka spokojna jak ty. Przez ostatnie
jego życia krzyczałam i przeklinałam los. Jesteśmy u
oboje samotni, Heike.
  - Tak. Tak zawsze było z dotkniętymi. To my żyjemy
dłużej, zostajemy sami.
  - Jakbyśmy nie dość cierpieli z powodu dziedzictwa
musimy jeszcze przeżywać żałobę.
  - Żałobę i nienawiść?
  - Do Tengela Złego?
  - Tak. Wiesz, Tula, moja nienawiść do niego jest tak
wielka, że wprost trudna do zniesienia. Nie wiem, co
zrobię, kiedy już moja ukochana spocznie w ziemi.
  Popatrzyła na niego, ale nie powiedziała ani słowa. Nie
zapytała o nic. Może wiedziała wszystko?


  Po raz trzeci w ostatnim czasie zebrali się wszyscy na
cmentarzu w Grastensholm. Najpierw na pogrzebie Mar-
ty, potem Herberta Abrahamsena, a teraz Vingi.
  Ten ostatni był najsmutniejszy.
  Gdy ceremonia dobiegła końca i szli wolno do Lipowej
Alei, gdzie miała się odbyć stypa, zobaczyli jakąś postać
wpół ukrytą za krzakami przy bocznej drodze do Eli-
strand. Tula, która szła na końcu razem z Viljarem
i Belindą, zapytała:
  - Czy to ona? Ta, która więzi twoją siostrzenicę,
Belindo?
  - Tak - odparła szeptem Belinda, przepełniona ogro-
mnym respektem przed tą nowo poznaną krewną Viljara.
Tula ma takie dzikie oczy, myślała. I czy naprawdę ma ona
czterdzieści osiem lat? Nie do wiary!
  W oczach Tuli pojawił się złowieszczy błysk.
  - Idźcie trochę sami - powiedziała. - Muszę z nią
porozmawiać.
  - Ale... - zaczął Viljar.
  - Weź dziewczynę i idź!
  Wahał się przez chwilę, ale ostatecznie ustąpił. Reszta
żałobników już dawno ich wyprzedziła, oni byli ostatni,
chcieli jeszcze sami pobyć przy grobie, pożegnać się
z Vingą w ciszy.
  Odwrócili się tylko raz i wtedy widzieli Tulę znikającą
wśród drzew na skraju drogi. Widzieli też, że pani Tilda
próbuje ukradkiem umknąć.
  Nieco dalej czekał na nich Heike.
  - Co się stało z Tulą?
  - Poszła porozmawiać z panią Tildą.
  Heike zbladł.
  - Tula? Zwariowałeś?
  - Dlaczego? Cina powiedziała, że spróbuje zmusić
panią Tildę, żeby oddała...
  Ale Heike już nie słuchał. Biegł z powrotem w stronę
cmentarza, najszybciej jak mógł. Viljar i Belinda poszli za
nim nie rozumiejąc, co się stało.
  Znaleźli go wkrótce. Stał na drodze jak rażony gro-
mem i wpatrywał się w zupełnie opanowaną Tulę. Pani
Tildy nigdzie nie było widać.
  Tula zwróciła się do Belindy. W jej pięknych, złoto-
zielonych oczach płonął jakiś niesamowity, tragiczny
blask, który przerażał ich wszystkich.
  - Możesz już zabrać małą Lovisę. I odwieź ją do
domu swoich rodziców. Oni się lepiej nadają na wy-
chowawców.
  Zapanowała jakaś przytłaczająca cisza.
  Belinda spojrzała na drogę.
  - Och... przecież tu leży broszka pani Tildy! Na... na
kupce popiołu!
  Viljar jęknął cicho:
  - Nie dotykaj tego. Chodź! Idziemy stąd! Szybko!
  Szarpnął Belindę i pociągnął za sobą do Lipowej Alei.
Z daleka zobaczyli, że Eskil na nich czeka. Solveig poszła
przodem, żeby sprawdzić, czy wszystko przygotowane do
przyjęcie gości.
  - Co to było... - zaczęła Belinda, ale Viljar jej prze-
rwał.
  - Nie pytaj o nic i niech Bóg się nad nami zmiłuje!
Naprawdę nie wiem, co teraz będzie.
  - Co masz na myśli?
  - To, że najpierw utraciliśmy Tomasa, a teraz utracili-
śmy Vingę. Już nic gorszego spotkać nas nie mogło.
Teraz nad nami może się rozpętać piekło!


  Podczas stypy nie powiedzieli, co się stało po drodze
z cmentarza. Ten czas powinien być w całości poświęcony
pamięci Vingi. Viljar porozmawiał z dziadkiem, dopiero
kiedy wracali do Grastensholm.
  - Naprawdę nie rozumiem! Jak Tula mogła czegoś
takiego dokonać? Nigdy żaden z obciążonych dziedzic-
ctwem potomków Ludzi Lodu nie miał aż takiej siły.
  - Tula nie działa sama - wyjaśnił Heike pobladły
wargami.
  Viljar popatrzył w górę na wznoszący się przed nim
stary dwór.
  - To dlatego ona nie chce mieszkać w Grlstensholm.
  - Tak. Czekają tu na nią.
  - Domyślam się, że to nie chodzi o naszych przodków.
  - Nie, oni takich rzeczy nie robią. To coś całkiem
innego.
  - Ale wyszli teraz poza obręb dworu?
  - Na to wygląda.
  - Kim są? Czy to cała ta gromada, którą dziadek
nazywa szarym ludkiem?
  - Nie, to nie szary ludek. Ich jest czworo, to zupełnie
kto inny. Ja nigdy nie pojąłem, co one u nas robią. Nigdy!
Są obdarzone wielokcotnie większą siłą niż szary ludek
i tak naprawdę to nie mają z tamtymi nic wspólnego.
A towarzyszą Ludziom Lodu zawsze od czasów Tengela
Dobrego i Silje.
  - I szczególną słabość mają do Tuli?
  W głosie Heikego wyczuwało się napięcie:
  - Ja nie wiem, jakiego rodzaju powiązania ma z nimi
Tula, ale jest ich zdobyczą, tak. Powiedziałbym może
nawet: ofiarą. Stanie się ich własnością, gdy tylko prze-
kroczy progi Grastensholm. I ona o tym wie.
  - Ale się nie broni?
  - Teraz już nie. Po śmierci Tomasa jak gdyby spaliła
za sobą wszystkie mosty łączące ją ze światem ludzi.
Zresztą sam widziałeś.
  - Tak - przyznał Viłjar z drżeniem.
  - Boję się, Viljarze. Boję się zabrać ją do naszego
damu. Och, ale biedna Belinda! Zostawiłiśmy ją! Stara się
za nami nadążyć, a my idziemy coraz szybciej.
  Czekali na goniącą ich dziewczynę.
  - I mimo wszystko bardzo się boję wrócić do Grastens-
holm - westchnął Heike. - Tam jest tak pusto, tak
okrutnie, nieludzko pusto bez Vingi!
  - Wiem, dziadku.
  Viljar spoglądał na Heikego ukradkiem w świetle
chłodnego jesiennego słońca. Z trudem rozpoznawał
dziadka. To może nawet nie takie dziwne, że ktoś się
zmienia pod wpływem cierpienia i żałoby, ale to było
jeszcze coś więcej. W oczach Heikego dostrzegał jakieś
fanatyczne zdecydowanie. Uświadamiał sobie to teraz, ale
widział je od chwili, kiedy dziadek przyszedł mu powie-
dzieć, że babcia umarła. Już wtedy na twarzy Heikego
malował się nie tylko trudny do wypowiedzenia żal. Była
tam także bezgraniczna desperacja. Coś nieodwołalnego,
co budziło w Viljarze lęk.
  W takich chwilach dobrze było mieć przy sobie
Belindę. Współczującą, niosącą pociechę i taką rzeczywi-
stą, taką z tego świata. Dziewczyna przez ten krótki
odcinek drogi dzielący ich od domu musiała się nad
tyloma sprawami zastanowić. Przemyśleć praktyczną or-
ganizację życia, na przykład, kto się zajmie Lovisą, skoro
ona, Belinda, ma wrócić do Christianii, albo co należy
zrobić z rzeczami pani Vingi. Z drugiej strony, przyjemnie
było zajmować się takimi właśnie sprawami.


  Zaraz następnego dnia rano Heike poszedł do lensma-
na, żeby go powiadomić, co się stało z panią Tildą, którą
zaczynano już szukać. Oczywiście, nie wyjawił całej
prawdy. Zjawisko, o którym tu mogła być mowa, nosiło
w ludowej tradycji nazwę samospalenia i było to określe-
nie budzące grozę. Wszyscy znali różne przerażające
historie o ludziach, którzy zapalili się sami z siebie. Było
co prawda bardzo mało takich zdarzeń w historii świata,
ale zjawiska niesamowite i nadprzyrodzone lud chętnie
przechowuje w pamięci. Gdy więc lensman i jego asystent
zobaczyli na własne oczy spopielałe szczątki pani Tildy na
drodze, nikt nie wątpił, że taki to właśnie los ją spotkał.
  Chyba sam diabeł po nią przyszedł, wyraził ktoś
przypuszczenie, i nikt przeciwko temu nie zaoponował.
  Lovisa została przeniesiona do Grastensholm bez
najmniejszych protestów ze strony krewnych pani Tildy.
Znowu wysłano wiadomość do rodziców Belindy, bo
któż jak nie oni miałby się teraz zająć Elistrand.
  Zanim jednak rodzina z liczną gromadką rodzeństwa
Belindy zdążyła się sprowadzić, w parafii Grastensholm
zaszły nowe wydarzenia...
  W dwa dni po pogrzebie Vingi Viljar zszedł wcześnie
rano do jadalni na śniadanie i zastał tam już Belindę
z Lovisą na ręku.
  - Dzień dobry - rzekł przyjaźnie. - Obie wstajecie
tak wcześnie?
  Jak zawsze w ostatnim czasie na widok Viljara Belindę
przeniknął rozkoszny dreszcz. Było to bardzo przyjemne
uczucie, a mimo to nie lubiła, kiedy ją ogarniało. Bo
odczuwała przy tym także ból.
  - Twój dziadek wstał jeszcze wcześniej - odparła
skrępowana. - I już gdzieś pojechał. Zostawił dla ciebie
list. O, tutaj, proszę bardzo!
  - List? - zapytał Viljar marszcząc brwi. - Dlaczego,
na miłość boską, on pisze do mnie listy?
  Usiadł przy swoim nakryciu i rozerwał kopertę.
  Cisza aż dzwoniła w uszach. Taka cisza panuje w domach
żałoby, w których nagle zaczyna brakować jednego głosu.
I tu właśnie tak było, zabrakło nagle radosnego i serdecznego
głosu dtobnej starszej pani o srebrnobiałych włosach
i energicznych młodzieńczych ruchach. Zdawało się, że
wszelkie życie opuściło Grastensholm. To rozrzutne, czasem
nieodpowiedzialne i lekkomyślne życie, z winem późnymi
wieczorami, luksusowymi zachciankami i pogodą ducha.
  - Nie - szepnął Viljar przerażony. - To niemożliwe!
  - Co się stało? - spytała Belinda również szeptem.
  - On postradał zmysły! Nie wolno mu tego robić!
- wołał teraz Viljar głośno. - Muszę natychmiast biec do
Lipowej Alei!
  - Idę z tobą - oświadczyła Belinda, bo przecież jej
miejsce było tam, gdzie jest Viljar.
  On jednak nie słuchał. Z listem w ręce wypadł z domu.
  Belinda oddała Lovisę pokojówce i pobiegła za nim.
Viljar dotarł już do zagrody dla koni i Belinda musiała
podnosić spódnice, żeby go dogonić, ale i tak udało jej się
to dopiero na dziedzińcu Lipowej Alei. Na wszelki
wypadek trzymała się parę kroków za nim także wtedy,
kiedy już wchodził do domu.
  Rodzice Viljara i Tula siedzieli przy śniadaniu.
  - Co cię tu przygnało tak wcześnie? - zapytał Eskil.
  Także i ten dom był pogrążony w żałobie po śmierci
matki Eskila. Na twarzach wszystkich malowało się
przygnębienie.
  Viljar przez moment patrzył w oczy Tuli, która
siedziała naprzeciwko drzwi, i przez głowę przemknęła
mu myśl, że chętnie by się dowiedział, czym się to ona
zajmowała podczas długiej podróży ze Szwecji... Ale teraz
nie miał czasu na takie sprawy.
  - Heike pojechał do Lodowej Doliny!
  Reakcja Eskila i Solveig była taka sama jak jego.
Zdumienie i strach.
  Tula natomiast zerwała się na równe nogi:
  - Co? Beze mnie? Kiedy wyruszył?
  Belinda, zdyszana po szybkim marszu odpowiadała:
- Dopiero co. Zostawił mi list dla Viljara. Potem
poklepał mnie po policzku i odjechał. Zaraz potem
przyszedł Viljar.
  - I to teraz - narzekał Eskil. - Kiedy zimy tylko
patrzeć. To przecież stary człowiek!
  Tula zaczęła się zbierać. Przełknęła ostatni kęs chleba
i popiła mlekiem.
  - Czytaj mi ten list, Viljarze. Ja sama nie mam ani
chwili do stracenia!
  - Ależ ty nie możesz...
  - Zamknij się! Czytaj!
  Viljar rozłożył arkusik.

  Kochany Viljarze! Niniejszym oddaję Grastensholm całkowi-
cie i wyłącznie pod Twoją opiekę i wiem, że dasz sobie z tym radę.
  Ten list jest także pożegnaniem. Teraz, kiedy Vingi już nie
ma, chcę spróbować odnaleźć naczynie Tengela Złego z cieimną
wodą i zniszczyć jej złowrogą siłę wodą, którą Shira przyniosła ze
źródła dobra. Wiem, że nie ja jestem do tego powołany, ale nie
mam nic do stracenia, a wszystko do zyskania. Jeśli się okaże, że
jestem w stanie uwolnić ród od tego straszliwego ciężaru, to zrobię
to. I może już nie będą się musiały rodzić dzieci tak ciężko
doświadczone jak ja i wielu innych. Będę się starał wrócić do domu,
a jeśli nie wrócę, będziesz wiedział, że mój zamiar się nie powiódł.
  Cały skarb Ludzi Lodu należy teraz do Tuli, która później
przekaże go Sadze, następnej w szeregu. Jeśli zaś chodzi
o alraunę, to chciałbym ją zatrzymać. Alrauna towarzyszy mi od
pierwszych miesięcy i ochraniała mnie przez całe życie. Teraz
bardziej niż kiedykolwiek potrzebna mi jest jej siła, bo, jak
powiedziałem, zamierzam powrócić! Pewnego dnia także alrauna
stanie się własnością Tuli.
  Zabieram ze sobą pamięć nieskończenie bogatego życia
z Twoją babcią, Vingą, Viljarze. Pozdrów mojego ukochanego
syna Eskila i powiedz mu, że był dla nas wyłącznie radością.
Pozdrów też jego cudowną żonę, Solveig, która była z nami
i w dobrym, i w złym. Pozdrów naszą szaloną Tulę i poproś ją, by
dobrze strzegła skarbu Ludzi Lodu! Oczywiście, ja nie zabieram
ze sob6ą wszystkiej wody z butelki Shiry, bo gdyby mi się nie
powiodło, to przecież woda musi czekać na tego, który został
powołany, by podjąć i wygrać walkę. I dbaj, kochany Viljarze,
żeby naszej małej Blindzie było w życiu dobrze. Naprawdę na to
zasługuje.
  Błogosławię Was wszystkich! Zobaczymy się niedługo!

                                        Oddany Wam Heike

  Viljar opuścił list na kolana. Wszyscy patrzyli na niego
stropieni.
  - Nie wygląda na to, by sam wierzył, że wróci do
domu - westchnęła w końcu Solveig.
  - Wróci na pewno! - zawołał Viljar. - Musi wrócić!
  Tula bez słowa pobiegła do swojego pokoju.
  - Nie możemy pozwolić, żeby ona za nim pojechała
- powiedziała Solveig przestraszona.
  Głos Eskila raczej nie pozostawiał nadziei:
  - W takim razie spróbuj ją zatrzymać!
  Viljar opadł bezradnie na krzesło.
  - Co robić, ojcze?
  Nim Eskil zdążył odpowiedzieć, do jadalni wpadła Tula
gotowa do drogi. Wrzuciła jeszcze do torby parę kromek
chleba i kawałek wędzonej baraniny, pocałowała Solveig
w policzek i dziękując za gościnę wybiegła z domu.


  Tula pojechała najpierw do Grastensholm, ale ża-
trzymała się przy bramie. Na dziedziniec nie weszła, nie
chciała ryzykować. Stanęła w strzemionach i zawołała
w stronę starego domu:
  - Ja wrócę! Wrócę jak najszybciej! Ale teraz muszę
dogonić Heikego! Pojadę z nim do Lodowej Doliny!
Życzcie mi szczęścia! I czekajcie tu na mnie!
  Potem zacięła swego gniadego konia i pognała w dół
drogi, aż ziemia pryskała spod kopyt.
  Jesienny las płonął niemal boleśnie pięknymi kolorami.
Przy drodze, którą jechała, rosły przeważnie drzewa
liściaste i nigdzie w lesie nie wyglądały równie barwnie
i wspaniale jak właśnie tu. Osiki i brzozy potrząsały nad
jadącą liśćmi żółtymi jak złoto, jarzębiny mieniły się
czerwienią i różnymi odcieniami wypolerowanej miedzi,
a na tle tego wszystkiego odcinały się ciemnymi plamami
zbrązowiałe korony dębów i niebieskozielone gałęzie
sosen.
  Tula jednak tego nie dostrzegała. Myślała tylko o jed-
nym: dogonić Heikego!
  I nie potrzebowała zbyt wiele czasu, żeby tego doko-
nać. Za którymś zakrętem zobaczyła przed sobą ogromną
postać o siwych włosach i bujnej, siwej brodzie.
  Zatrzymał konia i czekał.
  - Wiedziałem, że pojedziesz za mną - powiedział,
kiedy się zbliżyła.
  - To dlaczego nie poprosiłeś mnie o to jeszcze
w domu?
  - Chciałem, żebyś sama zdeeydowała.
  Spokojnie ruszyli dalej. Niebo było tak niebieskie, że
wyglądało jak wnętrze ogromnej kopuły wykonanej
z lazurowej emalii.
  - Masz butelkę? - zapytała Tula.
  - Mam.
  - Ale skarb został w Grastensholm?
  - Nie, skądże! To znaczy duża część, tak, została
w domu. Ale zabrałem po trochu wszystkiego, co może
mi być potrzebne.
  Znowu długo jechali w milczeniu. Tula rozmyślała
o tej budzącej lęk magicznej sile, którą Heike wciąż
zdawał się posiadać. Tej sile, która od lat spoczywała
w jego duszy na kształt jakiejś burzowej chmury, nałado-
wanej do granic możliwości.
  Tula była dokładnie w takiej samej sytuacji.
  - Wciąż jesteś bardzo młoda - powiedział Heike.
- Czy naprawdę chcesz to zrobić swojej rodzinie?
  Odpowiedziała dopiero po chwili.
  - Malin jest rozkosznym dzieckiem. Ale chyba nie
musi mieć takiej babki jak ja.
  - Ale przecież zawsze byłaś...
  - Zamknij się! Nie wiesz, co się działo w czasie mojej
podróży do Norwegii.
  Heike nie powiedział nic więcej. Wsłuchiwał się po
prostu w głuchy tętent końskich kopyt na miękkim
podłożu. Wciąż jechali bocznymi traktami, jeszcze mieli
daleko do głównej drogi łączącej Christianię i Trondheim.
  - Zima idzie - powiedziała Tula.
  - Wszystko wskazuje na to, że będzie łagodna. Łagod-
na i późna.
  Tula wciągała ostre, zimne powietrze i nie wyglądała
na przekonaną. Ale przecież nie bała się zimy. Niczego
w ogóle się nie bała, bo, prawdę mówiąc, już przestała się
zaliczać do rodzaju ludzkiego. Nie czuła się żyjącym, złym
czy dobrym człowiekiem, nieustannie walczącym, by
utrzymać się na powierzchni tego trzęsawiska, jakim jest
życie.
  - Jak myślisz, kiedy będziemy na miejscu? - zapytała.
  - Na ogół liczy się dwadzieścia dni konnej jazdy na
drogę z Christianii do Trondheim. To normalna pręd-
kość. Myślę, że my sprawimy się szybciej.
  - Tylko żeby nie zgonić koni - upomniała Tula.
  Spojrzał na nią spod oka i uśmiechnął się.
  - O, widzę, że pochodzisz z Ludzi Lodu. Ale to
oczywiste, że nie będziemy męczyć koni.
  Znaleźli się teraz w okolicy o ładnym, pofałdowa-
nym krajobrazie. Przed nimi w niezwykle pięknym
i jakby stworzonym do tego miejscu wznosiła się koś-
cielna wieża. Ludzie zawsze wiedzieli, gdzie budować
kościoły, zawsze znajdowali dla nich najładniejsze oto-
czenie.
  - Czy masz jakiś konkretny plan? - zapytała znowu
Tula.
  - Właściwie to nie. Nic poza próbą odnalezienia
miejsca, w którym Tengel Zły zakopał naczynie. A nie
bardzo mamy się po czym orientować w tych poszukiwa-
niach. Ostatni w pobliżu tego miejsca był Ulvhedin ponad
sto lat temu. I był tak odurzony narkotykami, że nie
zapamiętał, którędy szedł.
  - Punktem wyjścia może być skalny uskok nad gro-
bem Kolgrima.
  - Tak, to jest wskazówka. Pytanie tylko, ile takich
uskoków jest w dolinie? No i jego grób nie znajduje się
w pobliżu Tengelowego naczynia. To zaledwie wskazów-
ka co do kierunku. Ale przecież nie poddamy się przy
pierwszym niepowodzeniu, Tula.
  - Pewnie, że nie - mruknęła. - Chociaż dręczy mnie
niejasne przeczucie, że Tengel Zły nie pozwoli nam
podejść zbyt blisko.
  - Będzie się starał nas zatrzymać, ale ja mam alraunę.
  - Kolgrim też miał - przypomniała mu.
  - Miał. Ale ja chciałbym mimo wszystko wierzyć, że
jest pewna różnica między Kołgrimem a mną.
  - Och, z pewnością! - zachichotała. - Przynajmniej
co do wieku.
  Heike uśmiechnął się także.
  Potem jechali znowu w milczeniu, a wkrótce znaleźli
się na ruchliwej głównej drodze, gdzie co chwila spotykali
innych jeźdźców, powoli sunące powozy i wyładowane
fury. Słońce wciąż jeszcze nie osiągnęło najwyższego
punktu na niebie.


  Viljar był niespokojny. Tyle miał pracy we dworze, ale nie
był w stanie niczym się zająć. Koło południa poszedł znowu
do Lipowej Alei, gdzie znalazł ojca w takim samym nastroju.
  Na widok przybyłego Eskil westchnął:
  - Muszę wyruszyć za nimi. Nie zniosę myśli o tym, że
ojciec pojechał do Lodowej Doliny.
  - Dokładnie to samo przyszedłem powiedzieć - o-
świadczył Viljar. - Przyszedłem Prosić, żebyście z mamą
doglądali Grastensholm przez kilka dni, dopóki nie
sprowadzę dziadka z powrotem do domu.
  Nikt nawet słowem nie wspomniał o Tuli. Ona
sama decydowała o swoim życiu. A poza tym jej
nowa postawa wobec świata przerażała ich nie na
żarty.
  - Nie, ty nie możesz wyruszyć w taką niebezpieczną
i ryzykowną podróż - zaprotestował Eskil. - Jesteś na
to za młody.
  - A ja bym powiedział, że ty jesteś na to za stary
- odparł Viljar z przekąsem. - Poza tym zamierzam ich
powstrzymać. Nie pozwolę im jechać do doliny, chyba to
rozumiesz!
  Solveig była przestraszona, nie chciała żadnego z nich
wypuścić z domu. Po dłuższej dyskusji, po licznych
protestach i zapewnieniach, zrezygnował jednak Eskil.
On przeżył przygodę swego życia w Eldafjordzie. Viljar
nigdy nigdzie nie wyjeżdżał. Było oczywiste, że to on
powinien jechać.
  - Ale staraj się dogonić ich jak najprędzej - upominał
go Eskil. - Jeśli zajadą zbyt daleko, to nie będą chcieli
zawrócić. I koniecznie musisz przywieźć Heikego do
domu. Choćbyś miał go związać!
  - Możesz na mnie polegać - zapewniał Viljar. - Nie
przekroczy granic tej ponurej doliny. Będziemy w domu
najpóźniej za kilka dni.
  Viljar poszedł do domu spakować najpotrzebniejsze
rzeczy.
  W hallu zastał Belindę z Lovisą nad gotowym do drogi
kuferkiem.
  - A wy dokąd się wybieracie? - zapytał.
  - Moja rodzina przyjechała do Elistrand. Przysłali
posłańca po mnie i Lovisę, czekam na powóz.
  - Ach, tak! - rzekł Viljar i nagle poczuł w sercu
ogromną pustkę. - No tak, to było...
  Ale Belinda nie dowiedziała się nigdy, co to było...
  - Zabierasz pistolety? - zawołała zdumiona. - Idziesz
gdzieś?
  - Muszę jechać za dziadkiem i Tulą. Muszę sprowa-
dzić ich do domu, nie wolno dopuścić, żeby pojechali do
Doliny Ludzi Lodu. Muszę ich powstrzymać...
  Belinda zdecydowanym ruchem posadziła Lovisę na
kanapie.
  - W takim razie jadę z tobą.
  - Oszalałaś? Mowy nie ma!
  Belinda nie ustępowała:
  - Nie możesz jechać sam. Ktoś musi się tobą opieko-
wać.
  Patrzył na nią rozbawiony, aie też i trochę wzruszony.
  - I to ty zapewnisz mi opiekę?
  - To mój obowiązek.
  - Myślałem, że twoim obowiązkiem jest opieka nad
Lovisą.
  Udało jej się powstrzymać dziecko, które o mało nie
spadło na podłogę.
  - Lovisa już nie stanowi problemu. Będzie jej dobrze
u mojej rodziny. Mama umie się znakomicie opiekować
dziećmi.
  Viljara ogarnęło nagłe głębokie współczucic dla naiw-
nej Belindy. Czy ona naprawdę wierzy w to, co mówi? Czy
nie zdaje sobie sprawy, jak jej matka zajmowała się nią
samą, rodzoną córką?
  Chociaż podobno wnuki to zupełnie inna sprawa.
Ludzie mówią, że dla wnuków robi się dużo więcej. Więc
może rzeczywiście Lovisie będzie dobrze w Elistrand.
  Ale co z Belindą?
  Stała naprzeciwko i wpatrywała się w niego wojowni-
czo, ale w głębi jej spojrzenia czaił się lęk. Jakby wiedziała,
jaka będzie odpowiedź Viljara.
  Westchnął głęboko.
  - Obiecałem i babci, i dziadkowi, że będę o ciebie
dbał... Poza tym to potrwa nie dłużej niż jakieś dwa,
najwyżej trzy dni...
  I, myślał sobie, jakkolwiek się ta podróż ułoży, to Belinda
i tak będzie uszczęśliwiona, jeśli pozwolę jej jechać. Taka jest
przecież zaniedbana! Tak przez wszystkich poniewierana. Co
ją tam czeka w tym Elistrand? Będą ją traktować jak
nieudolną niańkę Lovisy. "Belindo, nie stój, tylko bierz się za
pieluchy! Nie, och, czy ty naprawdę nigdy nie potrafisz
dopilnować, żeby woda do kąpieli była odpowiednio ciepła?
Biedna Signe, że też ona nie może sama pielęgnować swojej
córeczki. Pomyślcie, co by to była za wspaniała matka!"
  Wątły płomyk nadziei, który pojawił się w oczach
Belindy po pierwszych słowach Viljara, zgasł, bo mil-
czenie zanadto się przedłużało.
  - Dobrze, możesz jechać - zdecydował.
  - Oooch! - jęknęła. - Co mam zabrać? Gdzie to
zapakować? Dobrze pomyśl, co będzie nam potrzebne.
Zabrać płaszcze przeciwdeszczowe? A może zimowe
okrycia?
  Dał jej kilka poleceń i przez następne pół godziny
oboje uwijali się jak w ukropie. Belinda, jak zwykle
niepewna siebie, wciąż popełniała jakieś błędy, prawie nie
miała czasu zajmować się Lovisą, ale na szczęście powóz
z Elistrand nadjechał i dziecko zostało wyprawione pod
opieką stangreta. Teraz Belinda myślała ze strachem, że
ona sama powinna się znaleźć jak najdalej od Grastens-
holm, zanim rozgniewani rodzice pofatygują się osobi-
ście, żeby ją sprowadzić do domu.
  W końcu dosiedli koni. W ostatniej chwili przybiegła
jeszcze służąca z butelką wódki. Nigdy nic nie wiadomo
bąkała pod nosem.
  - Czy my zdołamy ich dogonić? - zastanawiała się
Belinda. - Mają nad nami znaczną przewagę!
  - Muszą się gdzieś zatrzymać na noc - odparł Viljar.
- Po całym dniu w siodle. My wyruszamy po południu
i w tym zawiera się nasza przewaga. Będziemy jechać do
późna w nocy, musimy zdążyć - powtarzał przygnębio-
ny.
  Belinda rozkoszowała się myślą o najbliższej przyszło-
ści. Będzie podróżować z Viijarem przez całe dwa długie
dni, a może nawet dłużej, nim znowu znajdzie się w domu.
Postanowiła, że to będą dwa najpiękniejsze dni jej życia.
I ta jesień taka śliczna!
  - A czy ty właściwie masz pojęcie o konnej jeździe?
- zapytał Viljar. W jego głosie brzmiało powątpiewanie.
  - Jasne! - odparła dzielnie.
  Ale to nie była prawda. Belinda wychowywała się
w mieście i nie miała żadnego doświadczenia w takich
sprawach. Teraz jednak zupełnie się z tym nie liczyła.
Musi po psostu utrzymywać konia dokładnie na tej samej
lmnii, po której idzie koń Viljara, przynajmniej z początku,
to wszystkiego się nauczy. Wkrótce Viljar zobaczy, jaka
jest zręczna!
  Solveig i Eskil przyszli do Grastensholm pożegnać się
z synem, a także dowiedzieć się, co należy we dworze
zrobić w ciągu najbliższgch dni. Widok Belindy szykują-
cej się do drogi zmartwił ich nie na żarty. Będzie
dodatkowym obciążeniem dla Viljara, myśleli. Bo prze-
cież do żadnej pomocy się nie nadawała. Miała mnóstwo
dobrych chęci i życzliwości, ale naprawdę dużo jej
brakowało. A poza tym jakie koszty! Dwa pokoje w gos-
podzie każdego wieczoru!
  - Co prawda to bardzo ładnie z jego strony, że się tak
opiekuje tym niewydarzonym dzieckiem - powiedział
Eskil, jakby sam siebie chciał przekonać.
  - Owszem - przyznała Solveig. - Ale jednak co do
podróży, to mam wątpliwości. I w ogóle to wszystko jest
dosyć niebezpieczne. Bardzo bym nie chciała, żeby ją
zranił, a boję się, że prędzej czy później do tego dojdzie.
Ona jest w nim po uszy zakochana, a on ją traktuje
wyłącznie jak swoją podopieczną, dla niego Belinda jest
kimś bardzo miłym, kto potrzebuje pomocy. Nic więcej.
  - A swoją drogą ciekawe, kiedy ten chłopak zamierza
się ożenić - westchnął Eskil i wszedł do domu, bo sylwetki
dwojga młodych podróżnych zniknęły już w lesie.






        ROZDZIAŁ XII


  Około północy dotarli do dużej gospody, w której
musieli przenocować. Ku swojej radości zobaczyli w staj-
ni dwa konie z Grastensholm.
  - No, to mieliśmy szczęście - powiedział Viljar.
- Teraż śpią, ale spotkamy się z nimi jutro wcześnie rano.
Chodź, my też powinniśmy odpocząć!
  Zaspany właściciel powiedział, że został już tylko jeden
wolny pokój. Pozostałe są zajęte. Pewna bardzo elegancka
dama wynajęła cały pokój wyłącznie dla siebie.
  - Oczywiście Tula - mruknął Viljar. - A czy w tym
wolnym pokoju są dwa łóżka?
  - Są!
  - W porządku, to bierzemy ten pokój.
  Belinda była zbyt zmęczona i miała zbyt głębokie rany
na udach od siedzenia w siodle, by przysłuchiwać się
rozmowie. Zareagowała dopiero, kiedy stanęła
w drzwiach małej izdebki. Z głośnym jękiem wciągała
powietrze.
  - Ale mnie nie wolno przyjmować panów w pokoju
- pisnęła bliska płaczu. - Mama zakazała mi bardzo
surowo.
  - Droga Belindo, ja nie jestem Herbertem Abraham-
senem i nawet by mi do głowy nie przyszło się do ciebie
zbliżyć. Ale jeśii absolutnie nie możesz znieść mojego
towarzystwa, to przenocuję w stajni.
  - Nie, to ja będę spać w stajni.
  - A cóż znowu za głupstwa!
  Belinda nie wiedziała, co począć.
  - W pokoju są, jak widzisz, dwa łóżka - powiedział
Viljar. - A poza tym mogę wyjść, kiedy będziesz się
rozbierać.
  Belinda zaczęła się jąkać:
  - Nie, no, mmożże nie trzeba. Ja mogę przecież... spać
w halce. Tylko jedna noc, prawda? Jest przecież krótka.
  Viljar nie bardzo wiedział, czy to noc jest krótka, czy
halka, ale odpowiedział, że oczywiście, Belinda może
spać w halce, i odwrócił się do ściany, żeby mogła się
umyć.
  Wszystko poszło nadspodziewanie gładko. Belinda
usiadła na krawędzi łóżka, zdjęła buty, a potem prawie
bezszelestnie pozbyła się ubrania.
  W końcu oboje leżeli na swoich posłaniach, światło
było zgaszone i Belinda doznawała wrażenia, że pogrąża
się coraz głębiej i głębiej w rozkosznie otulającym ją
obłoku. Nie chciała wierzyć, że na udach skórę ma
podziurawioną po kilku godzinach spędzonych na koniu,
ale też nawet myśleć nie mogła, jak bardzo bolesne są
obtarcia na tej części ciała, która jest najbardziej narażona
na kontakt z siodłem.
  Sądziła, że Viljar już śpi, ale on nieoczekiwanie
powiedział:
  - Pomyśl tylko, jakie ja miałem wielkie plany! Że
podzielę cały majątek pomiędzy komorników i dam im
pełną wolność. Nawet nie wiedziałem, że dziadek i babcia
już dawno dali im swobodę, mogli robić, co im się
podoba. A oni mimo wszystko pracują dla Grastensholm.
Odpłatnie!
  - Co w takim razie teraz zrobisz? - zapytała zdziwio-
na.
  - Będę kontynuował to, co rozpoczął dziadek. On szedł
właściwą drogą. - Viljar roześmiał się: - Nic dziwnego,
że Ludzie Lodu zawsze mają kłopoty materialne!
  - Ja myślę, że postępują słusznie - oświadczyła Belin-
da uroczyście. - Tylko egoiści bywają bogaci.
  Gdy to powiedziała, uznała, że jej słowa zabrzmiały
głupio. Ale od strony Viljara rozległo się krótkie:
tak. Potem powiedział: "dobranoc" i odwrócił się do
ściany.
  Belinda leżała nieruchoma jak kamień i wpatrywała się
w ciemność. Starała się wszystko zapamiętać na zawsze.
Nawet jaśniejszy prostokąt okna, kołyszące się za nim
drzewo, szum lasu - a może to była rzeka? - który nasilał
się i przycichał.
  Wnętrza pokoju właściwie nie widziała. Jakaś ciem-
niejsza plama na ścianie, to było ubranie Viljara, lekki
blask w kącie, to umywalka z porcelanową miską.
  Dobrze, że mama tego nie widzi. Ale przecież nie dzieje
się nic zdrożnego. Viljar z Ludzi Lodu jest człowiekiem
honoru.
  Ciekawe, czy już śpi?
  Oddycha spokojnie.
  Jakie to niezwykłe uczucie, słyszeć, że oddycha tak
blisko!
  Och, a ja prawie co noc muszę wychodzić! Boże, co to
będzie, jak będę musiała dzisiaj?
  Nie, to niemożliwe! Nie tutaj! Miałabym skorzystać
z wiadra, które stoi pod umywalką? Za nic na świecie!
  A co zrobię jutro rano? Muszę się najpierw umyć
i ubrać. A potem trzeba iść na dwór, do wygódki.
  Nie powinnam była nigdy w życiu wyprawiać się w tę
podróż.
  Wstyd i obraza boska! Nie, wcale nie! Powinnam
jechać. Być z nim przez cały czas. Pomagać mu, wspierać
go we wszystkim.
  Tylko żeby nie...
  Skoro tylko myśli Belindy zaczgły krążyć wokół tego
niebezpiecznego tematu, natychmiast się okazało, że
naprawdę powinna wyjść. Ale w takim obcym miejscu nie
odważyłaby się za nic. Na dodatek w pokoju, który dzieli
z mężczyzną. A jakby się tak obudził i zapytał, dokąd się
wybiera, to co by mu odpowiedziała?
  Nie, nie wolno jej tego zrobić. To była noc jej życia,
czuła to. Jutro wieczorem znajdzie się znowu w Elistrand
i to będzie koniec jej przygód z Viljarem z Ludzi Lodu, ze
świętym Jerzym, jak go w myślach nazywała. Oczywiste
więc, że takie prozaiczne potrzeby musi opanować, żeby
wszystkiego nie popsuć.
  Na szczęście była tak zmęczona wielogodzinną jazdą,
że jednak sen zaczął ją morzyć. Wkrótce spała głęboko
i żadne przyziemne kłopoty jej nie nękały.


  Kiedy następnego ranka Tula i Heike znaleźli się na
leśnej drodze powyżej gospody, czekało tam na nich
dwoje jeźdźców.
  - Co wy tu, na miłość boską, robicie? - zapytał Heike
zirytowany.
  Głos Viljara brzmiał stanowczo i zdecydowanie:
  - Oboje wracacie z nami do domu.
  - Nonsens! Nie możesz nam przeszkodzić w dalszej
podróży.
  - Otóż mogę. Czy dziadek nie zauważył, że konie były
dzisiaj bardzo niespokojne?
  - Tak. Zauważyłem. Czy ty im coś...
  - Będzie coraz gorzej, więc lepiej posłuchajcie i wszys-
cy razem wracajmy do domu.
  - Podjąłem decyzję i jej nie zmienię. Tula także.
  - Tak jest - potwierdziła. - Tracisz tylko czas, Vil-
jarze. I nie powinieneś był brać ze sobą tego dziecka.
  - Zobowiązałem się nią opiekować i traktuję to
poważnie. Zresztą ona sama chciała jechać.
  - W to akurat wierzę - powiedziała Tula z przeką-
sem.
  - Viljarze, ty tracisz przede wszystkim nasz cenny czas
- niecierpliwił się Heike. - Musimy jechać jak najszyb-
ciej, żeby zdążyć przed zimą.
  - Ale my nie ustąpimy, dopóki nie zdecydujecie się
wracać do domu.
  Belinda siedziała jak na rozżarzonych węglach. Czuła
się skrępowana, że musi słuchać kłótni dwóch ludzi tak
sobie nawzajem bliskich jak ci dwaj. I żaden nie chciał dać
za wygraną.
  I wtedy Tula zaczęła śpiewać. Nuciła cicho jakąś
osobliwą pieśń tak przejmującą, że Belindzie zaczęło się
kręcić w głowie. Tula spoglądała to na nią, to na
Viljara, a jej głos poruszał w nich obojgu jakieś
głęboko w duszy ukryte struny, nieznane i budzące
lęk. Belinda spoglądała spłoszona w zielonkawe oczy
śpiewającej i czuła, jakby ją ktoś przenosił w inne
miejsce. Jakieś pierwotne, pogańskie, trudne do opo-
wiedzenia uczucie. W głowie kręciło jej się coraz
bardziej.
  Nagle mistyczna pieśń umilkła.
  Viljar odetchnął głęboko i rozejrzał się wokół siebie.
  - Dlaczego tu stoimy? Czy nie powinniśmy ruszać
dalej? Nie możemy tracić czasu, jeśli mamy zdążyć przed
zimą.
  - Nasze konie - przypomniała Tula.
  - Ach, słusznie!
  Viljar zeskoczył na ziemię i podszedł do konia Tuli.
Spod siodła wydostał nieduży gwóźdź czy może raczej
zatyczkę. To samo powtórzył przy siodle Heikego.
  Belinda zastanawiała się, czy wzięli dość ciepłych
ubrań. I czy wystarczy jedzenia. Ona sama była bez
grosza.
  Kiedy już ruszyli w drogę, Heike podjechał do Tuli
i zapytał półgłosem:
  - Musiałaś ich zabierać? Nie byłoby lepiej skłonić ich
do powrotu?
  - Tak jest lepiej, wierz mi - odparła zadowolona.
- Viljar ma młodzieńczą siłę i wytrzymałość. I jak to
będzie praktycznie po gospodach! Ty będziesz mieszkał
z Viljarem, a ja z Belindą.
  - Owszem, dzisiejszej nocy wypadło naprawdę drogo.
Chyba nie musiałaś brać dla siebie samej najlepszego
pokoju w zajeździe? Ale wracając do nich, to ja im nie
pozwolę jechać do samej doliny.
  Tula nie odpowiedziała, ale jej uśmiech nie wróżył nic
dobrego.
  Przyjemnie było na nią popatrzeć. Gdy tak siedziała na
koniu, szczupła, prosta, nikt by nie powiedział, że ma
więcej niż trzydzieści lat. Młodzieńcza, ale dojrzała i stra-
sznie niebezpieczna dla mężczyzn, których poprzedniego
wieczora spotkali w gospadzie. Nie należała do najpięk-
niejszych córek Ludzi Lodu, ale obdarzona była niemal
magnetycznym wdziękiem, takim osobistym czarem, że
ludziom po prostu zapierało dech. Belinda patrzyła na nią
z uwielbieniem, nigdy przedtem nie spotkała nikogo o tak
silnym charakterze.
  Ale tego dziwnego błysku w oczach Tuli nie lubiła.
  Dopiero po wielu godzinach Viljara opuścił paraliż
woli. Wtedy stwierdził, że i on, i Belinda jadą na północ,
ale uświadomił sobie też, że od początku tak naprawdę
tego właśnie chciał.
  Nigdy jednak nie zdołał wyjaśnić, jak to się stało, że
ustąpił dziadkowi, jakby miał lukę w pamięci.


  Dzień za dniem mijał, a oni wciąż jechali na północ.
  Belinda dostała małą poduszeczkę, którą miała układać
w siodle, zanim najgorsze rany się nie zabliźnią, a ona nie
opanuje sztuki konnej jazdy. Już na pierwszym noclegu
przekonała się, że dzieli pokój z czarownicą. Tula kładła
się ostatnia i zapomniała zgasić świecę umieszczoną przy
drzwiach. Wystarczyło, że strzeliła palcami i sprawa
została załatwiona.
  Z początku Belinda była tak wstrząśnięta, że nie miała
odwagi wychylić nosa spod kołdry. Tula jednak odnosiła
się do niej bardzo życzliwie, tylko czasami okazywała
zniecierpliwienie, wkrótce więc zostały przyjaciółkami.
To znaczy jedna była bardzo opiekuńcza, druga natomiast
pełna podziwu i szacunku, lecz także śmiertelnego niekie-
dy przerażenia.
  Ale oczywiśeie dobrze było mieć Tulę przy sobie.
Heike wprawdzie wpadał w złość, kiedy niepotrzebnie
posługiwała się swoimi magicznymi zdolnościami, ale
Tula się tym nie przejmowała. "Czyniłam tak zawsze przez
trzydzieści lat. Zresztą i tak niedługo przestanę!" - od-
powiadała i dalej robiła swoje.
  Tak jak na przykład wtedy, gdy jakiś pijany mężczyzna
wszedł do ich pokoju i zaczął się narzucać Belindzie. Oczy
Tuli rozbłysły złowieszczo, wymamrotała jakąś formułkę
pod nosem, po czym nieszczęsny uwodziciel wyleciał jak
szalony na dziedziniec i z wrzaskiem pomknął do wy-
gódki. Wszyscy jednak widzieli, że nie zdążył...
  Albo wtedy, kiedy jakaś kobieta próbowała ukraść
portfel Viljara. Tula obserwowała ją ukradkiem i nagle
złodziejka krzyknęło dziko, cofając gwałtownie rękę.
Daremnie rozglądała się wokół w poszukiwaniu bicza,
który ją tak boleśnie smagnął po palcach. Posterunkowy,
który przypadkiem zjawił się w gospodzie, zabrał złodziej-
kę, nie zwracając uwagi na jej gadanie o czarach i diabels-
kich pomiotach.
  Mężczyźni próbujący uwodzić Tulę, także gorzko tego
potem żałowali. Ona sama po prostu odchodziła, mam-
rocząc pod nosem czarodziejskie formułki. Rezultaty
bywały różne, bo Tulę bawiło zajmowanie się czarami.
Zdarzało się, że taki zalotnik zaczynał się zachowywać jak
szaleniec a trzeba go było wyprowadzić. Jeden na przykład
zaczął się czochrać, jakby go oblazły jadowite mrówki,
inny znowu próbował rozebrać się do naga pośrodku
szynkowej izby, wywołując skandal.
  Nic dziwnego, że Heike się wściekał!
  Belinda mimo wszystko najwięcej rozmawiała z Vil-
jarem. Czy jemu pochlebiało to wyróżnienie z jej strony,
nie umiałaby powiedzieć.
  Wszyscy czworo bardzo się do siebie zbliżyli, bo tyle
mieii ciągle wspólnych przeżyć. Razem cieszyli się wspa-
niałymi widokami wysoko w górach, opowiadali sobie
zabawne historie, mogli sobie nawzajem okazywać zmę-
czenie lub irytację. Mieli wiele miłych i równie dużo
nieprzyjemnych doświadczeń, spotykali po drodze roz-
maitych ludzi: sympatycznych, skłonnych do pomocy,
tragicznych lub śmiesznych. Ich przyjmowano z niepew-
nością, czasami z podejrzliwością, zawsze jednak z respek-
tem. Pominąwszy oczywiście ograniczonych głupców lub
zarozumialców, którzy nie umieli ich ocenić.
  Belinda bardzo szybko osiągnęła stan, w którym nie
mogła już ukryć, że jest zakochana w Viljarze. Widząc go
stawała się niczym perliste, roziskrzone w słońcu źtódeł-
ko. Rozjaśniała się na każdy jego uśmiech, nawet wcale nie
do niej skierowany, promieniała widząc go, jak rozmawia
z Heikem, choć w tym czasie wcale o niej nie myślał.
Wystarczyło drgnienie jego warg, zapowiadające
uśmiech, a już ogarniało ją rozkoszne uczucie szczęścia.
Viljar miał na brodzie maleńką bliznę, dla Belindy nie było
piękniejszej rzeczy na świecie niż ta blizna. Włosy skręca-
jące się przy wilgotnej pogodzie, ręka poklepująca koński
kark, wszystko wprawiało ją w zachwyt, musiała pochylać
głowę, by ukryć uczucie, które w niej buzowało i wywoły-
wało rumieńce na policzki.
  Rzecz jasna niczego ukryć się nie dało. Wszyscy już
teraz wiedzieli, jak się rzeczy mają. Nikt jednak nie
wspaminał o tym ani słowem, nikt nie pozwolił sobie na
żadną aluzję czy żart. Wszyscy podziwiali zresztą Belindę
za jej powściągliwość i dyskrecję, jakby uważała, że
absolutnie nie jest godna takiego rycerza jak Viljar. I tylko
Tula słyszała niekiedy wieczorami stłumiony szloch z są-
siedniego łóżka.
  Ale Tula nic nie mówiła. Mogła z łatwością skierować
uczucia Viljara ku Belindzie, lecz nie robiła tego. Nie
chciała się mieszać w sprawy, które powinny rozwiązać się
same. Miłość nie lubi podstępów. A Tula nie była
pozbawiona ludzkich uczuć. Nawet teraz, choć nieustan-
nie przekonywała wszystkich, że należy do najbardziej
obciążonych dziedzictwem Ludzi Lodu.
  Pogoda nie zawsze była najlepsza. Czasami rano
panował taki przejmujący chłód, że Tula zawracała od
progu i wypijała przed podróżą jeden czy drugi kieliszek
wódki, zanim Heike nie zmusił jej do wyjścia.
  Byli już w Ser-Trondelag, gdy dopadły ich deszcze,
które zdawały się nie mieć końca. Znaleźli jakiś skalny
nawis, wprowadzili tam konie i sami się wczolgali, żeby
się choć trochę ogrzać. Ale i tam suchego miejsca nie było
wiele, tu i ówdzie kapało wędrowcom na głowy. Viljar
przyciągnął do siebie Belindę i osłonił głowy obojga
peleryną tak, że znaleźli się jakby pad małym daszkiem,
skąd przez niewielki otwór mogli wyglądać na dwór.
Nigdy przedtem tak się nie zachowywał, ale to pewnie
dlatego, że w tym deszczu i zimnie Belinda wyglądała
wyjątkawo nieszczęśliwie i żałaśnie.
  - Zimno ci? - zapytał.
  - Nie, a tobie?
  - Nie - odparł z uśmiechem i dodał: - Belindo, czy ty
się nigdy nie zmienisz?
  - jak to? - zapytała spłoszona.
  - Zawsze myślisz przede wszystkim o innych.
  - Ty też.
  - To mój obowiązek.
  Te ostatnie słowa stłumiły szczęście wywołane jego
bliskaścią, ale Viljar przysunął jej głowę ku sobie tak, że
znalazła się tuż pod jego brodą. W ten sposób pozostawała
z dala od spływającego z peleryny strumyczka wody.
Belinda starała się zdusić rodzący się w niej żal i ufnie
przytuliła się do Viljara. Jego obejmujące ją ramię było
takie ciepłe, choć i on przecież był mokry i przemarznięty.
Słyszała jego miarowy oddech i słyszała przytłumione
bicie jego serca tuż przy swoim.
  Była to chwila niewypowiedzianie słodka, choć jedno-
cześnie nie pozbawiona goryczy. Mimo to jedna z najpięk-
niejszych chwil w życiu Belindy, takiej jak gdyby niedo-
kończonej, jak ją kiedyś ze śmiechem określiła Signe.
Wtedy i jej wydawało się to zabawne. Teraz dławił ją
płacz, z którym musiała walczyć.
  Inna sprawa, że musiała walczyć także z narastającą
w niej gorączką, spalającą ją od wewnątrz, gorejącą
i mroczną. Jej kobieca natura nieustannie dawała o sobie
znać i nic nie można było na to poradzić. Jedyne co mogli
zrobić, to milczeć. Viljar nigdy nie może się dowiedzieć
o tej udręce.
  Rozmowa Tuli z Heikem wyrwała ją z zamyślenia
i zburzyła smutny nastrój:
  - Czy prosiłeś naszych przodków o pomoc w tym
przedsięwzięciu? Oni zawsze cię wspierali.
  - Przodkowie Ludzi Lodu nigdy się nie mieszali
w wyprawy do Lodowej Doliny. I teraz też nie mam
poczucia, że są gdzieś w pobliżu mnie.
  - Dlaczego tak nie lubią doliny, jak ci się zdaje?
  - Nie wiem. Myślę, że oni po prostu nie mają nad nią
żadnej władzy. Tengel Zły obciążył ją całą siłą swojego
przekleństwa.
  - No to nieźle, nie ma co - mruknęła Tula


  Pewnego jesiennego poranka stanęli nareszcie w roz-
ległej dolinie w Sar-Trondelag.
  - Nie mogliśmy zabłądzić - powiedział Heike. - Ale
nie widzę nic, co by się zgadzało z dawnymi opisami.
  - Minęło mnóstwo lat od czasu wyprawy Ulvhedina,
Ingrid i Dana - przypomniał mu Viljar. - Gorsze wydaje
mi się to, że wśród miejscowych nikt nawet nie słyszał
o Dolinie Ludzi Lodu.
  - No właśnie. Albo zabłądziliśmy, albo historia Ludzi
Lodu poszła w zapomnienie - rzekła Tula. - Tak czy
inaczej, niewesoło.
  Viljar westchnął:
  - Tylko jak my teraz znajdziemy drogę w góry, a tam
do Lodowej Doliny?
  - Mam! Kościół! - zawołał Heike, pokazując przed
siebie.
  - No to co, że kościół?
  - Jeśli jesteśmy na właściwej drodze, we właściwym
miejscu i we właściwej dolinie, to musi to być kościół
Benedykta Malarza!
  - Ale nie sądzisz chyba, że tam nadal... - wtrąciła
Tula.
  - Trzeba pa prostu zobaczyć! Idziemy!
  Wkrótce potem w zagrodzie obok kościoła dostali
klucze i pozwolenie na obejrzenie architektury.
  Heike z wahaniem otworzył ciężkie drzwi. Tula nie
chciała wejść do środka, wolała poczekać za bramą.
  - My pójdziemy z tobą, dziadku. i ja, i Belinda.
  - Oczywiście! Dziękuję wam.
  Oboje młodzi szli wolno główną nawą kościółka.
Belinda trzymała Viljara za rękę i rozszerzonymi ze
zdumienia oczami oglądała pradawne malowidła.
  - Chodź tutaj - szepnął Viljar cicho i pociągnął ją do
bocznej nawy.
  On sam wiedział, co tam znajdą, czytał o tym w księ-
gach Ludzi Lodu. Bez wahania podszedł do poczerniałej
ściany. Długo stali z Belindą obok siebie i wpatrywali się
w zaskakująco dobrze zachowany obraz przedstawiający
diabła, który czai się za plecami kobiety i najwyraźniej
usiłuje ją sprowadzić na kręte ścieżki. Na twarzy kobiety
maluje się niemal grzeszne zadowolenie.
  - Och! - szepnęła Belinda. - To przecież pan Heike!
  Viljar spojrzał jeszcze raz na twarz diabła i uśmiechnął
się.
  - Nie, to nie Heike. To jego przodek, Tengel Dobry.
Obraz namalowała jego przyszła żona, Silje. Bardzo dobry
obraz, prawda? Ale teraz już chodźmy, musimy znaleźć
drogę do doliny.
  Mając za punkt orientacyjny kościół, wiedzieli już,
dokąd się kierować. Jakiś czas temu okoliczni mieszkańcy
wybudowali nową drogę, dość daleko od kościoła, a stary
szlak zarósł i ledwo był widoczny. Najwyraźniej bardzo
dawno temu zaniechano wypraw w góry i do Lodowej
Doliny.
  Im bliżej celu, tym łatwiej znajdowali drogę, bo okolica
była dokładnie opisana w księgach. Jeszcze tego samego
popołudnia stanęli u wejścia do Doliny Ludzi Lodu.
Znajdowali się w bardzo niedostępnej partii gór, którędy
nikt nie chodził. Może tylko ci górscy wędrowcy, którzy
w ostatnich czasach zaczynali pojawiać się nawet w bardzo
dzikich okolicach. Tu jednak nie było widać żadnych
śladów kogokolwiek.
  Dzień był szary, jesienny, w powietrzu wyczuwało się
nadchodzącą zimę. Heike co prawda miał rację, przepo-
wiadając zimę późną i łagodną, ale mimo wszystko
zaczynała się najchłodniejsza pora roku, co do tego nie
można się było pomylić. Drżeli z zimna w lodowatym
wietrze, który dął przy wejściu do doliny. Czas jednak
obszedł się bezlitośnie z lodowcem, który niegdyś to
wejście zamykał. Lód nadal zalegał w tunelu, ale słońce
i deszcze zniszczyły go do tego stopnia, iż ujście rzeki,
otwarte teraz i dostępne dla wszystkich, ziało niczym
ogromna rana w skale, a woda swobodnie płynęła
pomiędzy wysokimi brzegami.
  - Bardzo dobrze - stwierdziła Tula. - Nie będziemy
musieli się czołgać.
  Po jej głosie można było poznać, że czuje się nie
najlepiej, zresztą pozostali też bardzo stracili na odwadze.
Wokół wznosiły się ogromne, ponure góry, od lodowca
niósł się przenikliwy chłód, a na niebo wypłynął księżyc
i jego blask kładł się na ziemię sinobladą poświatą.
  - Tutaj rozbijemy obóz - powiedział Heike. - Nie
ma sensu chodzić tam w nocy.
  Wszyscy przyznali mu rację. Wspólnymi siłami budo-
wali dość prowizoryczny szałas z brzozowych gałęzi
i okryć, które wieźli ze sobą. Nie po raz pierwszy w tej
wyprawie nocowali pod gołym niebem, ale po raz
pierwszy przy takim zimnie. Miło było znaleźć się pod
okryciami ze skór. Nie wiadomo, czy tak się przypadkiem
szczęśliwie złożyło, czy też ktoś o to zadbał, ale Belinda
znalazła się obok Viljara, co z pewnością nie wróżyło jej
spokojnego snu. Leżała bez ruchu, wprost bojąc się
oddychać. Wyczuwała, że Heike nie śpi, ale była pewna, że
Tula i Viljar zasnęli natychmiast.
  Tymczasem Viljar także czuwał. Dręczyły go wyrzuty
sumienia z powodu Belindy.
  Co on ma zrobić z tą dziewczyną, którą tak łatwo
zranić?
  A może nie aż tak łatwo? Kogoś, kto niczego nie
oczekuje, nie można chyba zranić?
  Miał poważny dylemat. Żywił dla niej bezgraniczną
czułość i był jej oddany całym sercem. Ale na jak długo to
wystarczy dziewczynie, która zakochała się w nim ślepo
i bez żadnych warunków?
  W Belindzie płonął ogień. Jej niewątpliwy wdzięk i to,
że była taka pociągająca, miały swój początek właśnie
w tym ogniu...
  Nigdy by mu jednak nie przyszło do głowy, żeby
wykorzystywać jej słabość do siebie.
  Jak na przykład teraz, kiedy leżała przy jego boku
gorąca jak mała maszyna parowa. Ileż w tej skromnej
istocie było ciepła! Jakby ją trawiła gorączka, której nie
można ugasić.
  Idiotyczne porównanie!
  Jeśli o niego chodzi, to już wiele lat temu otoczył swoje
najgłębsze uczucia lodowym pancerzem. Też idiotyczne
porówrlanie, ale tak właśnie to odczuwał. Tyle było
spraw, które w tamtych latach pragnął stłumić. Pragnie-
nie, żeby mieszkać z rodzicami, w domu, strach przed
upiorem, gniew i bezradność wobec cierpienia najsłab-
szych w społeczeństwie.
  Teraz wszystko uległo zmianie.
  On sam, wbrew swojej woli i w wyniku bardzo
złożonego procesu, jakby odtajał, nie był już taki zamknięty.
A wszystko to zasługa Belindy albo wina, jak kto woli. Po
prostu w jej obecności człowiek nie może być zły i ponury,
bo ona by nie zrozumiała dlaczego. Byłoby jej tylko przykro,
schroniłaby się w swojej skorupie, żeby tam lizać rany.
  Ale a propos maszyny parowej, skąd się wzięło to
skojarzenie? Właściwie mało co wiedział o maszynach
parowych, tych niewiarygodnych, nowoczesnych urzą-
dzeniach, które zrewolucjonizowały świat. Widział kilka
z nich w ruchu i doznawał uczucia ssania w dołku, słyszał
też, że maszyny parowe napędzają statki i żagle stają się
niepotrzebne. W Ameryce natomiast mają coś, co nazywa
się kolej żelazna. Owe ogromne parowe konie ciągną za
sobą powozy, w których ludzie siedzą sobie wygodnie
i przenoszą się z miejsca na miejsce w niewiarygodnym
tempie. Z pewnością i w Norwegii zostaną niedługo
zbudowane takie drogi żelazne. Pomyśleć, gdyby w taki
sposób pojechać do Ser-Trondelag?
  To niesłychane, jaki się na świecie dokonał postęp, i to
w tak krótkim czasie!
  I wtedy zmorzył go sen.
  Heike zasnął jako ostatni. O czym myślał przez cały
czas, wiedział tylko on.


  Belindę obudziły jakieś głosy przed szałasem.
  O wstydzie! Wszyscy już wstali, tylko ona śpi!
  Gdy wyszła na zewnątrz, musiała zmrużyć oczy, takie
ostre było światło.
  Cała równina została pokryta cieniutką, cieniutką
warstewką śniegu. Tak jeszcze delikatną, że konie zo-
stawiały ciemne ślady.
  Cała trójka Ludzi Lodu dyskutowała z ożywieniem,
stojąc nad kupką jakichś dziwacznych, groteskowych
przedmiotów. Heike mówił podniesionym głosem:
  - Nie, Tula! Ja się na to nie zgadzam i nigdy mnie nie
przekonasz. Viljar i Belinda zostaną tutaj! Nie pozwolę im
zrobić ani kroku więcej!
  - Ale może się zdarzyć, że będziemy potrzebowali siły
Viljara. Poza tym oni są przecież zwyczajnymi ludźmi!
A on, wiesz o kogo mi chodzi, nigdy nic złego zwyczaj-
nym ludziom nie zrobił.
  - Cóż my o tym wiemy? Czy ty naprawdę nie
rozumiesz? Viljar jest przecież tym, od którego zależy
kontynuacja rodu, nawet jeśli się specjalnie o to nie stara.
Jego nie może spotkać żadne nieszczęśue. A na dodatek
nie może wciągać w to wszystko Belindy! Oboje zostaną
tutaj i tym razem nie pomogą żadne magiczne formułki!
  Tula spoglądała na niego diabelskim wzrokiem.
W końcu Heike nie wytrzymał i wybuchnął, i dopiero
wtedy uświadomili sobie, jaki był zdenerwowany:
  - Na miłość boską, Tula, wyglądasz jak młoda dziew-
czyna i, jak widać, zamierzasz się też tak zachowywać!
Ciekawe co, czy kto, sprawia, że się nie starzejesz?
  - Bardzo jesteś sympatyczny, nie ma co! - odcięła się
Tula. - Ale nie musisz się już tak złościć - dodała.
- Tym razem ustępuję. Dzieci mogą zostać tutaj i bawić
się grzecznie, kiedy my będziemy zajmować się czarami.
  Heike tylko westchnął.
  Belinda spoglądała na lodowiec u wejścia do doliny, ale
tym razem to nie chłód sprawił, że zadrżała.
  Czarami? W tej dolinie...?
  Panowała zupełna cisza. Znikąd żadnego dźwięku.
Nawet głosy ludzi tłumiła ta cieniutka śnieżna powłoka.
  - A jeśli wy stamtąd nie wrócicie, to co wtedy mamy
robić? - zapytał Viljar. - Nie możemy tu przecież tkwić
przez całą wieczność!
  - Rzeczywiście, nie możecie - powiedział Heike
i w tym momencie poczuł, że alrauna na jego piersi się
poruszyła. Zdjął ją, choć bardzo niechętnie, ale sądził, że
tak będzie najlepiej. Przyjrzał jej się jeszcze raz uważnie
i zawiesił na szyi Viljara.
  - Weź to, mój chłopcze. Ona może ci się przydać
w różnych sytuacjach. Jeśli poczujesz, że się porusza,
kurczy albo drapie cię odrostkami korzeni, to będziesz
wiedział, że Tula i ja znaleźliśmy się w wielkim niebez-
pieczeństwie. Nie będziesz nam mógł wprawdzie w żaden
sposób pomóc, ale będziesz wiedział. Jeśli alrauna stanie
się ciężka, jakby martwa, to wiedz, że powinniście oboje
z Belindą wracać do domu. Sami. Wtedy bowiem mnie
i Tuli nikt już nie będzie mógł pomóc. I wam nie wolno iść
do doliny, żeby nas szukać. Przyrzeknij mi, że zrobisz, jak
mówię!
  Viljar skinął głową:
  - Obiecuję. Choć to będzie bolesna decyzja. Pragnął-
bym nade wszystko, żebyś spoczął w grobie koło babci
Vingi.
  - Ja także tego pragnę - rzekł Heike poważnie.
- Ztesztą nie zamierzam się tak od razu poddać. Nie
chciałbym tylko zakończyć życia, nie podjąwszy walki
z naszym okrutnym przodkiem. Bez próby chociażby
uwolnienia rodu od dalszych cierpień.
  - Nie myśl, że ja zamierzam się poddać! - zawołała
Tula wojowniczo. - Poza tym ja muszę wrócić do
Grastensholm. O niczym innym nie może być nawet
mowy!
  Przez najbliższe pół godziny Viljar i Belinda patrzyli
w ślad za dwoma samotnymi postaciami, coraz mniej-
szymi i mniejszymi, wspinającymi się w górę pomiędzy
zielonkawoniebieskimi ścianami lodu.
  - Niech ich święty Jerzy nie opuszcza - szeptała
Belinda, która wciąż uważała, że jest zbyt mało ważna, by
w jakiejkolwiek sprawie zwracać się wprost do samego
Boga.
  - Tak, teraz przyda im się pomoc ze strony wszystkich
świętych - powiedział Viljar. - Mam jednak wrażenie, że
jeśli chodzi o Tulę, to może nie świętych należałoby
wzywać.
  Belinda posłała mu pełne przerażenia spojrzenie i zajęła
się bardziej przyziemnymi sprawami. Po to, by stłumić lęk
o towarzyszy podróży, którzy już zniknęli im z oczu, by
nie poddawać się tej nierzeczywistej atmosferze pust-
kowia, a także po to, by opanować coraz większy, bolesny
niepokój swojego ciała.
  Viljar nie może mieć powodu, żeby się za nią wstydzić.


  Dzień wlókł się niemiłosiernie.
  Niesamowity dzień, pogrążony w ciszy, biały od
śniegu, który wprawdzie niżej w dolinie topniał, ale
w górach trzymał się mocno. Nic nie mąciło tej
upiornej ciszy, coś strasznego, wibrującego wisiało
w czystym, zimnym powietrzu wśród potężnych gór
i odbijało się echem w duszach dwojga samotnych
ludzi.
  Wspólnymi siłami urządzili obozowisko możliwie jak
najwygodniej, przez cały czas starali się do siebie nie
zbliżać, nie dotykać się nawzajem.
  Viljar pomógł Belindzie nagrzać wody w jedynym
naczyniu, jakie mieli, i wyprać brudne ubrania, także
odzież Heikego i Tuli. W ciągu długiej podróży na-
zbierało się tego sporo.
  Dobrze było zająć się czymś praktycznym. Lęk nie był
wtedy taki natrętny.
  Viljar naprawiał uprząż, pomagał Belindzie w cięż-
szych pracach, ale wciąż niespokojnie spoglądał w niebo.
Nic jednak nie zapowiadało, żeby miało spaść więcej
śniegu; przeciwnie, pokrywa chmur stawała się coraz
cieńsza, aż wreszcie wyjrzało słońce. Bardzo to ucieszyło
Belindę, bo mogła wysuszyć pranie.
  Wiatru też właściwie nie było, a i konie nie miały
trudności ze znalezieniem nadającej się do jedzenia trawy
pod miękkim śniegiem. Dzień powinien był być przyjem-
ny. Ale nie był. Przeciwnie - był straszny!
  Prawie ze sobą nie rozmawiali. Belindę przez cały czas
bolał żołądek ze zdenerwowania, a Viljar miał momentami
wrażenie, że nie zniesie napięcia.
  Po zachodzie słońca zjedli w ciepłym szałasie kolację.
Belinda siedziała w kucki i obiema rękami ściskała gorący
kubek. Od czystych ubrań w kącie szedł do niej przyjemny
zapach wiatru i świeżości.
  Pod ścianą stała nieduża, elegancka walizeczka Tuli.
Serce Belindy ściskało się, ilekroć na nią spojrzała. Czy
walizka jeszcze kiedykolwiek przyda się właścicielce?
Heike zabrał ze sobą większość swoich rzeczy. Przede
wszystkim magiczne skarby.
  Belinda, jak bardzo wielu ludzi przed nią, mogła się
przekonać, że znacznie gorzej jest tym, którzy muszą
biernie czekać. Łatwiej jest być w środku wydarzeń, żeby
nawet nie wiem jak nieprzyjemnych, ale działać, mieć na
coś wpływ! Czekanie strasznie szarpie nerwy.
  Nagle stwierdziła, że Viljar przygląda jej się ukrad-
kiem. Natychmiast odwróciła wzrok. Nie byłaby teraz
w stanie rozmawiać. Kiedy jednak i on przestał na nią
patrzeć, poczuła się zawiedziona. Takie to są niekonsek-
wencje miłości.
  - Oni już chyba powinni tu być z powrotem - powie-
działa jednak w końcu.
  - To wcale nie jest takie pewne. Musimy się przygoto-
wać na czekanie może nawet przez kilka dni.
  W takim razie muszą nocować w szałasie. Sami. Tylko
we dwoje.
  Belinda spostrzegła, że Viljar znowu jej się przygląda. Tak
ją to wytrąciło z równowagi, że kromka chleba upadła jej na
ziemię. Oczywiście posmarowaną stroną. Jakżeby inaczej!


  Słońce zaszło i zapadał wieczór. Na niebie pojawił się
księżyc i okrył góry matową, srebrzystą poświatą. Robiło
się coraz zimniej.
  Po raz ostatni wyszli na dwór, żeby zobaczyć, czy
z końmi wszystko w porządku. I po raz chyba setny tego
dnia rzucali lękliwe spojrzenia na lodowiec i wypływającą
ze skalnego przesmyku rzekę. Co prawda trudniej było
teraz dostrzec cokolwiek, ale naprawdę nie było tam
najmniejszego śladu życia.
  A kiedy nieskończenie wolno wracali do szałasu, Viljar
krzyknął i przystanął, jakby nasłuchując.
  - Co się stało? - zapgtała Belinda.
  - To alrauna - szepnął. - Jakby podkuliła swoje
pazurki. Udrapała mnie!
  Belinda nie do końca pojmowała, co to właściwie jest ta
alrauna. Widziała ją przelotnie, kiedy Heike podawał
amulet Viljarowi, ale nie umiałaby powiedzieć, jak wyglą-
da. I w końcu nic dziwnego, alrauna występuje tak
rzadko, że nie tylko Belinda jej nie widziała. Zmarszczyła
brwi. Czy to jest żywe stworzenie? Coś w rodzaju kraba?
Ale jak można wymagać, żeby wiedziała?
  - To znaczy, że Heike i Tula znaleźli się w niebez-
pieczeństwie. Wyruszam do doliny. Natychmiast!
  - Oczywiście! Wezmę tylko kurtkę i też biegnę.
Poczekaj!
  - Nie, nie, ty zostaniesz tutaj!
  - Nie możesz mnie tu zostawlć! - zawołała. - Musisz
mnie zabrać! Co ja mam do...
  Umilkła.
  Viljar przez chwilę patrzył na jej miłą, ufną buzię. Co
ona chciała powiedzieć? "Co ja mam do stracenia?" albo
może: "Co ja mam tu sama do roboty?" Nie, w to ostatnie
raczej nie wierzył.
  - No dobrze, w takim razie chodź! - rzekł tonem,
w którym było i zdenerwowanie, i czułość, za co został
nagrodzony spojrzeniem wyrażającym niemal psie od-
danie.
  W czasie pospiesznych przygotowań do drogi Viljar
raz jeszcze spojrzał w górę ku rzece, tym razem starał się
ocenić sytuację i możliwość przeprawy.
  - Wiesz, Belindo...
  Natychmiast znalazła się przy nim. Tak blisko, że
musiała odchylić głowę w tył, żeby widzieć jego twarz.
  - Tak?
  Starał się zachować powagę i nie roześmiać z tego jej
posłuszeństwa.
  - Zastanawiam się nad taką sprawą. Heike i Tula
poszli piechotą, ponieważ bali się, że konie będą im tylko
sprawiać kłopot. W każdym razie Heike tego się bał. Ale
przecież ty też widzisz, że wzdłuż brzegu rzeki można
przejechać konno. Prawda?
  Spojrzała tam, gdzie pokazywał. Księżyc świecił teraz
jaśniej, a jego blask odbijał się od lodu.
  - Tak. Po prawej stronie.
  - Wobec tego weźmiemy wszystkie cztery konie, bo
musimy się tam dostać jak najszybciej. A poza tym
niebezpiecznie jest zostawiać zwierzęta bez opieki.
  Belinda rozejrzała się przerażona po pustkowiu. Wilki?
Niedźwiedzie? Rysie, a może żbiki?
  - Tak, zabierzmy je - powiedziała.
  Wkrótce potem posuwali się wąskim pasmem ziemi
nad rzeką wzdłuż liczącego sobie tysiące lat lodu. Powiet-
rze było ciężkie od wilgoci i zimne, ale księżyc także tutaj
oświetlał im drogę na tyle, że mogli spokojnie iść. Akurat
tutaj jechać się nie dało.
  Viljar odczuwał przemożną potrzebę otoczenia ramie-
niem drobnych pleców Belindy, żeby ją chronić przed
wszelkim niebezpieczeństwem. Tę biedną małą istotę, tak
ufnie wkraczającą u jego boku do strasznej doliny,
o której nie wiedziała prawie nic. A szła tylko dlatego, że
on idzie.





        ROZDZIAŁ XIII


  Heike i Tula dotarli do doliny wczesnym przed-
południem. Poczuli się wtedy tak, jakby spalili wszyst-
kie mosty i wszelkie ludzkie sprawy zostawili za sobą.
Jakby zostawili za sobą cały świat. Dolina Ludzi Lodu
była odrębnym światem, odrębnym stanem, odrębną
jakością, inaczej nie byli w stanie wytłumaczyć tego
oszałamiającego wrażenia, jakiego doznali na jej widok.
  - Czujesz powiew historii? - mruknęła Tula tuż obok
miejsca, gdzie kiedyś znajdowała się lodowa brama.
  - Owszem - odparł Heike wzruszony. - Więc oni
tutaj żyli? Nieszczęsne wyrzutki świata, potomstwo nasze-
go przerażającego pradziada?
  Nieświadomie oboje starali się nie wymawiać imienia
Tengela Złego.
  - Czego ty się właściwie spodziewasz po tym eks-
perymencie? - zapytała Tula. - Chodzi mi o to, że
przecież żadne z nas nigdy nie wygra z nim walki. Wprost
przeciwnie. On bez najmniejszego trudu pokona zarówno
ciebie, jak i mnie.
  - Wiem. Ale nie mogłem nie spróbować, Tula. Mam
nadzieję, że może przynajmniej uda mi się odnaleźć
miejsce, gdzie jest zakopane to jego naczynie. Żeby
ułatwić życie naszym następcom. Ale bardzo mi brak
alrauny.
  - Poradzimy sobie bez niej. Tylko o jednej rzeczy nic
wolno ci zapominać - powiedziała z pogróżką w głosie.
- Ja zamierzam wrócić do Grastensholm! Żaden mały
drań nie może mnie pokonać!
  - Ani mnie - uśmiechnął się Heike cierpko. - Bo na
co by się zdało znalezienie naczynia, gdybyśmy nie mogli
nikomu o tym powiedzieć?
  - No właśnie! To od czego zaczynamy?
  Długo rozglądali się po dolinie, przypatrywali się
otaczającym ją potężnym górom. Wiedzieli, że miejsce,
którego szukają, musi leżeć wysoko. Wobec tego prze-
szukiwali wzrokiem zbocza.
  - Wiesz, co ja myślę? - zapytał Heike. - Myślę, że
wszystko tutaj porósł las. Od setek lat nie pasły się tu ani
większe, ani mniejsze zwierzęta. Za czasów Ludzi Lodu
wszystko wyglądało inaczej.
  - Jak my tu coś znajdziemy? Te brzozowe zagajniki
tak się rozrosły!
  - Widzę też kępy wielkich sosen. Ziemia musi tu
być żyzna. Nic dziwnego, że nasi utrzymali się tak
długo.
  Znowu uważnie przepatrywali zbocza. Bardzo niewie-
le pozostało tu pamiątek po przeszłości. Nic, co by mogło
wskazywać drogę.
  - Myślę, że nie powinniśmy popadać w sentymen-
talizm - powiedziała Tula. - Proponuję iść prosto do
celu.
  - Dobrze - zgodził się Heike. - Byłoby przyjemnie
rozejrzeć się, jak Ludzie Lodu kiedyś żyli, ale nie mamy
czasu. Pierwsze, co powinniśmy zrobić, to odszukać grób
Kolgrima pod skalnym uskokiem.
  - Tak. A potem będziemy posuwać się dalej od
szczytu tego nawisu. Podobnie zrobił Ulvhedin. Ale tak
był odurzony narkotykami, że nie pamiętał potem, gdzie
to było.
  Droga pod górę okazała się mozolną wspinaczką przez
stary brzozowy zagajnik. Pnie dnew poszarzały ze staro-
ści, gałęzie były czarne, pokrzywione, niemal pozbawione
liści. Wystarczyło mocniej pchnąć pień, żeby się ze
skrzypliwym trzaskiem zwalił na ziemię, tak bardzo były
spróchniałe. W górach jesień już się kończyła, ostatnie
zlote liście ledwo się trzymały gałęzi i przy każdym
podmuchu wiatru spadały z szelestem. Ziemia w zagaj-
niku porośnięta była miękkim mchem, który też już stracił
kolor. Na początku wspinaczki mijali coś, co musiało być
porośniętymi mchem resztkami zabudowań. Tula za-
trzymała się i coś tam szeptała, nie powiedziała Heikemu,
co robi, a on nie pytał.
  Znalezienie właściwego wzgórza w tej leśnej okolicy
okazało się sprawą bardzo skomplikowaną. Wczesnym
popołudniem jednak stanęli u stóp kolejnego wzniesienia,
sami już stracili rachubę, którego.
  - Tutaj leży Kolgrim - oświadczył Heike. - Tutaj
wibracje śmierci są niewiarygodnie silne, choć wszystko
wokół zarosło.
  - Nie wszystko - zaprotestowała Tula. - Został wol-
ny od trawy trójkąt, pewnie ten sam, o którym piszą
w księgach. Ale krzyża, który Dan postawił na grobie, nie
ma.
  - Może też niezbyt dobrze go umocował - powiedział
Heike. - Ale teraz musimy iść dalej. Dzień coraz wyraź-
niej chyli się ku zachodowi.
  Od dawna wyczuwali coś jakby opór. Słaby, kiedy
weszli w dolinę, narastający w miarę, jak zbliżali się do
celu. Opór, złość, która teraz niemal nie pozwalała im
oddychać. Oto są, dwoje obciążonych dziedzictwem
potomków Ludzi Lodu, na terytorium Tengela Złego.
Gdzieś tutaj, w tej okolicy, ukrył naczynie z wodą zła.
Jego duch, siła jego myśli strzeże tego miejsca. Fantom,
niemal tak samo silny jak on sam. Zarówno Tula, jak
i Heike przez całe życie byli poddawani działaniu siły
myśli Tengela Złego, wiedzieli, że jest ogromna i śmiertel-
nie groźna.
  Teraz ją wyczuwali. Tak mocno, jakby była rzeczy-
wistą mocą, szczelnie owijającą ich ciała, jakby była
cieczą, wypełniającą ich bez reszty. Ostrą, trującą i cię-
żką od nienawiści. Gdziekolwiek Tengel Zły się teraz
znajdował, w Słowenii czy gdzie indziej, to wiedział
o ich obecności w Dolinie Ludzi Lodu. Widział ich
z tego miejsca, w którym spoczywał, oni zaś odczuwali
coraz wyraźniej, że bardzo go to denerwuje. Zwyczajni
śmiertelnicy, którzy zapuściliby się do tej zapomnianej
doliny i wędrowali wśród owych ponurych gór, nie
mieli dla niego znaczenia. Poza tym raczej nie należało
się obawiać, że znajdą ukryte naczynie, a po drugie zła
siła Tengela bez trudu mogła ich unieszkodliwić, gdy-
by stali się zbyt natarczywi. Ale ci dwoje obciążeni
dziedziawem? Ci odszczepieńcy, którzy opowiedzieli
się po stronie dobra, przychodzili tu, żądni walki ze
złem... W każdym razie Heike. Tula była przypadkiem
z pogranicza. Ale tutaj nie przyszła, żeby popierać
Tengela Złego. Wprost przeciwnie! I nieśli ze sobą
wodę Shiry.
  Tych dwoje, którzy wdarli się do jego doliny, można
powstrzymać jedynie zwielokrotnioną siłą myśli. To
wymagało najwyższej koncentracji i przybysze odczuwali
to wyraźnie.
  Wspinaczka na strome zbocze zabrała im sporo czasu.
Raz Tula przystanęła, żeby odetchnąć, i oczyma wyobra-
źni zobaczyła tragiczny upadek Kolgrima ze skały. Dolina
leżała teraz skąpana w intensywnym blasku księżyca,
niesamowicie piękna, wymarła, przerażająca. Liczne lo-
dowce wysoko w górach, ponad doliną, odbijały księży-
cowe światło niemal wszystkimi kolorami tęczy: błękitem,
seledynem, szafirem, a w jednym miejscu dostrzegła
sinoróźowy cień jak złowieszczą przestrogę. Żadne z nich
jednak nie poddawało się lękowi.
  Cienka powłoka śniegu sprawiła, że zbocze stało się
śliskie. Heike nie sprawiał wrażenia zmęczonego, ale
mimo wszystko miał przecież siedemdziesiąt cztery lata
i wspinaczka nie mogła być dla niego igraszką. Idąc ku
górze nie rozmawiali ze sobą.
  Nareszcie Heike mógł się wyprostować. Znalazł się na
samym szczycie wystającej skały. Ruchem ręki powstrzy-
mał Tulę, która nadchodziła tuż za nim.
  Popatrzyła w ślad za jego spojrzeniem i stanęła jak wryta.
  Na krawędzi skały coś było. Coś czarnego i skulonego.
A może to kamień? Nie, bo w kamieniu odbijałoby się
światło księżyca. To, co tam siedziało, było po prostu
czarne albo ciemnogranatowe i nie było to ani zwierzę, ani
powyginany pień drzewa.
  Kiedy przypomnieli sobie własne rozważania sprzed
kilku minut, wszystko wydało się całkiem zrozumiałe. To
oczywiste, mógł to być jedynie Tengel Zły, który siedział
tam zgięty wpół, otulony swoim czarnym płaszczem, i ani
nie odbijał światła, ani nie rzucał cienia. Wszystko się
zgadzało.
  Przez chwilę stali bez ruchu, nie będąc w stanie zebrać
myśli, wreszcie Tula zaczęła mówić szeptem. Nie wydało
im się to wcale przesadą, że szepcze na tym pustkowiu.
Nastrój tej chwili taki był, tak to odczuwali.
  - On tu trzyma straż - mówiła Tula. - Nie zamierza
dopuścić, byśmy zaczęli szukać miejsca, w którym scho-
wał naczynie. Na wszelki wypadek chce zatrzymać nas
tutaj.
  - Masz rację - przyznał Heike. - Ale to wyjaśnia mi
jeszcze coś innego, nad czym wielu z Ludzi Lodu łamało
sobie głowy.
  - Co takiego?
  - Że on bardzo dobrze to miejsce zna. Że był tu
tamtego dnia, kiedy Kolgrim zranił Tarjeia.
  - Myślisz, że to on wcisnął Kolgrimowi do ręki nóż?
  - To by mnie wcale nie zdziwiło. Tarjei był najin-
teligentniejszym z potomków Ludzi Lodu, jaki się kiedy-
kolwiek narodził. Wprawdzie nie był ani wybranym, ani
obciążonym, ale miał najbardziej przenikliwy umysł.
Wszystko wskazuje na to, że Tarjei znalazł miejsce,
w którym zostało zakopane naczynie z wodą zła, i że ten,
co siedzi tam na skale, przybył tu osobiście, by mu nie
pozwolić posunąć się dalej. Kolgrim był jedynie narzę-
dziem, odgrywał rolę wasala.
  Tula spojrzała spod oka na nieruchomą postać.
  - Myślę, że masz rację.
  Heike patrzył na płaską powierzchnię ponad usko-
kiem.
  - Co teraz zrobimy?
  - Ja bym się nim nie przejmowała. Niech sobie tam
siedzi, jak chce, a my chodźmy dalej. W górę. Bo
przecież Koigrim zbiegł z góry, prawda? Tamtędy
- pokazała.
  - Na to wygląda. Ale jak się tam dostaniemy?
  Tula zastanawiała sśę przez chwilę,
  - A niech to! - prychnęła. - Musinzy przejść koło
niego.
  Spojrzeli w dnugą stronę, ale tam zobaczyli tylko stromą,
gładką ścianę, bez żadnych możliwości oparcia stopy
gdziekolwiek. Istniała jedna jedyna droga na tamto płaskie
wzniesienie i wiodła przez ów fatalny szczyt skały. O żadnym
potajemnym przemknięciu się nie było nawet mowy!
  - Powinienem był zabrać ze sobą alraunę - syknął
Heike przez zęby.
  - Nic by ci to nie pomogło. Pamiętaj, że Kolgrim zabił
się z alrauną na szyi.
  - Ona nigdy nie należała do niego. Alrauna zawsze
zwalczała tę pokrakę na górze,
  - Heike, licz się ze słowami!
  Zdawało się, że dziwna istota uniosła się trochę, jakby
spęczniała, kiedy została nazwana pokraką. Potem znowu
opadła do dawnych razmiarów.
  - On słyszy wszystko, co mówimy - szepnął Heike.
  - Uważasz, że powinniśmy zawrócić?
  - Teraz? Nigdy w życiu!
  - Dobrze powiedziane - rzekła Tula lakonicznie.
- Nigdy w życiu!
  - Musimy się z nim zmierzyć, spróbować go pokonać.
  - W jaki sposób? Nasi przodkowie nie mogą ci tu
w niczym pomóc.
  - Wiem. I alrauna też nic by nie pomogła. Tula, czy
tobie to nie pochlebia? Że on nie chce nas dalej puścić?
  - Tak, możemy czuć się wyróżnieni. Będę chyba
musiała użyć całej swojej sztuki. Tym razem to naprawdę
nie przelewki.
  - Ja też użyję moich magicznych przedmiotów, za-
brałem ze sobą wszystko, co może się przydać. Zobaczy-
my, jak daleko nas to zaprowadzi.
  - Celem powinno chyba być unicestwienie jego astral-
nej postaci i złamanie siły jego myśli, prawda?
  - Owszem, ale zdaje mi się, że nie mamy przed nim
żadnych tajemnic. Spójrz na niego teraz!
  I to właśnie w tym momencie na pustkowiu przed
wejściem do Doliny Ludzi Lodu, alrauna poruszyła się na
piersi Viljara, jakby prosiła o pomoc dla narażonych na
niebezpieczeństwo.
  Paskudna figura siedziała jak przedtem, skulona, z po-
chyloną głową, ale wokół niej unosiło się coś jakby obłok
kurzu, wirujący, złowieszczy, ostrzegawczy. Istnienie
w pobliżu jasnej wody najwyraźniej przyprawiało tę
pokrakę o niepokój.
  - Nie bardzo mogę mówić o tym stworze: "on"
- powiedziała Tula. - On, to tak, jakbyśmy przyznawali
temu osobowość, ludzkie cechy. To jest... po prostu:
"To".
  Jej słowa widocznie uraziły złą istotę, bo nagle zaczęła
się powiększać.
  - Lepiej chyba uważać, co się mówi - rzekł Heike.
  Kiedy tak rozmawiali, Heike wydobył skórzany wore-
czek z częścią skarbu Ludzi Lodu. Otwierał go powoli,
a tymczasem Tula śpiewała jakąś osobliwą, magiczną
pieśń, której nie rozumiał. Przypomniał sobie teraz inną
księżycową noc na innej płaskiej skale. Pięćdziesiąt lat już
minęło od czasu, kiedy Vinga i on, przy pomocy czaro-
dziejskich run i prastarych magicznych przedmiotów
swojego rodu, przywołali na świat szary ludek. Wtedy
mieli przed sobą całe życie. Teraz przed nim nie było już
niczego. Mógł jedynie podjąć próbę zmierzenia się ze
złem, żeby pomóc swoim potomkom.
  Nagle zastygł w bezruchu. Monotonna pieśń umilkła,
domyślił się zatem, że Tula przeżywa to samo co on.
  Tuż przed nimi pojawiła się jakaś postać. Mężczyzna,
być może trzydziestoletni, ale nie starszy. O łagodnym,
smutnym uśmiechu na bardzo interesującej twarzy, o cie-
mnych, miedzianorudych włosach i rozumnym spojrze-
niu. Unosił ostrzegawczo rękę, jakby chciał zagrodzić im
drogę.
  - Kim jesteś? - zapytal Heike.
  Przybyły odpowiedział melodyjnym głosem:
  - Ja jestem tym wybranym, który miał być obdarzony
taką siłą, jakiej nikt przedtem ani potem na świecie nie
miał posiadać. Ale nić mojego życia została przerwana,
mój czas nigdy nie nadszedł, nawet ja sam za życia nie
wiedziałem, że jestem wybranym. Wiedział o tym tylko
ten stary zły...
  Ogarnęło ich głębokie rozczarowanie.
  - Skoro ty byłeś tym wybranym, to czy to oznacza, że
dla Ludzi Lodu nie istnieje już żadna nadzieja?
  - Nie rozpaczajcie - pocieszał ich przybysz. - Ród
musiał czekać tak długo właśnie dlatego, że moje życie
zostało przerwane, a siły unicestwione. Ale bądźcie
spokojni, narodzi się jeszcze jeden! Być może ja i tak bym
nie zdążył się rozwinąć, by być wystarczająco silny, nie
wiem. Ale ten prawdziwie silny przyjdzie...
  Wtrąciła się Tula:
  - Zawsze myślałam, że nasi opiekunowie z tamtego
świata nie mają władzy nad doliną i w żaden sposób nie
mogą nam tutaj pomóc. Że jego siła jest tutaj zbyt wielka.
Ale jednak ty przyszedłeś?
  Uśmiechnął się tym swoim bolesnym uśmiechem
i potrząsnął głową.
  - Ja też nie mogę wam pomóc. Mogę was jedynie
przestrzec. I to właśnie czynię. Zawróćcie, proszę was. Tu
naprawdę nic nie możecie zrobić.
  - Teraz nie możemy już zawrócić - odparł Heike.
- Ale dlaczego ty się tutaj pojawiłeś?
  - Podobnie jak twój przyjaciel Wędrowiec w Mroku
został wysłany na Południe, by strzec miejsca spoczynku
naszego przodka, tak ja mam pilnować miejsca, w którym
ukryte jest naczynie. Twój przyjaciel ze Słowenii nie może
zrobić nic innego, jak tylko trzymać cię z daleka od
punktu, w którym spoczywa Tengel Zły, podobnie i ja
mogę was tylko prosić, byście się jeszcze raz bardzo
dobrze zastanowili nad swoją decyzją. Jeśli wybierzecie
złą drogę, nie będę mógł wam pomóc.
  Stali bez słowa. Istota na skale ani drgnęła.
  - Widzę, że nie zamierzacie posłuchać mojej rady
- uśmiechnął się przybysz cierpko. - W takim razie
mogę was już tylko prosić o jedno: Nie drażnijcie go! Jego
władza jest większa, niż się wam wydaje. Żegnajcie! Albo
raczej: Do zobaczenia!
  Po czym zniknął.
  Oni zaś stali jak sparaliżowani.
  - No tak - westchnęła po chwili Tula. - To przynaj-
mniej wiemy, jak wygląda Tarjei.
  - Masz rację, to z pewnością on. Wszystko się zgadza
do najdrobniejszego szczegółu. Ród wiązał z nim wyjąt-
kowo wielkie nadzieje. Rozumiem, że nie zdążył rozwinąć
swoich możliwości. Zamysł był taki, że Tarjei miał być
przygotowany pod każdym względem, miał skończyć
najlepsze szkoły, otrzymać gruntowne wykształcenie,
miał wiedzieć wszystko i dopiero potem miała się ujawnić
jego ponadnaturalna siła. Ale szalona wyprawa Kolgrima
ściągnęła go do tej nieszczęsnej doliny, gdzie absolutnie
nie powinien był przychodzić nieprzygotowany... bo stał
się zbyt łatwą zdobyczą tego tam. Z powodu Kolgrima,
przeklętego wyrzutka! Nie, nie ma żadnych wątpliwości,
kto kierował nożem w ręce Kolgrima. Przed urodzeniem
się Shiry Tarjei musiał być najstraszniejszym wrogiem tej
pokraki.
  - To nie lubi słowa "pokraka", Heike - powiedziała
Tula, spoglądając ukradkiem na skałę.
  - Ach, to przecież tylko chimera! - prychnął Heike
niecierpliwie. - Koncentcacja myśli. Chodzi mi o to, że
jego tu przecież nie ma, on tylko kieruje ruchami tego
czegoś tam z miejsca swojego spoczynku. Tula, my oboje,
i ty, i ja, byliśmy kiedyś wydani jego władzy i w każdym
przypadku sprawą najważniejszą był flet! Teraz, kiedy
w pobliżu nie ma żadnego fletu, on nie ma nijakiej mocy!
  - Być może masz rację - rzekła z wahaniem.
  Księżyc świecił teraz jakimś niesamowitym blaskiem;
było jasno niczym w dzień. Żadne nie miało poczucia
rzeczywistości, nie obciążała ich też jakakolwiek odpowie-
dzialność. To, co robili, nie dotyczyło ludzi poza tą doliną.
Mieli do spełnienia zadanie, które sobie sami dobrowolnie
wyznaczyli i zamierzali je wykonać, nie licząc się z kosztami.
  Przyszli tu, żeby mu odebrać zdolność do materializo-
wania się i kierowania wydarzeniami daleko od miejsca,
gdzie spoczywa jego fizyczna osoba. Jeśli potrafią tego
dokonać, droga do przeklętej wody stanie otworem
i wtedy będzie można uwolnić Ludzi Lodu od strasznego
dziedzictwa, a cały świat od wielkiego niebezpieczeństwa:
Że złe moce obejmą panowanie na ziemi.
  Ale o tym niebezpieczeństwie wiedzą tylko Ludzie
Lodu.
  Zatem podjęli swoją pracę. Zaklinali złą moc i starali
się ją obezwładnić za pomocą czarów. Skoro jednak
pierwsze próby nie przynosiły żadnego rezultatu, za-
stanawiali się, co dalej. Heike rzucał na drogę, którą mieli
iść, małe kulki z czarodziejskich ziół i innych magicznych
remediów, by ograniczyć w tym miejscu oddziaływanie
złego ducha. Najlepsze zaklęcia Tuli nie skutkowały
- chwilami wydawało im się, że Tengel Zły siedzi i bawi
się tymi ich nieporadnymi wysiłkami.
  - Czy nie powinniśmy wylać paru kropel magicznej
wody? - zapytała Tula szeptem, nie mając odwagi spoj-
rzeć w górę na skuloną tam postać.
  - Oszalałaś? - oburzył się Heike, także szeptem.
- Wody musimy strzec, jakby była ze złota! Pomyśl, co by
się stało, gdyby dostała się w jego pazury! Zniszczyłby ją,
a w każdym razie my już byśmy jej nie zobaczyli.
  - Chyba nie jest w stanie czegoś takiego zrobić!
  - Cóż my o tym wiemy? Nie mamy nawet pojęcia, co
ta stwora może, a czego nie. A poza tym Tarjei nas przed
nim przestrzegał, pamiętaj!
  Tula nie nalegała więcej.


  Czas płynął powoli. Dwoje śmiałków posuwało się do
przodu, prawie niezauważalnie, krok za krokiem, coraz
bliżej potwornej istoty.
  Wszystkie jednak mistyczne zabiegi, jakie wykonywa-
li, wszelkie formułki i zaklęcia, pozostawały bez widocz-
nego rezultatu. Skulona postać trwała na dawnym miejs-
cu.
  Księżyc toczył się po firmamencie i rzucał długie,
zimne cienie na skały, błyski światła odbijały się od
lodowców jak magiczne latarenki, łańcuch gór niczym
wyrazisty relief rysował się na zielonkawogranatowym
niebie.
  W pewnym momencie Tula odważyła się na ostrożną
próbę wyminięcia zawalidrogi, ale jej się to nie udało.
Doszła jakby do granicy i dalej nie była w stanie wykonać
ani jednego ruchu. Jakby się zderzyła z jakąś niewidzialną
ścianą. Parskając ze złości musiała się wycofać.
  Po chwili oboje, z niesłychaną cierpliwością, powolut-
ku zaczęli się zbliżać do owego punktu. Znaleźli się już tak
blisko, że mogli rozróżnić potworne rysy Tengela Złego,
jego płaską czaszkę, wybałuszone rybie oczka z ciężkimi,
pofałdowanymi powiekami, nos podobny do wielkiego
ptasiego dzioba i odpychającą gębę.
  Jakaś przedpotopowa stwora, wysuszona i zdefor-
mowana. Trudno było pojąć, że to kiedyś mogło być
ludzkie stworzenie.
  Dostrzegali wyraz jakiejś złośliwej radości, złowiesz-
czego triumfu w tym obrzydliwym obliczu, czy jak to
nazwać, bo o twarzy raczej trudno by tu mówić. A wokół
całej postaci wciąż unosił się obłok pylistej substancji,
jakby stwora wydziełała z siebie czyste, materialne zło.
  Bliżej nie mogli jednak podejść. Nie mogli go też
wyminąć. Nie pomogło ani to, że Tula miotała przekleń-
stwa, ani to, że Heike rzucał na ziemię kolejne, coraz
silniejsze środki.
  - Tylko odrobinkę, parę kropelek - szepnęła Tula.
  Heike zawahał się. Chciał to zrobić, ale tak strasznie się
bał! Mimo to pokusa była wielka...
  - Naprawdę... namawiała Tula, przekrzywiając gło-
wę.
  Heike nadal się wahał. Pomyślał o zadaniu, które sobie
wyznaczyli, o tej długiej podróży, podjętej, jak się zdaje,
na próżno.
  W końcu z desperacją zacisnął zęby i skinął na znak, że
się zgadza.
  Jak wiele z tego docierało do istoty na skale? Ile się
domyślała, czy może słyszała? Nie mieli odwagi nawet
spojrzeć w tamtą stronę.
  - Tyłko parę kropel - syknął Heike przez zęby. - Na
ziemię, tam gdzie ten niewidzialny mur! Potem będziemy
mogli przejść dalej.
  - Dlaczego nie wprost na niego?
  - Zbyt duża odłegłość.
  Niewiarygodnie szybko Heike wydobył butelkę z wo-
dą Shiry i wyciągnął korek. Po czym wylał kilka kropel,
które spadły na ziemię u ich stóp.
  W następnej sekundzie oboje przerażeni odskoczyli
w tył.


  Niżej, w dolinie, Viljar i Belinda stanęli jak wryci.
  - Co to było? - szepnęła dziewczyna ze zgrozą.
  Usłyszeli jakiś nieludzki wrzask wściekłości, który
przeciął powietrze nad szczytami gór, spojrzeli w tamtą
stronę, wcale nie tak daleko od nich. Konie rżały
spłoszone i Viljar z największym trudem zdołał je utrzy-
mać.
  Z jednego ze wzgórz wznosił się ku niebu upiorny
obłok żółtoszarego pyłu, a wewnątrz migały ostre błyski
jak w burzowej chmurze.
  - Tam, patrz, tam wysoko! Oni tam są! A w ka-
żdym razie coś - wykrztusił Viljar zdławionym gło-
sem.
  - Musimy się tam dostać? - zapytała Belinda blada jak
ściana.
  Rozległ się kolejny krzyk, tym razem ludzki.
  - To dziadek - jęknął Viljar z lękiem. - To jego głos.
Belindo, konie, szybko! Musimy się wspiąć na górę!
  Nie mając odwagi zastanawiać się nad tym, co robią,
pomagała mu przy koniach.
  - Ale czy naprawdę musimy je wiązać? Chodzi mi o to,
że jeśli... - jąkała się.
  - Jeśli żadne z nas nie wróci? - dokończył za nią.
- Masz rację. Założę bardzo luźne pęta, żeby mogły się
w razie potrzeby same uwolnić. No, chodź! A może
wolałabyś tu zostać?
  - Nie, nie! Przecież muszę się tobą opiekować!
  - Och, dziecko drogie - szepnął Viljar.
  Wziął ją za rękę i pociągnął za sobą w gór.
  Byli młodzi i silni, wbiegli więc na zbocze znacznie
szybciej niż tamci. Ciągle pojawiały się rozjarzone płomie-
nie, a raczej ich refleksy, bo teraz mieli skalną płaszczyznę
ponad sobą i niczego widzieć nie mogli.
  - Co zrobimy? - zapytała Belinda.
  - Bardzo rozsądne pytanie - odparł zasapany po
wspinaczce. - Ale jest tylko jedna rzecz, którą możemy
zrobić i którą zrobić powinniśmy: zabrać tych dwoje
szaleńców stąd jak najszybciej. To zbyt niebezpieczne
miejsce!
  Kiedy byli już prawie na samej górze, nagle buchnął
na nich taki smród, że musieli się zatrzytnać. Cały
występ skalny był dosłownie spowity jakimś dziwnym
dymem czy mgłą, czy może parą, nie potrafiliby okreś-
lić. Tyle tylko że ta substancja zawierała coś jakby
piasek czy kurz. I to on śmierdział tak obrzydliwie.
W świetle księżyca zobaczyli Heikego jak, zataczając
się, wchodzi tyłem w ten oblok, a ręce trzyma przed
sobą, jakby się przed czymś bronił, widzieli też, że
obłok ma jakieś centrum, jądro, z którego raz po raz
wybuchają zielonozłote płomienie. Na moment obłok
się rozproszył i wtedy zobaczyli jakąś figurę, maleńką,
ale obrzydliwą, ulokowaną na skale i powoli przybliża-
jącą się do Tuli i Heikego, którzy najwyraźniej nie
zamierzali się poddać.
  - Dziadku! Tula! - wrzasnął Viljar. - Wracajcie!
  Tula odwróciła się ku nim na okamgnienie. Ostrze-
gawczo wyciągnęła przed siebie rękę.
  - Wynoście się stąd! - krzyknęła nieoczekiwanie sil-
nym i władczym głosem. - Nie zbliżać się!
  Byli teraz na samej górze. Belinda, śmiertelnie przera-
żona, ukrywała się za Viljarem.
  Heike wyprostował się, wyglądał jak posąg, jak bastion
trudny do zdobycia. Wyciągał obie ręce i krzyczał w stro-
nę potwora coś, czego nie rozumieli.
  Rozległ się syk i z okropnej paszczy wydobył się kłąb
żółtej jak siarka pary. Heike skulił się i chwycił za piersi.
  Wtedy Viljar rzucił się na pomoc. Nie powinien był
tego robić, ale nie mógł znieść widoku rannego dziadka.
  - Wracaj! - krzyknęła Tula.
  Belinda pobiegła za nim wołając:
  - Nie wolno ci, Viljarze! Nie wolno!
  Potwór skierował wzrok w stronę nowych intruzów,
uznał ich widocznie za nieszkodliwych i uczynił tylko
jeden ruch szponiastą ręką w stronę Belindy, najsłabszej.
Obojętny, ale straszliwie skuteczny. Belinda z jękiem
upadła na ziemię.
  - O mój Boże! - jęknął Viljar i przypadł do niej.
- Belindo!
  - Odciągnij ją stąd! - wrzeszczała Tula.
  Viljar już schwycił dziewczynę i wlókł ją za sobą w dół
po zboczu.
  - Belindo! - powtarzał wciąż tak żałośnie, że aż się
serce krajało.
  Ona zaś ledwie była w stanie otworzyć oczy, ale
uśmiechała się do niego.
  - Będzie... dobrze - zapewniała płaczliwie.
  Ale te ostatnie wypadki okazały się brzemienne w skut-
ki. Na moment koncentracja Heikego i Tuli została
naruszona, a kiedy ponownie spojrzeli na potwora,
zobaczyli, że stoi on tuż obok Heikego i zamierza się na
niego szponiastą łapą.
  Heike nie zdążył uskoczyć. Ze strasznym krzykiem,
przywodzącym na myśl jakąś śmiertelną pieśń, zgiął się
wpół, a potem upadł na ziemię. I tak już pozostał bez ruchu.
  - Ty diable! - wrzasnęła Tula i starała się odciągnąć
Heikego w bezpieczne miejsce.
  Ponura istota znowu podniosła rękę. W tej samej
chwili Heike pod wpływem nieznośnego bólu ocknął się
i otwnrzył oczy. Teraz to już koniec, pomyślał. Potwór
dopadł także Tulę. I dwoje młodych...
  Co myśmy zrobili? Ale wtedy usłyszał przerażony
krzyk Viljara i spojrzał w tamtą stronę.
  Tengel Zły pochylał się, najwgraźniej zamierzając
definitywnie z nimi skończyć, a już przede wszystkim
z Tulą. Nagle jednak straszna figura cofnęła się gwałtow-
nie. Jednocześnie Hieike uświadomił sobie, że Tula
odciąga go z całych sił od potwora, ale zobaczył coś
jeszcze, coś niewiarygodnego!
  Potwór nie był w stanie ich dosięgnąć! Powstrzymywa-
ły go cztery czarne cienie, które krążyły nad skałą jak
ogromne nietoperze, tłukły go skrzydłami, odpychały
z sykiem i parskaniem, a ich czerwone oczy miotały skry.
  Były tak duże jak ludzie, ale wyglądały jak bestie.
I miały ogromną władzę nad zjawą przedstawiającą
Tengela Złego. Zjawa wycofywała się, broniła się z całych
sił, pluła, wszystko bez skutku. Została zepchnięta aż na
krawędź skalnego uskoku, łomotały w nią potężne błonia-
ste skrzydła, szarpały ostre szpony. Na oczach Heikego
została zrzucona w dół.
  Ze śmiertelnym wrzaskiem zjawa zniknęła za krawę-
dzią skalnego nawisu i runęła w otchłań jak cień.
  W następnej sekundzie zniknęły także cztery ptaszyska.
  - Dzięki! - krzyknęła za nimi Tula w niebieskie
przestworza. - Dzięki za pomoc!
  Wspólnymi siłami zdołali z Viljarem postawić Heikego
na nogi, a potem jak najprędzej zeszli w dół, Heike
wspierany przez Tulę, a Viljar z Belindą na rękach.
  Nie mówili nic, dopóki nie wrócili do koni.
  - To ty nas uratowałaś, Tula - rzekł Heike, kiedy już
byli gotowi do drogi.
  - No, może nie akurat ja.
  - Tak, ale masz potężnych ptzyjaciół! Którzy coraz
bardziej mnie zadziwiają. Dlaczego? Dlaczego cztery
demony pomagają Ludziom Lodu? Przeciwko samej
istocie zła. Coś mi się tu nie zgadza.
  - Może dlatego, żeby im było wolno mieszkać w Gras-
tensholm - rzekła Tula.
  - Nonsens! One istniały na długo, zanim ktokolwiek
słyszał o Grastensholm. Nie, nie, ja sam wsiądę na konia.
  - Nie jesteś w stanie, dziadku - rzekł Viljar bardzo
zaniepokojony stanem zdrowia Heikego, który trzymał
się na nogach jedynie siłą woli. - Nie powinniśmy byli tu
przychodzić, Belinda i ja - tłumaczył się Viljar. - Za-
przepaściliśmy wszystko. Ale alrauna wysyłała sygnały.
  - Postąpiliście bardzo słusznie - oświadczyła Tula
przytomnie. - Heike i ja natrafliśmy tam w górze na
nieprzebytą ścianę, nigdy byśmy się stamtąd nie wydostali
żywi. O, jak przyjemnie jest znowu siedzieć w siodle.
Chodźcie, uciekajmy z tej przeklętej doliny, zanim stary
potwór znowu ożyje!
  Jechała tuż przy Heikem i podtrzymywała go. Belinda
dawała sobie jakoś radę sama, przyszła już do siebie po
ataku, ale wciąż nie otrząsnęła się z szoku i nie była
w stanie wykrztusić ani słowa. Siedziała w siodle wypros-
towana, z przerażonymi oczyma.
  Kiedy wyjechali z lasu, Viljar na wszelki wypadek zajął
miejsce po drugiej stronie Heikego, Bo stary olbrzym nie
wyszedł bez szwanku ze spotkania z Tengelem Złym. Dla
wszystkich było oczywiste, że Heike został naznaczony
śmiertelnym piętnem.
  Chodziło już tylko o to, żeby jakoś zniósł długą drogę
do Grastensholm, bo tam chcieli go doprowadzić - wszy-
scy!




        ROZDZAŁ XIV


  Droga powrotna byla udręką.
  Najtrudniejsze okazało się zejście z gór. Heike nie był
w stanie o własnych siłach utrzymać się w siodle, więc
Tula siedziała za nim i podtrzymywala go. Musieli jechać
nieskończenie wolno, bo każde stąpnięcie konia sprawialo
Heikemu ból.
  Domyślali się, dlaczego właśnie on stał się ofiarą tak
gwałtownego ataku. To przecież on przywiózł do doliny
butelkę z wodą, która tak potwornie przerażała Tengela
Złego. Woda Shiry z jasnego źródła. Heike zatem musiał
zostać unieszkodliwiony, zanim zdąży posunąć się dalej.
Te dwie czy trzy krople, jakie wylał na ziemię, wzbudzily
w Tengelu Złym okropny lęk i wściekłość. Koncentracja
jego woli musiała być niesamowita!
  Męczyli się tak, dopóki nie dotarli do zamieszkanych
terenów i nie kupili wozu. Wtedy Heike mógł już
odpoczywać na posłaniu z derek i skórzanych okryć. Dwa
konie ciągnęły wóz i zawsze ktoś przy Heikem czuwał. On
sam prawie się nie odzywał, ale w jego oczach dostrzegali
niezłomne postanowienie: Wrócić do Grastensholm, za
wszelką cenę. Miał tam bowiem do spełnienia jeszcze
jedno zadanie, a mianowicie dopilnować, by szary ludek
opuścił dwór. Potem będzie mógł spocząć u boku Vingi
na cmentarzu w Grastensholm.
  Kiedy po, jak im się zdawało, trwającej wieki mor-
dędze dotarli wreszcie do Dombas, zatrzymali się jak
zwykle w gospodzie na noc. Ostatnie dni spędzone na
wozie bardzo dobrze Heikemu zrobiły, wszyscy więc
w pogodniejszych nastrojach zjedli kolację, którą im
podano w pokoju Heikego i Viljara. Heike bowiem chciał
z nimi porozmawiać.
  Zaraz po kolacji, siedząc na łóżku podparty ze wszyst-
kich stron poduszkami, powiedział:
  - Myślę, że nadszedł czas, byśmy zastanowili się nad
tym, co się stało. Viljarze, ty jesteś przyszłością rodu.
Twoim świętym obowiązkiem jest zapisać to wszystko
w naszych księgach i podkreślić bardzo stanowczo, że nikt
nie powinien wyprawiać się do Doliny Ludzi Lodu,
dopóki nie nadejdzie ów wybrany, przeznaczony do tego
i obdarzony odpowiednią siłą.
  - Dolina sama w sobie niebezpieczna nie jest - wtrą-
ciła Tula.
  - Nie, nie, myślę, że zwyczajni ludzie mogą spokojnie
ją odwiedzać. Ale znajduje się ona na takim pustkowiu, że
chyba niewielu wędrowców w ogóle odkryje jej istnienie.
Niebezpieczeństwo grozi wyłącznie tym, którzy szukają
Tengela Złego i zakopanego naczynia. Obciążeni dziedzi-
ctwem i wybrani muszą się trzymać z daleka od doliny,
pamiętaj o tym, Viljarze!
  Viljar kiwał głową.
  - Już w tej chwili mamy jedną osobę wybraną. To
Saga, córka Anny Marii. Napiszę do niej z bardzo
stanowczym ostrzeżeniem. Po prostu jej zabronię nawet
o czymś takim myśleć.
  - Koniecznie tak zrób. Bo gdybyśmy nie mieli ze sobą
Tuli, w tej chwili bylibyśmy martwi. Jestem o tym
przekonany.
  Wszyscy pomyśleli o czterech demonach, którym nie
spodobał się groźny atak na Tulę. To ją ratowały. Czemu
to służyło, jakie miały z nią powiązania i jakie działały
zależności?
  Heike nie wątpił ani przez chwilę, że to one zapewniały
jej młodość.
  - Poruszają się dość swobodnie po świecie - zauwa-
żył Viljar.
  - Owszem - zgodził się Heike - ale zwróć uwagę, jak
bardzo są związane z Doliną Ludzi Lodu! Silje widziała je
odlatujące znad doliny. Widziała je także Ingrid, a teraz
znowu my. Dla mnie jednak najdziwniejsze jest ich
przywiązanie do Grastensholm. Czego one tam szukają?
  - Zamyślił się na chwilę, a potem mówił dalej: - Mamy
wiele zagadek do rozwiązania. Przede wszystkim tajemni-
ca wody zła. Odszukanie miejsca, w którym się ona
znajduje. Potem ustalenie, gdzie znajduje się Tengel Zły,
a także co może go obudzić. Wiemy tylko, że ma to coś
wspólnego z fletem. Następnie trzeba wyjaśnić, gdzie
wkracza do akcji "pierwszy Jolin", ten z Eldafjordu. No
i na koniec sprawa demonów.
  Tuia nie odzywała się. Podzielała zainteresowanie
Heikego, ale nie chciała wprowadzać nikogo w tajemnicę
swoich związków z czterema demonami. To była jej
prywatna sprawa.
  - Wiecie, co ja myślę? - zapytał natomiast Viljar.
  - Nie.
  - Ja myślę, że Tengel Zły jest teraz śmiertelnie
zmęczony.
  - Oczywiście! - zawołał Heike. - Taka koncentracja,
jakiej musiał podołać na tej skale, to na pewno straszny
wysiłek. Musiał wykorzystać absolumie wszystkie swoje
siły, by tego dokonać. Uważam zatem, moi przyjaciele, że
ród na jakiś czas będzie miał z nim spokój.
  - Taką mamy najszczerszą nadzieję - przytaknęła
Tula.
  - Wiecie co, powinniśmy byli wykorzystać sytuację
- westchnął Heike z bladym uśmiechem. - On był
przecież całkiem unieszkodliwiony! Powinniśmy byli
pójść dalej i odszukać to jego naczynie!
  - Nie,to by się nam nie udało - zaprotestowała Tula.
- W każdym razie nie z tobą, tak poważnie rannym.
  - Masz rację, ja bym już dalej iść nie mógł - zgodził
się Heike.
  - My z Tulą myśleliśmy wtedy tylko o jednym
- wtrącił Viljar. - Zabrać stamtąd ciebie, dziadku, i Be-
lindę, i sprowadzić was bezpiecznie na dół. Was, zranio-
nych przez tego diabła.
  - Tak było - rzekła Tula. - Muszę tylko jeszcze
dodać, że sami też chcieliśmy ujść stamtąd z życiem. Ja
w każdym razie nie zamierzałam pozostać w dolinie ani
minuty dłużej.
  Siedziała i rozmyślała o demonach. Dlaczego nie
zabrały jej ze sobą w dolinie? Dlaczego pozwoliły jej
wrócić do Grastensholm?
  Czy dlatego, że taka była umowa?
  Możliwe. Ale prawdopodobnie też dlatego, że była
potrzebna w drodze powrotnej. Tych dwoje młodych
miałoby poważne kłopoty z ciężko chorym Heikem. To
Tula przejęła teraz wszystkie jego środki lecznicze. Po raz
pierwszy skarb Ludzi Lodu należał do niej. Przygotowy-
wała dla niego lekarstwa i smarowała maściami rany.
Wyglądało na to, że oddech owej złej istoty był palący,
w każdym razie dla Heikego, na którym skupiła się
największa furia Tengela Złego. Heike miał niezliczone
paskudne rany na rękach i twarzy.
  Alraunę jednak Viljar oddał dziadkowi. Należała do
Heikego. Tula zapytała, czy życzy on sobie zabrać amulet
do grobu, zawsze bowiem była taka szczera, za nic miała
dyskrecję czy delikatność. Heike jednak potrząsnął prze-
cząco głową. Skoro Tula nie chce alrauny, to powinna ją
dostać Saga.
  Tula nie chciała, z cierpkim uśmiechem oświadczyła, że
należy przecież do najciężej dotkniętych, więc alrauna nie
czułaby się przy niej dobrze. A zresztą nie pozostało jej już
wiele czasu...
  Wtedy Heike ujął jej rękę i długo ściskał. W jego
smutnych, dobrych oczach pojawiły się łzy.
  Heike wiedział tak wiele!
  Belinda była w drodze powrotnej jeszcze bardziej
niepewna niż zwykle. Spoglądała na Ludzi Lodu zdumiona,
trochę przestraszona, ale prawdę powiedziawszy oni nie
mieli czasu się nią zajmować. Chętnie czuwała przy Heikem
na wozie, gdzie chory przeważnie spał albo majaczył
nieprzytomny. Nigdy nie było tak do końca wiadomo,
w jakim naprawdę jest stanie. Jak zawsze chętna była do
wszelkiey pomocy, o cokolwiek ją prosili. Ale podczas ich
długich rozmów siedziała milcząca, skulona w jakimś kącie.
  Aż któregoś wieczora, w jakiejś gospodzie już niedale-
ko domu, Viljar zapytał:
  - A ty Belindo, co ty o tym wszystkim sądzisz? O tym,
co przeżyłaś w dolinie?
  I wtedy mogli się przekonać, że Belmda w ogóle nic nie
miała do powiedzenia na temat swego tak gwałtownego
spotkania z Tengelem Złym. Viljar bardzo się starał, żeby
jej niczego nie brakowało po drodze. Wciąż się o nią
troszczył i z każdym dniem, który miłał, dziewczyna
stawała się bardziej i bardziej częścią jego życia. Jego
podopieczną, o którą umierającej Vindze obiecał dbać.
Odnosił się do tego zadania z największą powagą.
  - Ja... nie bardzo rozumiem, co się stało - szepnęła
skrępowana. - Czy to Stary Eirik się nam ukazał?
  Viljar jęknął pełen wyrzutów sumienia.
  - Dziecko drogie, jak my się z tobą obchodzimy!
Wciągamy cię w najokropniejsze przeżycia, jakich czło-
wiek w ogóle może doświadczyć, pozwalamy ci oglądać
rzeczy przekraczające zdolności ludzkiego pojmowania,
uważamy za normalne, żebyś w tym wszystkim uczest-
niczyła, i nie wyjaśniamy ani słowa!
  - Masz rację - powiedziała Tula. - To okropne.
Viljarze, dzisiejszej nocy ty zajmiesz moje łóżko. Ja będę
czuwać przy Heikem, a ty opowiesz tej dzielnej, oddanej
nam dziewczynie całą straszną historię Ludzi Lodu! Masz
na to całą noc, jeśli taka będzie potrzeba, ale musisz
wytłumaczyć jej wszystko bardzo dokładnie.
  - Bardzo dobrze, tak powinieneś zrobić - poparł
Tulę Heike.
  Viljar był na siebie wściekły. Oto on, ten szlachetny
i tyle rozumiejący, za jakiego się w głębi duszy uważał,
zachowuje się dokładnie tak jak wszyscy, których
krytykował i którymi pogardzał: absolutnie nie liczy
się z Belindą, jakby była człowiekiem o mniejszej
wartości.
  Wstał.
  - Chodź, Belindo - powiedział łagodnie. - Poroz-
mawiamy sobie. Będziesz mogła pytać o wszystko, nad
czym się z pewnością wielokrotnie zastanawiałaś.
  Objął jej drobne ramiona i poprowadził do pokoju pań.
  Zrobiła się późna noc. Viljar i Belinda leżeli w ubra-
niach, każde na swoim posłaniu z rękami pod głową,
i Viljar opowiadał. Belinda słuchała, a od czasu do czasu
zadawała jakieś uściślające pytania. W końcu Viljar
zwrócił do niej w ciemnościach twarz.
  - Rozumiesz teraz trochę więcej z tego wszystkiego?
  - Tak - odparła drżąeym głosem, a potem westchnęła
tak ciężko, że serce się krajało: - Nieszczęsne kobiety,
które rodzą te straszne, obciążone dziedzictwem dzieci.
I nawet ich nie mogą zobaczyć!
  Viljar także westchnął. Słowa Belindy sprawiły, że
poczuł dławiącą pustkę w gardle. Bezradny wyciągnął
rękę i poszukał jej dłoni. Powoli uniósł ją do ust. Poczuł,
że drży, ale zauważył też, jaka jest silna i ciepła.
  - Dobranoc, Belindo - powiedział przyjaźnie i poczuł
się nagle bardzo, bardzo zmęczony.
  - Dobranoc, Viljarze - odparła, a jej głos brzmiał
cieniutko i jakoś bardzo żałośnie.
  Mimo zmęczenia Viljar leżał i myślał o Belindzie. Czuł,
jak bardzo jest mu potrzebne jej ciepło, jej bliskość, ona
cała. I wiedział, że by go przyjęła, choć została wychowana
tak surowo. Nie opierałaby się. Wiedział o tym, bo jej oczy
w każdej chwili tej wspólnej podróży wyrażały coraz
większą tęsknotę i... miłość.
  W żadnym razie jednak nie wykorzystałby jej słabości.
To nie leżało w jego naturze. Nie mógł jej także wziąć
w ramiona, przytulić i powiedzieć, jak bardzo jest do niej
przywiązany, bo nie byłby później w stanie się opanować.
  Teraz chciałby wyjść z tego pokoju, wrócić do Heike-
go, ale nie mógł. Bo to by zraniło Belindę, a poza tym jego
własne łóżko bylo zajęte przez Tulę.
  Czuł gorąco i był pewien, że bije ono od tej małej istoty
na sąsiednim posłaniu. Od tej, która miała tyle do
ofiarowania, ale nikogo, komu mogłaby to wszystko dać.
  Viljar nie mógł być tym, który przyjmuje jej ciepło, bo
zniszczyłby w ten sposób całą jej przyszłość. Zranienie
Belindy było ostatnią rzeczą, której by pragnął.


  Pod sam koniec podróży, gdy już wkrótce mieli
zobaczyć pierwsze zabudowania parafii Grastensholm,
Belinda zawołała z wozu:
  - Zatrzymajcie się! Heike potrzebuje pomocy!
  Przestraszeni otoczyli wóz, Tula wyjmowała lekar-
stwa.
  - Podsadźcie go! Żeby miał swieże powietrze.
  Heike widział ich niewyraźnie, słyszał głosy łak z od-
dali. Dlaczego się zatrzymali? Przecież do domu już tak
blisko!
  Skąd tyle ludzi na skraju drogi? Dlaczego stoją
w świeżym śniegu? Towarzysze podróży rozpłynęli się
jakby we mgle. Obcy zbliżali się do wozu...
  Uśmiechali się przyjaźnie.
  - Witaj, Heike z Ludzi Lodu - powiedział jeden
z mężczyzn, którego Heike dobrze znał. - Czekaliśmy na
ciebie bardzo długo!
  - Tengel Dobry - szepnął Heike z uśmiechem. - I mój
przyjaciel Wędrowiec? I Dida... Ingrid... Ulvhedin. Vil-
lemo. Trond! I Sol, i... jesteście wszyscy!
  - Dla nas to wielki dzień - rzekł Wędrowiec, ujmując
dłoń Heikego. - Nikt nie jest tu serdeczniej witany niż ty!
  Heike widział Shirę i Mara, znowu zobaczył Tarjeia
i jego serce przepełniła wielka radość. Witali go wszyscy
jak wytęsknionego przyjaciela!
  On sam zdumiony spoglądał na swoje ciało. Ręce,
sylwetka, ubranie, wszystko należało do młodego czło-
wieka. Podobnie jak inni zgromadzeni był znowu w swo-
ich najlepszych latach. Wiedział, że ma za sobą długie
i bogate życie. A teraz oto zaczynał nowe, nie mniej
bogate!


  Troje współtowarzyszy podróży stało przez jakiś czas
wokół wozu, nie będąc w stanie się poruszyć.
  Heike, jeden z największych synów Ludzi Lodu, umarł.
  Zdawało się, że najwyższym wysiłkiem woli trwał przy
życiu jak długo to było możliwe, chciał wrócić do domu,
żeby nie czynić im kłopotu podczas drogi. Ale do samego
końca zabrakło mu sił.
  Spodziewali się tego. Śmiertelny oddech Tengela
Złego poranił go aż do kości, a mimo to czuli, jakby się
ziemia pod nimi rozstąpiła. Heike był z nimi zawsze.
Zawsze gotów nieść pomoc, jeśli ktoś znalazł się w potrze-
bie. Do kogo mają zwrócić się teraz?
  Poczuli się rozpaczliwie osamotnieni.
  Pojechali wprost do Lipowej Alei. Chcieli jak najszyb-
ciej spotkać rodziców Viljara. Nie przynosili dobrych
nowin, ale Eskii i Solveig i tak byli wdzięczni, że syn
wrócił do domu.
  Tula dziwnie przycichła. Obejmowała wszystkich po
kolei, dziękowała Viljarowi i Belindzie za wspólny czas,
potem pomachała ręką na pożegnanie i poszła do Grastens-
holm. Długo patrzyli w ślad za nią, nie bardzo rozumiejąc,
co zamierza.
  - O co jej chodziło, kiedy mówiła, że powinienem
skarb i alraunę oddać Sadze? - zastanawiał się Viljar.
- Przecież wiem, że w przyszłości Saga ma to dostać, ale
na razie wszystko należy do Tuli. - I nagle zroznmiał.
- O, mój Boże - szepnął. - Muszę za nią biec!
  Ale Tula była już daleko, koło starego dworu. Viljar
biegł i wołał, ona jednak odwróciła się tylko raz i poma-
chała mu. Zobaczył, że zatrzymała się na chwilę przed
schodami i patrzyła na dom.
  Potem weszła do Grastensholm.
  Nigdy więcej nie widziano Tuli wśród żywych. Ni-
gdzie we dworze nie pozostał po niej najmniejszy nawet
ślad.


  Pogrzeb Heikego był niezwykle uroczysty. Nie będzie
żadną przesadą powiedzieć, że przyszła cała parafia.
Ziemię pokrył tymczasem śnieg, wszędzie było biało
i cicho.
  Viljar stał nad grobem w milczeniu. Myślał o tym, że
dziadek nie umarł. Tacy jak on nie umierają. Heike nie
tylko miał przetrwać w pamięci bliskich, ale miał się na
tamtym świecie spotkać z podobnymi sobie przodkami
Ludzi Lodu. Tymi, którzy czuwają nad koiejnymi pokole-
niami. Viljar wiedział, że dziadek cieszył się na to
spotkanie, sam mu to kiedyś powiedział już dawno temu,
a wnuk był pewien, że dziadek zostanie tam wyjątkowo
serdecznie przyjęty.
  Belinda także była na cmentarzu. Viljar przywitał się
z nią, a ona uścisnęła mu rękę i wyraziła swoje współczucie
w żałobie. Konwencjonalnie, trochę sztywno.
  Tego samego dnia, kiedy wrócili z Doliny Ludzi Lodu,
do Lipowej Alei przyszli rodzice Belindy. Oświadczyli, że
zabierają ją do Elistrand i żeby nie było więcej żadnych
szalonych wypraw! Viljar nie umiał znaleźć rozsądnego
powodu, dla którego mógłby ją zatrzymać, musiał po-
zwolić jej odejść. Był tak wstrząśnięty śmiercią dziadka
i losem Tuli, że nie potrafił trzeźwo myśleć.
  Teraz ucieszył się na jej widok. Poczuł ciepło w sercu.
Bardzo mu ostatnio brakowało tej nieśmiałej dziewczyny,
nieustannie zatroskanej o innych.
  Na przyjęciu żałobnym w Lipowej Alei znowu pode-
szli do niego rodzice Belindy.
  - Chcieliśmy bardzo serdecznie przeprosić za kłopoty,
jakie pan musiał mieć z powodu naszej córki podczas
podróży na północ - powiedziała matka, widocznie
bardziej wygadana z nich dwojga.
  - Nie było żadnych kłopo...
  - To właśnie do niej podobne, takie zachowanie.
Nigdy nie ma wyczucia, że przeszkadza, ale chyba ona za
to nie odpowiada, biedaczka, los potraktował ją okrutnie,
właściwie upośledził...
  Ponieważ Belinda stała obok i żałośnie pochylała głowę,
Viljar poczuł, że narasta w nim złość. Nie był jednak w stanie
wtrącić ani słowa, bo matka trajkotała dalej jak najęta:
  - Teraz już wszystko będzie dobrze - donosiła roz-
anielona. - Wszystko dla niej urządziliśmy, i to znacznie
lepiej, niż można się było spodziewać!
  - Ach, tak! - bąknął Viljar sucho i zdwoił czujność.
  - Znaleźliśmy dla niej męża, po prostu wspaniałego...
  Viljar poczuł, że wszystka krew odpływa mu z serca.
  - To pastor - nie przestawała mówić mamusia. - O-
czywiście to już starszy człowiek, wdowiec, ale dzieci ma
dorosłe, opuściły już gniazdo, tak że Belinda nie będzie im
przeszkadzać. U takiego męża będzie miała jak najlepszą
opiekę, on nauczy ją pokory i rozsądku, którego jej tak
strasznie brakuje.
  W Viljarze wszystko się gotowało. Z ledwością wyma-
wiał słowa:
  - Bardzo mi przykro, ale z tego małżeństwa nic nie
będzie.
  - Co takiego?
  Nawet Belinda podniosła głowę i patrzyła na niego
pytająco. A on spoglądał na nią i zastanawiał się, gdzie
właściwie miał dotychczas rozum. Dopiero wizja Belindy
w objęciach jakiegoś starego pastora sprawiła, że się
ocknął. Belinda? Jego Belinda, za którą tęsknił nieustan-
nie od chwili, gdy się wyprowadziła!
  - Tak, bardzo mi przykro, ale zamierzałem pójść do
państwa zaraz po pogrzebie i prosić o rękę Belindy. Skoro
jednak ona już powiedziała tak...
  Belinda oddychała ciężko.
  - Nic nie powiedziałam! Nie powiedziałam! - ją-
kała się. - To oni powiedzieli za mnie, ale ja nie
chcę, Viljarze! Zabierz mnie stąd, proszę cię, zabierz
mnie!
  Rzuciła się do niego i ukryła twarz na jego piersi. Viljar
objął ją mocno i poczuł, że tak dobrze nigdy mu jeszcze
w życiu nie było.
  - Najgorsze jest... - zaczęła znowu matka, ale ojciec
był przytomniejszy. "Grastensholm", szepnął nad uchem
swojej ślubnej. Ta zaś na chwilę rozdziawiła usta, po czym
rozpromieniła się niczym słońce. - No, skoro tak się
sprawy mają... To możemy, oczywiście, porozmawiać
z wielebnym pastorem... Trzeba mu powiedzieć, jak jest.
Że Belinda już jest zaręczona, tylko że nie zdążyliśmy
powiadomić... O, drogi, drogi zięciu, bo tak chyba
możemy mówić, ach, cóż to za szczęśliwy dzień...
  Małżonek chrząknął znacząco, pani przypomniała so-
bie, że jest na stypie i resztę zdania przełknęła.
  Viljar stał z Belindą w ramionach, nie będąc w stanie
jej puścić. Czuł, że oto otrzymał całe bogactwo świata.
  - O, i nie musi się pan lękać, panie Lind, że wasze
dzieci będą nie takie jak trzeba, bo to małe upośledzenie
Belindy to było nieszczęście przy porodzie, tak mówiła
akuszerka, a inne nasze dzieci są przecież wspaniałe!
  Solveig i Eskil obserwowali zajście i teraz po twarzy
syna poznawali, że lada moment może dojść do wybuchu.
Solveig podbiegła do nich czym prędzej.
  - Belindo, kochanie! - Objęła dziewczynę i przytuliła
serdecznie. - Belindo, tak się cieszę! Witaj w naszej
rodzinie!
  Eskil także wyrażał swoją radość.
  - Lepszego wyboru Viljar nie mógł dokonać! - po-
wtarzał.
  - Prawda? - szczebiotała matka Belindy. - Ja zawsze
to mówiłam: Belinda jest wyjątkową dziewczyną! Na-
prawdę nie ma sobie równych! A teraz będzie panią na
Grastensholm! Pomyśleć tylko! Nasza mała córeczka!



  Nie wszystko jednak ułożyło się najlepiej.
  Następnego dnia, kiedy Viljar poszedł do Grastens-
holm, musiał sobie uświadomić ponurą prawdę. Na
spotkanie wybiegła mu przerażona i zapłakana służba.
  - Panie Viljarze, nie wiemy, co robić - donosiła
zdenerwowana kucharka. - Nie możemy tu dłużej miesz-
kać!
  - Ale dlaczego? - pytał Viljar. - Co się stało?
  - Jakby się piekło otworzyło i wylały się z niego
wszystkie złe moce - skwitował sytuację ochmistrz.
  Viljar nie musiał pytać o nic więcej.
  - Przecież miało już tu być spokojnie! Od jak dawna to
wszystko trwa?
  - Zaczgło się wczoraj, kiedy wróciliśmy z cmentarza.
Najpierw właściwie trudno było cokolwiek zauważyć, ale
później było gorzej i gorzej, a teraz to już nikt nie może
wejść do domu. Czy pan wie, co to może być, panie
Viljarze?
  - Wiem, niestety. Przez wiele lat mieliśmy tu na
strychu niewidzialnych gości. Ale oni mieli opuścić dom
razem z Heikem, obiecali mu to! Pójdę tam i zobaczę, jak
to wygląda.
  Po spotkaniu z ohydnym fantomem w Dolinie Ludzi
Lodu, z samą esencją siły Tengela Złego, nic nie mogło go
przerazić. Bez lęku wszedł do domu.
  W dużym hallu panował spokój, ale po chwili z kątów
zaczęły do niego docierać jakieś szmery, szepty i chichoty.
  - Hej, szarzy ludkowie, słyszycie mnie? - wrzasnął, aż
zagrzmiało. - Jestem nowym właścicielem Grastens-
holm. Co wy tu jeszcze robicie? Mieliście opuścić dwór
razem z Heikem. Taka była umowa!
  Stary budynek odpowiedział mu wielką, przytłaczającą
ciszą.
  Nagle na schodach ukazała się jakaś postać. Wysoki,
chudy mężczyzna z pętlą ze sznura na szyi. Nie zszedł na
dół, zatrzymał się w pół drogi. Szyderczy, paskudny
uśmieszek błąkał mu się po wargach.
  - Nie widzieliśmy, żeby trumna Heikego opuszczała
Grastensholm.
  Po kątach rozlegały się chichoty.
  - Ale Heike umarł i został pochowany - powiedział
Viljar stanowczo. - Wynoście się stąd, i to zaraz!
  - Nie taka była umowa. Pan Heike wyruszył w da-
leką drogę. Ale nie powiedział nic o żadnym po-
grzebie!
  - Trumna została wyprowadzona z Lipowej Alei.
  Zaciekawione twarze zaezęły się ukazywać nad poręczą
schodów. Zresztą, czy można to nazywać twarzami?
Znajdowały się tam stwory, dla których Viljar nie
potrafiłby znaleźć żadnego określenia. Demonów jednak
nie było nigdzie widać.
  - Ale wyszliście z ukrycia! - zawołał znowu Viljar
wojowniczo. - Rządzicie się tu w biały dzień, więc
wiecie, że Heikego już nie ma? Gdzie jest Tula? - dodał.
- Chcę z nią porozmawiać!
  - Tula jest za siedmioma górami! Nigdy tu już nie
wróci. Ona należy do nich!
  Te ostatnie słowa wisielec powiedział szyderczo, ale
z wyraźnym szacunkiem. Widocznie demony budziły
grozę także wśród tej szarej czeredy.
  Teraz wisielec mówił przewrotnie przymilnym gło-
sem:
  - Czy jeszcze nie zrozumiałeś, Viljarze z Ludzi Lodu,
że Grastensholm jest teraz nasze? Tylko nasze!
  Viljar pochylił głowę niczym rozwścieczony byk,
dotarła do niego straszna prawda.
  - Wy nigdy nie mieliście zamiaru opuścić Grastens-
holm?
  Odpowiedź była zwięzła:
  - Nigdy!
  Więc i tak nic by nie pomogło. Trumna Heikego
w drzwiach Grastensholm także nie.
  - Przeklęte diabelskie nasienie! - wrzasnął. - Wiecie
przecież, że musimy mieć coś, co zostało schowane na
strychu!
  - Nie ty będziesz się tym zajmował - odparł upiór
cierpko. - Nie jesteś "jednym z wielkich".
  - Ale chcę zamieszkać w swoim domu!
  - No to spróbuj - rzekł tamten.
  Viljar zrozumiał, że sprawa jest beznadziejna. Z szarym
ludkiem nie ma żartów.
  Odwrócił się na pięcie i wyszedł. Zabrał ze sobą służbę
i wrócił do Lipowej Alei.
  Tam opowiedział pokrótce, co się stało, i poprosił ojca,
żeby zajął się ludźmi z Grastensholm. Sam wziął Belindę,
która właśnie była z wizytą u jego matki, do swego
pokoju.
  - Daj mi trochę twego ciepła - prosił. - Ty jesteś
jedynym jasnym punktem w tym całym okropieństwie,
które mnie zewsząd otacza! Ja marznę, Belindo! Moje
ciało jest sztywne z zimna, moja dusza jest przemarznięta,
czuję się lodowaty i martwy. Mam tylko ciebie. Jesteś
moim największym skarbem!
  Były to najpiękniejsze słowa, jakie Belinda kiedykol-
wiek słyszała. Przytuliła go do siebie, gotowa przelać na
niego całe swoje ciepło, swój wewnętrzny żar ze szczod-
robliwością, na jaką tylko ją było stać.


  Wszystko zostało zorganizowane najlepiej jak można.
Viljar i Belinda zamieszkali w Lipowej Alei ku wielkiej
radości Solveig i w przyszłości mieli odziedziczyć dwór.
  Dotychczasowym pracownikom Grastensholm Viljar
znalazł nowe miejsca i zadbał, żeby mieli tam ludzkie
warunki do życia. Cały inwentarz przeszedł do Lipowej
Alei, podobnie najlepsze meble i urządzenie domu. Viljar
nosił się z zamiarem parcelacji niektórych gruntów, ale nie
po to, żeby je sprzedawać bogatym z Christianii, lecz by
dawać w użytkowanie młodym ludziom z parafii Grasten-
sholm, pochodzącym z wielodzietnych rodzin, którzy nie
mogli liczyć na własny kawałek ziemi od rodziców. To ich
uchroni przed koniecznością opuszczania kraju i emig-
rowania gdzieś na niepewny los.
  Dawny pański dwór Grastensholm przemienił się
wkrótce w budzącą grozę siedzibę duchów. Bezradni
potomkowie Ludzi Lodu patrzyli, jak dwór niszczeje,
słuchali, jak obluzowane drzwi skrzypią po nocach, jak
wiatr trzaska oknami bez szyb, ze smutkiem spoglądali na
czajki budujące gniazda w zapadłej wieżyczce. Rozebrać
domu nikt się nie odważył. Podejmowano takie próby, ale
trzeba ich było czym prędzej zaniechać. Nikt nie miał
prawa niepokoić tych, którzy obrali sobie Grastensholm
na swoją siedzibę!


  Heike i Vinga odeszli. Tomas umarł, a jego śmierć
pociągnęła za sobą upadek Tuli.
  Elistrand, piękne, kochane Elistrand, przeszło w obce
ręce, było stracone.
  A teraz Grastensholm, samo serce rodu.
  Mrok zapadł nad Ludźmi Lodu.