

_____________________________________________________________________________



                             Margit Sandemo


                         SAGA O LUDZIACH LODU


                              Tom XXXVII

                            Miasto strachu

_____________________________________________________________________________



        ROZDZIAŁ I


  Strach ma różne oblicza.
  Może go uosabiać także drobna, życzliwa dama w śred-
nim wieku, ubrana w szary kapelusz i płaszcz, wiedziona
odruchem niesienia pomocy tym, którzy znajdą się w po-
trzebie.
  W mroźną zimę roku 1937 w norweskim mieście Halden
drobna, niepozorna kobieta trzymała całą społeczność
w okowach strachu tak mocno, że zdarzenie to wstrząsnęło
krajem, a uwaga zachodniego świata skierowała się na to
właśnie miejsce.
  W pewien styczniowy poranek, zimny i ponury, kiedy
syreny tartaku i fabryki papieru wyły tworząc rozdzierający
dysonans z sygnałami pozostałych fabryk, nad Halden
uniosło się tchnienie śmierci.
  Nikt jeszcze o tym nie wiedział, ani blade, drżące od
chłodu dziewczęta, które drzemały w autobusie jadąc do
pracy w fabryce obuwia, zmęczone długim, spędzonym na
zabawie wieczorem i zbyt krótkim snem, ani robotnicy,
którzy opatuleni w zimowe ubrania, lecz z nonszalancko
odkrytymi głowami przecinali rynek, niosąc pod pachami
teczki z drugim śniadaniem. Nic nie wiedział także młody
policjant Rikard Brink z Ludzi Lodu, który dopiero kilka
dni później miał pojąć, że odpowiedzialność za przyszłość
całego miasta spoczywa na jego barkach.
  I doktor Clemens Post również nie zdawał sobie
z niczego sprawy. Nie wiedział, że pozostało zaledwie kilka
minut do chwili, gdy zadzwoni telefon.
  Nawet kiedy rozległ się dzwonek i gdy rozmowa była
już zakończona, nie przypuszczał, jaki zasięg będzie miało
to, co się stanie lub co się już stało.
  Wielki strach objął miasto we władanie. Na pierwszy
ogień poszło dziewięć osób. Dziewięć pojedynczych osób,
a także dwie duże grupy ludzi - jedna licząca sześćdziesiąt
dwie, druga - dwanaście osób. Zadaniem Rikarda, potom-
ka Ludzi Lodu, stało się ich odnalezienie i uratowanie. On
także miał sprawić, by nikt więcej do nich nie dołączył.
  Właściwie atak nastąpił już dzień wcześniej na kilku
różnych frontach.
  Dziewięcioro różnych ludzi...

  Numer 1 i 2: Vinnie i Kamma

  Wdowa Kamma Dahlen była przeżytkiem z czasów
"uprzywilejowanej klasy wyższej". Kolację nazywała
z francuska "souper", a fryzjerkę "Andersen" w braku
służby, do której mogłaby się zwracać po nazwisku.
Z angielska. Narzekała, jak trudno jest obecnie znaleźć
kogoś do pomocy w domu, i wciąż powtarzała, jak bardzo
służący są niewdzięczni i wymagający, choć nikogo takiego
nie miała. Nadal ubierała się zgodnie z angielską modą lat
dwudziestych: w prosty tweedowy kostium z półdługą
spódnicą i krepdeszynową bluzkę w kolorze ecru z luźną
kokardą przy szyi. Włosy, żółte jak ochra, matowe i po-
skręcane w drobne loczki tak, że przypominały perukę,
czesała z przedziałkiem. Opadały sztywnymi falami kończąc
się twardym jak kamień węzłem na karku.
  Miała pięćdziesiąt osiem lat i pachniała osobliwymi,
korzennymi perfumami. Młoda Vinnie w jej obecności
czuła się nieswojo.
  Niechęć ta była wzajemna. Karen Margtethe Dahlen,
nazywana Kammą, nie znosiła bratanicy swego zmarłego
męża, ponieważ jednak nie mogła sobie pozwolić na służbę,
brutalnie wykorzystywała uległość Vinnie i była przekona-
na, że świetnie radzi sobie z dziewczyną. Wystarczało
jedynie bezustannymi kąśliwymi uwagami na temat niecie-
kawego wyglądu biednej dziewczyny niszczyć jej poczucie
własnej wartości.
  W dużym domu nad morzem mieszkały teraz tylko we
dwie. Od wielu już lat Kamma zajmowała się wychowa-
niem osieroconej dziewczyny. Jeszcze niedawno był z nimi
syn Kammy Hans-Magnus i babcia Vinnie. Gdy babcia,
teściowa Kammy, zmarła, któż miał rządzić w domu, jeśli
nie ona, Kamma?
  - Lavinio! - zawołała wymodulowanym głosem.
  Dziewczyna - o ile dwudziestoośmioletnią kobietę
można nazwać dziewczyną - weszła do niebieskiego salonu
ze spuszczoną głową, onieśmielona, odwracając wzrok.
Wiedziała, że gdy ciotka Kamma nazywała ją imieniem,
które nadano jej na chrzcie, można spodziewać się jedynie
nieprzyjemności.
  Stara panna, pomyślała Kamma z pogardą.
  A przecież to ona wpędziła dziewczynę w staropanieńs-
two.
  - Wyprostuj się, dziecko - powiedziała surowo. - Czy
zebrałaś już wszystko, co powinnaś ze sobą wziąć?
  - Myślę, że tak, ciociu Kammo.
  Ten uniżony głos, raczej szept... jakby prosiła o wyba-
czenie za to, że istnieje, pomyślała Kamma Dahlen z odrazą.
  - Zgodzisz się chyba ze mną, że już najwyższa pora, byś
miała własny dom, prawda? To bardzo niezdrowe dla
młodej panny, by przez całe życie przebywała w domu
swego dzieciństwa. Zamieszkasz u wspaniałej, bardzo
przyzwoitej rodziny, oni cię utemperują i wszędzie będziesz
miała bliżej...
  Omawiały to już wieloktotnie, a właściwie mówiła tylko
Kamma swym monotonnym, przekonującym głosem,
szkolonym u nauczyciela wymowy. Vinnie od czasu do
czasu mruczała t iko od nosem: "Tak, ciociu.
  Dziewczyna stała ze spuszczoną głową i pełnymi smut-
ku, jakby zamglonymi oczami. Całkiem straciła poczucie
własnej wartości, pozbawiono ją woli. Ledwie pozwolono
jej na żałobę po babci. Babcia była taka dobra! Całe lata
spędzała nie wstając z łóźka, ale próbowała tchnąć w Vinnie
trochę życia, ściskając ją za rękę lub spojrzeniem zachęcając
do działania. Tetaz babci już nie było, a Vinnie nie mogła
nawet wyrazić swoich myśli, okazać żalu. Ciotka Kamma
orzekła, że Vinnie ma się wyprowadzić. Dziewczyna
i chciała tego, i nie. Oczywiście pragnęła się wyrwać, zacząć
żyć na własny rachunek, ale skąd wziąć na to odwagę?
Poznała już rodzinę, u której miała zamieszkać. Byli to
ludzie pokrewni ciotce Kammie, na pewno będą ją nad-
zorować, grzebać w jej rzeczach i pilnować, by się przy-
zwoicie sprawowała...
  Tak, jakby Vinnie kiedykolwiek miała lub miała mieć
okazję, by zachowywać się nieprzyzwoicie!
  Nie wyuczyła się żadnego zawodu, czas jej bowiem
upływał na pełnieniu funkcji służącej w swym własnym
domu. A teraz ciotka Kamma tak załatwiła sprawę, że
Vinnie w nowym mieszkaniu miała być "pod ręką"
gospodyni. Obowiązki, które jej narzucono, podzieliły
dzień tak, że nie mogła starać się o żadną pracę, studiować
czy nawet chodzić na kursy wieczorowe. O zapłacie nie
było, rzecz jasna, mowy. Krótko mówiąc: czekało ją życie
dokładnie takie samo jak dotychczas, tyle że w innym,
obcym domu.
  Vinnie ledwie zdawała sobie sprawę ze swego wy-
glądu. Wiedziała oczywiście, że jest bardzo nieciekawa,
ma marne, brunatne włosy, bezbarwną cerę, figurę
przypominającą stóg siana, a jej gust w kwestii strojów
pozostawiał wiele do życzenia. Takie opinie bezustannie,
dzień po dniu, rok po roku, wtłaczała jej do głowy
ciotka Kamma. W doborze ubiorów panował więc
niepodzielnie gust ciotki: skromne, proste suknie bez
ozdób, w ciemnych kolorach. Oczywiście Vinnie nie
wolno było się malować, już sam taki pomysł wołał
o pomstę do nieba. W domu używało się wybranego
przez ciotkę Karnmę mydła (nieprzyjaznego dla wrażliwej
skóry Vinnie), włosy należało czesać z przedziałkiem
i upinać ciasno splecione precle przy uszach. W takiej
fryzurze nigdy nie było do twarzy żadnej kobiecie, nawet
niemieckiej fraulein. Ale skąd mogła o tym wiedzieć
Kamma Dahlen?
  A może właśnie wiedziała?
  - Pobiegnij, proszę, do pasmanterii i kup mi niebies-
kie nici do haftowania! - zaćwierkała przenikliwie.
- Masz tu próbkę. I pospiesz się, niedługo przybędą
tragarze.
  Vinnie wyszła. Nieliczne meble, które miała ze sobą
zabrać, stały zgromadzone w hallu. Kamma obejrzała je
jeszcze raz. Sama zdecydowała, co dziewczyna może wziąć,
pojedyncze sprzęty, nie pasujące do żadnego wnętrza
w domu.
  Tylko ta piękna intarsjowana szyfoniera.,. Babka wyraź-
nie oświadczyła, że ten mebel należy do Vinnie, jest jej
osobistym dobytkiem. Zbyt wiele osób to słyszało, by
Kamma ośmieliła się zatrzymać zabytkową komodę.
  Ach, jakże ją bolało, że szyfoniera wkrótce opuści
dom! Obeszła ją dookoła, preszcząc gładką jak jedwab
powierzchnię. Komoda była zamknięta, a klucz Vinnie
dostała od babki. Ostrożne napomknięcie Kammy o tym,
że powinno się przejrzeć jej zawartość, pozastało bez
odpowiedzi.
  W środku mogły być kosztowności. Takie, które nie
powinny opuszczać tego domu...
  Zmarszczyła brwi. W jedmym z rogów nad podłogą
obluzowała się tylna ścianka. Prawdopodobnie w wyniku
czyjejś nieostrożności podczas przesuwania do hallu. Kam-
ma, pedantka, pochyliła się, by lepiej umocować płytę. Nie
tolerowała nieporządku.
  I wtedy dostrzegła wystający z szyfaniery rożek żółtawej
koperty. Delikatnie wyciągnęła ją na zewnątrz.
  Musiała leżeć na wierzchu przepełnianej szuflady i przy
jej wysuwaniu spadła na dół. Tak, wystawało także parę
kartek świątecznych z zeszłcgo roku.
  Koperta była duża, dość gruba, nie wyglądała na starą.
Na wierzchu nic nie napisano.
  Bez cienia skrupułów otworzyła kapertę, rozłożyła
kartki...
  Twarz zazwyczaj opanowanej Kammy na przemian
czerwieniła się i bladła.
  To był testament. I list.
  Najpierw przeczytała list od babci do Vinnie. Nietrudno
było rozpoznać drżące pismo babki.

  Kocbana llinnie !
  Przekaż ten testament adwokatowi Hermansenowi! Jest nie do
obalenia, świadkowie to zacni ludzie. Niestety mnie nie udafo się
nawiązać kontaktu z adwokatem. Nigdy o tym nie wspominałam,
nie chciałam bowiem, by Karen Margrethe o czymkolwiek się
dowiedziała. Nie pozwól, by to ona zajęła się tę sprawą!

  Och, doprawdy, pamyślała Kamma. Szybko przebiegła
wzrokiem testament.

  ...Moją ostatnią wolą jest, aby dom Bakkegarden odziedziczyła
w całości córka mego syna Lavinia Dablen. Moja Synowa Karen
Margrethe Dablen nie może tu zamieszkać, ponieważ ma zły
wpływ na dziewczynę. Również jej syn z pierwszego małżeństwa nie
ma prawa zamieszkać w Bakkegurden, ponieważ nie został
adoptowany przez mego zmarłego syna, a poza tym może radzić
sobie samodzielnie. W dodatku w mojej obecności wyraził się o mnie,
że "nie warto troszczyć się o tę staruchę". Tak więc i ja nie będę
troszczyć się o niego.
  Karen Margrethe Dablen zapuuję...

  Teraz następowało wyliczenie kilku drobiazgów o nie-
wielkiej wartości, była wśród nich broszka, serwis do
herbaty i kominkowy zegar.

  ...chociaż bowiem Karen Margretbe twierdzi, że pielęgnowała
mnie przez te lata, kiedy nie opuszczałam łóżka, w rzeczywistości
wcale tak nie było. Wydawała tylko polecenia i rozkazy Vinnie.
  Vinnie okazywała mi ciepło i wiele troski, Karen Margretbe
jedynie oziębłość, a często zniecierpliwienie. Dlatego wszystko, co
mam, zapisuję Vinnie, również lokaty na kontach bankowych, do
których dysponowaniem w moim imieniu upoważniona była dotych-
czas Karen Margretbe. Pełnomocnictwo to ustaje z chwilą mojej
śntierci.

  Testarnent poświadczył B. E. Johannessen, notariusz,
i jego żona, Marianne Johannessen.
  Czerwona na twarzy Kamma osunęła się na krzesło.
Serce waliło jej mocno w poczuciu urażonej godności.
Uniosła głowę...
  Johannessenowie? Znała ich! Ale chyba już umarli!
W każdym razie ona na pewno. A o, pogrążony w żałobie
po śmierci żony, doznał udaru. Powiadano, że był całkiem
zamroczony, z nikim nie mógł się już komunikować.
  Data?
  Sprawdziła na testamencie. Dwunasty lipca. Pół roku
temu.
  Pół roku temu?
  Musiało to być wtedy, kiedy babce chwilowo się
poprawiło, mogła się poruszać i trochę mówić. Kamma
wyjechała wówczas z synem do Bergen, tak bardzo po-
trzebowała wypoczynku. Tak, to by się zgadzało! Wyruszy-
li w podróż w lipcu.
  A stara natychmiast skorzystała z okazji!
  Rozległ się dzwonek do drzwi kuchennych i Kamma
poderwała się przestraszona, jakby przyłapana na gorącym
uczynku.
  To pewnie posłaniec ze sklepu.
  Gdzie schować...?
  Ponieważ w pośpiechu nie znalazła innej skrytki na
kopertę, wetknęła ją z powrotem w szczelinę w uszkodzo-
nej komodzie. Pospieszyła do kuchni.
  W istocie był to chłopiec na posyłki i Kamma, jak to
zawsze leżało w jej zwyczaju, dokładnie i podejrzliwie
sprawdzała listę sprawunków, wyjmowała kolejno zakupy,
kontrolowała ceny i podsumowanie. A w jej mózgu wprost
gotowało się od gorzkich myśli i planów przepojonych
żądzą zemsty.
  A tak niecierpliwie czekała chwili, gdy będzie mogła
całkiem saana władać wielkim domem! Kiedy nareszcie nie
będzie musiała znosić obecności tej niezdarnej, mrukliwej
dziewczyny. Postanowiła nawet, że Hans-Magnus po ukoń-
czeniu szkoły kadetów przejmie Bakkegarden. Byłby to
wspaniały dom oficerski, w którym ona, jego ukochana
matka, królowałaby jako gospodyni.
  Z hallu dobiegły ją głosy. To pewnie Vinnie już jest
z povwrotem, no i Hans-Magnus wrócił do domu z męczącej
wyprawy do Oslo.
  Biedny chłopiec, naprawdę mu ciężko z tym mizernym
żołdem kadeta, który na nic nie wystarcza. To oczywiste, że
Kamma musi mu od czasu do czasu pomagać. Tak dobrze
się złożyło z kontami bankowymi babki. Teraz...
  Teraz z tym koniec!
  Wszystko jej zabrano. Na co Vinnie, brzydkiej i nie-
zgrabnej, pieniądze i dom? I tak nigdy nie wyjdzie za mąż,
Kamma była o tym przekonana i często powtarzała to
dziewczynie. Vinnie miałaby przez całe życie mieszkać sama
w tym wspaniałym domu? Z czasem osiedliłby tu się
Hans-Magnus, kiedy już zostanie oficerem. To było jedyne
sensowne rozwiązanie. Kamma zaopiekowałaby się nim
i jego przyszłą rodziną. Chciała mieć wnuki, o wiele bardziej
niż synową, ale i z nią na pewno będzie umiała sobie
pnradzić.
  Cena przy jednej z pozycji na liście zakupów nie zgadzała
się z ceną dzisiejszą. Kamma natychmiast to zakwes-
tionowała.
  - Chleb podrożał, proszę pani. Cena podskoczyła dzi-
siaj.
  - W gazecie nic o tym nie pisano.
  Po długmej dyskusji na temat minarnalnej podwyżki
Kamma wreszcie rzuciła pieniądze na stół, chcąc gwałtow-
nym gestem okazać niezadowalenie z rosnących cen,
o których jej się nie zawiadamia. Patem wróciła do hallu.
  Tam doznała szoku. Okazało się, że głos, który przed-
tem słyszała, wcale nie należał do jej syna. To musieli być
tragarze, bo wszystkie melble Vinnie zniknęły.
  Dziewczyna właśnie stanęła w drzwiach.
  - Czy już odjechali? - spytała ciotka grubym głosem.
  - Tragarze? Tak, już ich nie widać. Proszę, to są nici.
  - Nici? Ach, tak, tak.
  Dom, w którym zamieszkać miała Vinnie, leżał w Sarps-
borg. Jak Kamma zdoła...?
  - Kiedy się przeprowadzasz?
  - Pojutrze będę już ćhyba gotowa.
  - Odwiozę cię, dapilnuję, by wszystko znalazło się na
właściwym miejscu.
  - Nie ma takiej potrzeby, ciociu Kammo, wiem dokład-
nie, jak chciałabym się urządzić.
  - Tego się właśnie obawiam. Nigdy nie miałaś gustu,
Vinnie, nie masz pojęcia, jak należy stylowo umeblować
pokój. No i zasłony...
  - Pani, u której mam zamieszkać, powiedziała, że tam
już są zasłany i sparo mebli. Na pewno wszystko będzie
dobrze, a ty chcesz chyba być w domu, kiedy przyjedzie
Hans-Magnus?
  Kamma umilkła, ale myśli jej nadal gorączkowo praco-
wały. Musi jakoś zdobyć ten list!
  Przejąć testament, zanim Vinnie go zobaczy.
  Świadkowie, Johannessenowie, już się nie liczą.
  Doskonale!
  Gdyby tylko Hans-Magnus przyjechał samochodem,
mogliby pojechać do nowego domu Vinnie. Dlaczego on
nie wraca?


  Nadeszło popołudnie.
  - Vinnie - zadźwięczał miękki jak aksamit głos ciotki
Kammy, tym razem jednak słychać w nim było ton
wzburzenia.
  Dziewczyna stanęła w drzwiach. Swoim zwyczajem szła
z pochyloną głową, jak gdyby spodziewała się łajania
i razów. Głupie dziewuszysko, przecież nigdy jej nie
uderzyłam, pomyślała Kamma zirytowana.
  Może i tak, ale bolesne ciosy można zadawać nie tylko
przy użyciu pięści.
  - Stań prosto! Weź się w garść! Już czas iść na
spotkanie.
  Vinnie odruchowo zadrżała. Spotkania na swój spo-
sób pociągały ją, ale i odpychały. Ciotka Kamma była
żarliwą zwolenniczką osobliwej sekty założonej przez
pastora Pruncka. Vinnie chodziła razem z ciotką, bo
Kamma tego żądała, i być może także dlatego, że pastor
jako jedyny traktował ją jak człowieka posiadającego
własną wartość.
  Więcej Vinnie nie rozumiała.
  Ale do głoszonej przez niego nauki przekonana nie była.
Nigdy nie pozwolono jej przebywać z równolatkami, przez
całe dzieciństwo i lata młodzieńcze podlegała surowej
dyscyplinie. Wciąż ją poniżano. Ciotka Kamma nigdy na
nic jej nie pozwalała, w szkole Vinnie stała poza grupą i była
bezdennie samotna, ponieważ ciotka zabroniła jej bawić się
z "dziećmi prostaków i nie wiadomo kogo", a Vinnie nie
miała dość siły woli, by złamać ten zakaz. Zamknęła się
w sobie i została kozłem ofiarnym klasy. Wszyscy z niej
drwili. Z powodu ubrań, z powodu zadzierającej nosa
ciotki, z każdego powodu. Ale przede wszystkim dlatego,
że osoby takie jak Vinnie wpsost proszą się, by inne dzieci je
prześladowały.
  Dlatego może nic dziwnego nie kryło się w jej słabości
dla wyrażającego sympatię wzroku pastora Pruncka (tak-
sującego przy tym jej kobiece atrybuty, ale z tego Vinnie nie
zdawała sobie sprawy). Młoda panna wmawiała sobie, że
wierzy w głoszoną przez niego naukę.
  Prunck, rzecz jasna, nie był żadnym prawdziwym
pastorem. Ogólnie akceptowaną i poważaną sektę, do
której należeli na przykład Abel Gard i Christa, od
obłąkanych idei Pruncka dzieliło wiele tysięcy mil.
  Prunck twierdził, że jako wybraniec Boży dostąpił
objawienia. Podczas wizji niebiosa wyznaczyły go na
duszpasterza, prosząc, by utworzył odrębną, całkiem nową
społeczność, którą nazwać miał "Święci Wybrańcy Prun-
cka". W objawieniu dowiedział się, że 6 lutego bieżącego
roku nastąpi koniec świata.
  Pozostało zatem niewiele dni.
  Z tego właśnie powodu w tajemnicy zajął na poły
zapomnianą grotę, wykutą w skale na skraju miasta.
Członkowie sekty - a było ich razem sześćdziesięciu
czterech - otrzymali z nieba przesłanie, że tam mają
szukać schronienia i tylko oni przeżyją zbliżającą się
katastrofę.
  Pastor Prunck nakazał, by jego wybrańcy wyrzekli się
wszelkich dóbr tego świata, całego swojego bogactwa, bo
i tego zażądały niebiosa. Dopiero wówczas zastaną oczysz-
czeni. Prunck obiecał, że sam zajmie się ich ziemskim,
nieczystym dobytkiem, ukryje przed wzrokiem niebios
wszystko co grzeszne. "Nie możecie wejść do raju z kiesze-
niami pełnymi brzęczącej mamony" - grzmiał z ambony
wzniesionej w grocie, w której odbywały się ich spotkania.
"Obiecuję unicestwić wasze ziemskie dobra, oczyścić was
na ten wielki moment".
  W społeczności znaleźli się tacy, co się zawahali.
Szczególnie Kamma. Trudno jej było wyrzec się ulubio-
nych pieniędzy. Oczywiście przynosiła datki, drobne kwoty
padejmowane z bankowego konta teściowej. Ale z całą
sumą nie potrafiła się rozstać.
  Zgromadzeni wokół pastora stanowiii dziwnie jedno-
rodną grupę. W dziewięćdziesięciu procentach składała się
ona z samotnych, nie obdarzonych szczególnie lotnym
umysłem starszych kobiet, posiadających jednak pewien
majątek. Było z nimi także kilkoro dzieci oraz jeden i drugi
głupkawaty mężczyzna, który słuchał tyrad pastora, w po-
czuciu winy chyląc głowę i ślepo wierząc w historie o ogniu
piekielnym.
  Niektórzy z pewnością mieli kłopoty z dostrzeżeniem
logiki w nauce Pruncka. Jeśli świat czeka zagłada i tylko
oni, wybrani, ją przeżyją, to jaki sens w takiej sytuacji
ma niszczenie bogactw? Na świecie bez ludzi dość bę-
dzie dóbr, które będą mogli podzielić między siebie...
Ale nie, takimi skomplikowanymi operacjami myślowy-
mi ich głowy nie potrafiły się zająć, a zresztą pastor
najlepiej wiedział, jak należy się przygotować, gdy wybi-
je godzina.
  Kammę niepokoiło co innego, a mianowicie syn,
Hans-Magnus. jego także trzeba przecież ocalić z kata-
strofy. On jednak nie chciał mieć z sektą nic wspólnego,
nazywał Pruncka oszustem, łajdakiem.
  Kamma zawarła więc ugodę z pastorem. Owszem, życie
syna można uratować, jeśli Vinnie będzie przychodzić
w jego zastępstwie i zajmie jego miejsce w schronie.
Kamma nie dbała o los Vinnie, dziewczyna mogła zginąć,
ale musiała przychodzić na spotkania w imieniu Han-
sa-Magnusa, zaklepać mu miejsce w niebie. W ten sposób
syn na pewno przeżyje katastrofę, nawet jeśh znajdzie się
poza świętą grotą.
  Wszystko to było niezwykle zawikłane. Jedynie ba-
rdzo ograniczeni mogli doszukać się logiki w trans-
akcjach Pastora, których przedmiotem były ludzkie du-
sze.
  Vinnie oczywiście nie wiedziała nic o umowie, jaką
zawarła ciotka Kamma z Prunckiem. Posłusznie dreptała na
zebrania sekty i z drżeniem wysłuchiwała grzmiących kazań
pastora, radując się, kiedy padło na nią jego ciepłe spo-
jrzenie. Wtedy czuła, że ona sama ma jakieś znaczenie. Ktoś
ją zauważał!
  Wielu członków sekty radowało się czym innym
- z triumfem myślało o wszystkich ludziach, którzy nie
wiedzieli o grupie wybrańców nieba i dlatego musieli
ulec zagładzie. Właśnie myśl, że ci biedacy nie zdawali
sobie nawet z tego sprawy, wydawała się tak cudowna.
Niektórzy członkawie sekty opowiedzieli znajomym
o spodziewanym końcu świata, Iecz spotkali się tylko
z prześmiewkami i pogardą. Ale poczekajcie! Jeszcze
zobaczycie! Nadejdzie dzień, kiedy będziecie się wić
w straszliwych mękach i z błaganiem zapukacie do bram
pieczary, ale wtedy będzie już za późno! Tylko wybrani
znajdą się w środku.
  Pieczara w skale powstała przy próbach wydobycia tu
rudy. Prób tych wkrótce zaprzestano i zapomniano o daw-
nej kopalni, Prunckowi udało się jednak zdobyć klucz do
żelaznych drzwi i dzięki ciężkiej pracy członków sekty pod
dyktando pastora zdołano uczynić z groty miejsce nadające
się do zamieszkania i niemal przytulne. Doprowadzono
elektryczność, ściany obito drewnem, zamontowano pod-
stawawe wygody. Ogrzewanie także było dostateczne.
  Tego popołudnia Vinnie i jej ciotka przybyły o kwad-
rans wcześniej, gdyż Kamma chciała pomówić z pastorem
Prunckiem na osobności.
  Vinnie musiała poczekać w ogólnej sali, natomiast
podnieconą Kammę wezwano do najświętszej części groty
- składziku.
  Pastor Prunck był gładkim jegomościem w wieku
średnim. Wypomadowane, dyskretnie podbarwione na
ciemny brąz włosy układał w fale, oczy miał piwne,
głębokie niczym studnie zrozumienia i przesłodzonego
sentymentalizmu. Głosowi potrafił nadać żądany ton, raz
groźny, taki, w którym czuło się żar ognia piekielnego, to
znów aksamitny, wprost ociekający pochlebstwami lub
głoszący obietnice zbawienia.
  - Moja droga, droga pani Dahlen - powitał ją z za-
chwytem. - Co mogę dla pani zrobić?
  Kamma dawno już uległa urokowi jego spojrzenia
poskramiacza lwów. Tak jak i wszystkie inne kobiety
z sekty sądziła, że jest szczególnie zainteresowany...
  A teraz znalazła się z nim sam na sam w małym
przytulnym składziku! Do czego może to prowadzić? Do
czułego pogładzenia po policzku? A może... może nareszcie
nabrał śmiałości i wyzna jej, jak bardzo ona, Kamma, go
pociąga?
  - Drogi pastorze, wydarzyło się coś strasznego! Wie
pan, majątek, o którym mówiłam, ten, letóry miałam
w banku...
  Zainteresowanie pastora natychmiast przybrało na sile,
  - Tak?
  - Okazuje się, że najwidoczniej wszystko przypada
Vinnie!
  Uśmiech duszpasterza nieznacznie ochłódł.
  - Ależ to wyśmienicie, pani Dahlen! A więc w chwili
przekroczenia bram nie będzie pani przygniatał żaden
ziemski ciężar!
  - Ach, oczywiście, ale tak bardzo się cieszyłam, że będę
mogła przekazać wszystko panu, aby pan to unicestwił. No
i troszeczkę miałam zamiar zatrzymać dla siebie, bo przecież
to my, wybrańcy, przeżyjemy.
  Pastor uśmiechał się szeroko, ale wymuszenie, uśmiech
nie docierał do oczu. Pogroził palcem.
  - Pani Dahlen, nie wolno nie dowierzać! Pozosta-
niemy na ziemi jako jedyni. Na cóż nam wtedy pie-
niądze?
  - No tak, ale myślałam... Pan ma samachód, pastorze.
Moglibyśmy, być może, pojechać razem do nowego domu
Vinnie... Tam ukryty jest papier, dzięki któremu można
zapobiec, by moje... nasze pieniądze wpadły w ręce Vinnie.
  Pastor przyglądał jej się z uwagą, rozważając wszystkie
aspekty tej sprawy i zastanawiając się, co właściwie Kamma
chciała mu powiedzieć. Poklepał ją po ręku
- klap-klap-klap - i wstał.
  - Proszę zachować całkowity spokój, droga pani Dah-
len! Na pewno jakoś sobie z tym poradzimy.
  Kamma odetchnęła z ulgą. W jej podświadomości
tkwiło przeczucie, że znacznie łatwiej podbiłaby serce
pastora Pruncka, gdyby posiadała znaczną fortunę, którą
ofiarowałaby w celu unicestwienia.
  Tego dnia ciepłe, ufne, obiecujące spojrzenia Pruncka
prawie nieprzerwanie spoczywały na Vinnie. Kamma nie
odkryła tego, odniosła tylko wrażenie, że wieczorem
w świątyni, jak wierni nazywali pieczarę, dziwnie ciągnęło
chłodem.


  Tego samego wieczoru Kamma zawołała z łazienki:
  - Vinnie! Bądź tak dobra i wyprowadź dzisiaj Blanche-
flora na spacer!
  Jak we wszystkie inne wieczory Vinnie zawołała pudel-
ka noszącego dostojne imię Blancheflor.
  Nie wierząc, że wśród styczniowego mroku Śmierć
krąży po ulicach Halden, Vinnie wyszła z domu, zanu-
rzając się w koszmar. Dla niej straszliwy czas się rozpo-
czął.


  Numer 3: Agnes

  Agnes w pogoni za rozbrykanym terierem biegła tak
prędko, jak tylko mogły ją ponieść krótkie nogi, czyniąc
przy tym bezowocne próby, by wydobyć z siebie coś na
kształt gwizdu. Na ulicach Halden było ciemno i ślisko.
Agnes ku swej rozpaczy spostrzegła, że pies zniknął na
nabrzeżu.
  Cóż za wstyd! Cóż za straszny wstyd! Przez całe swe
pięćdziesięciosześcioletnie życie Agnes obawiała się, "co
powiedzą ludzie". A teraz biegła, ośmieszając się przed
wszystkimi młodymi ludźmi wałęsającymi się ulicą Wielką
i chichoczącymi na widok niedużej wystraszonej kobietki
o piskliwym głosie, nie potrafiącej zmusić psa do posłuszeń-
stwa.
  - Doffen! Doffen! Wracaj natychmiast! Doffen! Sły-
szysz, co mówię?
  Pies należał do jej siostry, Agnes podjęła się wy-
prowadzenia go na spacer, ponieważ siostra, Olava, nie
najlepiej się czuła. No i Agnes przydarzyło się nieszczęście.
Na moment wypuśuła smycz z dłoni i po chwili straciła psa
z oczu.
  Zadyszana Agnes minęła targ rybny i ujrzała Doffena
znikającego za rogiem jednego z magazynów na nabrzeżu.
A w jej stronę nadchodził młody policjant. Co za wstyd! Na
pewno nie zauważył psa. Może sądził, że ona zmierza na
nabrzeże w calkiem innej sprawie? Okolice portu słynęły
jako ulubione miejsce szczególnego rodzaju kobiet. Ach,
on przecież nie może tak o niej myśleć!
  Tak idiotyczny pomysł nigdy nie przyszedłby do głowy
młodemu policjantowi Rikardowi Brinkowi. Ledwie za-
uważył niewysoką damę w średnim wieku, ubraną w brązo-
wy płaszcz i płomiennie czerwony kapelusz, która zasapana
pędziła przed siebie. Jak często bywało, myśli jego krążyły
wokół domu, Lipowej Alei, i wokół Nataniela, niezwyk-
łego synka Abla i Christy. Podobnego dziecka nigdy nie
spotkał. Chłopczyk miał zaledwie cztery lata, ale obdarzony
był zdolnościami tak niezwykłymi, że wszystkich wprawiał
w osłupienie.
  Agnes przyspieszyła kroku, by policjant zrozunvał, że
nie ma do czynienia z "taką" kobietą. Jej drobne, chude
nóżki poruszały się jak pałeczki bębenka, a potem... Akurat
przy kwartale, gdzie kończył się targ rybny, zaniedbano
posypywania piaskiem ulic i prawa stopa Agnes, na której
spoczywał właśnie cały ciężar jej ciała, poślizgnęła się na
gładkiej powierzchni lodu. Kobieta zaczęła wymachiwać
rękami...
  Przewrócę się, lecę, ach, co za wstyd, jakie to okropne,
co oni sobie pomyślą?
  Czuła, jak jej nogi coraz bardziej niebezpiecznie oddalają
się od siebie, ale głowę zaprzątała jej jedynie myśl o wsty-
dzie. Nie zdążyła nawet się przerazić, że może się uderzyć.
  Runęła jak długa, aż zabrakło jej tchu w piersiach.
Padając uderzyła mocno kością ogonową o krawężnik
i z bólu gwiazdy stanęły jej przed oczami.
  Ach, nie wytrzymam tego, nie wytrzymam, przeleciało
jej przez głowę, i tym razem miała na myśli zarówno
upokorzenie, jak i ból.
  W następnej chwili poczuła, że para silnych dłoni ujmuje
ją pod ramiona i podnosi. Tuż przy uchu rozległ się
życzliwy głos, który zapytał z niepokojem:
  - Czy wszystko w porządku? Bardzo się pani uderzyła?
  Agnes z całych sił starała się mocno stanąć na nogach.
Wokół niej błyskawicznie zgromadzili się ludzie - nie
wiadomo, ciekawscy czy też gotowi pospieszyć z pomocą.
Słyszała, jak dziewczęta po drugiej stronie ulicy wołają do
siebie: "Widziałyście, jak paniusia złapała zająca?" A potem
rozległy się chichoty.
  Łagodny głos dalej sączył się prosto do jej ucha:
  - Proszę się nimi nie przejmować! Czy mocno się pani
uderzyła?
  - W... w biodro - szeptem odpowiedziała Agnes.
Uznała, że to zabrzmi lepiej.
  Młody policjant, bo to on właśnie pospieszył z pomocą,
otrzepał śnieg i piasek z płaszcza Agnes i podał kapelusz,
który spadł jej z głowy.
  - Och, on jest taki wstrętny - mruknęła zawstydzona.
- Nie podoba ma się ten kolor, ale widzi pan, dostałam go,
więc... - umilkła zmieszana.
  - Czy mam sprowadzić dla pani samochód?
  - Och, nie, dziękuję, nie trzeba. Poradzę sobie - odparła
Agnes, wyrzucaiąc z siebie słowa z prędkością, któtej nie
poznawała. - Serdecznie dziękuję za pomoc, teraz już sama
dam sobie radę.
  - Na pewno? - dopytywał się zatroskany.
  - Ależ tak, z całą pewnością! Dziękuję za życzliwość!
(Och, pozwólcie mi wreszcie uciec od oczu wszystkich
zebranych!)
  Roześmiała się nerwowo i ruszyła dalej przed siebie
ku nabrzeżom portowym, pojękując cicho. Kość ogono-
wa bolała ją upiornie, odrobinę też kręćiło jej się w gło-
wie.
  Gdzieś z przodu dobiegło ją wołanie jakiejś kobiety:
  - Blancheflor!
  Ta kobieta naprawdę umiała gwizdać na swojego psa,
nie tak jak Agnes, która była w stanie wydobyć z siebie
jedynie niezdarny, bezdźwięczny świst.
  Rikard Brink obserwował ją z niepokojem. Przypusz-
czał, że mała dama w śmiesznym czerwonym kapelusiku
mieszka na którejś z wysp. Ponieważ jednak wyglądało na
to, że poradzi sobie sama, zainteresował się samochodem
wolno sunącym ulicą w pogoni za dziewczętami.
  Rikard postanowił zostać policjantem, ponieważ żywił
podziw dla tego zawodu, oczywiście kiedy wykonywano
go we właściwy sposób. Z początku był to dziecinny
podziw dla wspaniałego munduru, godności i władzy, ale
jego zainteresowanie tą profesją nigdy nie wygasło. W wy-
konywaniu takiej pracy widział sens, a także możliwość
przeżycia czegoś interesującego.
  Krótko mówiąc: zawód policjanta ze wszech miar mu
odpowiadał.
  Aikard Brink z Ludzi Lodu był postawnym mężczyzną.
Miał już dwadzieścia cztety lata. Jego niewinnie błękitne
oczy zdumiewały wszystkich, którzy spodziewali się, że
przy tak ogromnym ciele musi mieć surową, nieprzyjemną
twarz. Pierś miał szeroką niczym bizon i o głowę przewyż-
szał większość ludzi. Uchylając rąbka tajemnicy należy
wspomnieć, że w sekrecie ćwiczył mięśnie i bardzo się
wstydził, a zarazem odczuwał niezmierną dumę, gdy ktoś
prosił go, by zademonstrował bicepsy. A były one w istocie
imponujące.
  Szczególnego powodzenia u kobiet Rikard nie miał,
zbyt wiele w nim tkwiło z dobrotliwego, potulnego misia.
Dziewczęta traktowały go raczej jak przyjaciela i chętnie
zwierzały mu się ze swych sercowych kłopotów. Nie
wyglądał wcale najgorzej, może trochę... zbyt okazale, zbyt
potężnie. W twarzy o mocnych rysach dominowały gęste,
ciemne brwi, usta miał pełne, skore do uśmiechu, szerokie
kości policzkowe. Rikard bardzo pragnął wyglądać jak
najlepiej - któż z nas by tego nie chciał - i znaleźć wreszcie
przyjaciółkę, bo koledzy ciągle rozmawiali o narzeczonych
i żonach. Gdy jednak chodziło o wygląd, brakowało mu
pewności siebie, a wiadomo, że kiedy jej całkiem brak,
znika także sporo wdzięku. Rikard uważał, że jest człowie-
kiem śmiertelnie nudnym i od tej myśli nikt nie potrafił go
odwieść.
  O swoich kompleksach zapominał tylko wtedy, gdy
zajęty był pracą. Wówczas ogarniał go zapał.
  Raz w jego życiu pojawiła się dziewczyna, kiedy jednak
okazało się, że interesuje ją tylko w mundurze, zasmucony
odsunął się od niej i w samotności lizał rany. Później ujrzał
tę samą pannę w towarzystwie żołnierza. Zastanawiał się, co
się stanie, kiedy wojskowy wystąpi w nudnym cywilnym
ubraniu.
  Istota sprawy polegała oczywiście na tym, że Rikard był
jeszcze zbyt młody, tak samo jak dziewczęta, które znał.
One nie miały dość rozsądku, by dostrzec i docenić jego
zalety, do tego potrzeba było dojrzalszych kobiet. Czas
Rikarda miał więc dapiero nadejść.
  Na razie całym sercem i duszą zaangażował się w swoją
pracę i z czasem stał się nieodłącznym elementem obrazu
ulicy, cenionym i lubiamym, kojarzącym się z poczuciem
bezpieczeństwa.
  Nie mógł wiedzieć, że do jego miasta zawitała Śmierć.
I że drobna, niepozorna Agnes wstąpiła na ścieżkę prowa-
dzącą wprost do wielkiej grozy.






        ROZDZIAŁ II


  Rikard wędrował dalej przez miasto.
  Na ulicach panował teraz spokój, miał więc trochę czasu,
by podumać o sobie i swoim życiu.
  Przez ostatnie dni uporczywie nękały go niespokojne
myśli.
  Myśli o Natanielu.
  Cóż za wspaniały chłopiec!
  Rikard wspomniał jego trzecie urodziny, rok temu.
Benedikte uroczyście wręczyła chłopcu mandragorę i sporą
część skarbu Ludzi Lodu. Wszystkich w rodzinie uderzył
wtedy szczery zachwyt Nataniela.
  Chłopiec poumieszczał przedmioty ze skarbu na specjal-
nie dla niego nisko umocowanych na ścianie wieszakach,
beztrosko zrzuciwszy z nich na podłogę ściereczkę i ręcz-
niki. Mandragorę jednak potraktował jak lalkę. Zrobił dla
niej łóżeczko, ubrał w delikatny czerwony jedwab, roz-
mawiał z nią, karmił najlepszymi kąskami, a gdy miał gdzieś
wyjść, koniecznie chciał mieć ją zawieszoną na szyi.
Wprawdzie korzeń był dla niego zbyt duży, ale jak kiedyś
Heike, tak i Nataniel traktował mandragorę niczym swego
najlepszego przyjaciela. Wyglądało też na to, że alrauna
dobrze się z nim miewa.
  Christa jednak nabrała obaw, że małec zniszczy amulet,
nie pozwolono mu się więc nim bawić. Przeznaczono dla
niego starannie wybrane wygodne miejsce w jednej z szuf-
lad komody Nataniela i od tej pory chłopcu wolno było
patrzeć na alraunę i rozmawiać z nią do woli, ale nie
wyjmować. Zabroniono mu jej dotykać, mógł jedynie się
w nią wpatrywać.
  Z początku Nataniel trochę się buntował przeciwko
zakazowi, ale w końcu jakoś się przyzwyczaił.
  Chłopiec stale ich zdumiewał. Rikard wprawdzie nie
widywał go często, gdyż Natanielowi nie wolno było
odwiedzać Lipowej Alei, rodzina bowiem obawiała się, że
Tengel Zły, który zawsze bacznie obserwował to miejsce,
dowie się o istnieniu chłopca. Rikardowi jednak opowiada-
no o osobliwej naturze Nataniela, o tym, co się wydarzyło
podczas minionego roku. Były to historie wprost niewiaty-
godne jak na tak małe dziecko. Ileż on wiedział! W jaki
sposób myślał! I te jego oczy, gwałtownie ciemniejące od
nagłego smutku. Albo promienna radość, gdy udawało mu
się bez śladu zniknąć z pola widzenia rodziców, by
następnie pojawić się w miejscu, w którym najmniej się go
spodziewano. Nikt nie musiał martwić się o zagubione
przedmioty - Nataniel zawsze wiedział, gdzie ich szukać.
Można by o tym opowiadać w nieskończoność.
  A potem nadszedł dzień, kiedy chłopiec skończył cztery
lata. Przed dwoma tygodniami Rikard wybrał się na
przyjęcie w domu Christy i jej wielkiej rodziny. I wtedy
właśnie miały miejsce wstrząsające wydarzenia, których
nikt z nich nie rozumiał.
  Zebrali się wszyscy z Lipowej Alei, przyszli również
Voldenowie. Nastrój panował miły i uroczysty, gdy Nata-
niel, w jednej chwili zesztywniały na twarzy, popatrzył na
nich z przerażeniem.
  - Ktoś jest w moim pokoju - oświadczył. - Muszę tam
iść, teraz, zaraz.
  - O co ci chodzi? - dopytywał się jego ojciec Abel.
  - Oni chcą, żebym przyszedł. Tak mi się wydaje.
  - Jacy oni? - spytała matka chłopca, ale ten już pobiegł.
  Popatrzyli po sobie i wolno poszli za nim.
  Już na schodach wiodących do sypialni przystanęli
zdumieni. Z pokoju chłopca dobiegały przerażające odgłosy,
jakby huki i trzaski towarzyszące sypiącej iskrami błyskawi-
cy, a gdy wyjrzeli na zewnątrz, zobaczyli blask bijący z okna,
błękitnobiałą łunę, która pojawiała się i znikała.
  - To może wskazywać jedynie na obecność czarnych
aniołów - mruknęła Benedikte.
  Z wahaniem pięli się dalej po schodach, przyciszeni,
wystraszeni. Andre musiał powstrzymywać Christę, która
chciała biec na górę, by ratować synka.
  Wreszcie znaleźli się na piętrze.
  Pod drzwiami pokoju Nataniela trzymały straż dwa
olbrzymie wilki.
  Kiedy rodzina stanęła w hallu piętra, drapieżniki poka-
zały zęby.
  - Nie podchodźcie bliżej - uprzedził stary Henning
z napięciem w głosie. - One chcą tylko naszego dobra, lecz
powinniśmy potraktować ich ostrzeżenie poważnie.
  Rikard nigdy jeszcze nie widział wilków towarzyszących
czarnym aniołom, wiele jednak o nich słyszał. O tym, jak
bardzo były przywiązane do Marca i Ulvara, Imrego i Vanji.
A teraz Nataniel...
  Stając twarzą w twarz z ogromnymi bestiami zadrżał ze
strachu. Poczuł także szacunek. Zdawał sobie sprawę, że
wilki w rzeczywistości są czarnymi aniołami, które w razie
potrzeby potrafią zmieniać się w zwierzęta. Mało brakowa-
ło, a pochyliłby głowę i skłonił nisko przed tymi niezwyk-
łymi istotami.
  I znów dobiegł z pokoju grzmot i trzask sypiących się
iskier. Nataniel krzyknął krótko i przeraźliwie.
  - Mały Nataniel - wyszeptała śmiertelnie przerażona
Christa. - On jest tam w środku!
  Nagle rozległ się głęboki głos mężczyzny, próbującego
uspokoić malca, usłyszeli, jak Nataniel odpowiada swym
dziecinnym głosikiem, ale nie mogli zrozumieć ani słowa.
  Nataniel płakał.
  Miał wszak dopiero cztery lata, a nawet dorośli zgroma-
dzeni w hallu drżeli ze strachu, choć bezpośrednio nie brali
udziału w tym, co działo się za drzwiami. Czegóż więc
można żądać od małego chłopca?
  - Czy to może być Imre? - zastanawiał się niepewnie
Christoffer.
  - Nie wiem - odrzekła Benedikte. - Nie potrafię tego
stwierdzić.
  Pokrzepiali się nadzieją, że to Imre.
  Zaraz jednak usłyszeli jeszcze jeden męski głos. Nie-
zwykły, na poły śpiewny, monotonny.
  W następnej chwili rozległ się jęk Nataniela, który
stopniowo zmieniał się w krzyk najgłębszej rozpaczy.
  - Nie! Nie, bardzo proszę, nic róbcie tego, nie róbcie!
  Christa, odchodząca ad zmysłów z przerażenia, po-
stanowiła wedrzeć się do środka, ale wilki nie pozwoliły jej
nawet przejść przez halI. Podeszły bliżej do grupki Ludzi
Lodu i zmusiły wszystkich, by wycofali się w kierunku
schodów.
  Nataniel błagał, jakby walczył o życie.
  - Och, nie, tylko nie to, nie to! Błagam was, proszę!
  Abel pobladł jak kreda, a Vetle i Christoffer musieli zająć
się bliską utraty przytomności Christą. Wszyscy odczuwali
gwałtowną potrzebę wykrzyczenia strachu, ale jednocześ-
nie próbowali nasłuchiwać, co dzieje się za zamkniętymi
drzwiami, milczeli więc.
  Wilki zmusiły ich do zejścia na parter. Kilka błyskawic
rozświetliło okolicę, z piętra posypały się iskry, a monoton-
ny głos nabrał siły grzmotu. Zorientowali się teraz, że
słowa, które dobiegały z góry, były im nieznane, mowa
niepodobna do niczego, co kiedykolwiek słyszeli tu na
ziemi.
  - To nie jest Mar - szepnął Andre pobielałymi wargami.
- Słyszałem jego zaklęcia, brzmiały zupełnie inaczej.
  Płacz Nataniela ustał. Nie wiedzieli, czy należy to przyjąć
za dobry, czy zły znak.
  Umilkły także zaklęcia, ustały wściekłe błyskawice. Na
górze zapadła niczym nie zmącona cisza.
  Spojrzeli po sobie. Czy już im wolno?
  Drzwi do pokoju chłopca ostrożnie się otworzyły.
  - Mamo! - rozległ się przestraszony głosik.
  Popędzili na górę.
  W drzwiach, z ręką jeszcze na klamce, stał Nataniel. Po
wilkach nie zostało ani śladu, tak samo zresztą jak po tym
czy po tych, którzy byli w pokoju chłopca.
  Christa porwała malca w ramiona.
  - Natanielu, co tu się wydarzyło? - wykrzyknął Vetle.
  - Czy to był Imre? - dopytywał się Andre.
  Nataniel popatrzył na nich zdezorientowany.
  - Dlaczego byłem w swoim pokoju? - spytał po
dziecięcemu zdumiony. - Przecież bawiłem się nową
ciężarówką w salonie. I nagle jestem na górze!
  Na jego buzi widniały ślady łez, najwyraźniej jednak
niczego nie pamiętał.
  Oczywiście weszli do sypialni chłopca i Rikard z profes-
jonalizmem policjanta starannie ją przeszukał. Nigdzie
jednak nie było widać najdrobniejszego śladu po jakichś
obcych istotach, pokój wyglądał dokładnie tak samo jak
zwykle. Ten sam zabawny wzorek na tapecie, porozrzucane
po podłodze zabawki, na łóżku kołdra w drobną kratkę.
  Nigdy nie otrzymali wyjaśnienia, co się właściwie
wydarzyło, bo Nataniel niczego nie pamiętał, a oni też nie
chcieli dręczyć dziecka pytaniami. Lepiej dla chłopca, by
zapomniał o tej wizycie.
  Wszyscy jednak mieli pewność, że do Nataniela przyby-
ły czarne anioły. Pochodził wszak z ich rodu, a poza tym
wyznaczono go do niezwykłego zadania: podjęcia walki
przeciw Tengelowi Złemu.
  Ale na to jeszcze za wcześnie! Nataniel był przecież tylko
małym dzieckiem!
  W ciągu dni, które potem nastąpiły, Rikard wiele nad
tym rozmyślał. Kiedy siedział w swoim pokoju, wydarzenia
owego wieczoru stale wracały mu w pamięci.
  Wkrótce jednak jego myśli miało zaprzątnąć co innego.


  Numer 4, 5, 6 i 7: Willy, Herben, Gun i Wenche

  Miało to miejsce kilka godzin wcześniej tego samego
wieczora, kiedy Vinnie i Agnes wybrały sig na spacer
z psami.
  Pustą drugą na obrzeżach Halden wędrował mężczyzna.
Nazywał się Willy Matteus, mial trzydzieści siedem lat.
Jego niebieskie oczy ostro kontrastawały z osmaganą
wiatrem, opaloną twarzą. Nosił ubranie w dobrym gatun-
ku, choć nieco już zniszczone i bardzo wymięte, i zdecydo-
wanie zbyt cienkie jak na obecne surowe chłody. Było
jednak coś w jego postawie i zachowaniu, co ratowało go
od przypisania do rzeszy uchylających się od uczciwej pracy
włóczęgów.
  Ciszę na opustoszałej drodze zakłóciło nagle hałaśliwe
towarzystwo, opuszczające jedną z willi. Podochoceni
goście żegnali się z gospodarzami. Mężczyzna, wyraźnie
dotknięty oznakami nieuchronnej otyłości, gwałtownie
potrząsał dłonią gospodarza.
  - Dzięki za przewspaniały obiad! Było naprawdę
wprost bajecznie przyjemnie!
  - O, to żadna sztuka w twoim towarzystwie, Herbercie
- głośno zaśmiał się gospodarz. - Czy to nie fantastycznie
mieć takiego wesołego człowieka za męża? - zwrócił się do
żony Herberta. - Co za dowcip! Wprost tryska humorem.
Założę się, że żaden dzień nie upływa ci z nim nudno.
  Żona Herberta w odpowiedzi tylko blado się uśmiećh-
nęła.
  Ależ on ma nudną żonę, pomyślał gospodarz. Nie
potrafi się nawet śmiać z tych jego szalonych dowcipów.
  Herbert z przesadną galanterią ucałował dłoń rozchicho-
tanej gospodyni.
  - Żegnam, łaskawa pani! Obiad był wyśmienity! A wi-
no! Oh, la, la!
  Zamaszystym gestem podkreślił swoje słowa. Jego żona
sprawiała wrażenie zaniepokojonej.
  - Herbercie, czy naprawdę uważasz, że możesz prowa-
dzić po tylu kieliszkach? Czy nie będzie lepiej, jeżeli...
  - Głupstwa! - zarżał Herbert. - Nigdy nie byłem w tak
świetnej formie.
  Dziewięcioletnia dziewczynka, która do tej pory nie
odezwała się ani słowem, przerwała mu zniecierpliwiona:
  - Tatusiu, kiedy wreszcie pojedziemy? Musimy zdążyć
na bajkę dla dzieci w radiu!
  - Nic się nie bój, moja kochana - odparł Hetbert.
- Tatuś chce się tylko pożegnać.
  - Przecież już długo się żegnasz - powiedziała dziew-
czynka z przyganą.
  Wszyscy odwróciIi głowy w stronę drogi, kiedy nad-
szedł nią Willy Matteus.
  - Przepraszam - powiedział. - Czy mogą mi państwo
powiedzieć, jak dojść do dworca?
  Herbert natychmiast wykorzystał okazję, jaką było
pojawienie się nowego widza.
  - Do dworca? Do tego wielkiego, paskudnego domisz-
cza, koło którego pędzą wszystkie "tut-tut"? Oczywiście...
  W długich wywodach przeplatanych niemądrymi dow-
cipami objaśnił drogę. Gospodarze zataczali się ze śmiechu,
ale na twarzy żony Herberta malował się wyraz udręki.
  - Dziękuję - powiedział uprzejmie Matteus. - Nie
wiedzą państwo przypadkiem, kiedy odjeżdża najbliższy
pociąg do Sarpsborg?
  - Właśnie odjechał - stwierdziła gospodyni. - A następ-
ny będzie dopiero za cztery godziny.
  - To się dopiero nazywa, że coś komuś przeleciało koło
nosa - zarechotał Herbert.
  Willy Matteus przygryzł wargę.
  - Szkoda, bo bardzo mi się spieszy. No cóż...
  Herbert, po tylu kieliszkach życzliwie nastawiony do
całego świata, wyciągnął rękę.
  - Może się pan zabrać z nami. Jedziemy w tę samą
stronę.
  Matteus, nieco zaskoczony propozycją, podziękował
i po kolejnej długiej porcji pożegnań samochód ruszył
wreszcie drogą na północ.
  Herbert, w doskonałym nastroju, wyśpiewywał i opo-
wiadał wątpliwej jakości dowcipy, zaśmiewając się przy
tym do łez. Jego żona Gun i obcy pasażer siedzieli
w milczeniu, uśmiechając się wymuszenie tylko w chwilach,
gdy wydawało im się to konieczne.
  - Siedź spokojnie tam z tyłu, Wenche - Herbert zwrócił
uwagę córce. - Jak będziesz tak kopała w siedzenie, nic nie
dostaniemy za samochód.
  - Macie państwo zamiar go sprzedać? - spytał grzecznie
Willy Matteus.
  - Nie, na razie jeszcze nie, ale prędzej czy później
przyjdzie wymienić go na nowszy typ.
  Matteus zastanowił się przez chwilę nad takim rozumo-
waniem. To znaczy, że człowiek nigdy nie jest prawdziwym
właścicielem swojego samochodu. Jeśli w pamięci stale
należy mieć jego wartość sprzedażną, to faktycznie jeździ
się przez krótką chwilę za darmo samochodem przyszłego
właściciela.
  Wyjrzał przez okno i zapatrzył się na Norwegię, o której
marzył przez tak wiele lat. Zbliżali się do Sarpsborg, ale nie
było to już to samo miasto, którego obraz nosił w pamięci.
Jak daleko mógł sięgnąć wzrokiem, okolica pełna była
brzydkich, czworokątnych piętrowych domów w funk-
cjonalnym stylu, z małymi stereotypowymi ogródkami.
  Jako dziecko biegał tu po polach i bawił się w zagajniku,
teraz gruntownie wyciętym. Stały tu też rozpadające się
szopy i zaniedbane gospodarstwo. Przypomniał sobie, jak
myślał, że należałoby to uzdrowić. Ale z takim rezul-
tatem...?
  - A tak w ogóle - zagadnął Herbert - to zapo-
mnieliśmy się sobie przedstawić. Jestem Herbert Som-
mer.
  Po tych słowach nastąpiła sztuczna pauza i Willy
zorientował się, że powinien rozpoznać to nazwisko. Nic
mu ono jednak nie mówiło.
  Herbert podjął:
  - Słyszał pan chyba o mnie?
  - Nie, niestety, ale przez wiele lat przebywałem za
granicą.
  - Ach, tak, to wiele wyjaśnia - zaśmiał się zadowolony
i uspokojony Herbert. - Bo tak w ogóle to jestem dość
sławny. Konferansjer, wodzirej i powszechny rozśmie-
szacz. W radiu, no i wie pan...
  Nie uznał za konieczne wyjaśniać, że jęgo występ
w radiu składał się z paru krótkich fragmentów lokalnej
rewii. W swym samouwielbieniu zabrakło mu też czasu, by
zainteresować się, kim jest ich dodatkowy pasażer.
  Ale działanie wina z wolna zaczęło ustępować i Herbert
nie czuł się już tak doskonale. Ach, jak dobrze Gun znała
wszystkie humory męża. W końcu jego monolog ucichł,
w samochodzie słychać było jedynie piskliwy falset dziewię-
cioletniej córeczki, która nuciła przywodzącą na myśl męki
piekielne pieśń, zasłyszaną nie wiadomo gdzie i kiedy od
jakiejś sekty. Uparcie, wczuwając się w słowa, powtarzała
ostatnią linijkę:
  - Płacz i śmierć kroczyć będą jego śladem.
  Ojciec, nie mogąc już dłużej znieść zawodzenia córki,
krzyknął na małą:
  - Czy możesz wreszcie skończyć te żałobne pienia,
Wenche? Dlaczego nigdy nie zanucisz żadnej z moich
piosenek? Takiej, która mogłaby nas ucieszyć? "Płacz
i śmierć kroczyć będą jego śladem". Mój ty świecie!
  Willy Matteus uśmiechnął się do siedzącej obok dziew-
czynki i wręczył jej tabliczkę czekolady. Wenchte po-
dziękowała i z zainteresowaniem oglądala opakowanie.
  - O, jakie dziwne słowa!
  - To z Holandii - uśmiechnął się. - Właśnie stamtąd
przyjechałem.
  Dziewczynka poczęstowała smakołykiem matkę, nato-
miast Herbertowi ciarki przeszły po plecach na samą
myśl o czekoladzie. Był zły, policzki mu obwisły i wy-
glądało na to, że bardzo mu potrzeba świeżego powiet-
rza.
  W pewnym momencie droga ostro skręcała. Samochód,
jadący ze zbyt dużą prędkością, wpadł w poślizg na
oblodzonej nawierzchni i Herbert brzydko zaklął. Z prze-
ciwka nadjeżdżało inne auto, Gun Sommer zaniosła się
przenikliwym krzykiem, gdy już-już wydawalo się, że nie
unikną kolizji. Jednak kierowca jadący z przeciwka w ostat-
niej chwili wykonał błyskawiczny manewr i wylądował
w rowie. Samochodem Herberta rzuciło w bok i zakręciło,
aż wreszcie zatrzymało go drzewo rosnące na skraju drogi.
  Po chwili, opanowawszy przerażenie, Gun powiedziała
drżącym głosem:
  - Mówiłam, że nie powinieneś prowadzić, kiedy piłeś.
  - Nie pouczaj mnie, jak mam jeździć - warknął Her-
bert. - Co mogę poradzić na śliskie drogi? To wina władz!
Poza tym ten zakręt jest źle wyprofilowany, każdy to widzi.
  - Czy ktoś jest ranny? - spytała pani Sommer.
  Dziewczynka uderzyla w płacz, ale tylko ze strachu,
a ponieważ nikomu nic się nie stało, Herbert zaczął
popędzać:
  - Musimy jak najsżybciej stąd odjechać, zanim policja
wetknie nos w tę sprawę. Nie żebym się bał, nawet dziecko
przyzna, że zakręt jest źle wyprofilowany, ale...
  - A co się stało z tym drugim samochodem? - spytała
Gun.
  - To nas nie dotyczy - parsknął Herbert i wysiadł, by
wepchnąć samochód z powrotem na drogę. - Jak ktoś nie
potrafi zapanować nad wozem, sam musi ponieść konsek-
wencje. Niech pan pcha z drugiej strony, kolego!
  Ale Willy Matteus wysiadł już z samochodu, żeby
sprawdzić, co się stało z pasażerami drugiego pojazdu.
Szczęśliwie nikt nie doznał poważnych obrażeń, choć, rzecz
jasna, wstrząśnięci byli wypadkiem, a ich auto miało
uszkodzony przód. Willy zobaczył, że Herbert sam poradził
sobie z wepchnięciem samachodu na szosę i czym prędzej
odjechał. Bez skrupułów podał obcemu kierowey nazwisko
Herberta i sam także opuścił miejsce wypadku. Ponieważ
do miasta było już niedaleko, resztę drogi przebył piechotą.


  Numer 8 i 9: Ingrid i Kalle

  Stara ulica bardzo się zmieniła, ale dom Matteusów stał
nadal. Willy zadzwonił do drzwi na parterze i czekając
słyszał, jak z przejęcia bije mu serce.
  Nikt mu nie otworzył, a gdy uważniej popatrzył na
tabliczkę, zorientawał się, że widnieje na niej obce nazwis-
ko. Pad samym dachem otworzyło się okno i jakaś kobieta
wychyliła przez nie obfity biust.
  - Nikogo nie ma w domu.
  Willy zrobił krok w tył i krzyknął:
  - Czy Matteusowie już tu nie mieszkają?
  - Matteusowie? Nie, już od wielu lat. Pani wyprowadzi-
ła się po śmierci męża.
  Willy doznał wstrząsu.
  - Matteus nie żyje? Nie wiedziałem. Dokąd... dokąd
ona się przeniosła?
  Kobieta wzruszyła ramionami.
  - Niech pan spyta u Karlsenów abok, oni lepiej się
znali.
  Podziękował i przeszedł do sąsiedniego domu. Kiedy
zadzwonił do drzwi, otworzyła mu młoda kobieta.
  Owszem, gdzieś mieli zapisany adres pani Matteusowej.
Panna poprosiła Willyego do środka.
  Kiedy szukała adresu, Wally starał się otrząsnąć z szoku,
w jaki wprawiła go wiadomość o śmierci ojca. Miał
niezachwianą pewność, że rodzina nadal mieszka w tym
samym miejscu, i nigdy nie pszyszło mu da głowy, że coś
podobnego może się wydarzyć. Przez wszystkie długie lata,
kiedy przebywał poza krajem, ani razu nie napisał do domu.
Wyjechał pomimo sprzeciwów rodziców, opuścił ich
w gniewie, młody i uparty. Mijający czas zatarł gorycz,
zapragnął wrócić i pojednać się z rodziną. Ale ojciec już
odszedł...
  Panna wróciła z notatnikiem w dłoni. Wyczytała w nim,
że pani Matteus przeniosła sig do córki w Trondheim,
podała dokładny adres.
  Trondheim? Willy prędko zaczął rachować w pamięci.
Czy starczy mu pieniędzy? Odruchowo siggnął do kieszeni
po portfel i zdrętwiał.
  - Mój portfel! Moje dokumenty... - Opuścił ramiona.
- Przypominam sobie - powiedział zdruzgotany. - Położy-
łem je na skrzyni na statku, kiedy chciałem otrzepać
marynarkę.
  - Nieprzyjemma historia - współczuła mu dziewczyna.
- Może uda się panu wrócić na statek?
  Willy wpatrywał się przed sieble pustym wzrokiem.
  - To nie takie proste, panienko. Widzi pani, ja...
Zresztą wszystko jedno. Statek przybył dzisiaj do Halden,
właśnie stamtąd przyjechałem.
  - A więc po prostu musi pan tam wrócić - stwierdziła
dziewczyna z zapałem. - Jeśli pan sobie tego życzy,
porożmawiam z Kallem, może pana podwiezie. To znajo-
my szofer ciężarówki. Jego samochód stoi koło kawiarni,
trochę dalej na tej samej stronie ulicy.
  Willy zawahał się.
  - To bardzo miłe z pani strony. Prawdę powie-
dziawszy, jestem ogromnie zmęczony. Niedawno cho-
rowałem, przeszedłem paskudną grypę, na tym statku
hulał wicher, a i ta dzisiejsza wyprawa najwidoczniej
mi nie posłużyła. Nadal czuję się nieco zamroczony,
gdyby więc pani zechciała mi pomóc, byłbym ogromnie
wdzięczny.
  - Oczywiście - zapewniła go dziewczyna. - Narzucę
tylko płaszcz.
  Znaleźli Kallego i Willy, czekając, aż szofer przygotuje
się do drogi, pożegnał się z miłą panną.
  - Okazała mi pani wielką życzliwość - powiedział.
- Pewnie więcej się już nie zobaczymy, ale chciałbym się
pani jakoś odwdzięczyć, kiedy odzyskam dokumenty i na
dobre wykuruję się z tej grypy. Może będę mógł do pani
zadzwonić?
  Dziewczyna zarumieniła się.
  - Taaak, chyba tak - odparła powoli. - Oto mój numer
telefonu, a adres już pan zna. I życzę powodzenia!
  Willy usiadł w szoferce obok postawnego kierowcy.
  - Zgubiłeś portfel? - spytał Kalle grubym, ochrypłym
głosem piwosza. - Ingrid mówiła, że jesteś marynarzem.
  - Nie, nie jestem. Po prostu przypłynąłem statkiem.
  - Jakim statkiem?
  - "Fanny", taki mał frachtowiec. Z Roetterdamu.
  - Miejmy nadzieję, że nikt nie zabrał pieniędzy.
  - Myślę, że nie. Są dobrze schowane. Ale dość kłopot-
liwe będzie...
  - Co takiego?
  Willy zaśmiał się niepewnie.
  - Jak by ci to powiedzieć... Widzisz, byłem pasażerem
na gapę.
  - Do kroćset! Niełatwo będzie ci wyjaśnić, czego
szukasz na pokładzie. Jak właściwie do tego doszło?
  - Przyjechałem ze Wschodu przez Afrykę i znalazlem
się w Holandii. Tam zorientowałem się, że w kiesie widać
już dno, ale znalazłem "Fanny", która miała płynąć do
Norwegii. Uznałem, że takiej szansy nie wolno przegapić.
Miałem szczęście i udało mi się dostać na pokład, ale
w miejscu, które sobie wybrałem, bylo strasznie zimno
i porządnie się przeziębiłem. Przez chwilę wydawało mi się
nawet, że śmierć zagląda mi w oczy, ale jakoś mi przeszło.
Co prawda teraz znów czuję się znacznie gorzej, całe ciało
mnie boli.
  - Na pewno złapałeś grypę, chłopie, nie przywykłeś do
północnego klimatu. A czort najlepiej wie, jaki on potrafi
być paskudny. Katar i kaszel to najłagodniejsze dolegliwo-
ści, jakich można się nabawić o tej porze roku.
  - To prawda - przyznał Willy. - Pocę się jak mysz, kark
mi zesztywniał i w ustach mam taki dziwny smak. Dobrze
będzie wylądować wreszcie w hotelowym łóżku i porządnie
się wyspać. Bylebym tyłko odzyskał dokumenty...
  - Zdołałeś dotrzeć już tak daleko, to i z tym sobie
poradzisz. Jesteśmy przecież w Norwegii i nasze władze to
nie łobuzy.
  Jechali przez otwartą równinę, po której hulał wicher,
w płomiennym blasku zachodzącego słońca, czerwonego
i wyrazistego tak, jak to bywa tylko w styczniu. Śnieg,
który w Ostfold nigdy naprawdę nie obejmuje świata we
władanie, przysypał ziemię cienkim dywanem. Naga pozo-
stawała jedynie pokryta zdradliwą warstewką lodu wstęga
drogi ciągnąca się po horyzont.
  - Jak przedostałeś się na ląd?
  Willy drgnął, ocknął się z majaków wywołanych gorącz-
ką. Czuł strach przed atakiem choroby.
  - Miałem szczęście. Statek na chwilę przybił do brzegu
w Svinesund ze względu na trudności z lodem w cieśninie.
Wtedy wykorzystałem okazję i wyskoczyłem na ląd. Nikt
mnie nie zauważył i nie musiałem nawet specjalnie długo
iść, bo jakaś rodzina zaproponowała, że podwiezie mnie
samochodem do Sarpsborg. Akurat tam jechali. Mężczyzna
był z rodzaju zawodowych wesołków.
  - Tak, tak, znam ten typ.
  - Pewnie w pośpiechu opuszczając statek zapomniałem
o portfelu i dokumentach. Postąpiłem nierozsądnie, bar-
dzo, bardzo nierozsądnie!
  Kawałek łańcucha przeciwśnieżnego obluzował się
i uderzał w osłonę koła z monotonnym, metalicznym
dźwiękiem. Willy z wysiłkiem wsłuchiwał się w głos
Kallego. Od gorączki szumiało mu w uszach, miał wraże-
nie, że łańcuch stuka go w gławę. Oparł się wygodniej.


  Agnes dotarła do przystani, z któtej można było się
przeprawić na wyspę Sanoya. Dwie czy trzy łodzie rytmicz-
nie stukały o pomost, Kiedy wyszła zza ostatniego rogu,
lodowaty wicher pochwycił ją w objęcia.
  Tam był Doffen! już miała go zawołać, gdy zorien-
towała się, że nie jest sam. Bawił się z innym psem, pudlem,
co one...
  Ufff, psy to naprawdę zwierzęce zwierzęta! Policzki
i szyja Agnes pokryły się czerwonymi plamami. Jakaś
młoda kabieta pełmym rozpaczy głosem wołała na pudla:
"Blancheflor!", ale zwierzę nie miało zamiaru jej słuchać.
Oba psy zbyt były sabą zajęte.
  Minęli ich dwaj mlodzieńcy, kierujący się w stronę
mostu. Agnes natychmiast się odwróciła, udając, że nie zna
Doffena, że to wcalę nie jej pies.
  Chłopcy chichotali.
  - To dwa samce - śmiał się jeden w głos.
  Drugi odpowiedział mu wulgarnie, choć w zamiarze
miał być z pewmością niezwykle wyrafinowany dowcip,
i poszli dalej.
  Studencki humor, pomyśłała urażona Agnes, w dalszym
ciągu nie przyznając się, że jest panią Doffena. Druga
kobieta najpewniej także się zawstydziła, bo Agnes nie
słyszała już więcej nawoływania Blancheflora.
  Nie bardzo wiedziała, co począć, nie mogła pozostawić
Doffena na pastwę losu, ale nie miała zamiaru przyznawać
się do niego, dopóki zajmował się takimi... takimi...
niemoralnymi postępkami. Pragnąc pokazać, że przyszła tu
w całkiem innej sprawie, zdecydowanym krokiem ruszyła
ku przystani. Chciała jakoś przeczekać.
  Przy schodkach prowadzących do łodzi pochylony nad
barierką stał jakiś mężczyzna. Pijany, oczywiście, pomyślała
Agnes i zadrżała. Statała się pospiesznie go wyminąć, ale
wtedy nagle ją zawałał.
  - Halo! Proszę chwilę zaczekać!
  Agnes podreptała dalej. Była przyzwoitą kobietą i nigdy
nie odpowiadała na podobne zaczepki.
  - Proszę zaczekać! Potrzebuję pomocy! Nie jestem
pijany, tylko chory. Bardzo proszę, niech mi pani pomoże!
  Zawahała się. Wreszcie odwróciła się powoli.
  Mężczyzna osunął się na schodki i siedział, kuląc się
przed lodowatym wichrem. W źółtym oświetleniu nabrzeża
Agnes spostrzegła, że jest cienko ubrany i bezradny. Jej
dobre serce zwyciężyło.
  - Co mogę dla pana zrobić? Sprowadzić lekarza?
  Pokręcił głową.
  - Tym sam się zajmę, później. Najpierw muszę dostać
się na statek, zabrać stamtąd coś, zanim odpłynie. Czy
mogłaby mi pani pomóc, kiedy będę wsiadał do łodzi? Nie
zdołam jej jednocześnie utrzymać, a w dodatku tak strasznie
wieje.
  - Ależ mój drogi - zaptotestowała Agnes wzburzona.
- Nie może pan nigdzie wyruszać w takim stanie!
  - Niech mi pani tylko pomoże wsiąść do łodzi. Pożyczę
ją na chwilę, nie jest umocoarana na stałe, zresztą mnie nie
zajmie to dużo czasu. Proszę mi podać rękę!
  Zatrzymała się przy nich młoda kobieta. Patrzyła, jak
Agnes pamaga mężczyźnie zejść po schodkach i przy-
trzymuje łódź.
  - Proszę poczekać moment, pomogę - zaproponowała
nieśmiało. Wyglądała bardzo zwyczajnie, a tę jej po-
spolitość potęgowała jeszcze wrażenie, iż dziewczyna prze-
prasza, że żyje. Szybko jednak znalazła się na dole i przy-
trzymała łódź. Była mocniejsza od Agnes.
  Mężczyzna niezgrabnie zsuwał się w dół, w pewnej
chwili poślizgnął się i omal nie upadł na Agnes. Jego twarz
na moment znalazła się bardzo blisko i kobieta poczuła
rozpalony gorączką oddech. Druga jednak zaraz wyciąg-
nęła rękę i podtrzymała chorego. Odzyskał równawagę
i bezpiecznie usiadł w łodzi.
  - Dziękuję za pamoc - powiedział, odpychając łódkę
od pomostu.
  Patrzyły, jak roztapia się w mroku. Kawałki kry uderza-
ły o burtę z chrzęstem, wiosło skrzypiało w dulce. Od
dużego statku przy nabrzeżu biło światło, wicher wył
wśród składów i magazynów. Agnes nagle uświadomiła
sobie, że zmarzła.
  Druga kobieta oświadczyła, że musi już iść, usprawied-
liwiając się koniecznością zajęcia się psem, którego zo-
stawiła przywiązanego do latarni. A Agnes okazała się zbyt
tchórzliwa, by przyznać, że terier, którego kobieta nazwała
bezdomnym psiskiem i który przyczynił jej kłopotów,
należy do niej. W każdym tazie prawie do niej. Agnes
milczała, zdradziła Doffena i wstydziła się, że się go
wstydzi.
  Patrzyła, jak kobieta odchodzi w żółtych promieniach
światła i znika wśród baraków magazynowych.
  Dopiero wtedy odważyła się cicho zawołać Doffena.
Mały biały cień przydreptał nie wiadomo skąd i stanął przy
niej, jak gdyby nic się nie stało. Szybko wzięła nieposłusz-
nego psiaka na smycz i bez sława ruszyła ku miastu.

  Pastor Prunck rozmawiał w domu pzzez telefon. Jego
gładka twarz błyszczała od potu.
  - Tak, ale przecież obiecuję, że w ciągu dwóch tygodni
położę wszystko co do grosza na pańskim biurku, dyrek-
torze Holt. Nie stanowi to dla mnie nagmniejszego prob-
lemu, potrzebna mi tyllko króciutka prolongata...
  Głos dyrektora banku brzmiał surowo.
  - Zbyt wiele było już tych prolongat, Prunck. Bank nie
może dłużej czekać. Musimy mieć pieniądze najdalej jutro,
inaczej podejmiemy rutynowe działania, zwykłe w takich
przypadkach.
  Odłożył słuchawkę.
  Pastor stał, postękułąc. Myślał z wysiłkiem.
  Po pięciu minutach podjął decyzję. Wyjął listę i rozpo-
czął dzwonienie.
  - Dzień dobry, mówi pastor Prunck. Pan w swej łasce
pozwolił mi dostąpić kolejnego objawienia. Już dziś w nocy
musimy zebrać się w miejscu naszego schronienia, by tam
oczekiwać Dnia Sądu. Pierwsze straszliwe znaki ukażą się
już dzisiaj i nasza gromadka wybrańców musi się przed nimi
uchronić, to my wszak mamy zbudować na ziemi nowe
Królestwo Dziesięciu Tysiącleci.
  Uznał, że wyrażenie "Tysiącletnie Królestwo" brzmi
wspaniale, postanowił je więc wykorzystać, nie kradnąc
przy tym wprost nazwy od innej sekty. Dlaczego więc nie
pomnożyć przez dziesięć? W ten sposób brzmi to jeszcze
bardziej imponująco.
  - Dlatego zbierzemy wszystkie rzeczy, które wcześniej
przygotowaliśmy, i zajmiemy świątynię. W tajemnicy, rzecz
jasna, nikt z niewiernych nie dostąpi zbawienia.
  W ostatnie, ciche godziny wieczoru przerażeni, ale
i podmieceni członkowie sekty przemykali się do groty,
dźwigając tobołki z pościelą i rzeczami osobistymi, bez
których nie mogli sig obyć.
  Pastor Prunck stał w bramie i liczył swe owieczki, witał
wybrańców sławami otuchy i poklepywaniem po ramieniu,
mrucząc od czasu do czasu dobrotliwe słowa błogasławień-
stwa. Kalkulował, ile zdoła zarobić na tym czy owym.
  - O, nie, droga Karen Margrethe, psy nie pójdą do
nieba.
  Kamma natychcniast się zatrzymała.
  - Nie mogę skazać Blancheflora na straszliwą śmierć
w samotności. Wobec tego Lavinia pozostanie na zewnątrz
z naszym pieszczoszkiem.
  Prunckowi przed oczami stanęła fortuna Vinnie, od-
latująca jak na skrzydłach ptasich.
  - A więc dobrze, weź zwierzę - łaskawie zezwolił
z wyraźnym niesmakiem. - Nie pozwól tylko, by zakłóciło
duchowy spokój w naszej świątyni.
  - Na pewno będzie cicho. Nawet go pan nie zauważy.
A zresztą nie idziemy chyba jeszcze do nieba? Czyż właśnie
nie dlatego, by uniknąć śmierci, szukamy schronienia
w świętej grocie?
  - Oczywiście, oczywiście - nerwowo zaśmiał się
Prunck. Odwróclł się od natarczywej damy i zadał pytanie
następnej rodzinie: - A gdzie macie Karla Johana?
  - Niedługo przyjdzie - odparł ojciec rodziny. - Musiał
wyjść, ale już powinien wcócić. Zostawiliśmy mu wiado-
mość.
  Pastor okazał niezadowolenie.
  - Za kwadrans zamykamy bramy.
  Z ciemności wyłoniła się kolejna zdyszana kobieta,
obładowana pakunkami. Prunck już miał na końcu języka
komentarz, że przecież na drugą scronę i tak nic ze sobą nie
zabiarą, ale milczał, nauczony natrętnymi pytaniami Kam-
my. Nie może pzzecież straszyć ich, że już niedługo wylecą
w powietrze. Bo przecież nie było to wcale prawdą.
  Prunck niespokojnie rozejrzał się dokoła.
  - A gdzie kochana Bjorg?
  Matka dziewczyny odpowiedziała:
  - Bjorg przyjdzie, niech pan się nie obawia. Miał tylko
zamknąć szopę na łodzie, żeby nikt jej nie plądrował, kiedy
my będziemy tu w środku.
  Odetchnął z ulgą, ale pouczył surowo:
  - Ach, moja droga, zapominasz, dlaczego tu jesteśmy!
Nikt z tamtych ludzi nie przeżyje, gdy spadnie na nich
karząca ręka Pana.
  Do środka spieszyła starsza kobieta, usta pastora na-
tychmiast rozciągnęły się w najbardziej uwodzicielskim
uśmiechu, który zgasł, gdy tylko niewiasta weszła do
pieczary.
  Wreszcie pojawiła się Bjorg. Prunck na jej widok
poczuł, jak życiodajne soki znów zaczynają krążyć w jego
ciele. Dłoń odruchowo sięgnęła, by pogładzić miękkie
włosy dziewczyny. Zaraz potem przybył także młody
łapserdak Karl Johan.
  Zardzewiałe żelazne drzwi zamknięto i starannie zabary-
kadowano. Teraz zagłada świata może nastąpić, kiedy tylko
zechce.


  I tak zakończył się ów zły dzień.
  Zwyczajny, niewinny z pozoru dzień, po którym nastała
pora śmiertelnej grozy. Poranek, kiedy tchnienie Śmierci
owionęło miasto. Gdy w ochrypłym, przeraźliwym wyciu
fabrycznych syren kryła się złowróżbna zapowiedź.
  Dla wielu ladzi dzień ten oznaczał początek kosz-
maru. Dla dwóch większych grup i dla dziewięciorga
ludzi w szćzególności: Dla Karen Margrethe Dahlen
i bratanicy jej męża Vinnie Dahlen. nla Willy'ego Mat-
teusa, dla Herberta, Gun i Wenche Sammerów. Dla
Ingrid Karlsen i szofera Kallego. I dla drobnej, niepora-
dnej Agnes.
  A dla jednego z owych dziewięciorga linia życia dobieg-
ła kresu.





        ROZDZIAŁ III


  Doktor Clemens Post wyłączył radio, które nadawało
właśnie poranne nabożeństwa. Czy przypadkiem nie dzwo-
nił telefon? Tak, rozległ się kolejny niecierpliwy sygnał.
Z niechęcią podniósł słuchawkę, nie lubił takich wczesnych
wezwań przed przystąpieniem do zwykłych obowiązków.
Zawsze wtedy pacjenci czekali zbyt długo, zbierało się ich
coraz więcej i musiał pracować aż do późnego popołudnia.
Na stare lata doktor coraz częśćiej narzekał.
  Tym razem telefonował kapitan portu.
  - Dziś w nocy jakaś łódka wypłynęła na fiord, buja się
teraz wśród lodów między wyspami Sauoya i Brattoya.
Z tego, co możemy dojrzeć przez lornetkę, maże to być
robota dla ciebie...
  Niecałe pół godziny później doktor Post, Rikard Brink
i jeden z asystentów kapitana płynęli motorówką, torując
sobie drogę między kawałkarni kry. Pacjenci Posta zostali
poinformowani o tym, że muszą zaczekać lub przyjść kiedy
indziej. Jednakże skoro już ktoś przed wizytą u doktora
wykąpał się i założył nowy "zestaw do lekarza", łososiową
bieliznę i błyszczący różowy gorset, niechętnie poddawał
się takiej procedurze powtórnie. Wolał raczej poczekać,
choćby trwać to miało nawet do samego wieczora. Doktor
Post dobrze o tym wiedział, znał swoich pacjentów.
Westchnął zrezygnowany.
  Siedzenie w otwartej łodzi przg pięciu stopniach mrozu,
kiedy drobniutkie bryrłki lodu kłują w twatz tysiącami igieł,
nie należy do przyjemności. Rikard skulił się, plecami
odwracając do wiatru, i mocniej naciągnął na głowę kaptur
anoraka. Człowiek z kapitanatu portu, spokojny i trzeźwo
myślący starszy mężczyzna o twarzy jak wyrzeźbionej
z drzewa, siedział na dziobie i wykrzywiał usta pod
naporem wiatru. Siekący śnieg wdzierał się mu za kołnierz
i smagał odsłonięte nadgarstki, ale to najwidoczniej nie
wyprowadzało go z równowagi. Stanowczymi ruchami
sterował motorówką, która mężnie przedzierała się przez
lód, odrzucając kawałki kry na obie strony. Od dziobu
dabiegał nieustannie trzask i huk. Twarz sternika zaczęła
przybierać czerwonosiny odcień, u nosa wisiała mu kapka.
  - Czy to zimno nigdy nie ustąpi? - zaurołał Rikard.
  Tamten pochylił się i przekrzywił głowę.
  - Co takiego?
  Rikard, zmuszony do powtórzenia zbędnego frazesu,
poczuł się jak idiota.
  Tym razem przedstawiciel kapitanatu zrozumiał go
i wyprostował się, uśmiechając się pobłażliwie.
  Za ich plecami Halden zmniejszyło się do rozmiarów
miasta lalek. Górował nad nim znajomy profil twierdzy
Fredriksten, zwieńczony białą drewnianą wieżą. Na tle
historycznych murów sprawiała wrażenie, jakby wybudo-
wano ją w niewłaściwym miejscu.
  Asystent odłożył ster i podniósł się z miejsca. Zmniejszył
gaz, trzaski i dudnienie stały się teraz wolniejsze. Rikard
Brink z Ludzi Lodu odwrócił się i przechylił przez reling.
Między dwoma ogromnymi kawałkami kry dryfowała
czarna płaskodenna łódź wiosłowa. Skręcili nieco i dziób
motorówki odepchnął kawały lodu od siebie.
  - Najwyraźniej mieliście rację - odezwał się zgnębiony
doktor.
  W łodzi znajdował się mężczyzna. Leżał na brzuchu,
jakby przerzucony przez ławeczkę, w zaciśniętej dłoni nadal
trzymał wiosło. Pokrywała go warstewka śniegu.
  - Biedaczysko! Kto to może być? No cóż, weźmiemy
łódź na hol.
  Bez słowa, nie wchodząc do łodzi, umocowali linę do jej
dziobu. W tej chwili nie mieli sobie nic do powiedzenia.
  Powrotna podróż przebiegała w milczeniu. Żaden z nich
się nie odwrócił, wszyscy jednak mieli świadomość, że parę
metrów za nimi płynie łódź, wioząca martwego mężczyznę.



  Olava wbiła bezmyślne spojrzenie w swą siostrę Agnes.
Olava królowała przy śniadaniu i wprost nieprzyzwoicie się
opychała. Tłuste ramiona pożądliwie sięgały po parówki
i jajka sadzone, podbródki drżały w podnieceniu.
  - To nieodpowiedzialne z twojej strony wracać do
domu tak późno jak wczoraj, Agnes. Wiesz dobrze, że nie
mogę zasnąć, dopóki drzwi wejściowe nie są porządnie
zamknięte na klucz i na sztabę.
  - O, nie masz pojęcia, jaka przygoda mi się przytrafiła
- powiedziała Agnes. Policzki miała zaczerwienione po
porannym myciu. - Najpierw Doffen zerwał się ze smyczy,
a kiedy za nim biegłam wśród kramów z rybami, poślizg-
nęłam się i upadłam. To było straszne, wszyscy ludzie się
gapili, ale pomógł mi niezwykle przystojny policjant, na
pewno jest tu nowy i bardzo dobrze wychowany. Okropnie
się uderzyłam w kość ogonową, a potem biegłam i...
  - Przestań! - osadziła ją Olava. - Twoje eskapady
z prostymi policjantami ani trochę mnie nie interesują.
Podaj mi cukier!
  Agnes podjęła już z mniejszym entuzjazmem:
  - Strasznie trudno mi było złapać Doffena. Zachował
się naprawdę brzydko, nie chcę nawet o tym mówić, ale
w końcu sam do mnie wrócił. Dlatego przyszłam tak późno.
  - Dlatego, że Doffen sam wrócił? - lodowatym tonem
skomentowała jej wypowiedź Olava. - Wiesz, Agnes,
naprawdę musisz się nauczyć właściwie wyrażać. Ale teraz
nie mamy czasu na rozmowy o głupstwach. Ci Brandtowie,
którzy mieli ochotę kupić zagrodę ojca na Hvaler, przyjadą
w tym tygodniu, żeby ją obejrzeć. Nie ma czasu do
stracenia, dom stał pusty od lata, na pewno okropny tam
bałagan. Zawiozę cię ze Sponvika łodzią ojca, posprzątasz
tam. A ja zadzwonię do Brandtów i powiem, że mogą
przyjechać na inspekcję i sprawdzać do woli.
  - Teraz? - spytała oszołomiona Agnes. - Przecież jest
tak zimno...
  - Dom szybko się ogrzeje. Daję ci na to dwa dni, potem
przyjadę z Brandtami i zabiorę cię stamtąd. Nie, nie
protestuj, wiatr z godziny na godzinę cichnie, obiecywali,
że do popołudnia będzie spokojnie. Przygotuj się, pojedzie-
my od razu. Autobus do Sponvika rusza za godzinę.
  Olava zawsze musiała postawić na swoim. Z nich dwóch
była silniejsza, a o jej sile decydowała bezwzględność.
Stanowiła przeciwieństwo Agnes, która nieustannie trosz-
czyła się o innych. Teraz z lękiem myślała o nocach, które
przyjdzie jej spędzić w samotności na wyspie. Szczęśliwie
będzie miała przy sobie Doffena, zawsze to jakaś pociecha,
kiedy stary dom trzeszczy wśród przejmującego wycia
wichru.


  Motorówka kapitanatu przybiła do pomostu. Holowaną
łódkę przyciągnęli także do jego skraju.
  Doktor Post, masując sine z zimna palce, pochylił się nad
zmarłym.
  - Potrzebna obdukcja. Bez badań nie potrafię powie-
dzieć, co było przyczyną zgonu tego biedaka, choć zawsze
można zgadywać, że zamarzł na śmierć. Kto to w ogóle jest?
Nigdy wcześniej go nie widziałem.
  - Ja też nie - stwierdził Rikard Brink. - Taki opalony
w środku zimy! I ubranie ma cienkie.
  Doktor w roztargnieniu przypatrywał się znakowi na
skroni zmarłego. Nagle drgnął i pochylił się niżej. Wyjął
szpatułkę i odsunął nią pokryte szronem włosy z czoła
mężczyzny.
  - Co to takiego? - zadał sobie pytanie złowróżbnym
tonem. - Nie, nie zbliżajcie się! Podajcie mi gumowe
rękawiczki, są w torbie! Dziękuję!
  W napięciu sprawnymi palcami odsłaniał nadgarstki
zmarłego, podciągając zlodowaciałe rękawy.
  - Oooch! - jęknął Rikard.
  Lekarz, zacisnąwszy zęby, rozpiął koszulę zmarłego
i odsłonił jego pierś.
  - Proszę mi podać szkło powiększające! Nie, nie zbliżaj-
cie się ani do mnie, ani do łodzi! Połóżcie je tutaj.
  Rikard ze zmarszczonymi brwiami obserwował ściąg-
niętą twarz doktora. On i pracownik kapitanatu zgodnie
z poleceniem lekarza nie schodzili z pomostu.
  - Czy dotykaliście tego człowieka? - surowo zapytał
doktor, prostując się.
  - Nie, ja nie - odparł asystent.
  - Ja też nie - mruknął Rikard.
  - To dobrze, teraz bowiem czeka cię niezła robota,
Brink. A działać trzeba szybko!
  - O co chodzi?
  Lekarz przymknął oczy, jak gdyby czuł nadciągające
ogromne zmęczenie.
  - Oczywiście niezbędne są dokładniejsze badania labo-
ratoryjne, ale nie wolno nam czekać. Wszystko razem
- postać wysypki, fakt, że ten mężczyzna jest obcy
w mieście, opalenizna świadcząca o pobycie za granicą,
prawdopodobnie w ciepłych krajach, nagła śmierć pomimo
młodego wieku i niezłej formy fizycznej - wszystko
wskazuje na jedno.
  Rikard z trudem przełknął ślinę.
  - Na co? - szepnął.
  Doktor westchnął.
  - To czarna ospa.


  Rikard Brink starał się zrozumieć konsekwencje słów
doktora, ale jego umysł nie chciał go słuchać. Doktor Post
powtórzył:
  - A więc nie dotykaliście tego człowieka? Świetnie. Ale
pewnie inni mieli z nim kontakt. Muszą jak najprędzej
znaleźć się w szpitalu! Dam znać, by przygotowano jeden
oddział na ten cel. Zajmę się wszelkimi niezbędnymi w tym
momencie formalnościami, powiadomię władze lekarskie
i tak dalej. Porozmawiam także z szefem policji, teraz
bowiem zaczną się kłopoty. Z jednej strony musimy
ograniczyć rozprzestrzenianie się wiadomości, bo maso-
wa histeria to najgotsze, co może się nam przytrafić.
Z drugiej zaś strony musimy zidentyfikować tego czło-
wieka, prześledzić drogę, jaką przebył od chwili, gdy
postawił stopę na norweskiej ziemi - pewien jestem, że
nie było to dawno - musimy też znaleźć absolutnie
każdego, kto miał z nim jakikolwiek kontakt, z nim lub
z jego rzeczami, mało tego, każdą rzecz, której dotykał,
należy zdezynfekować. Wszystkich, z którymi miał kon-
takt, trzeba odizolować, bo z tego, co widzę po jego
pęcherzach, właśnie pękają i ciekną, to choroba jest
w najbardziej zakaźnym stadium. Każdy, kto dotykał
jego lub jego odzieży, wszystko, czego on sam dotknął,
może być źródłem zakażenia.
  - I ci ludzie mogą kolejno zarażać innych - pokiwał
głową Rikard. - Epidemia może przybrać niesłychane
rozmiary!
  - Owszem, ale Norwegia potrafi się bronić! Kraj można
przyrównać do mrowiska albo do ula, w którym zmobilizo-
wane zostają wszystkie siły do walki z intruzem, ośmielają-
cym się zniszczyć mur pracowicie zbudowanej ochrony.
Poruszone zostaną wszelkie możliwe instancje, i to jak
najszybciej. Dużą pociechą mogą okazać się także masowe
szczepienia. Czy ty zostałeś zaszczepiony? Niedawno?
  - Dwa lata temu.
  - To wystarczy.
  - A pan, doktorze?
  - Ostatnio szczepiłem się jakieś dziesięć-dwanaście lat
temu, ale powinienem dać sobie radę. Najlepiej będzie, jeśli
dalej ja będę zajmował się tą sprawą, skoro już zacząłem.
Nie można co prawda nikogo bezpośrednio zarazić, dopóki
nie wystąpi wysypka, ale jakieś cząsteczki z ciała zmarłego
mogą się umiejscowić na przykład pod paznokciami,
w ubraniu i tym samym przenosić na innych. Przez jakiś
czas więc nie wolno mi kontaktować się z rodziną, a moi
pacjenci muszą zmienić lekarza. Pokój z nimi, z przyjem-
nością odpocznę sobie od ich trosk. Wiem, że to mogło
zabrzmieć cynicznie, ale nawet lekarzowi zdarzają się
okresy przemęczenia.
  - Dobrze to rozumiemy.
  Z gorączkowego przemówienia doktora Rikatd pojął
także, że lekarz jest bardzo wzburzony. Nikt lepiej nie
zdawał sobie sprawy z powagi sytuacji.
  Doktor Post zwrócił się do przedstawiciela kapitanatu:
  - Łódź, rzecz jasna, trzeba zdezynfekować, to samo
dotyczy wszystkiego na przystani. Zajmiecie się tym,
prawda? Tylko proszę, nie wciągajcie w to zbędnych ludzi!
Czy pan był szczepiony?
  - Dawno - spokojnie odparł asystent.
  - Hm. To niedobrze. I tak lepiej, gdy w ogóle zostało
się zaszczepionym w dzieciństwie, ale wartość takiej ochro-
ny jest teraz bardzo wątpliwa. Proszę do tej mało przyjem-
nej pracy znaleźć kogoś młodszego. Tylko dyskretnie!
  Rozdzielili się. Każda minuta była cenna i należało jak
najszybciej prześledzić drogę obcego w Norwegii.


  Komendant policji wezwał Rikarda do swego biura, ale
starał się trzymać od niego w bezpiecznej odległości.
  - Rozmawiałem właśnie przez telefon z doktorem
Postem. Przeszukał ubranie zmarłego, ale nie znalazł
portfela ani żadnych dokumentów.
  - Zdumiewające!
  - Miejmy nadzieję, że nie został obrabowany, aż szkoda
mi złodzieja. To robota dla ciebie, Brink, jako jedyny
niedawno się szczepiłeś. Później przybędą posiłki z Oslo,
ale liczy się każda minuta.
  - Już rozpocząłem dochodzenie. Ale jak to właściwie
jest z tą szczepionką? Czy nie możemy czuć się bezpiecznie,
jeśli cały kraj został zaszczepiony?
  - Niezupełnie. Jasne jest, że w kraju takim jak nasz
epidemia ospy nie przybierze naprawdę poważnych roz-
miarów, ale zawsze znajdą się tacy, którzy nie zdołają
oprzeć się chorobie. Członkowie sekt religijnych, zabrania-
jących szczepień, matki, które bały się sprawić ból swoim
dzieciom lub po prostu tego zaniedbały. No i niemowlęta,
które jeszcze nie zostały zaszczepione. Zresztą szczepionka
nie daje ochrony na całe życie, u niektórych owszem, ale
z pewnością nie u wszystkich. Osoby starsze, osłabione
mogą poddać się chorobie. Ogólnie uważa się, że człowiek
jest całkiem bezpieczny przez trzy lata po szczepieniu,
chociaż każda szczepionka zawsze łagodzi przebieg choro-
by. Dlatego poprosiliśmy o przysłanie odpowiedniego
zapasu do Halden w celu przeprowadzenia masowych
szczepień. Każdy kto tego zechce, będzie mógł iść do
swojego lekarza i się zaszczepić, a wiele osób z pewnością
zdecyduje się na to natychmiast.
  - Sprawie trzeba więc nadać rozgłos? Czy nie lepiej
utrzymać ją w tajemnicy, aby nie wybuchła panika?
  Komendant skrzywił się.
  - Problem w tym, że nie znamy tożsamości zmarłego
i aby to ustalić, potrzebna nam pomoc społeczeństwa. Do
wiadomości publicznej podane to zostanie jednak dopiero
w popołudniowym dzienniku, jeśli więc do tej pory uda
nam się ustalić, kim był zmarły i z kim się stykał, być może
wcale nie będziemy musieli tego rozgłaszać. Ty prze-
prowadzisz dochodzenie, a ja stąd będę pociągał za od-
powiednie sznurki.
  - Zrobię wszystko, co w mojej mocy. Rozmawiałem już
z Pettersenem, właścicielem łódki. Nie zna nikogo o opisy-
wanym wyglądzie, podejrzewa, że ktoś po prostu pożyczył
łódź, ponieważ była nie zabezpieczona. Zabrałem kilka
wyretuszowanych fotografii zmarłego i przeszedłem się po
Sauoya. Nikt go nie rozpoznał. Pokażywałem też zdjęcia we
wszystkich statkach w porcie, bo ten człowiek mógł być
marynarzem, ale nikt go nie zna. Przy Brattoya cumują
jednak teraz trzy statki i za bardzo prawdopodobne
uważam, iż wybierał się na któryś z nich.
  - Tak, tak mi się wydaje - przyznał komendant. - Masz
tu jedyny ślad, który może cię na coś naprowadzić.
W kieszeni zmarłego doktor znalazł karteczkę. Zapisałem
dokładnie, co na niej było. Proszę, choć, prawdę mówiąc, to
bardzo niewiele.
  Wyrwał kartkę z notatnika i podał ją Rikardowi.
  - Numer telefonu? - zdziwił się Rikard. - W każdym
razie nie w Halden. Ciekawe, czy to nie w Sarpsborg.
I inicjały I. K. Sprawdzę to. Jeszcze tylko jedno pytanie: czy
to już całkiem pewne, że ten człowiek miał ospę?
  - Badania nie są jeszcze zakończone, ale laboratorium
szpitalne stwierdziło, że wszystko na to wskazuje. Mają
dziewięćdziesiąt dziewięć procent pewności.
  - Mnie tyle wystarczy. Nie ma czasu do stracenia.


  Rikard przeszedł przez rynek i skierował się do centrali
telefonicznej. Poprosił urzędującą pannę o odszukanie
nazwiska abonenta zapisanego numeru i oczekując na
wynik, zadzwonił do kapitana portu, by dowiedzieć się,
jakie statki i dlaczego stoją przy Brattoya. Okazało się, że
dwa z nich to frachtowce, które tam właśnie są ładowane.
  Trzeci jako jedyny przybył z zagranicy. Nazywał się
"Fanny" i przypłynął bezpośrednio z Rotterdamu. Papiery
statku nie były całkiem w porządku, dlatego też nikomu
z załogi nie zezwolono dotychczas zejść na ląd.
  - I dalej proszę im na to nie pozwolić - szybko nakazał
Rikard. - I nie posyłać nikogo z pańskich ludzi, dopóki ja
sam stamtąd nie wrócę.
  Kapitan przyrzekł, że tego nie zrobi. Znał już sprawę
i rozumiał powagę sytuacji.
  Telefonistka podała Rikardowi kartkę z trzema nazwis-
kami z trzech różnych miast - Sarpsborg, Fredrikstad
i Moss.
  Jest! Rikard utkwił wzrok w nazwisku abonenta z Sarps-
borg. Karlsen, to może się zgadzać z inicjałami I. K.
  Zamówił rozmowę i dość szybko otrzymał połączenie,
ale na drugim końcu nikt nie odpowiedział.
  Wierzył, że na "Fanny", statku z Rotterdamu, będzie
miał więcej szczęścia. Postanowił wyruszyć tam natych-
miast.


  Olava ciężko dysząc wspinała się po niedużych schod-
kach prowadzących do domu. Odstawiła Agnes. Miesz-
kaniec jednej z wysp w archipelagu Hvaler obiecał dowieźć
ją i Doffena na miejsce.
  Olava nie chciała widzieć, jak zrozpaczona była Agnes,
kiedy wsiadała do wielkiej motorówki.
  Wspaniale być samej w domu! I nie myśleć o uciążliwych
spacerach z Doffenem. Olava postanowiła spokojnie wypić
zasłużoną filiżankę kawy, a potem zadzwonić do ludzi,
którzy chcieli kupić zagrodę na wyspie. Powic im, że za parę
dni mogą przyjechać, a ona wybierze się z nimi. Wiedziała,
że zastaną dom porządnie wysprzątany, bez śladu kurzu, na
tyle znała Agnes.
  Ruszyła do telefonu, ale zatrzymała się w pół drogi.
A może by tak pozwolić sobie na szklaneczkę wina
agrestowego?
  Nie, wino stało w piwnicy, lepiej więc z niego zrezyg-
nować. Olava nigdy nie schodziła do piwnicy, przy jej tuszy
było to niezwykle ryzykowne, miała wszak kłopoty z ser-
cem. Zawsze zajmowała się tym Agnes, drobna, ruchliwa
i uczynna.
  Ale przyjemnie byłoby wypić szklaneczkę...
  Dlaczego by nie...?
  Otworzyła drzwi do piwnicy. Ostrożnie stanęła na
szczycie stromych schodów.
  Wciągnęła nosem przesycone zapachem pleśni i wilgoci
powietrze. Światło...? Kontakt umieszczony był tak niewy-
godnie, musiała zejść parę stopni i obrócić się...
  Olava miewała kłopoty z ciśnieniem. Ogarnęła ją sła-
bość, zakręciło jej się w głowie, z krzykiem zaczęła szukać
czegoś, o co mogłaby się oprzeć.
  Z wielkim łomotem stoczyła się po schodach.
  W domu zapanowała przerażająca cisza.


  Rikard Brink pożyczył łódź od kapitana portu i wy-
prawił się na "Fanny".
  Kapitan, bergeńczyk, długo przyglądał się fotografii
nieznajomego mężczyzny.
  Nie. Zdecydowanie nie. Twarz była całkiem obca.
  Wyprawa na "Fanny" nie wniosła więc nic nowego,
a Rikard tak święcie wierzył w ten ślad.
  Teraz pozostawał jedynie ów I.K. z Sarpsborg.
  Oczywiście mógł porozmawiać z tamtejszą policją i po-
prosić o sprawdzenie, kim jest I.K., uznał jednak, że im
mniej osób będzie zamieszanych w tę sprawę, tym lepiej.
Z poczucia obowiązku wybrał się jeszcze na dwa pozostałe
statki cumujące przy Brattoya, gdzie otrzymał przeczącą
odpowiedź, a potem wrócił do Halden.
  Z westchnieniem wsiadł do samochodu i wyruszył
w trzydziestokilometrową drogę do Sarpsborg. Wiedział,
że czas ucieka, ale co mógł na to poradzić? Musiał tam
jechać.
  Jadąc miał wrażenie, że cały pokryty jest czymś ohyd-
nym, jakby warstwą bakterii. Oczywiście wykąpał się, gdy
tylko wrócił z przystani po raz pierwszy, ale uczucie
skażenia pozostało. Jakby bakcyle usadowiły się na ubra-
niu, na skórze, na języku... Było to uczucie bardzo
nieprzyjemne, choć jego reakcję można określić jako dość
naturalną.
  Musi zadzwonić do Lipowej Alei, dać znać, że nie może
przyjechać do domu na niedzielę, jak wcześniej miał zamiar.
Chętnie skorzystałby z pomocy wybranych z Ludzi Lodu,
ale była to dla niego sprawa honoru. Jako policjant musiał
wszystko wyjaśnić sam, inaczej oznaczałoby to, że nie jest
wiele wart.


  Trudno stwierdzić, gdzie powstał przeciek, ale na długo
przed nadaniem wiadomości i ukazaniem się gazet wieść
o zarazie, któta nawiedziła miasteczko, obiegła Halden.
Wylęknieni pacjenci nie dawali spokoju lekarzom. "Nie,
pani Blom, to na pewno zwyczajny pryszcz". "Nie, on nie
pracował w fabryce, panie Svendsen". "Ależ oczywiście
pani Andersen, oczywiście może pani pić mleko". "Pani
sąsiad wydawał się ostatnimi czasy jakiś dziwny? Nie, to
z pewnością nie ospa. Nie, powtarzam, to nie ospa, kiedy
ktoś mówi do siebie!"
  Rozhisteryzowana dama zatelefonowała z Oslo pytając,
czy jej dzieciom zagraża niebezpieczeństwo. Dzieci sąsia-
dów w poprzednim tygodniu były z wizytą w Halden.
Czyżby plotka dotarła już do Oslo? zdumiał się komendant
policji, do którego zwróciła się owa pani. Nie, ale jej
szwagierka mieszkająca w Halden natychmiast ją powiado-
miła. "Uważam, że powinna się pani bardziej niepokoić
o szwagierkę" - odparł komendant i rzucił słuchawką.
  Większość ludzi jednak przyjmowała nowinę spokojnie.
Zaszczepiona Norwegia uważało się za bezpieczną twier-
dzę.
  Poza tym niewielu jeszcze wiedziało o zagrożeniu.


  Rikard Brink zadzwonił do drzwi Karlsenów, ale z głębi
mieszkania nie dochodził odgłos żadnych kroków. Oby
tylko nie okazało się, że I. K. prowadzi jakąś działalność
usługową, bo źle to wróżyło jego lub jej klientom. Ale
przecież osoba o inicjałach I.K. nie musiała wcale mieć
kontaktu ze zmarłym. Rikard pragnął jedynie informacji,
nic więcej.
  Z okna na piętrze w sąsiednim domu wychyliła się
kobieta o wydatnym biuście.
  - Musi pan dłużej dzwonić. Ingrid po nocnych es-
kapadach mocno śpi.
  W jej głosie brzmiał źle skrywany triumf.
  Ingrid! Ingrid Karlsen, to było to! Rikard długo naciskał
dzwonek.
  Wreszcie drzwi się otworzyły i młody policjant ujrzał
przed sobą parę zaspanych, zapuchniętych oczu. Dama
w oknie wychyliła się jeszcze mocniej.
  - Policja - mruknął Rikard. - Czy mogę wejść?
  Przerażona Ingrid wpuściła go do środka. Pobiegła
w głąb mieszkania, by ubrać się przyzwoiciej, i zaraz znów
się pojawiła, jeszcze poprawiając coś przy sukni.
  - Nie pytam z ciekawości, ale czy wychodziła pani
wczoraj wieczorem?
  - Nie, wczoraj nie, przedwczoraj, ale to teraz się mści.
Spałam chyba aż dwanaście godzin!
  Rikard, słysząc taką odpowiedź, odczuł pewną ulgę.
Pokazał Ingrid karteczkę z numerem telefonu i wyjaśnił, że
musi się dowiedzieć, kim jest mężczyzna, przy którym ją
znaleziono, i czy miała z nim osobisty kontakt.
  - Och, podaję numer telefonu wielu osobom. Czy to
było dawno?
  Wtedy Rikard wyciągnął fotografię zmarłego. Dziew-
czyna obracała ją na wszystkie strony.
  - To jakieś dziwne zdjęcie...
  - Zostało zrobione po jego śmierci - krótko odparł
Rikard. - Ale mam jeszcze jedno, z proflu.
  - Och! - jęknęła dziewczyna.
  - Poznaje go pani?
  - Oczywiście, ale czy on naprawdę nie żyje? Widziałam
go przecież wczoraj po południu, a raczej nawet wczesnym
wieczorem.
  Ingrid Karlsen wydawała się miłą, dobrą dziewczyną.
I Rikard z poczuciem ulgi przyjął wiadomość, że spotkała
obcego przybysza nie dalej jak poprzedniego wieczoru. Im
krócej przebywał w Norwegii, tym lepiej!
  - Proszę mi powiedzieć - poprosił - jak on się nazywał.
  - Nie wiem, jakie nosił nazwisko, ale w każdym
razie pytał o rodzinę Matteusów, którzy dawno temu
mieszkali w sąsiednim domu. Pewnie był ich bliskim
krewnym, ale mało mówił o sobie. Przypuszczam, że był
marynarzem.
  - Gdzie go pani spotkała?
  - Zadzwonił do drzwi. Podałam mu wszystkie informa-
cje, które miałam, a on nagle zorientował się, że zostawił
portfel ze wszystkimi dokumentami na statku, którym
przypłynął.
  Oto i odpowiedź na pytanie, dlaczego nie miał przy
sobie żadnych papierów, pomyślał Rikard.
  - Statek przybił do portu w Halden, załatwiłam więc, że
Kalle go tam podwiezie.
  - Kto to jest Kalle?
  - Znajomy szofer, jeździ ciężarówką. Bardzo miły.
  Rikard zadał wszystkie niezbędne pytania: jak bliski
kontakt miała z obcym, kogo spotkała później, aż wreszcie
musiał jej wyznać prawdę. Ingrid na moment jakby
skurczyła się w sobie, ale wiadomość przyjęła spokojnie.
Jedyną osobą, z którą zetknęła się po spotkaniu z obcym,
był Kalle, kontakt mieli zresztą zaledwie przez chwilę,
kiedy przedstawiała sobie obu mężczyzn.
  - Ależ urządziłam Kallego! - zatroskała się bardzo po
ludzku. Wzbudziła tym sympatię Rikarda.
  - Przykro mi, ale musi pani pojechać do szpitala
w Halden na oddział izolacyjny.
  Ponieważ Ingrid w tym czasie nie korzystała z telefonu,
posłużył się nim do przywołania ambulansu, który zabrałby
dziewczynę, i służb sanitarnych, by zdezynfekowały jej
mieszkanie. Oniemiała Ingrid przysłuchiwała się tylko jego
rozmowom.
  - Mieliśmy sporo szczęścia, jeśli o panią chodzi - stwier-
dził Rikard. - Nie rożmawiała pani z ludźmi. Pozostaje
Kalle. Jak pani myśli, gdzie go mogę spotkać?
  - On mieszka w Halden - odparła cienkim głosem
i podała pełne nazwisko i adres kierowcy.
  - Czy jest żonaty? - spytał Rikard.
  - Nie, wynajmuje pokój z kuchnią. Większość czasu
i tak spędza na drogach w samochodzie.
  - Czy ma telefon?
  - Tak - odpowiedziała, sięgając po słuchawkę. Rikard
natychmiast ją powstrzymał.
  - Proszę podać mi numer, ja zadzwonię, a pani w tym
czasie przygotuje się na dłuższy pobyt w szpitalu.
  Ingrid, wzdychając ciężko, wyszła z pokoju.
  Rikard, czekając na połączenie, modlił się w duchu: Oby
tylko Kalle był w domu! Oby nie wyruszył w daleką podróż
albo nie wyszedł do jakiejś knajpy, w której teraz siedzi
i rozsiewa zarazę!
  Kiedy na drugim końcu linii rozległ się bas piwosza,
Rikard odetchnął z ulgą.
  Wyjaśnił szoferowi zaistniałą sytuację; komentarz Kal-
lego nie nadawał się do przytoczenia. Nie, poprzedniego
wieczoru, kiedy wysadził tego człowieka na przystani,
z nikim więcej już nie rozmawiał, był zmęczony jazdą do
Oslo, wprawdzie nie tak bardzo odległego, ale podróż
przeciągnęła się ponad miarę.
  Błogosławione zmęczenie, pomyślał Rikard. Gdyby
udało nam się ograniczyć to do...
  Wkrótce jednak okazało się to niemożliwe. Kalle zadał
śmiertelny cios nadziejom Rikarda. Najpierw jednak po-
wiedział, że od razu spostrzegł, iż jego pasażer był chory.
  - Musiał być cholernie chory - twierdził z niezachwianą
pewnością. - Ale że to ospa... Mój Boże! W każdym razie za
wszelką cenę chciał dostać się na statek, żeby zabrać stamtąd
portfel. Zostawił go na jakiejś skrzyni wraz ze wszystkimi
papierami.
  - Jak nazywał się statek?
  - Jakieś babskie imię. Przypłynął z Rotterdamu.
  - "Fanny"?
  - Tak, tak, właśnie "Fanny".
  - Ale na pokładzie nie było nikogo o takim wyglądzie.
Rozpytywałem o niego.
  - Podróżował na gapę. Przybył ze Wschodu, przez
Afrykę. Udało mu się wyskoczyć na ląd w Svinesund, nikt
go nie zauważył.
  - Ale jak zdołał dotrzeć do Sarpsborg?
  I wówczas Kalle zadał śmiertelny cios:
  - Prawie od razu natknął się na jakąś rodzinę, podwieźli
go samochodem, tak mi mówił. Facet, co prowadził, zdaje
się był klaunem lub kimś takim.
  Sposób wyrażania się Kallego pozostawiał wiele do
życzenia, ale Rikard go zrozumiał.
  - To znaczy, że przybył do Norwegii zaledwie wczoraj?
  - Tak, jakąś godzinę wcześniej.
  Więcej informacji Kalle nie potrafił udzielić, ale przecież
i tak sporo powiedział.
  Rikard przekazał szoferowi smutną nowinę o tym, że
musi udać się do szpitala w Halden oraz że ludzie ze służb
sanitarnych przybędą zdezynfekować mieszkanie i jego
ukochany samochód. Kalle najtrudniej chyba przełknął
wieść o losach ciężarówki.
  Rikard był właściwie zadowolony. Sprawa powoli za-
czynała nabierać jasności. Ten Matteus spędził w Norwegii
zaledwie kilka godzin i większość osób, które się z nim
zetknęły, została już odizolowana. Teraz pozostawało
odnalezienie rodziny, która podwiozła go z okolic Svine-
sund do Sarpsborg.
  Rikard jeszcze raz zadzwonił do centrali, poprosił
o połączenie z kapitanatem portu i podczas gdy młody
policjant wracał do Halden, motorówka władz portowych
mknęła ku statkom cumującym przy Bratteya.
  Niedługo później na maszt frachtowca "Fanny" wciąg-
nięto żółtą flagę, oznaczającą kwarantannę.
  Krąg zamknął się wokół jednej grupy, składającej się
z dwunastu osób załogi statku.





        ROZDZIAŁ IV


  Rikard szedł właśnie przez spowity w zimową szatę
rynek, gdy zorientował się, że w jego stronę zmierza jakiś
mężczyzna. Młody policjant zatrzymał się, mężczyzna
bowiem zdecydowanie kierował się ku niemu.
  - Czy to nie pan był dzisiaj na pokładzie "Elektry"?
  "Elektra" to jeden z wielkich statków, cumujących
w miejskim porcie. Rikard potwierdził, że istotnie był tam
wcześniej tego dnia.
  - Należę do załogi, właśnie dowiedziałem się o tym
człowieku w łodzi. Myślę, że mógłbym podać informa-
cję...
  - Słucham pana.
  - Wczoraj wieczorem stałem na dziobie naszego statku.
Zobaczyłem wtedy, jak jakaś kobieta pomaga mężczyźnie
wsiąść do łodzi. Sądziłem, że ten człowiek jest pijany, lecz
równie dobrze mógł być ciężko chory.
  - Co takiego? To bardzo ważne!
  Rikard skierował wzrok ku wielkiemu statkowi, stojące-
mu przy nabrzeżu.
  - Musiał pan stać na tyle blisko, by wyraźnie widzieć.
Proszę mi ich opisać.
  - Mężczyzna stał długo przechylony przez balustradę
w tym miejscu, skąd odpływają łodzie na wyspę. Mógł mieć
jakieś trzydzieści-czterdzieści lat, trudno to określić. Nie
miał płaszcza, był z gołą głową, w zwykłym garniturze.
  - To on, bez wątpienia!
  - Potem truchcikiem nadbiegła jakaś kobiecina, zawo-
łał ją, ale ona nie od razu się zatrzymała...
  - Proszę poczekać! Jak ona wyglądała?
  Matynarz zawahał się.
  - Podstarzała... Nieduża, miała taki staropanieński wy-
gląd, jeśli pan rozumie, o co mi chodzi. Działalność
misyjna, te sprawy. Szary kapelusz i szary płaszcz.
  - Proszę mówić, co było dalej.
  - No, pomogła mu wejść do łodzi. Chociaż nie, wtedy
przyszła jeszcze jedna.
  - Jaka jeszcze jedna?
  - Jeszcze jedna kobieta.
  Rikard jęknął.
  - Czy ona także mu pomagała?
  - Owszem, choć tak bardzo się nie zbliżała, raz czy dwa
ujęła go pod ramię.
  - To i tak może okazać się tragiczne.
  - Nie słyszałem, o czym rozmawiali, bo motory wszyst-
ko zagłuszały, ale czy to prawda, że ten człowiek miał ospę?
  - Tak.
  - Mogę się założyć, że mała kobietka się zaraziła. Prawie
go niosła!
  Jeszcze dwie! pomyślał Rikard zrozpaczony. A sądziliś-
my już, że mamy wszystkich. Jeśli nie zdołamy w porę
powstrzymać zarazy, będzie się rozchodzić jak kręgi po
wodzie...
  Nie śmiał myśleć, co jeszcze może się stać.
  - Czy potrafi pan opisać tę drugą kobietę?
  - Była dość młoda, dlatego uważniej się jej przyjrzałem,
pan wie, miło zerknąć na dziewczynę. Ale tu nie było na co
patrzeć!
  - Nie pytałem o jej atrakcyjność, prosiłem tylko, by ją
pan opisał.
  - Ona także ubrana była na szaro. Przyszła, prowadząc
na smyczy psa.
  - Psa! To może być istotny szczegół. Jakiej rasy?
  - Skąd mogę wiedzieć? Ale takie jak tamten nazywają
się chyba pudle.
  - Wystrzyżony, z pomponikami na łapach i ogonie?
  - No, ten to chyba wcale nie był ostrzyżony, ale myślę,
że to pudel.
  - Jakiej maści?
  - Chyba brudnoszary. To znaczy nie był brudny,
tylko...
  - Wiem, wiem. Duży, mały czy średni?
  - No nie, tego to już na pewno nie umiem powiedzieć.
Chyba taki, że swobodnie można go podnieść.
  - Ale nie miniatura?
  - Nie, raczej nie.
  - Średni szary pudel. Doskonale! Czy może mi pan
powiedzieć coś więcej o tych kobietach?
  - Młoda uwiązała pudla do latarni i poszła im pomóc.
Nie wiem, ale...
  - O czym pan myśli?
  - Może to nie ma żadnego znaczenia, ale odniosłem
wrażenie, że obie te panie... trudno mi to wyrazić...
  - Proszę się nie spieszyć, to może okazać się ważne.
  - Po pierwsze, najwyraźniej się nie znały, to widać było
ze sposobu, w jaki odnosiły się do siebie. A po drugie... To
może zabrzmi głupio, ale w pewien sposób były podobne.
  - Z wyglądu?
  - Nie, nie. Ale wydawały się obie takie... stłamszone.
Jak słabe dusze, które znajdują się pod wpływem czyjejś
o wiele silniejszej woli.
  Rikard nie potrafił dopatrzyć się niczego istotnego w tej
informacji, ale podziękował, mówiąc, że to być może cenne.
Wydobywszy z marynarza dokładniejszy opis obu kobiet,
zapytał na koniec:
  - Co się stało potem?
  - Stały razem na pomoście i patrzyły, jak łódka od-
pływa. Później się rozdzieliły i młodsza odwiązała psa, a ja
schowałem się do środka, bo zmarzłem.
  - A starsza kobieta, dokąd ona poszła?
  - Stała na przystani, jak gdyby nie była pewna, dokąd
ma iść. Później już jej nie widziałem.
  Rikard westchnął. Czekała go kolejna wyprawa na
Sauoya, by sprawdzić, czy kobieta niewielkiego wzrostu
przypadkiem nie była stamtąd!
  Podziękował marynarzowi za pomoc z niemiłym uczu-
ciem, że niewysoka kobieta, która pomogła obcemu wsiąść
do łodzi, najbliżej zetknęła się z zarazą.
  Była tak przerażająco anonimowa. Jeśli okaże się, że nie
ma jej na wyspie, trzeba będzie szukać jej przez radio. Runie
mur dyskrecji i ludzie dowiedzą się o niebezpieczeństwie
wybuchu epidemii.


  Pastor Prunck już wcześniej zainstalował w "świątyni"
radio. Ukradkiern wysłuchiwał wiadomości ze świata i gdy
działo się coś naprawdę złego, nastawiał odbiomik na cały
regulatar, by wszyscy zebrani w pieczarze mogli się o tym
dowiedzieć i, rzecz jasna, zrozumieć, że oto nadchodzi
moment, kiedy spełnią się jego przepowiednie.
  Trzęsienie ziemi w obszarze Morza Śródziemnego
bardzo mu odpowaadało, mógł wygłosić długie kazanie
o straszliwej karze, jaka czeka wszystkich grzeszników,
znajdujących się poza ich przybytkiem.
  - Pan czeka już na swą gromadkę wiemych, na nas,
którzy obejmiemy we władanie ziemię, a później niebiosa
- afektowanie plótł drżącym głosem. Zgromadzeni od-
powiedzieli mu podnieconym szeptem, triumfując nad
nędznikami, którzy pozostali na zewnątrz.
  - Będą czołgać się w cuchnących kałużach błota i roz-
myślać nad popełnionymi grzechami - wołał Prunck
podniecony coraz głośniejszymi westchnieniami i pojęki-
waniem zgromadzongch. - Będą się smażyć w ogniu
piekielnym, straceńcy, i żałować za bluźnierstwa, rozpustę
i cudzołóstwo.
  Pastor Prunck paczuł lepką wilgoć na czubku najbar-
dziej intymnej części swego ciała i zrozumiał, że musi nieco
stłumić ogarniający go zapał.
  - Tylko ta świątynia, niczym arka Noego, uniknie
zguby, chroniona przez Pana przed gniewem żywiołów...
  Prunck do niczego nie doszedł w życiu, gdyż nie potrafił
zaakceptawać pozycji podwładnego. Pragnął rządzić, wła-
dać życiem i duszami ludzi. Z takich jak on wyrastają
kaznodzieje, grzmiący o zagładzie czekającej świat, a także
sporo księży, demagogów i tyranów, choć o nich nie
będzierny tu wspominać. Prunck był nikim, został więc
prorokiem Dnia Sądu. Zawsze bowiem znajdą się ludzie
dość naiwni, by uwierzyć w tego rodzaju przepowiednie.
  Z czasem sam przyzwyczaił się do myśli, że Bóg
komunikuje się z nim w szczególny sposób, i w następstwie
stałego poddawania się autosugestii uwierzył, że dzień
zagłady jest bliski.
  Ale... zawsze pamiętał, by nie palić za sobą wszystkich
mostów. Gdyby wbrew wszelkim oczekiwaniom świat miał
jednak ocaleć, zawsze mógł twierdlzić, że to jego wstawien-
nictwro u Boga uratowało cały ludzki ród. Plan odwrotu
miał też dokładnie opracawany. Gdy tylko uspokoi swoich
wyznawców, zabaerze w zystkie ich dobra - bez nich
poradzą sobie o wiele lepiej - i zniknie im sprzed oczu,
wyruszy w nieznane.
  A może nawet zabierze ze sobą jedną z wiernych?
Śliczną, pulchną Bjorg?
  Pastor Prunck żywił także awersję do lekarzy. Gdy
członkom sekty cokolwiek dolega, pawinni przychadzić do
niego. Dumny był ze swych uzdrowicielskich zdolności
i zwrócenie się o pomoc do zwykłego lekarza przyjmował
za przejaw zwątpienia w moc wybrańca Pana. Twierdził, że
wiara jest najważniejsza, a wymysły lekarzy nie mają
żadnego znaczenia.
  W rzeczywistości osiągnięcia Pruncka jako cudotwórcy
były nader skromne. Owszem, miało miejsce kilka trud-
nych do udowodnienia cudów - na przykład mężczyzna,
któremu w ekstazie zdawało się, że odzyskał słuch. Nie-
stety, po powrocie do domu znów przestał słyszeć. Ustąpiły
też typowe objawy neurozy u paru kobiet, którym pastor
przyłożył swą lepką dłoń w rozmaite miejsca...
  Te drobne "cuda" jednak wystarczyły, by pastora
otoczyła aura niezwykłości i sława mistycznego cudotwór-
cy.
  Podstawowym warunkiem przystąpienia do sekty była
obietnica, że nigdy więcej nie skorzysta się z pomocy
lekarza. Członkowie nie mogli być także szczepieni, uważa-
ne to bowiem było za skalanie się piętnem szatana. Znaleźli
się jednak tacy, i to wcale liczni, którzy oszukiwali i przy
użyciu rozmaitych smarowideł usiłowali kamuflować bliz-
ny świadczące o nierozważnym postępku rodziców przed
wieloma laty. Kamma, na przykład, nie została zaszczepio-
na, nie była jednak pewna, jak jest z Vinnie. Dlatego też nie
pytana solennie zapewniła pastora, że dziewczyna nigdy nie
została poddana takiemu bezeceństwu.
  Kammie nie było teraz wcale lekko na duchu. Niepokoi-
ła się o Hansa-Magnusa, przebywającego poza grotą,
z myśli nie schodził jej testament ukryty w szyfonierze,
pieniądze i wspaniały dom, które mogą przypaść Vinnie...
No i pastor jakby przestał się ruą interesować. Przedtem,
kiedy nikt inny ich nie widział, zdarzała się, że obdarzał ją
ukradkową pieszczotą, dając do zrozumienia, że chętnie
zostałby z nią sam na sam na dłużej, tylko nigdy nie miał na
to czasu. Teraz zbyt dużo rozmawiał z Vinnie, a to przecież
nie miało sensu, bo dzięki Kammie dziewczyna znalazła się
już w świętej grocie.
  Wszystko nagle okazało się takie skomplikowane!
  Pastor Prunck miał wrażenie, że sam zastawił na siebie
pułapkę. Podbijanie serc samotnych kobiet pięknymi słów-
kami i obietnicami nie było rzeczą trudną, kiedy stykał się
z każdą z osobna. Nagle jednak musiał stawić czoło
wszystkim jednocześnie. Nie przypuszczał, że kiedy zamie-
szkają razem w stosunkowo niewielkim pomieszczeniu,
atmosfera będzie do tego stopnia intymna! Przecież te
niewiasty nie spuszczają z niego oka!
  No cóż, i tak nie potrwa to długo.
  Musiał przyznać, że z ulgą przyjął fakt znalezienia się
poza zasięgiem wierzyueli. A gdy wreszcie nastąpi Dzień
Sądu, nie będzie musiał już nikogo się obawiać. Królestwo
będzie jego.
  Kierował się właśnie do swej maleńkiej dziupli, kiedy
jakaś drobna kobieta ujęła go za ramię. Prunck oparł się
pokusie, by wyrwać się jej z dreszczem niechęci.
  - Przekazałam wszystko, co należy do mnie i do Johana,
na konto naszej Świątyni - szepnęła kobieta poufnie.
  Na konto naszej Świątyni, czyli na konto pastora
Pruncka!
  - Doskonale, doskonale - odparł szczerze uradowany.
- Dostanie pani za to jeszcze jedną gwiazdkę w niebie, pani
Strandberg. Ale co na to Johan? On przecież nie należy do
naszej gromadki.
  - On o niczym nie wie, a zresztą chyba już wkrótce nie
będzie musiał o niczym wiedzieć, prawda?
  Żądna krwi niewiasta, pomyślał Prunck. Uśmiechnął się
jednak do niej porozumiewawczo i posławszy jej pełne
obietnic spojrzenie, uwolnił się od uścisku jej ręki i wszedł
do środka.
  To zaczyna być uciążliwe!
  Zastanawiał się, czy nie powinien zarzucić sieci na
Vinnie, by łatwiej móc wejść w posiadanie jej majątku. Co
prawda zarzucał na nią sieci już od chwili, gdy dowiedział
się o zmieniającym sytuację testamencie, ale może należało-
by przystąpić do akcji w sposób bardziej bezpośredni? Ale
nie, ciotka przez cały czas pilnuje dziewczyny. Przeklęta
Kamma, miał jej już dość, czy to babsko nie może tego
pojąć? A na dodatek w jej spojrzeniu pojawiła się rozpacz,
raz nawet mamrotała coś i ośmieliła się pogłaskać go po
udzie! Co ona sobie wyabraża? Wszak to on o wszystkim
decyduje, a jeśli nawet zdarzyło się, niestety, że otarł się o jej
obwisłe, puste piersi, całkiem przypadkowo, w przelocie, to
nie oznacza wcale, że ona może sobie pozwolić na takie
umizgi! Pieniądze przecież już do niej nie należą!
  Ech, kobiety!
  A poza tym Vinnie też go nie obchadzila, nie miał
ochoty się z nią zadawać. Taka jest beznadziejna, nieśmiała,
czerwieni się i spuszcza wzrok, gdy tylko on zawadzi a nią
spojrzeniem. Łatwe podboje są takie nudne!
  Tak, tak, Panie, ciężko jest twemu słudze. Pocieszyciel
strapionych dusz ma trudne zadanie.



  Ukazały się gazety, radio rozesłało pierwsze wieści na
całą Norwegię.
  Pilnie poszukiwano kilku osób: rodziny, która zabrała
pod Halden obcego przybysza do samochodu i zawiozła go
do Sarpsborg, a także dwóch ubranych na szaro kobiet,
które pomogły mu wsiąść do łodzi na przystani w Halden
- wiadomo było, że jedna z nich miała pudla. Poza tym
proszono o kontakt wszystkich, którzy mogli udzielić
jakichkolwiek informacji.
  Komendant policji otrzymał raport dotyczący papierów
znalezionych na statku, dostał także dane z laboratorium.
Wszystko to przekazał zmęczonemu i głodnemu Rikardowi
Brinkowi.
  - Możemy już zidentyfikować tego człowieka. Nazywał
się Villy Matteus, pracował w Bombaju, nie wiadomo,
czym się zajmował, i wracał do domu via Port Sudan,
Egipt i Rotterdam. Ponieważ okres inkubacji ospy wyno-
si dwa tygodnie, mógł nabawić się choroby w Indiach
lub w Afryce, to zależy, jaką trasę przebył statek. Wysyp-
ka musiała się pojawie zaledwie wczoraj lub dzień przed-
tem.
  - Biedaczysko.
  - Tak, to smutna historia. Ale mamy relację jeszcze
jednego świadka, dotyczącą ubranej na szaro kobiety.
  - To wspaniale! Czy zostala zidentyfikowana?
  - Niestety nie, a czas ucieka. Jakiś człowiek zmierzający
do Halden spotkał ją wczoraj wieczotem w porcie. Bardzo
jej się spieszyło, sprawiała wrażenie zdenerwowanej.
  Rikardowi coś się przypomniało.
  - Ja także spotkałem wczoraj wieczorem starszą, zdener-
wowaną damę - powiedział w zamyśleniu. - Pomogłem jej
nawet wstać po paskudnym upadku na ulicy... Dlaczego tak
niedokładnie posypują chodniki? Ale ona miała na sobie
brązowy płaszcz i płomiennie czerwony kapelusz.
  Rozdzwonił się telefon. Komendant podniósł słuchaw-
kę, przez chwilę słuchał, po czym dał znak Rikardowi, by
podszedł do drugiego aparatu.
  Rikard trafił akurat w pół zdania. Z końca linii dobiegał
glos mężczyzny:
  -...odpowiada dokładnie opisowi, jaki podawano w ra-
dio.
  - Gdzie zetknęliście się z Matteusem?
  - Pewien kierowca-szaleniec, który pędził z kierunku
Halden w stronę Sarpsborg, zmusił mnie, żebym zjechał do
rowu. Tamten samochód także wylądował w rowie, ale
udało mu się wypchnąć go na drogę i zaraz zwiał. Matteus
natomiast został, najwyraźniej tylko go podwozili. Podał
nam nazwiska kierowcy, któsy omal się z nami nie
zderzył.
  - Czy nadal je pan pamięta?
  - Oczywiście, to zresztą dość znana osoba, Herbert
Sontmer, mieszkaniec Saspsborg. Całe zajście wydarzyło się
na obrzeżach Sarpsborg i ten czławiek, który z nami
rozmawiał, to znaczy Matteus, powiedział, że zostało mu do
przejścia jeszcze kilkaset metrów.
  - Herbert Sommer... - powtórzył w zamyśleniu ko-
mendant. - Uciekł z miejsca wypadku?
  - O, tak, zdecydowanie. Wydaje mi się, że Matteus
mruknął pod nosem, że był pijany, ale głowy nie dałbym
sobie uciąć.
  - Czy miał pan z Matteusem jakiś kontakt, fizyczny
kontakt?
  - Nie, wysiadłem z samochodu, staliśmy tylko i roz-
mawialiśmy, a potem zapisałem nazwisko Sommera w nota-
tniku.
  - Nie brał go pan za rękę, nie zbliżał się do niego?
A może on dotknął samochodu?
  - Nie, na pewno nie. Żadnego fizycznego kontaktu nie
mieliśmy.
  - Naprawdę może się pan z tego cieszyć! Serdecznie
dziękuję za informację, to dla nas wielka pomoc. Jak
najszybciej złożymy wizytę naszemu żartownisiowi.
  - A więc to tak - lakonicznie powiedział komendant,
odkładając słuchawkę. - Natychmiast pojedziesz do Som-
merów, nie mamy ani chwili do stracenia. Herbert Sommer
uwielbia towarzystwo, nie może żyć bez publiczności, która
go podziwia. A on rozsiewa zarazki.
  - Ale ja jestem okropnie głodny - zaprotestował
Rikard. - Od samego rana nie miałem czasu, żeby cokol-
wiek zjeść. Czy nie ma nikogo innego, kto...
  - Wszyscy inni mają swoje zajęcia, a z każdą upływającą
sekundą zarazić się może kalejny człowiek. Załatw jeszcze
tylko tę sprawę, a zafunduję ci obiad na koszt państara, bo
naprawdę sobie na to zasłużyłeś.
  Rikatd z westchnieniem zabrał się za wypełnianie
zadania. Oczywiście zależało mu na zapobieżeniu epidemii
i poczytywał sobie to za punkt honoru, ale głód zawsze
bywa wrogiem wytrwałaści, a w dodatku od samego rana
nie opuszczało go napięcie.
  Miał wrażenie, że cały dzień upłynął mu wyłącznie na
wsiadaniu i wysiadanau z samochodów i łodzi, dzwonieniu
do cudzych drzwi, wchodzeniu na pokład statków...
  Dla głodnego człowieka droga do Sarpsborg wydawała
się nie mieć końca.
  Poszedł na kompromis i stanął przy budce, w której
sprzedawano kiełbaski. Po zjedzeniu trzech porcji poczuł,
że wraca mu humor.
  Odnalazł dom Sommerów i znów nacisnął dzwonek do
cudzych drzwi.
  Otworzyła mu kobieta o zbyt wcześnie postarzałej
twarzy.
  - Mój mąż... hmm... nie najlepiej się dziś czuje - od-
powiedziała na jego pytanie z wahaniem, niechętnie. - Czy
nie mógłby pan poczekać do jutra?
  - Niestety, nie - odparł Rikard. - To bardzo ważne.
  Podnieś z łóżka pijaczynę, którego masz za męża,
pomyślał, błogosławiąc zarazem "niedyspozycję" Herber-
ta. Dzięki niej mniej osób mogło się zarazić!
  - Wobec tego proszę wejść do środka, zaraz go przy-
prowadzę.
  Jeszcze taz bacznie mu się przyjrzała, bo przybycie
policji zawsze budzi zdumienie i strach. Z wyraźną nie-
chęcią opuściła korytarz.
  Rikard usłyszał, jak kilkaktotnie woła męża po imieniu.
Zaraz też wróćiła zdurniona.
  - To bardzo dziwne. Kilka minut tetnu jeszcze tam był.
  Nie rozurniem...
  Rikard w lot pojął sytuację. Przywykł do podobnych
reakcji.
  - Czy jest tu jakieś tylne wyjście?
  - Tak, ale...
  Rikard nie słuchał jej dłużej. Wypadł na podwórze,
okrążył dom i pobiegł do garażu. Zdążył akurat w ostatniej
chwili, by zagrodzić drogę. Herbert Somrner miał do
wyboru: zattzymać się albo przejechać policjanta.
  Zdecydował się na pierwsze. W tym czasie żana zdążyła
już stanąć na kuchennych schodach. Nadal nie mogła
zrozumieć, o co chodzi.
  Sommer wysiadł z samochodu, siny ze złości i wstydu.
Z marynarką dziwnie kontrastowały pasiaste spodnie od
piżamy.
  - Zakręt był źle wyptofilowany! - oświadczył, podkreś-
lając moc swych słów zamaszystym gestem, mającym
połoźyć kres dalszym dyskusjom.
  - Panie Sornmer, nie mówimy teraz o ucieczce z miejsca
wypadku - chłodno powiedział Rikard. - Czy pan nie czytał
gazet? Ani nie słuchał radia?
  - Choroba mego męża wymaga mroku i ciszy - nie-
śmiało wtrąciła pani Sommer. - O co właściwie chodzi?
  - Pan ma rodzinę, prawda?
  - Mam córkę, jeśli to pan ma na myśli - odparł
zbaraniały Hetbert. - Czy coś się...?
  - Gdzie ona jest?
  - W szkole, rzecz jasna!
  Rikard zdołał zapanować nad uczucicm zawodu i nie
pokazać tego pa sobie. Do tej pory, starając się odizolować
tych, którzy kontaktowali się ze zmarłym, on i jego
współpracownicy mieli wyjątkowe wptost szczęście. Teraz
jednak ich usiłowania legły w gruzach. Cała szkoła. O mój
Boże!
  Pani Sommer zaraz jednak podniosła go na duchu.
  - Czy ty naprawdę o niczym nie wiesz, Herbercie?
Wenche została dzisiaj w domu, boli ją brzuch.
  - Znów objadła się słodyczy - mruknął Herbert. - Ten
dzieciak.. .
  Rikard pczerwał mu w pół słowa:
  - Dzięki wszystkim dobrym mocom, że nie poszła do
szkoły! Czy nadal leży w łóżku?
  - Tak - odparła matka.
  - I nikc jej dziś nie odwiedzał?
  - Nie. A o co... o co chodzi?
  Rikard postanowił niczego nie owijać w bawełnę, choć
wieści, jakie przynosił, były naprawdę nieprzyjemne.
  - Człowiek, którego podwieźliście wczoraj wieczorem,
w nocy zmarł na ospę.
  Zapadła cisza, kiedy wiadomość powoli przenikała do
ich świadomości, a potem pani Sommer krzykmęła roz-
dzierajiąco:
  - Wenche! W samochodzie siedziała tuż obok tego
mężczyzny! I dostała od niego tabliczkę czekolady!
  - I ty też zjadłaś kawałek! - wybuchnął Herbert. - Jak
mogłaś być tak głupia! Pozwolić dziecku, by...
  - To ty zaproponowałeś mu podwiezienie - zmęczo-
nym głosem odparła żona.
  - Dobrze już, dobrze - przerwał sprzeczkę Rikard.
- Czy kontaktowaliście się z kimś później? Nie? To dobrze.
Możemy więc spokojnie czekać, aż przyjedzie ambulans.
  - Ambulans? - wykrzyknęli chórem małżonkowie.
  Rikard wytłumaczył cierpliwie, że muszą przejść kwa-
rantannę na odizolawanym oddziale w szpitalu w Halden.
  - Odizolowanym? - dopytywał się Herbert. - Co to
znaczy odizolowanym?
  - Czy musimy zabrać ze sobą jedzenie? - żona myślała
bardziej trzeźwo, ale też w jej głowie nie waliły tysiące
młotków.
  - Nie, w szpitalu niczego nie będzie wam brakować.
- Rikard starał się ich uspokoić. - Weźcie tylko szczotki do
zębów i inne rzeczy osobiste.
  - Ile dni przyjdzie nam tam spędzić? Moje kwiaty...
  - Mniej więcej trzy tygodnie, aż upłynie okres wylęga-
nia.
  Z oczu kobiety trysnęły łzy.
  - Wenche! Mała Wenche! Zaraziliśmy się, możemy
umrzeć!
  - Uspokój się - syknął Herbert, ale widać było, że oblał
go zimny pot. - Przecież w dzieciństwie zostaliśmy za-
szczepieni.
  Rikard nie miał ochoty wyjaśniać, że wartość takiej
szczepionki jest bardzo wątpliwa. Prędzej czy później i tak
się tego dowiedzą.


  Rikard Brink z Ludzi Lodu zjadł wytęskniony obiad
dopiero późnym wieczorem, tuż przed zamknięciem re-
stauracji. Zatroszczył się natomiast, by państwo rzeczywiś-
cie miało za co płacić!
  Przez całe popołudnie i wieczór tełefony u lekarzy i na
policji dzwoniły prawie bez przerwy. Gazety wywieszały
nowe informacje w redakcyjnych gablotach, w normal-
nym wydaniu zdołały zamieścić ledwie krótką notkę
z ostatniej chwili. Radio nadawało lokalne wiadomości,
Odszukano i przepytano niezliczoną liczbę szarych dam,
ale żadna z nich nie była tą właściwą. Komendant policji
nigdy nie przypuszczał, że w jego mieście jest aż tyle
smutno ubranych kobiet. Pewna młoda dama, która
w sobotę wieczorem rozmawiała z Herbertem Som-
merem, żądała, by ją także umieszczono w szpitalu.
Lekarz usiłował tłumaczyć, że w sobotę wieczorem
Sommer nawet nie widział jeszcze Willy'ego Matteusa.
Przerażeni rodzice bali się, że Venche Sommer zaraziła
dzieci w szkole, ale to chgba niemożliwe, po wyprawie
samochodem nie stykała się przecież z nikim. No i ona
sama nie była chora, zarazki mogła rozsiewać jedynie pod
warunkiem, że osiadły na niej drobiny z ubrania Wil-
ly'ego Matteusa, maleńkie kropelki śliny lub wydzieliny
z krostowatych grudek. Niezwykle trudne okazało się
wyjaśnienie rodzicom prostego faktu: ich dzieci stykały
się z Wenche, zanim dziewczynka spotkała Willy'ego
Matteusa. Komendant policji i lekarze osłabli już od
daremnych prób tłumaczenia. A poza tym przecież
wszystkie dzieci zostały poddane szczepieniom! Spośród
odizolowanych osób Wenche była chyba najbardziej
odporna na chorobę, właśnie dzięki niedawnemu szcze-
pieniu.
  Wszystko to było bardzo męczące.
  Zanim Rikard nareszcie późną nacą położył się do łóżka,
dokonał podsumowania:
  W izolatce było teraz pięć osób: Herbert, Gun i Wenche
Sommer, Ingrid Karlsen i kierowca Kalle, Towarzyszył im
zespół lekarzy, którzy mieli przebywać na oddziale we dnie
i w nocy. Poza tym cała dwunastka załogi "Fanny" poddana
została surowej kwaranfannie. Doktor Post zamknął się
w domu.
  Rikard był przekonany, że odnalezieni zostali wszyscy
ludzie mający kontakt ze zmarłym, z wyjątkiem dwu kobiet,
które spotkały go na przystani. One też były najbardziej
narażone na zachorowante. Ale tego wieczoru mic nie mógł
na to poradzić. Muszą się zgłosić same.
  Rikard był zadowolony z wyników, jakie przyniósł
dzień, i miał do tego pełne prawo. Działał szybko i zdołał
dość szczegółowo prześledzić drogę Willy'ego Matteusa od
chwili, gdy ten postawił stopę na norweskiej ziemi.
  Nie przypuszczał, że najtrudniejsza część pracy ciągle
jeszcze przed nim.
  Nie wiedział, że jedna z kobiet zamknęła się w sektetnym
miejscu wraz z sześćdziesięcioma trzema innymi osobami,
wśród których znalazła się też kobieta, która oczyściła jej
zakażone ubranie.
  A druga...?
  Zniknęła bez śladu.
  Na szczęście o tym wszystkim Rikard jeszcze nie
wiedział. Wykąpał się starannie, wrzucił cały mundur
łącznie z butami do kosza z brudną bielizną i wsunął się do
łóżka.
  Zasnął w jednej chwili.






        ROZDZIAŁ V


  Agnes wpatrywała się w zimowy mrok. Nasłuchiwała
głosów, przyjaznych głosów, które powiedziałyby: "Nie
możesz tak siedzieć sama, Agnes, na bezludnej wysepce,
mając za towarzysza jedynie pieska! Pojedziesz z nami na
naszą wyspę, tam zostaniesz!"
  Ale żaden taki głos się nie rozległ.
  A gdyby nawet tak było... Przestraszyłaby się chyba
jeszcze bardziej? Wiadomo, co za ludzie włóczą się wieczo-
rami. Złodzieje, mordercy i gwałciciele, typy spod ciemnej
gwiazdy.
  Mocniej przytuliła teriera.
  - Wszystko będzie dobrze, Doffen, mamy przecież
siebie.
  Ale Doffen nie był jej wielką pociechą. Wystraszony jak
ona, wsłuchiwał się w odgłosy nocy, chwilami przekrzywiał
głowę i wpatrywał się w drzwi warcząc albo poszczekując,
jak gdyby słyszał coś niepokojącego.
  - Tam nic nie ma, Doffen, przestań!
  Szkoda, że zimą z okna domku nie dało się dostrzec lądu.
Migoczące w oddali światełka pomogłyby przezwyciężyć
uczucie samotności, ale jedyne co Agnes widziała - a raczej
czego się domyślała - to morze i łańcuch maleńkich nie
zamieszkanych wysepek.
  Śmieszny czerwony kapelusz wisiał przy drzwiach.
Zawsze go nie cierpiała. Odziedziczyła go po Olavie, której
już się znudził.
  Wreszue wstała i zaczęła sprzątać ze stołu po samotnej
kolacji.
  Położyła się spać, zwabiła Doffena, by zwinął się
w kłębek w nogach łóżka, i starała się zasnąć, niestety, bez
powodzenia. W głowie wirowało jej zbyt wiele nieprzyjem-
nych myśli i wrażeń. Wyraźnie słyszała, że ktoś skrada się
wokół domu.
  Nie, to tylko złudzenie.
  Kiedy jakaś fala z hukiem uderzyła o brzeg, pode-
rwała się, krzycząc przeraźliwie. Doffen zaczął ujadać jak
szalony.
  Sporo czasu upłynęło, zanim oboje się uspokoili. Kość
ogonowa dawała się jej we znaki, kręciła się w łóżku, nie
mogąc znaleźć odpowiedniej pozycji.
  Oby świt nadszedł jiak najprędzej, moje serce dłużej tego
nie zniesie!
  Ale był styczeń i wiele jeszcze czasu miało upłynąć,
zanim nastąpi poranek.


  Hans-Magnus wrócił do Bakkegarden w środku nocy
i zastał dom pusty.
  Na stode leżał tylko zaklejony list.

  Kochany Hansie-Magnusie!
  Nadszedł już czas, udajemy się więc da cudownej Świątyni
pastora Pruncka i zabieraramy ze sobą małego Blancheflora.
  Twój upór ogromnie mnie boli, ale nasz drogi pastor obiecał, że
zortaniesz oszczędzony, gdy nastąpi Dzień Sądu.
  Czy mógłbyś pojechać automobilem do Saprsborg, do nowego
domu Lavinii (adres zapiszę ci na dole kartki), i jak najszybciej
odnaleźć szyfonierę? Mebel rozpada się z tyłu, wsuń rękę i wyciągnij
kopertę, która tam leży. Zniszcz ją! Kiedy przeczytasz jej
zawartość, zrozumiesz, dlaczego masz tak postąpić. Vinnie
jeszcze tego nie widziała, a świadkowie nie stanowią niebezpieczeń-
stwa, nic więcej nie mogą już zdziałać.
  Pastor prunck obiecał nam wszystkim miejsce w niebie,
Hansie-Magnusie, ale by tam wejść, musimy coś ofiarować, to nie
Iavinia zapłaci mu ten trybut!



  Hans-Magnus zmarszczył Pięknie ukształtowane brwi.
Nie był głupi, prędko zrozumiał, że chodzi o bardzo
niewygodny testament.
  - Ty też tego nie zrobisz, mamusiu - mruknął. - Ten
obrzydllwy pastor nie położy łapy na moich pieniądzach,
już ja do tego nie dopuszczę!
  Nie miał czasu, by nazajutrz jechać do Sarpsborg,
wzywała go służba wojskawa. Ale później wszystko zała-
twi...


  Vannie obudziła się, kdedy na dworze nastał szary świt.
  Wrażenie ze snu, że coś ściska ją w piersi, nie ustąpiło.
Usiadła na posłaniu, plecami opierając się o drewnianą
ściankę, oddzielającą jej przegrodę, i podciągnęła kolana,
kuląc się przed światem.
  Jakie tu wszystko nieprzyjemne!
  Mimo że w pieczarze zainstalowano ogrzewanie, od
skalnych ścian, choć były przesłonięte, ciągnęło chłodem
i wilgocią. Zewsząd dobiegało posapywanie i chrapanie,
ścianki działowe były cienkie. Ludzie wzdychali ciężko,
wiercili się na posłaniach, pochrząkiwali przez sen. Prze-
szkadzali jej.
  W powietrzu czuć też było ciężki, przenikliwy odór
potu.
  Pragnęła wrócić do domu. Ale babcia już odeszła, a ją
samą przecież wypędzono. Zresztą tam wcale nie było miło,
nigdy, uniemożliwiała to obecność Kammy.
  Teraz ciotka spała tuż obok niej. Bliskość ciążyła im obu.
Blancheflor też usnął.
  Vinnie czuła się samotna i zagubiona. Tutaj także nikt jej
nie lubił. Pojmowała, że była w tym wina Kammy.
Człowiek stłamszony, unikający tawarzystwa z obawy
przed drwiną albo zastaje wyśmiany, albo też całkiem nie
zwraca się nań uwagi. Tutaj nikt zdawał się Vinnie nie
dostrzegać, jej obecność dla nikogo nie miała znaczenia.
Gdy ktoś chciał porozmawiać, zwracał się do Kammy.
  No, może tylko pastor Prunck... W ostatnich dniach
zrobił się taki miły. Vinnie jednak trudno było uwierzyć
w jego życzliwość, częściowo dla tego, że nigdy nie umiała
docenić samej siebie, a poza tym od jego ciepłych uśmie-
chów wiało chłodem...
  Dziwnie to brzmi, pomyślała, ale inaczej nie umiała tego
określić. Vannie nigdy nie nauczyła się właściwie wyrażać
swoich myśli. Ciotka zawsze w pół słowa ucinała jej
nieśmiałe odpowiedzi ostrym: "Niczego nie pojmujesz!"
Albo pytała: "Czyś ty spała na lekcjach norweskiego? Nie
umiesz nawet porządnie mówić!"
  Nie wywierało to wcale dobrego wpływu na biedną
Vinnie.
  Tak jak przedwczoraj wieczorem, kiedy wróciła do
domu za spaceru z Blancheflorem...
  "Dlaczego wracasz tak późno? Gdzieś ty była? Zobacz,
jak wygląda twoje ubranie, zdejmij je, ja to wyczyszczę!
Gdzie byłaś, pytałam!"
  Vinnie jąkając się usiłowała opowiedzieć ciotce o czło-
wieku na ptzystani. "Musiałam pomóc pewnej pani pomóc
mężczyźnie wsiąść do łodzi..." "Pomóc pewnej pani pomóc
mężczyźnie? Wielkie nieba, czy nie mażesz wyrażać się
porządniej? Dlaczcgo zadawałaś się z obcymi ludźmi?" "On
był chory, podtrzymałam go, żeby mu pomóc. Tamta pani
była mała i słaba, nie miała dość sił" "Chory? Na co chory?"
"Nie wiem. Chyba miał gorączkę i kiedy dotknęłam jego
nadgarstków, zobaczyłam, że ma na nich coś okropnego".
"Nadgarstki? Co to wszystka ma znaczyć?"
  Akurat w tej chwili przerwał im telefon pastora Prun-
cka. Zapanował chaos, musiały jak najprędzej się spakować,
żeby dotrzeć na czas do groty.
  Vinnie zacisnęła powieki, by nie wybuchnąć płaczem,
choć wiedziała, że nie potrafi już płakać, była jakby
odrętwiała. Nie mogła pojąć, dlaczego ma dalej żyć,
dlaczego właśnie ona? Jeśli cały świat ulegnie zagładzie, ona
może zginąć wraz z nim. Po cóż miała żyć? Ciotce Kammie
wyrwało się kiedyś, że Vinnie ma pełnić rolę zastępcy
Hansa-Magnusa. Ta znaczy chyba, że ona sama, Vinnie, nic
nie jest warta?
  Tak, tak chyba jest w istocie, wiedziała ptzecież o tym od
dawna.
  Po cóż więc dłużej oddychać?
  Oddychanie - to jej główne zajęcie na tym świecie.
  Gdyby tylko... Gdyby tglko...
  Nie, nie potrafiła wyrazić, czego pragnie. Nie umiała
tego nazwać słowami. W głębi duszy jednak wiedziała, jak
bardzo jest to proste: gdgby tylko miała przyjaciela, kogoś,
komu mogłaby zaufać, kto by ją lubił i kogo jej wolno by
było polubić! Wówczas miałaby po co żyć.
  Vinnie jednak brakowało wiary w siebie, nawet nie
ośmielała się przypuszczać, że kiedykolwiek będzie to
możliwe. Dlatego też myśl ta kołatała się tylko gdzieś
w głębi jej podświadomości.
  Z zewnątrz, ze świata, który wydał jej się niezwykle
daleki, dobiegł ledwie słyszalny odgłos fabrycznej syreny.
  Budził się dzień. Oni jednak, zamknięci we wnętrzu
czarnej góry, o niczym nie wiedzieli. Jedyne, dość upiorne,
podobne do księżycowego blasku światło dawała piętnasto-
watowa żarówka na suficie. Pastor nie należał do osób
gotowych płacić za silniejsze oświetlenie.
  W jakiejś innej przegrodzie obudziło się dziecko i naj-
prawdopodobniej przerażone obcym, nieznanym miejscem
zaczęło przeraźliwie krzyczeć, budząc wszystkich zebra-
nych w grocie. Rozległy się gniewne komentarze, nakazy,
by uciszyć malucha. Ktoś cisnął nawet butem w cienką płytę
ze sklejki.
  Tolerancja i wyrozumiałość nie były najwyraźniej cecha-
mi wyróżniającymi gromadkę pastora spośród innych
ludzi.


  Najmłodsza i najładniejsza wśród wybrańców pastora
Pruncka, Bjorg, była jego ulubienicą. On co prawda
określał to inaczej, twierdził, że jest wybranką Pana. Ach,
jak pięknie wyglądać będzie wśród anielskich zastępów.
Usiądzie po lewicy Boga Ojca... Nie, nie, Chrystus siedzi po
prawicy, lewa strona pozostaje wolna. Bjarg nie była o tym
przekonana, słyszała, że miejsce po lewej ręce Boga było już
zajęte, przez Marię Pannę, a może przez Ducha Świętego?
No, ale nic nie stoi na przeszkodzie, by usiadła u stóp Pana.
  Bjorg nie była znów tak wiele młodsza od Vinnie, lecz
pastor interesował się Vinnie tylko i wyłącznie ze względów
materialnych, z wyglądu uważał ją za niegodną siebie.
  Natomiast Bjorg...
  Podczas nakładania rąk zatrzymywał się przy niej zawsze
szczególnie długo, wdychając jej kobiecy zapach. Dziew-
czyna też dziwnie często wzywana była do najświętszego
miejsca, składziku z zapasami. Pastor nakazywał jej tam,
by wyznała swoje grzechy, i kiedy Bjorg spełniała jego
polecenie, stawał blisko i połykał ją głodnymi oczami.
Spoconymi dłońmi gładził jej ciało, ściskał, cały drżąc.
Dziewczyna, choć nieszczególnie rozgarnięta, ale ob-
darzona swoją porcją chłopskiego rozumu, zorientowała
się wkrótce, że im bardziej intymne i dramatyczne stają
się jej wyznania, tym większe podniecenie ogarnia pas-
tora. A że uważała go za przystojnego, pociągającego
mężczyznę, każdego dnia dodawała coś nowego. Wie-
działa, że pastor szczególnie lubi słuchać o grzesznych
myślach, jakie nawiedzają ją tu, w świątyni, zmyślała więc
marzenia o pewnym mężezyźnie, z którym, choć przemil-
czała jego nazwisko, Prunck natychmiast się utożsamił.
Właśnie zdyszani, zasapani spletli się w uściskach przery-
wanych okrzykami: "Ależ, pastorze!" i: "Oczywiście, nie
będę...", kiedy sielankę zakłócił im grobowy głos płynący
z radia.
  Prunck uniósł blyszczącą od potu twarz znad półnagich
piersi panny Bjarg. Rozpalonymi wargami z trudem chwy-
tał powietrze.
  - Cicho! Co oni mówią?
  Wychylając się, by podkręcić głośnik, puścił dziew-
czynę. Bjorg osunęła się na podłogę, przepełniona słodką
ekstazą, nie mogła bowiem ustać na nogach o własnych
siłach. Podtrzymywana ramionami pastora, pospiesznie
zaczęła wygładzać suknię.
  - O czym oni mówią? O epidemii ospy? Alleluja, a więc
nadszedł już Dzień Sądu!
  Pospiesznie sprawdził, czy aby spodnie zbytnio nie
wydymają mu się z przodu, i pobiegł do wielkiej sali, gdzie
wierni siedzieli właśnie przy śniadaniu.
  - Słyszeliście już? Czy słyśzełiście? Słuchajcie głosu
Pana!
  Pan, który tym razetn przemawiał bardzo zwyczajnym
głosem spikera radiawego, powtórzył informację a za-
grażeniu epidemią ospy, jakie pojawiło się w rejonie
Halden i Sarpsborg, a następnie nadano kotnunikat, które-
go wybrańcy Pruncka do tej pory nie mieli okazji usłyszeć:
  - Władze Halden poszukują dwóch kobiet, które w nie-
dzielę wieczotem pomogły choremu mężczyźnie wsiąść do
łodzi w miejscu przeprawy na Sauoya. Obie proszone są
o natychmiastowe zgłoszenie się na policję lub do lekarza,
gdyż mogły zarazić się od chorego. Podajemy ich rysopisy:
Niska, szczupła kobieta, wiek okało sześćdziesięciu lat,
ubrana w szary płaszcz i szary kapelusz. Druga, młodsza,
również ubrana na szaro, była z szarym średniej wielkości
pudlem. Jeśli ktoś rozpazna poszukiwane osoby, proszony
jest o natychmiastowe powiadamienie policji.
  Spiker zaczął mówić o czymś innym, Prunck wyłączył
odbiornik.
  Na moment w grocie zaległa cisza.
  - Wybiła godzina triumfu dla nas, wierzących - oświad-
czył z przejęciem pastor. - Gniew Boży obrócił się ku
niewiernym. Módlmy się!
  Wszyscy padli na kolana.
  Pastor złożył dłonie.
  - Panie, Twój sługa dziękuje Ci za to, że zechciałeś
uczynić go swym wybrańcem, by jak Noe w arce po-
prowadził dalej nowy ród, podczas gdy niewiemi przeży-
wać będą najstraszniejsze męki przed bramami tej świątyni.
Zgotowałeś im śmierć, na jaką sobie zasłużyli. Panie, będą
ginąć powoli, w cierpieniach, w oparach zarazy, tak jak
mówi Twoja Księga. Będą...
  - Lavinia! - zakrzyknęła Kamma falsetem.
  Madlitwa ucichła.
  Kamma wstała i skierowała oskarżycielski palec na
bratanicę męża. Ręka drżała jej z oburzenia i ze strachu.
  - Lavinio! Pudel... To Biancheflor! To ty pomogłaś
temu mężczyźnie wsiąść do łodzi! To ty jesteś tą młodą
kobietą...
  Vinnie poczuła na sobie wzrok wszystkich zebranych,
jęknęła przerażona.
  - Ale ja byłam szczepiona...
  - To nieprawda - zaprotestował Prunck. - Twoja
ciotka zapewniała, że nie byłaś.
  - To kłamstwo - łkała Vinnie. - Ja nigdy nie twier-
dziłam, że nie zostałam zaszczepiona. Proszę tylko spojrzeć
na moje ramię...
  Zaczęła już rozpinać sukienkę.
  - Dość tego! - zagrzmiał Prunck. - Czy wiesz, co
uczyniłaś, grzeszna niewiasto? Sprowadziłaś tu grzech
i owoc grzechu! Bądź przeklęta na wieki! Ty i twój pies!
  Efekt przekleństwa zmniejszyła nieco ostatnia jego
część, ale pastor tego nie zauważył. Poczuł się naprawdę
w swoim żywiole.
  - Twoją katą będzie wygnanie z raju na wieki. - Prunck
uniósł ramię, przybierając dramatyczną pozę, jak gdyby
trzymał w ręku wyimaginowany miecz. - Obosiecznym
mieczem wygnał Pan Adama i Ewę...
  - Myślałem, że to zrobił anioł - rozległ się cienki
dziecięcy głosik.
  Prunck posłał malcowi zabójcze spojrzenie.
  - Odejdę - powiedziała Vinnie ze spuszczoną głową.
  Kamma przyglądała jej się świdrującym wzrokiem.
Myśli błądziły jej po głowie.
  Jeśli Vinnie zniknie stąd... I zachoruje... Majątek...
  - Zabierz ze sobą psa! - zawołał pastor, dostrzegając
nareszcie możliwość pozbycia się bezdusznego potwora.
  - Blancheflor? Nie! - krzyknęła Kamma.
  - Pies musi stąd odejść - oświadczył Prunck tonem nie
znoszącym sprzeciwu. - I pamiętaj, co przysięgłaś! Nikomu
ani słowa o Świątyni Pana!
  Wśród milczącego potępienia zgromadzonych Vinnie
zebrała swoje rzeczy. Wszyscy, stojąc nieruchomo, obser-
wowali każdy jej najdrobniejszy ruch.
  - Chodź, Blancheflar. - Pokornie podniosła pieska
i wtuliła twarz w kręcone futerko.
  - Nie zarażaj go! - zawyła Kamma.
  - Psy nie chorują na ospę - szepnęła Vinnie w odpowiedzi.
  Kiedy szła w stronę drzwi, wszyscy rozstępowali się
przed nią.
  - Przystąpmy do oczyszczenia! - zawołał pastor. - Za-
trzyjmy ślady grzechu w naszym małym raju.
  Vinnie opuściła grotę. Kobieta, która otworzyła jej
bramę, odskoczyła jak najdalej. Ostatnie, co Vinnie usłysza-
ła ze środka, były odgłosy wybuchającej paniki.
  - Jesteśmy zarażemi! Boże, jesteśmy zarażeni!
  - Uspokójcie się! - wrzasnął Prunck. - Pan nie opuszcza
swoich wyznawców. Jedynie tych, którzy zachwieją się
w wierze, dosięgnie kara. My, którzy się tu zebraliśmy,
jesteśmy czyści.
  Wydawało się jednak, że wcale nie tak łatwo jest ich
uspokoić. Kiedy drzwi zamknęły się za Vinnie, dziewczyna
usłyszała nagły łomot, jakby wiele osób jednocześnie
rzuciło się do wyjścia.
  Drzwi jednak już więcej się nie otworzyły.
  Vinnie stała sama w świetle dnia.
  Zrobiło się nieco cieplej. Zziębnięte zimowe słońce
toczyło walkę, by wlać odrobinę życia w zmarzniętą ziemię.
Niestety, bez powodzenia.
  Vinnie powinna chyba poczuć się upokorzona, opusz-
czona, ale ku własnemu wstydowi odczuła ulgę.
  Miała wrażenie... że jest wolna?
  A przecież nie powinno tak być. Natychmiast ogarnęły ją
wyrzuty sumienia i gotowość poniesienia odpowiedzialnoś-
ci za zło, które wyrządziła, gotowość wysłuchania połajań.
  Ale Kamma była zamknięta w skalnym schronie!
  Vinnie bała się. Przypomniała sobie spotkanie z chorym
mężczyzną na przystani. Jego nadgarstki... Pokryte okro-
pnymi, przypominającymi pęcherze wypryskami. Ujęła go
za rękę, nadal miała w pamięci nieprzyjemne uczucie, gdy
go dotknęła.
  Vinnie gwałtownie zadrżaha ze strachu.
  Do miasta był spory kawałek. Bliżej miała do domu, ale
na razie nie chciała tam wracać. Musiała zgłosić się na
policję, poczucie obowiązku było w niej silnie zakorzenio-
ne.
  Do lekarza rodzinnego nie chciała iść, łączyły się z tym
zbyt przykre wspomnienia. Kamma zawsze jej towarzyszy-
ła i wielkim głosem obwieszczała wszystkim obecnym
w poczekalni o jej dolegliwościach, nawet tych najbardziej
intymnych.
  Musi zgłosić się na policję, to jasne, ale skąd weźmie na
to odwagę?
  Vinnie nie przywykła do samodzielnego działania.
  A teraz była wypędzona, odepchnięta.
  Będzie musiała żyć swym własnym życiem aż do
nadejścia Dnia Sądu. Ale on jest już blisko, tak twierdził
pastor. Dziś powiedział nawet, że już się rozpoczął.
  Straszliwa zaraza zaatakowała, i to tutaj, w jego mieście.
  A ona była nic niewarta, zaraza już ją dotknęła, Bóg
uznał, że nie jest godna, by dalej żyć.
  Vinnie zaszlochała. Blancheflor znalazł jakiś fascynujący
zapach przy drodze i gwałtownie się zatrzymał, a potem
pociągnął Vinnie do tyłu.
  - Chodź - szepnęła. - Musimy się spieszyć.
  Lubiła pieska i chętnie się nim zajmowała. Vinnie
i BIancheflor byli dobrymi przyjaciółmi.
  Co miała ze sobą począć? Do domu nie mogła iść, to już
nie jej dom. A do Sarpsborg też nie mogła się sprowadzić,
nie wolno jej tam zawlec zarazy.
  Była bezdomna.
  Przez nikogo nie chciana.
  Wyjątek stanowiła policja, oni pragnęli się z nią skontak-
tawać.
  Świadomość, że ktoś chce się z nią zobaczyć, była pewną
pociechą. Ktoś na nią czekał.
  Droga na rynek okazała się długa. Dźwigała sporo
rzeczy, a w dodatku Blancheflor przy każdej okazji pod-
nosił nogę. Nie darował żadnej skaie, narożnikowi domu,
słupowi od latarni czy też po prostu śmieciom leżącym na
ulicy. Dla małego pieska wszystko jest interesujące.
  Nareszcie rynek! Vinnie z zimna zsiniał nos i uszy. Pod
posterunkiem policji długo się wahała. Co zrobić z psem?
Przecież on w pewnym sensie był śwradkiem! Po długim
namyśle powoli weszła na górę po schodach i zapukała do
drzwi. Blancheflor czekał w napięciu.
  Nikt nie odpawiedział, więc Vinnie ostrożnie uchyliła
drzwi. Ujrzała przed sobą korytarz, nic dziwnego więc, że
nikogo tam nie było. Zapukała więc do kolejnych drzwi
i usłyszawszy zrezygnawane: "Proszę'", weszła do pomiesz-
czenia za nimi. Niechętny głos chciał pewnie powiedzieć:
"Wchodźże, do diabła, głupcze, to przecież biuro, tu się nie
puka do drzwi!"
  Ośmieszywszy się już przed wejściem, Vinnie straciła
resztki odwagi, którą ledwie udało jej się zebrać.
  Cierpliwie stała przy drzwiach, trzymając na smyczy
równie cierpliwego pieska. Blancheflor patrzył na nią
pytająco, aż wreszcie usiadł.
  Dyżurny obrócił się na krześle i popatrzył na dziewczynę
znad okularów. Nie wyglądał na szczególnie uradowanego
przybyciem Vinnie, co jeszcze bardziej ją przeraziło. Skąd
mogła wiedzieć, że przyjął już nieprzeliczoną rzeszę wy-
straszonych do szaleństwa osób, dowiadujących się o za-
grożenie chorobą.
  - Słucham? - przynaglił.
  - Jestem Vinnie Dahlen - powiedziała.
  Dyżumy czekał.
  Och, oczywiście, przecież oni nie wiedzą, jak nazywają
się kobiety, które były na przystani. Nie spodobała jej się
jednak obojętna postawa policjanta, sprawiała, że czuła się
po dwakroć nic niewarta.
  - Czy mogę porozmawiać z ko-komendantem?
  - Jest zajęty.
  Razmawiał z Rikardem Brinkiem, ale o tym Vinnie nie
wiedziała.
  - A a co chodzi?
  - Ja... mogę przyjść później.
  - O ca chodzi? - powtórzył tonem, jakby wydawał
rozkaz.
  - Byłam na przystani... wtedy wieczorem. Szukano
mnie przez...
  Poderwał się natychmiaśt.
  - Proszę tu zaczekać!
  Jak burza pobiegł ku drzwiom w głębi i pukając
równocześnie wszedł do środka. Zaraz potem do dyżurki
wyskoczyli dwaj mężczyźni. Jeden starszy, bardziej wład-
czy, drugi niezgrabny jak wielki niedźwiedź, ale o miłych,
dobrych oczach.
  - Proszę wejść - powiedział komendant policji, wska-
zując jej drogę.
  Zawahała się i popatrzyła na psa, nie wiedziała, czy to
wypada, ale gestem wskazali tylko, by szła dalej. Niewygo-
dny bagaż zostawiła jednak w pokoju dyżurnego.
  Padano jej krzesła, a Blancheflor usiadł grzecznie obok
na podłodze. Naprawdę patrafił się elegancko zachawać,
kiedy czuł, że tego się od niego wymaga.
  - Tak, tak, pudel - westchnął młodszy z mężczyzn,
wielkolud. - Nareszcie go mamy! Proszę nam opowiedzieć
wszystko po kolei!
  - Pewnie się zaraziłam - zauważyła nieśmiało.
  - Czy była pani szczepiona? - spytał komendant.
  - Nie. To znaczy tak.
  Popatrzyli na nią ze zdziwieniem.
  - Byłam szczepiona. Ale moja ciotka nie chce się do
tego przyznać.
  Po tej dość tajemniczej uwadze zaczęła opowiadać, jak to
wybrała się na nabrzeże na wieczorną przechadzkę z psem.
Wstydliwe intermezzo między dwoma psami przemilczała,
uznawszy, że i tak nie ma to nic wspólnego ze sprawą.
  - Doszłam do przystani i tam zobaczyłam, jak jakaś
drobna kobieta pomaga mężczyźnue wsiąść do łodzi. Wiał
silny wiatr, kobieta miała wyraźnie problemy, uwiązałam
więc Blanch... psa do latami i pospieszyłam jej z pomocą.
  - Czy dotykała pani tego mężczyzny?
  - Tak, ujęłam go za nadgarstek, akurat w miejscu, gdzie
miał tę paskudną wysypkę. Ale tamta pani na pewno
bardziej się zaraziła, bo miała go całego na sobie. To
znaczy...
  Cóż za niewiarygodnie nieśmiała osoba, pomyślał Ri-
kard ze współczueiem, obserwując nerwowe ruchy dziew-
czyny, która bez przerwy obracała w dłoniach smycz
i przestawiała stopy. Jak można się tah nieciekawie ubierać?
  - Czy zna pani tę drugą kobietę?
  - Nie. Ale ja znam bardzo niewielu ludzi. Tylko
przyjaciół majej ciotki.
  Umilkła zmieszana. Ciotka, zdaje się, nie należy do
szczególnie miłych asób.
  - Ale widziała pani tę damę z bliska. Jak by ją pani
opisała?
  Vinnie pomyślała chwilę.
  - Niewysoka. Szczupła. Wystraszona. Ubrana w szary
kapelusz i płaszcz, i kamasze.
  - Jeden ze świadków twierdzi, że widzlał w tym czasie
na nabrzeżu dwa psy. Czy ten drugi mógł należeć do niej?
  - Ja także zauważyłam innego psa, teriera. - Vinnie
zaczerwieniła się na to wspomnienie. - Ale chyba nie, nie
sądzę, żeby to był jej pies. Nie wspominała o nim,
a powinna, bo przecież ja też byłam z psem. To znaczy...
chcę pawiedzieć... ludzie, którzy mają psy, zawsze... ze sobą
roamawiają...
  Z zawstydzenia głos jej się załamał.
  - Co pani zrobiła później? Dotykała pani tego mężczyz-
ny, dlatego to takie ważne!
  - Poszłam prosto do domu. Ciotka rozgniewała się na
mnie, ponieważ tak długo mnie nie było. No i uszargałam
ubranie.
  Rikard pachylił się ku dziewczynie.
  - Czy to pani je wyczyściła?
  - Nie, moja ciotka Kamma... Ona nazywa się właściwie
Karen Margrethe Dahlen. Mieszkamy w Bakkegarden. To
ona wyczyściła moje rzeczy.
  - A co pani robiła? Czy dotykała pani czegoś po
powrocie do domu?
  - O, tak, oczywiście. Chociaż właściwie nie...
  Miała irytujący zwyczaj zaprzeczania samej sobie, jak
gdyby sama nie wierzyła w to, co mówi, lub sądziła, że nikt
inny w to nie uwierzy.
  - Ciotka Kamma zabrała moje rzeczy, a ja chciałam iść
do swega pokoju. Mam oddzielną łazienkę i chciałam się
wykąpać, bo myślałam o tej okropnej wysypce, ale za-
dzwonił telefon.
  - Miała pani rację, panno Dahlen - stwierdził Rikard
wstając - że chciała pani się wykąpać. Zawiozę teraz panią
do szpitala, na oddział izolacyjny, jest tam kilka osób, które
miały kontakt ze zmarłym. Tam jeszcze będziemy mogli
porozmawiać. No i musi nam pani powiedzieć, gdzie
możemy znaleźć pani ciotkę.
  - Moją... ciotkę?
  - Tak, to ona przecież zajęła się pani ubraruiem i zagraża
jej wielkie niebezpieczeństwo. Gdzie ona jest?
  - Ależ to... to niemożlime - odparła Vinnie słabym
głosem.
  Ciotka Kamma? Na miłość boską, ona mi tego nigdy nie
wybaczy!
  Ta myśl przesłoniła Vinnie wszystko. Niebezpieczeń-
stwo zachorowania na ospę, przymusowe zamknięcie...
Wszystko przestało mieć znaczenie w oblicau groźby, że
ciotka Kamma się rozgniewa!
  No i przecież Vinnie złożyła świętą przysięgę, że nigdy
nie powie nikomu o tajemniczej skalnej grocie. Nie zdradzi
gromadki wybranych Pana!
  Co miała teraz począć?






        ROZDZIAŁ VI


  Ulice Halden opustaszały, jedynie garstka wałęsających
się beztrosko młodzieńców świadczyła o tym, źe miasto nie
jest całkiem wyludnione. Nikt poza nimi nie ośmielał się
opuszczać domu.
  Powszechnie uważano, że gdzieś, w jakimś pankcie
miasta, chodzi po ulicach drobna, ubrana na szaro kobieta,
rozsiewając wokół siebie śmierć.
  Wysłuchiwano komunikatów radiowych i śledzono, co
piszą gazety, nie omijano najświeższych wiadomości wy-
wieszanych w gablotach redakcyjnych. Policja "złapała"
jedną z poszukiwanych kobiet. Świetnie, przynajmniej tę
jedną zamknęli!
  Taki był pogląd na sprawę ludzi stojących z boku.
  Nie zastanawiali się, jak czują się ci w zamknięciu!
  Bezpośrednio zagrożonych było dziewięć pojedynczych
osób, a także dwie grupy: dwumastu marynarzy na po-
kładzie "Fanny" i sześćdziesiąt dwoje "wybranych".
  Z owych dziewięciorga Willy Matteus nie żył. Herbert,
Gun i Wenche Sommer zostali odnalezieni i odizolowani,
tak samo jak Ingrid Karlsen i Kalle, kierowca ciężarówki.
A teraz dołączyła do nich Vinnie Dahlen.
  Pozostawały jeszcze dwie osoby: Kamma Dahlen
i Agnes.
  I wierni pastora Pruncka zgromadzeni w świętej
grocie, o nich jednak Rikard Brink nic nie wiedział.
Vinnie nie śmiała wyznać prawdy, przecież złożyła
przysięgę.
  Podjęcia decyzji nie ułatwuała jej wcale obietnica kogoś
ze szpitalnego personelu, że gdy tylko odnajdą ciotkę,
Vinnie będzie dzielić z nią pokój.
  Na samą tę myśl lodowaty dreszcz przenikał Vinnie od
stóp do głów.
  Wszystkih odizolowanych zgromadzona na niedużym
oddziale mieszczącym się w odrębnym pawilonie szpital-
nym. Ciasnota sprawiała, że nie mogli się całkowicie
odseparować, lecz w miarę możliwości starali się siebie
unikać, co zresztą im polecono. Traktowali się nawzajem
jak zadżumieni, bali się do siebie zbliżać.
  Mieli wrażenie, że zostali uwięzieni w jednej klatce ze
śmiercią, pozbawieni jakiejkolwiek możliwości ucleczki.
  Gun Sommer siedziała w kąciku popłakując w rozpaczy.
Wydawało jej się, że żyją w zamkniętym świecie, a wszyscy
ludzie odwrócili się do nich plecami. Skazano ich na śmierć,
a ludzi spoza tego zaklętego kręgu nic a nic to nie
obchodziło, byle tylko oni sami pozostawali bezpieczni.
Nikt nie interesował się losem zarażonych. "Szkoda ich,
oczywiście, ale sami przecież sobie winni, jeśli byli na tyle
głupi, że..."
  Ich to nie dotyczyło.
  I Wenche, mała Wenchc! Że też ona musiała się tutaj
znaleźć!
  - Przestań zawodzić! - warknął zirytowany Herbert.
- To w niczym nie pomoże.
  - Gniew też się do niczego nie przyda - parsknęła
w odpowiedzi.
  W takich warunkach małżeństwo wystawione zostaje na
ciężką próbę. Związek dwojga ludzi albo się umacnia, albo
też od dawna panująca niezgoda przeradza się w otwartą
wojnę.
  Herbertowi skończyły się papierosy, a jakiś lekarz-
-idiota bezwstydnie odmómił mu dostarczenia nowych.
"Niech pan wykorzysta szansę, by rzucić palenie. To
naprawdę wspaniała okazja!"
  Ale Herbert nie chciał rzucać palenia. Uważał, że
nonszalancko trzymany w ustach papieros dodaje wdzięku.
Oczywiście mógł rzucić palenie w każdej chwili, ale po cóż
miałby to robić? Papieros nazywano gwoździem do trum-
ny, ale to przecież czysty nonsens! Od papierosów nikt
jeszcze nie umarł!
  Co mógł poradzić na to, że stał się niespokojny
i marudny? Każdy by tak zareagował na takie więzienie.
  Gorzej, że musiał zrezygnować ze swego codziennego
kieliszeczka! Nie mówił o tym, rzecz jasna, głośno, ale czuł
gwałtawne ssanie na myśl o czymś mocniejszym. Dość
często zdarzało się, że składał dłoń, jak gdyby chciał
chwycić za kiefiszek, a okazywało się, że na stole stoi tylko
karafka ze wstrętną wodą!
  - Nie pojmuję, dlaczcgo muszę tu siedzieć - utyskiwał
dalej Herbert gderliwym tonem. - Pomyśleć tyłko, ile
okazji mi przepadnie! A ja nawet nie dotknąłem tego
przeklętego całowieka. Poza tym jestem szczepiony. To
zamach na wolność osobistą jednostki!
  - Takiej starej szczepionce nie można ufać! - załkała
Gun. - Z nas tylko Wenche jest w pemnym stopniu
bezpieczna, dzięki ci, dobry Boże.
  Wszyscy zostali teraz zaszczepieni ponownie dla spraw-
dzenia, czy zareagują. Gdyby tak się stało, oznaczałoby to,
że poprzednia szczepionka jest bezwartościowa, a to bardzo
źle wróżyło.
  Ingrid stała przy oknie i wyglądała na zimowe miasto,
szarobure, z brudnymi plamami śniegu. Tego dnia co
prawda trochę się ociepliło i ulice pokryły się błotnistą
mazią topniejącego śniegu. Był pierwszy dzień lutego,
wiosna wydawała się niesłychanie odległa.
  Ingrid uporczywie nękała straszna myśl: Nigdy się stąd
nie wydostanę, ten pobyt będzie trwał wiecznie. Nigdy już
nie zobaczę niczego poza tymi brunatnozielonymi ślada-
mi, przedzielonymi w połowie ciemnobrązową listwą.
Pajęczyny w kątach ze zwieszającymi się długimi nićmi...
  I ci ludzie, z którymi nic mmie nie łączy! Ta pani, co
ciągle płacze, i jej naburmuszony mąż, stale na nią krzyczy.
Podobno jest zawodowym komikiem, ale niewiele poczucia
humoru nam okazuje. Ich córka jest taka niecierpliwa,
marudzi, nudzi się, ale trudno ją obwiniać, to przecież
jeszcze dziecko.
  I ta nowa, samotna kobieta, która przemyka się pod
ścianami i boi się choćby pisnąć. Jak ktoś potrafi w ogóle
z nią rozmawiać?
  Dobrze, że mam Kallego! Jest miły, da się z nim
przpnajmniej pogadać. Choć on trzyma się na dysnans,
jest jakby bardzdej przytłumiony niż zwykle, a czasami
wygląda na przerażonego. No i bez przerwy wzdycha do
piwa.
  Oczywiście tu go nie dostanie. Karmią nas takim
monotonnym szpitalnym jedzeniem, klopsiki rybne i wod-
niste ziemniaki albo mięso bez smaku i rozgotowane
warzywa.
  Ale trzeba przyznać, że wszyscy traktują nas życzliwie.
Ten młody policjant często tu zagląda i najczęściej roz-
mawia z tą nową. Najwyraźniej usiłuje coś z niej wyciągnąć,
bo już kilka razy słyszałam, jak dziewczyna podniesionym
głosem mówiła: "Powtarzam przecież, że nie wiem!"
  Wydaje mi się, że ona kłamie, jest z tych, co to nie
potrafią łgać. Kiedy mu odpowiada, składa ręce, jakby
prosiła o wybaczenie. Najwidoczniej jest bardzo religij-
na.
  Kiedy się tu zjawiła, miała ze sabą psa, ale nie po-
zwolono jej go zatrzymać. Zajęła się nim pielęgniarka,
zwierzak musi odbyć kwarantannę. Ładny pudelek, taki
miły i grzeczny. Szkoda, że nie może być razem z nami,
poprawiłby trochę nastrój.
  O Boże, jak to się dalej potoczy?


  Vinnie gryzły straszliwe wyrzuty sumienia. Bóg postąpił
bardzo niesprawiedliwie, stawiając ją przed takim dylema-
tem! Powinna wyjawić miejsce pobytu ciotki Kammy, ale
przecież złożyła przysięgę milczenia, przyrzekła, że nie
zdradzi sekty, a poza tym Bóg obiecał, że wszyscy ucznio-
wie pastora przeżyją! To znaczy, że w pieczarze są bezpie-
czni, dlaczego więc miałaby ujawniać miejsca ich pobytu?
Bóg trzymał chroniącą dłoń nad ciotką Kammą, nie miało
więc żadnego znaczenia, że nie została zaszczepiona.
  Vinnie była szczepiona. W Świątyni, zgromadzeniu
pastora Pruncka, uznano to za grzech, za przejaw nieufno-
ści wobec Boga. Nic nie mogła temu zaradzić, ale teraz
właściwie radowała się, że rodzice w jej dzieciństwie byli
- choć bezbożni - tacy zapobiegliwi.
  O, znów pszyszedł ten młody policjant, znów jej szuka!
Jest taki miły i tak z nią rozmawia, jakby miała jakąś
wartość jako człowiek, ale dlaczego cały czas musi pytać
o ciotkę Kammę? Czy tak trudno mu pojąś, że ciotka
w rękach pastora jest najzupełniej bezpieczna?


  Rikard Brink postamowił zmobilizować wszystkie siły
i znów zabrać się do wypytywania tej prostej kobiety.
Oczywiste było, że kłamie, ale dlaczego nie chciała zdradzić
miejsća pobytu ciotki? Czyżby ukrywała jakąś zbrodnię?
  Nie mógł w to uwierzyć. Lavinia Dahlen była zbyt
ostrożna i nieśmiała, by mogła popełnić jakieś przestęp-
stwo.
  Skinął głową innym. Herbert, widząć go, gwałtownie
zerwał się z miejsca.
  - Żądam należnego mi prawa, panie stójkowy - oświad-
czył opryskliwie, a Rikard nie dbał o to, by wyprowadzić go
z błędu, że od dawna już nie jest stójkowym.
  - Jakiego prawa? - spytał przyjaźnie.
  - Być traktawanym jak człowiek! Nie macie prawa
zamykać mnie tu i odmawiać czegoś tak normalnego jak
zwykły papieros. Nie przywykłem do tak nędznego stan-
dardu, rozumie pan!
  Rikard zapytał spokajnie, z troską:
  - Pan przywykł pewnie wypijać kieliszek albo dwa do
jedzenia? I fikołka przed snem?
  - Może i tak!
  - Na cóż, żyćie artysty przynosi niestety wieie pokus.
Pańskiej wątrobie na pewno dobrze zrobi parotygodniowy
odpoczynek.
  Herbert pokraśniał na twarzy.
  - Pan jest taki sam jak lekarze! Wydaje się wam, że
pozjadaliście wszystkie rozumy!
  Obrócił się na pięcie i odszedł.
  Gun Sommer zawołała zduszanym głosem:
  - Panie konstablu, kiedy się dowiemy?
  - Kiedy upłynie okres wylęgania. To już niedługo,
kiłka dni przecież minęło.
  Gun znów uderzyła w płacz.
  - Na cóż, panno Dahlen - zwrócił się Rikard do Vinnie.
- Może przejdziemy do pani pokoju.
  Vinnie szła za nim, jakby miała wstąpić na szafot.
  Usiedli w niedużym, ciasnym pokoiku.
  Rikard głęboko zaczerpnął powietrza i na wydechu
oznajmił:
  - Ponieważ nie chce pani powiedzieć, gdzie przebywa
ciotka, dla jej dobra sami podjęliśrny poszukiwania.
  - Och, nie! - jęknęła Vinnie. - Ona się na mnie
rozgniewa! Strasznie! Och, nie macie pojęcia, jaka ona
potrafi być!
  Rikard przyglądał się jej badawczo.
  - Jeśli pani sobie tego nie życzy, nie będzie pani musiała
mieszkać z nią w jednym pokoju.
  Odniósł wrażenie, jakby z ramion dziewczyny spadł
wielki ciężar, jakby przestała się czuć odpowiedzialna za
wszystkie nieszczęścia świata.
  - Naprawdę? Naprawdę mogę tego uniknąć?
  - Oczywiście! Nie jesteśmy pzzecież... Ależ, moja dro-
ga!
  Virmie wybuchnęła płaczem, rozszlochała się tak bar-
dzo, że Rikard się przeraził.
  - Moja droga! - powiedział zdziwiony. - Wygląda na
to, że nie czuje pani strachu przed ospą, natomiast ciotki
śmiertelnie się pani boi!
  Vinnie nie zdołała odpowiedzieć, dalej rozpaczliwie
płakała.
  - Naprawdę bardzo mi przykco - powiedział ze współ-
czuciem. - Potrzebuje pani chyba ramienia, na którym
mogłaby się porządnie wypłakać, ale w okresie kwarantan-
ny nie wolno mi się da pani zbliżyć, ponieważ jako jedyny
mogę się zająć dochadzeniem. Byłem nie tak dawno
szczepiony.
  - Ach, oni odrzucą ciotkę Dammę, a ona nigdy mi tego
nie wybaczy! Nigdy! O, wolałabym umrzeć, boję się dalej
żyć!
  - Cicho, cicho, pani jest jeszcze młoda, przed panią całe
życie, nie wolno tak myśleć!
  Mój ty świecie, jak to niezgrabnie brzmi, same wy-
świechtane frazesy! Rikard postanowIł nadać swoim sło-
wom bardziej osobisty ton:
  - Proszę teraz trochę odpocząć, a później znów poroz-
mawiamy o tej starszej damie z przystani.
  - Ale ja nie mam już nic więcej do powaedzenia.
  - Musimy teraz pomówić o szczegółach, bo, niestety,
nie natrafiliśmy nawet na najdrobniejszy ślad.
  Tak bardzo chciał pocieszyć tę prościutką dziewczynę,
ale jedyne, co potrafił jej afiarować, to wytarte słowa,
których ona i tak zdawała się nie słyszeć.
  Nagle coś mu się przypomniało:
  - Pani wyraziła się, że oni odrzucą pani ciotkę? Kogo
miała pani na myśli?
  Vinnie tylko energicznie potrząsnęła głową i Rikard
zrozumiawszy, że dziewczyna nie chce lub nie może
odpowiedzieć, wstał.
  - No cóż, teraz musi nam pani udzielić bardzo konkret-
nej pomocy. Byliśmy w Bakkeggrden, dzwoniliśmy do
drzwi, ale nikogo nie ma. Musimy dostać się da środka i jak
najprędzej zdezynfekować dom. Bardzo proszę, by dała
nam pani swoje klucze i dokładnie opisała, w których
pomieszczeniach przebywała w ciągu ostatniej godziny
spędzonej w domu. Cieszyłbym się także, gdyby przypo-
mniała pani sobie, co robiła i dokąd chodziła pani ciotka,
czego obie dotykałyście i wszystkie podobne szczegóły.
  Vinnie skinęła głową i zdusiła łkanie. Z zaczerwieniony-
mi od płaczu oczyma, z błyszczącym nosem zaczęła opowia-
dać, starając się zrelacjonować wszystko możliwie najdok-
ładniej. Bardzo poważnie potraktowała swoje zadanie.
Rikard był w pełni usatysfakcjonowany wyjaśnieniami
Vinnie i nie omieszkał jej o tym powiedzieć. Sądząc po
wyrazie jej twarzy, po raz pierwszy w życiu spotkała ją za
coś pochwała. Znów ogarnęła go ochota, by wyciągnąć
rękę i pogładzić ją po policzku, okazać zrozumienie. Nie
wolno mu jednak było tego robić. Szkoda, bo ta kobieta
naprawdę potrzebowała choćby odrobiny życzliwości.
  Ufnie przekazała mu klucze, będące w depozycie u siost-
ry przełożonej, i Rikard opuścił jej pokój. Poprosił pielęg-
niarkę, by miała oko na dziewczynę, depresja taka jak u niej
mogła okazać się niebezpieczna.


  Rikard zabrał ze sobą dwóch mężczyzn ze służb medycz-
nych, którzy przez cały czas zajmowali się dezynfekcją
rozmaitych miejsc. W poczuciu, że naruszają czyjąś prywat-
ność, wkroczyli do opustoszałego Bakkegarden.
  Rikard ruszył przodem, wskazując punkty krytyczne,
którymi należało zająć się ze szczególną starannością,
W oczekiwaniu aż pracownicy uporają się z robotą,
przeszedł do salonu.
  A więc tak mieszkała ta młoda kobieta, której wiek
trudno określić. Była taka anonimowa, jakby starała się
zatrzeć po sobie wszelki ślad, bez czasu, bez wieku, bez
jakiegokolwiek szczególnego znaku.
  Nawet tu, w pokoju, który określała jako swój, także
nie było żadnych śladów jej obecności. Spostrzegł
natomiast bardzo wyraźne wpływy dominującego, skraj-
nie konwencjonalnego smaku ciotki, poglądów pani
Dahlen na to, jak powinien wyglądać dom ludzi z wyż-
szych sfer. Był on zupełnie inny od gustu Rikarda.
W myślach porównywał wnętrze z przytulną Lipową
Aleją.
  Rozmyślania przerwał mu mężczyzna, który przyszedł
z hallu, niosąc w tęku złożony papier.
  - Znalazłem to na podłodze w garderobie, w rogu. Nie
byłem pewien, czy panna Dahlen tego dotykała, dlatego na
to zerknąłem. Wydało mi się dość tajemnicze i uznałem, że
chyba powinna na to popatrzeć policja.
  Rikard wziął od niego list, któty Kamma napisała do
swego syna. Hans-Magnus najprawdopodobniej zgubił go,
gdy z cywilnego ubrania przebierał się w mundur.
  Z początku treść listu wydała się Rikardowi bezładną
plątaniną zdań, wkrótce jednak zaczęła nabierać znaczenia.
Udajemy się więc do cudownej Świątyni pastora Pruncka - napisa-
no - i zabieramy ze sobą małego Blancheflora. Ale pies się
przecież odnalazł. No cóż, przynajmniej wie choć odrobinę
więcej o miejscu pobytu pani Dahlen... Gdy nastąpi Dzień
sądu... Jaki Dzień Sądu?
  Pojechać do Sarpsborg. Nowy adres Lavinii. Stara
szyfoniera. Zniszczyć kopertę. Niegroźni świadkowie. La-
vinia ma nie płacić pastorowi Prunckowi trybutu?
  Co to, na miłość boską...?
  - Skończyliście już z tym telefonem?
  - Tak, tak.
  Rikard zadzwonił do szpitala i poprosił o podanie
nowego adresu Lavinii Dahlen. Pozostawił dom pod opieką
dwóch pracowników służb sanitarnych i pobiegł do samo-
chodu, by wyruszyć w drogę do Sarpsborg.
  Wydawało mu się, że zna ją już na pamięć.


  Rikard przybył we właściwym momencie.
  Gospodyni popatrzyła na niego zdumiona.
  - Ale w pokoju panny Dahlen jest już jeden pan! Jej
kuzyn. Panna Dahlen jednak jeszcze nie przyjechała, a miała
tu być już dawno temu. Bardzo cenię sobie punktualność...
  - Panna Dahlen jest chora.
  - Ach, tak! No cóż, nie mogę trzymać dla niej pokoju
w nieskończoność, inni chętnie go wynajmą.
  - Jestem z policji. Czy mogę obejrzeć ten pokój?
  - Policja? W moim domu? Co...
  - Proszę mnie zaprowadzić do pokoju panny Dahlen!
  Nareszcie mógł wejść. Na dźwięk jego kroków
Hans-Magnus obrócił się gwałtownie i niezdarnie wetknął
do kieszeni jakiś papier. Stał ptzy pięknej starej szyfonierze.
Rikard zauważył odstającą tylną płytę.
  - Hans-Magnus Dahlen?
  - Hans-Magnus Olsen.
  - Policja z Halden. Czy mogę zobaczyć list, który
właśnie wsunął pan do kieszeni?
  - To list prywatny.
  - Do Lavinii Dahlen, ptawda? Prosiła mnie, bym
przyjechał tu i go zabrał.
  Był to blef, lecz Hans-Magnus, choć z wahaniem, dał się
nań nabrać. Bardzo, bardzo niechętnie oddał wygniecione
już papiery.
  Rikard przeleciał wzrokiem list babci do Vinnie i tes-
tament.
  Hans-Magnus odzyskał już równawagę i powiedział
szybko:
  - Właśnie miałem przekazać to Vinnie, niepotrzebnie
więc się pan fatygował.
  - Wcale tak nie uważam - odparł Rikard gniewnie.
- Czy Vinnie prosiła pana o przywiezienie papierów?
  - Oczywiście!
  - Vinnie nic o tym nie wie. A tak w ogóle to radziłbym
uważać i nie rozsiewać papierów gdzie popadnie. - Rikard
zamachał mu przed nosem listem od Kammy. - Pan
i pańska matka będziecie mieli z tego powodu do czynienia
z policją.
  - Ale ja przecież trzymam stronę Vinnie! To chyba
jasne!
  - Raczej trudno to będzie udowodnić, zwłaszcza że
próbawał pan ukryć przede mną testament. Ale przejdźmy
do innej sprawy: czy nocował pan dziś w domu?
  - Nie, zajrzałem tylko na chwilę, by się przebrać, i to
w dodatku wczoraj.
  - Czy wielu rzeczy pan dotykał?
  - Prawie niczego, tylko tego listu. Bardzo mi się
spieszyło.
  - Wobec tego pojedzie pan ze mną do Halden i pozwoli,
by pana ubranie zostało zdezynfekowane. Pan był szczepio-
ny, prawda?
  - Owszem, niedawno, tuż przed wojskiem. A skąd to
pytanie?
  - Może się pan z tega cieszyć! Panna Vinnie Dahlen
zetknęła się z ospą i jest teraz w szpitalu, odizolowana od
ludzi.
  - Do diabła!
  - A my poszukujemy pańskiej matki, zajęła się czysz-
czeniem ubrania Vinnie po powrocie do domu. Gdzie ona
teraz jest?
  - Matka? Do kroćset, na pewno u najświętszego Prunc-
ka.
  - Tyle to i ja zrozumiałem. Ale gdzie to jest?
  - Nie mam pojęcia. To taka wielka tajemnica, że pewnie
sami nie wiedzą. Ja nie jestem członkiem tej sekty. No co,
policjantku, idziemy?


  W "świątyni"" czyli w skalnej grocie, członkowie sekty
z zapartym tchem wsłuchiwali się w głos z radia. Wilgoć
kroplami spływała ze skalnych ścian, skapując z melodyj-
nym dźwiękiem.
  - "Powtarzam komunikat: Wdowa Karen Margrethe
Dahlen praszona test o natychmiastowe zgłoszenie się na
policję lub do lekarza, ponieważ zetknęła się z wirusem
ospy i mogła się zarazić".
  Powoli wzrok wszystkich obecnych przenoslł się na
Kammę. Wyczuwała płynący ze spojrzeń lodowaty chłód,
odrzucenie. Została wyklęta.
  Radiowy spiker miał w zanadrzu jeszcze jedną informa-
cję:
  - "Poniewaź wiadomo, że Karen Margrethe Dahlen nie
była szczepiona przeciw ospie, niezwykle istotne jest, by
natychmiast porozumiała się z władzami. Dla swojego
dobra i ze względu na tych, z którymi będzie miała
ewentualny kontakt".
  Jęk przerażenia niby jednogłośny krzyk wyrwał się
z gardeł wybranych pastora Pruncka. Odsunęli się od
Kammy na wiele metrów, miała wrażenie, że nagle stoi
sama w opustoszałej sali.
  Pastor uniósł ramię w jej kierunku, dłoń zacisnął
w pięść.
  - Anatema! - wrzasnął.
  Znaczyło to tyle co klątwa i właściwie było pojęciem
z religii katolickiej, ale Prunckowi było wszysko jedno,
skąd czerpał wyrażenia, którymi mógł zaimponować.
  - Odejdź stąd, skalana kobieto, odstąp od świętych
Pana! - grzmiał.
  - Ale ja... ja jestem przecież tutaj bezpieczna - broniła
się Kamma. - Przecież my należymy da wybranych! To my
przeżyjemy!
  Sytuacja była dośt kłopotliwa, bo prawdę powiedziaw-
szy pastor uważał za bardzo nieprzyjemne to, iż śmiertelne
niebezpieczeństwo, które miało porazić tylko niewiernych,
pozostających poza miejscem schronienia sekty, znajdowa-
ło się teraz tylko wśród mich, zgromadzonych w pieczarze.
Na jakie próby wystawla ich Pan?
  Ale pastor Prunck zawsze twierdził, że z każdej sytuacji
jest wyjście. Także i teraz.
  - Nie mówię o zarazie, kobieto! My jesteśmy panad nią,
ona nas nie dotknie! Ale pani zdradziła miejsce naszego
pobytu! Pani albo pani bratanica!
  Wśród zgramadzonych podniosły się głosy przyznające
rację pastorowi.
  - Chyba tak nie jest - odparła Kamma drżącym głosem.
Jej wzburzenie nie miało granic, było to największe
upokorzenie, jakiego doznała w życiu. Vinnie za to od-
pokutuje! - Nie przypuszczam, by Lavinia ośmieliła się
powiedzieć, gdzie jesteśmy. Sami słyszeliście, poszukiwali
mnie, nie wiedzieli, gdzie przebywam.
  - Nic to nie pomoże - oznaymił Prunck, uparcie
trzymając się swęgo zdania. - Mogą zacząć szukać, wypyty-
wać ludzi, aż wreszcie trafią na nasz ślad. Proszę natych-
miast opuścić świątynię, pani Dahlen. I wszyscy się spodzie-
wamy, że miejsce naszego pobytu nadal pozostanie tajem-
nicą.
  Dlaczego miałabym milczeć? pomyślała Kamma. Czy wy
nie zdradziliście mnie w chwili, kiedy najbardziej was
potrzebowałam?
  Pewnie zapomniała już, że ona sama zdradziła Vinnie
w podobny sposób. A może nie dało się tego porównać?
Vinnie była osabą pozbawioną jakiejkolwiek wartości,
podczas gdy ona, Kamma, należała do najważniejszych
członków sekty. Tak przynajmniej sama uważała.
  Na nic jednak zdały się protesty. Z podniesioną głową,
choć policzki pokryły się czerwonymi plamami, musiała
opuścić grotę, zabierając wszystkie swoje rzeczy. Przytar-
gała tu pokaźny ekwipunek, lecz współwyznawcy stanow-
czo nalegali, by zabrała ze sobą każdy najmniejszy drobiazg
z dotkniętych zarazą rzeszy, musiata je więc szybko, byle jak
spakować. Z węzełka wystawało żałosne prześcieradło,
zamiatając z podłogi kurz.
  Bramy raju zamknęły się za nią z przerażającym hukiem.


  Kamma oczywiście nie zgłosiła się na policję. Odrobinę
godności miała wszak prawo zachować.
  W domu oporządziła się co nieco. Przełknąwszy naj-
boleśniejsze upokorzenie, zadzwoniła na komisariat. Tele-
fon odebrał Rikard.
  Dumnie, jak przystało damie z wyższych sfer, wydek-
lamowała:
  - Mówi Karen Margrethe Dahlen. Słyszałam przez radio,
że życzycie sobie mojej wypowiedzi w związku z pewną
sprawą. Do tej pory byłam nieosiągalna, ale teraz pozostaję
do waszej dyspozycji. Przyjmuję w domu o pierwszej. Proszę
o punktualne przybycie, mój czas bowiem jest bardzo cenny.
  Odłożyła słuchawkę, zanim osłupiały Rikard zdążył
cokolwiek powiedzieć.
  Co za potwór! pomyślał. Ale spuści z tonu, kiedy
zrozumie powagę sytuacji. I od nowa trzeba dezynfekować
Bakkegarden! Do diabła!
  Zaczął odczuwać sympatię dla poniewieranej Vinnie.


  Sympatia ta przybrała znacznie na sile, kiedy przyszedł
do Bakkeggrden, gdzie natychmiast otoczył go duszący
zapach korzermych perfum, unoszący się niczym obłok nad
nadętą władczynią. Melodyjnym głosem poprosiła, by
wszedł do "bawialni". Rikard nie wiedział, że takie pokoje
jeszcze istnieją.
  Właściwie przez cały czas odczuwał dla Vinnie ciepłą
sympatię, a dokładniej mówiąc - współczucie dla ludzkiej
istoty, która nie uważała się za godną, by żyć na tym
świecie. Do tej pory jednak wydawała mu się zbyt bezbarw-
na, by mógł się bardziej nią zainteresować.
  Teraz lepiej zrozumiał postawę dziewczyny, skazującej
się na samozagładę. Karen Margrethe Dahlen natychmiast
przejęła konwersację, która właściwie zmieniła się w mono-
log.
  - Tak, tak, słyszałam, jakiego piwa nawarzyła sobie ta
okropna bratanica mego męża. Mój rozum nie pojmuje, jak
mogła zbliżyć się do takiego byle kogo! Z mego domu
powinna wynieść naprawdę odpowiednie wychowanie, ale
powiem panu, ona jest niepoprawna. Nie-po-praw-na! O ile
dobrze zrozumiałam, to on był marynarzem. Jak mogła!
Ale zapowiadam panu, konstablu, dostanie porządną nau-
czkę, kiedy tylko wróci do domu.
  Kamma musiała nabrać oddechu, Rikard wykorzystał
więc okazję, by wtrącić słowo:
  - Nie zapominajmy, że udzieliła pomocy potrzebujące-
mu. Ale to teraz nie ma znaczenia. Ważniejsze jest pytanie:
czy była pani szczepiona, pani Dahlen?
  Kamma z dumą wysunęła brodę.
  - Oczywiście, że nie! Zabraniają tego moje chrześcijań-
skie poglądy.
  - Sądziłem, że to pani rodzice o tym decydowali.
  Zapłoniła się.
  - Tak czy inaczej nie jestem szczepiona.
  - Szkoda. W takim razie pojedzie pani ze mną do
szpitala, do izolatki.
  - Nie widzę takiej potrzeby. Sama dam sobie tutaj radę.
  - Tu nie chodzi tylko o panią, pani Dahlen. Stanowi
pani zagrożenie dla innych, dopóki... - Miał już na końcu
języka "chodzi luzem", ale szybko poprawił się i dokoń-
czył: - Dopóki porusza się pani między ludźmi.
  Z miną, jakby okazywała mu najwyższą łaskę, skinęła
głową.





        ROZDZIAŁ VII


  Sąsiedzi Olavy i Agnes z ulicy Fortecznej siedzieli
w kuchni przy kawie. Na stole stało modne ostatnimi czasy
ciasto o tropikalnym aromacie. Byli to starsi ludzie, którzy,
choć twierdzili, że nie pchają nosa w cudze sprawy, to
bardzo lubili wiedzieć, czym zajmują się inni.
  - Okropnie głośno dziś stukają u sióstr Johansen
- stwierdził mąż, siorbiąc gorącą kawę.
  - Słyszałam to już wczoraj - powiedziała żona między
jednym a drugim łykiem. - Ciekawe, co robią. Nie
widziałam żadnych robotników.
  - Kogo?
  Kobieta przełknęła.
  - Robotników. Psa też nie widziałam.
  - Racja. Może go zastrzelili.
  - To dobrze, nie będzie sikał na naszą ścianę.
  - No właśnie.
  Zapadła cisza, co prawda względna, bo oboje głośno
siorbali i mlaskali.
  - Ustało.
  - Nareszcie - odetchnęła kobieta. - Brzmiało jakby
z głębi domu. Może z łazienki.
  - One przecież nie mają łazienki - parsknął mąż. - Myją
się nad kuchermym zlewem, a ubikację mają na podwórzu.
  - No tak, ty to świetnie wiesz.
  - Wcale się nie gapię na ich kuchnię, jeśli ci o to chodzi.
  - Nie? A dlaczego tyle siedzisz w wychodku? Stamtąd
można zajrzeć do ich kuchni, przez szpary w ścianie i dalej
przez podwórze.
  - Nie pleć bzdur, babo!
  Ten "przyjemny" dialog przerwało im ponowne stuka-
nie, tym razem słabe i nieregulame.
  - Jakby ktoś walił w rurę.
  - Mnie tam wszystko jedno - stwierdził mąż, zły
z powodu krytyki, jaka go spotkała. - Nie obchodzi mnie
to.
  Wyszedł w poczuciu urażonej godności. Co ta kobieta
sobie właściwie myśli?
  Jego oburzenie wywołał oczywiście fakt, że został
złapany prawie dosłownie na gorącym uczynku. Koniec
z tym długim przesiadywaniem w podwórzowym wychod-
ku, koniec z przyjemnościami, gdy w tajemnicy przez
szpary między deskami podglądał Olavę. Na Agnes nie było
co patrzeć, poza tym zawsze przed myciem zaciągała
zasłony. Ale za to Olava! Przypuszczał, że ona o nim wie, bo
podczas wieczornej toalety od czasu do czasu zerkała w jego
stronę. Stawała pod kuchenną lampą w samej tylko jasno-
czerwonej halce, która nie sięgała jej zbyt nisko, i tak
rozpustnie myła się myjką tam na dole, jakby to tarła ją
męska ręka. Była tak pociągająca, taka pulchna! Jego żona
nazywała ją tłustą krową, ale tak przyjemnie było na nią
patrzeć. Pragnął uszczypnąć te rozłożyste uda, ścisnąć
wielkie piersi. No i on wcale jeszcze nie miał takiej sklerozy,
potrafił stojąc tak i patrząc, dogodzić sobie. Bo żona już
więcej nie chciała tego robić. To nie dla nas, staruszków,
mawiała, kiedy wyciągał do niej rękę. Twierdziła, że to
bezbożne, sama więc sobie winna.
  Ale od jakiegoś czasu nie widział już "tłustej Olavy".
W domu świeciło się światło, najwyraźniej więc ktoś tam
był. Trudno, od tej pory przestanie ją podglądać. Szkoda,
ale nie może dać żonie powodów do gadania.
  Pospiesznie wrócił do domu. Nic go nie obchodzi, co
znów wymyśliły sąsiadki.


  Agnes pokonując zawieję wyszła na spacer z Doffenem.
Ślady stóp i małych łapek na śniegu świadczyły o częstych
wyprawach.
  Znała już wgsepkę jak własną kieszeń, zimowe plaże,
opustoszałe letnie domki. Puste, bez życia...
  - Musimy znaleźć drewno, Doffen - mówiła Agnes
głosem, w którym coraz wyraźniej dźwięczał strach.
- W domku niedługo już się skończy. Że też Olava o tym
nie pomyślała!
  Zatrzymała się, spoglądając na stalowoszare morze.
  - Dlaczcgo oni nie przyjeżdżają, Doffen? Kiedy wre-
szcie tu będą? Jedzenie przygotowałam już wiele dni
temu. Ciasteczka całkiem sczerstwiały, a ja nie mam
z czego piec.
  Bezradnie popatrzyła na Singlefjord.
  - Wkrótce i dla nas nie będzie jedzenia, ani jedzenia,
ani drewna. Na co komu wtedy pięknie wgsprzątany
dom?
  Drżała z zimna w przenikliwym wietrze od morza.
Najbardziej niepokoiły ją przypominające grypę objawy,
które odczuła dziś rano, choroba to najgorsze, co mogłoby
się jej teraz przytrafić. Myślała o Doffenie, jak piesek da
sobie wtedy radę?
  - Dlaczcgo Olava nie przyjeżdża z Brandtami? - użaliła
się raz jeszcze. - Chodź, Doffen, poszukamy opału.
  Pies z ożywieniem skakał wokół jej nóg. Wspaniale
było biegać bez smyczy. Na razie nie miał żadnych
trosk.
  Agnes schyliła się i pogłaskała małego teriera. Pło-
miennie czerwony kapelusz spadł jej z głowy, nasadziła
go z powrotem, wzdychając z niechęcią. Nie cierpiała
go, wiedziała, że jest śmieszny, w dodatku nawet nie
grzał.
  - Dzięki Bogu, że mam ciebie, Doffen - powiedziała
z czułością. - Inaczej chyba bgm oszalała w te ciemne noce.
Spróbujemy jakoś sobie poradzić, ty i ja, dopóki nie
przyjadą. A przyjadą na pewno, przekonasz się!
  Sama jednak powoli zaczynała w to wątpić.


  Miasto trwało w okowach strachu. Policja nie zdołała
jeszcze odnaleźć starszej damy w szarym kapeluszu i szarym
płaszczu.
  Masowe szczepienia ruszyły pełną parą. Zdarzało się, że
brakowało szczepionki, ponieważ także inne miasta i miejs-
cowości południowej Norwegii musiały ją na żądanie
mieszkańców sprowadzać z centralnego magazynu. W Hal-
den wybuchła wtedy histeria, niektórzy uciekali z miasta do
krewnych i znajomych mieszkająeych gdzieś dalej, by
u nich schronić się przed epidemią. Gazety podtrzymując
napięcie nie poprawiały ogólnego nastroju. Poszukiwania
zaginionej kobiety traktowały jak historię kryminalną i do
szaleństwa straszyły ludzi, pisząc: "Ona jest wśród nas,
może to właśnie kobieta, która idzie obok ciebie ulicą. Miej
oczy otwarte!" Lekarze i policja przyjęli dziesiątki zgłoszeń:
doniesienia na sąsiadów, którzy przestali wychodzić z do-
mu, a więc na pewno mają ospę, informacje o dzieciach
z dziwną wysypką na twarzy (okazującą się zwykłą dziecięcą
alergią).
  Wszyscy widzieli tajemniczą kobietę, lecz wszelkie tropy
okazywały się fałszywe.
  Halden zostało odcięte od świata. Nikt tu nie przyjeż-
dżał. Grand Hotel się wyludnił, odwołano seminaria
i zawody, nie urządzano przyjęć, sklepikarze mieli coraz
większe straty.
  Okropny czas. Ludzie siadywali w oknach, wyglądając
na opustoszałe ulice i nasłuchując sygnałów płynących
z głębi własnego ciała. Czy ja przypadkiem nie mam
gorączki? A to swędzenie na karku? Te zaognione plamki
przy kołnierzyku, czy to naprawdę zwyczajne pryszcze?
I ból głowy? Od długiego czytania wieczorem przy marnym
świetle? A może od czegoś innego? Silne bóle krzyża to
jeden z głównych objawów ospy, a mnie chyba boli krzyż.
Tak, boli, naprawdę!
  Tak oto paniczny lęk dopadał ludzi. Kontakty rodzinne
tymczasowo zostały przerwane, bo przecież nigdy nic nie
wiadomo!
  Babcia? Ona jest drobna, ubiera się na szaro. Może
zadzwonić i spytać, czy nie wychodziła w szarym ubraniu?
  O, tam, koło latarni przechodzi właśnie nieduża kobieta.
Nie widać jej zbyt wyraźnie, ale jasne jest, że ma na sobie
piętno moru! To Śmierć we własnej osobie przechadza się
po mieście.
  I odsuwano się od okna, by Śmierć przypadkiem nie
podniosla wzroku i przez szybę nie rzuciła przekleństwa.
  Tylko najodważniejsi, a może trzeba by powaedzieć:
najgłupsi, ośmielali się wychodzić na miasto. Syreny fab-
ryczne już nie wyły, wiele zakładów zamknęło bramy, bo
większość robotników i tak nie przychodziła do pracy. Nic
nie pomagało, że lekarze pisali w gazetach o przesadnej
panice. O tym, że ospa nie rozprzestrzenia się tak szybko,
a szczepienia gwarantują ochronę.
  Nikt im nie wierzył. W Sarpsborg krewni Sommerów
i Ingrid Karlsen stali się niemile widziani, zwolniono ich
nawet z pracy tylko dlatego, że byli spokrewnieni z osobami
odizolowanymi i być może nosili w sobie zarazki.
  Groza rosła z każdym upływającym dniem, zbliżał się
czas, kiedy ujawnić się mogły picrwsze oznaki choroby.
Wszyscy bez wyjątku ludzie w Halden i Sarpsborg zdjęci
byli lękiem. Sprawdzano nadgarstki, czoło, piersi albo też
nie oglądano nic ze strachu i unikano patrzenia na swe
odbicie w lustrze, odpędzano myśli o gorączce, bólu głowy
i krzyża. Tak jak wiele kobiet chowa głowę w piasek, nie
dopuszczając do siebie myśli o raku narządów kobiecych
czy piersi, tak samo zachowywała się niewielka część
mieszkańców obu miast. Oni na pewno nie zachorują na
ospę, o, nie, nie oni. Wmawianie sobie fałszywego poczucia
bezpieczeństwa jest również formą strachu.
  Z Halden zniknęto życie. Jakby ludzie całkiem je opuścili.
  Strach rządził małym miastem u stóp twierdzy Fredriks-
ten. W Sarpsborg było podobnie. Strach, rozchodząc się od
tych dwu miejscowości jak kręgi po wodzie, docierał też do
okolicznych wiosek, dalej w stronę Szwecji, do rzadko
zaludnionych wiosek Dalslandu.
  Jedyna osoba, która mogła uwolnić miasto od paraliżu-
jącego lęku, zniknęła bez śladu. Ta, która nosiła w sobie
śmiercionośną zarazę.
  Dama w szarym stroju.


  Kamma bardzo prędko sprzykrzyła się wszystkim na
oddziale izolacyjnym haldeńskiego szpitala. Dyrygowała
pielęgniarkami, bez ustanku wydając im polecenia, zażądała
własnego pokoju - otrzymała go natychmiast jak wszyscy
inni pacjenci. Trudno było z nią wytrzymać.
  Ze swej separatki dwadzieścia razy dziennie dzwoniła po
siostry, jej wysoki, świdrujący głos słychać było na całym
oddziale.
  "To prześcieradło ma wystrzępione brzegi. Tak, tak,
ma, proszę tylko przyjrzeć się uważniej! Nie nawykłam do
slumsów, siostro!"
  Któregoś razu stanęła z triumfalnie podniesionym w gó-
rę palcem. Biedna pielęgniarka zrozumiała w końcu, że
powinna chyba bliżej się mu przyjrzeć, oględziny nie
przyniosły jednak żadnego rezultatu.
  "Kurz!" - zawołała Kamma z gniewną radością.
- "Kurz na ściennej listwie".
  "W każdym razie jest go bardzo niewiele" - odparła
siostra. - "Sprzątamy często i regulamie".
  "Znalazłam kurz tutaj! Tu w kącie. A na suficie są
pajęczyny!"
  "Sufit jest tak wysoko, że trzeba by przynieść drabinę,
a wtedy zakłóca się spokój pacjentom."
  "Wykręty, wszystko to tylko wykręty! To niedopusz-
czalne niedbalstwo!"
  Innym znów razem: "Proszę zabrać to jedzenie i przy-
nieść coś przyzwoitego, co nadaje się do przełknięcia!"
Pielęgniarka w tym momencie rozgniewała się już nie na
żarty i oświadczyła, że nie widzi nic nieprzyzwoitego
w porcji puddingu rybnego, a Kamma usłyszawszy to
natychmiast zażądała rozmowy z dyrektorem szpitala, by
oskarżyć pielęgniarkę o bezczelność. "W moim domu
pokojówki musiały nauczyć się stosownego zachowania!"
- wołała Kamma dramatycznym tonem. Prawdą jednak
było, że właściwie nigdy nie miała pokojówki, żadna
bowiem nie wytrzymywała u niej dłużej niż tydzień.
  Vinnie, gdy ciotka najbardziej dawała się personelowi
szpitala we znaki, mądrze trzymała się z daleka.
  Zastraszona dziewczyna natomiast powoli poznawała
się z innymi. Niepewnie i nieporadnie uśmiechała się do
przyjaźnie nastawionej Ingrid, która starała się wciągnąć ją
do szpitalnej społeczności. Co prawda stosunki panujące na
oddziale trudno by nazwać serdecznymi; wszyscy odnosili
się do siebie z dystansem. Rodzina Sommerów izolowała
się od pozostałych, ale w końcu żona Herberta nie mogła
już dłużej znosić jego kwaśnej miny i starając się nie
spoufalać, zaczęła szukać towarzystwa dwóch pozostałych
kobiet, Vinnie i Ingrid. Kierowca Kalle także trzymał
z nimi, choć jego dawna wesołość zanikała w miarę jak
narastał strach.
  Kto na świecie się nami przejmuje? myślała Vinnie
siedząc przy oknie i wyglądając na ulicę. Wszyscy tylko się
cieszą, że się nas pozbyli.
  I chyba było to słuszne rozumowanie. Ludzie czuli się
bezpieczni, dopóki zagrożenie było odizolowane w szpital-
nym pawilonie.
  Nie zastanawiali się ani chwili, że ci przebywający
w zamknięciu doświadczają nieopisanego strachu. O sied-
miorgu odbywających kwarantannę nie myśleli nawet jak
o ludziach.
  Gdyby nie kobieta, której w żaden sposób nie dawało się
odnaleźć, może naprawdę odctchnęliby z ulgą.


  W Oslo dyrektor Brandt zapytał żonę:
  - Jak myślisz, czy powinniśmy zrezygnować z tej
zagrody na Hvaler?
  - Siostry Johansen nie odpowiadają na telefony
- stwierdziła żona. - To znaczy, że nie są szczególnie
zainteresowane sprzedażą, a my nie wiemy nawet, na
której z wysp leży zagroda. Będziemy musieli wybrać
spośród innych propozycji. Gdzie masz listę letnich
domów?


  Rikard miał wrażenie, że przcz cały czas drepcze
w miejscu. Wszystkie możliwości odnalezienia szarej damy
wydawały się już sprawdzone.
  Gnany desperacją znów poszedł do szpita1a, by poroz-
mawiać z Vinnie Dahlen. Ona jako jedyna widziała tę
kobietę z bliska. Panna Dahlen była jednak tak małomów-
na, że niemal siłą musiał wyciągać z niej odpowiedzi,
zwłaszcza że nic nowego nic miała do dodania.
  Musiał poddać się tradycyjnym zabiegom dezynfekcyj-
nym, założyć specjalnie ubranie, by móc wejść na oddział
izolacyjny, i wolno mu było rozmawiać z Vinnie tylko
z drugiego końca pokoju. Nie sprzyjało to przełamywaniu
lodów.
  Zanim jednak dotarł do niej, obskoczyli go inni. Był
człowiekiem z zewnątrz, a przebywający w szpitalu mieli
już serdecznie dość widoku dobrze znanych twarzy. No
i policjant mógł przynicść nowiny.
  Tym razcm nic nowego nie miał do przekazania, ale nie
umiał opędzić się od ich pytań.
  Ingrid i Kalle, onieśmieleni, pytania mieli tylko
w oczach. Rikard widział, jak miotają się między nadzieją
a strachem przed druzgocącą prawdą. Wszyscy pragnęli
opuścić szpital, to rzerz oczywista, musieli jednak zostać tu
jeszcze przez jakiś czas. Strach nie opuszał ich ani na
moment, symptomy choroby mogły pojawić się w każdej
chwili. To musi być dla nich straszne, pomyślał Rikard.
  Herbert Sommer nie był powściągliwy
  - Jeśli nie wyjdę stąd jutro, to mój kontrakt artysty
z agentem zostanie zerwany i stracę masę pieniędzy.
Pociągnę pana do odpowiedzialności za każdy grosz, który
mi przepadnie z powodu tych fanaberii. Przecież ja nie mam
z tym nic wspólnego. Ja siedziałem z przodu, nie dotknąłem
nawet tego człowieka, wszystko, co się tutaj dzieje, jest
całkiem niepotrzebne. To bezczelność!
  - Dopóki stanowi pan choćby najmniejsze zagrożenie
dla innych, musi pan zostać tutaj i dobrze pan o tym wie,
panie Sommer!
  - Ale przecież już tak nie jest! Zostałem dokładnie
wyszorowany, opłukany, wypudrowany, zdezynfekowa-
ny, Bóg jeszcze wie co! Jestem czyściejszy od aniołów
w niebie!
  - A gdyby pojawiły się u pana symptomy ospy?
  - Powiedziałem przecież, że go nie dotykałem!
  - Owszem, ale zarazki mogły znajdować się w samo-
chodzie, Matteus mógł na pana kaszlnąć...
  - Nie sposób się z panem dogadać - prychnął Herbert
i poszedł sobie.
  Gun Sommer obejmowała córkę ramieniem, jedynie im
dwóm pozwolono na bliższe kontakty.
  - Córeczka jest taka rozdrażniona, panie konstablu. Czy
nie może wyjść na trochę na dwór?. Powiedziano nam, że
ona jest najbardziej odporna z nas wszystkich.
  - Bo tak z pewnością jest. Ale na tazie jeszcze nie wolno
jej wychodzić.
  - A jeśli objawy ospy wystąpią nagle u kogoś z nas?
Wówczas będziemy musieli zostać tu jeszcze dłużej?
  - Dlatego lekarze i ja prosiliśmy, byście trzymali się od
siebie jak najdalej. W okresie wylęgania choroby nie
zarażacie. Ale im bliżej końca tego okresu, tym staranniej
zostaniecie odizolowani. Mała Wenche także. Zamieszkacie
w osobnych pokojach i nie będziecie mogły się kontak-
tować, jedynie rozmawiać przez ścianę.
  - Ależ ona nie poradzi sobie sama.
  - Wenche? - Rikard przeniósł wzrok na dziewczynkę.
- Myślę, że świetnie da sobie radę. A i pielęgniarki są tu
przez cały czas.
  - Oczywiście, że sobie poradzę - odpowiedziała matce
nieco zniecierpliwiona Wenche. Zaufanie, jakim obdarzył
ją Rikard, napawało ją dumą. - Nie muszę przez cały czas
trzymać się twojej spódnicy.
  Matka wyglądała na zasmuconą, ale nie mówiła już nic
więcej.
  Nareszcie Rikard mógł pójść do Vinnie. Usiedli we
dwójkę w ciasnym pokoiku. Dwuosobowe pokoje prze-
dzielono, by zapewnić jak najpełniejszą izolację. Vinnie nie
chciała mieszkać w pokoju z ciotką, Rikard świetnie to
rozumiał, a poza tym Kamma pełnym głosem żądała
osobnego pokoju, zresztą ku uldze wszystkich.
  Vinnie siedziała bez ruchu, Rikard pochylił się ku niej,
opierając łokcie na kolanach, i bezradnie składał i rozkładał
ręce. Z tą kobietą wyjątkowo trudno się rozmawiało,
wydawało się, że zgubiła gdzieś swoją osobowość.
  - No tak, panno Dahlen. A może wolno mi będzie
mówić Vinnie? Dziękuję. Czas upływa, a ja nadal nie
natrafiłem na żaden ślad. Stara kobieta ma niewielką
odporność na ospę. Miejmy jednak nadzieję, że była kiedyś
szczepiona, choroba będzie przebiegała łagodniej. Ale ona
rozsiewa zarazki. Jeśli wystąpi wysypka, bez względu na to,
czy łagodna, czy nie, epidemia może przybrać nieprzewi-
dziane rozmiary. Musimy ją odnaleźć! Omówmy jeszcze raz
przebieg wydarzeń na przystani.
  Roztrząsali każde słowo, każdy ruch, każdy najdrobniej-
szy szczegół - bez rezultatu. Wszystko wiadome było już
wcześniej. Vinnie nie mogła przypomnieć sobie niczego
nowego.
  Zapadła cisza. Rikard patrzył na skuloną, zrezygnowaną
dziewczynę. Powinien odejść, ale ona sprawiała wrażenie
tak przeraźliwie samotnej.
  - Jak się miewasz? - spytał życzliwie. - Czy trudno jest
żyć w zamknięciu?
  Drgnęła, wyraźnie zmieszana tak osobistym pytaniem.
  - Nie, właściwie nie - odparła jąkając się. - Ingrid
Karlsen jest taka miła, pani Sommer także. I Kalle ze mną
rozmawia.
  Ostatnie słowa wypowiedziała z takim zdumieniem, że
Rikard od razu pojął, jak niewielu musiała znać mężczyzn.
  - Wiesz, Vinnie, przypominasz mi kogoś z mojej
rodziny, Marit z Głodziska, tak się nazywała, zanim poślubiła
mego krewniaka Christoffera Voldena. Przez pierwsze
trzydzieści lat żyła pod wpływem despotycznego ojca. Kiedy
wreszcie się od niego uwolniła, niemal przeszła przez piekło,
dostosowując się do życia w normalnym świecie.
  Może uraził Vinnie tym porównaniem, ale chyba tak nie
było. Podniosła głowę i popatrzyła na niego ze zdumie-
niem, jakby przebudziła się ze snu.
  Rikard uśmiechnął się leciutko.
  - Marit jest wspaniałym człowiekiem. Wszyscy bardzo
ją kochamy. Pod skorupą nieśmiałości kryło się gorące
serce i piękna dusza.
  Vinnie sprawiała wrażcnie, jakby chciała wykrzyknąć:
"Ależ ja też je mam!", milczała jednak wyczekująco. On
więc musiał to powiedzieć:
  - I ty także je masz, Vinnie, jestem o tym przekonany.
Spróbuj wyzwolić w sobie te cechy! Gwiżdż na to, co inni
o tobie myślą, zainteresuj się raczej, jak się czują! To
najlepszy sposób nawiązania kontaktu z ludźmi i zdobycia
ich sympatii. Wszyscy są samotni, zrozum to, i wszyscy
potrzebują świadomości, że ktoś inny się o nich troszczy.
  Nareszcie dziewczyna odważyła się powiedzieć coś
o sobie.
  - To nauczka dla kogoś, kto zawsze się bał, że inni nie
będą go lubić. Ale to takie... trudne.
  - Wiem. Kiedy przez całe życie ktoś słyszy jedynie
uwagi o tym, jaki jest bezwartościowy, również może stać
się osobą zapatrzoną w siebie, choć inaczej. Wiesz, Vinnie,
chyba dobrze by ci zrobiła wizyta w Lipowej Alei. Tak, to
mój rodzinny dom. Jest tam wielu wspaniałych ludzi.
  - Jestem tego pewna - szepnęła i zakryła twarz wsty-
dząc się swej bezpośredniości.
  Rikard impulsywnie wyciągnął do niej rękę, ale zaraz ją
cofnął.
  - Przepraszam, nie wolno mi się do was zbliżać! Ale
powinnaś poznać starego Henninga i jego córkę Benedikte.
To moja babka. I wszystkich innych, ród akurat teraz liczy
sobie wielu członków. Ale najważniejszy z nich jest malutki
synek Christy, Nataniel. Zdarzyło się coś bardzo dziw-
nego... Nie, o tym nie będziemy mówić.
  - Nataniel? Naprawdę tak ma na imię?
  - Tak, Christa nalegała, by ochrzcić go Nataniel, nie
Natanael, które to imię i tak samo w sobie jest niezwykłe.
Powinnaś zobaczyć tego malca. Ma teraz cztery lata.
  Rikard zorientował się, że nieszczęśliwa Lavinia Dahlen
potrzebowała takiej rozmowy z kimś, kto opowie coś tylko
dla niej. Dlatego zaczął mówić o sprawie, która leżała mu na
sercu, o małym Natanielu.
  Vinnie spoglądała na Rikarda z osobliwym uśmiechem
na ustach. Jej oczy jaśniały blaskiem spokojnego szczęścia,
radowała się, że ktoś poświęcił jej uwagę. Strachu, że nikt
nie będzie jej lubił, jeszcze się nie pozbyła, ale nie krępował
jej już wstyd, że istnieje i że wygląda jak wygląda.
  - Czy wiesz, że masz śliczne oczy? - spytał Rikard
nieoczekiwanie. Nieoczekiwanie także dla siebie.
  Vinnie odwróciła głowę.
  - Nie drwij ze mnie - powiedziała cicho.
  - Wcale nie mam takiego zamiaru. Chcesz posłuchać
o Natanielu?
  Kiwnęła głową, nadal nie odwracając twarzy. Rikard
dostrzegł, że na rzęsach zabłysły łzy.
  - To... to bardzo niezwykły chłopiec - zaczął niezgrab-
nie. - Z początku mógłby cię wystraszyć. Ale nie jest
niebezpieczny, wcale nie, przeciwnie.
  - Dlaczego miałabym się przerazić czterolatkiem?
  - Nie jest brzydki, jeśli o tym myślisz, wcale nie
wygląda strasznie. Ale ma bardzo, bardzo dziwne oczy.
A jeszcze dziwniejszy jest sposób, w jaki patrzy. Jakby
przeszywał człowieka na wylot.
  - To rzeczywiście brzmi dość groźnie.
  - Tak, ale zaczekaj, słuchaj dalej! Pierwszy raz, kiedy
nas zaskoczył, nie umiał jeszcze dobrze chodzić. Właściwie
nie mieszka w Lipowej Alei, lecz z rodzicami na drugim
końcu Oslo, często jednak przyjeżdżają z wizytą. Nataniel
ma siedmiu starszych braci...
  - Mój ty świecie!
  Rikard uśmiechnął się rozmarzony.
  - Ale to nie są dzieci Christy. Wśród tej ósemki
właściwie tylko Nataniel jest ze mną spokrewniony. Wtedy,
gdy przyjechali w odwiedziny, a on nie miał jeszcze roku,
zrobił się nagle bardzo niespokojny, kiedy weszli do
kuchni. Wysunął się z ramion matki i poraczkował do
schowka na szczotki. Stukał w drzwi i zaczął płakać.
Dorośli, rzecz jasna, otworzyli schowek i znaleźli w środku
królika mojej matki, który zniknął przed czterema dniami.
Zwierzątko było ledwie żywe, ale jakoś dało sobie radę.
Nataniel osobiście pilnował, by królik dostawał jedzenie
i wodę, dbał, by było mu jak najlepiej.
  - Oj - szepnęła Vinnie. - Skąd on mógł to wiedzieć?
  - Nataniel wiele potrafi. Jak już ci mówiłem, ma teraz
cztery lata i sąsiedzi wręcz się go boją. On za dużo wie.
Kilka tygodni temu złapał złodzieja, ot tak, po prostu,
niczego nie podejrzewając. Lensman odwiedził moich
rodziców i opowiadał, że jeden z sąsiadów zgubił portfel.
"Ale przecież ma go Stein", oświadczył Nataniel, szeroko
otwierając oczy. Malec nie chciał oczywiście na nikogo
donosić, to było po prostu zwykłe stwierdzenie faktu.
Lensmanowi pozostawało jedynie iść do domu Steina
- innego sąsiada, któty wykorzystał okazję w autobusie
- i portfel się odnalazł. Chłopiec nigdy wcześniej nie był
u Steina. Nie jechał też autobusem, kiedy się to wydarzyło.
  - Chce pan... Chcesz powredzieć, że chłopiec, Nataniel,
jest jasnowidzem?
  - O, o wiele więcej. Nataniel jest tynr, na którego
wszyscy czekaliśmy.
  Popatrzyła na niego ze zdziwieniem i Rikard zrozumiał,
że myślał na głos.
  - Tak, wielu w naszym rodzie posiada zdolność jasno-
widzenia - odpowiedział niemal pszepraszająco. - I wie-
dzieliśmy, że jeden z nas musi być czymś więcej niż inni.
  - Ty też jesteś jasnowidzem? - Ton głosu dziewczyny
świadczył o tym, że ani trochę nie wierzy w podobne
historie.
  - Ja? Nie, ani odrobinę.
  Miał wrażenie, jakby z ramion spadł jej jakiś ciężar.
Czego ty się bałaś? pomyślał. Że zajrzę w głąb twojej duszy?
  Uznał, że opowiadaniem, które w najmniejszym stopniu
nie dotyczyło dziewczyny, nadał rozmowae zbyt poufały ton.
Wstał onieśmielony. Vinnte także poderwała się z krzesła,
starając się zachować obojętnie, ale czy w jey oczach nie kryło
się rozczarowanie? Zawód, że Rikard wygadywał takie
głupstwa? A może, że przestał je wygadywać? Postanowił tego
nie roztrząsać. Podziękował za chęć udzpełenia mu pomocy
w rozwiązywaniu zagadki zaginionej kobiety i wyszedł.
  Nie było mu jednak dane tak prędko opuścić oddziału
izolacyjnego.
  Dostrzeżono go w hallu.
  - Konstablu! - wołała Kamma groźnym tonem, jak
gdyby złapała go nad stłuczonym najpiękniejszym wazo-
nem. - Proszę tu przyjść!
  Przywołała go ruchem wskazującego palca jak uczniaka.
Usłuchał, wzdychając. Czego ona tym razem chce? Z punk-
tu widzenia dochodzenia wcale go nie intetesowała.
  Jak zwykle chodziło o bagatelkę:
  - Konstabiu, jak długo mam tu siedzieć? Kto się
opiekuje moim domem, podczas gdy jestem tutaj? Mogą
zakraść się złodzieje, podpalacze i...
  Rikard miał już Kammy po dziurki w nosie i od-
powiedział całkowicie zgodnie z prawdą:
  - Zrozumiałem, że to dom panny Lavinii Dahlen.
  Szyja Kammy poczerwieniała, na policzkach wystąpiły
ogniste plamy.
  - Mój syn Hans-Magnus Olsen potrzebuje mnie, kon-
stablu. Nie może dłużej przyjeżdżać do pustego domu.
  - Pani syn został złapany na gorącym uczynku, kiedy
usiłował zniszczyć niekorzystny dla niego i pani testament.
Poza tym jest już dość dorosły, by radzić sobie samodziel-
nie, a w kasynie oficerskim nie dzieje mu się krzywda. Czym
jeszcze mogę służyć?
  Powoli prostowała i tak już proste plecy i kark,
wydawało się, jakby nagle urosła o dobre pół metra.
Odwróciła się od Rikarda.
  - Nie rozmawiam z podwładnymi. Następnym razem
proszę przysłać komendanta.
  - Bardzo chętnie - odparł Rikard. - On może nie jest
taki ustępliwy jak ja. Ale... - Teraz nadeszła pora, by to jego
głos zabrzmiał groźnie. - Jeszcze nie skończyłem z panią
rozmawiać, pani Dahlen.
  Znów odwróciła się w jego stronę z wyraźną pogardą.
Pomiędzy nimi toczyła się walka i Kamma nie miała zamiaru
jej przegrać. "Nędzny robaku", mówiło jej spojrzenie.
  - Nie powiedziała mi pani jeszcze, gdzie przebywała po
tym, jak zajęła się pani ubraniem Vinnie, do czasu, gdy pani
do nas zadzwoniła. Twierdziła pani, że była sama w domu,
ale to nieprawda, zaprzeczają temu sąsiedzi. Vinnie pierw-
szych dni także nie spędziła w domu, wiedzieliśmy o tym od
dawna. Obie więc kłamiecie.
  Zirytował się, że zapomniał ponownie spytać o to
Vinnie. Jak mogło wylecieć mu z pamięci? No, tak..
  - To chyba nieistotne, gdzie przebywałam!
  - Przeciwnie. Mogła pani rozsiać maleńkie, niewidocz-
ne gołym okiem zarazki pochodzące z ubrania Vinnie.
  - Mój panie! Jestem porządną, schludną kobietą!
  - Wcale w to nie wątpię.
  - A w dodatku przebywałam w całkowicie bezpiecz-
nym miejscu.
  - Żadne miejsce nie jest bezpieczne wobec wirusów,
które widać tylko pod mikroskopem. Czy pani nie rozumie,
że nie mówiąc nam prawdy naraża pani życie swoje i innych
ludzi? Kiedy pani tu przybyła, nie była pani nawet szczepio-
na!
  - Niczego się nie boję. Bóg czuwa nad swymi wiernymi.
  - Czy przebywała pani w tym okresie z innym ludźmi?
  - I co z tego? Bóg chroni także ich, bo tylko oni zostaną
ocaleni, kiedy Dzień Sądu dotknie Halden.
  A więc zaczęła posługiwać się cytatami z Biblii.
  - Tylko Halden? - spytał nieco złośliwie.
  - Tu rozpocznie się karanie grzeszników. Przeżyją
tylko wybrani. I to się zgadza, prawda? Dzień Sądu już
nastąpił. Jeden z czterech jeźdźców Apokalipsy, Mór,
najechał nasze miasto!
  Rikard wpatrywał się w nią oniemiały.
  - Chwileczkę! - zająknął się zniecierpliwiony. - Chwile-
czkę, poznaję to...
  - Powinien pan. Zapisano to w Objawieniu świętego
Jana, rozdział...
  - Nie, nie w Biblii! Ten szaleniec, jak on się nazywał?
Wspomniała go pani w liście do syna, Hansa-Magnusa. Jak
on się nazywał? Słyszałem to nazwisko już wcześniej. Mam!
Pastor Prunck? Ten co grzmi, że zbliża się sąd ostateczny?
Mój Boże, iluż takich szaleńców przeżyła histotia? I ilu
głupców daje się omamić ich wywodami?
  - Pastor Prunck nie jest wcale...
  Rikard przerwał jej:
  - Otrzymaliśmy kilka zgłoszeń od krewnych jego
uczniów. Podobno ukryli się w bezpiecznym miejscu, by
w spokoju przeczekać "dzień sądu". Nikt jednak nie wie
dokładnie, gdzie to jest. Pani Dahlen, czy pani nie pojmuje,
co pani uczyniła? Naraziła pani tych ludzi na potworne
ryzyko zarażenia. Czy Vinnie również tam była?
  - To nie pańska sprawa.
  - Owszem, to jak najbardziej moja sprawa. A więc była
tam. W jaki sposób się wydostała?
  - Została oczywiście wypędzona.
  - Dzięki Bogu! A więc pastor miał respekt dla maleń-
kich bakcyli? A raczej wirusów?
  - Wcale nie! Ale Lavinia była szczepiona, a żadnemu
z uczniów pastora nie wolno wątpić w siłę Pana. Poddanie
się szczepieniu oznacza zwątpienie w jego uzdrawiającą
moc.
  - No, a pani? Czy panią także stamtąd wyrzucono?
  - Ja nie byłam szczepiona.
  - Nie o to pytałem. Czy panią wyrzucono?
  - Odeszłam dobrowolnie.
  - Pani kłamie! Od razu widać, że pani kłamie! Napraw-
dę pragnie pani chronić tego pastora-szaleńca nawet po
tym, jak panią odepchnął? I to tylko dlatego, że mogła pani
przywlec zarazę? Czy nie dostrzega pani luk w jego
naukach? Przecież on się boi, a powinien być całkiem
pewny boskiej opieki.
  Wspomnienie upokorzenia doznanego w świątyni, czyli
w grocie pastora Pruncka, wypisane było na twarzy
Kammy, widoczne w oczach i mocno zaciśniętych ustach.
  - Porozmawiam z Vinnie - stwierdził Rikard, szykując
się do odejścia.
  - Nie!
  Zaczekał.
  - A więc słucham.
  Kamma jeszcze się wahała. Młody policjant zrozumiał,
że pastor odebrał od nich świętą przysięgę milczenia.
  - Czy chce pani mieć życie tych ludzi na sumieniu, pani
Dahlen?
  - Oni się nie zarażą.
  - Prawdopodobnie nie, ryzyko jest niewielkie, ale
i pani, i Vinnie przebywałyście tam, a obie miałyście
kontakt ze zmarłym Willym Matteusem lub z rzeczami,
których on dotykał. Ilu jest uczniów łącznie z pastorem?
  - Sześćdziesięciu czterech. Beze mnie i bez Vinnie
oczywiście sześćdziesięciu dwóch.
  - Sześćdziesiąt dwoje ludzi... I wszyscy nie szczepieni?
  - Chyba nie. Wiem, że wielu się nie przyznało, ale
większość... tak.
  - Uważa pani, że pastor zachował się lojalnie wobec
pani, pani Dahlen?
  Kamma nie odpowiedziała.
  Rikard westchnął.
  - Pomówię z Vinnie. A jeśli ona mi nie odpowie, wrócę
do pani.
  Tym razem pozwoliła mu odejść. Przedstawiała sobą
obraz najbardziej gorzkiego rozczarowania, wcielenie nie-
zdecydowania.
  Wracając do pokoju Vinnie doszedł do wniosku, że
pastor musiał mieć nieprawdopodobną władzę nad tymi
kobietami i zapewne nad wszystkimi swoimi uczniami.
Oczywiście od dłuższego czasu dochodziły go słuchy
o szalonym proroku Dnia Sądu, ale takie pogłoski często
puszcza się mimo uszu. Nikt jednak, nikt w całym mieście,
nie wiedział, gdzie znajduje się miejsce schronienia sekty.
Jej członkowie musieli dostać czkawki ze strachu albo też
nałożono im solidny kaganiec.
  Vinnie rozjaśniła się na jego widok, uśmiech jednak
zgasł, gdy usłyszała, czego od niej żąda.
  - Nie mogę powiedzieć - szepnęła. - Moją duszę
czekają wieczne męki w piekle za to, że ich zdradziłam.
  - Sądzę, że twoją duszę za życia czekają jeszcze większe
męki, jeśli skażesz sześćdziesiąt dwoje ludzi na śmierć.
  Popatrzyła na niego uważnie i zrozumiała powagę
sytuacji. Odetchnęła głęboko i wyznała, gdzie schroniła się
sekta.
  - W środku miasta? - Rikard nie dowierzał. - No, na
obrzeżach?
  Sześćdziesiąt dwoje ludzi. Niczym nie chronionych, nie
szczepionych, zamkniętych być może wspólnie z morder-
czymi wirusami!
  I kto ośmielał się twierdzić, że służba zdrowia choćby
w pewnym stopniu kontroluje epidemię!






        ROZDZIAŁ VIII


  Agnes przestała już wychodzić.
  Nastała nieznośna pogoda, na wysepce wiało tak mocno,
że Agnes nie mogła nawet stanąć wyprostowana. Trzy razy
dziennie wypuszczała Doffena. On także się spieszył i za
każdym razem, gdy skrobał do drzwi, Agnes ogarniała
radość. Co by było, gdyby nie wrócił?
  Doffen był jej jedyną pociechą w tym bezmiarze smutku.
  Skończyło się drewno, zgromadziła więc na swoim
łóżku całą pościel, jaką znalazła w domku. Spała jak
księżniczka na ziamku grochu, pod sobą miała tyle samo
kołder, co na sobie. W ciągu dnia siadywała w najwygod-
niejszym fotelu, otulona w grube koce, przypominając
wielką paczkę. Wystawały tylko rozczochrane włosy, czer-
wony z zimna nos i sine, zgrabiałe dłonie tulące Doffena
leżącego jej na kolanach. Bolały ją plecy, dokuczała gorącz-
ka, czuła, że zapadła na poważną grypę.
  Skończyło się także jedzenie. Zostało tylko trochę
herbatników (Agnes nigdy nie lubiła tego zapachu wanilii),
miała też wodę. Dzięki Bogu, że była woda, oboje z Dof-
fenem mogli się napić, gdy głód solidnie im dokuczył.
  Nie brakowało jej czasu, by zastanawiać się nad swoim
życiem. Przegranym życiem, jak by teraz powiedziała. Co
z niego miała? Ukochane córeczki mamusi i tatusia poniosły
klęskę. Śliczne panny trzymały się na wodzy. Strzeżcie się
chłopców! Skąd się biorą dzieci? Fuj, do kąta, o tym nie
wolno mówić!
  Olava była bardziej zmysłowa i niejednego próbowała za
plecami rodziców. Miała nawet zalotnika, ale jego pensja
subiekta okazała się za mała, rodzice więc go odrzucili. Nie
był dość majętny dla ich córki! Olava i tak się z nim
spotykała i wkrótce spodziewała się dziecka. Agnes z po-
czątku niczego nie rozumiała, nie wiedziała, co znaczył ten
zakrwawiony drut i ciężka choroba Olavy ukrywana przed
rodzicami. Olava udawała zapalenie gardła i złożona wyso-
ką gorączką leżała z szyją owiniętą wełnianą pończochą,
a w śmietniku leżała paczka poplamionych gazet. Agnes
przypadkiem zobaczyła, jak Olava ją zwija. W środku była
jedynie nieduża krwawa grudka, Agnes przez wiele lat
zastanawiała się, co to mogło być. Po latach dopiero
zrozumiała.
  Olava wciąż miała swoje tajemnice, Agnes nie chciała
tego słuchać, zatykała uszy palcami.
  Agnes nie nawiedzały erotyczne myśli. Rodzice zdołali
je zabić ciągłymi napomnieniami i obrzydzaniem, prawie-
niem o grzechu i rozpuście, o karze niebios. Nie należeli do
ludzi szczególnie religijnych, ot, zwyczajnie chodzili do
kościoła, ale w kwestii moralności okazali się przerażająco
bogobojni i surowi.
  Oduczyli wrażliwą Agnes wszelkich marzeń o mężczyz-
nach. Owszem, bardzo chętnie by się kimś zajęła, mężem,
może dziećmi, ale jeśli koniecznie musiały się z tym łączyć
nocne obowiązki, wolała zrezygnować.
  A poza tym żaden mężczyzna o nią nie pytał. Agnes była
zerem, nic zabawnego nie mogło się z nią przydarzyć. Miła,
życzliwa i pomocna wszystkim, ałe tak przy tym nieśmiała,
że niemal odstraszała ludzi. Kto bowiem zwraca uwagę na
człowieka, który unika wszelkich kontaktów udając, że go
po prostu nie ma?
  Raz kiedyś się spotkały, Agnes Johansen i Lavinia
Dahlen. Nie dostrzegły, jak bardzo są do siebie podobne.
Nie zrozumiały, że Vinnie jest na najlepszej drodze, by stać
się dokładnie taka jak Agnes. W tych czasach, obciążonych
dziedzictwem ery wiktoriańskiej, w Norwegii żyło wiele
podobnych samotnych kobiet. Niepodzielnie panowały
poglądy odrzucające wolność jednostki. Zniszczyły one tak
wiele istnień! W opinii ogółu kobiety winny być uległe,
pozostawać w tle i nie wyrażać swych myśli. Owe zasady
dotyczyły wszystkich kobiet, bez względu na ich pozycję
w społecznej hierarchii. Na ogół nad uległą duszą domino-
wała jakaś silniejsza osobowość. W przypadku Vinnie była
to Kamma. Z Agnes sytuacja przedstawiała się jeszcze
gorzej. Na początku jej wolę i radość życia złamali rodzice,
później tę pokorną duszę wykorzystywała Olava dla włas-
nej wygody. Ugotuj kawę, Agnes! Przynieś pocztę, Agnes!
Wyjdź z Doffenem, Agnes!
  To polecenie wydane siostrze przez Olavę okazało się
ostatnim.


  Gdy Rikard wrócił na posterunek, by ruszyć z miejsca
operacfę "Świątynia pastora Pruncka", ujrzał na swym
biurku karteczkę z notatką:

  W piwnicy jednego z domów znaleziono zamarzniętą kobietę.
Może to ta, której szukamy?

  "Świątynia pastora Pruncka" musiała zatem poczekać.
Rikard skontaktował się z osobą przyjmującą wiadomość.
  Był nią starszy policjant, któremu nigdy nie udało się
awansować, ale zdawał się zadowolony ze swego stanowis-
ka.
  - Tak, właśnie otrzymaliśmy informację - powiedział
nieco flegmatycznie. - Znaleźli ją sąsiedzi, zresztą są tutaj,
masz ochotę zamienić z nimi kilka słów?
  Owszem, Rikard bardzo sobie tego życzył.
  Od razu poczuł instynktowną antypaaę do pary, która
czekała w drugim pomieszczeniu: ponurej, zagniewanej
kobiety składającej się z samych zwałów tłuszczu i mężczyz-
ny w typie starego rozpustnika.
  - Słyszałem, że to wy znaleźliście martwą sąsiadkę.
Proszę mi o tym opowiedzieć.
  - To było tak. Od wielu dni nie widzieliśmy ani sióstr
Johansen, ani Doffena.
  - Doffena?
  - Psa - wtrąciła kobieta.
  Rikardowi zaświtało w głowie:
  - Białego teriera?
  - Tak, prawie białego. Miał kilka brązowych plamek.
  - Dobrze, proszę mówić dalej!
  - No i w kuchni cały czas się świeciło, a przez pierwszą
dobę coś stukało.
  Rikard zmarszczył brwi.
  - Słyszeliśmy, że ktoś stuka w głębi domu, jakby
w jakąś rurę. Myśleliśmy więc, że siostry są w domu.
A potem przestało stukać...
  - Długo trwało to stukanie?
  - Nie, może jeden dzień. Albo dwa - odparł męż-
czyzna.
  - Doktor powiedział, że umarła już dawno - po-
spieszyła z zapewnieniem kobieta.
  - Dzięki Bogu, że się nie męczyła - mruknął Rikard.
  - Dziwne wydawało nam się to stukanie, ale my nie
z takich, co to pchają nos w nie swoje sprawy. Każdy ma
własne kłopoty. Ale potem zauważyliśmy, że na okrągło
pali się u nich światło, a to wydało nam się dziwne, bo one
były bardzo oszczędne. No to wybiliśmy okno i weszliśmy
do środka. Z początku nic nie znaleźliśmy, ale potem
zobaczyliśmy Olavę w piwnicy. Spadła ze schodów i złama-
ła kość udową. Potem zamarzła na śmierć. Tak powiedział
doktor, bo od razu go wezwaliśmy. Ciekawe zresztą, kto za
to zapłaci?
  - Nie musicie się o to martwić. Chciałbym jednak
dowiedzieć się czegoś więcej o tej Olavie Johansen. Czy ona
była drobna i szczupła?
  - Drobna i szczupła? Nie, to Agnes. Siostra - wyjaśnił
mężczyzna. - Olava była gruba jak beczka, ciężko dyszała
i nie powinna nigdy wchodzić na te schody.
  - Ale gdzie wobec tego jest Agnes? I pies?
  - Nie mamy pojęcia, nie widzieliśmy jej od dawna.
  Rikard spróbował ustalić, kiedy ostatni raz widzieli
Agnes z psem i kiedy słyszeli stukanie w rurę. Małżonkowie
przy okazji wyjaśnili, że rura biegła wzdłuż schodów do
piwnicy i właśnie w nią musiała uderzać Olava, znaleziono
bowiem przy niej polano. Biedna kobieta, pomyślał Rikard,
w miarę jednak napływających wyjaśnień zrozumiał, że
musiała umrzeć dość szybko. Prawdopodobnie zasnęła i we
śnie zmarła z zimna.
  Bardziej jednak interesowała go Agnes. Wydawało się,
że zniknęła mniej więcej w tym samym czasie, kiedy pojawił
się Willy Matteus.
  - Czy wiecie, jak ubierały się siostry? - spytał.
  - Wiem dokładnie, jakie miały ubrania - bez zmrużenia
oka oświadczyła kobieta.
  - Agnes zwykle chodziła w szarym kapeluszu i w sza-
tym płaszczu, prawda?
  - Agnes? O, nie, nigdy nie przyszłoby jej to do głowy.
To Olava wybierała dla niej stroje i biedna Agnes musiała
chodzić w okropnym czerwonym kapeluszu i w swoim
starym brązowym płaszczu. Od lat w tym samym, pewnie
jakby go postawić, to by się nie przewrócił!
  Rikard kilkakrotnie pokiwał głową. Zapomniał całkiem
o swoich rozmówcach, wtócił myślą do wieczoru, kiedy
pomógł na ulicy niedużej, zmieszanej damie w czerwonym
kapeluszu i brązowym płaszczu. Tuż przed tym kobieta
piskliwie wołała Doffena i Rikard kątem oka zauważył
także niedużego teriera. Wielu świadków wspominało
kobietę w czerwonym kapeluszu, której towarzyszył pies.
  Później kobieta zniknęła bez śladu. Ale niewiasta, która
pomogła Willyemu Matteusowi, z całą pewnością miała na
sobie szary strój, wszyscy to poświadczyli, nie było co do
tego najmniejszych wątpliwości. Nie miała też psa.
  Agnes Johansen okazała się więc ślepym torem.
  Gdzieś jednak musiała przebywać! Powinna zostać
poinformowana o śmierci siostry.
  No cóż, niech zajmą się tym koledzy, on ma co innego do
roboty.
  Podziękował małżonkom i wybrał się do tak zwanej
świątyni pastora Pruncka.
  Rikard wiedział doskonale, gdzie znajduje się stary, nie
używany szyb kopalni, nikt jednak od wielu lat nim się nie
zajmował. A więc to tam postanowił schronić się pastor, by
przeczekać zagładę świata! Rikard zabrał ze sobą dwóch
kolegów, funkcjonariusza i aspiranta, chodziło wszak
o wielu ludzi zamkniętych w pieczarze, i wszystkich
należało odizolować.
  Dano znać do szpitala i dyrekcja postanowiła przezna-
czyć na ten cel jeszcze jeden budynek. Już wcześniej liczono
się z tym, że przybędą kolejni podejrzani o zarażenie.
  Ale sześćdziesiąt dwie osoby jednocześnie...? To wielki,
ogromny problem, stwierdzono w szpitalu.
  Z zewnątrz świątynia w niczym nie przypominała raju.
Wiodły do niej zardzewiałe żelazne drzwi w skalnej ścianie.
Doprawdy, pozostawało duże pole do popisu dla wyobra-
źni.
  Rikard zastukał mocno.
  Żadnej odpowiedzi.
  - Policja! Otwierać w imieniu prawa!
  Nadal cisza. Czyżby wewnątrz nikogo nie było? Pchnął
drzwi, ale okazały się zamknięte od środka.
  Nic im się chyba nie stało? Straszne myśli o zatruciu
tlenkiem węgla, zamarznięciu, braku tlenu, a nawet maso-
wym samobójstwie zakłębiły mu się w głowie, zanim
wreszcie ze środka dobiegł głos:
  - Przepadnij, mocy policyjna! - wołał pastor. - Nie
macie prawa, by wstąpić do naszej uświęconej siedziby. Oto
nastał dziś Dzień Sądu, zagłada czeka wszystkich mieszkań-
ców świata, my zaś jesteśmy przygotowani, by w świętych
szatach przejąć po was ziemię. Nie przerażą nas wasze
groźby. Będziemy się chronić tutaj, aż wybije nasza
godzina.
  - Proszę przestać pleść bzdury, otworzyć te drzwi
i wpuścić mnie do środka. To bardzo poważna sprawa!
  - Żaden niewierny nie przestąpi tego progu. Za późno,
by czołgać się i błagać o łaskę. Bramy raju pozostaną dla was
zamknięte na całą wieczność!
  Rikard i jego koledzy popatrzyli na siebie zrezygnowani.
Rikard kilkakrotnie odetchnął głęboko, by nie unieść się
gniewem.
  - Pastorze Prunck, sprawa jest naprawdę najwyższej
wagi! Udało nam się powstrzymać atak ospy (nie było to
do końca prawdą, wszak nadal nie odnaleziono zaginio-
nej kobiety), ale tu, w tej pieczarze, być może roi się od
wirusów, a większość z was nigdy nie była szczepiona!
Czy tego nie rozumiecie? Zagłada grozi nie tym miesz-
kańcom Halden, którzy znajdują się poza bramami wa-
szej świątyni, jak to nazywacie, lecz wam, którzy w niej
jesteście!
  Zapadła długa cisza.
  - Wypuśćcie przynajmniej najmłodsze dzieci! - apelo-
wał Rikard.
  Z głębi dobiegł histeryczny, niezrozumiały krzyk, prze-
rwany przez głos pastora. Potem Prunck znów zwrócił się
do policjantów:
  - Czy nie rozumiecie, że nas chroni Pan? Na nas zwykła
ziemska zaraza nie ma wpływu.
  Policjanci się naradzali. Żelazne drzwi wyglądały na
solidne, nie mieli odwagi ich wysadzić. Ktoś z ludzi
znajdujących się w środku mógłby zostać przy tym ranny.
Dopóki zresztą członkowie sekty przebywali w zamknię-
ciu, nie stanowili zagrożenia dla innych.
  Wreszcie Rikard zawotał jeszcze raz:
  - Jesteś tam jeszcze, Prunck?
  - Pastor Prunck jest tutaj - odpowiedziano z godnością
i z naciskiem na słowo "pastor".
  - Proponuję kompromis, mam nadzieję, że pan go
zaakceptuje. Twierdzi pan, że świat ulegnie zagładzie
jeszcze dzisiaj. Doskonale! Daję więc wam czas do jutra
rana. Jeśli my wszyscy przeżyjemy, wyjdziecie stąd i dob-
rowolnie pozwolicie się odizolować w szpitalu.
  - Przystanę na to z radością - odparł pastor z triumfem
w głosie. - Zobaczymy, kto ma rację!
  Policjanci odeszli. Zza drzwi dobiegł ich śpiew. Za-
brzmiało "Alleluja".
  - Niewiele czasu mu zostało - mruknął funkcjonariusz.
- Zapadł już zmrok.
  Rikard uśmiechnął się gorzko.
  - Będzie się na pewno tłumaczył tak samo jak wszyscy
jemu podobni, że to jego błagalne modły ocaliły świat. Oni
bywają śliscy jak węgorze.
  - Mam wyrzuty sumienia - wyznał młody aspirant - że
tak ich zostawiamy samym sobie. Zwłaszcza dzieci.
  - To zrozumiałe - odparł Rikard. - Nie mamy jednak
możliwości, by wyciągnąć ich stamtąd, dopóki przewodzi
im ten fanatyk. Możemy się tylko cieszyć, że ten ich dzień
sądu nastał już dzisiaj. Gorzej by było, gdyby miał nadejść
za dwa tygodnie, wtedy musielibyśmy wysadzić drzwi.
  - Przejdziemy się nabrzeżem? - spytał najmłodszy
z całej trójki. - Może przypadkiem natrafimy na jakiś ślad
tej zaginionej kobiety?
  - To mało prawdopodobne, ale nic nie stoi na przeszko-
dzie, byśmy poszli tamtędy. A jak się miewa załoga "Fanny"?
  - Burzą się, to oczywiste - odparł funkcjonariusz.
- Głośno przeklinają całą historię, ale nigdzie ich to nie
zaprowadzi.
  - Można ich zrozumieć. Siedzenie przez wiele tygodni
na małej szkucie niczym w więzieniu i w dodatku tracenie
przez to pieniędzy nie jest szczególnie zabawne. Nie
pojawiły się u nikogo objawy choroby?
  - Na razie nie, a oni chyba powinni zachorować jako
pierwsi, przecież Matteus przebywał na pokładzie długo,
zanim dotarł tutaj.
  - Zarażać zaczął dopiero w ciągu ostatnich dni. Ale...
wracając do tej świątyni w grocie, postawimy chyba straże?
Trzeba dopilnować, żeby nikt się stamtąd potajemnie nie
wymknął i nie rozniósł zarazy. Nie sądzę wprawdzie, by
groziło im jakieś szczególne niebezpieczeństwo, są naraże-
ni, że tak powiem, z trzeciej ręki. Chodzi mi o to, że Vinnie
Dahlen dotknęła Matteusa, Kamma Dahlen czyściła jej
ubranie, a dopiero potem obie znalazły się w grocie. Nie ma
więc chyba większego ryzyka, ale nie wolno nam przyjąć
tego za pewnik.
  - Postawimy kogoś na straży - zdecydował funk-
cjonariusz. - Zadbam o to jeszcze dziś wieczorem.
  - Weź przynajmniej ze dwóch ludzi - powiedział
Rikard. - Jeśli wszystkie sześćdziesiąt dwie osoby opuszczą
schron jednocześnie, niełatwo będzie nad nimi zapanować.
  Wędrowali ulicami Halden w stronę centtum. Zmrożo-
ne błocko chrzęściło pod nogami, nad twierdzą Fredriksten
pokazał się księżyc. Mróz szczypał w uszy.
  - A już sądziłem, że udało mi się ustalić nazwisko
zaginionej kobiety - westehnął Rikard. - Wydawało się tak
blisko! Agnes Johansen... A jednak to nie ona.
  - To jakaś wielka tajemnica - orzekł funkcjonariusz.
- Wiesz, Rikardzie, zapomniałem ci o czymś powiedzieć.
Ta młoda kobieta, która jest w szpitalu, Vinnie Dahlen,
telefonowała po południu i chciała z tobą rozmawiać.
  - Naprawdę? - Zdziwiony Rikard przystanął. - Pewnie
akurat wtedy, kiedy wyszedłem na chwilę. Nie wiesz,
o czym chciała mówić?
  - Płakała i mówiła, że się boi. Twierdzila, że nastał
dzień sądu. Próbowałem uspokoić ją, mówiąc, że pastor
to zwyczajny oszust i szalbierz, ale ona była ogromnie
wzburzona. Najwidoczniej ma do ciebie wielkie zaufa-
nie.
  - Biedna dziewczyna - westchnął Rikard. - Dziś wie-
czorem pewnie już nie wpuszczą mnie na oddział, ale mogę
do niej zadzwonić.
  - Świetnie, wydaje mi się, że jest jej niezwykle ciężko.
  - I to jak jeszcze!
  Młody chłopiec, świeży nabytek policji, tak świeży, że
nie otrzymał jeszcze munduru, idąc bawił się końcami
płomiennie czerwonego szalika.
  - "Jesteśmy przygatowani, by w świętych szatach
przejąć po was ziemię". Mój Boże, to przecież czyste
bluźnierstwo.
  - I to najgorszego gatunku - zgodził stę Rikard.
  Skręcili w stronę nabrzeża i wkrótce ujrzeli ciemne
szczeliny w błękitnym lodzie skuwającym wodę. Ponury
zimowy obrazek, od którego ciało przenikał dreszcz.


  Pastor rozgorzał podnieceniem.
  A więc nastał dzień, w którym świat zachłyśnie się ze
zdumienia, że dokładnie spełniają się jego proroctwa. jego
sława rozniesie się po wszystkich...
  Ach, prawda, po końcu świata nie pozostanie nikt, kto
będzie świadkiem jego triumfu, tylko ta żałosna, nieliczna
gromadka. Szkoda!
  W jakiś sposób musi rozgłosić swe przesłanie o zbliżają-
cej się zagładzie, zanim ona nastąpi.
  Choć, prawdę powiedziawszy, pora na to była już dość
późna.
  Zgromadzeni byli dziwnie niespokojni, niemal eksta-
tycznie podnieceni. Należało zająć ich modlitwą, wznosić
dodające otuchy okrzyki. Prunck uważał, że Bóg pozwala
już nieco zbyt długo czekać na dźwięk trąb archanielskich.
Kilka bakcyli, to zbyt skromnie. Pastor oczekiwał wyraź-
niejszych znaków. Radio nie podawało żadnych informacji
o katastrofach i masowych zgonach, jak zwykle mówili
tylko o rybołówstwie. Czy te zakute łby nie rozumieją, co
się dzieje? Światu pozostało do końca ledwie kilka nędz-
nych godzin, a oni wciąż swoje o połowach śledzi w rejonie
Sklinna!
  To on powinien być teraz w radiowym studio,
tak, właśnie on! Z drugiej jednak strony nie chciał,
by ludzie masowo ocalili swe nędzne istnienia, wszak
tylko ci, którzy wietzyli w niego, Pruncka, mieli dostąpić
łaski.
  Pastor w pośpiechu nie zauważył, że traktuje samego
siebie jako wcielenie Chtystusa, zbyt zajęty był roztrząsa-
niem dylematu: czy odebrać całemu światu możliwość
skorzystania z łaski, czy też zakosztować sławy jednego
z wielkich proroków?
  Wśród jego uczniów pojawiło się wielu wątpiących,
zorientował się już wcześniej. Ludzie bardziej bali się
wybuchu epidemii ospy, który podobno był możliwy tylko
wśród nich, niż katastrofy, która niszczy cały świat. To
prawdziwe przekleństwo, że te dwie diabelskie kobiety
Dahlen sprowadziły na nich zarazę! To wstrętne, bezwstyd-
ne, przeklęte!
  Ale... o czym to on myśli? On przecież, wszyscy w jego
grupie, są nietykalni, znajdują się pod jego, Pastora Prunc-
ka, ochroną, nic złego nie może im się stać. On należy do
wybranych, cóż znaczy kilka małych żałonych bakterii?
  Prunck nie odróżniał bakterii od wirusów, ale on
przecież był ponad takie przyziemne sprawy.
  Podeszła do niego jakaś kobieta z dzieckiem na ręku.
  - Mała ma gorączkę, pastorze. Może powinnam pójść
z nią do lekarza?
  Patrzył na nią surowo, z góry.
  - Zachwiałaś się w swej wierze? Wiesz przecież, że
zostałem wyznaczony, by doprowadzić was wszystkich do
raju!
  - Och, ale pnecież nie mamy jeszcze umierać?
  - Oczywiście, że nie. Najpierw ziemia będzie należała
do nas, a potem udamy się na niebieskie pastwiska.
  - Sporo myślałam o swoich rodzicach... Oni nie po-
winni zginąć, czy nie ma dla nich żadnego ratunku?
  - Okazali mi wzgardę, spotka ich za to kara.
  Kobieta załkała i wróciła na swoje miejsce. Prunck
w pośpiechn zapomniał położyć dłoń na główce dziew-
czynki i powiedzieć: "Bądź zdrowa!" Ale miał na to jeszcze
czas, niedługo już tylko oni zostaną na zienui.
  Zaniepokojony spojrzał na zegarek. Jeszcze trzy godzi-
ny do północy.
  Uczyń coś wreszue, Boże! Uderz, zadaj ten najdotkliw-
szy cios! Jesteśmy przygotowani na huk, który oznajmi
nam, że wszystko na zewnątrz obraca się w ruinę!


  Trzej policjanci wędrowali wzdłuż nabrzeża. Wielkie
statki, które poprzednio tu cumowały, odpłynęły, a żaden
nowy nie przybił. W tych strasznych dniach nikt nie chciał
przybywać do Halden.
  Mężczyźni dotarli do miejsca przeprawy na Sauoya.
Schody prowadzące do wody starannie spłukano i zdezyn-
fekowano, tak samo jak łódź Pettersena. Jak wszystkie
łodzie znajdowała się teraz przy Sauoya. Nikt, kto nie był
zmuszany najwyższą koniecznością, nie wyprawiał się do
Halden. Wieczorne życie miasta przestało istnieć.
  Kawały kry z chrzęstem obijały się o siebie i o kamienny
pomost. Zimowy wieczór był nieprzyjemny, każdy marzył
o domowym zaciszu.
  - Jak człowiek może ot, tak, rozpłynąć się w powietrzu?
- zastanawiał się funkcjonariusz. - Musiała przecież czytać
albo słyszeć o epidemii ospy. Czy ona też jest jedną z tych,
co to chowają głowę w piasek? Próbuje zapomnieć, że była
tutaj i pomogła choremu? A może tak boi się władz, że nie
śmie dać się rozpoznać?
  - Niemożliwe, by taka drobna starsza kobieta do tego
stopnia bała się ludzi, skoro okazała miłosierdzie i pomogła
dorosłemu mężczyźnie wsiąść do łodzi - stwierdził Rikard.
- To naprawdę niepojęta historia!
  - Może była w Halden tylko z wizytą? - podsunął
najmłodszy.
  Rikard skierował wzrok na niego.
  - Chyba czyta gazety i słucha radia bez względu na to,
gdzie jest?
  Zmarszczył czoło i w zdumieniu przyglądał się młodemu
policjantowi.
  - Co się stało? - spytał chłopiec ze zdziwieniem.
- Dlaczego tak na mnie patnysz?
  - Czyżby pamięć aż tak mnie zawodziła? Gotów bym
przysiąc, że miałeś na szyi czerwony szalik!
  Chłopak opuścił głowę.
  - Ale przecież... co to, do licha...
  Funkcjonariusz stwierdził w osłupieniu:
  - Przecież ten szalik jest całkiem szary!
  Rikard spojrzał w górę na latarnię.
  - To żółte światło! Żółte światło, dlaczego nie wpadliś-
my na to wcześniej? W jego blasku wszystkie kolory wydają
się szare! Prawdopodobnie brązowy też wygląda jak szary,
tak, popatrz na swoje rękawiczki, były brązowe, prawda?
  - Tak - odparł chłopak. - A teraz są szare?
  Przez chwilę stali w milczeniu.
  - A więc to jednak była Agnes Johansen! - zawyroko-
wał funkcjonariusz.
  - Teraz najważniejsze, by ją odnaleźć. Ją i jej psa.
Wydaje się, że zapadli się pod ziemię. Ale reraz wiemy
przynajmniej, kogo szukamy!






        ROZDZIAŁ IX


  Tej nocy sen nie był pisany Rikardowi Brinkowi i jego
kolegom.
  Należało zmobilizować wszystkie siły, by ustalić, gdzie
znajduje się Agnes Johansen.
  Najpierw jednak Rikard pastanowił wygospadarować
trochę czasu i zatelefonować do szpitala. Wiedział, że osoby
odizolowane podlegają surowym restrykcjom, wolno im
było poruszać się tylko w obrębie oddziału i nie mogły
korzystać z telefonu, wspólnego dla wszystkich. Wiedział
też jednak, jak bardzo rozmowa z kimś potrzeba jest
Vinnie. Szalonemu pastorowi naprawdę udało się ją za-
straszyć. Tego dnia wszak świat miał ptzestać istnieć,
a ona znalazła się poza bezpiecznymi bramami świątyni
pastora.
  Nie interesawało go, co myśli i czuje Karen Margrethe
Dahlen, ona miała dość sił, by samodzielnie dać sobie z tym
radę. Vinnie natomiast sił nie miała, pozbawiła ją ich
Kamma.
  Pielęgniarka pełniąca nocny dyżur z początku nie chciała
pozwolić Vinnie na odebranie telefonu, zwłaszcza że
dziewczyna popadła w niełaskę, ośmielając się zadzwonić
do Rikarda po południu. On jednak jakoś zdołał przekonać
siostrę, że tozmowa z nim ma istotne znaczenie dla stanu
pacjentki, i Vinnie wreszcie podeszła do telefonu. Musiała
tylko owinąć słuchawkę ręcznikiem, by jej przypadkiem nie
zakazić.
  - Jak się miewasz, Vinnie? - zapytał ciepło. - Słyszałem,
że do mnie dzwoniłaś.
  - Boję się - wyznała żałośnie; Rikard potrafił nawet
wyobrazić sobie, jak drży jej dolna warga.
  - Boisz się, że się zarazisz?
  - Nie, że świat się kończy. Dzisiaj. A ja zostałam
odrzucona. Ciotka Kamma i ja jesteśmy wyklęte.
  - Co na to ciotka Kamma?
  - Nie wiem. Zamknęta się w swoim pokoju. Próbowa-
łam z nią rozmawiać, ale ona nie chciała. Powiedziała,
żebym poszła do diabła.
  - Kochana Vinnie... Posłuchaj mnie uważnie! - po-
prosił Rikard stanowczo. - Owszem, grozi ci niebez-
pieczeństwo, nie będę temu zaprzeczać. Ale to niebez-
pieczeństwo jest znacznie bardziej realne, niż bzdury
wygadywane przez jakiegoś samozwańczego pastora! Jest
już po dziesiątej, Vinnie, na to, by jego szaleńcze proroctwa
się urzeczywistniły, nie zostało więcej niż dwie godziny.
Zapomnij o tym, on tylko blefuje, od początku do końca!
  - Ale on sam w to wierzy - zaszlochała. - Doznał
objawienia.
  - To nonsens! Prawdopodobnie coś mu się przyśniło,
może jakiś anioł, który mu to obwieścił. Ale czy ty sama nie
miałaś proroczych snów, które jednak się nie spełniły?
  - Tak.
  Głos dziewczyny zabrzmiał tak żałośnie, że Rikarda
ogarnęła ochota, by przytulić ją mocno i trzymać w ramio-
nach do chwili, aż przepowiadany dzień sądu upłynie. Tego
jednak nie wolno mu było robić.
  Ku swemu wielkiemu zdziwieniu wyraził głośno to, co
właśnie pomyślał.
  - Naprawdę chciałbyś to zrobić? - spytała zdumiona,
jak gdyby stwierdziła, że słońce spadło na ziemię. - I został-
byś ptzy mnie? Och, dziękuję, mój drogi, jesteś taki
życzliwy. Nie wiedziałam, że istnieją tacy dobrzy ludzie.
  Rikard nie wiedział, czy potraktować określenie "dob-
ry" jako komplement, czy też powinien poczuć się urażony.
Tak bardzo chciał przecież być wielkim, silnym mężczyzną,
opiekunem, ale dobry...? To brzmiało tak jakoś miękko,
zupełnie niemęsko.
  - Choć pastor oczywiście także był dla mnie dobry
- wyszlochała, kiedy udało jej się stłumić kolejny atak
płaczu.
  - Doprawdy? - Rikard był sceptyczny w tej kwestii.
  - Tak, on... - Zastanowiła się. - Nie, chyba jednak nie
- stwierdziła. - Wydawało mi się, żs jest dobry, bo w ogóle
zauważał, że istnieję. Patrzył na mnie. Mówił do mnie.
Zwłaszcza gdy dowiedział się, że...
  Znów nie mogła mówić. Rikard słyszał, że wyciera nos.
Już wcześniej opowiedział jej o testamencie, Vinnie roz-
mawiała też o tym z Kammą. Ciotka głośno, triumfalnie
oznajmiła, że pastora nic a nic nie obchodziła Vinnie, tylko
jej pieniądze.
  - Gdy dowiedział się, że to ty dziedziczysz wszystko po
babci? - dopowiedział Rikard.
  - Tak. Ach, jak to boli!
  - Boli, że tak się na nim zawiodłaś?
  Vinnie oddychała głęboko, najwidoczniej starała się nad
sobą zapanować.
  - Nie - odpowiedziała wreszcie. - Ale był jedynym
człowiekiem, który się do mnie odzywał.
  - Czy ty... czy ty byłaś w nim zakochana?
  - W pastorze Pruncku? Nnie, chyba nie - odparła
z namysłem. - On mnie... przytłaczał.
  - Bardzo trafnie się wyrażasz, Vinnie.
  - Naprawdę? - zdumiała się. - Ciotka Kamma zawsze
powtarza, że nie potrafię się wyrażać jak należy!
  - Twoja ciotka postanowiła za wszelką cenę cię znisz-
czyć, czy tego nie rozumiesz?
  - Tak, chyba zaczynam to dostrzegać, po tym jak i ona
została tak źle potraktowana przez tego... tego...
  - Powiedz to wreszcie, zobaczysz, ulży ci!
  - Przez tę nadętą bułę! - powiedziała Vinnie z przeko-
naniem.
  - Brawo! Tak to powinno brzmieć.
  Głos dziewczyny znów posmutniał, zgasł jak zwiędły
kwiat.
  - Ale Bóg odwrócił się ode mnie.
  W głosie Rikarda pojawiła się czułość.
  - Nie wolno ci tak myśleć! Jeśli ktoś się od ciebie
odwrócił, to Prunck, na pewno nie Bóg.
  Vinnie znów zaczęła pociągać nosem i wytarła go.
Zajęło to nieco czasu, musiała pewnie otrzeć także łzy.
Potem pawiedziała schrypniętym ze wzruszenia głosem:
  - Wiesz, nigdy nie było nikogo, z kim mogłabym
porozmawiać. Nigdy też nie umiałam rozwawiać, tak jak
teraz z tobą.
  Próbowała się roześmiać, ale udało jej się to tylko
w połowie.
  - A nie wiem nawet, jak ty się nazywasz!
  - Przepraszam, nie pomyślałem o tym! Mam na imię
Rikard. Rikard Brink. A jeśli chcesz poznać moje pełne
nazwisko, to brzmo ono Rikard Brink z Ludzi Lodu.
  - O? - wyraźnie jej zaimponował. - Jakie to piękne
nazwisko!
  Pierwszy raz ktoś określił jego nazwisko jako piękne.
Najczęściiej spotykał reakcje w rodzaju: "Z Ludzi Lodu?
Jakie to dziwne! Co to znaczy?"
  Ale Vinnie powiedzlała tylko: "Jakie to piękne nazwis-
ko!" Bardzo go to wzruszyło.
  - Vinnie - rzekł szybko. - Muszę teraz iść, bo nareszcie
ustaliliśmy, jak nazywa się kobieta, którą spotkałaś na
przystani. Ale jeśli ada mi się znaleźć jej fotografię, przyjdę
do szpitala, o ile pora nie będzie zbyt późna. Może będziesz
mogła na nią zerknąć i stwierdzić, czy ją poznajesz.
  Vinnie oniemiała. Rikard niemal mógł czytać w jej
myślach. Miał do czynienia z kobietą nienawykłą do
rozmowy. Otworzyć się przed obcym w rozmowie telefoni-
cznej to jedno, a stanąć twaszą w twarz z osobą, której się
zwierzyło, to zupełnie coś innego.
  Przez głowę niczym błykawica przemknęło mu
wspomnienie z dzieciństwa, kiedy wyznał coś któremuś
z dorosłych. "To zostanie między nami" - zapewnił go
wtedy tamten człowiek, a Rikardowi słowa te przyniosły
ulgę i poczucie bezpieczeństwa.
  - Vinnie, do tego, co jest między nami, nikt inny nie
może się wtrącać. Wiedz, że nie powtórzę nikomu, o czym
mówiliśrny, a więc, na miłość boską, nie bój się mnie!
Sprawiłabyś mi tym naprawdę ogromną przykrość. I zoba-
czymy się tylko na moment, jeśii w ogóle znajdę taką
fotografię i przyjdę. Czy zgadzasz się na to?
  - Taak - odszepnęła.
  - Ale tylko jeśli nie będzie za późno - powtórzył.
- W przeciwnym razie zjawię się rano. Dobranoc, Vinnie,
i uważaj na siebie!
  - Dohranoc - usłyszał jej szept. - Dziękuję!
  Rikard westchnął i po odłożeniu słuchawki jeszcze przez
chwilę stał przy telefonie. Przyszła mu do głowy myśl
o "złamanej duszy" i ogarnęła go ochota, by wytrząsnąć
cały egoizm z ciotki Kammy.
  Wkrótce potem wyruszyli do domu sióstr Johansen.
  W środku zastali wnętrze, jakiego Rikard się spodzie-
wał. Umeblowane konwencjonalnie, nieco po staroświec-
ku, bez wyraźnego stylu, z brokatowymi obiciami w salonie
i wszechabecnymi haftami na ścianach, stołach i podusz-
kach. Wyczuwał jednak, że mieszkały tu dwie osoby
o hardzo różnych charakterach, jedna staranna i ostrożna,
druga beztroska, korzystająca z uciech życia.
  Ciało Olavy zostało już usunięte, jej zgon zresztą akurat
w tej chwili nie interesował Rikarda, chciał jedynie odnaleźć
jakiś ślad, zorientować się, gdzie zniknęła Agnes z psem.
  Na komodzie w saloniku znalazł fotografię obu sióstr
z rodzinami. Widać było, że nie jest najświeższa, ale wsunął
ją do kieszeni. Rozpoczęli drobiazgowe poszukiwania.
  Było to niełatwe zadanie. Agnes wydawała się tak
anonimawa, że nikt nie zwrócił uwagi na jej parodniową
nieobecność.


  Pastor Prunck zaczął się niepokoić. Dochodziła już
jedenasta, a żaden z członków sekty nie zdradzał ochoty, by
udać się na spoczynek. Wszyscy w napięciu oczekiwali
godziny zwycięstwa.
  - Sądzi Pan, że to już się stało, pastorze? - spytała młoda
Bjorg, która przez cały czas starała się trzymać blisko
mistrza.
  - Co takiego? - Pastor okazał zniecierpliwienie, bo
akurat w tej chwili myśli zaprzątały mu jej obfite kształty.
  - Unicestwienie, rzecz jasna - odparła, odroblnę zdzi-
wiona.
  - Nie wiem - odrzekł. - Nie wyjdziemy, by się o tym
przekonać, dopóki ta doba nie upłynie.
  - Och, oczywiście, to może być niebezpietzne - kiw-
nęła głową ze zrozumieniem.
  Nie starał się nawet podjąć walki z pokusą przywołaną
bliskością dziewczyny.
  - Przyjaciele! - zawołał pochlebczo do ludzi zgroma-
dzonych w sali. - W tej godzinie ważą się losy ziemi.
Strzeżmy radości, jakie ofiaruje nam życie! Chwalmy Pana,
radując się z bliskimi, którzy są tu z nami! A ty, kochana
Bjorg, aż do ostatniej chwili pozostałaś nieufna, tak, tak,
widzę to, chodź ze mną, pomodlimy się wspólnie o twoje
zbawienie!
  - Ależ ja wierzę w pana naukę, pastorze - zaprotes-
towała Bjorg, kiedy znaleźli się już w samym sercu schronu,
czyli w ciasnym składziku.
  - O, nie, dobrze wiem, że byłaś niegrzeczną dziewczyn-
ką. - Pastor Prunck żartobliwie trzepnął ją po palcach. - I za
to twój mały tyleczek dostanie lanie!
  Bjorg z początku niczego nie magła pojąć, ale kiedy
ramię pastora otoczyło ją, niby po przyjacielsku, i przełoży-
ło przez kolana, zachwycona zaczęła brać udział w zabawie.
  - Nnie, myślę, że pan nie zdaje sobie sprawy, o czym
pan mówi, pastorze - rzekła na wpół ze śmiechem wypina-
jąc się, by łatwiej mógł uderzać. Pastor podciągnął spódnicę
dziewczyny i wymierzył jej kilka lekkich razów.
  Zachicbotała głośno, aż musiał ją uciszać, bał się, że
któraś ze starych bab jeszcze się obrazi.
  - Ależ, pastorze - powiedziała Bjorg wstając. - musimy
chyba zachować powagę w godzinie, w której ważą się losy
świata.
  - Oczywiście, oczywiście - odparł popychając się ku
stołowi. Za wszelką cenę nie chciał myśleć o zbliżającej się
wielkimi krokami klęsce, nie chciał pamiętać, że do północy
pozostała zaledwie godzina. - Oczywiście jestem poważny,
ale teraz, kiedy świat ma zginąć, musimy wykorzystać tę
chwilę szczęścia, jaka jest nam dana...
  - Ale my przecież przeżyjemy - zauważyła Bjorg
odrobinę rozsuwając nogi, by ułatwić dostęp dłoni pastora.
Ułożył dziewczynę na stole, a ona chętnie na to przystała.
  - Nic nam o tym nie wiadomo, Bjorg, nic nam o tym nie
wiadomo - mamrotał. Pocąc się ściągał z niej solidne
majtadały. - Nikt nie zna dróg Pana, a jeśli to jest nasza
ostatnia chwila, musimy uczcić jego dzieło... Aaach!
  - Oooach! - szeptała Bjorg. - O, pastorze!
  Bjorg nie była dziewicą, chętnie pozwalała, by chłopcy
w ciemne i chłodne wieczory dostawali to, czego chcieli, po
bramach i mrocznych zaułkach między domami Halden.
Pastor nie bardzo miał jej czym zaimponować, ale pod-
niecająca była sama myśl, że oto bierze ją autorytet,
mężczyzna poważany i szanowany. Było to bardzo szcze-
gólne, ekscytujące uczucie.
  Pastor nie mógł prawie uwierzyć w swoje szczęście, że
śliczna, cudowna Bjorg tak prędko uległa jego zalotom.
Zorientował się, że moment ekstazy jest już blisko, napierał
stękając, przed oczami zawirowały mu czerwone plamy, pot
płynął strumieniem, stół trzeszczał, aż w pewnej chwili
runął z okropnym, ogłuszającym hałasem. Bjorg zawyła
i oboje zwalili się ciężko na podłogę w plątaninie rąk, nóg
i połamanego drewna.
  - Dzień Sądu! - zawołał ktoś w sali i drzwi do składziku
zostały otwarte.
  Oniemiali członkowie sekty wpatrywali się w kłębawis-
ko na podłodze.
  Sytuacji nie dawało się zrozumńeć opacznie, była nad
wyraz oczywista. Nogi Bjorg sterczały w górze, a między
nimi tkwił Prunck. W oczy rzucał się jego jasnoróżowy
tyłek, spodnie plątały się wokół łydek, pod kolanami
obnażyły się mało romantyczne podwiązki, a szelki wiły się
po podłodze niczym węże. Pastor na sekundę odwrócił
głowę ku wyjściu, po czym z jękiem ukrył twarz.
  Ktoś okazał się na tyle miłosierny, by zamknąć drzwi.
  Nieduży atrybut pastosa utracił swą prężność, przypo-
minał teraz rozgotowaną kluskę. Oboje błyskawicznie
poderwali się z ziemi i nie patrząc na siebie doprawadzili do
ładu ubrania. Bjorg wybiegła i starając się nie dostrzegać
szyderczych spojrzeń współwyznawców, schowała się
w swojej przegrodzie. Pastor został w składziku, próbując
dojść do siebie. Ominęło go spełnienie, ale nie to było
najgorsze. Jak teraz będzie mógł występawać z godnością
wobec swoich uczniów?
  O rozpaczy, cóż to za dzień!
  Jedyne, co mogło go jeszcze uratować, ta zagłada
zewnętrznego świata.
  Czas jednak płynął, a nic się nie działo.
  Ukradkiem jak najciszej nastawił radio.
  - Bądź miłasierny, spraw, aby Dzień Sądu już się
rozpoczął - mamrotał, osobliwie rozumiejąc pojęcie miło-
sierdzia.
  Usłyszał jednak tylko słowa pożegnanla na dabranoc
i powtórzenie komunikatu. Poszukiwano Agnes Johansen,
ostatnio widzianej z biało-brązowym szorstkowłosym te-
rierem.
  Nic mu to nie mówiło.


  Rikard pospieszył do szpitała, zanim nastała późna noc,
ale Vinnie nie położyła się jeszcze, czekała, mimo że inni
dawno poszli już spać.
  Bardzo go to wzruszyło.
  Nocna pielęgniarka już wcześniej otrzymała wiadomość
i wpuściła go bez sprzeciwów.
  - Wyglądasz o wiele lepiej, Vinnie - powiedział za-
skoczony. - Co zrobiłaś?
  A to takie proste. Rozpuściła okropne grajcarki przy
uszach i luźno związała włosy wstążką. Vinnie, słysząc
pochwałę, zarumieniła się z zadowolenia i nie powiedziała,
że pielęgniarka pomogła jej oczyścić niezdrową od przesia-
dywania w zamknięciu cerę i ożywić ją odrobiną pudru
i różu. Trochę koloru na powiekach - bardzo dyskretnie
- i równie dyskretne muśnięcie szminką po wargach
zmieniły bardzo zwyczajną młodą kobietę w żywą, pociąga-
jącą dziewczynę. Przede wszystkim jednak odmiany doko-
nał nowy blask w jej oczach. Gdyby Rikard zdawał sobie
sprawę, co go wywdało, być maże by się zafrasował.
A może... może nie?
  Vinnie długo na niego czekała, bojąc się, że nic przyjdzie
z żadną fotografią, jak zapowiadał. Raz po raz przeglądała
się w lustrze, nie posiadając się ze zdumienia nad tym, co
widzi. Pielęgniarka z nocnego dyżuru, bystra, miła i śliczna,
zapewniała, że Vinnie wygląda teraz naprawdę ładnie, ale jej
trudno było w to uwierzyć. Chociaż... podabała jej się ta
nowa Vinnie, którą widziała w lustrze.
  Rikard spojrzał na nią jeszcze raz, ale gdy nadal nie
mogła wydusić z siebie słowa, położył po prostu zdjęcie
rodziny Johansenów na stole - nie wolno mu było zbliżać
się do dziewczyny - i poprosił, by uważnie się mu
przyjrzała. Vinnie spełniła jego życzenie.
  - Tak - kiwnęła głową. - Ta, która siedzi z lewej strony
rodziców, kropka w kropkę przypomina kobiety na przy-
stani, tyle że na zdjęciu jest znacznie młodsza. Musiało
zostać zrobione wiele lat temu.
  - Z pewnością. Wydaje się, że na początku lat dwu-
dziestych.
  - Wobec tego gotowa jestem przysiąc, że to ta sama
osoba. Tych oczu, które jakby boją się wielkiego, paskud-
nego świata, nie można pomylić.
  - A więc jesteśmy na właściwym tropie. Dziękuję ci,
Vinnie... za pomoc...
  Przeciągał chwilę pożegnania. Ku swemu zdziwieniu
zorientował się, że nie ma ochoty odchodzić. Ale, niestety,
załatwił już to, po co przyszedł.
  - Ty... nie zauważyłaś jeszcze żadnych objawów choro-
by?
  - Nie, ale ciotka Kamma narzekała dzisiaj na krzyż.
  - Czy lekarze o tym wiedzą?
  - Tak. Ciotka niczego nie trzyma w tajemnicy, uważa,
twarde łóżko szpitalne wywołało bóle, i zażądała
nowego.
  - No, to prawdopodobnie nic jej nie dolega - stwierdził
Rikard, uśmiechając się lekko. - Muszę już wracać, będzie-
my chyba pracować przez całą noc, żeby znaleźć tę Agnes
Johansen. Trzymaj się, Vinnie!
  - Ty też! Uważaj na siebie, sprawiasz wrażenie bardzo
zmęczonego.
  - Bo też i jestem. Dziękuję za troskę.
  Odszedł.
  Dzigkuję za traskę, tak powiedział. Vinnie uśmiechnęła
się do siebie. A więc jest ktoś, komu sprawił przyjemność jej
niepokój o niego...
  Czy można być bardziej szczęśliwym?
  - Coś podobnego, jeszcze nie jesteś w łóżku, Lavinio?
- rozległ się ostry głos Kammy. Stanęła w drzwiach. - I jak
ty wyglądasz! Jak... jak ladacznica! Włosy zwisają w strą-
kach i jesteś uszminkowana! Jak zdobyłaś takie wstrętne
przybory! Natychmiast, ale to natychnuast zmyj to z twa-
rzy! Twoja biedna matka przewróciłaby się w grobie, gdyby
to zobaczyła!
  Sposób mówienia Kammy zawsze charakteryzował się
mnogością wykrzykników, ale Vinnie ze zdumieniem
stwierdziła, że słowa ciotki spływają po niej jak woda po
gęsi. Wybuch Kammy nie mógł zakłócić jej szczęścia.
  Ktoś się z nią liczył!


  Rikard wrócił do domu sióstr Johansen, gdzie jego
koledzy przeczesywali starannie kolejne pokoje w po-
szukiwaniu śladów, które mogłyby doprowadzić ich do
Agnes. Musieli zachowywać ostrożność, wszystkiego doty-
kać w rękawiczkach, bo Agnes pezecież była osobą, która
miała najbliższy kontakt z chorym na ospę Willym Mat-
teusem.
  Wydawało się, że siostry nie miały bliższgch krewnych,
nie znaleziono także żadnych śladów wskazujących na to, że
się z kimś przyjaźniły.
  Nie było więc kogo się poradzić, zapytać.
  Najbardziej prawdopodobnym rozwiązaniem zagadki
było, że Agnes zabrała psa i wyjechała gdzieś daleko, ale
przeprowadzona wcześniej tego dnia rozmowa z weteryna-
rzem wykazała, że Agnes nie zgłosiła się po świadectwo
zdrowia Doffena. Nie mogła więc wyjechać do Szwecji.
A w Norwegii powinna była usłyszeć komunikat przez
radio.
  Gdzie więc była?
  Jeden z kolegów wstał od stołu, przy którym sortował
rozmaite listy. Nie było ich wiele.
  - Mam tu coś niejasnego. Nie wiem, czy gdzieś to nas
zaprowadzi, ale jest stosunkowo świeże...
  - Tak?
  Rikard ujął papier w dwa osłonięte rękawiczką palce
i szybko przeczytał tekst:

  W odpowiedzi na ogłoszenie z 4 bieżącego miesiąca zgłaszamy
nasze zainteresowanie. Oczywiście najpierw chcielibyśmy obejrzeć
to miejrce. Czy będzie to możliwe?
  Z poważaniem,
  Dyrektor C. Brandt.

  Podany był także adres i numer telefonu w Oslo.
  - Świetnie! - powiedział Rikard z uznaniem. - Brawo!
To trzeba sprawdzić. Oczywiście mogły mieć na myśli
sprzedaż lub wynajęcie tego domu, ale to nie jest pewne.
Która godzina?
  - Za pięć minut północ.
  Rikard zastanawiał się.
  - Dla Agnes Johansen czas ucieka szybko, w dodatku
może ona zarazić niezliczoną liczbę osób, jeśli nie odnaj-
dziemy jej, zanim na jej ciele pojawią się ewentualne
pęcherzyki. Dzwonimy do tego dyrektora, niech się złości,
ile mu się podoba.
  W domu dyrektora Brandta nikt jednak nie odpowie-
dział.
  - Ogłoszenie - podsunął jeden z mężczyzn.
  - Tak, też o tym myślałem - zgodził się Rikard. - Oslo.
Dyrektor. Chyba możemy zgadywać, że to gazeta "Aften-
posten".
  - To najbardziej prawdopodobne. Czy oni mają nocne
dyżury?
  - Na pewno, choćby ze względu na napływające infor-
macje. Ale czy zechcą szukać jakiegoś ogłoszenia w środku
nocy...
  - Będą do tego zmuszeni.
  - Ogłoszenie ukazało się czwartego stycznia, prawda?
  - Tak, wydaje mi się, że na zatartym stemplu po-
cztowym da się odczytać rok: tysiąc dziewięćset trzydziesty
siódmy, a o luty nie może chodzić.
  Dyżurujący w redakcji "Aftenposten" nie byli szczegól-
nie zachwyceni zadaniem, jakie im zlecono, ale gdy Rikard
wyjaśnił, że chodzi o zaginioną kobietę, mającą związek
z epidemią ospy, dyżurny zaraz zabrał się za przeglądanie
gazety z czwartego stycznia.
  - To musiało być w dziale "Domy na sprzedaż albo
"Domy do wynajęcia" - powiedział Rikard. - Znalazł
pan?
  - Tak.
  Rikard czekał.
  Przeglądali starannie ogłoszenie po ogłoszeniu i wresz-
cie wybrald cztery pasujące. Dyżurny przeszedł do innego
działu, by sprawdzić adresy ogłoszeniodawców. Obiecał
oddzwonić, gdy tylko coś odnajdzie.
  Spoco czasu upłynęło, zanim zatelefonował:
  - Przykro mi, archiwum jest zamknięte i nie udało mi
się znaleźć klucza.
  - Kto może go mieć?
  - Ci, którzy tu pracują, nie wiem kto. Jestem tu tylko na
zastępstwie.
  Rikard westchnął.
  - Cóż, będziemy musieli poczekać do rana. Kiedy oni
przychodzą do pracy?
  - Nie wiem, o ósmej, ósmej trzydzieści albo dziewiątej,
naprawdę nie wiem.
  - Dziękuję za dotychczasową pomoc.
  Policjanci kontynuowali przeszukiwanie domu dwóch
samotnych kobiet. Takie grzebanie w cudzym życiu nie
było najmilszym zajęciem.
  Ale próbowali przecież uratować Agnes Johansen,
a może i wielu, wielu innych.


  Dźwięk kościelnych dzwonów wybijających północ
dotarł i do groty, w której schronili się członkowie sekty.
Jak zaklęte rozniosły się echem wśród skalnych ścian
i sprawiły, że wszyscy zaczęli drżeć ze strachu.
  Rozległo się uderzenie na pół do pierwszej, a później
oznajmiające wybicie pełnej godziny.
  Ludzie nie spali, nasłuchiwali z lękiem, aż wceszcie
popatrzyli po sobie.
  - Pastorze Prunck! - zawołała jedna z kobiet. - Czy
nastąpił już koniec świata?
  Ze składziku nie dobiegła żadna odpowiedź. Prunck się
gniewał.
  Głos kobiety nabrzmiał agresją.
  - Bo jeśli świat się nie skończył, to nie pojmuję,
dlaczego tu jesteśmy. Przecież tutaj jest naprawdę niebez-
piecznie. Grożą nam bakcyle ospy, możliwość gwałtu i nie
wiem co jeszcze.
  Zduszony głos Pruncka brzmiał, jakby pastor przema-
wiał przez szparę w drzwiach:
  - Milczcie! Przez cały wieczór modliłem się, by ocalić
ziemię od zagłady! Jeśli się to spełni, to będzie moja zasługa,
pamiętajcie o tym! Niebiosa mnie słuchają, moje dzieci,
słuchają!
  - No, może nie przez cały wieczór się modliłeś - złoś-
liwie zauważył jakiś mężczyzna. Wśród zebranych dał się
słyszeć równie złośliwy chichot.
  - "Niech ten, co jest bez grzechu, pierwszy rzuci
kamieniem" - dostojnie powiedział Prunck. - Zapamiętaj-
cie sobie to, moje zbłąkane owieczki: "Duch jest chętny,
lecz ciało słabe".
  - Ciało jest chętne, a duch słaby, chciałeś chyba powie-
dzieć? - drażnił się ktoś bez odrobiny szacunku.
  Coraz więcej osób nie mogło powstrzymać się od
śmiechu; szczególnie kobiety, które po nocach śniły, że
pewnego dnia pastor, gdy będą z nim sam na sam, pozwoli
naturze wziąć górę nad wychowaniem. Czuły się teraz
wzgardzone i oszukane, a takie kobiety nie są łaskawe.
Przestały odzywać się do Bjorg, a i cały szacunek dla
Pruncka gdzieś przepadł.
  - Opuśćcie Świątynię! - wołał Prunck dramatycznie ze
swego ukrycia. - Wyjdźcie na zatracony świat i sami się
zatraćcie! Nie jesteście mi potrzebni, wy, nieufni, niewierni!
Ale nie przychodźcie więcej prosić mnie o pomoc, gdy
czołgać się będziecie pośród ruin Halden! Kiedy wszystko
się skończy, sam obejmę ziemskie królestwo!
  Wśród uczniów zapadła cisza, w milczeniu rozważali
możliwości. Mimo wszystko jednak od wielu już miesięcy
w pokorze i czci słuchali swego mistrza. I tak nagle się od
niego odwrócić... A jeśli on ma rację? Przecież ta idea
przyświecała im już od dawna. Królestwo Dziesięciu
Tysiącleci... ich czas na ziemi. Cześć. Blask wspaniałości.
  - Mamo, ja chcę do domu - rozpłakało się jakieś
dziecko. - Nie chcę już być w tej okropnej górze, tu jest tak
strasznie!
  - Cicho, cicho!
  - On jest głupi! I dlaczego leżał na podłodze bez
spodni? Był w wychodku i zapomniał się ubrać?
  Kolejna fala chichotu.
  Jeden z mężczyzn podszedł do drzwi pokoiku Pruncka
i zapukał.
  - Dawaj klucz, Prunck, idziemy do domu!
  - Idźcie, idźcie, poganie! Odstępcy! Bóg ukarze was
w Dniu Są...
  Najwyraźniej zorientował się, że nie jest to chwila
odpowiednia, by wspominać Dzień Sądu, bo przecież
właśnie rozpoczął się następny dzień po końcu świata.
Całkiem zwyczajny dzień...
  - Modlę się! - zawołał. - Modlę się w pocie czoła
oblicza mego, by wszyscy nasi współbracia wybawieni
zostali od strasznego losu. Nie przeszkadzajcie mi więc!
  Dwie starsze kobiety płakały cicho nad straconymi
złudzeniami, ale agresywny mężczyzna nie był tak wraż-
liwy.
  - Prunck, północ już dawno minęła i nic się nie
wydarzyło. Nie chcemy już dłużej uczestniczyć w tej
błazenadzie. Brałem w tym udział ze względu na żonę, ale
dosyć już tego! Nie mamy zaufania do kaznodziei uwodzą-
cego młode panny i...
  - Doskonale - ostro odpowiedział pastor. Najwidocz-
niej podjął decyzję i stanął w drzwiach. - Doskonale,
zrobicie, jak zechcecie. Oto klucz, proszę, idźcie, odstąpcie
od Pana, odstąpcie ode mnie, proszę, idźcie. Ja umywam
ręce.
  Mężczyzna pożądliwie chwycił klucz, zanim Prunck
zdążył na powrót zatrzasnąć drzwi. Wszyscy z mniejszym
lub większym wahaniem zaczęli pakować swoje rzeczy,
kiedy nagle jedna z kobiet zamarła w pół ruchu.
  - A co nasz miły pastor ma zamiar teraz zrobić? - zadała
złowieszczym tonem pytanie swym współtowarzyszkom,
które jeszcze nie pozbyły się strachu przed Dniem Sądu
i przekanania, że zdradziły swego mistrza.
  - O czym myślisz? - spytała inna, jedna z tych, które się
nie wahały. - Nic nas to nie obchodzi. Co za rozpustnik!
  - To prawda, ale przekazałam mu pod opiekę całe swoje
oszczędności.
  Wszyscy przerwali pracę.
  - Ja także - wyznał ktoś głośno i zaraz szum potwier-
dzenia z ust niemal wszystkich zebranych wzniósł się pod
sklepienie groty.
  Mężczyzna już doskoczył do drzwi i zaczął je szarpać.
  - Wychodź, Prunck!
  - Nie wyjdę, dopóki stąd nie odejdziecie. Bjorg i ja
rozpoczniemy nowe życie w nowym królestwie, poradzimy
sobie bez was, szczurów, opuszczających kapitana okrętu.
  - Bjorg stoi przy drzwiach gotowa do wyjścia. Najwyra-
źniej bardzo jej się spieszy, by opuścić ten przybytek. My też
pójdziemy, ale najpierw chcemy z powrotem nasze pieniądze!
  W składziku przez chwilę panowało milczenie.
  - Jakie pieniądze?
  - Te, które przekazaliśmy panu, pastorze.
  - Ja nie przyjmowałem żadnych pieniędzy. Dostaną je
tylko ci, którzy mają na to pokwitowanie.
  Ludzie patrzyli na siebie zdumieni.
  - Ty nędzny oszuście! - zawołała jedna z kobiet.
- Powiedział, że w nowym królestwie nie będą potrzebne
żadne papiery!
  Rozgniewani ludzie krzyczeli. Wszyscy rzucili się do
drzwi kryjówki pastora.
  - Odejdź ode mnie, pomiocie szatana! - zagrzmiał
Prunck, natura bowiem obdarzyła go donośnym głosem.
- Słuchajcie odgłosów burzy! Teraz! Słyszę teraz dźwięki
trąb archanielskich! Rozpoczęła się zagłada świata!
  Zatrzymali się, bo dusze mieli proste, inaczej zresztą
pastor nie zdołałby nigdy manipulować nimi w taki sposób.
  Kiedy Prunck wyczuł ich niepewność, stanął
w drzwiach. Odzyskał z powrotem swoją godność.
  - Pan wysyła mi przesłanie. Oto wszystko obraca się
w ruinę. Nie słyszycie huku dobiegającego z oddali?
  Stojąc całkiem nieruchomo, próbowali nasłuchiwać,
a kiedy nic do nich nie docierało, w pokorze uznali, że nie są
godni, by słyszeć cuda, jakich dokonuje Pan. Prunck
zorientował się, że znów ma ich w garści.
  - Wystawiłem was po ptostu na próbę, nędznicy.
Myśleliście jedynie o zyskach, tak maluczkie są wasze dusze.
Ale wybaczam wam, moje dzieci, wybiła godzina, pamiętaj-
cie, że nie na całej ziemi jest ta sama pora, i oczywiście
w niebie także jest inna. Liczyliśmy według czasu norwes-
kiego, a to okazało się błędne. Czy chcecie, bym wyszedł
stąd jako pierwszy i jako pierwszy ujrzał obraz znisz-
czonego świata? Jestem gotów się poświęcić, bo ufam, że
Pan uchroni swoje owieczki.
  Wpatrywali się w niego bez słowa, nie wiedząc, co
powinni myśleć czy powiedzieć. Jeśli nawet wydał im się
nieco grubszy niż zwykle (wszystkie kieszenie miał wy-
pchane pieniędzmi i papierami wartościowymi), to nie
zdążyli się nad tym zastanowić, bo Prunck stanowczym
krokiem podszedł do bram swojej świątyni.
  - Dajcie mi klucz - zażądał tonem nie znoszącym
sprzeciwu. - Narażam własne życie, by zbadać, jak potoczy-
ły się losy ludzkości...
  Nim ktokolwiek zdołał coś powiedzieć, otworzył drzwi
i wyszedł.
  Odwrócił się już, by od zewnątrz zamknąć wszystkich
swych kłopotliwych uczniów, gdy nagle czyjaś ciężka ręka
spoczęła na jego ramieniu. Ze strachu zaczął bełkotać.
  Ciemne sylwetki zamajaczyły w mroku, snop światła
kieszonkowej latarki uderzył go prosto w oczy.
  - Policja. Proszę nam oddać klucz, przewieziemy was
wszystkich do szpitala, dwa autobusy już czekają.
  Taki był koniec Królestwa Dziesięciu Tysiącleci pastora
Pruncka.
  W rzeczywistości trwało ono nad wyraz króciutko.





        ROZDZIAŁ X


  Na wyspie panawała cisza.
  Już po paru pierurszych dniach Agnes wciągnęła na
podwórzowy maszt stary czerwony obrus bożonarodzenio-
wy jako sygnał wzywający pomacy. Na dach nie mogła się
wspiąć i niewielka była szansa, że ktoś dostrzeże serwetę od
strony fiordu, ale nie udało jej się też przestawić masztu na
front domu, podstawa była zbyt ciężka.
  Czerwony obrus łopotał więc daleko, w miejscu, z które-
go nikt nie mógł go zobaczyć, aż wreszcie wicher złamał
maszt.
  Ślady Agnes na śniegu znlieniły się nie do poznania,
wyglądały teraz jak olbrzymie dziury. Małe łapki Doffena
zostawiły trop przypominający trop małego słonia.
  Upłynęło już zresztą wiele dni, od kiedy jakiekolwiek
świeże ślady zostały zrobione wokół domu.
  Agnes nie wstawała z łóżka. Oczy miała przymknięte,
policzki płonęły od gorączki, oddychała słabo, ze świstem.
Wycieńczony Doffen łaził po pokoju. Od czasu do czasu
wydawał z siebie żałosny pisk. Przy drzwiach wejściowych
stały małe kałuże, a miseczka na wodę była pusta.
  Agnes nie zdawała sobie z tego sprawy. Z rzadka tylko
pojmowała sens majaków wywołanych gorączką. Dręczyły
ją koszmary nie mające żadnego związku z rzeczywistością.
  Na dworze pośród budynków starej zagrody hulał
wicher. Singlefjord, szary jak niebo, pokrywały kawały kry.
Bliżej brzegu woda zamarzła na stałe, szczeliną w lodzie od
dawna już nie pływały łodzie. Wyspa Agnes nie leżała na
szlaku komunikacyjnym, oddzielało ją od niego kilka
mniejszych wysepek, zasłaniających także widok ze szlaku
na małą zagrodę.
  Ta nie zamieszkana w zimie część archipelagu Hvaler
była ponurą, skutą lodem krainą. Nikomu nie przyszło na
myśl, że mogą tam być jacyś ludzie. Od wielu już lat
zagroda zimą stała pusta.
  Człowiekowi, który przywiózł tu Agnes, nawet się nie
śniło, że jeszcze nie wróciła. Sam mieszkał w pobliżu
szwedzkich wysp i nie słuchał norweskiego radia. Poza tym
nawet gdyby słyszał komunikaty o poszukiwaniach Agnes,
i tak nie skojarzyłby ich z jej osobą.
  Na wyspie wiatr wył w zaroślach, przyginając je niemal
płasko do ziemi.
  Tylko on mącił ciszę na tym pustkowiu.


  O ósmej rano Rikatd skontaktował się z biurem ogło-
szeń gazety "Aftenposten".
  Od tej chwili wszystko poszło jak po maśle.
  Wykonywaniem jego polecenia zajęła się bardzo ener-
giczna pani, która wkrótce odnalazła cztery odpowiednie
ogłoszenia z danego dnia w styczniu.
  Drobiazgiem pozastawało wyciągnięcie tego, które
podpisane zostało Jobansen, ul. Forteczna, Halden.
  - Świetnie - oznajmił Rikard kolegom, gdy odłożył
słuchawkę. - Do sprzedaży wystawiły zagrodę na Hvaler,
nie wiadamo jednak, na której z wysp jest położona.
W damu sióstr nie znaleźliście żadnego dokumentu, świad-
czącego o tym, że w ogóle posiadały taki dom?
  - Niestety nie, ale nie wiemy przecież, gdzie trzymają
swoje papiery wartościowe, mogą leżeć w jakiejś skrytce
bankowej.
  - Dowiemy się w biurze notariusza, oni przechowują
wszystkie takie dokumenty.
  Ale biuro notariusza otwierano dopiero o dziewiątej
i nie zastali tam żadnego urzędnika.
  - W każdym razie dzięki Bogu, że nie wypadła nam
akurat niedziela - mruknął Rikard. - Ładnie byśmy
wyglądali!
  Wykorzystując czas oczekiwania na otwarcie biura,
zadzwonił do szpitala porozmawiać z Vinnie.
  Okazało się, że u niej wszystko w porządku, ale ciotka
Kamma cierpiała silne bóle krzyża. Poza tym od tego ranka
wprowadzono jeszcze ściślejszą izolację, wkraczali bowiem
w krytyczną fazę okresu wylęgania choroby. Jeśli ktokol-
wiek z nich się zaraził, przyszedł już czas na pierwsze
symptomy. Chorzy mogli stać się źródłem bezpośredniego
zarażenia, nie tylko rozsiewając drobiny, które ewentualnie
przejęli od Willy'ego Matteusa. Od teraz już sami moglli
rozsiewać strach i zagrożenie dla innych.
  Vinnie wydawała się uradowana, zaskoczona i bardzo
wdzięczna za jego telefon. Ucieszona, że wybrał właśnie ją.
Mógł przecież zadzwonić do Ingrid, Kallego albo do
Sommerów, a nawet do ciotki Kammy. Ale chciał roz-
mawiać właśnie z nią!
  Kiedy się rozłączył, Vinnie siedziała dalej, nie wypusz-
czając słuchawki i obracając ją w dłoniach. Zamknęła oczy,
usiłując powstrzymać łzy szczęścia. Czasami zdarza się, że
radość musi znaleźć ujście w postaci łez,
  Opowiedziała mu o Ingrid i Kallem, którzy, jak się
wydawało, odnaleźli się nawzajem w szpitalu. Nie mogli się
dotykać, nie mogli się nawet do siebie zbliżać, ale Vinnie
domyślała się uczucia, jakie zrodziło się między nimi.
Czułość, oddanie, ciepło. Podobało jej się to.
  Natomiast stosunki między małżonkami Sommer zmie-
rzały dokładnie w przeciwnym kierunku. Vinnie była
prawie pewna, że żona ma ochotę odejść od męża, ale
rozwód nie był taką prostą sprawą. Ona i córka stałyby się
w społeczeristwie całkiem bezbronne, jeśli Gun w ogóle
pozwolono by zatrzymać dziecko. Trudno to przewidzieć.
  Dziewczynka także się poddała, przestała nawet maru-
dzić. Najczęściej leżała w łóżku przeglądając dawno już
przeczytane czasopisma.
  Vinnie musiała przyznać się przed samą sobą, że i ona
zaczęła się bać. W tych dniach miało się rozstrzygnąć, czy
zapadła na ospę, czy też nie. Lekarze bezustannie robili teraz
badania, a ona za każdym razem z lękiem myślała o wyni-
kach.
  Każdy dzień był sukcesem.


  - Doskonale - stwierdził Rikard na postetunku policji.
Oczy miał czerwone, przekrwione z niewyspania w ciągu
ostatnich nocy. - Wiemy więc, gdzie leży zagroda. Musimy
zabrać jakiegoś pilota, który dobrze zna wyspy Hvaler.
Zaraz wyruszamy.
  Dochodziło pół do dziesiątej. Nareszcie udało im się
zdobyć w kancelarii notarialnej informacje dotyczące za-
grody sióstr Johansen.
  - A i tak niewykluczone, że to kolejny ślepy tor
- powiedział młody kolega Rikarda, który także pracował
nad tą sprawą. - No bo co oma miałaby robić na wyspie o tej
porze roku?
  - Zamierzały sprzedać zagrodę - przypomniał mu
Rikard. - Bardzo prawdopodobne, że dyrektor Brandt
pojechał tam z jedną z sióstr obejrzeć ewentualny nabytek.
  - Co, wobec tego, stało się z dyrektorem? Czy nadal tam
siedzi?
  - No właśnie - westchnął Rikard. - Muszę zadzwonić
do doktora Posta, chciałbym, żeby nam towarzyszył na
wszelki wypadek. Nic przecież nie wiemy, absolutnie nic.
Najprawdopodobniej zastaniemy zagrodę pustą, ale nigdy
nic nie wiadomo. To jedyny ślad po naszej tajemniczej
szarej samarytance.


  Była już pierwsza po południu, kiedy duża łódź cel-
ników przedzierała się przez lód na Singlefjordzie. Przez
chwilę płynęli nawet po otwartej wodzie, co było o niebo
łatwiejsze, ale teraz, wśród wysepek Hvaler, kawały kry
dryfowały gęsto, przypominając ławicę śledzi.
  Rikardowi i jego koledze udało się wykraść godzinę snu
na wąskich ławeczkach. Obudzić się było trudniej, ale
odrobina lodowatej wody na twarz szybko przywróciła im
dobrą formę.
  - Czy jesteśmy już blisko wyspy? - zawołał Rikard do
pilota. Nie był to, rzecz jasna, prawdziwy pilot, a po prostu
człowiek, który znał Hvaler jak własną kieszeń.
  - Nie, jeszcze spory kawałek.
  Od czasu do czasu harpunem musieli rozpychać nawars-
twione zwały kry, a raz natrafili na lód sięgający aż do
brzegu, musieli więc zawrócić i nadłożyć drogi okrążając
wyspę.
  Kiedy pilot wreszcie wskazał palcem na tę właściwą,
jasność, przepuszczana przez bladoszare niebo, zaczęła
przemieniać się w zmierzch.
  Od strony, skąd nadpływali, nie widać było domu.
Brzegi wyspy skuwał lód, broniąc dostępu, zdołali jednak
znaleźć wąski pas otwanej wody i podpłynęli bardzo blisko.
Zeszli na ląd, uprzednio starannie sprawdziwszy, czy lód
wytrzyma ich ciężar, aż wreszcie poczuli pod stopami
ziemię. Było ich ośmiu, Rikard, młody aspirant, doktor
Post, człowiek, który ich pilotował, a także czterej pracow-
nicy służb medycznych, by ewentualnie zdezynfekować
zagrodę. Płynęli oni oddzielną łodzią w ślad za łodzią
celników.
  Gdyby Agnes rzeczywiście tu była...
  Niestety, nic na to nie wskazywało.
  - Powinniśmy przynajmniej usłyszeć psa - mruknął
aspirant.
  - To prawda.
  Rikard przystanął.
  - Tu są jakieś ślady.
  Wszyscy pochylili się nad pokrytą śniegiem ziemią.
  - To wygląda na trop hipopotama!
  - Słońce i wiatr niszczą śnieg - powiedział doktor Post.
- To mogą być ślady człowieka, ale teraz trudno to
stwierdzić na pewno. Poza tym mogą być stare, jeszcze
z jesieni.
  - No tak, oczywiście.
  Poszli dalej, im bardziej jednak zbliżali się do zagrody,
tym wyraźniejsze stawało się, że to rzeczywiście są jakieś
ślady. Odległość między poszczególnymi odciskami była
zbyt mała jak na łosia, zresztą wątpliwe, by łosie znalazły się
na tej niemal nagiej wyspie. Tutejszy lasek był dla nich zbyt
mały.
  - Tutaj są jakieś mniejsze ślady - wskazał jeden z męż-
czyzn. - Przypominają niedźwiedzie.
  - To mogą być ślady psa, które się roztopiły - odparł
Rikard. - Musimy znaleźć coś bardziej konkretnego.
  Zagroda sprawiała wrażenie nie zamieszkanej, zmarz-
nięta i opustoszała.
  Doszli do celu. Rikard pchnął drzwi. Zamknięte na
klucz.
  Zapukał. Cisza.
  Popatrzyli po sobie.
  - Znowu pudło? - spytał młodziutki policjant.
  - Ciii! - szepnął ktoś.
  Nasłuchiwali. Z początku nie słyszeli niczego, po chwili
jednak odnieśli wrażenie, że za drzwiami coś się poruszyło.
Rozległo się jakby węszenie przy progu.
  W milczeniu wszyscy razem próbowali otworzyć drzwi.
Rikard wyciągnął duży nóż, wetknął go przy zamku
i wygiął.
  - Uważaj, złamiesz ostrze - ostrzegł pilot.
  - Nic na to nie poradzę. Czy ktoś jeszcze ma przy sobie
nóż?
  Znalazł się jeszcze jeden i podczas gdy Rikard trzymał
swój nóż wygięty nad zamkiem, drugi mężczyzna wsunął
swój przed zapadkę i zdołał wepchnąć ją do środka.
  Drzwi stanęły otworem.
  Odór, jaki buchnął im w nos, powiedział od razu, że jest
tu pies, który od wielu dni nie mógł wyjść na dwór.
  Doffen leżał na podłodze przy drzwiach i patrzył na nich
błagalnie czarnymi ślepkami.
  Rikard, wielki przyjaciel zwierząt, poczuł, że coś ściska
go w gardle.
  - Znajdź wodę dla psa - polecił młodszemu koledze.
- My idziemy dalej.
  Drzwi wejściowe prowadziły do kuchni. Za nią był
salonik i sypialnia.
  Tam właśnie leżała Agnes
  - Dobry Boże! - przeraził się Rikard. - Czy ona jeszcze
żyje?
  - Tak - odparł doktor. - Ale jest nieprzytomna. Nie
dotykajcie jej! Ja i Rikard przeniesiemy ją do łodzi. Dam jej
tylko najpierw zastrzyk na wzmocnienie.
  Opatuloną w koce Agnes przetransportowano na brzeg.
Małego Doffena niósł na rękach aspirant, pies bowiem
osłabł tak, że nie mógł utrzymać się na nogach. Czterej
przedstawiciele służb medycznych zostali, by oczyścić
zagrodę ze wszystkich ewentualnych zarazków. Nie wie-
dzieli jeszcze, co dolega Agnes, lepiej więc było się
zabezpieczyć. Agnes miała wszak bezpośredni kontakt
z Willym Matteusem.
  Wydawała się kompletnie wycieńczona. Prawdopodob-
nie już wcześniej musiała być bardzo chuda, a więc
organizm nie miał z czego czerpać. Jasne też było, że ma
wysoką gorączkę, a słaby, świszczący oddech świadczył
o zapaleniu płuc.
  Doffen także mógł być źródłem zarazy. Jeśli Agnes
zapadła na ospę, musiała przekazać psu całą masę wirusów.
Psy wprawdzie nie chorują na ospę, ale bakcyle mogły
zagnieździć się w sierści.
Rikard z radości zauważył, że aspirant najwyraźniej
polubił Doffena. Chłopak głaskał zabiedzone, owinięte
w koc stworzonko, które ufnie ułożyło mu się na kolanach.
Parę łyków wody pomogło mu wyraźnie, a aspirant
wyciągnął jeszcze z kieszeni tabliczkę czekolady i połamał ją
na drobne kawałeczki. Doffen nie odmówił.
  Pies na pewno wyjdzie z tego.
  Ale Agnes...?
  Biedna, nieszczęsna istota, pomyślał Rikard, spoglądając
na nieprzytomną kobietę, leżącą bez sił na ławeczce. Tak
strasznie wychudzona, podstarzała i samotna, najpewniej
niewiele szczęścia zaznała w życiu. Czy umrze teraz, nie
odzyskując przytomności? Czy ostatnim jej doświadcze-
niem będzie samotność, poczucie, że wszyscy ją opuścili na
małym szkierze?
  Boże, jak Ty właściwie rządzisz tym światem? Dlaczego
tak często zapominasz o tych, którzy nie uczynili nic złego?
O tych, którzy być może przez całe życie modlili się do
Ciebie, wierzyli w Ciebie, u Ciebie szukali pociechy, kiedy
już życie stało się zbyt trudne do zniesienia?
  Wielką zagadką było, jak ci, którzy doznali tyle zła,
mogli dalej wierzyć w tego Boga, który nie pozwalał, by
choć jeden wróbel padł na ziemię bez jego wiedzy!
  Kiedy mijali przystań promową w okolicy Svinesund,
zmarznięci, przewiani do szpiku kości, Agnes wystraszona
otworzyła oczy. Rozejrzała się dokoła, niczego nie rozumie-
jąc.
  Rikard pochylił się nad nią i powiedział, starając się
nadać swemu głosowi możliwie jak najbardziej przyjazny
ton:
  - Już niedługo będzie pani w bezpiecznym, ciepłym
miejscu, panno Johansen. Znaleźliśmy panią na wyspie,
pojedziemy do szpitala w Halden...
  Bardzo po kobiecemu szepnęła właściwie tylko do
siebie:
  - Ach, nie zmieniłam bielizny!
  - W szpitalu na pewno to zrozumieją. Proszę napić się
trochę wody, o, tak!
  Oprzytomniała trochę.
  - Doffen? - spytała ze strachem i próbowała się
podnieść, ale nie starczyło jej sił.
  - Doffen miewa się dobrze. Dostał wody i podniósł
nogę przy łodzi na brzegu, a w tej chwili leży na kolanach
u policjanta i zajada czekoladę.
  Agnes zamknęła oczy.
  - O, to dobrze! Teraz wszystko będzie dobrze. Byle
tylko Olava się nie gniewała...
  Znów straciła przytomność. Rikard patrzył na nią
zakłopotany. Olavy przecież już nie było. Czy dla tej słabej,
chorej kobiety będzie to tragedia czy też ulga?
  Prawdopodobnie i to, i to.
  Późnym wieczorem, kiedy łódź wreszcie zawinęła do
portu w Halden, Rikard pomyślał: Oto wiadomość dla
wszystkich, którzy tak się jej bali. Już ją mamy. Jest po
prostu samotną, nieszczęśliwą kobietą i w miejscu, w któ-
rym przebywała, nie dokonała zniszczeń. Możecie ode-
tchnąć z ulgą i wypełznąć z nor, w których się ukryliście.
Śmierć nie krąży już po waszym mieście.
  Chociaż co on o tym wiedział? Upłynęło dwanaście dni
od czasu, gdy w zamarzniętej łodzi znaleziono chorego na
ospę Willy'ego Matteusa. Kończył się okres wylęgania
choroby, trwający od jedenastu do siedemnastu dni. Teraz
dopiero się okaże, ilu naprawdę jest zarażonych. Nikt nie
wiedział, czy zdołali odnaleźć wszystkich, z którymi zetknął
się Willy Matteus po przybyciu do Norwegii. Owszem,
dość dokładnie prześledzili drogę, jaką przebył, ale nie
wszystko było jasne. Co się z nim, na przykład, działo od
chwili, gdy zszedł na ląd w Svinesund, do spotkania
z Sommerami? Mógł z kimś rozmawiać, choć to raczej mało
prawdopodobne. A między rozstaniem z Sommerami do
rozmowy z Ingrid? Albo po tym, jak Kalle wysadził go
niedaleko portu w Halden, do przyjścia Agnes i Vinnie,
które pomogły mu wsiąść do łodzi? Przez parę chwil był
sam. Co się wówczas wydarzyło?
  Pozostawało tylko mieć nadzieję, że nie wydarzyło się
nic.

  W szpitalu z powodu tak ogromnego zagęszczenia
zapanowała niemal panika. W końcu trzeba było spojrzeć
prawdzie w oczy i przyznać, że dłużej tak nie da rady. Nie
było możliwości, by zająć się sześćdziesięcioma trzema
nowymi osobami podejrzanymi o zarażenie ospą, zarówno
ze względu na brak miejsca, jak i wytrzymałaść personelu.
Większość więc uczniów pastora Pruncka przeniesiono do
Sarpsborg i Fredrikstad. Zostało jedynie dziewięć osób,
wśród nich sam pastor, a ponadto siedmioro wcześniej-
szych pacjentów: Sommetowie, Ingtid, Kalle, Vinnie
i Kamma. I jeszcze Agnes umieszczona w separatce,
przekształconej w salę intensywnej opieki.
  Doffena czekała kwarantanna, stał w klatce i szczekał na
Blancheflora, zajmującego sąsiednią "celę". Oba psy w ten
sposób skutecznie stymulowały u siebie nawzajem produk-
cję adrenaliny i przypływ sił życiowych.
  Pastora Pruncka zatrzymano w Halden z wielu powo-
dów. Po pierwsze podczas przyjmowania do szpitala
urządzał straszliwe sceny, nie chciał zgodzić się na takie
internowanie (wszak tutaj mogli go dopaść jego wierzycie-
le). Później nalegał na przeniesiente do Sarpsborg albo
Fredrikstad, aby mógł przebywać w pobliżu swych
uczniów. Potrzebowali go w tej tragicznej gadzinie, kiedy
nierozumni ludzie siłą zamknęli ich w więzieniu! Byli wszak
jego, Pruncka, uczniami, a ponieważ pastora, jako wybrań-
ca Pana, nie mogła dotknąć żadna ziemska zaraza, oni
również byli od niej bezpieczni.
  Nagle jednak zmienił zdanie, za żadne skarby nie chciał
dołączyć do stadka swych owieczek. Przypamniał sobie
bowiem, że ma przy sobie wszystkie ich pieniądze i papiery
wartościowe. A przypomniał sobie o tym dość prędko, bo
głupcy z personelu szpitalnego nalegali, by wszystko, co
ma, poddać dezynfekcji. Prunck odmówił oddania im
czegokolwiek, nie chciał się rozebrać ani opróżnić kieszeni.
  Wreszcie trzeba było siłą zdjąć z niego ubranie, a pokręt-
ne, mrukliwe wyjaśnienia, że bogactwa zostały mu przeka-
zane przez członków sekty pod opiekę, przyjęto z niedowie-
rzaniem. Parę pytań zadanych kilkorgu uczniom przebywa-
jącym w szpitalu wystarczyło, by sytuacja stała się jasna.
Pastor miał zamiar ulotnić się z pieniędzmi, a powstrzymała
go od tego ingetencja policji przy wyjściu ze "świątyni".
  Od tej chwili sprawa Pruncka stała się sprawą policji.
  Pastor kilkakrotnie podejmował próby ucieczki, tak
samo bowiem bał się swych wierzycieli, jak policji i człon-
ków sekty. Ale policjanci pozostali niewrażliwi na wszelkie
argumenty pastora. Nie udało mu się wydostać ze szpitala,
a już na samym początku pobytu otrzymał wiadomość, że
ma się zgłosić do banku, gdy tylko uznany zostanie za
zdrowego. A bank miał o co się upominać!
  Prunck przeczuwał, że czeka go czarna przyszłość; świat
jest głupi i niczego nie rozumie. Niebiosa także sprawiły mu
zawód. Godzina zagłady dla ziemi wcale nie wybiła, choć
powinna, a zachorowanie na ospę groziło przede wszystkim
jego uczniom. Było odwrotnie, niż być powinno!
  Szczytem wszystkiego była wiadomość od Bjorg, że nie
chce go już więcej widzieć. Jeśli o nią chodzi, może sobie iść
choćby na koniec świata.
  Prunck czuł, że dotknęła go rażąca niesprawiedliwość.
Oficjalnie, w radiu i gazetach, pozbawiono go tytułu
pastora. Szczęśliwie nie czytał artykułów, w których drwio-
no z niego niemiłosiemie, ale i tak jego sytuacja była nie do
pozazdroszczenia. Nikt zdawał się nie pojmować jego
wielkości.
  Czy należy więc się dziwić, że się burzył?

  Badania wykazały, że Agnes jest zarażona. Była jednak
szczepiona i żywiono nadzieję, że choroba będzie miała
stosunkowo łagodny przebieg. Gdyby tylko nie była tak
wycieńczona, bez odrobiny sił! Starana się przede wszyst-
kim ją odżywić, dzień i noc czuwały przy niej ofiarne
pielęgniatki.
  Wszyscy gorąco pragnęli, by Agnes przeżyła.
  Wśród pielęgniarek, które od samego początku odizało-
wane zostały wraz z pacjentami, dwie zachorowały,
niezbyt ciężko. Musiały leżeć w izolatce, ale chroniły je
wcześniejsze szczepienia, przypuszczano więc, że nie grozi
im niebezpieczeństwo. Z "Fanny" padano informacyę, że
nie wystąpiły żadne oznaki charoby. Marynarze także
poddają się szczepieniom częściej niż zwykli ludzie, statek
otrzymał więc pozwolenie na wypłynięcie, jeśli nic nowego
nie zajdzie w ciągu nadchodzącego tygodnia. Wiadomość tę
przyjęto z radością.
  Dzień po przywiezieniu Agnes do szpitala jasne się stało,
że Karen Matgrethe Dahlen ciężko zachorawała na ospę.
  Sytuacja była naprawdę poważna, ponieważ Kamma
nigdy nie była szczepiona.
  Piękny obraz, który Rikardowi i jego współpracow-
nikom udało się naszkicować, zaczynał się rozmazywać.
  Kammę przeniesiono do ściślejszej izolatki. Kiedy wie-
ści o jej chorobie rozeszły się po oddziale, wśród owieczek
pastora Pruncka wybuchła panika. Większość z nich nie
była przecież szczepiona, jako że pochodzili ze związanych
z różnymi grupami wyznaniowymi rodzin, w których
szczepienia uważano za bluźnierstwo. Matki modliły się za
dzieci, które także spędziły jakiś czas w grocie, inni
próbowali wydostać się ze szpitaia, uciec jak najdalej.
  W małej grupce, która od samego początku przebywała
w szpitalu, atmosfera była ciężka, ale ci już dawno temu
pogodzili się ze swym losem.
  Wszyscy oprócz Herberta Sommera. I, jak na ironię
losu, on właśnie zachorował. Ciężko.
  W następstwie faktu, że płynęli łodzią, która przywiozła
Agnes, zamknięci w szpitalu zostali także Rikard Brink,
młody aspirant i doktor Post - tym razem nie wymówił się
prywatną izolacją w domu - a także wszyscy pozostali
mężczyźni. Mieli oni bezpośredni kontakt z Agnes, która
akurat znajdowała się w zakaźnym stadium choroby.
  Szpital w Halden pękał w szwach. Niektórych mężczyzn
przeniesiono do Fredrikstad, ale Rikardowi pozwolono
zostać.


  Nie wszystko jednak było samym smutkiem. Orzeczo-
no, że Ingrid i Kalle są już zdrowi. I tych dwoje rzeczywiś-
cie odnalazło się podczas trudnych dni, spędzonych w szpi-
talu. Dwoje dojrzałych ludzi, znających już życie. On miał
czterdzieści lat, ona trzydzieści dwa. Szczęśliwi opuścili
szpital odprowadzani przez innych życzeniami wszystkiego
dobrego.
  Uznano, że Wenche Sommer jest zdrowa. Gun także.
Gun żegnała szpital z mieszanymi uczuciami. Miała szczerze
dość swojego Herberta i na poważnie zastanawiała się nad
rozwodem. On jednak teraz był chory, w stanie określanym
jako ktytyczny, zaczęły pojawiać się ze strachem oczekiwa-
ne pęchetze. Gun ogarnęły wyrzuty sumienia z powodu
myśli o rozstaniu się z mężem. Podejrzewała, że to właśnie
dlatego Herbert został tak ciężko ukarany. Z płaczem
schodziła w dół zbocza, opuszczając szpital. Za rękę
prowadziła córkę.
  Ale cztery bardzo potrzebne łóżka nareszcie się zwol-
niły. Zmniejszyła się ciasnota.
  Vinnie bardzo się bała.
  Została teraz sama. Ingrid i Kalle odeszli, pani Sommer
także. I Rikard przestał przychodzić. Nie wiedziała, dlacze-
go, i bała się pytać.
  Co prawda fakt, że nie miała już towarzystwa, był bez
większego znaczenia, gdyż w tej fazie choroby nie po-
zwolono im się ze sobą widywać, nawet gdy dzieliła ich
odległość pokoju. Ale tamtych wypuszczono - a ją nie.
  Orientowała się, z jakiego powodu. Miała padwyższoną
temperaturę, wyższą, niż można hy sabie tego życzyć.
Siostry nic nie mówiły, ale wiele razy dziennie przychodziły
zapytać, jak Vinnie się czuje. I lekarz, główny lekarz
dowodzący walką z epidemią, często przychodził ją zbadać.
Nigdy nie miała mu nic do powiedzenia.
  Dopiero pewnej nocy obudził ją ból głowy iście nie
z tego świata. Kark miała zesztywniały i kiedy się poruszyła,
odniosła wrażenie, że w plecy wbijają jej się noże.
  Boże, pomyślała. Boże!
  Ukradkiem przyjrzała się nadgarstkom i klatce piersio-
wej. Nic. Skronie? Pomacała. I tam żadnego znaku.
  Nic nie powiem, pomyślała. Będę udawać, że nic się nie
zdarzyło.
  Ale oczywiście natychmiast zadzwoniła po nocną pielęg-
niarkę.
  Siostra zaraz stanęła w drzwiach.
  W ustach Vinnie miała całkiem sucho. Trudno jej było
wydobyć słowa.
  - Bardzo chciałabym porozmawiać z Rikardem Brin-
kiem. Z policji.
  - To niemożliwe, on jest izolowany.
  - Co takiego?
  - Jest w tym samym budynku, tyle że na innym
oddziale.
  - Rikard? Zaraził się?
  - Tego nie wiemy. Ale płynął łodzią razem z Agnes
Johansen do Halden. Wszyscy, którzy byli w łodzi, zostali
zamknięci.
  Och, Rikard? To dlatego nie przychodził. Wiadomość
przyniosła jej ulgę. Ale jeśli zachoruje...
  Nie, to nie może się zdarzyć, nie on!
  Spokojnie opadła na poduszkę i przymknęła oczy.
  - Siostro, zauważyłam objawy choroby.
  Pielęgniarka tylko pokiwała głową.
  - Spodziewaliśmy się tego. Zaraz sprowadzę doktora.
  Vinnie została sama.
  A więc moje życie dobiega końca, pomyślała i nie mogła
powstrzymać łez płynących po policzkach. Nie było to
życie, którym można by się przechwalać, ale widziałam
promyki nadziei. Jakiś człowiek o mnie myślał. Wydaje mi
się nawet, że za bardzo polubiłam Rikarda Brinka.
  Może więc tak będzie najlepiej, bo przecież i tak nigdy
bym go nie dostała. Nie ja, Vinnie, takie zero!
  A jednak... pewnie jestem głupia, ale, Boże, nie chcę
umierać!





        ROZDZIAŁ XI


  Także i pastor Prunck nie chciał przyznać się do swego
stanu. Lekki ból w krzyżu? Phi, a co w tym dziwnego,
skoro szpitalne materace są takie niewygodne! I oczywiście
było mu gorąco, jakby miał podwyższoną temperaturę, ale
przecież na oddziale jest tak ciepło i duszno, że nie ma czym
oddychać?
  Przecież Pan nad nim czuwa, niemożliwe więc, by
zachorował. Wszyscy inni mogli umrzeć, ale nie on, który
w każdej chwili mógł rozmawiać z Bogiem i otrzymywać
odeń odpowiedź. (I to taką, jakiej najbardziej sabie życzył.)
Och, przestań już mówić mi o ospie, myślał sobie, Nigdy
nie byłem szczepiony, albowiem wierzę. Bóg zadaje cios
tylko niewiernym, głupcom, którzy odwracają się od niego
i idą po poradę do lekarza. Nie moją winą jst, Panie, że leżę
teraz w szpitalu, Ty o tym wiesz. Ja jestem bez skazy,
zostałem wybrany przez Ciebie, od zawsze o tym wiedzia-
łem. Oceniłeś, które z Twoich stworzeń jest najbardziej
Ciebie godne, i wybrałeś mnie, dlaczego więc oni wyob-
rażają sobie, że mogę zachorować na ospę? To śmieszne!
  Bóle krzyża przybrały na sile. Stały się nie do wy-
trzymania, wprost piekielne. Doprawdy, strasznie marne
mają tu łóżka. Ależ nie, siostro, nie mam gorączki!
Powiedziałem już, że nie mam gorączki, proszę więc zabrać
ten głupi termometr! O, nie, proszę nie sprowadzać
doktora, czy pani naprawdę nie widzi, że jestem zdrowy?
Mówiłem już, że ktoś taki jak ja nigdy nie zachoruje!
Dlaczego? Nie, tego pani nie powiem. I tak by pani tego nie
zrozumiała, to zbyt trudne, by zwykły człowiek mógł to
pojąć. Proszę pamiętać, kim jestem, siostro! Nie, po-
wtarzam, nie chcę tego termometru, to narzędzie szatana!
Proszę mnie zostawić, nie zgadzam się, protestuję, nie
wolno sobie na tyle pozwalać! Wyjdźcie stąd, wszyscy.
Wszyscy! Pomocy!


  Ku ogólnemu zdumieniu i uldze Vinnie bardzo prędko
doszła do siebie. Jedynymi symptomami, jakie u niej
wystąpiły, hyła gorączka oraz silny ból głowy i krzyża. Już
po paru dniach odzyskała dobrą formę.
  Bez wątpienia choroba jej nie ominęła, ale w istocie
miała bardzo lekki przebieg.
  - Tak, panno Dahlen - orzekł lekarz, który ze zmęcze-
nia przypominał swój własny cień. - W zasadzie może się
pani uważać za całkiem odporną na wirus ospy, nie jest też
pani nosicielem zarazków. Za parę dni będzie pani mogła
już wrócić do domu, potrzebne nam pani łóżko, jak pani
zapewnie wie - dodał niemal przepraszając.
  W podświadomości Vinnie kołatała się niejasna myśl
o cierpiącym Rikardzie.
  - Ja... słyszałam, że... brakuje wam pielęgniarek i in-
nego personelu tu, na oddziale izolacyjnym - wyjąkała
zawstydzona. - Pomyślałam więc... Może mogłabym trochę
pomóc? W najprostszych sprawach? Na przykład sprzątać.
Chodzić na posyłki. I tak dalej - zakłopotana zakończyła
niejasno.
  Lekarz popatrzył na nią uważnie, oceniając jako człowie-
ka. Zrozumiał jej zagubienie.
  - Pani prośba spada nam jak manna z nieba, panno
Dahlen. Niełatwo jest znaleźć kogoś do pomocy. Ludzie
unikają tego miejsca, jakby było zadżumione. Porozma-
wiam z dyrektorem.
  W ten oto sposób kilka dni później Vinnie dostała
pierwszą w swym życiu pracę. Potraktowała to jako
wyzwanie. Przydzielono jej proste prace pomocnicze, lecz
należało przestrzegać surowych zasad. Nie wolno jej było
opuszczać oddziału i musiała pamiętać, by za każdym
razem, gdy stykała się z którymś z chorych, wrzucać biały
kitel do prania. Dotykać czegokolwiek magła jedynie
w cienkich gumowych rękawiczkach, które pa użyciu
wędrowały do kosza. Musiała się myć, myć i jeszcze raz
myć, aż dłonie zrobiły się białe i pomarszczone.
  W dodatku przydzielono jej pad opiekę najciężej cho-
rych pacjentów. Z ich separatek na oddział, na którym
umieszczono osoby będące jedynie pod obserwacją, nie
wolno jej było przechodzić.
  Nie mogła więc zobaczyć się z Rikardem.
  Wiedziała, że młody policjant musi odbyć dwutygo-
dniową kwarantannę, tak jak wcześniej ona. Ale z wy-
znaczonego czasu upłynęło już przecież kilka dni.
  Była rozczarowana tym, że nie może spotykać się
z Rikardem, ale mimo to z dużym zapałem i poczuciem
odpowiedzialności wykonywała przydzielone jej prace.
  Jednym z pierwszyeh zadań było przyniesienie świeżej
wody ciotce Kammie.
  Zebrała się w sobie i nastawiła odpowiednio, by znieść
jadowity sarkazm, z którym, jak wiedziała, przywita ją
ciotka.
  W drzwiach jednak zatrzymała się z okrzykiem przeraże-
nia.
  Kamma Dahlen cała była w pęcherzach. Każdy widocz-
ny fragment skóry, twarz, szyja, ramiona i dłonie pokryte
były ohydną wysypką. Pęcherze i grudki na palcach były tak
gęste i duże, że chora nie mogła zamknąć dłoni. Zajęte miała
wargi, uszy i powieki, a nawet same gałki oczne. Ciotka
Kamma była jedną wielką raną, krostowatą grudą, pęche-
rzem, z którego sączyła się surowica.
  - Ach, mój Boże - jęknęła Vinnie ze współczuciem. Na
widok ciotki zrobiło jej się słabo.
  Kobieta w łóżku powoli zwróciła ku niej przekrwione
oczy. Kamma nie mogła już mówić, nic też nie widziała.
Vinnie zorientowała się po tym, że wzrok ciotki nie spoczął
na niej. Biedne, straszne oczy przemawiały jednak aż nader
wyraźnym językiem. Bił z nich bunt i gniew. Mówiły: "To
twoja wina, Lavinio! To ty ściągnęłaś zarazę do domu!"
  - Wybacz mi - powiedziała Vinnie odruchowo. - Bła-
gam, wybacz. Ciociu, co mogę dla ciebie zrobić? Powiedz
tylko, zrobię wszystko!
  Z oczu posypały się błyskawice. "Odejdź, nie chcę,
żebyś tu była".
  - Czy mam posłać po Hansa-Magnusa? - spytała Vinnie
bez zastanowienia.
  W oczach Kammy pojawiła się panika.
  - Ach, oczywiście, że nie, głupia jestem - mruknęła
Vinnie swym dawnym uległym tonem, którego Rikard tak
bardzo chciał ją oduczyć. - Ale może mam mu coś
przekazać?
  Kamma odwróciła twarz, nie chciała już więcej mieć
z Vinnie do czynienia. Dziewczyna spostrzegła, że rozjąt-
rzone pęcherze wykwitły także na głowie ciotki między
włosami.
  - Jeśli byś mnie potrzebowała, ciociu, to pamiętaj, że tu
jestem - powiedziała cicho i postawiwszy na stole karafkę
z wodą, wyszła.
  Był to dla Vinnie bardzo trudny czas. Ciotka Kamma
zawsze umiała wywołać w niej poczucie winy, a teraz stało
się ono jeszcze silniejsze niż kiedykolwiek, było bowiem
w części uzasadnione.
  Dni upływały Vinnie na różnych posługach przy innych
poważnie chorych. Najczęściej sprzątała. Herbert Sommer
cały pokryty był już pęcherzami, podobnie jak wielu
członków sekty, przede wszystkim starsze panie, ale wśród
zarażonych znalazło się także dziecko. Vinnie przyjęła to
z ciężkim sercem, oskarżała siebie, a kiedy opuściła pokój
dziewczynki, płacz uwiązł jej w gardle.
  Wyglądało jednak na to, że Agnes Johansen zwalczy
chorobę dzięki dawnej szczepionce. Zapalenie płuc także
zbierało się do odwrotu. Na widok Vinnie Agnes bardzo się
uradowała.
  - Czy myśmy się już kiedyś nie spotkały? Wtedy,
tamtego wieczoru na nabrzeżu? Nie wiedziałam, że pani jest
pielęgniarką!
  Vinnie wyjaśniła, jaką pełni funkcję w szpitalu.
  - Ach, tak się niepokoję o Doffena - westchnęła Agnes.
Leżąc w łóżku przypominała zwiędły kwiat. - To znaczy
o mojego psa.
  - Wiem, gdzie on jest - Vinnie uspokoiła ją z uśmie-
chem. - Doffen i Blancheflor stoją każdy w swojej klatce
i na siebie szczekają. Słyszałam, co prawda, że ostatnio
chyba z tego zrezygnowały, leżą tylko, ale jeden drugiego
nie spuszcza z oka.
  Agnes westchnęła.
  - Ten mały, kochany psiak... gdyby go nie było ze mną
na wyspie, nigdy nie przetrwałabym tych strasznych dni.
Gdyby jeszcze nie nazywał się Doffen. Blancheflor to
o wiele ładniejsze imię.
  Vinnie zaśmiała się.
  - Blancheflor to właściwie imię dziewczęce, z opo-
wieści o Floresie i Blancheflor. Ale moja ciotka uważała,
że to Flores jest dziewczyną, a Blancheflor chłopcem.
Wydaje mi się jednak, że to nie ma znaczenia, pies nie
czuje się urażony.
  Agnes wybuchnęła śmiechem. Tak bardzo uradowało ją,
iż nareszcie ma z kim porozmawiać o piesku, że prosiła, by
Vinnie częściej do niej zaglądała. Dziewczyna obiecała, że
jeszcze przyjdzie, sama ucieszona z nawiązanej znajomości.
  Rikard miał rację - obie były do siebie nadzwyczaj
podobne, Vinnie i Agnes, choć oczywiście nie szło tu
o wygląd.
  Vinnie przestała splatać włosy w ciasne grajcarki nad
uszami. Nigdy nie lubiła tej fryzury, a kiedy jeszcze Rikard
stwierdził, że bez nich wygląda ładniej...
  Życie w tym czasie wydawało się dziewczynie bardzo
interesujące. Podczas tragicznych wydarzeń Vinnie przeży-
wała wielką życiową przygodę.
  Zachodziła też często do pastora Pruncka, wszak dobrze
go znała. Prunck był wzburzony i wystraszony, bo nawet
on dłużej nie mógł przymykać oczu na fakty. Głośno
wykrzykiwał słowa, wypowiedziane przez Jezusa na krzy-
żu, jak gdyby porównując się do Zbawiciela: "Boże, Boże,
czemuś mnie opuścił", źle akcentując słowa.
  - Eli, Eli, lema sabachthani - bez zastanowienia po-
prawiła go Vinnie.
  Prunck oderwał wzrok od szarego suftu, w jego pojęciu
wyobrażającego niebiosa, i popatrzył na nią oskarżycielsko.
Uniósł się na łokciu i syknął ze złością:
  - Przeklęta bądź, niewiasto, która zbezcześciłaś mą
Świątynię bakcylami. "Do mnie należy kara", mówi Pan.
Wynoś się, zniknij mi z oczu!
  Vinnie musiała przyznać, że podjęcie się zadania pielęg-
nowania chorych nie było jej najmądrzejszym posunięciem.
Bezustannie napotykała oskarżycielskie słowa i gniewne
spojrzenia. Odwieczne wyrzuty sumienia znów się w niej
odezwały, ciążyły tak, że musiała znaleźć kąt, by się
wypłakać.
  Wyrządziła tym biednym ludziom taką straszną krzywdę!
  Humor bardzo się jej poprawił, kiedy drugiego dnia po
południu udało jej się po drugiej stronie szklanych drzwi
dzielących oddziały zobaczyć Rikarda. Policjant zatrzymał
się natychmiast, zdumiony strojem dziewczyny, i pomachał
do niej ręką. Vinnie, wzruszana i szczęśliwa, odpowiedziała
mu tym samym gestem.
  Następnego dnia także skradła chwilę, by zajrzeć w to
samo miejsce. Rikard już czekał i dał jej znać, by wyszła na
zewnątrz i okrążyła budynek. Vinnie usłuchała go i nagle
zobaczyła go w otwanym oknie.
  - Witaj, Vinnie, co tu teraz robisz? Opowiadaj!
  - Jestem już zdrowa! Całkiem odporna. I dostałam tu
pracę.
  - Świetnie, Vinnie - pokiwał głową z uznaniem. - Bar-
dzo ci ciężko?
  - Praca nie jest ciężka. Tylko...
  - Co takiego?
  - Nie, nic.
  Niemożliwe, by interesawał się jej troskami, żalem nad
losem chocych, wyrzutami sumienia i ciążącym jej poczuciu
winy.
  - Chyba muszę już iść - powiedziała szybko, nie chciała,
by miał jej już dość, nie chciała zawadzać.
  - Oczywiście, musisz iść, rozumiem - odparł Rikard.
Vinnie wydawało się, że w jego głosie zabrzmiał cień
zawodu. Oczywiście tylko to sobie wmówiła.
  Czuła, że gotowa jest tańczyć po zamarzniętej żwirowa-
nej ścieźce. Rozmawiała z nim, rozmawiała, radość roz-
pierała jej piersi.
  Kiedy jednak wróciła na swój oddział, spotkała dwie
pielęgniarki pchające zakryte prześcieradłem łóżko. Siostra
przełożona z kamienną twarzą wydała jej surowe polecenie:
  - Posprzątaj pokój pani Dahlen! Usuń stamtąd wszyst-
kie przedmioty i zanieś je do spalarni! Później przyjdą
zdezynfekować pakój.
  Vinnie czuła, że twarz jej drętwieje. Ciało z trudem
słuchało rozkazów mózgu. Wydawało jej się, że wieki
upłynęły, żanim wreszcie stanęła przy drzwiach pokoju
ciotki Kammy, otworzyła je powoli i...
  Łóżko zniknęło.
  Ciotka Kamma umarła.


  Tego wieczoru po skończeniu swojej pracy Vinnie
odbyła długą rozmowę z Rikardem. Stała na dziedzińcu pod
oknem i z zimna szczękała zębami, choć z całej siły starała
się to ukryć. Wyrzuciła z siebie wszystko, powiedziała mu
o śmierci ciotki, o dręczących ją wyrzutach sumienia, że tak
wielu ludziom przysporzyła strasznych cierpień.
  Rikard, wysłuchawszy jej do końca, powiedział łagod-
nie:
  - Najdroższa Vinnie, to nie twoja wina. Agnes i ty
spełniłyście dobry uczynek, pomagając człowiekowi w po-
trzebie. Żałujesz tego? Wolałabyś przejść obok i zostawić
go leżącego na schodach? Albo pozwolić, by starsza, słaba
kobieta sama się nim zajmowała?
  - Nie, ale...
  - Czy chcesz powiedzieć, że gdybyś wiedziała o jego
śmiertelnej chorobie, odeszłabyś?
  - Nie - zgodziła się z nim. - Ale bardziej bym uważała,
nie dotykała jego ręki.
  - Vinnie, Willy Matteus sam nie wiedział, że ma ospę.
Żadnej z was nie można obwiniać. To bardzo okrutne
i głupie ze strony twojej ciotki składać winę na ciebie.
  - Ciotka Kamma nie żyje.
  - Wiem, ale i tak postąpiła głupio. Nie można wybaczać
ludziom wszystkiego tylko dlatego, że już ich nie ma.
Prunck oskarżając ciebie także niemądrze postąpił, ale po
nim nie można się niczego innego spodziewać. Wszelkie
winy przypisuje innym, uważa się za nieomylnego, co za
łotr! A przy okazji, co się z nim dzieje?
  - Ma wysypkę, coraz mocniejszą, rozszerza się na całe
ciało. Wygląda strasznie.
  - Jak rozumiem, Bóg go opuścił - powiedział Rikard
nie bez goryczy. - Nie wolno dla własnych celów igrać
z Dniem Sądu.
  - Jest już skazany na śmierć, prawda? Teraz, kiedy ma
wysypkę?
  - Nie, niekoniecznie. Wiele osób miało pęcherze na
całym ciele i wyzdrowiało. Ale ospa zostawia paskudne,
wyraźne blizny. Skóra przypomina potem płytę kutej
miedzi.
  - Ooch - zadrżała Vinnie. - Cóż za okropna choroba!
  - To prawda. Jak się miewają inni?
  - Z Herbertem Sommerem jest nie najlepiej. Doktor
sądzi, że on tego nie przetrzyma, zbyt wiele lat upłynęło od
szczepienia. Natomiast ta mała dziewczynka z sekty będzie
zdrowa, dzięki Ci, dobry Boże! I Agnes nabiera sił. Co
prawda niełatwo zauważyć różnicę, nadal jest słaba jak
sitowie na wietrze, ale można mieć nadzieję. A co z wami?
  - Dowiemy się dopiero za tydzień. Ale wydaje mi się, że
ja jestem całkowicie odporny, tyle czasu już przecież
miałem do czynienia z tą paskudą.
  - Ja też tak myślę - powiedziała Vinnie z nadzieją
w głosie. - Czy wiesz, co słychać w Sarpsborg i we
Fredrikstad?
  - W Sarpsborg mieli jeden zgon, a we Fredrikstad dwa,
wśród nie szczepionych uczniów pastora. Spodziewają się
kolejnych zgonów, wiele osób ma przerażająco dużo
pęcherzy.
  - O, Rikardzie, to takie straszne!
  - To prawda.
  - I wszystko przeze mnie.
  - Nie wolno ci tak mówić! Gdyby ci ludzie pozwolili się
zaszczepić...
  - To chyba wina rodziców.
  - Z początku owszem. Ale nie ma wytłumaczenia,
dlaczego nie zrobili tego później, kiedy już dorośli. Zresztą
nie mogę zrozumieć takich rodziców, są przecież szcze-
pionki także na inne choroby dziecięce, nie tylko na ospę.
Niepojęte, jak mogą wystawiać życie własnych dzieci na
takie ryzyko!
  - Myślą raczej o duszy i jej zbawieniu.
  - Nie rozumiem, co ospa ma wspólnego ze zbawieniem
duszy - parsknął Rikard zniecierpliwiony. - Te sekty
mieszają wszystko naraz w jednym garncu, a głównie są to
wymysły jakiegoś przebiegłego, domorosłego proroka.
Doprawdy, ogromnie mnie to gniewa!
  Vinnie, sama zmuszona do przystąpienia do sekty, nie
umiała mu odpowiedzieć. Stała rozmyślając, ledwie miała
odwagę spytać:
  - Czy wśród zmarłych były jakieś dzieci?
  - Na razie nie. Umierali tylko starsi, słabowici ludzie.
  - Biedacy! Nie zasłużyli na taki los.
  - Oczywiście, że nie, choć triumfowali nad wszystkimi,
których spotkać miała zagłada podczas końca świata pas-
tora Pruncka. Ale tobie jest zimno, Vinnie.
  - Nic nie szkodzi.
  - Masz siną twarz, a poza tym nie powinnaś przebywać
dłużej na mrozie, przecież całkiem niedawno byłaś chora.
W dodatku moi współmieszkańcy narzekają na przeciąg.
  - Ach, oczywiście! Przepraszam!
  - Nie przepraszaj za wszystko, co tylko przyjdzie ci do
głowy! Porozmawiamy jutro. Dobranoc, Vinnie!
  Jeszcze przed chwilą tak gorąco pragnęła być blisko
niego, poczuć uścisk jego ramion. Odnosiła wrażenie, że
przy nim jest bezpieczna. Teraz jakby nagle została ode-
pchnięta.
  - Dobranoc - odpowiedziała cienkim głosem.
  Z rozczarowaniem w sercu weszła do budynku. Ale
Rikard miał rację. Cudownie było znaleźć się znowu
w cieple, choć miejsce, do którego wróciła, trudno nazwać
przytulnym.
  Co się stało z moim dawnym życiem? pomyślała. Życiem
w Bakkegarden, w którym nic się nie działo, w wiecznym
strachu przed ciotką Kammą i w strasznym przekonaniu, że
życie przecieka mi przez palce.
  Teraz tak wiele dzieje się wokół mnie. Wszystko jest
takie bolesne, trudne, pełne smutku i strachu. A jednocześ-
nie najcudowniejsze na świecie. Noszę w sobie uczucie,
o którym tylko czytałam i nie sądziłam, by kiedykolwiek
dane mi było je przeżyć. Wszystko jedno, czy wyniknie
z niego coś więcej, ale w każdym razie pozwolono mi go
doznać, przekonać się, że mogę czuć tak samo mocno jak
inni ludzie. Nie proszę już o nic więcej.
  Czy okłamuję teraz samą siebie? Jeśli powiem, że to
prawie wszystko jedno, czy to do czegoś doprowadzi czy
nie, będę bliższa prawdy.
  Od czasu do czasu chyba wolno pomarzyć?

  Herbert Sommer zmarł dwa dni później. W lokalnej
gazecie poświęcono mu króciutką notatkę z marną foto-
grafią z dawnych lat, na której rozpromienionymi oczyma
patrzył prosto w obiektyw, na głowie zaś miał kapelusz,
włożony zawadiacko na bakier. Zdjęcie musiało zostać
zrobione co najmniej dwadzieścia lat temu, kiedy jeszcze
nikt go nie znał.
  Wtedy też dla wszystkich w szpitalu stało się jasne, że
pastor Prunck nie przeżyje.
  Zmarł kolejny z jego uczniów. Z innych miast nadeszły
meldunki o jeszcze trzech ofiarach. Spodziewano się, że to
już ostatnie, wiadomo jednak było, że większość owieczek
Pruncka zaatakowała choroba i w najlepszym razie zostaną
potwornie oszpecone na całe życie. Wśród nich była także
młoda Bjorg, która przeklinała Pruncka w żywy kamień za
to, że zwabił ją do pieczary. Trwało to do czasu, gdy
dowiedziała się o jego śmierci. Wówczas ogarnęła ją
rozpacz, nie potrafiła bowiem określić swoich uczuć. Po
zmarłych wszak należy nosić żałobę, prawda? Ale ten
skandal, w który ją wplątał, kiedy na oczach wszystkich
goła leżała na podłodze, fikając w powietrzu nogami, z tym
tłuściochem na sobie. Jak to możliwe, by kiedykolwiek
uważała go za przystojnego? Teraz na samą myśl o pastorze
robiło jej się niedobrze. Och, przecież on już nie żyje, śmierć
wymaga szacunku. Jakież to wszystko trudne! A w dodatku
choroba tak ją oszpeciła! Teraz nie będzie już mogła wyjść
bogato za mąż, może nawet nigdy nie znajdzie męża! Z oczu
Bjorg znów trysnęły łzy.
  Dla samego Pruncka śmierć była może najlepszym
rozwiązaniem. I tak czekała go nieunikniona kara więzie-
nia. Zrujnowane życie.
  Chociaż... kto to wie? Prunck należał do ludzi, którzy
zawsze spadayą na cztery łapy. Z pewnością po kilku latach
w jakimś innym miejscu zacząłby wszystko od nowa. Może
nie tak samo jak wcześniej, ale pewnie wplątałby się w jakieś
ciemne sprawki. Czas jego jednak dobiegł już końca i tylko
on sam wiedział, czy po śmierci znalazł się w raju, czy też
w tym drugim miejscu. A może w ogóle nigdzie, a w takim
razie i tak niczego nie wiedział.
  Zagrożenie epideniią czarnej ospy powoli już mijało.
Teraz czekano już tylko, jak potoczą się losy mężczyzn,
którzy przewieźli Agnes z wysepki do Halden.
  Oni byli ostatni oprócz personelu szpitali, który
w trzech miastach przez rały czas pielęgnował zarażonych.
Grupę ryzyka stanowili także ludzie ze służb sanitarnych,
którzy zajmowali się dezynfekcją. Na razie jakoś się im
udało...
  Cała Norwegia wstrzymała oddech i ściskała kciuki.
  Vinnie i Rikard rozmawiali codziennie, dziewczyna za
nic nie chciała się wyrzec chwil spędzanych pod oknem
młodego policjanta, chociaż pogoda robiła co mogła, by ją
od tego odwieść. Kiedy zimno stawało się naprawdę nie do
wytrzymania, Rikard zapędzał ją do środka, ale Vinnie
wiedziała już, że nie robi tego, by się jej pozbyć. On po
prostu chciał jej dobra. Jak cudownie mieć taką świado-
mość!
  Rozmowy dodawały jej sił. Oczywiście nie o wszystktm
mogli mówić przez otwarte okno w zimowynu Halden, ale
Vinnie przez całe swoje życie nie nagadała się tyle co teraz.
  Była szczęśliwsza niż kiedykolwiek przedtem.
  Ciała zmarłych zostały poddane kremacji, by zmnaejszyć
ryzyko rozprzestrzeniania się choroby. Vinnie nie mogła iść
na pogrzeb ciotki Kammy, nadal musiala pozostawać
w izolacji. Kiedy ciotkę już pachowano, Vinnie miała
wrażenie, że z serca spadł jej wielki kamień. Nic nie mogła
na to poradzić.
  Oddział zaczął pustoszeć. Agnes w szpitalu nabrała
trochę ciała i pozwolono jej wrócić do domu. Zabrała
Doffena i rozpoczęła nowe, samotne życie na ulicy Fortecz-
nej. Ale i ona w skrytości ducha cieszyła się trochę
wolnością.
  Zaprzyjaźniły się z Vinnie. Dziewczyna obiecała, że
odwiedzm Agnes, kiedy, i ją wypuszczą ze szpitala, i starsza
pani już zaczęła planować, jak ją ugości. Jakie to pod-
niecające! Vinnie Dahlen mieszkała wszak w Bakkegarden!
  I nagle całkiem niespodziewanie nastąpił dzień, kiedy
dyrektor szpitala przyszedł do Vinnie i oznajmił, że nie musi
pozostawać tu już dlużej. Doskonale się spisała, ale teraz nie
jest już im potrzebna.
  Vinnie poczuła się, jakby wylano na nią kubeł zimnej
wody. Nie mogla też skontaktować się z Rikardem, choć
długo czekala pod jego oknem w nadziei, że ją dostrzeże.
  Zdruzgotana powlokła się drogą prowadzącą ze szpitala.
Powrót do samotności, do bezczynnego życia. Skąd będzie
teraz czerpać siły, by dalej borykać się z losem? By szukać
pracy, by wyjść do ludzi?
  To przecież Rikard był źródłem tej siły.
  Nie miała odwagi ponownie szukać z nim kontaktu.
A on...? Zapomni o nudnej Vinnie Dahlen, kiedy tylko
wróci do pracy.
  Słońce Vinnie przesłoniły chmury.
  Uważała, że nie ma już po co żyć, bo przez moment
podniosła się zasłona i dziewczyna zobaczyła inną stronę
świata.
  Teraz zasłona z powrotem opadła.






        ROZDZIAŁ XII


  W Lipowej Alei w napięciu śledzono przebieg epidemii
ospy, która nawiedziła Halden.
  Rikard nie pisał ani nie dzwonił, nie cbciał niepokoić
rodziny. Wszyscy jednak czytali gazety i zobaczyli jego
nazwisko, sami zatelefonowali więc na posterunek. Wów-
czas to Andre, ojciec Rikarda, dowiedział się, że syn zrobił
wielką robotę, spisał się na medal, ale teraz przebywa
w szpitalnej izolatce. Należało sprawdzić, czy rzeczywiście
jest wolny od zarazków. Nie, niczego nie wykryto, ale
często kontaktował się z ludźmi podejrzanymi o nosiciel-
stwo, szczególnie ostatnio.
  Andre natychmiast połączył się ze szpitalem i poprosił
o rozmowę z synem. Rikard starał się uspokoić ojca, przecież
niedawno był szczepiony, nie grozi mu więe niebezpieczeńst-
wo! Andre nie do końca w to uwłerzył i tego wreczoru wszyscy
głęboko zatroskali się nad losami potomka Ludzi Lodu, który
wybrał sobie dość niezwykły w ich rodzinie zawód.
  - Uważam, że wykazał się ogromnym hartem ducha,
nie zwracając się z prośbą o pomoc do naszych przodków
lub do Imrego - stwierdziła babcia Rikarda, Benedikte.
  - Rikard zawsze za punkt honoru poczytywał sobie
samodzielne wykonywanie zadań - powiedział Henning,
ojciec Benedikte. - Bez trudu mógłby wezwać Imrego, by
odnaleźć tę kobietę, Agnes Johansen, i w ogóle wszystkich,
którzy się zarazili, ale Rikardowi nigdy nie przyszłoby to do
głowy. Bardzo go za to szanuję. I zdołał sam wytropić
zarażonych i ograniczyć rozprzestrzenianie się epidemii.
Chwała mu za to!
  - Owszem - przytaknęła zamgślona Benedikte. - Ale
powinien teraz być w domu.
  - To prawda - zgodziła się z nią matka Rikarda, Mali.
- Jak się Sander dzisiaj czuje, Benedikte?
  Jej teściowa westchnęła.
  - Żadnej poprawy, przeciwnie. Spodziewałam się tego
już od wielu lat, dziękując za każdg dzień, kiedy wolno mi
było go zachować, ale to już chyba nie potrwa długo.
Christoffer mówi, że on nie doczeka do końca tygodnia.
  Odwróciła się, chcąc ukryć poruszenie. Sander i Benedi-
kte przeżyli razem wiele szczęśliwych lat, ale ostatnio
starszemu panu nie dopisywało zdrowie i nie można było
temu zaradzić. Benedikte raz wezwała nawet Imrego,
prosząc go, by powstrzymał niepokojący rozwój choroby,
tak bardzo chciała zatrzymać swego Sandera. Imre jednak
powiedział tylko, że każdy człowiek ma swój wyznaczony
czas, a jemu nie wolno się mieszać w losy zwykłego
śmiertelnika. Gdyby chodziło o któregoś z potomków
Ludzi Lodu, sytuacja przedstawiałaby się inaczej, ale
Sander do nich nie należał i jedyne, co mógł zrobić Imre, to
dodać mu więcej sił, niż ich zostało w jego schorowanym
ciele.
  Benedikte błagała, by to zrobił, i Imre został u Sandera.
Przez cały wieczór trzymał chłodne, wychudzone dłonie
Sandera, przekazując mu magnetyczne ciepło, potem jed-
nak musiał odejść, nie mógł zbyt długo przebywać w Lipo-
wej Alei. Jego istnienie należało utrzymywać w tajemnicy
przed Tengelem Złym - straszliwy przodek nader często
kierował swe myśli ku staremu dworowi, twierdzy jego
niewiemych potomków.
  Teraz piasek w klepsydrze Sandera już się przesypał,
a jego ukochanego wnuka Rikarda nie było w domu i nie
mógł się z nim pożegnać. Benedikte nie śmiała już prosić
lmrego o kolejną próbę przedłużenia życia Sandera do
czasu przyjazdu Rikarda. Była jedyną, która mogła wezwać
Imrego...
  Chyba że...?
  Chyba że mógł tego dokonać maleńki synek Christy,
Nataniel? Nic o tym nie wiedzieli, wiadomo było jedynie, że
to on jest wybranym, nawet przez moment nie mieli co do
tego wątpliwości. Ale wtedy, gdy Imre przybył, by pomóc
Sanderowi, Nataniel był w domu u rodziców. Nie znali
więc relacji między tym niezwykłym dzieckiem a Imrem,
jego dalekim krewnym.
  Imre, syn Marca.
  Skąd przybywał? I gdzie jest Marco? O jedenaście lat
młodszy od Henninga, czy żył jeszcze? Prawdopodobnie
nie.
  Jedynie Andre, który najwięcej czasu poświęcał bada-
niom i poszukiwaniom członków rodu, od czasu do czasu
zamyślał się, kiedy rozmowa schodziła na Imrego. Inni
dostrzegali w jego oczach coś, czego nie potrafli odczytać.
Raz jeden wyrwało mu się: "Ciekawe, czy Imre wkrótce nie
będzie miał dziedzica?"
  Ot, i wszystko, niewiele im to wyjaśniło.
  Henning wydawał się nieśmiertelny. Miał już osiem-
dziesiąt siedem lat, ale wyglądał na siedemdziesięciolatka,
a sprawny był jak czterdziestolatek. Nic nie mogło go zmóc.
Nie miało to nic wspólnego z dotkniętymi czy też wy-
branymi w rodzie, po prostu w ten sposób przejawiła się
fantastyczna siła życiowa rodu, odziedziczona po Arem,
poprzez Ulvhedina, Heikego i innych niebywale mocnych
mężczyzn. I Henning także był niespożytych sił, młody
duchem i nadzwyczajnie dobry. Wszyscy mieli nadzieję, że
jeszcze przez wiele lat zostanie głową rodziny. No, ale
przecież swego czasu dwaj czarni aniołowie dodali mu sił!
  Henning ogromnie bolał nad faktem, że jego ukochana
córka utraci swego męża. Zwykle jednak potomkowie
Ludzi Lodu przeżywali swych małżonków, to było nieunik-
nione.
  Mijały dni, a stan Sandera się nie zmieniał.
  Pogrążony w śpiączce czasami tylko odzyskiwał pełną
świadomość, ale wtedy dręczyły go niespokojne myśli.
Zbliżał się do siedemdziesiątki i zdawał sobie sprawę, że nie
doczeka okrągłych urodzin. Żal mu było, że jego jedyny
wnuk Rikard nie może przyjechać, Sander tak bardzo
pragnął zobaczyć go jeszcze raz.
  Często wracał pamięcią w przeszłość, oceniał własne
życie. Przypominał sobie niezwykłą historię przewoźnika.
Wtedy w górach po raz pierwszy spotkał Benedikte.
Uwiódł ją, uważając, że spełnia dobry uczynek wobec
wielkiej, brzydkiej dziewczyny. Później jednak zdołał zro-
zumieć, że znaczy ona dla niego o wiele więcej niż wszystkie
inne panny, był jednak już wtedy żonaty z prześliczną
gąską.
  Później znów los złączył go z Benedikte w szpitalu
w Lillehammer. Dowiedział się wówczas, że Benedikte ma
syna i że to jego dziecko.
  Tego dnia Sander Brink stał się dorosłym człowiekiem.
Pamiętał przeciągający się rozwód ze swą niby-żoną. Potem
sprowadził się do Lipowej Alei i tu wiódł niezwykle
szczęśliwe życie wraz z Benedikte i synem Andre.
  Żona Andre, wojująca feministka Mali... Pamiętał, jak
z początku gwałtownie zareagował, uważając, że Andre
dokonał fatalnego wyboru, choć oczywiście głośno o tym
nie mówił. Mali jednak okazała się właściwą osobą. Teraz
traktował ją jak swego najlepszego przyjaciela, była bystrą
i mądrą kobietą, naprawdę potrafiła z nim dyskutować.
  I ten ich cudowny dzieciak, Rikard! Sander z radością
obserwował dojrzewanie chłopca. Kiedy Rikard był mały,
chadzali we dwóch na wycieczki do lasu, na pola, Sander
opowiadał o przyrodzie, a Rikard słuchał, ufnie wtulając
małą rączkę w dłoń dziadka.
  Teraz Rikard był już samodzielny. Nie wyrósł na tak
ładnego chłopca, jak spodziewał się Sander, odziedziczył
zbyt wiele z grubych rysów Benedikte. Był jednak praw-
dziwie dobrym człowiekiem, jednym z najlepszych, jakich
Sander kiedykolwiek spotkał. Wszystkich zdumiała jego
chęć wstąpienia do policji, ale zaakceptowali wybór chłop-
ca, byli wręcz z niego dumni. Ten zawód daskonale do
niego pasawał, potężnego, wielkiego mężczyzny, pełnego
wyrozumiałości i dostojeństwa.
  Halden zaatakowała ospa. Sander w chwilach przytom-
ności dokładnie wypytywał Benedikte o szczegóły. Tak,
Rikard wspaniale wywiązał się ze swego zadania i niedługo
okres kwarantanny powinien już się skończyć...


  Rikard zaskoczony wpattywał się w swego kolegę,
z którym dzielił izolatkę.
  - Naprawdę była tu wczoraj rano? Dlaczego nic mi nie
powiedziałeś?
  Kolega wzruszył ramionami.
  - Myślałem, że chcesz, żeby cię zostawiła w spokoju.
Zawsze jesteś dla niej taki opryskltwy, kiedy z nią roz-
mawiasz, i wypędzasz ją na jej oddział. Sądziłem, że masz jej
już dość.
  Rikard niczego nie mógł zrozumieć.
  - Ja jestem opryskłiwy dla Vinnie Dahlen? Po prostu
się boję, że zmarznie!
  - Ale przecież ona jest taka nieciekawa, taka nudna,
myślałem, że to przez delikatność nie chcesz jej wprost
wygonić.
  - O mój Boże - jęknął Rikard. - Będę musiał do niej
zadzwonić.
  Wkrótce dowiedział się, że Vinnie opuściła szpital
poprzedniego dnia. Większość pacjentów została już wypi-
sana, jej pomoc nie była więc potrzebna.
  Rikard zatelefonował do Bakkegarden, ale tam nikt nie
odpowiedział.
  Przymknął oczy ogarnięty poczuciem bezsilności. Tyle
pragnął jej pawiedzieć. Naprawdę mówił opryskliwym
tonem? W każdyrn razie nie zdawał sobie z tego sprawy, to
pewnie dlatego, że nie chciał okazać, jak wiele dziewczyna
dla niego znaczy.
  Zostały mu jeszcze dwa dni kwarantanny. Przecież
mogła w tym czasie gdzieś wyjechać. Albo zrobiło jej się tak
przykro, ponieważ on się z nią nie pożegnał, że znów
odcięła się od świata, gnębiona poczuciem winy.
  Mieszkanie w Sarpsborg? Nie pamiętał, jak nazywają się
gospodarze, a tym bardziej numeru telefonu, poza tym
wątpił, by tam pojechała, teraz kiedy Bakkegarden należało
do niej.
  Jeszcze całe dwa dni trzeba czekać...


  Epidemia ospy minęła. Ogłoszono, że kraj wolny jest od
choroby. Zaraziło się nią pięćdziesiąt siedmioro ludzi,
jedenaścioro z nich zmarło.
  Mogło być znacznie więcej ofiar, gdyby Rikard i jego
koledzy tak prędko i skutecznie nie zabrali się do pracy.
  Ostatniego dnia pobytu w szpitalu Rikard rozmawiał
przez telefon ze swym ojcem. Andre nareszcie wyznał mu
prawdę:
  - Twój dziadek leży na łożu śmierci, Rikardzie. Już
wcześniej wiedziałeś, że jest poważnie chory, ale nie
chcieliśmy ci mówić, że jego stan jest krytyczny, dopóki
siedziałeś zamknięty w szpitalu. Jak myślisz, czy będziesz
mógł przyjechać?
  - Ocźywiście - zapewnił go Rikard zdjęty żalem, że
straci ukochanego dziadka, i jednocześnte zaniepakojony,
w jaki sposób odnajdzie Vinnie. - Wyjadę, kiedy tytko mnie
stąd wypuszczą, przebiorę się i tak dalej. Ucałujcie go!
Ucałujcie go jak najmocniej!
  - Dobrze, Rikardzie. Wydaje nu się, że powinieneś się
spieszyć.
  - Przyjeżdżam.

  W Bakkegarden nadal nikt nie odbierał telefonu, Rikard
więc postanowił mimo wszystko poświęcić nieco czasu
i wybrać się tam przed odjazdem pociągu.
  Bakkeggrden okazało się pięknym, dużym domem
położonym na obrzeżach Halden. Rikard zadzwonił do
drzwi, przekonany, że i tak nikogo nie ma.
  Ale otworzyła mu Vinnie. Kiedy go ujrzała, zaczer-
wieniła się z onieśmielenia i radości. Bezskutecznie próbo-
wała uciszyć rozszczekanego Blancheflora.
  - Jesteś w domu? - spytał Rikard niemądrze. - Dzwoni-
łem i dzwoniłem.
  - Telefonu nie... I dużo czasu spędzałam u Agnes
- powiedziała trochę bez związku. - Czy... czy zechcesz
wejść?
  - Tylko na moment - odparł, dając wielki krok.
- Muszę jechać do domu, do rodziny.
  - O - powiedziala tylko i radość zniknęła z jej twarzy.
  - Mój dziadek jest umierający.
  - Bardzo mi przykro.
  - Byliśnzy wielkimi przyjaciółmi. Ale... jak tu pusto? Co
ty zrobiłaś?
  - Ktoś tu był i zabrał wszystkie wartościowe sprzęty
- odpowiedziała z pochyloną głową.
  - Dlaczego nie zgłosiłaś tego na policję?
  - Nie chciałam... wywoływać awantury z powodu
rzeczy - szepnęła zawstydzona. - To takie... takie mało-
stkowe.
  - Ależ moja droga! Chcesz w ten sposób osłaniać
złodzieja?
  - To nie był dosłownie złodziej...
  - Hans-Magnus Olsen? Mogłem się tego domyślić. On
nie ma prawa do niczego w tym domu.
  - Niektóre meble należały do ciotki Kammy.
  - Owszem, te być może mógł zabrać, na razie za wiele
o tym nie wiem. Ale tu przecież nic nie zostało! Zaraz
zadzwonię do... ach, prawda, nie ma telefonu! Czy to on
również go zabrał?
  - Tak. Chyba zażądał, by go przeniesiono i przy-
dzielono nowy numer.
  - Wielkie nieba! Vinnie, mój pociąg zaraz odchodzi.
Czy nie mogłabyś pojechać razem ze mną do Lipowej Alei?
O tak wielu sprawach chciałbym z tobą porozmawiać.
  Popatrzyła na niego zdumiona.
  - Ależ przecież ja nie mogę...
  - Wszystko wyjaśnię ci w pociągu. Chcesz jechać ze
mną?
  - Ale co powie twoja rodzina?
  - Nic. To wspaniali ludzie. Poza tym od wielu lat już nie
dają mi spokoju prosząc, bym przywiózł do domu jakąś
dziewczynę. A ja po prostu nie miałem kogo.
  Dziewczynę, tak powiedział. Ale przecież ja jestem od
ciebie znacznie starsza, już miała Vinnie na końcu języka.
To jednak zabrzmiałoby niemądrze, on przecież się nie
oświadczył, tylko zaprosił ją do domu.
  - Muszę się chyba spakować - zauważyła nieśmiało.
  - Dobrze, zajmij się tym, a ja w tym czasie pobiegnę na
posterunek i poproszę, by spróbowali odnaleźć Han-
sa-Magnusa. Ten łobuz ma już za dużo sprawek na sumieniu,
musimy go powstrzymać od sprzedaży twoich mebli.
  Vinnie nic na to nie odpowiedziała, nie mogła. Ona
i Hans-Magnus dorastali razem, nigdy nie zostając przyja-
ciółmi. Jak daleko sięgała pamięcią, bezustannie z niej
drwił, w dużym stopniu przyczynił się do tego, że wyrosła
na taką, jaka jest.
  Vinnie słusznie więc uważała, że nie zawdzięcza mu zbyt
wiele.
  Duża część rzeczy, które zniknęły, pochodziła z domu
babci i on nie miał do nich żadnego prawa. Właściwie
Kamma niewiele wniosła dobytku, ale Hans-Magnus powi-
nien otrzymać to, co mu się należy, Vinnie nie miała
zamiaru mu tego odmawiać.
  Ze spakowaną torbą, ogromnie zdenerwawana czekała
już gotowa, kiedy Rikard,przyjechał taksówką. Zdobyla się
na drżący uśmiech i mało elegancko usadowiła się w samo-
chodzie. Z największą dozwoloną prędkaścią zajechali na
dworzec. Blancheflor nie posiadał się ze zdziwienia.
  Teraz, kiedy znalazła się sam na sam z Rikardem, kiedy
miała go już tak blisko, nie potrafiła z nim rozmawiać. On
także niewiele się odzywał, a sytuacji nie ułatwaało to, że
odpowiadała monosylabami.
  Na stacji pomógł jej nieść torbę, kupił bilety i znalazł
wygodne miejsce przy oknie. W pociągu nie było tłoku.
Ruszyli więc do Oslo z psem grzecznie leżącym pod ławką.
  Rikard wyglądał przez okno na tartak przy torach, na
port w Halden. Fiord w miejscu, gdzie jeszcze niedawno
cumowała "Fanny", był pusty. Ujrzał wysoki, porośnięty
lasem szczyt na Sauaya i zaczął rozmyślać, czy mieszkańcy
wyspy odważyli się już odwiedzić miasto. Pociąg jechał
dalej, wkrótce Halden zniknęło im sptzed oczu.
  Jeszcze tak niedawna dokładnie wiedział, o czym
chciałby porozmawiać z Virmie. Teraz nie wiedział już nic.
Rozmowa w wyobraźni nie jest żadną sztuką, ale gdy miał
dziewczynę naprzeciwko siebie w ciasnym przedziale,
wszystko wydawało się takie idiotyczne.
  Chciał wyznać, że nauczył się cenić jej łagodne, nieśmiałe
usposobienie, przelotne uśmiechy i nieporadność. Jej spon-
taniczność, gdy zapominała o strachu przed napominaniem
ciotki Kammy i była sobą. Wydawała mu się wówczas
nieodparcie kusząca. Tak wiele o niej myślał przez ostatnie
dni, za każdym razem, gdy stawała mu przed oczami, robiło
mu się ciepło na sercu.
  To wszystko chciał jej opowiedzieć, ale jak miał to
zrobić? Słowa więzły w gardle, oblał go zimny pot, gdy
uświadomił sobie, że ona czeka. Oświadczył, że chce z nią
pomówić, więc czekała. Siedziała z lekko pochyloną głową
i wyglądała przez okno, ale z całej jej postaci mógł
wyczytać, że czeka. Z pewnością zadawała sobie pytanie,
dlaczego on nic nie mówi.
  A Rikard upateie milczał. Był wściekły na siebie, ale nie
potrafił zmusić się do wykrztuszenia choćby słowa.
  Pociąg minął Skjeberg. Przed nimi jeszcze daleka droga.
A on nie potrafił znaleźć najbardziej nawet banalnego
tematu do zwykłej uprzejmej konwersacji. To najgłupsza
sytuacja, w jakiej kiedykolwiek się znalazł.
  - Zaczyna się wiosna - odezwała się wreszcie straszliwie
zawstydzona Vinnie.
  Szybko i on pochylił się w stronę okna, wyjrzał
i przytaknął.
  A przecież nigdzie nie było jeszcze widać ani śladu
wiosny. Vinnie tym sposobem udalo się jednak rozładować
napięcie, teraz mogli przynajmniej mówić o krajobrazie,
który dudnił za oknami. To raczej pociąg dudnił, ale oni
byli tak zmieszani, że nie potrafili tego odróżnić.
  W Sarpsborg do ich przedziału wsiadło kilkoro pasaże-
rów. Nie wydawali się szczególnie sympatyczni i gdy
wysiedli we Fredrikstad, Vinnie i Rikard z ulgą wymienili
uśmiechy. Teraz wiedzieli już, że należą do siebie, bo
w zetknięciu ze światem zewnętrznym uświadomili sobie,
jak dobrze się rozumieją.
  I nareszcie Rikardowi rozwiązał się język. Najpierw
zaczął opowiadać o swoim życiu, o rodzinie, potem
wypytywał Vinnie.
  Kiedy pociąg minął stację w Kambo, Rikard już zwierzał
się dziewczynie ze swych odczuć, o których tak wiele
rozmyślat. A Vinnie promieniała jak słońce, do chwili gdy
nagle powiedział:
  - Zastanawiam się, czy ty i ja nie moglibyśmy się
pobrać.
  Rozpłakała się, bo niczego innego bardziej nie pragnęła,
a nigdy nie przypuszczała, że on o to zapyta. Ciotka Kamma
i Hans-Magnus lata całe wpajali jej, że musi być przygoto-
wana na spędzenie życia w staropanieństwie. Żaden męż-
czyzna na świecie nie zechce przecież kogoś tak brzydkiego
i beznadziejnego jak ona.
  Rikarda płacz dziewczyny wprawił w zmieszanie, ale jej
dłonie mocno zaciskające się na jego rękach dały mu
nadzieję, że całkowicie jego oświadczyn nie odrzuciła.
  - Jeszcze się co prawda dobrze nie znamy - wyjąkał.
- Pewnie więc poczekamy z tym przez jakiś czas. Nie musisz
zatem się tak przejmować, ale uważam, że bardzo do siebie
pasujemy i...
  Sam zapomniał, co chciał jeszcze powiedzieć.
  Nie były to szczególnie romantyczne oświadczyny. Bez
namiętności, bez burzy uczuć, w najzwyklejszym przedziale
kolejowym, pełnym kurzu i sadzy, choć sprzątaczki zapew-
ne pracowały uczciwie. Rikardowi intuicja podpowiadała,
że nie powinien jeszcze całować Vinnie, zresztą było to
prawie niewykonalne, oddzielał ich składany stolik, i jesz-
cze te przeklęte drewniane ławki! Ale wyciągnął rękę
i pogładził ją po policzku, a ona na moment przytuliła
mocno twarz do jego dłoni.
  - Zrozum - powiedział wzruszony. - Mój dziadek
umiera, a zawsze pytał, czy nie mam zamiaru wkrótce się
ożenić. Dlatego dałem ci tak mało czasu. Ja wiem, że pragnę
ciebie, tylko ciebie. Ale wiem także, że to wszystko spada na
ciebie zbyt nagle właśnie dlatego, że chciałbym cię pokazać
dziadkowi. Rozumiesz?
  Kiwnęła głową, przełykając łzy.
  - Ale mnie nie warto nikomu pokazywać.
  - Dla mnie jesteś najpiękniejsza na świecie.
  Vinnie wybuchnęła płaczem.


  Do Lipowej Alei dotarli późnym wieczorem.
  Oboje zorientowali się, że panuje tam szczególny na-
strój.
  - Co się dzieje? - spytał Rikard matkę.
  - Benedikte siedzi przy nim - odparła cicho Mali.
- Przez ostatnie doby jest przy nim dzień i noc. Sander na
pewno się ucieszy, kiedy cię zobaczy.
  Rikard kiwnął głową.
  Zebrali się wszyscy. Henning, Andre, Christoffer i Ma-
rit, Vetle i Hanna wraz z trójką dzieci: Mari, Jonathanem
i Karine, młodziutkimi nastolatkami. Karine natychmiast
zatroszczyła się o wodę dla psa.
  Wszyscy byli jakby przytłumieni, uroczyści.
  Mali odwróciła głowę.
  - Jedzie jakiś samochód.
  - To Christa - powiedział Andre. - Prosiłem, żeby
zostawili siedmiu starszych chłopców w domu, by zbytnio
nie obciążać ojca. Ale mieli przywieźć Nataniela. Ojciec
chciał go zobaczyć po raz ostatni.
  Vinnie stała nieco zakłopotaela, podczas gdy rodzina
wyszła, by przywitać nowo przybyłych.
  Wrócili już wszyscy razem. Baśniowo piękna kobieta, to
musiała być Christa. Rikard opowiadał o jej niezwykłej
urodzie i ani trochę nie przesadził. Teraz jednak sprawiała
wrażenie bardzo zdenerwowanej, przejętej, jak gdyby
chciała coś im przekazać, lecz uznała, że jeszcze nie pora na
to. Towarzyszył jej znacznie starszy mężczyzna, Abel Gard.
I...
  Vinnie zdumiona patrzyła na czteroletniego chłopca,
którego przywieźli ze sobą.
  Ach, mój Boże, pomyślała. Mój Boże, co to takiego?
Skąd wzięła się tu ta istota?






        ROZDZIAŁ XIII


  Nataniel ze swymi kręconymi włosami, przyciętymi
z grzywką na pazia, i buzią marzyciela wyglądał, jakby
wyjęto go z arcydzieła nadwrażliwego artysty. Był bardzo
podobny do swej matki, cudownie pięknej Christy. Miał
złotobrązową cerę i wielkie, niesamowite oczy, nos ufor-
mowany tak kształtnie, jak czasem spotyka się u Angielek
czy Irlandek, a usta regularne i pełne wyrazu.
  Ale wcale nie jego frapująca uroda tak uderzyła Vinnie.
Zdumiał ją przede wszystkim kolor jego oczu. Były
ogniście żółte, o niespotykanym odcieniu i intensywności
barwy. A gdy spojrzał na nią, rozżarzyły się badawczo
i przenikliwie. Wokół chłopca unosiła się aura dostojeńst-
wa, ale i coś więcej. Czytała w jego oczach bezbrzeżny
smutek, dręczącą go wiedzę o ludziach i zrozumienie.
  Jej pierwsza myśl graniczyła z absurdem. To leśny troll,
on nie należy do naszego świata, przybywa z krainy, w którą
ludzie dawno przestali już wierzyć.
  Potem doszła do wniosku, że określenie "troll" nie jest
właściwe. Nataniel byl istotą. Jaką? Trudno było
znaleźć dla niej imię.
  Nie był złym duszkiem, ale skąd się tu wziął?
  Pozostali członkowie rodziny zauważyli zainteresowa-
nie chłopca Vinnie i nagle malec się uśmiechnął. Podszedł
do niej, ujął ją za rękę i bez wahania poprowadził do
Christoffera.
  - Wiesz, trochę się przestraszyłem - powiedział do
Vinnie jasnym głosikiem. - Bałem się, że umrzesz. Ale
Christoffer ci pomoże, prawda, Christofferze?
  Christoffer Volden przenosił wzrok z chłopca na Vinnie
i z powrotem. Wreszcie powiedział:
  - Oczywiście, możecie mi zaufać. Rozumuem, że po-
ślubisz Rikarda, Vinnie, a więc witaj w rodzinie!
  - Ale ja... - zaczęła, bo przecież jeszcze nie odpowie-
działa na oświadczyny Rikarda, a zresztą skąd mogli
o wszystkim wiedzieć? Żadne z nich do niczego jeszcze się
nie przyznało!
  - Jeśli Nataniel tak twierdzi, to na pewno tak będzie
- uśmiechnął się do niej Rikard, ale oczy miał dziwnie
zasmucone. - Przykro mi tylko, że tak to się odbywa.
  - Nie wiem, o czym mówicie - oświadczyla zmieszana
Vinnie.
  - Wylejesz wiele łez - znów odezwał się do niej
chłopczyk. - Ale będziesz się także cieszyć. I wszystko
ułoży się szczęśliwie.
  Spostrzegła, że cała rodzina patrzy na nią ze smutkiem.
  - Co to ma znaczyć? - zapytała.
  - Wyjaśnimy ci później - odparł Andre. - Moja matka
wie wszystko. Ona ci wytłumaczy.
  Jego matka? Benedikte? Vinnie nie miała jesżcze okazji
jej poznać.
  Staruszek o dobrych oczach, który nosił imię Henning,
położył jej rękę na ramieniu.
  - Dawno temu postanowiono, że pokolenia nie mogą
pojawiać się równo, abyśmy lepiej byli uzbrojeni, kiedy
nadejdzie czas walki. I to właśnie się spełnia. Ale widzę, że
moje słowa jeszcze bardziej zamieszały ci w głowie. Moja
córka Benedikte wyjaśni ci to najlepiej, o ile starczy ci
cierpliwości, by poczekać, aż ona znajdzie czas.
  - Ach, oczywiście - odpowiedziała. Czuła dławienie
w gardle, wszystko brzmiało tak strasznie, wolałaby, aby
Nataniel nic nie mówił. Ale on był przecież tylko dzieckiem.
  Wyszła do nich starsza kobieta, wielka, niezgrabna
i brzydka, lecz biła od niej taka siła, autorytet i dobroć, że
Vinnie poczula ogarniające ją wzruszenie.
  Po jej oczach znać było zmęczenie, Vinnie zauważyła, że
i one są żólte.
  Benedikte ciepło przywitała Vinnie i Rikarda i po-
prosiła, by od razu weszli do Sandera.
  - Ale ja nie powinnam... - wyjąkała Vinnie.
  - Owszem, powinnaś - przerwali jej chórem. - To
bardzo ważne.
  Rikard ujął ją za rękę i przeszli do pogrążonego
w półmroku pokoju. Benedikte kroczyła za nimi.
  - Rikard jest tutaj, Sanderze - powiedziała do leżącego
w łóżku męża. - I jest z nim jego przyszła żona.
  Skąd oni to wiedzą? Znów coś zaprotestowało w duszy
Vinnie. Owszem, pragnę poślubić Rikarda bardziej niż
czegokolwiek pod słońcem, ale to przecież nie zostało
jeszcze oficjalnie ogłoszone. Rikard też nic im nie powie-
dział, chciał poczekać na moją decyzję.
  Najdziwniejsze, że oni w ogóle nie mieli wątpliwości,
oni po prostu wiedzieli! Wiedzieli, jaka będzie jej
odpowiedź, choć Rikard przedstawił ją tylko, mówiąc: "To
Vinnie. Lavinia Dahlen. Jesteśmy bardzo dobrymi przyja-
ciółmi".
  Szczególnie dobrze zdawała się wiedzieć o wszystkim
para o żółtych oczach. Mały Nataniel i Benedikte.
  Sander Brink wyciągnął do Rikarda drżącą dłoń, a wiel-
kolud pochylił się i utulił dziadka w długim uścisku.
  Potem Rikard przedstawił Vinnie.
  Sander, dziadek Rikarda, profesor, długo z nimi roz-
mawiał. Umysł miał jasny, tylko ciało już się poddało.
Bardzo się cieszył, że Rikard nareszcie znalazł tę, z którą, jak
powiedział, chciał dzielić życie. Prosił też, by Vinnie
troszczyła się o jego wnuka, który jest wspaniałym, dobrym
chłopcem, ale bardzo wrażliwym i zapominalskim.
  - To jedyna cecha, jaką odziedziczył po mojej profesor-
skiej rodzinie - roześmiał się. - Poza tym jest tak zwyczajny,
że aż szkoda.
  Vinnie nie postrzegała Rikarda jako osoby wrażliwej,
dla niej był silną, bezpieezną opoką, Kiedy jednak głębiej się
nad tym zastanowiła, doszła do wniosku, że starzec ma
rację.
  Rikard musiał opowiedzicć, jak się poznali. Stary profe-
sor słyszał bowiem o epidemii ospy i wszystko to bardzo go
interesowało. Zauważyli jednak, że rozmowa odbiera mu
siły, po kolejnych uściskach powiedzieli więc dobranoc
i wyszli. Oboje zdawali sobie sprawę, że jest to pożegnanie
na wieki.
  - Cieszę się, że przyjechałam - szepnęła Vinnie, ukrad-
kiem ściskając Rikarda za rękę.
  - Ja także - odszepnął. - Dziadek cię polubil, Vinnie.
Zostaniesz?
  Wiedziała, że nie chodzi mu tylko o ten dzień.
  - Tak, Rikardzie, zostanę.
  - Dziękuję. Myślę jednak, że najpierw powinnaś wy-
słuchać, co babcia ma ci do powiedzenia. To bardzo ważne.
  - Dlatego, że Nataniel tak się zachował?
  - Tak, i dlatego, że historia naszego rodu jest niezwyk-
ła.
  - Wspominałeś już o tym kilkakrotnie, bardzo chciała-
bym ją poznać.
  - Już niedługo. Wcale nie jest pewne, czy potem
będziesz mnie jeszcze chciała.
  - Co ty tam wiesz! - uśmiechnęła się Vinnie.
  Choć na początku doznała prawdziwego wstrząsu, to
jednak wśród tych ludzi czuła się w niezwykły sposób
wolna. Z nikim jeszcze nie rozmawiała tak otwarcie, bez
wysiłku.
  Ale też prawdą było, że nie musiała już obawiać się
surowych, nieprzychylnych spojrzeń ciotki Kammy.
  Biedna ciotka Kamma! Nie powinno być tak, że czyjaś
śmierć przynosi ulgę.
  Znów zaczęły ją gnębić wyrzuty sumienia. Próbowala
choć przez chwilę pomyśleć ciepło o ciotce Kammie, ale
mimo że z całych sił się starała, nie umiała znaleźć
powodu.


  Sander Brink zmarł tej nocy. Pod koniec chciał już tylko,
by zostati przy nim Benedikte i Nataniel. Wcześniej
rozmawiał kolejno ze wszystkimi, najdłużej z Andrem
i Mali, synem i synową.
  Gdy stało się jasne, że koniec jest już bliski, był przy nim
także Christoffer, występując przede wszystkim w roli
lekarza. Christoffer opowiedział im później, że Sander
trzymał dłoń Nataniela w swojej aż do chwili, gdy przestał
oddychać. A chłopiec siedział spokojnie, bez strachu.
  Kiedy Sander umarł, Nataniel westchnął głęboko i wyja-
śnił z ciepłym uśmiechem, że wujkowi Sanderowi jest teraz
dobrze, spotkał się z tymi, których znał.
  Benedikte zdumiona poprosiła, by wytłumaczył jej to.
  Tak, powitali go jego przodkowie, matka i ojciec. Nie
było natomiast z nimi starszego brata, bo Sander nigdy nie
darzył go sympatią. Tak, tak, nie tylko Ludzie Lodu
spotykają po śmierci swych przodków, czeka to wszyst-
kich, choć w inny sposób. Ludzie Lodu uczestniczą
w wydarzeniach w świecie żyjących, zwykli śmiertelnicy po
prostu przechodzą w inną sferę i spotykają tylko tych,
których pragną zobaczyć.
  Christoffer zapytał wówczas, czy nie lepiej byłoby,
gdyby zetknęli się także i z tymi, z którymi nie układało się
im najlepiej, by mogło dojść do ugody, ale Nataniel
uśmiechnął się tylko, jakby nieobecny duchem. "Myślisz
teraz o niebie i raju, ale to jest trochę inaczej".
  Więcej nie chciał powiedzieć, no ale ile można wymagać
od czterolatka?
  Rikard jednak wiedział swoje. Antypatia do innej
ludzkiej istoty może być głęboka i płynąć znikąd. Czasami
po prostu nie da się jej przezwyciężyć i przejście do innej
sfery niewiele tu pomoże. Rikard znał kilkoro ludzi,
których nie mógł znieść, a oni także nie znosili jego, choć
nigdy nie padło między nimi żadne złe słowo. Za skarby
świata nie chciałby ich spotkać po śmierci.
  Nataniel więc miał rację. Jak zwykle.


  Przy śniadaniu, spożywanym, co oczywiste, w atmo-
sferze przygnębienia, Henning zapytał:
  - Kochana Christo, coś ci leży na sercu, prawda?
  Christa drgnęła.
  - Czy aż tak bardzo to po mnie widać?
  Wszyscy przyświadczyli jej zgodnym chórem.
  Westchnęła.
  - Nie chciałam mówić o tym wczoraj wieczorem, kiedy
wszystkich nas zajmowała choroba Sandera. Ale...
  Rozejrzała się, sprawdzając, czy Nataniela nie ma w po-
bliżu, ale chłopiec na podwórzu bawił się z Blanche-
florem.
  - To... to było wczoraj, kiedy mieliśmy wyjeżdżać
z domu. Szukałam czapki dla Nataniela w szufladzie jego
komody. I wtedy to odkryłam.
  Patrzyli wyczekująco.
  - Alrauna zniknęła.
  - Co takiego? - Henning poderwał się z miejsca,
a Benedikte przerażona wpatrywała się w Christę bez słowa.
  - Najdroższy przyjaciel Ludzi Lodu - westchnął Andre.
- Ale chyba ją odnalazłaś?
  - Nie, Abel i ja szukaliśmy wszędzie, dlatego wczoraj
trochę się spóźniliśmy.
  - Ale chłopiec? Co on na to?
  - Nie chciałam go pytać, był do niej ogromnie przywią-
zany.
  - Czy mógł ją gdzieś zawieruszyć? - dopytywał się
Vetle.
  - To nie do pomyślenia! Przypomnieliśmy sobie jed-
nak, że Nataniel od kilku tygodni nie wspominał o mand-
ragorze. Od czasu, gdy...
  - Aha - rzekł uspokojony Henning.
  - Tak, my też doszliśmy do takiego wniosku. Od-
wiedziny czarnych aniołów. Teraz wiemy, co robili w jego
pokoju.
  - Anioły zabrały mandragorę? - nie dowierzał Rikard.
- Dlaczego?
  - Nie wiem. W ogóle tego nie rozumiem - stwierdziła
Christa. - Jasne jest jednak, że całkiem wymazały ją
z pamięci Nataniela, nie mówił o niej, kiedy szykowaliśmy
się do wyjazdu, a przecież zawsze wszędzie chciał ją ze sobą
zabierać.
  - To znaczy, że całkiem zapomniał? - spytał Vetle.
  - Tak. Tak samo jak zapomniał o wizycie czarnych
aniołów.
  Abel dodał:
  - Muszę przyznać, że tak naprawdę to przyjęliśmy to
z ulgą. Przez cały czas niepokoiliśmy się, że czarne anioły
odprawiły nad chłopcem jakiś magiczny rytuał. Dla nas to
dobra nowina, że chodziło o mandragorę.
  - Choć ta strata ogromnie nas zabolała - wtrąciła
Christa.
  - To prawda - przyznał Henning. - I mnie bardzo jej
brakuje.
  - Mnie także - powiedziała Benedikte, a pozostali
pokiwali głowami.
  - Nie pojmuję tylko, na co im mandragara - za-
stanawiał się Christoffer.
  Henning usiadł wygodniej.
  - Może spełniła już swoją rolę u Ludzi Lodu? Po-
zwolono jej na spoczynek po długiej i wiernej służbie?
  Wsżyscy przyjęli jego słowa z powątpiewaniem. Prawdą
było, że mandragora pomagała rodowi przez wiele setek lat,
ale tak bardzo była przywiązana właśnie do Nataniela. A on
miał przecież jeszcze całe życie przed sobą!
  I co oznaczały błyskawice? I zaklinanie? Niepojęte!


  Vinnie została jeszcze po pogrzebie. Wszyscy tego
pragnęli, a ona także chciała przebywać jak najdłużej
z Rikardem, no i ciekawa była rozmowy z Benedikte.
  Ale nikt nie mógł żądać, by Benedikte odbyla z nią taką
rozmowę, dopóki jej ukochany Sander nie spocznie w zie-
mi.
  Następnego wieczocu po pogrzebie Benedikte poprosiła
Vinnie do siebie. Nastolatki zajęły się rozbrykanym pud-
lem.
  Vinnie nastawiała się, że usłyszy niezwykłą historię,
mimo wszystko okazała się nieprzygotowana na taki
wstrząs.
  Benedikte nakryła stolik do herbaty, wystawiła ciastecz-
ka, które jeszcze zostały po stypie. Z początku rozmawiały
o wspomnieniach z czasów przeżytych z Sanderem i jasne
było, że Benedikte bezgrarucznie za nim tęskni. Kiedy
jednak w filiżankach na dnie została już tylko odrobina
herbaty i odsunęły półmisek z ciasteczkami, starsza kobieta
zaczęła mówić:
  - Nasza historia jest długa i zawikłana, nie mogę jej
opowiedzieć w całości. Pozostawiam to Rikardowi, kiedy
będziecie mieli więcej czasu. Sądzę jednak, że powinnam
zacząć od Anny Marii, praprababci Christy, która żyła
w dziewiętnastym wieku. Ona i jej mąż długo pozostawali
bezdzietni.
  Benedikte złapała się za głowę.
  - Uff, nie! Znów zaczynam od niewłaściwego końca!
Czy Rikard mówił ci o Tengelu Złym?
  - Nie, niedokładnie. Mówił tylko, że miał przodka,
który zawarł pakt ze Złym.
  - Niezupełnie ze Złym; tym, którego odpowiednikiem
jest Szatan. Nasz przodek Tengel zaprzedał się Złu, tej
potwornej sile, która obejmuje Szatana, Lokego i Arymana,
i wszelkie złe moce dualistycznych religii na świecie. Wiem,
że to brzmi dość niejasno, ale staram się wyrazić jak
najprościej. Obiecano mu wieczne życie i władzę nad całą
ludzkością, pod warunkiem jednak, że złoży w ofierze
jednego ze swych potomków w każdym pokoleniu.
  - Złoży w ofierze? - wytrzeszczyła oczy Vinnie.
  - Tak. Mieli oni wstąpić w służbę zła. Ale jeden
z naszych przodków, Tengel Dobry, zdołał to odwrócić,
przynajmniej częściowo. Wielu z nas, dotkniętych prze-
kleństwem, próbowało stać się dobrymi ludźmi.
  - Poczekaj chwilę, proszę, ty jesteś jedną z dotkniętych,
prawda?
  - Tak.
  - I... Nataniel?
  - On także. Jego jednak nazywamy wybranym. Och,
nie, to znów zbyt zawikłane, Rikard wyjaśni ci wszystko
szczegółowo, Powinnaś też przeczytać nasze kroniki. Sporo
ich się już zebrało. Ale na razie skoncentrujmy się na tym, że
w każdym pokoleniu pojawiał się jeden dotknięty. Później
rodzili się także wybrani, ale to inna historia, związana
z Shirą. W każdym razie pokalenia następowały po sobie
niezwykle równo, to znaczy dzieci w różnych gałęziach
rodu były zawsze w tym samym wieku. Tak było do czasu,
gdy Anna Maria i Kol długo pozostawali bezdzietni ku
wielkiemu zdumieniu i żalowi całego rodu.
  Benedikte upiła łyk niemal całkiem już wystygłej herbaty.
  - Wówczas Heike, jeden z naszych wielkich dotknię-
tych, skontaktował się z naszymi przodkami i...
  - Poczekaj chwilę! Z pnodkami?
  - Tak, nam, dotkniętym, czasami się to udaje. A już
zwłaszcza Heikemu. Powiedzieli mu, że to celowe. Annie
Marii i Kolowi dziecko urodzi się już niedługo, aby ów
szczególny wybrany, ten, który kiedyś podejmie walkę
z Tengelem Z&ym, mógł liczyć na pomoc i wsparcie jeszcze
jednego dotkniętego z zastępnego pakolenia. Rozumiesz?
  - Chyba tak - odparła Vinnie niepewnie, uważając, że
to wszystko brzmi zbyr fantastycznie, ale Benedikte wyda-
wała się taka poważna. - Czy mam to rozumieć tak, że
Rikard i Nataniel należą do tego samego pokolenia? Choć
jest między nimi dwadzieścia lat różnicy?
  - Tak właśnie jest.
  Vinnie zaczęła odczuwać naejasny lęk.
  - A Nataniel...? Czy to on jest tym szczególnym
wybranym?
  - Tak, to on. Nie ma co do tego żadnyeh wątpliwości.
Czekaliśmy na niego przez czterysta lat. Kiedyś w siedem-
nastym wieku już się urodził ten wybrany, miał na imię
Tarjei, ale został zabity przez dotkniętego, zanim ktokol-
wiek zrozumiał, że to właśnie na niego czekamy. Ale
Nataniel ma o wiele, wiele większe szanse.
  - Dlaczego?
  - Nosi w sobie pięć potężnych sił. Jest szczególnym
wybranym z rodu Ludzi Lodu, ale pochodzi także z rodu
czarnych aniołów. W jego żyłach płynie krew Demonów
Nocy i Demonów Wichru. No i jest siódmym synem
siódmego syna.
  Vinnie, wychowana w surowym, religijnym domu,
wcisnęła się w oparcie fotela. Zastanawiała się, czy siedząca
naprzeciwko niej kobieta nie jest przypadkiem szalona. Ale
Rikard także wspominał kiedyś przy jakiejś okazji o czar-
nych aniołach. Chyba wszyscy obecni w tym domu nie
mogli być chorzy na umyśle?
  - Widzę, że mi nie dowierzasz - uśmiechnęła się
Benedikte ze smutkiem. - Ale też nie spotkałaś Imrego.
  - Kim jest Imre?
  - No właśnie, kim on jest? Jego dziadkiem był Lucyfer.
  - O, z tego nie należy żartować - powiedziała Vinnie
z oburzeniem,
  - Patrzysz na Lucyfera jak na diabła, ale to nie jest
słuszne, Lucyfer to upadły anioł światła, który zmienił się
w czarnego anioła.
  Vannie, starając się być uprzejma, zapytała niechętnie:
  - To znaczg, że Imre też jest czarnym aniołem?
  - Po części. Jego babką była Saga z Ludzi Lodu,
upragnione dziecko Anny Marii i Kola. Spotkała Lucyfera
i urodziła jego synów: Bliźnięta. Dobrego i złego, jednego
z najciężej dotkniętgch przekleństwem w dziejach Ludzi
Lodu. Marco, ten dobry, obdarzony był niezwykłymi
zdolnościami, które odziedziczył po nim jego syn Imre.
Tengel Zły wie, że istnieje ktoś o niespotykanej mocy, króra
może mu się przeciwstawić, ale nie widzi Imxego. Dostrzec
go może tylko wtedy, gdy Imre przebywa tu, w Lipowej
Alei, albo w Dolinie Ludzi Lodu. Dlatego Imre tak rzadko
się tu pokazuje, tak jak i przedtem Marco.
  - A mały Nataniel? Czy... czy wasz zły przodek i jego się
boi?
  - Powinien. Jak widziałaś, Christa i Abel jak najprędzej
stąd odjechali do domu na drugim krańcu Oslo. Nie mamy
odwagi zatrzymywać tu chłopca na dłużej.
  Vinnie westchnęła zrezygnowana.
  - Powinnam potraktować to wszystko jak bajkę, ale
zbyt wielkim darzę was szacunkiem. Poza tym mam
straszne, naprawdę straszne wrażenie, że Nataniel przekazał
mi jakieś szczególne wieści.
  - Bo to prawda - pokiwała głową Benedikte. - Nie
wszystko bowiem jeszcze ci opowiedziałam. Matkkom,
które wydają na świat dotkniętgch z Ludzi Lodu, grozi
śmierć.
  - Rikard wspominał mi o tym w związku z tobą, twoja
matka zmarła przy twoim urodzeniu.
  - Tak. A mimo wszystko... chociaż nie jesterm piękno-
ścią, nie jestem też najgorsza wśród dotkniętych. To mogą
być prawdziwe potwory.
  - A więc to, co Nataniel powiedział mnie i Cluristof-
ferowi, miało znaczyć: Jeślli poślubisz Rikarda, urodzisz
dziecko dotknięte przekleństwem. Christoffer jako lekarz
uratuje ci życie. Czy tak?
  - Właśnie tak. Wszyscy od razu to zrozumieliśmy.
Dlatego Rikard tak się zasmucił. Rozmawiał o tym ze mną.
Ze względu na ciebie jest gotów pozostać kawalerem,
chociaż on naprawdę cię kocha.
  Vinnie przełknęła ślinę. To było za dużo jak na jeden raz.
  - Ale wówczas Nataniel pozostanie bez wsparcia?
  - Nic na to nie poradzimy.
  - Zrozumiałam jednak, że Christoffer może uratować
mi życie?
  - Cesarskie cięcie jest obecnie niemal na porządku
dziennym. Ale wychowanie dotkniętego dziecka to wielkie
obciążenie, o tym właśnie myślał Rikard.
  Odwaga nigdy nie należała do najbardziej charakterys-
tycznych cech Vinnie, teraz jednak nagle poczuła się
niezmiernie silna. Wyprostowała się i powiedziała:
  - Jeśli Rikard nie boi się takiego ciężaru, to i ja się nie
boję.
  Benedikte wstała i podniosła Vinnie z fotela. Mocno
objęła młodą kobietę.
  - Witaj w rodzinie, Vinnie. Chodź, zawołamy Rikarda,
powiemy mu o wszystkizm. A poza tym - dodała Benedikte,
nadal ściskając Vinnie - poza tym nic nie wiadomo, możesz
także urodzić takie dziecko jak Nataniel, piękne i doskonałe
pod każdym względem.
  - Oczywiście - zaśmiała się Vinnie nerwowo.
  Wiedziała jednak, że tak nie będzie. Pamiętała smutek
w oczach Nataniela.
  "Wylejesz wiele łez", powiedział chłopczyk.
  To znaczy chyba, że wyda na świat jednego z potworów!
"Ale będziesz się także cieszyć - mówił dalej Nataniel swym
delikatnym dziecięcym głosikiem. - I wszystko ułoży się
szczęśliwie".
  Jak powinna to rozumieć? Miała jeszcze czas, by się
wycofać. Mogła zapobiec temu, by maleńkie dziecko
wzrastało w oczekiwaniu na straszliwy, nieznany los, na
walkę z... samym złem?
  Ale w takiej sytuacji Nataniel musiałby sam podjąć
walkę albo też komuś innemu z pokolenia Rikarda, Mari,
Jonathanowi albo Karine, urodziłoby się takie dziecko.
  A może dziecko jej i Rikarda pragnie żyć? Czy jej
wolno odmówić żywej istocie przyjścia na świat?
  Vinnie wiedziała, że chce związać się z Rikardem,
z nikim innym. Gdyby teraz powiedziała "nie", żałowałaby
tego całe życie, bo nawet jeśli mogła sobie wyobrazić
poślubienie innego mężczyzny, wiedziała, że prawdopodo-
bnie nie ma szans na znalezienie innego kandydata na męża.
A zresztą nie chciała nikogo poza Rikardem.
  Nie miała więc trudnego wyboru, choćby ze względu na
siebie. Ale co na to Rikard? I ich, na razie nawet nie
planowane, dziecko?
  Czy kiedyś usłyszy od niego gorzkie oskarżenia? Za to,
że zostało spłodzone do takiego życia?
  Vinnie nie wiedziała o tym, ale podobne wątpliwości
miała większość kobiet z tego niezwykłego rodu, i te,
w których żyłach płynęła krew Ludzi Lodu, i te, które
związały się z rodziną przez małżeństwo. Wiedziały, jak
straszne podejmują ryzyko, dla siebie i dla dziecka. A jed-
nak decydowały się na urodzenie potomka.
  Vinnie właściwie także już podjęła decyzję.
  Ale ostatnie słowo należy do Rikarda.

  Powrócili do HaIden nie przeprowadziwszy rozstrzyga-
jącej zozmowy. Oboje chcieli dać sobie nawzajem dość
czasu na przemyślenia, chodziło wszak o życie trojga ludzi.
  Ale ich oddanie wciąż się pogłębiało. Rikard co prawda
jeszcze nawet jej nie pocałował, oboje chcieli być absolutnie
pewni, zanim zdecydują się na coś więcej.
  Tak wiele wszak musieli wziąć pod uwagę. Zaraz po
powrocie do Halden Rikard zajął się aferą związaną
z Hansem-Magnusem. Jego koledzy rozmawiali już z mło-
dym kadetem, który, oczywiście, wypierał się wszystkiego.
Zapraszał, by odwiedzili koszary przy twierdzy Fredriksten
i przeszukali jego skromny pokój. Na pewno nie znajdą tam
żadnych rzeczy z Bakkegarden!
  Co więc mógł z nimi zrobić?
  Rikard wybrał się tam już następnego dnia po przyjeź-
dzie.
  Hans-Magnus był chodzącą uprzejmością. Czarował
szerokim uśmiechem, elegancko palił długiego, czarnego
papierosa, prawdopodobnie dlatego, że wyglądało to dość
ekstrawagancko.
  - Nie, zapewniam pana, konstablu, że po tym, jak moją
matkę i jej podopieczną dotknęła ta straszna choroba, moja
noga nie postała w Bakkegarden.
  - Wiedział pan, że dom zdezynfekowano.
  Było to ze strony Rikarda proste stwierdzenie faktu,
zdawał sobie bowiem sprawę, że Hans-Magnus jest świet-
nie poinformowany.
  Kadet uniósł w górę brwi i nonszalancko wypuścił dym.
  - Zdezynfekowano... czy naprawdę można ufać, że
zniszczono absolutnie wszystkie te maleńkie bakterie?
  - To nie bakterie, to wirusy - poprawił go Rikard nie
bez satysfakcji.
  - O, to drobnostka - prychnął Hans-Magnus wzrusza-
jąc ramionami. - Tak czy inaczej nie wiem, gdzie podziały
się wszystkie meble i inne starocie. Pewnie Vinnie sama
wszystko sprzedała i nie chce się do tego przyznać.
  Mało brakowało, a Rikard uderzyłby aroganckiego
młodzika.
  - Vinnie niczego takiego nie zrobiła - syknął przez
zęby. - Cóż, jeśli nie chce pan z nami współpracować,
będziemy zmuszeni sami się tym zająć.
  - Uważam, że od dłuższego czasu nic innego nie robicie
- odparł drwiąco Hans-Magnus. - I nie znaleźliście dosłow-
nie nic. Sam chciałbym wiedzieć, co się z tym wszystkim
stało, bo przecież spora część tego należy do mnie.
  Rikard odszedł trzęsąc się z wściekłości. Utrze nosa
temu zarozumiałemn idiocie, nawet jeśłi miałaby to być
ostatnia rzecz, jakiej dokona w życiu.


  Do Vinnie przyszła z wizytą Agnes, która wptost
uwielbiała odwiedzać Bakkegarden bez względu na to, czy
były tam meble, czy też nie.
  - Muszę ci coś powiedzieć, Vinnie - oznajmiła drobna
dama. - Zmieniasz się wprost z dnia na dzień. Z początku
nie zwracało się na ciebie uwagi, ale teraz stałaś się...
prawdziwą osobowością. Liczącą się kobietą.
  - Och - roześmiała się Vinnie zażenowana. - Trudno
mi w to uwierzyć. Ale to naprawdę niezwykłe, ile może
zrobić dyskretny makijaż.
  - O, to coś więcej - zapewniła Agnes.
  - Obcięłam też włosy. To Mali z Lipowej Alei zachęciła
mnie do tego. Rikardowi z początku nie podobał się ten
pomysł, bo wiesz sama, jak mężczyźni lubią długie włosy...
  Agnes nic na ten temat nie wiedziała, ale z zapałem
kiwała głową.
  - Ale potem stwierdził, że w takiej fryzurze bardziej mi
do twarzy.
  To dziwne tak mówić o samej sobie. I cudowne,
zdaniem Vinnie, która przez całe życie uczyła się tylko
niszczyć samą siebie. Uważała, że takie zajmowanie się sobą
przez krótką chwilę zostanie jej wybaczone. Daleko jej
przecież do samouwielbienia.
  - Ależ zrozum, kryje się za tym coś jeszcze - utrzymy-
wała Agnes. - Masz coś w oczach, w całej swojej postawie.
Nowy człowiek, zapewniam cię!
  Sprawia to miłość do Rikarda, pomyślała Vinnie. I jego
uczucie dla mnie. Jakże dodaje to sił, całkiem niepraw-
dopodobnych. A zarazem człowiek staje się taki wrażliwy,
niewiele trzeba, by wprawić mnie w rozpacz.
  Jakiż jednak sens ma przejmowanie się czymś z góry? Co
prawda rozkoszowanie się teraźniejszóścią jest sztuką,
którą bardzo niewielu ludziom udało się opanować. Więk-
szość albo boi się przyszłości, albo rozpamiętuje przeszłość.
  Jakie to niemądre! Przecież żyjemy właśnie teraz, teraz
oddychamy i możemy myśleć o wszystkich dobrych rzeczach,
jakie nas spotykają. Ale zapewne nie każdemu jest tak łatwo...
  Agnes przerwała tok jej myśli:
  - Nic więcej nie słyszałaś o swoich rzeczach? Że też
ludzie potrafią być do tego stopnia nikczemni, by tak kraść!
  - Nie, nic nie słyszeliśmy. Rikard ma, zdaje się, pewien
plan...


  Owszem, Rikard w istocie miał plan. Następnego dnia
znów zabrał Vinnie do Oslo.
  Jak szybko człowiekowi nudzi się podróż, pomyślała
Vinnie. Wcześniej nigdzie nie wyjeżdżałam. Teraz jadę tą
samą drogą trzeci raz w dość krótkim czasie i uważam, że
podróż jest śmienelnie długa. Tyle przystanków, tyle
małych stacyjek! I ten brud, który wdziera się do środka
przez szczeliny w oknach...
  Z Rikardem czuła się bezpieczna. Z nim mogła roz-
mawiać nie ważąc każdego urypowiadanego słowa oprócz
chwil, kiedy on wpadał w bardziej romantyczny ton. Wtedy
znów zamykała się w swojej skorupie.
  Dlatego Rikard bardzo się starał, by jej nie onieśmielać,
podtrzymywał koleżeński ton rozmów. Także i w czasie tej
podróży, a Vinnie była mu za to ogromnie wdzięczna.
  Kiedy wysiedli na dworcu w Oslo, zapytała:
  - Co będziemy tu tobić, jeszcze mi tego nie powiedzia-
łeś?
  - W Halden nie ma lombardu, trudno też sprzedać
cokolwiek tak, by nikt się o tym nie dowiedział. Jak
zrozumiałem, w Bakkegarden znajdowało się wiele cen-
nych przedmiotów?
  - Tak, babcia odziedziczyła sporo antyków.
  - No właśnie. Odwiedzimy lombardy, przedsigbior-
stwa aukcyjne i antykwariaty tu w Oslo. Czy Hans-Magnus
ma dostęp do ciężarówki?
  - Często przyjeżdżał wojskową ciężarówką - powie-
działa Vinnie po namyśle. - Sam prowadził.
  Dawno już zrezygnowała z pokoju w Sarpsborg, do
którego wynajęcia zmusiła ją ciotka Kamma. Nieliczne
wyekspediowane tam sprzęty również wrócuły na Bak-
kegarden. Rodzina, u której miała zamieszkać, czuła się
urażona, Karen Margrethe Dahlen zapewniła im wszak
bezpłatną pomoc domową, na której w dodatku można by
się do woli wyżywać. Teraz znów musieli szukać sub-
lokatora i okazało się to niełatwe. Żądali od Vinnie zapłaty
za dwa miesiące, a ona w poczuciu winy już gotowa była im
zapłacić, lecz towarzyszący jej Rikard powstrzymał ją
w porę. Kiedy gospodarze dowiedzieli się, że jest z policji,
natychmiast zrezygnowali z roszczeń.
  Vinnie i Rikard rozpoczęli żmudną wędrówkę po
lombardach i podejrzanych lokalach aukcyjnych, bez rezul-
tatu.
  - Sądzę, że Hans-Magnus nie mierzy tak nisko - stwier-
dziła Vinnie. - Zawsze miał zajęcie.
  - Spróbujmy więc popytać w antykwariatach. Tu nie-
daleko jest bardzo elegancki sklep.
  Cud nad cuda, poszczęściło się im już w pierwszym
miejscu! Ledwie Vinnie zdążyła przestąpić próg sklepu,
a już zawołała:
  - Och, to przecież barokowa szafka babci!
  I tak się to zakończyło. Wszystkie meble i bibeloty,
wszystko, co zginęło, znajdowało się tutaj. Wstrząśnięty
właściciel tłumaczył się, że zapewniono go, iż są to rzeczy
po zmarłej osobie, i że działał absolutnie w dobrej wierze.
Taki przystojny oficer...
  Rikard zapewnił, że Hans-Magnus zwróci co do grosza
całą sumę, którą właścicieł zapłacił za "rzeczy po zmarłej"
a potem skontaktowali się z firmą przewozową, której zlecili
przetransportowanie wszystkiego z powrotem do Halden.
  - Uff - odetchnęła Vinnie, kiedy wracali już na dwo-
rzec. - Dostał za to niezłą sumkę.
  - To prawda. Miejmy nadzieję, że nie zdążył jeszcze
roztrwonić wszystkich pieniędzy.
  - Ale podpisał się swoim własnym nazwiskiem, nie
może się więc chyba wyprzeć?
  - Z pewnością. Nareszcie go mamy. To dla mnie
prawdziwa przyjemność, Vinnie. Kiedy z nim rozmawia-
łem, zachowywał się nieprawdopodobnie arogancko i buń-
czucznie.
  Szli główną ulicą Oslo, Karl Johan, przed sobą widzieli
już sylwetkę dworca.
  - Vinnie - powiedział Rikard powoli. - Czy miałaś czas,
by zastanowić się nad nami? Czy mamy pozwolić, by
urodziło się dziwne, może kalekie dziecko?
  - I zapewnić mu cała naszą miłość? - wpadła mu
w słowo. - Chronić przed światem, ale bez przesady,
i kochać tyle, ile w nas sił?
  - Właśnie, choć nie wiemy, czy naprawdę będzie tak
straszliwie zniekształcone.
  Vinnie nie miała złudzeń.
  - Nataniel przepowiedział, że wyleję wiele łez.
  - Tak, a Nataniela należy słuchać. Ale zapewnił też, że
czeka cię wiele radości. Będziesz miała dość odwagi?
  - Zdecydowałam się już dawno temu. Ale czy ty zawsze
musisz mi się oświadczać w miejscach publicznych?
  - Może ja też się wstydzę - uśmiechnął się Rikard. - Ale
jeśli chcesz, powetujemy to sobie dziś wieczorem w Bak-
kegarden.
  Zaśmiała się zawstydzona, ale szczęśliwa.
  - Na które pytanie mam ci odpowiedzieć? Na to, czy
mam dość odwagi, by przeżyć z tobą całe życie, czy też że
dziś wieczorem w Bakkegarden powetujemy sobie wszyst-
ko?
  - I na to, i na to. Ale przede wszystkim to pierwsze.
  Vinnie pochyliła głowę, by ukryć ogarniającą ją radość.
  - Chyba zaryzykuję i na oba pytania odpowiem twier-
dząco. Czy to wystarczy?
  Rikard nie dbał o przechodniów, pędzących do jakiegoś
nieważnego celu. Przyciągnął Vinnie do siebie, uniósł
delikatnie jej brodę i pocałował.
  A Vinnie po prostu zapomniała, że na świecie są jeszcze
inni ludzie, choć niektórzy może się uśmiechnęli, a inni
poczuli urażeni.
  Ci ludzie jednak niczego przecież nie wiedzieli.






        ROZDZIAŁ XIV


  Rikard Brink z Ludzi Lodu i Lavinia Dahlen pobrali się
w haldeńskim kościele późną wiosną 1937 roku. Dziecko
było już w drodze, choć nikt o tym jeszcze nie wiedział.
  Na uroczystość przybyli wszyscy z Ludzi Lodu i wszys-
cy nalegali, by wolno im było wygłosić mowę podczas
weselnego obiadu w Bakkegarden. Vinnie nie miała krew-
nych, a Hans-Magnus, z którym wcale nie łączyły jej więzy
krwi, siedział w więzieniu za rozmaite nadużycia.
  Była z nimi natomiast Agnes i wielu nowych przyjaciół
Vinnie ze szpitala, koledzy z pracy, z którymi zaprzyjaźniła
się podczas strasznej epidemii, Ingrid Karlsen i Kalle, Gun
i Wenche Sommer. Mała Wenche w mgnieniu oka zadurzy-
ła się w Jonathanie Voldenie z Ludzi Lodu, ale ponieważ
miała dopiero dziewięć lat, trzynastoletni Jonathan prawie
jej nie dostrzegał, a w każdym razie traktował jak osobnika
płci nijakiej. Blancheflor upodobał sobie miejsce pod
krzesłem chłopca i żebrał o co lepsze kąski. Z powodze-
niem!
  Agnes ubrała się w swą najlepszą suknię, nieciekawą
szatę z błyszczącego szarego jedwabiu, którą udało jej się
ożywić przypinając do niej bukiecik sztucznych fiołków.
Nieoczekiwanie dało to miły dla oka efekt. Na policzkach
wykwitły jej rumieńce - pomyśleć tylko, została zaproszona
na wesele do Bakkegarden, szkoda, że Olava tego nie widzi!
Udało jej się natomiast przekazać tę nowinę swoim niesym-
patycznym sąsiadom, którym okropnie zrzedły miny. Oto
chwila triumfu po wszystkich latach złośliwości z ich
strony.
  Vinnie często zerkała na Nataniela, raz napotkała jego
wzrok. Okazał się dokładnie tak badawczy, jak się tego
spodziewała i obawiała. Ten chłopiec wie, pomyślała. Wie,
że jego przyszła podpora już została spłodzona, żyje we
mnie. To dopiero zarodek, a mimo wszystko on już to wie.
  Boję się go, choć jednocześnie mnie fascynuje. Bądź
przyjacielem mego dziecka, poprosiła w myślach. Chroń tę
maleńką istotkę, będziesz od niej starszy! Stój po jej stronie
bez względu na to, jaka będzie. Ty to potrafisz, jesteś silny.
Mając ciebie za przyjaciela moje dziecko nie będzie musiało
niczego się obawiać!
  Wieczorem, kiedy obiad już się skończył, znalazła
Nataniela w kuchni. Zbierał na półmisek rozmaite słodko-
ści.
  - Kogo tu widzę - uśmiechnęła się. - Jeszcze się nie
najadłeś? Weź, na co tylko masz ochotę, proszę, wybieraj.
  - To wcale nie dla mnie - odwzajemnił uśmiech,
a w żółtych oczach zapłonęło ciepło. - Muszę tylko zapytać
Linde-Lou, czy nie jest przypadkiem głodny. Linde-Lou
nigdy nie dostawał nic do jedzenia, przez całe życie
głodował.
  Vinnie poczuła zimny dreszcz przebiegający jej wzdłuż
kręgosłupa. Rikard opowiedział jej historię Christy i Lin-
de-Lou. Wiedziała, że Natanielem opiekuje się właśnie on,
młody mężczyzna zmarły w dziewiętnastym wieku. I oto
stoi przed nią mały chłopiec i powiada, że chce zaprosić go
na ciastka!
  Skinęła mu tylko przyjaźnie głową. Nie miała żadnego
wpływu na Nataniela, to ona czuła przed nim respekt, nie
odwrotnie. Sprawiał jednak wrażenie wesołego, miłego
chłopczyka, który nikomu nie chce wyrządzić krzywdy.
  Nataniel zabrał talerz z ciastkami i z powagą wyniósł go
na podwórze. Panował tam wyjątkowy spokój. Jego
siedmiu btaci, których, rzecz jasna, także zaproszono,
bawiło się z Wenche Sommer i trójką dzieci Vetlego przed
frontem domu.
  Vinnie nadal stała zapatrzona w drzwi prowadzące na
podwórze, kiedy do kuchni weszła Christa.
  - Wyglądasz, jakbyś spadła z księżyca, Vinnie - roze-
śmiała się. - Nie widziałaś gdzieś tego łobuza, mego syna?
  Jak można takie cudo jak Nataniel nazywać łobuzem?
  - Właśnie... na niego patrzyłam - wyjąkała Vinnie.
- Wyszedł właśnie z...
  - Nie jeżdżą tędy chyba żadne samochody? - zdener-
wowała się Christa.
  - Nie, nie bój się.
  - No więc co cię tak poruszyło? - spytała Christa nadal
z uśmiechem.
  Vinnie zorientowała się, że musi bardzo niemądrze
wyglądać, ale nic nie mogła na to poradzić.
  - Zabrał ciastka. Żeby zanieść je... Nie, nie mogę tego
powiedzieć!
  - Dla Linde-Lou?
  Vinnie tylko kiwnęła głową.
  - Co za spryciarz! - roześmiała się Christa. - Znów!
  - Ale przecież Linde-Lou nie istnieje!
  - Istnieje, jest opiekunem Nataniela. Tylko że Lin-
de-Lou nie może jeść, wiem o tym, bo sama zaniosłam mu
kiedyś chleb, który później znalazłam nie tknięty, spleś-
niały. Sprawa przedstawia się inaczej, Nataniel uwielbia
ciastka i tłumaczy się, twierdząc, że to Linde-Lou jest
głodny. Chłopaczysko siedzi pewnie w jakimś kącie na
podwórzu i zajada tort, aż mu się uszy trzęsą, cały
usmarowany kremem. A Linde-Lou jest w pobliżu, bądź
spokojna! Czy to dla ciebie szok?
  Vinnie jakoś się pozbierała.
  - Właściwie to nie. Dzięki Bogu, że Nataniel jest taki
ludzki! W innym razie naprawdę można by się go prze-
straszyć.
  - Ludzie boją się go do szaleństwa przez te jego oczy,
ale jest normalnym dzieckiem, tyle że ma dość niezwykłe
zdolności. - W oczach Chtisty pojawił się smutek. - Ale on
cierpi. Czasami cierpi tak mocno, że nie umiemy go
pocieszyć.
  - Dlaczego cierpi?
  - Widzi wiele rzeczy pozostających w ukryciu. Kiedy
był mniejszy, wybuchał nagle płaczem i mówił: "Im jest tak
źle, mamo! Czy ty i tatuś nie możecie im pomóc?" Kiedy
wypytywaliśmy, o kogo chodzi, odpowiadał tylko: "Nie
wiem". A czasami dodawał zasmucony: "Już nie żyją".
  - Jakie to straszne - szepnęła Vinnie.
  - Tak. Teraz nie chce już dzielić się z nami swoimi
przeżyciami, ale wiem, że miewa wizje, które go dręczą.
Mój biedny chłopczyk!
  Vinnie nie wiedziała, co powiedzieć. Myślała o swej
egoistycznej prośbie, by Nataniel, jako starszy i silniejszy,
opiekował się jej dzieckiem.
  Wkrótce przyszedł do nich Rikard, pytając, gdzie się
podziewa panna młoda, więc Vinnie i Christa nie mogły już
dłużej rozmawiać. A Vinnie tak wiele miała pytań. O Ludzi
Lodu. O dzieci dotknięte przekleństwem.


  Wiele się jednak dowiedziała w ciągu następnych miesię-
cy. Spodziewała się wszak dziecka, a to okazało się
niezwykle trudne. Vinnie czuła się tak źle, że lekarz zalecił
jej leżenie w łóżku niemal przez cały czas.
  Miała więc okazję, by zapoznać się z dziejami Ludzi
Lodu. Stare, ręcznie pisane kroniki były już w bardzo złym
stanie, energiczna Mali zabrała się za ich przepisywanie na
maszynie. Oczywiście w ten sposób były bardziej przejrzys-
te, ale Mali zachowała ich staroświecki język i styl, co
znacznie opóźniało czytanie.
  Vinnie uznała jednak, że miała rację nie uwspółcześ-
niając języka ani nie poprawiając błędów. W ten sposób
historie były prawdziwsze, ich przekaz bardziej szczery.
  Z przerażeniem czytała o ciąży Sunnivy, o tym, jak przez
cały czas niedomagała. Ów upiomy ból krzyża i pod
żebrami, jak dobrze Vinnie to poznała! Przeczytała o strasz-
nej śmierci Sunnivy przy urodzeniu Kolgrima. Biedna
dziewczyna została dosłownie rozdarta i nigdy nie dane jej
było zobaczyć potwora, którego wydała na świat.
  "Wylejesz wiele łez".
  Vinnie już płakała, w tajemnicy. Bała się, nie dało się
temu zaprzeczyć, i wolałaby, by Nataniel nie mówił nic
o dziecku, które miała urodzić.
  A jednak chłopiec postąpił słusznie. Jego słowa były
ostrzeżeniem.
  Dzięki nim Christoffer często zaglądał do Halden.
Długo rozmawiał z Rikardem i Vinnie i postanowił, że musi
ona pojechać do szpitala w Drammen, gdy nadejdzie czas
rozwiązania. Nie dlatego, by nie miał zaufania do lekarzy
w Halden, ale oni nie wiedzieli, w czym rzecz, i sam chciał
przyjąć poród. Nataniel prosił go o to, a Christoffer prawie
na pamięć znał historię Ludzi Lodu.
  Dzięki jego wizytom Vinnie czuła się bezpieczniejsza.
  Czasami jednak właśnie podczas odwiedzin Christoffera
ogarniały ich przerażające przeczucia. Wszystkie znaki
wskazywały na to, że Vinnie urodzi dziecko dotknięte
przekleństwem. A jeśli okaże się jednym z tych najbardziej
złych? Tych, do których nic nie docierało, którzy całe życie
poświęcili Tengelowi Złemu? Takim jak Kolgrim, Solve
czy Ulvar, nie zapominając o Erlingu Skogsrudzie?
  Nie mieli żadnej gwarancji, że dziecko będzie walczyć
z Tengelem Złym. A jeśli obróci się przeciw Natanielowi?
  Takie myśli nie dawały spokoju nie tylko im, ale
i pozostałym członkom rodu.


  Rikard i Vinnie od dawna dyskutowali nad pewną
sprawą. Rikardowi zaproponowano lepszą posadę w Sand-
vika, a poza tym gdyby się tam przeprowadzili, znaleźliby
się bliżej pozostałych Ludzi Lodu i w ten sposób byliby pod
wieloma względami bezpieczniejsi.
  Vinnie nie miała nic przeciwko sprzedaniu Bakkegar-
den. Mogła zabrać ze sobą całe wyposażenie, które odzie-
dziczyła po babci, a Hans-Magnus już się nie liczył. Ciągle
siedział w więzieniu, a poza tym nie był krewnym Vinnie.
Otrzymał poprzez adwokata już wszystko, co mu się
należało, i nie miał się nad czym użalać.
  Ale opuścić Halden? Rodzinne miasto?
  Dlaczegóż by nie? Nie wynosiła stąd samych jasnych
wspomnień, poza tym uważała za naturalne, że towarzyszy
się swemu mężowi bez względu na to, gdzie człowieka
rzucą Iosy.Vinnie uświadomiła sobie, jak zresztą wiele
innych osób przed nią, że większość małżeństw osiedlało się
w miejscu zamieszkania żony. Pod tym względem więc
najczęściej dominowały kobiety.
  Właśnie dlatego postanowiła jechać z Rikardem. Tak
bardzo pragnęła mu okazać, że zgadza się na wszystko,
czego on pragnie, i że jest to dla niej wielką radością.
  Oczywiście Agnes będzie przykro, ale i ona wyzwoliła
się spod dominacji siostry i zaczęła spotykać się z innymi
ludźmi. Poza tym nie będą się już musiały przejmować
Doffenem i Blancheflorem, nieustannie ze sobą walczący-
mi.
  Rikard rozejrzał się więc za mieszkaniem w pobliżu
Lipowej Alei. Znalazł odpowiedni dom niedaleko Hval-
strand, w zatoce z widokiem na Oslofjord. Ironia losu
sprawiała, że była to ta sama zatoka, do której kiedyś
Kolgrim zwabił małego Mattiasa i wyprawił go w samotną
podróż łodzią. Ale o tym Rikard nic nie wiedział.
  Przeprowadzili się więc z ogromnym bagażem i podnie-
conym Blancheflorem w szoferce. Kiedy dotarli na miejsce,
pies wybrał się na staranną inspekcję swoich nowych
terenów i ku wielkiej radości znalazł dwa agresywne psy po
każdej stronie włości. Rozpoczął się koncert na trzy głosy.
  Vinnie westchnęła zrezygnowana.


  Tuż przed Bożym Narodzeniem długi bolesny okres
oczekiwania doszedł do końca. Vinnie na czas zawieziono
do szpitala w Drammen, a Christoffer Volden własnoręcz-
nie wykonał cesarskie cięcie.
  Vinnie o niczym nie wiedziała, pagrążona w głębokiej
narkozie, do Rikarda zaś wyszedł Christoffer niosąc na ręku
mały tłumoczek. Miał bladą, ściągniętą twarz.
  Rikardowi wydawało się, że jest przygotowany na
najgorsze, ale takiego widoku się nie spodziewał.
  Postrzępione szarawe włosy dziecka spadały aż na
spiczaste ramiona. Dłonie poruszały się niczym ptasie
szpony, kiedy mała istota głośnym wrzaskiem dawała znać
o swej niechęci do obrzydliwego świata. Twarz miała
szkaradną, Rikard nigdy jeszcze nie spotkał się z taką
brzydotą. Dziecko było duże i silne, i takież miało rysy.
Toporne, grube, nieregularne. Przez moment szparki oczu
zalśniły żółtym blaskiem, a co gorsza między włosami widać
było długie, ostro zakończone uszy trolla. Głowa noworodka
miała wielkość głowy rocznego dziecka, a po wielkości dłoni
można było przewidywać, że wyrośnie z niego olbrzym.
  Myśli, jakie opanowały Rikarda, były kompletnie irrac-
jonalne, jakby nie chciał sięgać dalej niż do jutra.
  Vinnie będzie się za to obwiniać, pomyślał. A tego nie
wolno jej robić. A może znienawidzi mnie, kiedy zrozumie,
że to wina Tengela Złego? I co teraz będzie z fotografią, na
którą tak się cieszył stary Henning? Pięć pokoleń na jednym
zdjęciu. Nikt pewnie nie zechce...
  Wreszcie jednak myśli jego skierowały się tam, gdzie
powinny.
  - O, mój biedny mały chłopczyku - szepnął. - Ale
będziemy cię kochali tak samo, jak gdybyś był prześlicznym
dzieckiem, bo właśnie miłości na pewno będziesz najbar-
dziej potrzebował! Już cię kocham, mały odmieńcu!
  Głos Chtistoffera zabrzmiał sucho, kiedy oznajmił:
  - To dziewczynka.
  Rikard schował twarz w dłoniach, by ukryć łzy.
  Dziewczynkę ochrzczono Tova, było to pierwsze imię,
jakie przyszło im do głowy, przypominała bowiem mały
kłaczek brudnej wełny, a prześliczne dziewczęce ubranka,
w które próbowała ubierać ją Vinnie, podkreślały tylko jej
brzydotę. Kiedy więc mała zaczęła raczkować, a później
chodzić, ubierano ją w proste kombinezony lub spod-
nie-ogrodniczki. W takim stroju miała swoisty wdzięk,
wyglądała niczym mały podziemny stworek, który tylko
przez przypadek znałazł się w świecie ludzi. Grzeczna nie
była, ale o Benedikte jako dziecku też nie można było tego
powiedzieć, a przecież z upływem lat charakter bardzo jej
się zmienił. Mieli więc nadzieję na poprawę.
  Tova była bardzo niska, jak gdyby coś przyginało ją do
ziemi. Silje w jej krępej sylwetce natychmiast rozpoznałaby
czarownicę Hannę.
  Vinnie jednak nie miała żadnych oporów i natychmiast
pokochała swe osobliwe dziecko. Obserwując Tovę, przy-
pominała sobie własne dzieciństwo. Ona, Vinnie, czuła się
tak samo brzydka i wyobcowana pod surową kuratelą
Kammy. I oboje z Rikardem starali się za wszelką cenę
uczynić wszystko, by Tova nie miała tak jak jej matka
poczucia, że jest niechciana. Właśnie w tym, że potrafiła się
identyfikować ze swym dzieckiem, tkwiła siła Vinnie.
  Na razie udawało im się chronić małą przed złym
światem. Co się jednak stanie, kiedy Tova wyjdzie do ludzi?
Szkoła, inne dzieci, bezmyślne komentarze dorosłych...
  Tovie przyszło dzielić los najciężej dotkniętych z Ludzi
Lodu.
  Cały ród myślał tylko o jednym: kiedy wreszcie uwol-
nimy się od przekleństwa?


  Pewnego wiosennego wieczoru na początku marca
w roku 1939, gdy śniegi już stopniały, Benedikte wybrała
się na cmentarz odwiedzić grób Sandera.
  Pejzaż przybrał najbrzydszą z szat, łaty brudnego śniegu
gdzieniegdzie pokrywały szarobrunatną ziemię. Nagie
drzewa potrafią być piękne zimą, lecz nie wtedy, gdy
wszystko w przyrodzie jest takie bezbarwne.
  Benedikte przykucnęła i zajęła się uprzątaniem z grobu
zwiędłych liści i resztek jesiennych kwiatów. Często tu
przychodziła, nadal boleśnie tęskniła za Sanderem. Za
pięknym, nieodpowiedzialnym chłopcem i za dorosłym
mężczyzną, który służył jej tak wspaniałym wsparciem
przez życie. Za chorowitym staruszkiem, któremu ona
musiała być podporą. Nigdy nie uważała, że jego choroba
jest w najmniejszym stopniu kłopotliwa, zawsze żyła
w strachu przed dniem, w którym odejdzie od niej na
zawsze.
  Kiedy spoczął w grobie, poddała się, zrozumiała, że
nareszcie przestał cierpieć. Ale tęsknota za nim nigdy nie
wygasła.
  Ktoś nadchodził wąską ścieżką między grobami.
  Z początku nie zareagowała, po cmentarzu kręciło się
sporo ludzi przychodzących tu z tych samych powodów, co
ona. Ten człowiek jednak najwyraźniej kierował się w jej
stronę, a w tej części cmentarza znajdowały się wyłącznie
groby Ludzi Lodu.
  Dlatego podniosła głowę.
  - Imre!
  Jak dawno już go nie widziała! Ile to lat? Dwa? Chyba
tak. A przedtem? Dwanaście. Tak rzadkie są ich spotkania.
  Uśmiechnął się do niej swym przepięknym uśmiechem,
ale natychmiast zauważyła bijącą z jego oczu niespotykaną
powagę. Piękne jasne włosy połyskiwały w marcowym
słońcu, podkreślając nadziemskość jego postaci.
  - Najmilsza Benedikte - powiedział. - Jakże się cieszę,
że znów cię widzę. W ogóle się nie starzejesz!
  - Ty także nie - odpowiedziała z uśmiechem. - Och,
Imre, tym razem musisz pójść ze mną do Lipowej Alei
i przywitać się ze wszystkimi. Mamy też nowy pączek
w naszym drzewie, Tovę. I Vinnie tyle o tobie słyszała, na
pewno chciałaby cię poznać.
  - Nie mogę, Benedikte, nie teraz. Muszę natychmiast
wracać. Chciałem cię tylko o coś prosić.
  - Dobrze - odparła głosem pełnym powagi, jakby
zabarwił się od wyrazu jego oczu.
  - Czy możesz zostać tu przez jakiś czas?
  - Na cmentarzu?
  - Tak. Do chwili, gdy odejdą stąd wszyscy ludzie.
  - Chyba tak - odparła z namysłem. - Nikt na mnie nie
czeka, a w pobliżu Sandera zawsze czuję się spokojna
i bezpieczna.
  Skinął głową.
  - Odejdę więc od razu, nie wolno mi zostać ani minuty
dłużej niż to konieczne. Żegnaj, moja droga!
  Ujął jej głowę w dłonie i ucałował w czoło. Przez
moment jakaś myśl zakołatała jej w umyśle, ale zaraz
zniknęła. Zapytała tylko:
  - Czy to czarne anioły zabrały mandragorę?
  - Tak, ale mnie z nimi nie było. Należało ją zabrać. Nie
pytaj o nic więcej! Poza tym znam dobrze małą Tovę
- uśmiechnął się. - Ona jest pod moją szczególną opieką.
  - Naprawdę? - wykrzyknęła uradowana Benedikte.
- Muszę powiedzieć o tym Vinnie i Rikardowi, czy mogę?
  - Oczywiście.
  - Ucieszą się. Czy zobaczymy się niedługo, Imre?
  - Tak. Może wcześniej, niż byśmy tego chcieli.
  - Przerażasz ntnie!
  Uścisnął ją szybko i odszedł ku bramom cmentarza.
W następnej chwili zniknął za kościołem.
  Benedikte stała, ciągle czując uścisk jego ramion. Wraże-
nie ciepła, owej niezwykłej mocy, jeszcze długo jej nie
opuszczało.
  Cmentarz powoli pustoszał. Zapadł zmierzch. Znalazła
nie opodal ławeczkę, złożyła w kostkę płaszcz przeciwdesz-
czowy i usiadła na nim ze wzrokiem utkwionym w grób
Sandera. W pobliżu znajdowały się groby Malin i Pera
Voldenów, a po drugiej stronie miejsca spoczynku dwóch
żon Henninga, Anneli i Agnety, grób Viljara i Belindy, jej
babki i dziadka. Tak dawno temu...
  Wszyscy ludzie opuścili już cmentarz, została sama.
  Ale... czy naprawdę?
  Skąd wzięły się te mroczne, milczące postaci? Pojawiły
się wokół nlej tak nagle.
  Podniosła się gwałtownie i odruchowo nisko pokłoniła,
choć miała już swoje sześćdziesiąt siedem lat.
  Przed nią stał olbrzymi mężczyzna, odpychający i kuszą-
cy zarazem, ubrany w strój sprzed stuleci.
  - Tengelu Dobry - szepnęła Benedikte. - Witaj! Nasi
przodkowie nieczęsto nas odwiedzają. Przysyłacie w za-
stępstwie Imrego, a przed nim Marca.
  - To prawda - rozległ się głęboki głos Tengela Dob-
rego, a Benedikte zadrżała. - Imre jest żywym człowiekiem
i nie musi się materializować tak jak my.
  - Ale nie powinien przybywać do Lipowej Alei, bo dwór
pozostaje pod obserwacją. Gdzie on się podziewa, kiedy nie
ma go tutaj? I Marco? On przecież był młodszy od mego ojca!
  - Sami się tego dowiecie, to wasza sprawa - uśmiechnął
się Tengel. - Z czasem wyjdzie to na jaw.
  Zobaczyła, że są tu wszyscy, wszyscy dotknięci i wy-
brani spoczywający na dawnym cmentarzu Grastensholm.
Tarjei, Niklas, Ulvhedin, Ingrid. Heike, ach, Boże, to musi
być Heike! Zadrżała z napięcia.
  - W jakiej sprawie przybywacie? - spytała z czcią
w głosie. - Dlaczego chcecie ze mną rozmawiać?
  - By prosić was, abyście się strzegli - odparł Tengel
Dobry. - Wydarzyło się coś bardzo poważnego.
  - Taaak? - nieco się przestraszyła.
  - Odszukał nas Wędrowiec. Każdego dnia zagląda do
miejsca spoczynku Tengela Złego, by sprawdzić, czy jego
sen jest dostatecznie głęboki. Był tam także dzisiaj, a jas-
kinia okazała się pusta.
  Benedikte poraził strach.
  - Co takiego? Jest na to przecież zbyt wcześnie!
  - Rozumiem, co chcesz powiedzieć, mały Nataniel jest
jeszcze dzieckiem, musi mieć więcej czasu, by nabrać sił do
walki. Ale Wędrowiec mówi, że nic nie wskazuje na to, by
Tengel Zły kierował się do Lipowej Alei. Wydaje się, że ma
inne plany, tylko że Wędrowiec nie może go odnaleźć.
  - Jak mogło się to stać tak szybko?
  - Ktoś w jakimś miejscu widocznie zagrał na flecie.
  Wtrąciła się śliczna, rudowłosa Ingrid:
  - Zastanawialiśmy się także, czy przypadkiem ludzie
nie zabłąkali się do jego jaskini i nie wzięli go za mumię, ale
ten pomysł odrzuciliśmy.
  Benedikte pokiwała głową.
  - Odór...
  - Tak, nie zniesie go żadna żywa istota, po prostu się
zadusi. Nie, ktoś go obudził... Tengel uciekł stamtąd
i zdołał ukryć swe zamiary przed Wędrowcem. Musi jednak
przesłonić wzrok Wędrowca, a to wymaga od niego
wielkiego wysiłku i to nieustannego, więc nie może
koncentrować się na niczym innym. Ale gdzie on jest?
  - Będziemy się strzec - zapewniła Benedikte.
  - O to właśnie chcieliśmy cię prosić - powiedział
Tengel Dobry. - Wszyscy powinni ci się zwierzać z każ-
dego, nawet niejasnego przeczucia, że on może być w po-
bliżu, mówić, kiedy coś jest nie tak, jak być powinno. A ty
wówczas nas wezwiesz.
  - Dobrze - skinęła głową. - Porozmawiam z całą rodziną.
  - Szczególnie poproś o czujność Christę, aby nie udało
mu się skrzywdzić Nataniela! Niech chłopiec więcej nie
przyjeżdża do Lipowej Alei, bo właśnie ten dom jest celem
Tengela Złego. Ukryjcie także małą Tovę, niech zostaje
w domu u Rikarda i Vinnie, niech was nie odwiedza!
  Benedikte obiecała im to wszystko.
  - Czy będziecie mnie informować o tym, co się dzieje?
  - Przez cały czas. Heike będzie naszym wysłannikiem.
  Popatrzyła na dobrotliwego olbrzyma i uśmiechnęła się
doń nieśmiało. Heike odwzajemnił uśmiech.
  Dało jej to poczucie bezpieczeństwa, ale nie umiała
zapanować nad niepokojem o najbliższych, o Henninga,
Andre i Mali, Rikarda i jego Vinnie, a szczególnie o nie-
szczęsną małą Tovę.
  Jak zdoła ich ochronić?
  - Ty nie możesz ich chronić - powiedział Tengel
Dobry, czytając w jej myślach. - Ale każde z nich ma wśród
nas swego opiekuna, pomocnika. Nataniel ma Linde-Lou,
a mała Tova niezwykle potężnego Imre.
  - Ale Imre nie może przychodzić do Lipowej Alei.
  - Tova też tam nie mieszka. Poza tym był to ostatni raz,
kiedy widziałaś Imrego. Od tej pory będzie przychodził kto
inny, tak jak kiedyś Imre zastąpił Marca.
  - Jaka szkoda! Imre towarzyszył nam tak długo.
  - Dlatego właśnie ktoś musi zająć jego miejsce.
  - Ale przecież powiedział mi właśnie, że... że wkrótce
się zobaczymy. Może wcześniej, niż byśmy tego chcieli!
  - Prawdopodobnie nie miał dokładnie siebie na myśli
- odparł Tengel. - Tylko kogoś z jego rodu, nowego
opiekuna. Nie przejmujcie się za bardzo Tengelem Złym.
Musieliśmy was ostrzec, bo potrzebna nam wasza czujność,
inaczej nic byśmy nie powiedzieli. Pamiętajcie, że przez cały
czas go szukamy i wszystko jest tylko kwestią czasu.
Wędrowiec ma przecież swój flet, którym może na powrót
sprowadzić na niego sen. Żegnaj, Benedikte! Niedługo
znów dostaniesz od nas wiadomość!
  Ich sylwetki powoli bladły, rozpływały się w powietrzu.
Cmentarz był pusty, tylko wiatr szumiał wśród zeszłorocz-
nych liści.


  Tydzień po obietnicy Hitlera, że nie zajmie już nic poza
tym, co już zajął, czyli Austrią i rejonem Sudetów, Niemcy
zaanektowały Czechosłowację.
  Wędrowiec wiedział już, gdzie powinien szukać.





        POSŁOWIE


  W roku 1937 w Halden nie wybuchła epidemia czarnej
ospy, ale mogło się tak zdarzyć w każdej chwili w każdym
innym mieście. Szwecję nawiedziła krótka epidemia w roku
1963 w okolicach Sztokholmu. Dwadzieścia siedem osób
zachorowało, cztery z nich zmarły.
  W roku 1980 oficjalnie ogłoszono, że ospa zniknęła
z mapy świata, choć dwa lata wcześniej pracownica labora-
torium w Anglii przez nieuwagę zaraziła się wirusem,
w wyniku czego zmarła. Zaraziła również kilka innych
osób.
  Był to ostatni atak choroby, od tego czasu przestała
istnieć.