

_____________________________________________________________________________



                             Margit Sandemo


                         SAGA O LUDZIACH LODU


                              Tom XXXVIII

                              Urwany ślad

_____________________________________________________________________________



        ROZDZIAŁ I


  Dolomity, 9 marca 1939

  Gęsty śnieg miękkim puchem okrywał góry leżące
u zbiegu granic trzech państw: Włoch, Austrii i Jugosła-
wii. Wciąż padał, jakby chciał jeszcze przez chwilę
zezwolić zimie na władanie światem. Małą górską
mieścinę spowiła noc, tylko tu i ówdzie mrok pogrążo-
nych w ciszy uliczek rozpraszały ciepłe światła okien.
  Nagle spokój przerwało dudnienie prędkich, nierów-
nych kroków po ulicy i zdyszany oddech, szarpiący
zmęczone płuca. Wreszcie gwałtownie, jak na alarm,
zadzwoniono do domu doktora.
  Gdy zaspany lekarz otworzył drzwi, mało brakowało,
a przybysz, powszechnie tu znany pijaczyna-włóczęga,
wpadłby do środka. Z jego oczu bił paniczny strach,
kurczowo uczepił się doktora, mamrocząc:
  - Widziałem... Widziałem...
  Lekarz mocno potrząsnął mężczyzną.
  - No, co takiego zobaczyłeś? Białego słonia?
  Niespodziewany gość kiwał tylko głową, długo nie
mógł wydusić z siebie słów.
  - To nadeszło... Nie, nie nadeszło... ono jakby
nadleciało. Wyprostowane... Nie zauważyło mnie... zni-
knęło wśród zawiei... na północ... ku... Zostawiło po
sobie... smród...
  - Co ty opowiadasz! - zirytował się lekarz.
  Ale mężczyzna stracił wątek, bełkotał już tylko:
  - Delirium? Nigdy tego nie miałem. Nie maiłem dużo
tylko trochę...
  Nagle zaczął przelewać się doktorowi przez ręce.
Stare zmęczone serce nie wytrzymało takiego wstrząsu.

  10 marca, porośnięte lasem zbocze w górach Jura, na północ
od Ingolstadt.

  Wrony...
  Wrony i kruki przez cały dzień krążyły podniecone
wokół jednego miejsca w lesie. Przeraźliwe krakanie
zirytowało wreszcie mieszkającyrh w okolicy ludzi,
a nawet zmusiło dwóch mężczyzn do wyjścia z domu.
Wyprawili się, by sprawdzić, co też mogło być
powodem takiej histerii wśród ptactwa. O zmierzchu
dotarli na zbocze. Ptasi krzyk już umilkł, ale wokół
starego drzewa w llesie znaleźli wiele martwych pta-
ków. Nigdzie nie dostrzegli najdrobniejszego choćby
śladu, który pozwoliłby wyjaśnić przyczynę masowe-
go padnięcia kruków i wron, w powietrzu unosił się
jedynie ostry, wstrętny odór, który omal nie zadusił
mężczyzn. Przeprowadzone później badania nie wyka-
zały żadnych objawów zatrucia. Najprawdopodobniej
serca wron po prostu przestały bić. Ptaki łatwo
umierają ze strachu.

  Magdeburg, 11 marca

  Późnym wieczorem dwoje młodych ludzi wyjechało
samochodem na wieś. Zatrzymali się na bocznej drodze
i w ciemności mocno przytulili do siebie. Ich czułe słowa
nie były przeznaczone dla żadnych obcych uszu.
  Nagle dziewczyna zdrętwiała.
  - Widzialeś?
  - Co takiego?
  - Tam... Ach, przecież...
  - Na miłość boską! Co to jest?!
  Dziewczyna przeraźliwie krzyknęła i histerycznie
wtuliła się w chłopca, ten jednak gwałtownie uwolnił się
z jej objęć i zapalił samochód. Z zawrotną prędkością
ruszyli z powrotem do miasta, prosto na posterunek
policji.
  Złożyli niejasne, bezładne wyjaśnienia.
  - Nie wiemy, co to było. Mignęło nam przed oczami
niczym cień. Nie poruszało się jak człowiek, ale na
pewno nie było to zwierzę. Dookoła panowała taka
ciemność, że mogło to być cokolwiek. No i ten smród!
  Zadrżeli, jakby na samo wspomnienie poczuli się gorzej.
  - Nie, nie wrócimy tam, nigdy, za skarby świata. To
coś zmierza na północ... Prosto przed siebie.
  Policja nic nie zdziałała. Patrol wysłany samochodem
nie natrafił na żaden ślad, jedynie odrażający odór
ciągnął się jakby pasmem z południa na północ.
  Kilkanaście kilometrów dalej w rowie leżała martwa
kobieta, którą śmierć dopadła w drodze z przyjęcia do
domu. Jej twarz zastygła w grymasie przerażenia,
szeroko otwarte oczy wpatrywały się w padający śnieg.
  Znaleziono ją dopiero tydzień później.


  Tengel Zły znów krążył po świecie.
Ludźmi Lodu zawładnął koszmarny strach. Ten,
który mógł zadać śmiestelny cios całemu rodowi, znik-
nął z miejsca swego spoczynku.
  Dwadzieścia pięć lat upłynęło od czasu, kiedy ostat-
nio opuścił swą tajemną kryjówkę w grotach Postojny.
Dwadzieścia pięć lat dobrych dla Ludzi Lodu, podczas
których mogli żyć spokojnie, nie lękając się złego
przodka.
  Imre jednak i Wędrowiec w Mroku zdawali sobie
sprawę, że w miarę upływu czasu głęboki sen Tengela
staje się coraz płytszy. Wędrowiec starał się zachować jak
największą czujność, a mimo to Tengel Zły zdołał
wymknąć się spod kontroli swego strażmika, potrafił
bowiem odwrócić jego myśli.
  Jego wydostanie się na świat w tym właśnie
momencie mogło przynieść prawdziwą katastrofę.
Nataniel, który miał podjąć walkę z potworem, ciągle
jeszcze nie wyrósł z wieku dziecięcego. W zamierze-
niu przodków to właśnie Nataniel, gdy darośnie,
winien był udać się do Dolnliny Ludzi Lodu i odszukać
miejsce, w którym Tengel Zły zakopał kociołek
z wodą zła. Wówczas Shira mogłaby ją unieszkod-
liwić swą jasną wodą. Tylko w taki sposób da się
zniweczyć moc Tengela Złego. Choć chłopiec mógł
liczyć na wsparcie potężnych sprzymierzeńców, czeka-
ło go niełatwe zadanie. Tengel Zły strzegł swego
skarbu niczym chciwiec złota. A i on miał swoich
pomocników, w większości nie znanych Ludziom
Lodu.
  Nataniel nie mógł się teraz wybrać do Doliny,
skończył dopiero sześć lat i taka wyprawa oznaczałaby
wysłanie go na pewną śmierć. Wszelkie nadzieje rodu
i całego świata ległyby w gruzach.
  Świat, co praarda, nic o tym nie wiedział. Walka
Ludzi Lodu toczyła się w ukryciu. Nikt z zewnątrz i tak
nie mógł nic zdziałać, szukanie pomocy u osób postron-
nych byłoby równoznaczne ze skazanicm ich na zagładę.
  Przodków Ludzi Lodu, poczuwających się do od-
powiedzialności za to, co się stało, sytuacja ta napełniała
rozpaczą. Zbyt często w tym stuleciu zdarzało się, że
dźwięk fletu na poły budził Tengela Złego ze snu, i choć
Wędrowcowi i Shirze udawało się go zawrócić, to
jednak każdy z nieudolnie odegranych sygnałów doda-
wał potworowi mocy. Stopniowo nabierał sił, to się
dawało wyraźnie zauważyć. Powoli, bardzo powoli
budził się do życia sam z siebie, choć takie przebudzenie
nigdy nie mogło być pełne.
  Musiały zajść jakieś ważne wydarzenia, zapewne ktoś
zagrał jego melodię, nieszczęsny sygnał, który był
w stanie wyrwać go ze snu.
  Tengel Zły zniknął. Wędrowiec i jego przyjaciele
ruszyli w pogoń.


  Lata 1938-1939 charakteryzowały się zdumiewającą
obojętnością rządów Europy wobec poczynań Niemiec,
Hitlera i jego partii. Pozwolono mu na aneksję Austrii
pod pozorem, że wielu Niemców zamieszkujących tere-
ny tego państwa pragnie przyłączyć się do "ojczyzny".
Podobnie było z Niemcami sudeckimi w Czechosłowa-
cji.
  Oczywiście w Wielkiej Brytanii, Francji i innych
krajach posunięcia Hitlera wywoływały zdziwienie, a na-
wet oburzenie, ale nic więcej. Tu i ówdzie co najwyżej
ostrzono bagnety i staranniej dokonywano przeglądu
ospałego wojska. I to właśnie w nieoczekiwany sposób
zbudziło Tengela Złego.
  Sygnał, który miał przerwać jego sen i przywracić go
do życia, powinien wszak zostać odegrany na zaklętym
flecie, a i melodia potrzebna była do tego niezwyczajna.
  Ale właściwy flet, własny flet Tengela, przepadł na
wieki. Shira zniszczyła ga po tym, jak omal nie do-
prowadził do zguby Heikego. Tuli także wpadł w ręce
niewydarzony flet i o mały włos, a udałoby się jej zbudzić
złego przodka. Shira jednak unicestwiła także i ten
instrument. Później Ulvar z pomocą Tengela Złego
znalazł flet, na którym dałoby się wygrać potrzebną
melodię, lecz przez własną nieuwagę doprowadził do
jego spalenia.
  Potem pewien ekscentryczny Hiszpan odegrał na
swym koncertowym instrumencie kilka taktów atonal-
nej melodii Tengela; skutki okazały się katastrofalne.
Zły przodek Ludzi Lodu zaczął się budzić, co prawda
trwało to dość długo i nie osiągnął pełni przytomności,
w melodii bowiem brakowało większości dźwięków.
Tengel wydostał się jednak ze swej kryjówki i zanim
Wędrowiec zdołał na nowo pogrążyć go we śnie
dźwiękami swego fleciku, zdążył dać śygnał do rozpo-
częcia wojny, która ogarnęła cały świat.
  Od tamtej pory, a było to przed dwudziestoma
pięcioma laty, nie słyszano a Tengelu Złym.
  Tym razem okoliczności jego przebudzenia miały
charakter dość niezwykły.
  Zbudzić miał go dźwięk fletu, ale... najwidoczniej nie
była to jedyna możliwość.
  W jednym ze szkockich regimentów służył skory do
walki pułkownik.
  Jego zdaniem postępowanie Hitlera stwarzało moż-
liwość wybuchu wojny. Podczas wielkiej narady brytyj-
skich wojskowych pułkownik ów z zapałem starał się
przyspieszyć bieg wydarzeń. W jego przekonaniu nale-
żało ingerować natychmiast, ukrócić poczynania tego
wicekaprala z wąsem, który tak gardłował w Niemczech!
  Pozostali wojskowi, biorący udział w naradzie, oka-
zywali jednak większą powściągliwość. Wojna wszak
jest wyniszczająca dla obu stron.
  Rozgoryczony i zawiedziony pułkownik wrócił do
Szkocji, gdzie natychmiast przystąpił do ćwiczenia przy-
najmniej swoich oddziałów na wypadek ewentualnej
wojny. Gdy nadejdzie odpowiednia chwila, staną do
walki z bagnetami ostrymi jak brzytwy!
  W jego regimencie, wśród wielu innych żołnierzy,
znajdował się też pewien kobziarz. Mac, jak nazywali go
koledzy, był nowy w orkiestrze, ćwiczył więc pilnie,
chciał bowiem pokazać się z jak najlepszej strony.
  W domu grywać nie mógł, gdyż zabraniała mu tego
żona, nie pałająca do dźwięków kobzy uczuciem równie
namiętnym jak on. Dlatego Mac każdego dnia wieczo-
rem chodził na wrzosowisko i tam przygtywał dzikim
królikom, przepiórkom i zachadzącemu słońcu.
  A grać umiał przepięknie. Muzyka dodawała rów-
ninom szczególnego nastroju.
  8 marca 1939 roku jak zwykle wyszedł z domu.
O zmierzchu wrzosowisko zdawało się miękkim bez-
kresem, dźwięk kobzy żałosną skargą niósł się aż po
horyzont.
  Mac wzruszył się i postanowił spróbować improwiza-
cji. Długo poszukiwał nowych tonów, muzyka przestała
już brzmieć tak pięknie, może nawet...
  Co to takiego?
  Ciałem Maca wstrząsnął dreszcz. Jeszcze raz po-
wtórzył ostatni akord. Trudno było się w tym do-
szukiwać jakiegoś sensu, bodaj śladu melodii, tylko kilka
poszarpanych dźwięków w atonalnej skali, ale...
  W wietrze szeleszczącym wśród wrzosów usłyszał
coś...
  Coś jak echo? Echo niesione wiatrem?
  'Graj!' nakazywało. 'Graj dalej!' Zagraj to jeszcze raz,
i jeszcze!'
  Nieopisany strach ogarnął Maca. Miał wrażenie, że
zewsząd, ze wszystkich zakamarków ziemi wypełza zło,
które trudno objąć rozumem. Otacza go, dusi.
  Przyłożył ustnik kobzy do drżących warg. Ze stra-
chu ogarnęła go słabość, przestał panować nad pęche-
rzem, ciepła struga spłynęła po nogawce, podczas gdy
on usiłował odnaleźć tę samą melodię. Nie było to
wcale łatwe, dźwięki nie układały się w jedną całość,
a i myśli wirowały mu w głowie jak oszalałe, nie
pozwalając się skupić. A owa zła moc - ten ktoś czy
coś - zaczęła się niecierpliwić, wpadła w gniew. Na-
kazywała Macowi kontynuować melodię, grać dalej,
ale jak miał to zrobić? Nie udzielono mu żadnych
wskazówek.
  Instynkt samozachowawczy podpowiadał mu, że
powinien uciekać stąd co sił w nogach, ale nie mógł. Stał
jak wmurowany, choć czuł nierówności pod stopami
i wiatr wiejący w plecy... A może to tylko lodowate
ciarki strachu, przechodzące wzdłuż kręgosłupa?
  Zrozpaczony Mac dalej szukał odpowiednich dźwię-
ków, zła moc odpowiedziała wściekłością, najwidoczniej
wszystko było nie tak. Temat, który raz tylko udało mu
się wydobyć z instrumentu, przepadł, okazał się zbyt
trudny, zbyt niejasny. Paniczny lęk sprawiał, że nie mógł
go sobie przypomnieć.
  Znów huknęło niesione wiatrem echo. 'Graj, głupcze,
graj!'
  Mac, zlany zimnym potem, wystraszony do szaleń-
stwa, czuł, że z oczu płyną mu łzy. Spróbował jeszcze raz,
ale kobza wydała jedynie żałosne, wpół urwane dźwięki.
  Ogarnięta wściekłością nieludzka siła powaliła kob-
ziarza na ziemię. Mac stracił przytomność, tak silny
otrzymał cios.
  Kiedy się ocknął, nie pamiętał, że cokolwiek się
wydarzyło.


  Ale Tengel Zły się obudził. Ukryty w głębokiej jamie,
w grotach Postojny w Jugosławii, zaczął zbierać siły.
  Co za niedołęga odegrał fragmenty jego sygnału!
W dodatku na niewłaściwym instrumencie! Dlaczego nie
posłużył się fletem, skoro tak należało uczynić? Dureń!
Wszyscy ludzie to durnie!
  Dlaczego, dlaczego nikt nie mógł zrobić tego porząd-
nie? Znów nie obudził się do końca, co prawda bardziej
niż poprzednio, ale nie dostatecznie. W takim stanie nie
mógł jeszcze zapanować nad światem.
  A może mógł?
  Czegoś, w każdym razie, na pewno zdoła dokonać.
  Jego wyczulone zmysły zaczęły poszukiwać impul-
sów.
  Ludzie Lodu?
  Myśli Tengela Złego powędrowały do Lipowej Alei.
  Tam panował spokój. Tengel wyczuwał obecność
Benedikte, ale ona była już stara i tak idiotycznie dobra.
Nią nie musiał się przejmować. Ale...
  Zacząl jakby węszyć w powietrzu. Wyczuwał coś
nowego. Kolejny dotknięty? Może... może nawet nie
jeden?
  Niebezpieczeństwo! Niebezpleczeńśtwo! sygnalizo-
wały rozedrgane zmysły.
  Lecz nie, w Lipowej Alei nic mu nie zagraża, jedynie
coś w atmasferze tego miejsca podpowiadało mu, że
kryją przed nim jakąś tajemnicę.
  Tengela Złego ogarnął gniew. Co takiego przed nim
ukrywają? Albo kago?
  Na pewno się tego dowie.
  Musi tam wyruszyć, natychmiast.
  Dolina Ludzi Lodu?
  Jego myśli powędrowaly dalej, na północ. Odnalazły
Dolinę.
  Nie, tu panował spokój, zresztą wiedział to już
wcześniej, bo nawet kiedy leżał pogrążany we śnie,
kierował tam swe myśli i wszystko zastawał w porząd-
ku.
  Pewnie po tak wielu nieudanych próbach zrezyg-
nowali z dotarcia do Doliny. Przypuszczał, że nie musi
się już obawiać Ludzi Lodu, swych własnych potom-
ków, którzy ośmielili się go zdradzić.
  Gdyby jeszcze nie to trudne do określenia, nie-
przyjemne wrażenie, że zagraża mn coś nawego, czego
nie znalazł ani w Dolinie, ani w Lipowej Alei.
  Musi wyjść.
  Strażnik - Tengel na jego wspomnienie prychnął
pogardliwie - dopiero co tu zaglądał na swą zwyczajową
inspekcję, W najbliższym czasie nie wróci.
  Tengel Zły usiadł bez żadnych trudności. To napraw-
dę obiecujące.
  Zdawał sobie jednak sprawę, że nie odzyskał jeszcze
pełni sił. Sygnał, nie dokończony, poszarpany, odegrano
na niewłaściwym instrumencie.
  No cóż, i tak zbliżało go to do zwycięstwa. Kłopot
jedynie, jak zdoła ukryć się przed Wędrowcem i tą
przeklętą kobietą, która nosi przy sobie naczynko ze
straszną jasną wodą. Ach, jakże jej nienawidził! Taka nic
nie warta dziewucha, i ośmieliła się wyruszyć w podróż
przez groty, prowadzące do źródeł życia, a nawet dotarła
do samego końca! Nie mógł tego pojąć, nie potrafił
zrozumieć, jak mogło do tego dojść! Pogrążony w głę-
bokim śnie zorientował się, jakie niebezpieczeństwo mu
grozi, dopiero wtedy, gdy było już za późno.
  To ona właśnie - Shira, takie, zdaje się, imię nosiła,
stała się jego najpotężniejszym wrogiem.
  Chyba że było ich więcej... Czuł się bardzo niepewnie,
drżał ze strachu przed owym nieznanym, który krył się
wśród Ludzi Lodu. To on właśnie raz po raz niweczył
jego plany. Ale ten człowiek musiał już nie żyć, na jego
miejsce przyszedł ktoś inny. Wielkie niebezpieczeństwo.
I jeszcze jedno, choć jakby mniejsze.
  Burknął coś, owładnięty bezsilnym gniewem. Ukry-
wają przed nim kogoś, jednego, a może wielu, jeszcze
mu za to zapłacą! Zniszczy każdego z nich, zadręczy
powoli, zadając straszliwe męki...
  Tengel Zły wstał i ruszył korytarzami. W olbrzymich
grotach Postojny panowała cisza, wszyscy turyści już
stąd odeszli.
  Postawił sobie za cel jak najszybsze dotarcie do
Lipowej Alei. Wktótce jednak się zorientował, że nie
osiągnął pełni sił i to będzie stanowić przeszkodę. Ale
jego moc i tak była potężna, ruszał więc w drogę bez
strachu. Unosząc się lekko nad ziemią, posuwał się
naprzód w dość szybkim tempie.
  Zmierzch gęstniał, wkrótce zapadł wieczór. Tengel
Zły przemierzał pustkawia, ale było to raczej dziełem
przypadku niż wynikiem świadomego wyboru. On
przecież nie przejmował się ludźmi, nie dbał o to, czy go
zobaczą, czy nie.
  Gdzieś w górach, w Dolomitach, ujrzał go jakiś
pijaczyna, ale dla Tengela nie miało to żadnego znacze-
nia. Wykrzywił usta w zimnym uśmiechu, w którym nie
było ani odrobiny dobroci, radości czy wesołości. Bił
z niego triumf, złośliwa satysfakcja z cudzego nieszczęś-
cia.
  Kierował się dalej na północ. Wszystko szło gład-
ko, czuł się coraz silniejszy. Na chwilę zatrzymał się
w lesle, by dokładniej zaplanować swe poczynania, ale
stado wron i kruków przeszkadzało mu tak, że musiał
wstać i odgonić ptaki. Większość, rzecż jasna, padła
martwa. Straszliwy uśmiech znów pojawił się na jego
wargach, wstrętny stwór się upewnił, że nie stracił
mocy.
  Nieco dalej na północ minął dziwaczny błyszczący
powóz bez konia. W środku siedziało dwoje ludzi.
W ostatnich latach, kiedy myśli Tengela wędrowały po
świecie, zdarzało mu się już widywać podobne pojazdy.
Oglądał wiele dziwów, których nie potrafił zrozumieć,
choć oczywiście nie chciał się do tego przyznać.
  Jeszcze później natknął się na jakąś kobietę. Ach,
jakże ona wrzeszczała! Ale wystarczyło, by ledwie
syknął, a już padła na ziemię bez życia.
  Doskonale!
  A potem...
  Tenge! Zły kierował się wyłącznie instynktem, poję-
cia geograficzne nic a nic dla niego nie znaczyły. Nie miał
świadomości, że znajduje się w Niemczech, niedaleko
Berlina.
  Doszły go stamtąd pewne odgłosy. Dzięki swym
wyostrzonym zmysłom mógł stwierdzić, co dzieje się
w odiegłości wielu mil. A to, co wyczuwał, spodobało
mu się, pociągało do tego stopnia, że zmienił kurs
i postanowit nadłożyć drogi, by się temu lepiej przyjrzeć
i przysłuchać.
  Niepokoiła go jednak pewna myśl. Jego moc nie była
tak potężna, jakby sobie tego życzył. Posuwał się zbyt
wolno, a kiedy musiał podjąć większy wysiłek, coś w nim
stawiało opór. Jak zatem miał przez dłuższy czas
ukrywać się przed Wędrowcem? Próbował stać się
niewidzialny dla tamtej kobiety, ale próba niestety się nie
powiodła. Nie miał dość sił, czuł się niedoskonały, a to
doprowadzało go niemal do szaleństwa.
  Dlaczego, dlaczego ten niedołęga nie zagrał na swym
dziwacznym instrumencie całego sygnału? Dlaczego
nikt nigdy nie ukończy melodii?
  On, Tengel Wielki, nie powinien być tak marnie
traktowany.
  W jaki sposób zdoła zatrzeć za sobą ślady, by
Wędrowiec i jego sprzymierzeńcy nie zdołali go odnaleźć?


  Wędrowiec w Mroku nie ustawał w poszukiwaniach.
  Nietrudno było iść śladem Tengela Złego. Pasmo
ohydnego, duszącego smrodu ciągnęło się za nim w po-
wietrzu. Nie był to jedynie odór zasuszonej istoty, która
od sześciuset pięćdziesięciu lat tkwiła pod ziemią, choć i ta
woń nie była aromatem róż i konwalii. Trawę i drzewa,
które Tengel Zły mijał w swej podróży, przenikała przede
wszystkim dławiąca, ohydna woń samej esencyi zła.
  Wędrowiec dotarł do miejsca, gdzie Tengel zatrzymał
się na odpoczynek, i zobaczył martwe ptaki. Natrafił także
na zmarłą kobietę, zanim ktokolwiek inny ją odnalazł.
  I wktótce potem zorientował się, że Tengel Zły już
nie kieruje się ku Lipowej Alei czy Dolinie Ludzi Lodu.
Skręcił na wschód, najwidoczniej powziął jakieś inne
zamysły.
  Wędrowiec przekazał wiadomość Tengelowi Dob-
remu i jego towarzyszom, po czgm ruszył dalej śladem
złego przodka.


  Tengel Zły ukrył się wysoko w maleńkiej niszy tuż
przy wielkiej trybunie. Znajdował się na ogromnym
stadionie po brzegi wypełnionym ludźmi.
  'Sieg Heil!' wołał, czyniąc gest ręką w stronę trybuny.
  Stał tam mały, śmieszny człowieczek, a z jego ust
płynął strumień wspaniałych, ociekających nienawiścią
słów. Wśród nich Tengel Zły wyłowił takie wyrazy, jak
'die Juden' i 'Lebensraum'. Słowa te nic mu nie mówiły,
w myślach natomiast umiał czytać jak w otwartej
księdze. A myśli tego człowieka okazały się nad wyraz
zgodne z jego własnymi. Żądza władzy, okrucieństwo,
bezwzględność...
  Mali ludzie - mali ciałem lub duchem - rzucają
niekiedy bardzo długie cienie...
  Obok niszy przeszło dwóch umundurowanych męż-
czyzn, Tengel wcisnął się błębiej. Jeden z nich zwrócił
uwagę na nieprzyjemny zapach, drugi zaprotestował
przeciwko takiemu określeniu, twierdząc, że to straszny
odór, ostry aż kręci w nosie, obrzydliwy, nigdy jeszcze
nie czuł czegoś podobnego.
  - Nadęte głupki - syknął Tengel.
  Znów skoncentrował się na mówcy i jego najbliż-
szych współpracownikach stojących tuż za jego plecami.
  Sam mówca nieszczcgólnie go zainteresował. Okazał
się zbyt głupi, niewykształcony, a poza tym budził
wesołość swym wyglądem. Nadęte zero, ryczące głośno,
ale w środku puste. Obok niego stał wielki, gruby
mężczyzna w mundurze obwieszonym błyskotkami.
Cienkie wargi Tengella skrzywiły się z pogardą. I jeszcze
jeden, chudzielec, który za wszelką cenę starał się
wyglądać dostojnie. Obdarzony bystrym umysłem, lecz
o zbyt błazeńskim usposobieniu.
  Za to tam...
  Tak, tamci, stojący nieco dalej, o wiele bardziej mu się
podobali. Wysoki oficer z wąsami; przy oczach miał
kawałki szkła. Zimny i cyniczny.
  On?
  Nie, Tengel dostrzegł jeszcz,e jednego, stojącego
niedaleko wysokiego oficera, młodszego, przystojniej-
szego mężczyznę, zimnego jak lód, zupełnie pozbawio-
nego uczuć, prawie nieludzko bezwzględnego. Takie
impulsy odebrał Tengel, starając się przeniknąć duszę
tego człowieka. Okrutny, ale jeszcze w niedostatecznym
stopniu. Jeszcze nie.
  Straszydło znów uśmiechnęło się z zadowoIeniem. O,
ten człowiek naprawdę mu się spodobał! Już w chwilę
później lepiej znał młodego mężczyznę o ostrych rysach.
Mały pajac rozdzielał odznaczcnia; nazywał je orderami.
Kolejno wywoływano mężczyzn i na mundurach każde-
go pojawiały się nowe błyskotki. Śmiechu warte, pomyś-
lał Tengel. Ale najważniejsze, że upatrzony przez niego
młodzieniec także musiał wystąpić z szeregu. Nazywał
się Reinhard Heydrich i wyróżnił się chyba w policji.
zresztą Tengel z obojętnością przyjmował tę czczą
gadaninę. Był jednak przekonany, że na tego człowieka
warto postawić, on może zdobyć wielką władzę, jeśli
tylko otrzyma stosowną pomoc.
  Spotkanie dobiegło końca, wszyscy stojący wcześniej
na podium marszowym krokiem minęli zakamarek,
w którym ukrył się Tengel. Prastary stwór przyglądał im
się spod zmrużonych powiek, ziejąc pogardą dla wszyst-
kich tych nędznych robaków.
  Oto i jego wybraniec...


  Wędrowiec dotarł do Berlina dzień po tym, jak
straszna wiadomość obiegła świat:
  Oddziały niemieckie wkroczyły do Pragi, Czecho-
słowacja przestała być wolnym krajem.
  Groźba drugiej wojny światowej zawisła nad ziemią
niczym czarna burzowa chmura nad horyzontem.
  Wędrowcowi udało się latać tropem Tengela aż do
stadionu sportowego w Berlinie. W tym miejscu ślad
urywał się całkowicie. Wędrowiec w Mroku nie mógł
wprost dać wiary własnym zmysłom.
  A sprawa była najwyższej wagi: Tengelowi Złemu
udało się zniknąć, jakby rozpłynął się bez śladu.
  Groziło to nad wyraz przerażającymi konsekwen-
cjami.





        ROZDZIAŁ II


  Dzieci Vetlego Voldena bardzo się od siebie różniły.
W roku 1939 Mari miała siedemnaście lat, Jonathan
- piętnaście, a Karine trzynaście. Z pozoru wszystkie
wydawały się szczęśliwe, a to dłatego, że zwłaszcza
dziewczęta starannie potrafiły ukrywać swe myśli i uczu-
cia.
  Mari, najstarsza, była bardziej otwarta.
  Ileż to razy narzekała na swoje imię. "Malin t Mali",
prychała, "Marit i Mari". Czyżby Ludziom Lodu cał-
kiem zabrakło fantazji? Nigdy nie wiadomo, o kim
mowa, trzeba sobie przypominać, kim jest Mari. A ja to
la, bardzo ważna osoba. "W twoim rozumieniu" - dopo-
wiadał Jonathan, droczyli się bowiem ze sobą bezustan-
nie.
  Mari żyła pod stałą wewnętrzną presją. Za wszelką
cenę starała się unikać nieprzyjemności, pragngła być
lubiana przez wszystkieh, a w dodatku chciała, by
wszyscy lubili się nawzajem. Nie znosiła ludzi za-
gniewanyeh i skwaszonych, kiedy słyszała czyjąś kłótnię,
czuła się chora. Nie mogła znieść świadomości, że ktoś
może jej nie lubić. Słysząc opowieści o cierpieniach ludzi
czy zwierząt, zatykała uszy. Nigdy też, będąc świadkiem
sporu, nie poparła żadnej ze stron, to nie do pomyślenia.
Ktoś przecież mógł się wtedy na nią obrazić.
  Żaden człowiek nie może żyć w taki sposób. Ale Mari
próbowała.
  Dlatego też traktowano ją jak powierzchowną, roz-
chichotaną pannę, bo Mari reagowała na wszystko
śmiechem, nawet jeśli w danej sytuacji było to bardzo
niestosowne. A gdy tylko zauważyła najdrobniejsze
choćby objawy konfliktów czy nieporozumień wśród
kolegów w szkole, natychmiast starała się je załagodzić.
Jeśli to się nie udawało, odchodziła ze śmlechem.
  Mari chciała przyjaźnić się z całym światem, dlatego
często okazywała przesadną szczodrość, oddawała wszy-
stko, co miała. Z natury uczciwa, nigdy nie podkradała
nic rodzicom, ale nie zawsze zwracała resztę pieniędzy,
jakie zostały jej po zrobieniu zakupów. Nie robiła tego
z premedytacją, po prostu zapominała. Wszystkie drob-
ne kwoty, jakie otrzymywała, przeznaczała na słodycze
dla koleżanek.
  Miała wielu kolegów, ale żadnej przyjaciółki, była
klasowym wesołkiem i błaznem, osobą, z którą nikt nie
rozmawiał poważnie.
  Po matce Francuzce odziedziczyła urodę i szybkie,
dość gwałtowne ruchy, po Vetlem - wesołe usposobie-
nie. Miała ciemną cerę i ciemne włosy, piwne oczy
zdobiły wąską twarzyczkę o wyrazistych rysach, którą
zapamiętywał każdy, kto ją raz ujrzał. Nie da się
zaprzeczyć, że miewała miłosne przygo bo pełne
radości życia, bezpośtednie dziewczęta zwykle cieszą się
powodzeniem.
  Chłopcy jednak byli jeszcze zbyt niedojrzali, by
zrozumieć jej beznadziejną nieustanną walkę o pozys-
kanie sympatii całego świata.
  Do chwili obecnej, do roku 1939, zdążyła już zako-
chać się śmiertelnie i na wieki co najmniej dwadzieścia
razy, ale uczucia jej gasły równie prędko i gwałtownie,
jak się rodziły.
  Zawsze skory do drwim Jonathan nie mógł po-
wstrzymać się od komentarza na temat swobodnego
stylu bycia siostry. "Świetnie - stwierdził pewnego razu.
- Podobno właśnie nasza gałąź rodu ma przysporzyć
ziemi wielu nowych mieszkańców, Ojciec i matka nieźle
zaczęli - od trójki dzieci. Ty też musisz wypełnić swój
obowiązek. Możesz już zacząć się rozmnażać! Zresztą,
moim zdaniem, podjęłaś odpowiednie kroki".
  Mari w odpowiedzi cisnęła w niego poduszką, ale te
słowa mocno jej dopiekły. Miała wrażenie, że Jonathan
gniewa się na nią, a do tego przecież nie mogła dopuścić!
I czyżby naprawdę dorobiła się już tak złej opinii, że
dotarła ona nawet do jej rodzonego brata?
  Mari poszła do swojego pokoju, czując, jak rozpacz
ściska jej serce. A przecież właśnie odkryła wspaniałego
chłopca, tego jednego, jedynego, wiedziała to na pewno.
(Tak jak za każdym poprzednim razem, ale o tym Mari
już zapomniała.)
  Co miała począć? Tak bardzo, wprost desperacko
potrzebowała wiadomości, że ma przyjaciela. I wreszcie
go znalazła, była o tym święcie przekonana, ale jeśli
ludzie mają wziąć ją na języki, to nie może przecież...
  Co ma zrobić? Musi się z nim spotkać.
  Chłopak był uczniem, tak jak i ona, ale chodził do
innej szkoły. Mari zwykle więc spacerowała tam, gdzie
miała szansę go spotkać, i kiedy się na niego natknęła,
wprost pożerała go wzrokiem, ściągając na siebie jego
spojrzenie. Chłopak nie mógł więc nie zauważyć bijące-
go od niej uwielbienia.
  Takie historie rzadko mają pomyślny koniec. Okazy-
wanie, że jest się łatwą zdobyczą, nigdy nie zachęca do
zbytniego zaangażowania, a w dodatku ten chłopiec
przywykł już do hołdów zarówno ze strony młodych
dziewcząt, jak i dorosłych kobiet. Z lekką pogardą
obserwował nieudolne i aż nazbyt jednoznaczne po-
czynania Mari, ale dziewczyna była ładna, wesoła i, o ile
dobrze rozumiał plotki krążące wśród chłopców w szko-
le, dość łatwa. Czemu więc nie? Na pewno warta jest
jednego lub dwóch wieczorów, tyle wystarczy, przez ten
czas dostanie od niej wszystko, czego będzie chciał,
a wówczas przestanie go obchodzić.
  Poprosił kolegę o pomoc w zawarciu niby to przypad-
kowej znajomości. Kiedy już się poznają, będzie mógł
któregoś wieczoru zaprosić ją do kina. Tak, tak, kino
i wiadomo co dalej.
  Mari nie posiadała się ze szczęścia. Zauważył ją,
rozmawiał! "Cześć!" - powiedział zachrupniętym gło-
sem, na pozór obojętnie, jakby chciał ukryć swoje
zainteresowanie. Cześć. Czy istniało piękniejsze słowo
pod słońcem? Cześć...
  Rozkoszowała się nim przez całą powrotną drogę
z kawiarni, gdzie przedstawiono ją chłopcu. Naśladowa-
ła jego akcent, starała się przybrać podobnie nonszalanc-
ką minę.
  Nareszcie się poznali.
  Ach, przed nią cudowna przyszłość!
  Mari nie wiedziała, co czeka ją w domu.


  Karine, najmłodsza z trojga dzieci Vetlego, wyrosła
na marzycielkę. Kryła też w sercu o wiele poważniejsze
tajemnice niż tęsknota Mari za kimś, kto byłby jej
naprawdę bliski.
  Karine od zawsze poszukiwała samotności. Ze wzro-
kiem utkwionym w dal wędrowała po okolicznych
drogach i bezdrożach, często idąc mówiła do siebie,
puszczała wodze wyobraźni, śniła na jawie. Owszem,
brakowało jej kogoś, z kim mogłaby porozmawiać, na
razie jednak nie znalazł się nikt, kogo mogłaby wpuścić
do śwego świata fantazji, kto mógłby wraz z nią w nim
przebywać. Ale też może i było to żądanie zbyt wygóro-
wane. Czyż nie dlatego właśnie pisarze, poeci i marzycie-
le są najbardziej samotnymi ludźmi na świecie?
  Karine pragnęła uciec od rzeczywistości. Była uro-
dzoną eskapistką, wiecznie w ucieczce od realnego
świata, od teraźniejszości. Przyszła na świat z takim
usposobieniem, ale były także jeszcze inne przyczyny
takiego jej stanu.
  Udziałem Karine stały się straszliwe doświadczenia,
tak straszliwe, że odzyskanie duchowej równowagi
nigdy chyba nie miało być jej pisane. Ran, które jej
zadano, nie sposób wyleczyć. Gdyby Ludzie Lodu
poznali całą prawdę, przeraziliby się. Karine jednak nie
należała do osób, które się skarżą.
  Kiedy nieszczęście dotknęło ją po raz pierwszy, miała
dziesięć lat. A ponieważ zawsze żyła właściwie w świecie
własnych fantazji, niewiele wówczas wiedziała o lu-
dziach i ich zachowaniu.
  W pewien śliczny wiosenny wieczór wybrała się na
przejaźdżkę rowerem. Powietrze nabrało już niebieskiej
barwy zmierzchu z lekką domieszką żółtego blasku
zachodzącego słońca. Droga ciągnąca się przed dziew-
czynką wprost kusiła, by jechać nią dalej. Karine
przypomniała sobie, że na jednym ze wzgórz powinny
już kwitnąć pierwiosnki i fołki. Postanowiła to spraw-
dzić. Może znajdzie także sasanki?
  Dotarła do rzadziej zaludnionych okolic, gdzie wśród
starych, zdziczałych jabłoni i rosochatych wiśni kryły się
tylko puste już czerwone chaty komomików. Otaczała ją
przyroda przez lata nie tknięta ręką człowieka, pozo-
stałość po czasie, który minął.
  Niedaleko niej drogą jechał na rowerze jakiś mężczyz-
na. Właściwie nadjechał z przeciwka, ale dziewczynka
nie zwróciła na to uwagi. Nieznajomy, zrównawszy się
z Karine, zawrócił i podążył za nią.
  Dziewczynka uznała, że jest stary, ale tak naprawdę
nie skończył jeszcze trzydziestu lat. Widziała go po raz
pierwszy.
  Karine nie została obdarzona jak jej siostra Mari
nadzwyczajną, fascynującą urodą, ale wcześnie zaczęła
się rozwijać. Jej ciało nabierało kobiecych kształtów,
co wyraźnie widać było pod za małym już sweter-
kiem.
  Mężczyzna zaś był typem charakteryzującym się, jak
to się określa w języku prawników, "niedorozwojem
emocjonalnym". Umysł miał jak najbardziej w porząd-
ku, ale nie potrafił zapanować nad swoimi pragnieniami
i podporządkować się normom obowiązującym w upo-
rządkowanym społeczeństwie.
  Nawiązał rozmowę z Karine, która prędko doszła do
wniosku, że ma do czynienia z sympatycznym człowie-
kiem. Tak wiele wiedział o zwierzętach, o przyrodzie!
Dziewczynkę ogarnął zapał, bardzo chciała pokazać mu
prześliczną, ukwieconą łąkę. On chętnie na to przystał,
może nawet wmówił sobie, że to dziewczynka pragnie
jego towarzystwa. Tacy ludzie bez trudu potrafią od-
wrócić kota ogonem.
  Łąki nie było widać z drogi. Skręcili na niedużą
ścieżkę, zostawili rowery na jej skraju, a potem poszli po
delikatnej wiosennie zielonej trawie, zdobionej fiołkami
i jasnożółtymi pierwiosnkami. Gdzieniegdzie zaczęły się
pokazywać krwawnice, a gromady małych muszek
unosiły się nad łąką niczym powiewający welon. Wiatr
ucichł, był ciepły, cichy wiosenny wieczór, powietrze
przenikało tysiąc zapachów.
  - Proszę zobaczyć! - zawołała Karine. - Boża krów-
ka!
  Pozwoliła, by stworzonko wspięło się jej na rękę.
  - A tu masz przywrotniki - odparł mężczyzna,
siadając na trawie. - Czyż natura nie jest wspaniała?
  - O tak, przecudna - odpowiedziała Karine. Męż-
czyzna gestem wskazał, by usiadła obok niego, przycup-
nęła więc na trawie, cały czas z biedroneczką nartęce.
- Ale czasami wydaje mi się, że wszystko rozwija się zbyt
przypadkowo.
  - Jak to? O co ci chodzi?
  - Tyle jest wokół niesprawiedliwości, tyle niepo-
trzebnego cierpienia.
  - Takie już jest życie - odparł sentencjonalnie. - Tak,
pięknie tutaj. Wiesz, na co mam ochotę?
  - Nie?
  - Położyć się na plecach i spać tak przez całą noc.
O świcie słuchać kukułki, patrzeć na pajęczynę pokrytą
kroplami rosy, błyszczącymi w pietwszych promieniach
słońca.
  - O, tak - dziewczynce rozbłysły oczy. - Ja też bym
tak chciała.
  - No, to zróbmy tak.
  Na buzi Karine odmalował się lęk.
  - Muszę wracać do domu, rodzice nie wiedzą, gdzie
jestem.
  - Nie miałem na myśli całej nocy - roześmiał się
mężczyzna. - Ale przez chwilę możemy spróbować.
  Opadł na trawę ze śmiechem, Karine, nieco za-
wstydzona, ale i uradowana, poszła za jego przy-
kładem.
  - Och, zgubiłam biedronkę - poskarżyła się i chciała
szukać stworzonka.
  - Nic nie szkodzi, da sobie radę - stwierdził beztros-
ko i kiedy dziewczynka znów ułożyła się na trawie,
wsunął rękę pod jej kark. Karine wcale się to nie
spodobało, zawsze stroniła od ludzi i nie nawykła do
fizycznego kontaktu z obcymi. Ale ten pan przecież taki
był do niej podobny w swym zachwycie nad przyrodą,
więc, wprawdzie niechętnie, przystała na to. Leżała
sztywna jak kołek, starając się zachować dystans.
  Tymczasem mężczyzna spokojnie opowiadał o swych
kontaktach z naturą, o dzikich zwierzętach, jakie zdarzy-
ło mu się spotkać, i wreszcie Karine nieco się odprężyła.
Jak cudownie jest leżeć na trawie i patrzeć w chmury!
Łąkę otaczał wieniec brzóz, ale delikatne listki nie
poruszały się ani trochę. Wokół było tak cicho, tak
spokojnie. Cały świat gdzieś odpłynął.
  Obcy uniósł głowę, odwrócił się w stronę Karine
i palcem pogładził ją po opalonym gładkim policzku.
  - Masz takie piękne oczy - szepnął.
  - Naprawdę? - spytała niepewnie. Bardzo nie od-
powiadała jej aż taka bliskość. Mężczyzna ułożył ciało
tak, że biodrem dotykał jej nogi. - Chyba muszę już iść
do domu - stwierdziła drżącym głosem.
  - Zaraz pójdziemy - obiecał.
  Karine spojrzała mu prosto w oczy. Miała wrażenie,
że dostrzega w nich wyraz niepewności, tak jakby nie
mógł wytrzymać jej wzroku, choć jednocześnie, co ją
zaskoczyło, wyczuwała bijącą od niego stanowczość.
  - Naprawdę muszę już iść!
  Przekręcił się, niemal całkowicie nakrywając ją cia-
łem.
  - Biedronka! - krzyknęła Karine. - Ach, proszę,
niech pan się tak nie opiera, jeszcze ją pan zgniecie!
  - Daj spokój z biedronką! - syknął przez zaciśnięte
wargi.
  Ale Karine zdołała już się odwrócić, korzystając
z tego, że mężczyzna uniósł się na dłoniach i kolanach.
Na czworakach ruszyła na poszukiwanie biedronki, nie
zdając sobie sprawy z niebezpieczeństwa, jakie jej za-
graża.
  W następnej chwili silne ramiona objęły ją żela-
znym uściskiem i zerwały bieliznę. Krzyknęła, jakoś
się wyślizgnęła i zaczęła pełznąć do przodu. Jednak
już za moment napastnik znów był przy niej i przy-
ciskał do odsłoniętego podbrzusza. Przerażonej Ka-
rine zabrakło tchu w piersiach. Nie rozumiała, co
się dzieje, pragnęła tylko uciec stąd jak najprędzej,
bo to było straszne, okropne! Nie chciała dotykać
jego skóry i wcale nie wydawał się jej już taki sym-
patyczny.
  - Spokojnie, przeklęta dziewucho! - syknął.
  Dziewczynce udało się odczołgać na odległość kilku
kroków. Pogniotła przy tym ftołki, co sprawiło jej
ogromną przykrość. Napastnik jednak był szybszy, za
moment znów zamknął ją w żelaznym uścisku.
  - Nie, och, nie! - krzyknęła.
  Mężczyzna dłonią zakrył jej usta. Karine obróciła się
na plecy. Nie powinna była tego robić, miał ją teraz tak,
jak tego chciał. Wpatrywała się w jego dzikie, nieubłaga-
nie zdecydowane oczy.
  - Niech mnie pan nie zabija - załkała, sparaliżowana
strachem.
  - Wcale nie mam takiego zamiaru, do diabła! - pry-
chnął w odpowiedzi.
  To, co stało się później, nie zapisało się w jej pamięci.
Był to bowiem szok tak straszny, że jej świadomość
całkowicie go zatarła. Pamiętała jedynie zaginioną bied-
ronkę i to, że później leżała na ukwieconej łące, samotna,
zakrwawiona, z nieznośnym bólem w podbrzuszu. Nie
rozumiała, co się wydarzyło.
  Z tego też powodu nie powiedziała nic rodzicom,
poza tym krępowała się przyznać, gdzie ją boli, pamiętała
tylko, że z płaczem starała się oczyścić, wycierała
bieliznę, na której pojawiła się krew i jeszcze coś innego,
nieznanego i obrzydliwego. Czuła rozpaczliwy wstyd
i strach, że tak bardzo spóźni się do domu.
  Karine niewiele wiedziała o życiu, zdołała więc
wymazać potwome wydarzenie z pamięci i tak naprawdę
nie pojmowała, co ją spotkało.
  Sprawy przybrały gorszy obrót wtedy, kiedy skoń-
czyła dwanaście lat.
  Wszystkie dzieci wybierały się właśnie do fotografii,
ale Karine była w okropnie złym humorze, mama
bowiem żądała, by na tę okazję włożyła koniecznie
sukienkę, której dziewczynka nigdy nie lubiła. Rankiem
więc, ubrana w spodnie-ogrodniczki i ukochaną bluzkę
w niebieską kratkę, wymknęła się z domu, by w samot-
ności na dworze wyładować gniew.
  Ciągle czując, jak ze wzburzenia ściska ją w gardle,
usiadła na szczycie wzgórza. Kolana podciągnęła pod
brodę i oplotła je ramionami. Nie mogła się uspokoić.
Czy naprawdę nie wolno jej być sobą? Musi ubierać się
jak dama tylko dlatego, że ma iść do fotografa? To
znaczy, że już po wieczne czasy będzie tak stała w ramce
za szkłem w tej wstrętnej sukience, w której tak źle się
czuje! To nie w porządku!
  - Witaj, Karine!
  Ojciec jednej z koleżanek z klasy przeszedł po
kamieniach w jej stronę i usadowił się obok. Dziewczyn-
ka mruknęła coś na kształt powitania i wtuliła twarz
w kolana.
  - Co się stało?
  Pociągnęła tylko nosem, nie mogła odpowiedzieć.
Najchętniej by uciekła, ale uznała, że takie zachowanie
byłoby nieuprzejme.
  Nagle coś jej się przypomniało.
  - Myślałam, że państwo już się wyprowadzili? Lisen
mówiła, że wyjeżdżacie w... Chyba przedwczoraj?
  - Bo tak też i było, ale ja chciałem jeszcze pożegnać
się z wioską przy okazji zabierania ostatnich rzeczy.
I zobaczyłem, jak tu szłaś.
  Karine nie zapytała, dlaczego i on znalazł się tutaj,
wcale ją to nie obchodziło.
  - Czy ktoś źle się wobec ciebie zachował? - spytał
cicho.
  - Nie - mruknęła tylko, a potem wykrzyknęła: - Oni
mnie nie rozumieją!
  - W domu? - dopytywał się ostrożnie.
  - Są bardzo dobrzy dla mnie, to nie o to chodzi, ale
mama miewa takie dziwaczne pomysły.
  Delikatnie otoczył ją ramieniem.
  - Nie chcesz mi o tym opowiedzieć?
  Instynktownie zareagowała obrzydzeniem na jego
gest. Nigdy nie przepadała za fizycznym kontaktem
z ludźmi, a w ciągu ostatnich dwóch lat ta jej niechęć
znacznie się pogłębiła. Dlaczego - nie mogła sobie
przypomnieć.
  - Rozumiem, nie chcesz mówić o swojej rodzinie
- powiedział ciepło, ze zrozumieniem. - Ale wiedz, że we
mnie masz przyjaciela. Zawsze uważałem, że jesteś
bardzo wyjątkową dziewczynką, Karine.
  Owszem, słowa brzmiały miło, tylko dlaczego, kiedy
je wypowiadał, tak dziwnie przyglądał się jej piersiom?
W ostatnich miesiącach bardzo się rozwinęła, ku przera-
żeniu matki musiała już zacząć nosić biustonosz. Karine
była dzieckiem o pełnych kobiecych kształtach, a to dość
niebezpieczne połączenie. Zawsze znajdą się mężczyźni,
których pociągają takie dziewczęta. Należał do nich
ojciec Lisen.
  Był elektrykiem, miał dość toporną twarz, ale prezen-
tował się nie najgorzej i uchodził za przystojnego. Jego
żona z pewnością sporo wiedziała o eskapadach męża
z innymi kobietami, ale nie miała pojęcia o chorobliwym
pożądaniu, jakie budził w nim widok dziewcząt w rodza-
ju Karine.
  Karine także niczego nie podejrzewała, zapomniała
bowiem o strasznych przeżyciach sprzed dwu lat, poza
tym rodzice Lisen zawsze tak miło się do niej odnosili.
Nie znała ich bliżej, ale inne dziewczęta w klasie uważały,
że Lisen ma najprzystojniejszego ojca. Karine nie mogła
się z tym zgodzić, jej zdaniem nikt nie dorównywał
Vetlemu.
  Nagle doszła do wniosku, że cała ta sprawa z ubra-
niem i fotografem jest błahostką bez znaczenia. Miała
ochotę wrócić do domu.
  Ojciec Lisen jednak nie przestawał jej ściskać i po-
klepywać po przyjacielsku, zapewniając jednocześnie,
jak dobrze ją rozumie.
  A co on takiego rozumiał? Przecież nic nie powiedzia-
ła, nie chciała skarżyć na własną rodzinę.
  Był taki miły, że nie mogła przerwać mu wypowia-
danego jednym tchem monologu, nie miała zresztą
szansy, bo mówił naprawdę bez przerwy. Plótł jakieś
głupstwa o tym, jak to obserwował ją, gdy wyprawiała
się na przechadzkę albo siedziała gdzieś w ogrodzie.
Mieszkali niedaleko domu Voldenów, ale teraz już się
wyprowadzili gdzieś daleko. Karine nie wiedziała, do-
kąd.
  Nagle zorientowała się, że fakt, iż ktoś się nią tak
zajmuje, sprawia jej przyjemność. Ośmieliła się nawet
leciutko oprzeć głowę na ramieniu mężczyzny. W domu
pieszczoty nie były na porządku dziennym, Vetle i Han-
na odnosili się do dzieci raczej po koleżeńsku. Przy ojcu
Lisen Karine poczuła się bezpieczna, jakby znów miała
dopiero cztery lata.
  Aż do chwili, kiedy zaczął gładzić ją po piersiach.
Wtedy odczuła dziwny niepokój. Naturalnie w ciągu
ostatnich dwóch lat nauczyła się czegoś o tak zwanym
życiu, ale wydarzenie sprzed dwu lat wymazała z pamię-
ci. Teraz ogarnęło ją irracjonalne przeświadczenie, że coś
jest nie tak jak być powinno. Odezwało się w niej jakieś
wspomnienie, o którym absolutnie nie wolno jej było
myśleć, gdyż to doprowadziłoby ją do szaleństwa.
Sygnały jednak były słabe, nie zareagowała więc od razu,
znieruchomiała tylko, gdy duże dłonie mężczyzny za-
częły błądzić po jej ciele.
  Podwijał jej sweter, najwyraźniej chciał ściągnąć go
przez głowę.
  I wtedy coś w Karine przebudziło się na dobre.
  Strach przed czymś, co już miało miejsce w prze-
szłości, co tak rozpaczlżwie pragnęła ukryć przed sa-
mą sobą. Ciągle jeszcze nie mogła sobie przypomnieć,
co to było, ale pamiętała swe bezgraniczne przeraże-
nie.
  Wyrwała mu się z krzykiem, sweter został w rękach
mężczyzny. On jednak błyskawicznie się podniósł i rzu-
cił na nią. Karine poślizgnęła się na gładkim kamieniu,
próbowała przytrzymać się korzeni, zaczepić palcami
o szczeliny w skale, ale napastnik już nakrył ją ciałem.
Czuła, że ściąga z niej spodnie, próbowała wywinąć się
z jego uścisku, ale przytrzymał ją mocno i wdarł się w nią
od tyłu. Dziewczynka wiła się jak piskorz, udało jej się
przekręcić na plecy. Zaczęła kopać i gryźć, uderzała
rękami na oślep, wyrywając przy tym kępki mchu, pluła
mu ziemią w twatz. Wiedziała już teraz, co się dzieje
- raczej na podstawie tego, czego dawiedziała się od
innych, niż dzięki własnym doświadczeniom.
  Ogarnęła ją desperacja. Zebrała wszystkie siły, biła
i kopała w przekonaniu, że walczy o życie. Wiedziała, że
wtedy spotkało ją coś strasznego i nie może dopuścić, by
powtórzyło się to raz jeszcze.
  On jednak zdołał w nią wtargnąć ponownie i tym
razem dziewczynka znalazła się w kleszczach. Jej krzyki
stłumiła duża męska dłoń, drobne piąstki bezskutecznie
uderzały w plecy napastnika.
  Taka upokorzona, taka zbrukana, chciała już tylko
jednego - umrzeć. Nigdy nie będzie mogła spojrzeć
nikomu w oczy, naznaczona piętnem, godna jedynie
pogardy.
  Skończył. Wstał, szybkimi ruchami poptawił ubranie.
  - Nikomu ani słowa! - nakazał zdyszany. - I tak się
wyprę, nikt nie wie, że tu przyjechałem.
  Odszedł.
  Karine nie mogła się podnieść. Leżała drżąc skulona,
wstrząsana łkaniem.
  - Nie wolno tak robić - płakała. - Nie wolno im tak
robić!
  Zdjęcie stę nie udało. "Wyglądasz jak strach na
wróble" - oceniła matka.


  Nigdy nikomu nie powiedziała, co zaszło, ale nie
dlatego, że napastnik nakazał jej milczenie. Znów
usunęła wydarzenia ze świadomości, wmawiała sobie, że
był to tylko zły sen.
  Inaczej nie mogłaby żyć.
  Mimo wszystko w jej duszy pozostał bolesny ślad.
  Karine czuła się teraz jeszcze bardziej odrzucona niż
kiedykolwiek. Unikała ścieżek na pustkowiach, zawsze
starała się mieć przed sobą przestrzeń lub chodzić
w pobliżu miejsc, gdzie mieszkali ludzie. A jednocześnie
nadal szukała samotności, takie już miała usposobienie.
  Gorąco jednak pragnęła poczucia wspólnoty, więzi
z drugim człowiekiem, choć wiedziała, że teraz jest to już
niemożliwe.
  Często czuła się jak Shira podczas wędrówki przez
groty, czytała o tym w kronikach Ludzi Ladu. Miała
wrażenie, że tak jak Shira zawieszona jest w pustce, że nie
ma nic nad nią, pad nią ani wokół niej.
  Oddaliła się od innych ludzi na niebywałą odległość.
  W dniu kiedy Mari wróciła ze spotkania ze swą
Jedyną i Wieczną Miłością, Karine nakrywała właśnie do
stołu. Mieli gości z Lipowej Alei. Mari, bezgranicznie
szczęśliwa, impulsywnie uściskała młodszą siostrę. Kari-
ne, jak zwykle gdy ktoś jej dotknął, wzdrygnęła się
i cofnęta, ale Mari, upojona radością, nawet nie zwróciła
na to uwagi.
  Pobiegła do swego pokoju, by opisać wielkie wyda-
rzenie w pamiętniku ukrytym za komodą. 'Dostrzegł mnie
dzisiaj', napisała. 'Spojrzał mi głęboko w ozy i powiedział
"Cześć"'.
  Pamiętnik przypadkiem otworzył się na innej stronie.
Mari dojrzała jakieś stare zapiski. Powiodła po nich
wzrokiem: 'Dzisiaj mnie dostrzegł! Ach, jestem najszczęśliw-
szym człowiekiem na świecie!'
  Zdumiona wpatrywała się w kartkę. Przecież to
chodzilo o całkiem innego chłopća! Skończyła z nim już
całe wieki temu, nie był wart złamanego grosza!
  Szybko wróciła myślą do aktualnego wybrańca, ale
już bez takiego entuzjazmu. Nie wiedziała, co zapisać, bo
wcześniej miała zamiar użyć slów: "Jestem najszczęśliw-
szym człowiekicm na świecie!"
  W salonie trwała rozmowa, Henning Lind z Ludzi
Lodu, który ukończył już osiemdziesiąt dziewięć lat,
wybrał się z wizytą do Vetlego i jego rodziny. Jonathan
- piętnastolatek, który w swoim mniemaniu zjadł już
wszystkie rozumy - prowadził z seniorem rodu dyskusję
na temat głazu, spoczywającego na jednym z pól
należących do Lipowej Alei.
  Kamień ten znajdował się w tym miejscu od zawsze,
leżał niedaleko dworu, podczas orki trzeba było go
omijać, co niepomiernie irytowało kolejne pokolenia
rolników. Wszyscy, poczynając od Tengela Dobrego,
walczyli z kamiennym blokiem za pomocą młota i dłuta,
z biegiem lat kamień znacznie się zmniejszył, jednak
ciągle jeszcze zostawało go dość, by wyprowadzać
z równowagi kolejnych dziedziców dworu.
  Jonathan był pewny swej racji:
  - Wystarczy podłożyć ładunek dynamitu, a cały
problem zwyczajnie zniknie ze świata.
  Sędziwy starżec wbił wzrok w chłopaka.
  - Jeśli masz zamiar posłużyć się dynamitem, to
znaczy, że nie pojąłeś ani krztyny z tego, co ci powiedzia-
łem.
  Jonathan popatrzył na niego pytająco, Henning
musiał więc wyjaśnić:
  - Mój ojciec Viljar pracował nad tym głazem, kiedy
tylko czas mu na to pozwalał. Chodził tam z dłutem i pod
jego ręką kamień zmniejszył się o wiele centymetrów.
Mój dziad Eskil robił tak samo, a przed nim Heike. Ja
także się do tego przyłożyłem, podobnie jak wszyscy nasi
przodkowie, którzy byli właścicielami Lipowej Alei.
Andre od czasu do czasu walczy z tą skałą, Rikard jako
dziecko też często tam chadzał. Rozumiesz teraz?
  Jonathan zawstydzony pokiwał głową.
  - Walka całego rodu z kamieniem. Kiedyś był
znacznie większy, prawda?
  - Ogromny! Powiadają, że za czasów Arego miał
wysokość dwóch rosłych mężczyzn!
  - Ojej! A teraz można na niego spojrzeć z góry.
  - Właśnie. Rozumiesz teraz to wyzwanie?
  - Gdzie młotek, wuju Henningu?
  - To właśnie chciałem usłyszeć - uśmiechnął się
starzec i uspokajony wyszedł sprawdzić, czy słynny
krokusowy ogród Hanny ma zamiar i w tym roku
wychylić się spod ziemi.
  Mari zeszła na dół, głowę zajętą miała planowaniem
spotkań ze swym Ukochanym. Pod nosem nuciła piosen-
kę:
  "Są dwie zagrody
  W każdej pasterz młody".
  Jonathan, który nie mógł powstrzymać się od prze-
drzeźniania siostry, natychmiast ułożył swój tekst:
  "Są dwaj pasterze
  Każdy z wielkim orężem".
  - Przestań, Jonathanie! - wrzasnęła Mari, próbując
go dosięgnąć.
  Żadne z nich nie zwróciło uwagi, że Karine odwróciła
się na pięcie, zamierzając wyjść z domu. Tekst Jonathana
budził w niej przykre skojarzenia.
  Dotarła jednak tyłko do drzwi, bo tam spotkała
Benedikte, której towariyszył Henning i wyjątkowo jak
na siebie poważny ojciec całej trójki, Vetle.
  - Chodźcie, dzieci - poprosiła Benedikte. - Muszę
z wami parozmawiać. Gdzie reszta?
  Jonathan sprowadził Hannę, Christoffera i Matit.
Była akurat niedziela, nikogo nie brakowało.
  Benedikte popatrzyła na zebranych ze smutkiem
w oczach.
  - Odwiedzili mnie nasi przodkowie - oznajmiła.
- Na cmentarzu.
  Wśród najmłodszych zapanowało wyraźne porusze-
nie. Wiedzieli, że Benedikte od czasu do czasu kon-
taktuje się z przodkami Ludzi Lodu, i bardzo jej
tego zazdrościli. Niestety, oni sami byli zupełnie zwy-
czajni.
  - Najpierw przyszedł Imre - mówiła Benedikte.
- Powiedział, że więcej już go nie zobaczymy. Jego
zadaniem teraz będzie czuwanie nad małą Tovą i następ-
nym razem przyśle kagoś innego.
  - Jaka szkoda - zasmucił się Christoffer. - Imre był
taki niewypowiedzianie piękny. I tak miło się z nim
rozmawiało.
  - Szkoda, to prawda. Poprosił mnie, bym została
dłużej na cmentarzu, a kiedy wszyscy ludzie już odeszli,
z cienia wyłonili się nasi przodkowie.
  Z piersi najmłodszych wyrwało się westchnienie.
  - Sytuacja jest bardzo poważna - mówiła dalej
Benedikte. - Tengel Zły zniknął ze swej kryjówki.
  - To niemożliwe! - wykrzyknął Jonathan.
  - Owszem. Wędrowiec ruszył na poszukiwanie, ale
wydaje się, że Tengel przepadł bez śladu.
  - Och! - jęknęła Mari.
  Darośli wyraźnie pobledli.
  - Tak, tak - pokiwała głową Benedikte. - Praw-
dopodobnie na razie nie wybiera się tutaj, wygląda na to,
że ma inne plany, ale mima wszystko musimy przedsię-
wziąć pewne kroki. Natanielowi i Tovie nie wolno się tu
pokazywać, bo Tengel Zły bacznie obserwuje Lipową
Aleję. Dzieciom wyznaczono szczególnych opiekunów.
Tovą, jak już mówiłam, zajmuje się Imre, mały Nataniel
ma Linde-Lou. Ale i nad każdym z nas, pozostałych,
sprawuje pieczę któryś z naszych przodków, a to może
okazać się potrzebne, bo sytuacja jest naprawdę krytycz-
na.
  - Kto jest moim opiekunem? - dopytywała się
zaciekawiona Mari.
  Benedikte skierowała na nią wzrok.
  - Tego nie wiem. Nade mną czuwa Heike, ale
waszych opiekunów nie znam.
  - Szkoda - westchnęła Mari. - Chciałabym, żeby to
był ten cudowny Imre. Ale on jest niestety zajęty.
  - Jak sami wiecie, Imte nie należy właściwie do
naszych przodków, on jeszcze żyje, ale trudno o potęż-
niejszego opiekuna.
  - Powinien raczej przypaść Natanielowi - zauważył
Jonathan.
  - Tova jest także jedną z dotkniętych, dlatego
narażona jest na szczególne niebezpieczeństwo. Nie
wiemy, na czym będzie polegało jej zadanie. Sądzę też,
że Linde-Lou został wyznaczony do czuwania nad
Natanielem z ważnych względów. Linde-Lou repre-
zentuje biegun przeciwny wobec Tengela Złego. I on
pochodzi z rodu czarnych aniołów, a jego serce wypeł-
nia dobroć i troska o dzieci. To przydaje mu specjal-
nej mocy.
  Mari wpadła jej w słowo:
  - Ale przecież Linde-Lou po śmterci zabił wielu
ludzi?
  - Widzę, że nie wszystko dobrze zrozumiałaś
- stwierdziła Benedikte. - Prawdą jest, że ludzie na jego
widok umierali ze strachu, ale on tylko gorąco pragnął
nawiązać kontakt z żywymi. Tyle chciał im opowiedzieć.
Christa jako jedyna ujrzała go takim, jakim był kiedyś.
Wszyscy inni widzieii budzącego grozę upiora.
  - Aha, a więc to tak - zadumał się Jonathan.
  - Tragedia Linde-Lou była ogromna, ale teraz jest
szczęśliwy. Ubóstwiał Christę i fakt, że pozwolono mu
czuwać nad jej dzieckiem, ma dla niego wielkie znacze-
nie. Ale nasi przodkowie życzyli sobie, abyścle i wy,
młodzieży, znaleźli się w bezpiecznym miejscu.
  Mari poczuła, że z wolna narasta w niej niepokój.
  - Mamy zamiar was stąd przenieść - oświadczyła
Benedikte. - Rozmawdałam już z Christą, przyda jej się
trochę pomocy w domu. Chętnie przyjmie pod swój
dach Mari i Karine.
  - Och, nie! - krzyknęła Mari.
  Benedikte przyjrzała się jej zdziwiona.
  - Nie lubisz Christy i Abla?
  - Co takiego? Owszem, bardzo - wyjąkała Mari.
- Ale tak chciałabym zostać w domu. Chyba nie musimy
jechać od razu?
  - Wyruszacie jutro wcześnie rano.
  Och, nie! zaprotestowała Mari w duchu. Przecież
jutro mam się z nim spotkać!
  Musiała jednak przyznać, że ta bitwa jest z góry
przegrana. Nie znała chłopca na tyle dobrze, by go
odwiedzić i powiadomić o wyjeździe. Miłość, która
przetrwać miała wieki, nie zdążyła się nawet zacząć.
  W głębi duszy jednak jakiś głos podpowiadał jej, że
właśnie dzięki temu, iż nigdy nie zwiąże się z tym
chłopcem, ich "miłość" ma pewne szanse przetrwania.
To chyba Ibsen powiedział, że tylko to co stracone
pozostaje wieczne. Ale wieczne pozostaje z pewnością
i to, z czego nic nie wyszło.
  To naprawdę bardzo piękne, ponayślała czując, jak
ogarnia ją uczucie słodyczy.
  Dla Karine przeprowadzka do domu Chtisty nie
miała większego znaczenia. Może nawet lepiej wyrwać
się z otoczenia, z którym łączyło się tak wiele gorzkich
wspomnień? Przyda jej się też kontakt z Christą i jej
wielką rodziną, składającą się z samych tylko mężczyzn,
  Tak, po głębszym zastanowieniu ten pomysł wręcz jej
się spodobał. I przecież to nie potrwa długo, tylko do
czasu, gdy znajdą Tengela Złego i znów pogrążą go we
śnie.
  Tak myślała z właściwą sobie naiwnośeią.
  - A co ze mną? - spytał Jonathan.
  - O tobie też już pomyśleliśmy - odparła Benedikte.
- W ostatnim roku miałeś chyba dość szkoły, prawda?
  - O tak, bogowie jedni wiedzą, jak bardzo.
  - To więcej niż pewne - westchnęła Hanna. - Stop-
nie leciały w dół jak lawina. A podnieść go z rana z łóżka!
Syzyfowa praca. Nawet jeśli już się go stamtąd wyciąg-
nie, natychmiast wraca jak bumerang.
  Benedikte pokiwała głową.
  - Co byś powiedział na roczną przerwę w nauce?
  - Fantastycznie! - uradował się Jonathan. - Ale
dokąd pojadę?
  - Będziesz musiał oczywiście pracować.
  - No pewnie! I zarabiać pieniądze.
  - Słuchajcie tylko, jakiego mam pazernego syna
- pokręcił głową Vetle. - Ojcze, czy nie udałoby ci się
ulokować go w szpitalu w Drammen?
  - Drammen jest za blisko - sprzeciwił się Christoffer.
- Tłumaczenie, że nie może mieszkać w domu, wyda się
nieprzekonujące. Ale spróbuję umieścić go w szpitalu
Ulleval w Oslo. Tam dysponują nawet skromnymi
mieszkaniami dla pracowników.
  - Ale przecież ja nie jestem lekarzem - zaprotestował
Jonathan.
  - A kto powiedział, że będziesz pracował jako lekarz
- uśmiechnął się Christoffer, dziadek chłopaka. - Pewnie
wyznaczą cię do transportu noszy na ostrym dyżurze.
Będziesz mył zwłoki, przenosił ofiary nieszczęśliwych
wypadków.
  - Och, to straszne - zadrżała Hanna, a Jonathan
wyraźnie pobladł.
  - Taki zwykle jest los początkujących bez wykształ-
cenia. Ale jeśli uważasz, że nie dasz rady...
  - Na pewno podołam wszystkiemu - pospieszył
z zapewnieniem Jonathan, choć za moment miał ochotę
odgryźć sobie język. Ale, niestety, jeśli się powiedziało
"a", trzeba powiedzieć i "b". - Kiedy mam zacząć?
- spytał.
  - Zajmę się tym - obiecał Christoffer. - Muszę
przyznać, że będę o wiele spokojniejszy, kiedy moje
wnuki znajdą się poza zasięgiem Tengela Złego.
  - I ja także - stwierdził Henning.
  Popatrzyli na niego z troską. Miał już przecież swoje
osiemdziesiąt dziewięć lat, a ich zły przodek z pewnością
nie będzie go oszczędzał.
  Nie oszczędzi też Benedikte, sześćdziesięciosiedmio-
letniej córki Henninga, jednej z tych dotkniętych prze-
kleństwem, którzy obrócili się przeciw Tengelowi Złe-
mu.





        ROZDZIAŁ III


  Dziewczęta zadomowiły się u Christy, która miała
dopiero dwadzieścia dziewięć lat i nie zdążyła jeszcze
zapomnieć, jak to bywa, kiedy jest się wrażliwą nastolat-
ką. Najstarszy syn Abla, Jakub, już się ożenił i wy-
prowadził z domu. Następny w kolejności Józef także
opuścił rodzinne gniazdo, znalazł sobie pracę w Oslo.
Pozostali synowie nadal mieszkali z ojcem. Joachim
i Dawid byli starsi od Mari i Karine, Aron - dokładnie
w wieku Mari, Adam i Efrem byli młodsi od Mari,
a starsi od Karine. Na samym końcu znalazł się mały
Nataniel, znacznie młodszy od siedmiu przyrodnich
braci.
  Wszyscy, oprócz Efrema, żyli ze sobą w zgodzie.
Dziewczęta nieco się zdumiały atmosferą religijności,
jaka panowała w domu, szczególnie Mari z początku się
buntowała, ale ponieważ Christa reagowała spokojnie,
a ze strony Abla także nie było szczególnych nacisków,
do większych zadrażnień nie doszło.
  Mały Nataniel był wspaniałym dzieckiem, ale też na
swój sposób przerażającym. Patrzył tak przenikliwie, że
Mari czuła się przy nim nieswojo, miała wrażenie, że
wzrok malca prześwietla ją na wylot, nie śmiała nawet
w myślach wymówić słowa "chłopcy", choć już kilka-
krotnie zdążyła się na zabój zakochać w kolegach
z nowej szkoły.
  Także Karine bała się Nataniela. Ten mały wie,
myślała. Dlaczego bowiem te piękne oczy patrzą na mnie
z takim smutkiem, jakby mi współczuł? Dlaczego za
każdym razem, gdy napotyka moje spojrzenie, uśmiecha
się, jakby chciał dodać mi otuchy?
  Karine sądziła, że w nowej szkole będzie jej łatwiej,
ale od siebie uciec nie można. Podczas przerw na
dziedzińcu szkolnym rozmawiała i żartowała z dziew-
czynkami, ale jej serce wciąż skuwał lód wstydu i roz-
paczy.
  Moje koleżanki są takie czyste i nieskalane, myślała
w poczuciu winy. A ja jestem zbrukana, splamiona
grzechem, nie powinnam przebywać razem z nimi.
Jestem najohydniejszym człowiekiem na świecie, jestem
jak lady Makbet, która nie mogła umyć rąk i pozbyć się
piętna zbrodni. Nikt nie powinien mnie dotykać, jestem
trędowata, wstrętna, obrzydliwa. Czy z mojej twarzy
można wyczytać, w czym brałam udział?
  Wiele, bardzo wiele razy Karine pragnęła śmierci,
wiedziała jednak, że samobójstwo w straszliwy sposób
obciąża tych, którzy pozostają. Do końca życia dręczyć
ich będzie pytanie: dlaczego? A ona przecież nie mogła
nic wyznać.
  Wstyd, jaki ją przygniatał, nie miał granic.
  Jak wiele innych dziewcząt, które spotkał podobny
los, całą winę przypisywała sobie. Czuła się godna
pogardy i potępienia.
  Samotność dziewczynki stale się pogłębiała.
  Gromada chłopców uważała obecność dwóch no-
wych przedstawicielek płci pięknej w tak zdominowa-
nym przez mężczyzn domu za ogromnie interesującą.
Aron i Adam byli co prawda akurat w wieku, kiedy
gardzi się wszystkim, co dziewczyńskie, nie chcieli
rozmawiać z Mari i Karine, ostentacyjnie wychodzili,
kiedy tylko dziewczęta stawały w drzwiach, i potrafili
być bardzo nieprzyjemni. Zachowywali się tak, jak
Jakub i Józef wobec Christy, gdy obawiali się, że zajmie
miejsce ich matki.
  Czasami jednak Aron i Adam zapominali się i z zapa-
łem uczestniczyli w zabawie czy dyskusji, uznając dziew-
częta za równoprawne przedstawicielki ludzkiego rodu.
  Niechęć chłopców nie sięgała więc głęboko, była
typowa dla ich wieku i należało się spodziewać, że
wkrótce minie.
  Gorzej przedstawiała się sprawa z najmłodszym
synem z pierwszego małżeństwa Abla, Efremem. Nadal
nie miał ani odrobiny poczucia humoru, przeważnie
chodził obrażony z kwaśną miną. Wyrósł na nieznoś-
nego snoba, uważającego się za jednego z wybrańców
boskich. Nigdy nie zapominał, że jest siódmym synem
siódmego syna. (W istocie wcale tak nie było, jako że
Joachim to owoc błędu popełnionego przez pierwszą
żonę Abla. O tym jednak wiedziała tylko Christa i przed
nikim się nie zdradziła. Ona jedna miała świadomość, że
siódmym synem siódmego syna jest Nataniel.)
  Christa bardzo niepokoiła się o Karine. Co też dręczy
tę dziewczynę? Pamiętała, że Karine zawsze była niczym
samotny wilk, ale zdarzały się chwile, kiedy w jej oczach
pojawiało się desperackie pragnienie. Tęsknota za posia-
daniem kogoś bliskiego? Ale, wobec tego, dlaczego tak
się w sobie zamyka? Christa starała się do niej dotrzeć, ale
Karine natychmiast chowała się w swojej skorupce.
Owszem, bawiła się z chłopcami, rozrnawiała z nimi
i śmiała się, ale zawsze sprawiała wrażenie, że stoi z boku.
  Mari, zdaniem Christy, była znacznie mniej skom-
plikowaną osóbką, ale i ona zdawała się odczuwać wielką
potrzebę bliskości z innymi ludźmi i chłód okazywany jej
przez młodszych z braci brała sobie bardzo do serca.
Christa zdecydowała, że przeprowadzi poważną roz-
mowę z przybranymi synami, Aronem i Adamem, ale
musiała przyznać sama przed sobą, że boi się tego. Obaj
chłopcy byli akurat w wyjątkowo trudnym wieku
i wszelkie prośby dorosłych puszczali mimo uszu.
  Z Efremem natomiast nie warto było nawet próbo-
wać rozmawiać. Nie znosił swej macochy-poganki,
traktował ją jak niewolnicę, kogoś, kto podaje mu
jedzenie i dba o jego rzeczy. Poza tym nie zasługiwała na
uwagę.
  Przerażające nastawienie jak na piętnastolatka.
  Mirno takich kłopotów Christa ogromnie była rada
z przyjazdu dziewcząt. Obie okazały się bardzo zręcz-
ne w pracach domowych i ku swemu zdumieniu
Christa odkryła, że od czasu do czasu może mieć
wolną chwilę dla siebie. Do tej pory los jej nie roz-
pieszczał.
  Oczywlście nie zdawała sobie sprawy, że Mari prowa-
dzi wielce niebezpieczną grę z Dawidem i Józefem, kiedy
ten odwiedzał dom. Dawid i Mari wiedli szeptem
rozmowy, wzajemnie drażniąc swoją ciekawość, podob-
nie sprawy się miały między Mari a Józefem, tyle że
w sposób bardziej otwarty, bardziej frywolny. Żadne
z nich nie przekroczyło jeszcze granicy, ale gdyby
sytuacja nadal miała rozwijać się w tym kierunku, już
wkrótce mogło się coś wydarzyć.
  Tak w każdym razie uważała sama Mari. Życie stało
się takie ekscytujące, na samą myśl jej ciało ogarniało
rozkoszne drżenie.
  A Karine wciąż chadzała własnymi drogami.
  Christa podzieliła się z mężem swym niepokojem,
Abel pokiwał glową.
  - Ja też to zauważyłem. Karine potrzebny jest ktoś,
kogo mogłaby pokochać. Ktoś, kto sprawiłby, że
zapomni o sobie i zajmie się innymi.
  - Ale są przecież malcy - przypomniała Christa.
  - To nie wystarczy - orzekł Abel, który był rozsąd-
nym człowiekiem. - Czy uważasz, że moglibyśmy
podarować jej psa?
  Christa zastanowiła się chwilę.
  - Sądzę, że to najlepsze rozwiązanie. Ach, dziękuję
ci, Ablu, za to, że tyle masz dla niej zrozumienia.
  - Ale pies musi należeć tylko do Karine, nie do
wszystkich chłopców.
  - Oczywiście, tylko najpierw musimy spytać Vetlego
i Hannę, czy zaakceptują ten pomysł.
  - To prawda - przyznał jej rację Abel. - Zadzwoń do
nich jeszcze dzisiaj!


  Jonathan podjął pracę w szpitalu. Prędko się zahar-
tował, bez lęku waził rannych i zmarłych, pomagał
w przygotowaniu ofiar wypadków do operacji. Rzecz
jasna wykonywał jedynie najprostsze czynności. Nauczył
się też przygotowywać zwłoki, by jako tako się prezen-
towały, zanim zajmą się nimi przeprowadzający obduk-
cję lub pracownicy zakładu pogrzebowego. Praca była
ciężka, ale zaciskał zęby i jakoś sobie radził. Zarabiał też
prawdziwe pieniądze, a to sprawiało mu ogromną
przyjemność. Już sama świadomość, że są owocem jego
samodzielnej pracy, dodawała mu pewności siebie.
  W miarę upływu czasu pawierzano mu coraz bardziej
odpowiedzialne obowiązki. I tu się sprawdzał, wkładał
bowiem maksimum wysiłku w każde zlecane mu zada-
nie. Kierownictwo szpitala nie omieszkało powiadomić
o tym jego dziadka Cristoffera w Drammen.
  Cała rodzina była dumna z Jonathana.


  Upłynął cały rok od czasu, kiedy Tengel Zły zniknął
bez śladu gdzieś w Berlinie. Wędrowiec w Mroku nie
opuszczał miasta, szukał we dnie i w nocy, ale nigdzie nie
natrafił na najdrobniejszy bodaj trop straszliwego przod-
ka. Nad Lipową Aleją czuwał wraz z innymi Heike, ale
i tam nie zauważono obecności Tengela. Oczywiście od
czasu do czasu odwiedzali Dolnię Ludzi Lodu, gdzie
wyczuwali jego bliskość, ale był to tylko jego duch,
który jak zawsze strzegł kociołka z wodą zła. Samego
jednak Tengela, ku ich zdumieniu, w Dolinie także nie
odnaleźli.
  Doszli do wniosku, że nie odzyskał jeszcze pełni sił
i zaszył się gdzieś, by przeczekać do czasu, gdy jego moc
powróci. Ale gdzie mógł być?
  W kwietniu 1940 roku Norwegia znalazła się pod
okupacją niemiecką.
  Jonathan nadal pracawał w szpitalu. Nienawidził
okupantów i pragnął przyłączyć się do jednej z grup
ruchu oporu, o których szeptano. Nlkogo jednak nie
znał, a zdawał sobie sprawę, że musi postępować bardzo
ostrożnie, dookola bowiem mogli znajdować się zdrajcy.
Sam wiedział o kilku osobach z personelu szpitalnego,
utrzymujących kontałsty z Niemcami.
  Jonathan słyszał również, że ruch oporu działa
w sposób nie zorganizowany. Utworzono małe gru-
py, które nie współpracowały ze sobą, brakowało
ogólnego dowództwa, działania przebiegały bez do-
kładnych planów. Opór miał przede wszystkim chara-
kter bierny. Były to przeważnie akcje sabotażowe - li-
stiy nie docierały do adresata, polecenia wypełniano na
opak. Na interwencje Niemców odpowiadano zdu-
mieniem i udawano głupich. Najeźdźcy czuli, że na-
potykają na swej drodze miękki mur, ale trudno im
było znaleźć powody, by zareagować bardziej stanow-
czo.
  W tym początkowym okresie okupacji najbardziej
chyba dawał się Norwegom-patriotom we znaki brak
rozeznania, komu mogą zaufać. Należało bezustannie
mieć się na baczności, uważać, by słowa nie trafiły do
niepowołanych uszu.
  Jonathan gorąco pragnął działać, był młody i odważ-
ny, może nawet skłonny do niepotrzebnego ryzykan-
ctwa, ale nie wiedział, do kogo powinien się zwrócić, jak
zacząć, i to tak, by nie zaszkodzić innym. Jego jedno-
osobowy oddział zmuszony więc był toczyć walkę
z duchami.
  Tak właśnie przedstawiała się sytuacja Jonathana
latem 1941 roku, kiedy to na ulicy w Oslo spotkało go
coś, co wywarło ogromny wpływ na jego dalsze losy.
  Jonathan wyrósł na przystojnego młodzieńca. Wyso-
ki, jasnowłosy i niebieskooki jak jego ojciec Vetle,
odziedziczył też po nim regularne rysy, choć był o wiele
mocniej zbudowany. Ściągał na siebie spojrzenia, nie-
stety również niemieckich oficerów, owładniętych ideą
aryjskości.
  Właśnie w ten letni dzień Hanna przysłała mu paczkę
z nowymi ubraniami, które dla niego uszyła. Znalazła się
wśród nich czerwona koszula, Hanna była wszak Fran-
cuzką, uwielbiała jaskrawe kolory. Jonathanowi koszula
spodobała się od razu. Postanowił natychmiast pokazać
się w niej na Karl Johan, głównej ulicy Oslo. Chłopak
nie miał jeszcze żadnej stałej przyjaciółki, skończył
dopiero siedemnaście lat, ale od jakiegoś czasu zerkał na
dziewczęta. Lubił, kiedy zwracały na niego uwagę, co
jest jedną z pierwszych oznak zainteresowania płcią
przeciwną. Później pojawiają się uczucia bardziej doj-
rzałe, kiedy to pławienie się w podziwie i świadomość
własnej doskonałości przestaje wystarczać i gdy zapomi-
na się o sobie, poświęcając trosce o drugiego człowieka.
  W ogóle nie przyszło mu do głowy, że czerwony
kolor działa na Niemców jak płachta na byka, może
zresztą nie tyle na samych Niemców, co na ich norwes-
kich popleczników.
  Zatrzymała go grupka złożona z czterech mężczyzn,
dwóch Niemców z SS i dwóch Norwegów. Wszyscy byli
wyraźnie podchmieleni.
  I właśnie Norwegowie zmusili go, by się zatrzymał,
wrzeszcząc, że natychmiast ma ściągać koszulę. Gdy nie
usłuchał, zaczęli wymachiwać pistoletami. Jonathan nie
wiedział, co robić. Kątem oka dostrzegł, że przechodnie
spiesznie oddalają się od miejsca zajścia.
  Wśród potoku niemieckich słów rozróżnił tylko
'bolschewiken Schwein', ale Niemcy pozostali raczej bier-
nymi obserwatorami w przeciwieństwie do Norwegów,
którzy najwyraźniej pragnęli się popisać przed przed-
stawicielami "rasy panów". Zdarli z chłopaka piękną
nową koszulę, pod brutalnymi palcami materiał pękał
z trzaskiem.
  Taka śliczna koszula, nad którą mama z pewnością
ślęczała wiele godzin! W Jonathanie zawrzała krew, na
szczęście jednak zdołał się opanować. Zapisali starannie
jego nazwisko i adres, a potem kazali biec.
  Bolszewicka świnia? Ani Hanna, ani Jonathan nigdy
przecież nie łączyli koloru jego koszuli z poliiyką!
  Stał półnagi na ulicy, czując, jak gniew w nim
wzbiera, osiągając niebezpieczny poziom. Nie miał
najmniejszego zamiaru wypełnić polecenia prześladow-
ców, ale też wiedział, że nie wolno mu się rzucić na tych
łajdaków grożących mu pistoletami.
  - Biegiem! - wrzeszczeli. - Biegiem! Leć!
  Kilkakrotnie wystrzelili w powietrze.
  Jonathan zaczął schodzić w dół ulicy.
  - Biegiem, biegiem! - pospieszali, brutalnie go przy
tym papychając.
  Pod groźbą pistoletów Jonathan szedł dalej tak
spokojnie, jak tylko było go na to stać. oapędzali go
wrzaskiem, uderzali po plecach, ale on odchodził dastoj-
nym krokiem. W końcu Niemcy uznali, że trzeba dać mu
spokój, i odeszli, Norwegowie także rurszyli za nimi.
O ile Jonathan dobrze rozumiał, jego nadgorliwi rodacy
wcale nie mieli ochoty puścić go wolno, ale jeden
z Niemców powiedział coś, ca zabrzmiało jak 'arisch',
a poza tym już zbytnio się oddalili.
  W powrotnej drodze do szpitala - na wpół goły, ale za
to z głową pełną rozgorączkawanych myśli - Jonathan
zastanawiał się nad tym, jak właściwie powinien był
zareagować. Doszedł jednak do wniosku, że nie mógł
postąpić inaczej. Bierny opór to najlepsze rozwiązanie,
jakie mogli zastosować Norwegowie, znali bowiem
niemieckie metody represji. Nie wiadomo jakim cudem,
ale wiadomości ze świata docrerały, i Jonathan zdawał
sobie sprawę, że w innych krajach pod okupacją niemiec-
ką sytuacja jest jeszcze trudniejsza niż w Norwegii. Na
przykład opór ludności w Czechach wielokrotnie pocią-
gnął za sobą akty odwetu Niemców na niepokornych.
A na zastępcę protektora tego kraju miał zostać wy-
znaczony prawdziwy potwór, Heydrich, w Norwegii
także mógł pojawić się ktoś podobny.
  Jonathan nie chciał, by rodacy musieli zapłacić
cierpieniem za jego nierozwagę.
  W szpitalu przyjęto półnagiego chłopaka ze zdumie-
niem, musiał opowiedzieć o całym zajściu. Starał się
mówić spokojnie, z opanowaniem, nie zdradzając swego
politycznego nastawienia, wiedział bowiem, że i wśród
kolegów mogą być szpiedzy.
  Dzień później jednak nastąpiło to, czego pragnął od
dawna: jeden z lekarzy i kierownik magazynu poprosili
go o rozmowę na osobności.
  Z początku mówili ogólnie o wojnie, Jonathan
odpowiadał ostrożnie, lecz najwyraźniej musiał nieźle
wypaść, gdyż wreszcie usłyszał pytanie, na które czekał:
czy chuałby zostać członkiem niewielkiej grupy ruchu
oporu? Przydałby się im ktoś taki jak on, młody, silny
i opanowany.
  Chłopak nie był wcafe taki pewny, czy naprawdę
można go nazwać opanowanym, miał przykre wrażenie,
że jego cechą jest raczej ryzykanctwo, tak powiedział
kiedyś ojciec, gdy przechwalał się w domu, jakich to
bohaterskich czynów gotów jest dokonać w walce
z Niemcami. Ale jego reakcja poprzedniego dnia za-
imponowała i innym, i jemu samemu. Mile połechtany
słuchał pochwał i solennie przyrzekł, że nie zawiedzie
zaufania.
  Tak więc Jonathan rozpoczął działalność w ruchu
oporu. Miała się ona okazać trudniejsza i znacznie
bardziej niebezpieczna, niż sobie to wyobrażał.
  Przy tej okazji poznał Runego, niezwykłego chłopa-
ka, który miał znaczyć tak wiele dla Jonathana i jego
samotnej siostry Karine.


  Miała wrażenie, że cała jest tylko tęsknotą, ale nawet
sama przed sobą nie chciała się do tego przyznać. Jakoś
sobie poradzi.
  Karine leżała nie śpiąc, wpatrzona przed siebie
w pogrążony w mroku pokój, który dzieliła z Mari
w domu Christy i Abla.
  Myśli nie dawały jej spokoju.
  Nie mogła zapomnieć o pewnym szczególnym wyda-
rzeniu, które miało miejsce tego dnia, choć właśnie myśli
o nim za wszelką cenę pragnęła odegnać. Od czasu do
czasu wychylały się jednak z zakamarków jej świadomo-
ści.
  Jest wojna, myślała sobie. My, tutaj na wsi, jesteśmy
bezpieczni, ale Jonathan przebywa w Oslo, a tam jest
znacznie gorzej.
  'Dlaczego tak zrobiłam?'
  Christę niepokoją niskie racje żywnościowe, wiem
o tym. Niemcy opróżnili przecież wszystkie sklepy
i magazyny, całe zapasy wysyłają do Niemiec.
  Dla Norwegów zostały ledwie okruchy.
  'Jak mogłam zachować się tak głupio? W taki sposób
odpowiedzieć na życzliwe pytanie?'
  Christa ma tylc gąb do nakarmienia. Mama i ojciec
przysyłają, ile mogą, ale to nie starcza na długo. Efrem
ciągle narzeka, że się nie najada. To łgarstwo, dostaje
co najmniej tyle samo co wszyscy, a nikt inny się nie
skarży.
  'Ale przecież nie mogłam się zgodzić.
  Choć tak go lubię.'
  Nie mam pojęcia, jak zdołamy przetrwać zimę.
  Gdyby tylko udało mi się znaleźć jakąś pracę! Pomog-
łabym finansowo Chriście i Ablowi. Ale nie mogę,
muszę chodzić do szkoły, a poza tym popołudniami
Christa potrzebuje mnie w domu.
  Tak bardzo chciałabym mieć pieska. Christa i Abel
mieli zamiar podarować mi szczeniaka, ale ojciec się nie
zgodził, bo mama jest uczulona na sierść, a przecież Mari
i ja nie będziemy mieszkać tutaj zawsze. Tylko do czasu,
aż znajdą Tengela Złego i znowu go uśpią.
  Ale kiedy to się stanie? Już dwa lata jak zniknął.
  'Dlaczego nie mogę być taka jak Mari? Żartować z chłop-
cami, trochę z nimi flirtować?'
  Prawdą jest, że tęsknię za domem, ale ojciec i mama
przyjeżdżają w odwiedziny, to bardzo przyjemne chwile.
Trochę się niepokoję o starego Henninga, tak bardzo
chciałabym go zobaczyć jeszcze choć raz. Ma już
dziewięćdziesiąt jeden lat i wiadomo, że nie będzie żył
wiecznie. Ale nie wolno mi przyjeżdżać do Lipowej Alei,
ani Mari, Jonathanowi czy Tovie, a zwłaszcza małemu
Natanielowi.
  Żadne dziecko z rodu nie może się tam pokazać. A co
z dorosłymi? Czy sądzą, że oni dadzą sobie radę, jeśli
Tengel Zły zaatakuje Lipową Aleję?
  Nie chcę ich stracić.
  'Przecież Joachim tylko okazał mi przyjaźń. Zaproponował,
byśmy wieczorem wypłynęli łódką. Dlaczego odmówiłam tak
niewinnej propozycji?'
  Ciekawa jestem, jak powodzi się Jonathanowi, daw-
no go już u nas nie było. Powiedział, że wieczorami bywa
bardzo zajęty, może ma dziewczynę?
  Nie, chyba nie, ale jest bardzo tajemniczy.
  'Już wcześniej chłopcy zapraszali mnie do kina albo gdzie
indziej, i wcale nietrudno było mi odmawiać. Ale Joachimowi...
  On jest taki ładny, zawsze był śliczny, ale wcale nie dlatego
tak bardzo go lubię, ma po prostu całkiem inne usposobienie niż
pozostali synowie Abla.
  Chyba mogłabym go pokochać.
  Ale na pewno nie tak.
  To jest niemożliwe.
  Dlatego tak się przestraszyłam.'
  O czym mam myśleć, skoro bez względu na to, jak
bardzo się staram, i tak moje myśli wracają do punktu
wyjścia? Pewnie przez całą noc nie będę mogła zasnąć.
  Samotność Karine stawała się coraz głębsza. Dziew-
czynka pogrążyła się w wiecznym koszmarze i z rozpaczą
obserwowała, jak jej trudności w nawiązywaniu kontak-
tów z płcią przeciwną z każdym rokiem narastają.
  Niedługo będzie zimna jak kamień.
  Świt wpuścił do pokoju odrobinę światła.
  Kolejna nie przespana noc. Kolejny dzień w szkole,
kiedy nie będzie mogła skupić się na lekcjach, walcząc
z sennością.
  Kolejny dzień, kiedy jak zwykle zobaczy Joachima
przy śniadaniu i będzie udawać obojętność, choć tak
naprawdę serce pęka jej z miłości i tęsknoty za nim. Ale
miłość, jaką ona może mu ofiarować, jest wyłącznie
natury duchowej.
  A Joachim, wspaniały Joachim, zasługuje na coś
więcej.
  Och, gdyby chociaż mogła umrzeć!
  Ale nawet na to nie starczało jej odwagi.





        ROZDZIAŁ IV


  Józef przyjechał do domu na niedzielę.
  Mari nie posiadała się z radości, ze starszym o dwa lata
chłopakiem prowadzili zawsze nieco frywolne rozmo-
wy, pełne niedomówień i dwuznaczności. Był to nieby-
wale ekscytujący sposób komunikowania się, nie bezpo-
średni flirt, lecz coś niebezpiecznie mu bliskiego. Abel
Gard dość naiwnie się martwił, że młodzi bezustannie się
ze sobą droczą. Christa prędzej połapała się w czym
rzecz. Ona też zaczęła się niepokoić, lecz z bardziej
realnych powodów.
  Nie było jej akurat przy tym, gdy Józef na pozór
obojętnie rzucił do Mari:
  - Mam zamiar wybrać się do Domu Ludowego.
Pójdziesz ze mną, czy jesteś na to zbyt leniwa?
  - Jak miło - ucieszył się ojciec chłopaka, zanim Mari
zdążyła cokolwiek odpowiedzieć. Ablowi Gardowi
Dom Ludowy kojarzył się tylko ze spotkaniem o tematy-
ce religijnej. Nie brał pod uwagę tego, że istnieje jeszcze
jeden lokal o tej nazwie, gminny, w którym młodzi
zbierają się na tańce. Oficjalnie tańce były, rzecz jasna,
zakazane, ale za zamkniętymi okiennicami młodzież i tak
robiła co chciała.
  Mari nonszalancko wzruszyła ramionami.
  - Jeśli się boisz iść sam, zawsze mogę cię trzymać za
rękę.
  - Jestem ci ogromnie wdzięczny - krzywo uśmiech-
nął się Józef. - Karine? Idziesz z nami?
  Mari poczuła, że ściska ją w gardle. Naprawdę chciał,
by Karine im towarzyszyła?
  Zazdrosna o młodszą siostrę? Mari ukłuły wyrzuty
sumienia, ale nic nie mogła poradzić na to, że strach
przed utraceniem Józefa był silniejszy. Przed utraceniem
Józefa? Przecież on nigdy nie był jej.
  Oboje jednak wiedzieli, że Karine odmówi. Tak też
się stało, Mari wydawało się nawet, że siostra w jednej
chwili pobladła. Doprawdy, czy zaproszenie na tańce to
coś przerażającego? W dodatku w towarzystwie siostry
jako przyzwoitki?
  Abel, niczego nieświadom, postanowił się wtrącić:
  - Oczywiście, powinnaś pójść z nimi, Karine. Zbyt
dużo czasu spędzasz sama, a w Domu Ludowym
spotkasz samych miłych ludzi.
  - Ja... mam jeszcze sporo lekcji - wymówiła się
Karine i wyszła z pokoju.
  Józef i Mari pojechali rowerem na tańce tylko we
dwoje.


  Jak cudownie, że mogę tu być, myślała Mari, w doda-
tku z chłopakiem!
  Ale Józef okazał się bardziej doświadczonym chłop-
cem, niż przypuszczała. Znał wiele osób, rozmawiał
z dziewczętami i otwarcie z nimi flirtował.
  Mari, noszącej w sobie ogromną potrzebę należenia
do kogoś, zrobiło się bardzo przykro.
  Mari, która chciała wszystkich zadowolić.
  Mari, "dziewczyna która nie otrafiła odmawiać".
  W piersi czuła bolesną pustkę, wywołaną strachem
i żalem. Tracę go, kołatało jej w głowie, on jest taki
sam wobec wszystkich, nie dba o mnie, co mam
robić?
  Nie przestawała się uśmiechać, aż zdrętwiały jej
mięśnie twarzy, i była taka miła, taka sympatyczna dla
obecnych na sali, tak bardzo chciała, by zostali jej
przyjaciółmi. Ale w głębi ducha niewypowiedzianie
cierpiała. Zebrali się teraz w większą grupę, i owszem,
tańczyła z Józefem, inni chłopcy także prosili ją do tańca,
ale to zupełnie co innego. Nad Mari jakby zawisła ciężka
deszczowa chmura, bo on wywijał z jedną panną za
drugą i wyglądało na to, że z każdą jest mu równie
przyjemnie. Teraz właśnie tańczył z dziewczyną, która
musiała być jego dawną znajomą, przytuleni policzkami
śmiali się do siebie i szeptali.
  Mari czuła, że coraz większy ból ściska jej serce.
Z ogromnym trudem powstrzymywała się, by nie
uciec.
  Taneczny wieczór dobiegł wyczekiwanego końca.
Nareszcie Józef podszedł do niej.
  - Wybierzemy się w powrotną drogę razem, tylko ty
i ja?
  Mari, uszczęśliwiona, gotowa była skoczyć dla niego
w ogień.


  Członkowie ruchu oporu nie mieli stałego miejsca
spotkań. Zbietali się w domach, za każdym razem
u kogo innego, by utrudnić Niemcom trafienie na ślad
grupy.
  Tym razem zgromadzili się w bardzo ciasnym pokoi-
ku Jonathana w szpitalu Ulleval.
  Siedział, przyglądając się im i przysłuchując. Dys-
kutowali właśnie o zadaniach, które mieli wykonywać
bardziej doświadczeni, dorośli członkowie grupy. Jona-
than, jak dotychczas, pełnił co najwyżej funkcje łącznika.
Jeździł rowerem i przekazywał wiadomości pomiędzy
poszczególnymi członkami grupy lub dostarczał przesy-
łki adresatom, o których nie powinien wiedzieć zbyt
wiele czy raczej w ogóle nie pamiętać o ich istnieniu.
  Przywódcą grupy był lekarz, doktor Holmberg.
Należał do niej także kierownik magazynu nazwiskiem
Nilsen. Z praktycznych względów dobrze było mieć
kilku ludzi na terenie szpitala, umożliwiało to utrzymy-
wanie kontaktów bez zwracania uwagi niepowołanych
osób. W spotkaniu uczestniczył jeszcze młody człowiek
z miasta, Ancher, i mężczyzna w średnim wieku, do
którego zwracano się Stein. Jonathan nigdy się nie
dowiedział, kim był, sprawiał jednak wrażenie osoby na
wysokim stanowisku. "Ja to załatwię" - tak brzmiała
zwykle jego odpowiedź, kiedy zaczynały się problemy
natury administracyjnej.
  W skład grupy wchodzili jeszcze dwaj mężczyźni
wyglądający na robotników, obaj bardzo małomówni,
słuchali tylko rozkazów i wykonywali je. Jonathan
nigdy nie poznał nawet ich imion.
  Nagle doktor Holmberg zwrócił się bezpośrednio do
niego:
  - No i jeszcze Jonathan - powiedział. - Słyszałem, że
umiesz prowadzić samochód, ale czy masz prawo jazdy?
  - Nie skończyłem jeszcze siedemnastu lat.
  - To żaden problem - stwierdził Stein, który naj-
wyraźniej umiał załatwić wszystko. - Zrób jutro parę
odpowiednich zdjęć i dostarcz je Nilsenowi, a za kilka
dni dostaniesz prawo jazdy. Według dokumentu bę-
dziesz miał już osiemnaście lat. Zrozumiałeś?
  - Tak - skinął głową Jonathan. - Co ma należeć do
moich obowiązków?
  - Będziesz tylko kierowcą, nic więcej - rzekł doktor.
- Mamy nowego człowieka w grupie, właśnie ma jechać
do Trogstad odebrać "towar". Ale on nie prowadzi
samochodu. Zawieziesz go, dostaniesz szczegółowe
instrukcje i alibi na wyjazd ciężarówką poza miasto.
  - Wolno spytać, jak ma na imię ten nowy człowiek?
  - Wolno. Nazywa się Rune i podobno ma najzim-
niejszą krew ze wszystkich ludzi w ruchu oporu, jacy są
w Norwegii.
  - Czy to tak dobrze? - spytał Jonathan niepewnie.
  - Wiem, o co ci chodzi. Może lepiej zabrzmi, jeśli
powiem, że jest niesłychanie spokojny i błyskawicznie
potrafi znaleźć wyjście w najtrudniejszych sytuacjach.
  - O tak, to o wiele lepiej.
  - Masz rację, nie potrzeba nam pozbawionych uczuć
potworów.
  Rozstali się.
  Cztery dni później Jonathan spotkał Runego.


  To był prawdziwy szok. Jonathan, ujrzawszy męż-
czyznę czekającego przy samochodzie na Kirkeveien, już
miał na końcu języka: "Nie, to nieprawda!" Rune był
niewysoki i mocno utykał, wydawało się, że obie stopy
ma okaleczone, poruszał się bowiem z wielkim trudem.
A gdy podał Jonathanowi rękę na powitanie, chłopiec
spostrzegł, że u obu dłoni brakuje mu palców.
  I ta twarz... jakby nieumiejętnie wyrzeźbiona z twar-
dego drewna, wykrzywiona, przerażająca. Wokół wąs-
kiego czoła zwisały brzydkie, splątane kosmyki włosów.
  Kiedy jednak Jonathan dostrzegł blask bardzo głębo-
ko osadzonyeh oczu mężczyzny, poczuł dziwne wzru-
szenie. Z tych przepastnych studni biła dobroć, jakiej
nigdy wcześniej nie widział u zwykłego człowieka.
W Lipowej Alei mówiło się, że Marco i Imre mieli takie
niezwykle ciepłe, szczere oczy, ale chyba inne niż Rune.
To nie oczy Runego same z siebie były piękne, lecz żar,
jaki w nich płonął. Jonathan spostrzegł, że są brązowe,
postrzępione włosy również miały osobliwy brunatny
odcień, przypominający stare spłowiałe konopie.
  Okropnie brzydki był ten Rune. Jego wieku nie
dało się określić, mógł mieć od dwudziestu do czter-
dziestu lat. Ale Jonathan od razu poczuł do niego
sympatię, zwłaszcza gdy nowy znajamy przywitał go
uśmiechem.
  - Wiesz, dokąd mamy jechać? - spytał Jonathan.
  Rune skinął głową i wsiadł do ciężarówki z napisem,
z którego liter poodpryskiwała farba: "Szpital Ulleval".
Oficjalnie mieli odwieźć zlewki do dużego gospodar-
stwa w Trogstad. Tak naprawdę mieli zabrać stamtąd
rzeczy, których przeznaczenia Jonathan na wszelki
wypadek nie znał.
  Pomógł Runemu zamknąć drzwi szoferki.
  - Wypadek? - spytał, ruchem głowy wskazując na
okaleczoną rękę tamtego.
  - Tak - odparł Rune suchym, niemal trzeszczącym
głosem. - Stanąłem na drodze maszynie pełnej noży.
  - Uf - westchnął Jonathan ze współczuciem. - Mam
nadzieję, że nie jesteś przeciwny współpracy z takim
zielonym szczeniakiem jak ja?
  - Sam o to prosiłem - odparł Rune, wprawiając
Jonathana w niepomierne zdumienie. - Słyszałem, że
pomimo młodego wieku jesteś niezłym kierowcą.
  Jonathan roześmiał się nieco zawstydzony.
  - Zawsze miałem fioła na punkcie samochodów. Już
jako piętnastolatek prowadziłem autobus, tylko na
dodatkowych trasach, rzecz jasna. Nikt nie pytał o pra-
wo jazdy, bo jestem przecież dość wysoki, może też
wyglądałem na dojrzałego. Gdyby tylko się domyślali,
jak bardzo byłem niepoważny!
  - Kierownictwo linii autobusowych chyba jednak
o tym wiedziało?
  - Pewnie, ale szef był moim dobrym znajomym.
Wiesz, dokąd mamy jechać?
  - Oczywiście.
  - Świetnie, bo ja zupełnie nie znam tych okolic. Jak
myślisz, będą nas zatrzymywać po drodze?
  - Z całą pewnością, ale nie denerwuj się, papiery
mamy w porządku.
  - Ale kim ty jesteś? Chodzi mi o to, co mam
powiedzieć, jeśli Niemcy zapytają.
  - Jestem parobkiem w gospodarstwie Bellstad, tam
właśnie jedziemy. Kursujemy tą trasą regularnie raz
w tygodniu. Wozimy produkty do szpitala, a z po-
wrotem odpadki dla kur i świń.
  - Rozumiem.
  - Ty jesteś zatrudniony w szpitalu, tak jak jest
naprawdę. Znasz mnie tylko jako parobka Runego.
  - Przepraszam za pytanie, ale czy rzeczywiście jesteś
parobkiem?
  - Nie - odparł Rune sucho.
  Ta krótka odpowiedź zniechęciła Jonathana do spyta-
nia, kim naprawdę jest Rune.
  Trudno było się domyślić jego zawodu. Właściwie
wyglądał, jakby sprowadzono go prosto z jakiegoś
domu dla upośledzonych - upośledzonych zarówno
fizycznie, rak i umysłowo, ale z drugiej strony wydawało
się, że nieźle sobie radzi.
  Jonathan uznał, że najlepiej będzie zbytnio nie wypy-
tywać.
  Z Oslo wyjechali nie zatrzymywani. Pora była jeszcze
dość wczesna, musieli bowiem wrócić przed zmrokiem,
tak by nie wzbudzać podejrzeń. Jazda na gazie generato-
rowym jako paliwie także wymagała sporo czasu.
  Rune kierował Jonathana z początku na południe,
później na wschód. Po tym, jak otwarty i ufny Jonathan
opowiedział swemu towarzyszowi niemal wszystko
o sobie i swojej pracy w Ulleval, nie rozmawiali wiele, ale
mimo to nawet z krótkich odpowiedzi Runego wywnio-
skował, że jego niezwykły kompan musi zajmować
wysoką pozycję w ruchu oporu i cieszyć się wielkim
poważaniem. Koledzy zresztą wcześniej już mu o tym
wspominali. I, prawdę mówiąc, kiedy tak siedział przy-
słuchując się opowiadaniu Jonathana i od czasu do czasu
kiwając głową, budził zaufanie.
  Nagle Rune oświadczył:
  - Potrzebna nam dziewczyna w organizacji.
  - To chyba nie powinno sprawić trudności.
  - Owszem, jest wiele dziewcząt, które pragną się do
nas przyłączyć, ale ona musi mieć szczególne cechy.
  - Na przykład jakie?
  - Nie może być z nikim związana i musi umieć
trzymać język za zębami, i to tak, że nawet jeśli zostanie
poddana torturom, nie piśnie ani słowa. Poza tym nie
może zbyt łatwo się zakochiwać.
  Jonathan nic na to nie powledział. Myślał o swej
młodszej siostrze, Karine. Któż lepiej odpowiadałby
temu opisowi?
  Wreszcie powiedział:
  - Mam siostrę...
  - Przed chwilą opowiadałeś mi, że ogromnie zależy
jej na sympatii i przyjaźni innych ludzi. Mówiłeś, że stać
ją na wszystko, byle tylko mogła związać się z jakimś
chłopcem. I w dodatku jest bardzo wrażliwa.
  - To moja starsza siostra, Mari. Mam jeszcze młod-
szą, ona świetnie by się nadawała, ale ma dopiero
piętnaście lat.
  - Wiek nie ma znaczenia. Czy jest odważna?
  Jonathan zastanawiał się przez chwilę, po czym
powiedział powoli:
  - Raczej obojętna na to, co się z nią stanie.
  - To nie brzmi dobrze.
  - Zgadzam się, ale wydaje mi się, że nieźle by jej
zrobiło, gdyby miała jakiś cel w życiu. Nie rozumiem jej.
Jest największym odludkiem na świecie, a kiedy chce się
ją uścisnąć, sztywnieje, zmienia się w słup soli jak
w Sodomie i Gomorze.
  Zrozumienie takiego porównania najwidoczniej
przekraczało intelektualne możliwości Runego, bo nic
na to nie odrzekł. Zapytał tylko:
  - Czy mógłbyś znaleźć jej jakąś pracę w szpitalu?
  - To raczej trudne, ona chodzi do szkoły.
  - Rok szkolny już się chyba skończył?
  - Ach, oczywiście, nie pomyślałem o tym. Jeszcze
dziś wieczorem zadzwonię do mojej kuzynki Christy
i zapytam, obie moje siostry u niej mieszkają. Muszę też,
rzecz jasna, zadzwonić do domu, spytać mamę i ojca. No
i samą Karine.
  - Dlaczego nie mieszkacie w domu?
  - Ze względu na...
  Nie, na miłość boską, nie mógł przecież opowiedzieć
o Tengelu Złym temu... temu... półgłówkowi. Nie,
Rune nie był półgłówkiem, podłe z jego strony, że tak
pomyślał, on po prostu ukrywał swą inteligencję, aby nie
było wiadomo, jaki naprawdę jest, a mógł być idiotą albo
geniuszem, albo kimś zupełnie przeciętnym.
  - To ze względu na pewne szczególne okoliczności
- dokończył Jonathan. - Nie zrozum mnie źle, w naszej
rodzinie panują jak najlepsze stosunki, tylko... Opo-
wiem ci o tym kiedy indziej! W każdym razie obiecuję
porozmawiać z Karine i z innymi.
  Rune skinął głową i o nie więcej nie pytał.



  Odstawili szpitalne zlewki do gospodarstwa, a w za-
mian dostali skrzynki pełne jajek, masła i sezonowych
produktów rolnych.
  Ale w drodze powrotnej Rune polecił Jonathanowi,
by skręcił w niedużą boczną drogę. Jonathan zdziwił się
trochę, ale nie protestował.
  W środku lasu zatrzymali ich dwaj mężczyźni.
  Teraz źle z nami, pomyślał Jonathan. Ale nie mamy
przecież nic poza jajkami i...
  A jeśli w którejś ze skrzynek są jeszcze inne rzeczy?
  No i zawsze pozostaje pytanie: co robimy tu na tej
leśnej drodze?
  Czuł, jak serce zaczyna mu walić coraz mocniej, ale
Rune zachowywał całkowity spokój.
  Mężczyźni zbliżyli się do samochodu, Rune otworzył
drzwi ze swej strony i wysiadł. Przywitał ich milczącym
skinieniem głowy.
  Nieznajomi zniknęli w lesie i zaraz wrócili, niosąc
ciężkie kwadratowe skrzynie. Nareszcie Jonathanowi
rozjaśniło się w głowie. Ci tutaj to nie byli wrogowie, on
i Rune jechali właśnie po to, by się z nimi spotkać.
  Wysiadł z samochodu i pomógł ulokować ciężkie
paki w głębi platformy. Zakryli je potem starannie
skrzynkami z masłem i workami zeszłorocznej, z pew-
nością już zdrewniałej kalarepy. Na samym wierzchu
ułożyli wory z węglem do generatora gazu.
  Dopóki nie skończyli, nie padło ani jedno słowo.
Dopiero potem Rune i mężczyźni zamienili parę zdań
o miejscu i czasie następnego spotkania, później nie-
znajomi pomachali im na pożegnanie i zniknęli w lesie.
  Rune poprosił Jonathana, by pojechał jeszcze kawa-
łek prosto, aż dotarli do opuszczonej zagrody komor-
niczej. Tam można było zawrócić i ruszyć w powrotną
drogę.
  Wszystko szło jak po maśle aż do samego Oslo.
Zapadł już jednak zmrok, a jazda po ciemku była surowo
zabroniona. Jak należało się spodziewać, zatrzymano ich
w pobliżu Dworca Wschodniego.
  - Norwescy zdrajcy - mruknął Rune. - Oni są
najgorliwsi. Pozwól mnie się tym zająć.
  - Nie masz chyba zamiaru...
  Rune pokręcił szpetną głową. Włosy zatańczyły jak
włóczkowe loki na głowie szmacianej kukiełki.
  Z scrcem w gardle Jonathan obserwował, jak Rune
wysiada i rozmawia z Norwegami w mundurach.
  Nigdy się nie dowiedział, o czym z nimi mówił, ale
pewne było, że już po pierwszych słowach cofnęli się
przerażeni, a potem, kiedy znaleźli się w pewnej odległo-
ści, rzucili się do ucieczki.
  Rune wskoczył do samochodu.
  - Ruszaj! - nakazał krótko. - Zanim zdążą się
zastanowić nad tym, co im powiedziałem.
  Jonathan zgadywał, że musiał im naopowiadać o ja-
kiejś bardzo niebezpiecznej chorobie lub czymś w tym
rodzaju, ale pewności nie miał.
  Dopiero przy okazji następnej wyprawy do Trogstad
dowiedział się, że w skrzyniach, które wówczas zabrali
z lasu, były nadajniki i inne urządzenia służące do
utrzymywania łączności radiawej. Gdyby norwescy
zdrajcy wtedy w Oslo obejrzeli ładunek, Rune i Jona-
than zostaliby na miejscu zastrzeleni.
  Mężczyźni, których wówczas napotkali, przeszli
przez granicę ze Szwecji w okolicach Remskog. Przy-
nieśli stamtąd materiały, mające dła ruchu oporu ogram-
ną wartość.
  Później chłopcy mieli przewozić także broń, ale o tym
Jonathan dowiedział się po pewnym czasie. Rune znał
prawdę, ale nie zdradził się ani słowem. Nie chciał, by
siedemnastolatek w fazie tortur cokolwiek wyjawił.


  Wieczorem po pierwszej wyprawie Jonathan był
kompletnie wykończony. Z ulgą otwierał drzwi do
swego pokoju.
  Ale nie był to jeszcze koniec sensacji, jakich dostar-
czył mu ten dzień.
  Miał gościa.
  Zniecierpliwiona Mari na widok brata poderwała się
z krzesła.
  - Gdzieś ty był? - wykrzyknęła. - Czekam od tylu
godzin!
  - Na mieście - odparł Jonathan, nie zagłębiając się
w szczegóły. - A co ty robisz w Oslo? Trzeba zasłonić
okno, obowiązuje zaciemnienie. Czyś ty kompletnie
oszalała?
  Nie był szczególnie zachwycony tą wizytą. Czuł się
zmęczony i marzył o śnie, ale przypuszczał, że najpierw
będzie musiał znaleźć jakiś nocleg dla siostry, a potem
czekały go pogaduszki do późnej nocy. Mari nie należała
do osób, które to, co mają do powiedzenia, potrafią
odłożyć na następny dzień.
  Rzecz jasna mógł zamknąć jej usta jakąś przykrą
uwagą, ale wiedział, że akurat z Mari nie można tak
postępować. Owszem, pozwalała, by się z nią drażnić,
dopóki wiedziała, że złośliwaścó tak naprawdę nimi nie
są, twardych słów natomiast nie tolerowała. Zraniona,
gotowa byla zapaść się pod ziemię.
  Jonathan westchnął w duchu.
  Zaraz potem zmarszczył czoła.
  - Piłaś whisky?
  - E, tylko troszeczkę.
  - Jeśli chcesz pić "tylko troszeczkę", to przynaj-
mniej nie wybieraj whisky! Tego zapachu niczym nie da
się przytłumić.
  Mari chciala wstać, ale zatoczyła się i musiała chwycić
krawędź stołu, by nie upaść.
  - Widzę, że nieźIe popiłaś - stwierdził Jonathan,
zaniepokojany. To niepodobne do Mari, nigdy nie
widział, by ciągnęło ją do alkoholu.
  - I co z tego, bawiłam się z przyjaciółmi - przyznała.
- I, jak widzisz, wracam do domu ululana.
  - Żebyś nie musiała wkrótce lulać kogoś innego
- zadrwił starym zwyczajem.
  Ale Mari, pobladła w jednej chwili, wbiła w niego
wzrok.
  - Czy to już po mnie widać?
  Jonathan zamarł przerażony.
  - Co ty mówisz, Mari? Coś ty zrobiła?
  - A jak ci się wydaje? - odparła zgnębiona.
  Jonathan naprawdę się przeraził. Tego się nie spo-
dziewał. Wiedział, że Mari nigdy nie potrafi odrnówić,
kiedy się ją o coś prosi, ale przecież niemożlimre, by...
  A może właśnie możliwe?
  - Ależ, Mari - zdołał tylko szepnąć, ale w tym szepcie
kryło się wszystko, czego nie był w stanie powiedzieć:
zdumienie postępkiem siostry, troska o nią, lęk przed
tym, co powiedzą rodzice, przed skandalem. Czy miała
teraz wyjechać w tajemnicy gdzieś daleko, znaleźć pracę
i tam przeczekać aż do chwili narodzin dziecka? Co ona
sobie właściwie myśłała, co za łajdak...
  Mari oprzytornniała.
  - Musisz mi pomóć, Jonathanie!
  - Ja? Co ja mogę zrabić?
  - Pracujesz w szpitalu, musisz mnie gdzieś skierować
albo znaleźć jakiś środek, który pomoże mi się tego
pozbyć.
  Poczuł, jak wzbiera w nim ogromna fala gniewu.
  - Co ty próbujesz mi powiedzieć? Chcesz, żebym
pomógł w spędzeniu pło...
  - Cicho, błagam, nic mów tego głośno - błagała.
- Tylko mi pomóż!
  - Nigdy w życiu!
  - Nie rozumiesz, że muszę to zrobić? Nie mogę
przecież...
  - Powinnaś była pomysleć o tym wcześniej.
  Mari ukryła twarz w dłoniach.
  - O, ty nie wiesz, jak to jest!
  - "Dziewczyna, która nie potrafi odmawiać" - po-
wiedział Jonathan z goryczą: - Jak mogłaś być taka
głupia? No, ale stało się, i teraz musisz ponieść konsek-
wencje. O tym, co proponowałaś, nie ma mowy. Czy
kiedykolwiek wśród Ludzi Lodu ktoś uciekał się do
takiego rozwiązania? Musisz odpowiadać za swoje czy-
ny, Mari. Przede wszystkim parozmawiaj z Christą,
ona...
  - Nie mogę, Abel się rozgniewa!
  - Abel? A co on ma z tym wspólnego?
  Mari odwróciła głowę i wybuchnęła płaczem.
  - Mari? - zaczęło mu świtać w głowie. Zapomniał już
o zmęczeniu i o tym, jak jest późno. - Mari, czy to któryś
z synów Abla?
  Milczała i już to można było uznać za wystarczającą
odpowiedź.
  Głos Jonathana był stłumiony, niemal bez wyrazu.
  - Który?
  - Jeden z najstarszych - odparła wymijająco.
  - Wyobraź sobie, że tyle to nawet ja rozumiem.
Przeklęty łajdak!
  - Nie możesz składać całej winy na niego - powie-
działa Mari zawstydzona. Nie śmiała podnieść oczu na
brata. - To był także mój błąd.
  - Wcale w to nie wątpię - odpowiedział jej ostro.
  Skuliła się, jakby ją uderzył.
  - Jonathanie, nie gniewaj się na mnie. Jeszcze i ty,
nie zniosę tego!
  - Wcale się nie gniewam - burknął zły jak osa. - Ale
nie próbuj mi wmawiać, że to nie jego wina. Mężczyzna
nigdy nie może wyprzeć się odpowiedzialności, zawsze
może wybierać.
  - No tak, ty świetnie o tym wiesz.
  - Nie mówimy teraz o mnie - mruknął, bo uwaga
Mari trafiła bardzo celnie. Jego własne erotyczne do-
świadczenia były niemal równe zeru.
  - Pomożesz mi? - szepnęła żałośnie.
  Jonathan przemówił teraz tonem nieco mentorskim,
ale z pewnością brało się to stąd, że był tak bardzo
poruszony.
  - Przez ten czas, kiedy tu pracuję, wiele się nauczyłem
o etyce zawodowej. To, o co mnie prosisz, jest absolutnie
niemożliwe. Odmawiam udziału w czymś podobnym.
  - Ale co ja mam począć?
  - Będzie musiał się z tobą ożenić.
  - Jó...
  Urwała w pół słowa.
  - Aha, a więc to Józef - gniewnie zauważył Jona-
than. - Tak, to było do przewidzenia.
  - On mnie nie chce. A ja nie chcę jego.
  - Że też nie mogłaś dojść do tego wniosku wcześniej,
Mari!
  - Już raz to mówiłeś. Nie musisz sypać więcej soli na
rany.
  Jonathan nareszcie usiadł.
  - Opowiedz mi wszystko od początku - poprosił
nieco łagodniej.
  - Ze szczegółami?
  - Nie bądź wulgarna, nie miejsce ani czas na to.
  - Przepraszam. Co tu jest do opowiadania? Najpierw
przez dłuższy czas trwała taka niewinna zabawa w słowa,
a potem zabrał mnie na tańce. Bez przerwy flirtował
z innymi dziewczętami. Kiedy w końcu zaproponował,
byśmy razem wrócili do domu, kolana się pode mną
ugięły z emocji. Bałam się, że go stracę. Tak bardzo
chciałam go zadowolić, móc go zatrzymać, Jonathanie,
z początku protestowałam przeciwko jego próbom
zbliżenia, ale on... Pogniewał się na mnie, chciał odejść,
a ja nie mogłam... nie mogłam tego znieść.
  Mój Boże, jakaż banalna historia, pomyślał Jonathan.
Przeklęty łajdak! I biedna dziewczyna!
  - Oczywiśeie zorientował się, że nie będę opierać się
długo, bo wmawiałam sobie, że jestem w nim zakochana.
  - Sama siebie próbujesz okłamać. Pragnęłaś jego
miłości. Chciałaś czuć, że on cię pragnie. Nie mam
racji?
  - Jonathanie, czy musisz być tak bezlitosny?
  - Tak. Najwyższa pora, byś się czegoś nauczyła,
biedna, spragniona miłości dziewczyno.
  Mari wzruszyła ramionami w geście rezygnacji.
  - No, a potem on wyjechał do Oslo. Kiedy następ-
nym razem odwiedził rodzinę, w ogóle mnie nie zauwa-
żał.
  - Dostał już to, czego chciał.
  - Ale ja już wtedy żyłam od jakichś dwóch-trzech
tygodni w okropnym strachu i musiałam mu o tym
powiedzieć. - Mari wyciągnęła chusteczkę, otarła oczy
i nos. - Rzucił mi w twarz najgorsze słowa.
  - Wyobrażam sobie: "Skąd mogę mieć pewność, że
to moje dziecko? Miałaś tylu innych". Czy tak właśnie
powiedział?
  - Tak. - Mari zdruzgotana pokiwała głową. - Coś
w tym rodzaju, tylko ostrzej. Nigdy nie zapomnę tych
słów, Jonathanie. "Co ty mi próbujesz wmówić, mała
dziwko! Masz fioła na punkcie facetów, rozkładasz się,
kiedy tylko który na ciebie spojrzy!" Ach, jak bardzo
mnie to zabolało! To wcale nie jest prawda. Zgoda, nie
jestem chodzącą niewinnością, ale przed nim było tylko
kilku chłopców. Tak się bałam, że ode mnie odejdą.
  Jonathan objął siostrę, czuł się w tym momencie
o wiele od niej starszy.
  - Kochana siostrzyczko - powiedział czule, - Na-
prawdę niezłego piwa sobie nawarzyłaś. Mari, nie
pomogę ci w tym, o co mnie prosisz, stanowczo
odmawiam. Ale będę cię wspierał na wszelkie sposoby.
Najpierw musimy parozmawiać z rodziną.
  - Z którą? Z naszą? Czy Christy?
  - Z obydwiema. Niech dorośli zdecydują, co zrobić
z Józefem. Trzeba też pomówić z Ablem.
  - Och, tak, Abel będzie problemem. I, Jonathanie, ja
nie chcę Józefa. Za nic w świecie!
  - Czy jesteś wobec tego przygotowana, by być
samotną matką?
  - Nie jestem na nic przygotowana! - załkała. - Tak
się boję. Wolałabym umrzeć!
  - Cicho już, nie płacz. Wszystko będzie dobrze
- powiedział z pewnością w głosie. - Wszystko będzie
dobrze.
  Ale serce bolalo go na myśl o siostrze. Wiedział
wszak, jak bezlitosny bywa świat wobec samotnych
matek.
  - Nie mogłabyś poślubić kogoś innego? - spytał
nieśmiało.
  - Innego? Pokaż mi takiego, który wziąłby cudze
dziecko!
  - Zdarzało się to już wcześniej - przypomniał.
  - Gdyby to było możliwe, nikomu bym nie od-
mówiła! - wykrzyknęła Mari, podkreślając słowa zama-
szystym gestem, który zdradzał jej gorącą Francuską
krew.
  - Przesadzasz. Z ojcem dziecka przecież nie chcesz
mieć nic wspólnego.
  - Tak samo jak on mnie nie chce. Przede wszystkim
on. - Znów uderzyła w płacz. - Och, Jonathanie, znajdź
chłopca, który mnie zechce, przyjmę go z pocałowaniem
ręki, choćby nawet był szpetny jak troll!
  - Chcesz powiedzieć, że nie ma dla ciebie znaczenia,
jak on wygląda?
  - A czy to takie ważne?
  Jonathan patrzył na siostrę z powątpiewaniem.
  Mari mówiła z coraz większym przekonaniem:
  - No powiedz sam, czy ja kiedykolwiek kierowałam
się wyglądem?
  - Tak.
  - O, jesteś niesprawiedliwy, dobrze wiesz, że...
  Umilkła.
  Jonathan dokończył po cichu:
  - Że szukasz czułości i miłości. Owszem, wiem. I to
właśnie przywiodło cię do zguby. Kiedy przestaniesz tak
rozpaczliwie walczyć o zainteresowanie innych, znaj-
dziesz się na właściwej drodze.
  - Trochę na to za późno, prawda?
  - Nie, dlaczego? W niedzielę mam wolne. Chcesz,
żebym pojechał z tobą do rodziców? Albo zaproszę ich
tutaj, tak będzie lepiej.
  Przez chwilę jeszcze wyglądało na to, że Mari nadal
szuka jakiegoś innego rozwiązania, takiego, które nie
wymagałoby ujawnienia prawdy. Wreszcie jednak wes-
tchnęła zrezygnowana.
  - Zgoda. Nam nie wolno jechać do domu, poproś
więc, by rodzice przyjechali tutaj.
  - Dobrze, Mari. Wszystko się jakoś ułoży, zoba-
czysz.
  - Łatwo ci powiedzieć. Ale przed chwilą mówiłeś
tak, jakbyś znał jakiegoś... chłopca...?
  Niecierpliwie pokręcił gławą.
  - Przyszło mi coś do głowy, abe to zły pomysł.
  - Powiedz, proszę!
  - Spotkałem go zaledwie raz, dzisiaj. Wydawał się
tak okropnie samotny...
  - O, ja go mogę ocalić przed samotnością.
  - Ale ja nic o nim nie wiem.
  - Czy wydał ci się niesyrnpatyczny?
  - Nie, nie. Raczej trochę przerażający, ale miał takie
dobre oczy. Pełne zrozumienia, naicieplejsze spojrzenie
pod słońcem.
  - Chcę go poznać - zdecydowała Mari. - Przedstaw
nas sobie, a uwiodę go w trzy kwadranse.
  Jonathan wybuchnął śmiechem.
  - Dobrze, że nie straciłaś poczucia humoru, Mari.
  - Ale ja to mówiłam poważnie.
  - Pomieszało ci się w głowie - mruknął Jonathan.
- A zresztą, jak mogę poznać was ze sobą, jeśli nie wiem,
kiedy znów się z nim spotkam? Nie, zapomnij o tym,
jestem pewien, że nie będziesz go chciała.
  - Mało o mnie wiesz.
  - Prawie wszystka, Mari, niestety prawie wszystko!
  Nagle Mari ujrzała siebie z przerażającą jasnością.
  - Dlaczego jestem taka, jaka jestem, Jonathanie?
- poskarżyła się. - Czy coś się zdarzyło, kiedy byłam
dzieckiem, czy brakowało mi miłości i teraz nieustannie
muszę się upewniać, że ludzie darzą mnie sympatią?
  Jonathan, siedemnastolatek, który chłonął wszyst-
kie szpitalne mądraści, oświadczył mentarskim to-
nem:
  - Nie zawsze da się złożyć winę na rodziców, brak
miłości czy złe środowisko, Mari. Tak jak ja miałaś
wspaniałe dzieciństwo, dobrze o tym wiesz! I podobnie
jest z wieloma młodymi ludźmi, którzy schodzą na złą
drogę. W bardzo wielu przypadkach wina leży po ich
stronie. Być może cechą twego usposobienia jest uzależ-
nienie od sympatii innych ludzi. Nie będę cię namawiał,
żebyś na to gwizdała, bo i tak mnie nie posłuchasz, ale
pracuj nad sobą, Mari! To najlepsza rada, jaką mogę ci
dać.
  - Niedobrze mi się robi, kiedy słyszę, jak ludzie kłócą
się ze sabą. To chyba nie jest normalne.
  - Wiele wrażliwych osób podobnie reaguje na ob-
jawy wrogości. Nie, sama świetnie wiesz, jak dobrze
nam było, a mima wszystko... Popatrz na Karine. Czy
uważasz, że ona jest szczęśliwsza od ciebie?
  - Nie - odparła Mari w zamyśleniu. - Ja jej nie
rozumiem.
  - A propos Karine... Muszę z nią porozmawiać. Nie,
nie, to nie dotyczy twoich kłopotów. Czy możesz
poprosić, żeby do mnie zadzwoniła? Pojutrze, o pierw-
szej, na mój oddział. Mnie nie wolno stąd telefonować.
  - Jakie macie współne tajemnice?
  - Żadne, ale rodzeństwo ma chyba prawo przedys-
kutować pewne sprawy, na przykład czyjeś urodziny.
  Szczęśliwie Jonathan przypomniał sobie we właś-
ciwym momencie, że niedługo wypadają urodziny Mari.
Widział, jak siostra pokraśniała z zadowolenia.
  - Dobrze, powiem Karine.
  - Doskonale. A sama przyjdź tu w niedzielę...
powiedzmy o piątej. Ściągniemy mamę i ojca, jutro mają
do mnie dzwonić.
  Mari westchnęła.
  - Czy naprawdę muszę przy tym być?
  - Oczywiście. Nie bój się, na pewno zrozumieją.
  - Jak chcesz, ale daj mi najpierw jeszcze jedną szansę.
Pozwól mi się przedtem spotkać z tym twoim brzydkim,
przerażającym i samotnym przyjacielem! Wydaje mi się,
że dobrze byłoby mieć brzydala za męża. Będę dla niego
coś znaczyła, w jego oczach będę piękna, mogę go
rozpieszczać, a w dodatku będę miała go tylko dla siebie.
  - To najbardziej egoistyczny motyw, o jakim słysza-
łem!
  - Wobec tego niewiele jeszcze słyszałeś - westchnęła
Mati.






        ROZDZIAŁ V


  Koszmarna wojna trwała nadal, wciągając w swe
tryby kolejne kraje - sprzymierzeńców Niemiec lub ich
przeciwników.
  W Afryce Północnej feldmarszałek Rommel kon-
tynuował swój zwycięski pochód, gromiąc Brytyjczy-
ków; pod powienchnią Atlantyku wokół konwojów
i okrętów wojennych przemykały zdradzieckie okręty
podwodne, torpedując bez różnicy jednostki wojskowe
i cywilne. Na zachodnim froncie sytuacja się zmieniała,
na południu Jugosławia i Grecja nadal próbowały
stawiać opór, a na froncie wschodnim Hitler nieoczeki-
wanie rozpoczął atak na Związek Radziecki wzdłuż całej
jego długiej granicy.
  Ludność krajów, które znalazły się pod okupacją
niemiecką, cierpiała. Całą żywność, wszystkie zapasy
wywożono do Niemiec. Tych, którzy opierali się najeź-
dźcy, zabijano bądź wysyłano do obozów koncentracyj-
nych. Od dawna już trwało prześladowanie Żydów,
choć świat nie znał jeszcze całej prawdy o jego zasięgu.
  Jednym z narodów, którym przyszło cierpieć najbar-
dziej, byli Czesi. Krajem rządził niemiecki protektor,
Reinhard Heydrich. Słowo "protektor" oznacza opieku-
na; w tym wypadku trudno chyba o bardziej nie-
odpowiedni tytuł. Heydrich zdawał się całkowicie po-
zbawiony ludzkich uczuć, już w Niemczech dawał
dowody niespotykanego okrucieństwa, które osiągnęło
szczyty, kiedy dano mu do ręki władzę w gnębionym
kraju.
  Mianowano go na stanowisko zastępcy protektora
podczas wielkiej parady w Berlinie; znalazło się tam
również kilka niewidzialnych istot.
  Byli to Wędrowiec w Mroku, Tengel Dobry i Sol,
wiedzieli bowiem, że Tengel Zły ukrywa się gdzieś
w niemieckiej stolicy. Wciąż nie mogli go wyśledzić.
Wędrowiec raz po raz sprawdzał, czy przypadkiem zły
przodek nie powrócił do swej tajemniczej kryjówki
w grotach Postojny.
  Nie, znajdował się tutaj, wyczuwali to. Nie mogli
jednak pojąć, jak zdołał przepaść tak bez śladu.
  Niewidzialni dla ludzkich oczu z drwiną, pogardą
i niepokojem obserwowali pełną rozmachu ceremonię,
podczas której samouwielbienie Hitlera i jego ludzi
sięgało szczytów. Fuhrer jak zwykle rozdzielał ordery
i medale pomiędzy swych ulubieńców, a oni przyjmowa-
li je z nie skrywaną dumą.
  Sol, która nigdy nie mogła powstrzymać się od
żartów, najbardziej bawił wielki, gruby oficer z dokład-
nie obwieszoną medalami połową piersi i sporą ich liczbą
na drugiej. Nazywał się Goring i widać było, z jaką
rozkoszą pławi się w blasku swych wypolerowanych
błyskotek.
  - Do licha, mają mu dać jeszcze jeden - szepnęła Sol do
swych towarzyszy. - To się nie uda, zobaczycie, przewróci się
pod takim ciężarem.
  W momencie kiedy to mówiła, w jej oczach zapaliły się
diabelskie ogniki. Wymruczała króciutkie zaklęcie.
  - Ależ, Sol - zganił ją Tengel Dobry.
  - Pozwól jej - wstawił się Wędrowiec.
  Hitler pochylił się, by zawiesić order na gigantycznej
piersi, a raczej brzuehu Goringa, bo pierś zajęta już była
różnobarwnymi krzyżami.
  Zaklęcie Sol odniosło podwójny skutek. Najpierw
szpilka ukłuła Goringa, wbijając się w skórę. Choć
z całych sił starał się opanować, nie zdołał powstrzy-
mać okrzyku przerażenia, ostrego i rozdzierającego
niczym sopran w operze Wagnera. Później zaś, kiedy
już, po przeprosinach Hitlera szpilka trafiła wreszcie
na właściwe miejsce i wódz odstąpił o kilka kroków
z ręką uniesioną w geście pozdrowienia, Goring także
wyciągnął rękę. Więcej jednak zrobić nie zdołał, gdyż
ciężar kolejnego odznaczenia pociągnął go w dół.
Z głośnym hukiem zwalił się na posadzkę. Przez
moment zdumiony wpatrywał się w marmur, który
nagle znalazł się tak blisko jego nosa, zdając sobie
sprawę ze swego godnego pożałowania stanu i po-
śmiewiska, na jakie się wystawił, po czym podźwignął
się na nogi. Teraz nowy order nie wydawał się już
tak ciężki jak przedtem.
  Licznie zgromadzona publiczność z wielkim trudem
zachowywała powagę.
  Uśmiechnął się także Tengel Dobry.
  - Ale teraz już wystarczy, Sol.
  Sol zacisnęła zęby.
  - Czy czujecie to samo, co ja? Że Tengel Zły jest gdzieś
w pobliżu?
  - Tak - odparł Wędrowiec. - Oby tylko nie było za późno.
  - Dlaczego on pozostaje bezczynny? - zastanawiał się
Tengel Dobry. - Dlaczego nic nie robi?
  - Na to właśnie nie mamy odpowiedzi - pokiwał głową
Wędrowiec.
  Ceremonia dobiegła końca, powoli zaczęto się roz-
chodzić.
  Heydrich przeniósł się do Czech, gdzie czuł się jak
ryba w wodzie. W tym udręczonym kraju niszczył
wszystko, co tylko budziło jego niezadowolenie, na
najmniejsze oznaki oporu wobec Niemców odpowiadał
okrutnymi represjami, najczęściej wymierzonymi w Bo-
gu ducha winnych ludzi. Obozy koncentracyjne były
koszmarem, jaki trudno wyśnić nawet w najstraszliw-
szych snach, nikt nie mógł czuć się bezpieczny. Ludzie
zastanawiali się, czy przypadkiem Heydrich nie jest
wcielonym diabłem.


  Norwegom także dokuczał brak żywności, obowią-
zujące zaciemnienie i wieczny lęk przed niepewnym
jutrem. Nad krajem zawisła noc okupacji, nie było się
czym cieszyć, nie widziano żadnej przyszłości dla dzieci,
brakowało ubrań i właściwie wszystkiego. Wszędzie
mogli kryć się wrogowie, nie wiadomo było, czy ktoś
usłyszawszy najmniejsze słowo niezadowolenia natych-
miast nie doniesie o tym Niemcom.
  Tych, którzy ośmielili się sprzeciwiać, aresztowano
i wysyłano w nieznane.
  Ruch oporu działał, choć w ukryciu. Niemcy musieli
walczyć także z biernym oporem, jak na przykład wtedy,
gdy policjanci odmówili pozdrowienia gestem hitlera,
a gdy dowiedzieli się, że muszą zostać członkami
Nasjonal Samling, rezygnowali ze służby.
[Nasjonal Samling - partia faszystowska w Norwegii,
założona przez Vidkuna Qislinga (przyp. tłum.).]
  Nauczycieli zmuszano do wychowywania dzieci zgo-
dnie z nową ideologią Nasjonal Samling, ale oni po
prostu tego nie robili. Sportowcy odmawiali udziału
w zawodach organizowanych pod patronatem NS,
aktorzy nie zgadzali się na występy w radiu.
  Nasjonal Samling miała z "nawróceniem" Norwegii
na narodowy socjalizm ogrornne trudności, tak jakby
przyszło jej przewrócić wielotonową masę gołymi ręka-
mi.
  W marcu 1941 roku Norwegowie przy pomocy
Anglików podjęli wyprawę dywersyjną na Lofoty.
Zniszczono niemieckie statki i zakłady, dwustu piętnas-
tu Niemców i dziesięciu quslingowców wzięto do
niewoli. Brytyjskie oddziały wracając do ojczyzny za-
brały ze sobą wielki kontyngent Norwegów, którzy
z Anglii mieli walczyć z okupantem w Norwegii. Był to
jedyny tego roku otwarty atak norweskich patriotów
wymierzony w Niemców.
  Jonathan nie potrafił nigdy zrozumieć, jakie korzyści
czy satysfakcję daje zajęcue cudzego kraju. Nikt chyba nie
może liczyć na to, że jako okupant zyska sobie popular-
ność. A co da się osiągnąć? Nieznaczne korzyści materia-
lne przeciwstawione nienawiści całego narodu? Więk-
szość energii i tak trzeba poświęcić na trzymanie ludzi
w ryzach. Naród jest jak mocna, sprężysta trzcina
- można ją przygiąć, ale nie złamać.
  To bez sensu, myślał Jonathan. I postanowił doło-
żyć wszelkich starań, by Niemeom było jeszcze trud-
niej.


  - Cheiałeś ze mną rozmawiać, Jonathanie?
  W słuchawce rozbrzmiewał wesoły, beztroski głos
Karine. Głos Karine zawsze brzmiał beztrosko i wesoło,
nigdy nie zdradzał, by miała jakiekolwiek kłopoty.
Jonathan był jednak pewien, że jest inaczej.
  Nie rozumiał swej młodszej siostry, nie wiedział, czy
było tak zawsze. W każdym razie odkąd pamiętał,
zachowywała się dziwnie, wszystkich trzymała na dys-
tans... Ale życzliwa ludziom, chętnie rozmawiała o ich
problemach. O niej samej jednak trudno się było
czegokolwiek dowiedzieć, zawsze odpowiadała, jakby
w środku miała nakręconą katarynkę: "U mnie wszystko
jak najlepiej, a u ciebie?"
  Wiadomo było jednak, że nie wszystko jest w porząd-
ku, dawało się to poznać choćby po dziwnym wyrazie jej
oczu, który pojawiał się zawsze, kiedy mowa była
o stosnnkach między ludźmi, o małżeństwie i miłości.
Jonathan odkrył to niedawno.
  Odpowiedział na pytanie siostry:
  - Jesteś wolna przez całe lato, czy może znalazłaś
akąś pracę?
  - Nie, pomagam tylko Chriście w domu. A dlaczego
pytasz?
  Zawahał się, przez telefon nie mógł wszystkiego
wyjaśnić.
  - Ja... potrzebna mi twoja pomoc. Czy podjęłabyś się
ważnego zadania?
  Karine nie od razu odpowiedziała.
  - Praca w szpitalu?
  - To także mogę ci załatwić, zastępstwo na lato.
Z mieszkaniem.
  Czy zrozumiała, że praca w szpitalu wcale nie była
najważniejsza? Tak, chyba tak.
  - Myślę, że mam na to czas. Co miałabym robić?
  - Czy mogłabyś przyjechać do mnie, porozmawiać?
Wytłumaczyłbym ci wszystko, to dość skomplikowane.
  - Mogę przyjechać jeszcze dzisiaj, kursują autobusy.
Będę u ciebie o siódmej wieczorem.
  - Świetnie! Zapraszam!
  - Dziękuję, że jesteś taki serdeczny, Jonathanie.
Człowiekowi od razu cieplej się robi na sercu.
  Tak, chciałbym wnieść trochę ciepła w twój lodowato
zimny świat, pomyślał przygnębiony, odkładając słucha-
wkę. Co się działo z Karine? Ze sposobu, w jaki mówiła,
nie wynikało, by miała jakieś troski, pewien był jednak,
że siostra coś ukrywa.


  Kiedy Karine przyjechała, Jonathan natychmiast
zwrócił uwagę na jej osobliwe "nie-zbliżaj-się-do-mnie"
nastawienie. W Karine trudno było się doszukać czegoś
nadzwyczajnego, była bardzo zwykłą dziewczyną, ani
brzydką, ani ładną, zamkniętą jednak w szczelnej skoru-
pie uniemożliwiającej dotarcie do jej wnętrza. Miała
brązowe włosy, oczy nieokreślonego koloru, usta mog-
łyby być wyraziste, gdyby na to pozwoliła. Najczęściej
jednak zaciskała je tak mocno, że gdyby miała zachować
to przyzwyczajenie jeszcze przez kilka lat, z pewnością
pojawią się wokół nich paskudne zmarszczki.
  Najlepszą chyba miała figurę: biust godny Rity
Hayworth i wąską talię. Nigdy jednak nie wykorzys-
tywała swych możliwości, tak jak całkiem obojętne jej
było, w co się ubiera. Schludnie i porządnie, ale bez
fantazji, niemal jakby pragnęła ukryć swe kuszące
kształty. Niemądrze, gdyby tylko chciała, mogłaby mieć
ogromne powodzenie u chłopców.
  Ach, jakże mało rozumiał Jonathan!
  Poczęstował siostrę wystygłą herbatą z dzikiej róży
i nędznym kawałkiem suchego wojennego chleba. Ale
przywykli już do tego. Zasłonili okna, pokój pogrążył
się w półmroku, bo lampa Jonathana nie dawała szcze-
gólnie mocnego światła.
  Chłopak zaczął opowiadać siostrze o swej działalności
w ruchu oporu, wiedział bowiem, że Karine można
zaufać. Nie wymieniał żadnych nazwisk, wspomniał
tylko imię Runego, bo to on prosił o wciągnięcie
dziewczyny do organizacji.
  Karine, usłyszawszy o co chodzi, natychmiast się
rozpromieniła. Po raz pierwszy Jonathan dostrzegł w jej
oczach prawdziwy zapał i radość, po raz pierwszy też
odkrył, że jego młodsza siostra jest naprawdę ładna!
  - Ach, Jonathanie, jakie to fascynujące! Naprawdę
będę mogła brać w tym udział?
  - Nie jest to tylko i wyłącznie kwestia, czy to
fascynujące, czy nie, Karine. Musisz chcieć robić coś na
przekór Niemcom, i to z całego serca. I musisz się okazać
osobą, której w stu procentach można zaufać.
  Pokiwała głową z zapałem.
  - Dlaczego wybrałeś właśnie mnie? Dlaczego nie
Mari?
  Jonathan zawahał się chwilę.
  - Ponieważ Mati nie ma cech, jakie są wymagane.
  - Jakich cech?
  Powtórzył dokładnie to, co powiedział mu Rune:
  - "Dziewczyna, której potrzebujemy, nie może być
z nikim związana i musi umieć trzymać język za zębami,
i to tak, że nawet jeśli zostanie poddana torturom, nie
piśnie ani słowa. Poza tym nie może zbyt łatwo się
zakochiwać".
  Przy ostatnich słowach po twarzy Karine przemknął
cień smutku. Jonathan nie zwrócił na to uwagi, mówił
dalej:
  - No i musi być odważna. Jeśli o to chodzi, nie byłem
ciebie całkiem pewny, powiedziałem, że życie jest ci
raczej obojętne, ale to mu się nie spodobało.
  Karine powiedziała uroczyście:
  - Sądzę, że jestem dość odważna, ale tego nigdy tak
do końca się nie wie, dopóki człowiek nie zostanie
wystawiony na próbę, prawda?
  - Masz rację. Myślę, że dasz sobie radę. Zakładając
oczywiście, że nic nie będzie zagraaało twojemu życiu,
bo wtedy się nie zgodzę, byś brała w tym udział.
  - Zawsze możesz próbować - uśmiechnęła się Kari-
ne. W jej głosie zadźwięczał nowy ton: pewność siebie.
  - Kiedy możesz rozpocząć pracę w szpitalu?
  - W poniedziałek. Czy to ci odpowiada?
  - Poniedziałek będzie świetny. Porozmawiam z kim
trzeba.
  Mari przyjechała już w sobotę, żeby, jak powiedziała,
zapatrzyć się na Oslo. Niestety, nic z tego nie wyszło, bo
Jonathan otrzymał akurat wiadomość od swych przyja-
ciół z ruchu oporu. Rune wykonał właśnie zadanie
i należało zawieźć go do domu. Jonathan musi pojechać
ciężarówką, bo ładunek jest spory. Spotka się z Runem
w lesie przy Kolbotn.
  Czy Jonathan mógłby zabrać siostrę?
  Tak, jeśli się przed nią nie wygada.
  Mari mogła więc przejechać się ciężarówką i przy
okazji przyjrzeć się Runemu.
  - Oczywiście ani słowem nie wspomnisz o swoich
planach i o nim w roli twego ewentualnego partnera
- ostrzegł Jonathan. - On, rzecz jasna, nic nie wie
o twoim problemie.
  - Dobrze, nic nie powiem.
  - No, a jak tam, pogodziłaś już się z myślą,
że będziesz musiała opowiedzieć o wszystkim ro-
dzicom?
  - Ależ skąd! Ze strachu trzęsę się jak galareta.
  - To jak wizyta u dentysty. Szybko minie.
  - Co za idiotyczne porównanie! Mieć dziecko
to problem na całe życie! O, Jonathanie, nigdy
sobie z tym nie poradzę. Jestem jeszcze zbyt nie-
dojrzała.
  - Dojrzejesz - stwierdził z przekonaniem. - Zoba-
czysz, że dojrzejesz.
  - Faktem jest, że moją jedyną nadzieją pozostaje ten
Rune. Jeśli mu się spodobam, mogę powiedzieć, że to
jego dziecko i kłopot z głowy.
  - Nie sądziłem, że jesteś do tego stopnia powierz-
chowna, Mari - mruknął Jonathan.
  - Wcale nie jestem powierzchowna! - wrzasnęła.
- Jestem zdesperowana!


  Dojechali do lasów w okolicach Kolbotn. Zaczęło już
zmierzchać.
  Jonathan otrzymał dokładne instrukcje, skąd ma
zabrać Runego, i nietrudno było odszukać to miejsce.
Runego tam jednak nie było.
  Wysiedli z samochodu i zaczęli rozglądać się po lesie.
W pobliżu nie było żadnego domu, dookoła rozciągały
się leśne knieje.
  - Jest tam - szepnął Jonathan prawie bezgłośnie.
  Nie spostrzegli go wcześniej, ponieważ stał nieco
w głębi, wśród drzew. W półmroku, przy swej ciemnej
cerze i brunatnych włosach, ubrany w brązową zam-
szową kurtkę, ciemne spodnie i brzydkie brązowe
gumiaki, przypominał do złudzenia pień złamanego
drzewa.
  Jonathan zobaczył, że Mari zdrętwiała. Wyczuł jej
odrazę, zanim jeszcze wyrwało jej się spomiędzy warg
ciche: "Nie!". I wiedział też, że cały plan, by Rune
wyratował siostrę z opałów, w jakich się znalazła, od
razu skazany jest na niepowodzenie. Mari zareagowa-
ła tak gwałtownie, że nie sposób było tego nie za-
uważyć.
  Jonathan ostrzegawczo stuknął ją w plecy i jakoś się
pozbierała, kiedy Rune kulejąc zaczął zbliżać się w ich
stronę.
  - To moja siostra, Mari - drżącym głosem przed-
stawił dziewczynę Jonathan. - Moja starsza siostra
- dodał z naciskiem.
  Miał nadzieję, że Rune pamięta, iż to młodsza siostra
miała im pomagać.
  Rune z ociąganiem wyciągnął swą okaleczoną dłoń na
powitanie. Mari zdołała ją ująć, nie wzdrygając się przy
tym z obrzydzenia.
  Potem, kiedy chłopcy ładowali na ciężarówkę jakieś
podłużne zapakowane przedmioty i zakrywali je wor-
kami z drewnem do aparatury wytwarzającej gaz geneta-
torowy, wcale się nie odzywała. Węgla drzewnego
używano w ciężarówkach w wyjątkowych przypadkach,
na ogół był on przeznaczony do samochodów osobo-
wych. Ciężarówki zwykle miały aparaturę zamontowaną
przy szoferce, natomiast samochody osobowe ciągnęły
ją na specjalnej przyczepce; a worki z opałem jechały na
dachu. Benzyna zarezerwowana była dla Niemców.
  Wracali w milezeniu, wreszcie Jonathan uznał, że
musi przerwać ciszę.
  - Mari będzie dzisiaj u mnie nocować - wyjaśnił.
- Teraz nie miała gdzie się podziać, i nie przeszkadza ci,
mam nadzieję, że wyprawiła się z nami po twoje drewno?
  - Nie, wcale - burknął Rune. Jonathan wyczuł, że
oboje, i Mari, i Rune, czuli się nieswojo i choć musieli się
we trójkę gnieździć w szoferce, starali się utrzymać
między sobą jak największą odległość.
  Mari odezwała się z rezerwą:
  - Świetnie móc brać drewno z własnego lasu. Nie
każdy tak może.
  - Potrzebuję tego na słupy do ogrodowego płotu
- odparł Rune zwięźle.
  Jonathan nie wiedział, że Rune ma ogród. Tak
naprawdę, to nic nie wiedział o swym towarzyszu, ale też
i wiedzieć nie powinien.
  W końcu jednak domyślił się, że podłużne przed-
mioty, które wiozą, z pewnością nie są pociętymi pniami
drzew. Miały przecież zupełnie inny kształt.
  - Dokąd mamy cię podrzucić? - spytał.
  Rune natychmiaśt podał adres, który Jonathan już
znał. Mieszkał tam człowiek z innej grupy ruchu oporu.
  Jonathan skręcił, gdzie należało. Rune po drodze dał
mu do zrozumienia, że chciałby z nim pomówić w cztery
oczy. Kiedy więc zatrzymali się na pustej o tej porze
uliczce, chłopak pomógł mu wyładować to, co przywie-
źli.
  - Rozmawiałeś ze swoją drugą siostrą?
  - Zgodziła się - odparł Jonathan po cichu. - Pracę
w szpitalu zacznie w poniedziałek, czyli pojutrze.
  - Świetnie. W następną środę musi się odbyć spot-
kanie, trzeba omówić kolejny wyjazd. Ona będzie
potrzebna.
  Jonathan skinął głową. Wsiadł do samochodu, żeby
odwieźć siostrę na teren szpitala.
  Z początku nic nie mówili, słowa wydawały się
zbędne, wreszcie Mari nie wytrzymała:
  - Tak mi przykro, Jonathanie, nie stanęłam na
wysokości zadania. Chyba jednak jestem jeszcze bardziej
powierzchowna, niż przypuszczałam.
  - Nad odruchami niechęci trudno jest zapanować.
  - To nie to, on miał takie cudownie dobre oczy. Ale
całe życie...
  - Rozumiem. Posłuchaj... Proszę cię, nie wspominaj
nikomu o tej wyprawie. Nie wolno mi właściwie tego
robić, przełożeni nic o tym nie wiedzą.
  - Dobrze, będę cicho. Och, Jonathanie, tak okropnie
się boję jutrzejszego dnia!
  - Wszystko będzie dobrze, zobaczysz - pocieszał ją,
udając optymizm.
  - Łatwo ci tak mówić - westchnęła Mari. - Wy,
mężczyźni, sami nie wiecie, jak wam dobrze! Zbyt łatwo
unikacie odpowiedzialności. I proszę cię, nie powtarzaj
mi już tych głupstw, że musicie służyć w wojsku
i codziennie się golić, bo to nie jest żaden wstyd. Wy nie
wiecie, co to wstyd!
  - Amen - położył kres wybuchowi siostry Jonathan.


  Jak było do przewidzenia, rozmowa z rodzicami
okazała się bardzo przykra.
  Z pomocą Jonathana Mari zdnłała jednak po-
wiedzieć przynajmniej to, co musiała. Zapłakana,
nieszczęśliwa i zgnębiona, nie umiała pogodzić się
z myślą, że teraz także i rodzice będą się na nią
gniewać.
  Hanna krzyczała najgłośniej, czego zresztą można
było się spodziewać, zwłaszcza w takiej sytuacji, ale
Jonathan przygotował siostrę na wybuch matki, pod-
kreślając, że burza przez nią wywołana prędko ucichnie
i Mari będzie mogła odetchnąć z ulgą.
  - Czy nie rozumiecie, że musicie się pobrać?
- wrzeszczała Hanna. - Inaczej to nie do pomyślenia, to
wprost nieprzyzwoite!
  Vetle posłał żonie ostrzegawcze spojrzenie, dzięki
któremu Hanna przypomniała sobie swoją młodość, nie
taką znów niewinną i bez skazy. Umilkła.
  Vetle siedział blady, roztrzęsiony, zrozpaczony nie-
szczęściem, które dotknęło jego córkę. Przysunął się do
rozszlochanej Mari i mocno ją objął.
  - Pewna jesteś, że nie chcesz poślubić Józefa? I że on
ciebie nie chce?
  - Pewna, jak niczego innego pod słońcem - od-
powiedziała Mari.
  - Nie ma znaczenia, co wy, smarkacze, chcecie,
a czego nie! - oburzyła się Hanna. - Wasze zdanie się nie
liczy. Małżeństwo jest najlepszym rozwiązaniem.
  - Kochana Hanno, w rodzie Ludzi Lodu wszyscy
zawsze pobierali się z miłości - przypomniał żonie Vetle.
- Pod tym względem różniliśmy się od innych. I bywało,
że kobiety wychowywały swoje dzieci samotnie. Pomyśl
tylko o dumnej Ingrid i jej synu, który nosił szacowne
nazwisko Daniel Ingridssonn!
  - Nie chcę syna, który by się nazywał Marissonn!
- zapłakała Mari.
  - Ależ oczywiście, że nie - uspokajał ją Vetle.
- Twoje dziecko będzie nosiło nazwisko Volden, mama
i ja pomożemy ci, na ile to możliwe. Uważam też, że
powinnaś wrócić teraz do domu, nie oglądając się na
Tengela Złego. Masz już dziewiętnaście lat i przestałaś
być dzieckiem. Zobaczymy, być może zanim twój
potomek przyjdzie na świat, wybrani zdołają dopaść
naszego strasznego przodka i odetchniemy z ulgą.
  - Ale musimy, rzecz jasna, porozmawiać z Christą
i z Ablem - przypomniał Jonathan.
  Vetle spochmurniał. Abel był bardzo życzliwy innym
ludziom, ale miał swoje zasady, swą naukę o czystości
ciała i duszy.
  - Oczywiście - odparł Vetle. - Również ze względu
na Christę lepiej będzie, jak wrócisz do domu. Ona i tak
ma dość swoich kłopotów, żeby miała zajmować się
jeszcze twoimi, Mari!
  Dziewczyna na wszystko tylko kiwała głową.
  - Nie daruję też temu łobuzowi! - Hanna prychała
jak kotka, francuska krew znów zawrzała jej w żyłach.
- Odebrać cnotę dziewczynie!
  Jonathan powstrzymał się od wyjaśnienia, że w tym
przypadku Józef nikomu cnoty nie odebrał.
  - Mam ochotę porządnie złoić mu skórę - przyznał
Vetle - to jednak do niczego nie doprowadzi. Ale
przynajmniej usłyszy, co o nim myślę. Nie może prze-
rzucić całej odpowiedzialności na Mari, tak łatwo się ten
łobuz nie wywinie.
  - Ja chcę do domu! - pisnęła Mari i znów zalała się
łzami.
  - Pojedziesz, nie martw się - czule uspokajał ją Vetle.
- Ale co poczniemy z Karine? Jutro ma zacząć pracę
w szpitalu, a co będzie jesienią?
  - Mam nadzieję, że dobrze będziesz się opiekował
młodszą siostrą - zwróciła się do syna Hanna. - Żeby
i ona nie zeszła na złą drogę, tego by już było za wiele!
  - Przecież ona ma dopieto piętnaście lat! - uspokajał
ją Vetle.
  - Jak gdyby to mogło stanowić jakąkolwiek prze-
szkodę dla mężczyzn! - syknęła Hanna. - Myślę jednak,
że najlepiej będzie, gdy jesienią wróci do domu Christy.
Przynajmniej o nią muszę być spokojna, nie bać się, że
ten wasz przodek mi ją zabierze. Jest też chyba potrzebna
Chriście.
  - To prawda, Christa ma ogromnie dużo pracy
- odparła Mari wycierając nos. - Abel wychował swoich
synów w przekonaniu, że w domu tylko kobieta powin-
na pracować. Nigdy jej nie pomagają, tylko Joachim, ale
on jest inny niż pozostali.
  Hanna powoli wracała da równowagi. Teraz miała
pretensję o co innego.
  - I pomyśleć tylko, Mari, że prosiłaś Jonathana
o pomoc w pozbyciu się dziecka! Przecież to nasz wnuk,
nie pomyślałaś o tym?
  Mari głęboko odetchnęła, starając się opanować
płacz.
  - Teraz o tym myślę.
  - To przecież będzie także dziecko Ludzi Lodu
- pokiwał głową Vetle. - Nie wolno ich marnować.
A ponieważ Tova jest dotknięta, nie grozi ci żadne
niebezpieczeństwo, Mari.
  - To znaczy, że już się na mnie nie gniewacie?
Wybaczyliście mi?
  - Oczywiście. - Hanna mocno przytuliła córkę.
Gniew Hanny mijał równie szybko, jak się pojawiał.
Nie zawsze można było nadążyć za jej zmiennymi
humorami. - Zabierzemy cię teraz do domu, nie wy-
obrażasz sobie nawet, jak bardzo się cieszymy. Wiesz,
jak trudno jest nie mieć dzieci przy sobie akurat
w tym okresie, kiedy najbardziej potrzebują rodzi-
ców? Czy rozumiesz smutek i tęsknotę, jaką ja i Vetle
odczuwaliśmy? Rozumiesz naszą nienawiść do tego...
tego potwora, który przez sześćset pięćdziesiąt lat
dręczy wasz ród?
  - No tak - wtrącił się Jonathan. - Prawdą jest, że
nienawidziliśmy go przez stulecia, ale z pewnością nie
liczył się z takim poczuciem wspólnoty, przynależności
do rodu, jakie zrodziło w nas rzucone przed wiekami
przekleństwo.
  - Owo poczucie wspólnoty to zasługa Tengela Dob-
rego - zauważył Vetle. - Ale masz rację, synu, naprawdę
stworzyliśmy zwarty front przeciwko naszemu przod-
kowi.
  - To bardzo ważne - przyznała Hanna. - A teraz
Mari niech przez chwilę zapomni o swoich troskach, my
z Vetlem zajmiemy się Christą i Ablem, no i tym młodym
człowiekiem - dokończyła z groźbą w głosie.
  Jonathan z ukosa spojrzał na Mari.
  Nie mówiłem? triumfowało jego spojrzenie. Ojcu
i mamie naprawdę można zaufać, kiedy trzeba, potrafią
stanąć na wysokości zadania!
  Mari, choć przygaszona, odetchnęła z ulgą.





        ROZDZIAŁ VI


  Mała Karine siedziała między wielkimi, silnymi męż-
czyznami z ruchu oporu i z szeroko otwartymi oczami
przysłuchiwała się rozmowie.
  Była jedną z nich! Wolno jej będzie wykonać zadanie,
które ma znaczenie dla tych ludzi, a być może nawet dla
całej Norwegii!
  Postanowiła spisać się najlepiej jak potrafi.
  Człowiek, do którego zwracano się Stein, przyglądał
jej się badawczo.
  - Masz tu kopertę z fotografami. Twój brat Jona-
than i Rune, jego kolega, zawiozą cię ciężarówką do
Askim. Mieszka tam pewna dama, która także jest jedną
z nas, ale porusza się na wózku inwalidzkim i nie
opuszcza domu. Jej mąż jest zwolennikiem Quislinga,
nie może się więc o niczym dowiedzieć, nie wie też, że
ona współpracuje z nami a pani obracała się niegdyś
w bardzo wysokich kręgach. Chcemy, by zidentyfikawa-
ła osoby przedstaweone na zdjęciach. Twoje zadanie
będzie polegało na przekazaniu jej koperty, później ta
kobieta skontaktuje się ze mną.
  - Rozumiem. - Karine z uroczystą miną kiwnęła
głową. - Mąż nie może dowiedzieć się o kopercie.
  - Właśnie. Uzgodniłem z tą panią, że zjawisz się w jej
domu jako posłaniec z próbkami kosmetyków, które
chciała obejrzeć. Nie możemy wysłać mężczyzny, to
wzbudziłoby podejrzenia, ale piętnastolatka z kosmety-
kami nie powinna zwrócić szczególnej uwagi. Prosiła,
abyś weszła do sypialni i ustawiła próbki towarów na jej
nocnym stoliku. Kiedy będziesz tym zajęta, ona jakimś
sposobem wyprawi męża z pokoju. Wyciągniesz wtedy
szufladkę nocnego stolika i wyjętą z kieszeni kopenę
wsuniesz pomiędzy leżące tam papiery. Potem za-
mkniesz szufladę na klucz, który oddasz tej pani.
Wszystko jasne?
  - Tak mi się przynajmniej wydaje.
  - Uważaj tylko, by jej mąż nie wszedł nagle i nie
zobaczył, co robisz!
  - Będę bardzo ostrożna. To musi się odbyć bardzo
szybko, prawda?
  - Szybko i spokojnie. Nie wolno ci się denerwować.
Łatwo puszczają ci nerwy?
  - Nie, jeśli nie...
  Urwała. Miała zamiar pawiedzieć: "Jeśli nie chodzi
o sprawy, które mnie bezpośrednio dotyczą." Zorien-
towała się, że wszyscy patrzą na nią, ale mimo to nie
skończyła zdania.
  - Czy ona jednak mimo wszystko nue jest za młoda?
- spytał jeden z konspiratorów, Ancher.
  - Poradzę sobie - zapewniła.
  Stein stwierdził stanowczo:
  - Właśnie taka młoda dziewczyna jest nam potrzeb-
na, taka, która nie wzbudzi niczyich podejrzeń. A jeśli
charakterem i usposobieniem przypomina swego brata,
to jest to jak najbardziej odpowiednia osoba.
  - I tak trochę się martwię - wyznał Ancher. - Nie
o to chodzi, że jej nie ufam, ale to może się dla niej źle
skończyć.
  To nie ma żadnego znaczenia, pomyślała Karine.
Gdybyście wiedzieli, jak mało obchodzi mnie moje
życie, nigdy byście mnie nie zaangażowali. Naprawdę
nie interesuje mnie, czy będę żyła dalej, czy umrę.
  Bo mam już piętnaście lat i wiem, jakiego cierpienia
przysparza tęsknota za wybranym chłopcem. A ponie-
waż mam świadomość, że nie potrafię ani przyjmować,
ani odwzajemniać czułości, co mi zostaje? Nie mogę się
przecież z nikim wiązać.
  - Kiedy to będzie? - spytała.
  - Tego samego dnia, gdy twój brat odwiezie zlewki
do Trogstad. Pojedziesz z nimi.
  Karine skinęła głową. Z podniecenia serce mocno
biło jej w piersi. Życie nabrało sensu. Nareszcie prze-
stanie myśleć wyłącznie o sobie! Nie robiła tego wpraw-
dzie świadomie, ale myśli, niestety, mają ten paskudny
zwyczaj, że uporczywie krążą wokół najbardziej dokucz-
liwego problemu.


  Nadszedł wyznaczony dzień. Dla Jonathana była to
już trzecia wyprawa ciężarówk Do tej pory wszystko
szło gładko, ale ostatnio ze względu na sabotaż wykryty
w paru pracujących dla Niemców zakładach w okolicach
Oslo wzmocniono kontrolę dróg. Dlatego też tym
razem wybrali się dość wcześnie, nie chcieli ryzykować
jazdy po zapadnięciu zraierzchu. Nie wolno im było
wzbudzać podejrzeń.
  Jonathan, nauczony przykrym doświadczeniem przy
spotkaniu Mari z Runem, uprzedził Karine o wyglądzie
towarzysza. Karirbe wiedziała więc, że mężczyzna ten jest
dziwny, ale gdy się spotkali przy ciężarówce, zareagowa-
ła w sposób najmniej oczekiwany.
  Zalała ją fala ogramnego współczucia, wyciskającego
łzy z oczu. Spuściła wzrok, starała się nie patrzeć na
niego, by nie poczuł się dotknięty.
  Cóż to za dziwny człowiek! Musiata wreszcie spojrzeć
na Runego, mniejsza o łzy. Napotkała jega spojrzenie
i natychmiast zrodziło się między nimi wzajemne zro-
zumienie. Od razu wiedziała, że się polubili, zostali
przyjaciółmi, kolegami, sprzysiężonymi.
  Wiedziała, że może ufać Runemu. A on może ufać jej.
  - No i jak, uważasz, że Karine się nadaje? - spytał
podenerwowany Jonathan.
  - Tak - odparł Rune zwięźle. - Wybrałeś właściwą
siostrę.
  Od tych słów Karine zrobiło się cieplej na sercu.
  Na południe od Oslo zatrzymał ich patrol, musieli
wysiąść i pokazać ładunek. Żołnierze krzywiąc się
z obrzydzenia grzebali w zlewkach, macali obierki.
Jonathan wszystkie dokumenty dotyczące transportu
miał w porządku, puszczono ich więc dalej. Na Karine
ledwie co popatrzyli - kiedy chciała, potrafiła wyglądać
bardzo dziecinnie. Rune natomiast wydał im się wyraź-
nie odrażający. Jeden z umundurowanych uderzył go po
plecach pejczem, potem jednak zostawili go w spokoju,
najwidoczniej budził w nich lęk.
  Jonathan wiedział, że oczy Runego mogły niekiedy
rozłarzyć się tak groźnie, że naprawdę można się było go
przestraszyć.
  Podczas jazdy Karine z niepokojem rozmyślała nad
przyszłością Runego. Prędzej czy później jakiś przed-
stawiciel "rasy panów" dostrzeże w nim - jak to
określali naziści - podczłowieka i po prostu go zastrzeli.
Doszły ją pogłoski o tym, że Niemcy niechętnym okiem
patrzą na niepełnosprawnych, podobno miały miejsce
wypadki katowania umysłowo chorych i kalekich.
  Karine zadrżała.
  Rune niewiele się odzywał. Siedział wciśnięty w kąt
szoferki, przysłuchując się paplaninie Jonathana.
  Wreszcie dotarli do Askim. W czasie gdy Karine
będzie wykonywała powierzone jej zadanie, mężczyźńi
mieli czekać w samochodzie na bocznej drodze.
  Pierwsze, czego Karine udało się dokonać, to za-
błądzić wśród willi stojących przy wąskich uliczkach.
Stopniowo zaczęta ogamiać ją panika, nie chciała nikogo
pytać o drogę, w końcu jednak była do tego zmuszona.
Pocieszała się, że przecież ma wielce prawdopodobną
wymówkę.
  Płacz ściskał ją w gardle, gdy niemal biegiem przemie-
rzała dzielnicę willową. Miałaby się spóźnić, zanim
jeszcze pnystąpiła do wykonywania zadania? Wreszcie
dotarła pod wskazany adres, ale była tak zmęczona, że
przez chwilę musiała postać pod bramą i wyrównać
oddech.
  Drzwi otworzył jej pan domu we własnej osobie.
Szybko wyjaśniła, w jakiej sprawie przybywa.
  - Dobrze, dobrze - przerwał jej znudzonym tonem.
- Żona coś mi o tym wspominała. Proszę tędy.
  W hallu minęli wielką fotografię Hitlera i mniejszą
Quislinga. W jednym z pokojów Karine spostrzegła
w głębi dwugłowego orła zdobiącego ogromnej wielko-
ści biurko.
  Mężczyzna ruszył w górę po schodach. Nie zniżał się
do prowadzenia rozmowy z tak młodą dziewczyną,
Karine jednak odniosła wrażenie, że żona także niewiele
go obchodzi. Zbliżając się do jej pokoju okazywał coraz
wyraźniejszą niechęć.
  I rzeczywiście, gdy znalazł się w pokoju żony, rzucił
tylko obcesowo:
  - Oto i ta "dama", która miała przynieść ci próbki
kosmetyków.
  W tonie głosu dało się wyczuć nie wypowiedziane
pogardliwe pytanie: "I na co tobie kosmetyki?"
  Stanął w drzwiach. Karine ukłoniła się kobiecie, która
pomimo wyraźnego znużenia uśmiechnęła się do niej
z sympatią.
  - Podejdź bliżej, moja droga, niech zobaczę, co tam
masz - odezwała się ciepło. - Możesz to postawić tutaj,
na nocnym stoliku.
  Podjechała wózkiem bliżej łóżka.
  Karine powoli wyciągała kremy i inne kosmetyki.
Uważała, by się zbytnio przy tym nie pochylać, gdyż
mogłaby uszkodzić ukrytą w kieszeni kopertę z foto-
grafiami. Objaśniono jej dokładnie, jak powinna się
zachowywać, udawała więc naiwną, odgrywała rolę
młodziutkiej sklepowej, recytującej wyuczoną lekcję.
  Pan domu nadal stał w drzwiach, jakby miał w zwy-
czaju pilnowanie żony.
  Karine zaczęła się denerwować, przyniosła wszak
ograniczoną liczbę słoiczków i pudełeczek, nie mogła
wyjmować ich w nieskończoność.
  Dama bez pośpiechu oglądała każdy kosmetyk po
kolei.
  - O, ta szminka bardzo mi się podoba! Niestety, to
chyba odcień nie dla mnie.
  Karine odpowiedziała jej swoim nowym tonem wszy-
stkowiedzącej ekspedientki:
  - Tak jasna cera jak pani wymaga tego właśnie
odcienia różu, odrobinę przechodzącego w niebieski,
a nie wpadającego w pomarańczowy, to byłoby dość
niebezpieczne.
  Przekrzywiła głowę, by lepiej przyjrzeć się twarzy
nieszczęśliwej kobiety. Tak, Karine zdążyła wyczytać
z jej oczu, że jest nieszczęśliwa.
  Mąż prychnął, okazując jawną pogardę dla głupoty
Karine. Ale jej zachowanie tak właśnie miało być
odebrane.
  Czas płynął, mężczyzna nie ruszał się z miejsca.
  I nagle ku wielkiej uldze obu kobiet rozległ się
dzwonek do drzwi wejściowych.
  - Pójdę otworzyć - mruknął pan domu i zbiegł po
schodach.
  Kiedy usłyszały jego kroki w korytarzu na dole,
Karine ptędko wyjęła kopertę i przełożyła ją do szuflady
nocnego stolika. Przekręciła klucz w zamku i podała go
kobiecie, która bez słowa ukryła go w koszyczku
z robótką.
  - Czy życzy pani sobie ten krem? - spytała Karine
zupełnie spokojnym głosem.
  - Tak, na początek jeden słoiczek. - Po czym dodała
szeptem: - Nie będę mogła zatelefonować do Steina,
musisz przyjść za parę dni, dam ci list.
  Karine skinęła głową.
  Pani, głośno i wyraźnie, zapytała:
  - Za kilka dni przyjdziesz z zamówionymi towarami,
czy możemy się tak umówić?
  - O, tak - odparła Karine. - Ale ten krem ostatnio
trudno zdobyć, może to więc nieco potrwać.
  - Nic na to nie poradzimy. Dziękuję ci bardzo, sama
znajdziesz drogę do wyjścia, prawda?
  Kiedy Karine zeszła ze schodów, dwie osoby, które
stały na dole, odskoczyły od siebie jak oparzone. Jedną
z nich był pan domu, drugą - młoda, elegancko ubrana
pannica.
  Zmieszany mężczyzna spytał prędko:
  - To znaczy, że zajmie się pani tymi dokumentami,
panno Andersen?
  - Oczywiście - odparła kobieta.
  Karine ukłoniła się i wyszła, mocno zaciskając rękę na
uchwycie skrzynki z kosmetykami. Oby tylko udało jej
się odnaleźć samochód!


  Chłopcy tymczasem siedzieli w ciężarówce zapar-
kowanej w pustej, nie zamieszkanej okolicy.
  - I jak? - spytał Jonathan. - Uważasz, że Karine się
nadaje?
  - Moim zdaniem idealnie - odparł Rune.
  - Muszę przyznać, że trochę się boję. Ale jeśli spotka
ją coś złego?
  - Da sobie radę.
  - Ale ona jest taka... taka...
  - Wiem, o czym myślisz. Samotna.
  - Właśnie. Skąd możesz to wiedzieć?
  - To się daje wyczuć.
  - Pewnie masz rację. Christa i Abel chcieli kupić jej
szczeniaka, ale matka nie może przebywać w tym samym
pomieszczeniu co pies. Lekarz mówi, że to alergia.
  Rune przez chwilę siedział w milczeniu, w końcu
rzekł z przekonaniem:
  - Uważam, że twoja matka powinna zapomnieć
o swojej alergii.
  - Chcesz powiedzieć, że także twoim zdaniem Kari-
ne potrzebny jest pies?
  - To jedyne, co może jej pomóc.
  "Pomóc?" To zabrzmiało nad wyraz poważnie, a jed-
nak Jonathan czuł, że to najbardziej właściwe wyrażenie.
  - Coś długo jej nie ma - mruknął. - Pojedziemy jej
poszukać?
  - Nie, nigdzie nie pojedziemy. Musimy czekać tutaj.
  - Mogę pójść piechotą.
  - Siedź spokojnie! Nie ma powodów do paniki,
przynajmniej na razie.
  Jonathan, westchnąwszy, opadł na siedzenie. W głębi
ducha gorzko żałował, że wciągnął siostrę w całą tę
historię. Karine była zdecydowanie za młoda...
  Właśnie w tej chwili się pojawiła.
  - Dzięki Bogu - odetchnął Jonathan. - Prędko,
wsiadaj do samochodu. Dobrze poszło?
  Silnik niechętnie zaskoczył, przy napędzie gazem
generatorowym zawsze były problemy z ruszaniem.
  - Tak, wszystko w porządku - odparła Karine
zdyszana, omal nie pękając z dumy. - Mąż patrzył na
mnie trochę podejrzliwie, ale ma jakieś swoje ciemne
sprawki z sekretarką, więc jeśli będą z jego strony jakieś
kłopoty, to i ja się postawię. Zagrożę, że powiem
o wszystkim jego żonie.
  - Nie zrobisz tego - oświadczył przestraszony Jonat-
han. - Czy jeszcze nie zrozumiałaś, jacy są naziści? Jeśli
poczuje się zagrożony, zgniecie cię między dwoma
palcami jak muchę. Nie zdążysz się zestarzeć, zapew-
niam.
  - Masz rację - Karine przygasła. - On chyba rzeczy-
wiście jest zdolny do wszystkiego.
  Wyjaśniła, że za kilka dni musi tam wrócić, by
osobiście dostać odpowiedź, a jednocześnie zabrać te
fotografe.
  - To niedobrze - rzekł Jonathan w zamyśleniu.
- Następnym razem nie wybieramy się w te okolice,
będziesz więc mogła tu przyjechać najwcześniej za trzy
tygodnie.
  - Ale chyba te osoby na zdjęciach trzeba ziden-
tyfikować jak najprędzej?
  - Nie, tak bardzo się nie spieszy - wtrącił Rune.
- I Stein, i ta pani dobrze o tym wiedzą.
  - To znaczy, że następnym razem nie pojadę z wami?
- spytała Karine.
  - Tak, na szczęście cię to ominie - odparł Jonathan.
  Na szczęście? Karine czuła się zawiedziona.
  - Jeśli tylko mogę coś zrobić, chętnie pomogę
- powiedziała cichutko.
  - Świetnie. Kiedy będziemy cię potrzebowali, otrzy-
masz wiadomość. A teraz, Karine, postarasz się zapom-
nieć o wszystkim, co zobaczysz, bo to nasza sprawa, nie
twoja.
  Dojechali do gospodarstwa Bellstad i wymienili
odpadki na produkty żywnościowe. Tym razem dostali
też świeże warzywa.
  Potem skręcili w dobrze już znaną leśną drogę
i kolejne tajemnicze paki zostały ukryte pod sałatą,
rzodkiewkami, masłem i serem.
  Karine nie odzywała się ani słowem, zorientowała się
jednak, że nieznani mężczyźni przyglądają się jej z zacie-
kawieniem i zadają Runemu pytania. Odpowiedział coś,
a oni uspokojeni pokiwali głowami.
  Została zaakceptowana.
  Ogromnie ją to ucieszyło.
  W drodze powrotnej przyszło im jechać kawałek
przez ciemny las. Karine siedziała w środku między
chłopcami. W pewnym momencie odwróciła głowę,
wydało jej się bowiem, że dostrzegla jakiś ruch wśród
drzew.
  Niczego tam nie było, ale przy okazji napotkała
spojrzeniem wzrok Runego. W półmroku jego głęboko
osadzone oczy zza zasłony brzydkiej, postrzępionej
grzywki zdawały się żarzyć niezwykłym mrocznym
blaskiem.
  Ale było to tylko złudzenie. Rune obdarzył ją uśmie-
chem, co mu się nieczęsto zdarzało, Karine w od-
powiedzi także się leciutko uśmiechnęła i znów skiero-
wała wzrok na pobocze.
  Droga do domu przebiegła spokojnie. Prawdopodo-
bnie młodzi mężczyźni w towarzystwie dziewczyny
robili lepsze wrażenie, poza tym pora była jeszcze na tyle
wczesna, że nie wzbudzali podejrzeń.
  Karine pożegnała się ze swoimi towarzyszami z wyra-
źnym smutkiem. Tak zakończyło się jej pietwsze zada-
nie.
  Tydzień później Jonathan i Rune znów wyruszyli
w drogę. Tym razem wyprawa miała być bardziej
ryzykowna niż zwykle.
  Polecono im podjechać możliwie najbliżej granicy.
Stein załatwił fałszywe dokumenty, zgodnie z nimi byli
mieszkańcami strefy przygranicznej, inaczej nie mogliby
tam dotrzeć.
  Z wyznaczonego miejsca zabrali trzech mężczyzn,
których należało przetransportować do Oslo. Ukryli ich
na platformie, przykryli plandekami i gratami przewala-
jącymi się po samochodzie. Mężczyźni nic nie mówili, ale
wiadomo było, dokąd trzeba ich odstawić. Jonathan
słyszał jednak, jak zamienili między sobą parę słów, nie
było to ani po norwesku, ani po niemiecku.
  Nie zamierzał się nad tym zastanawiać.
  Gdy dojechali do Nordstrand, Rune głęboko ode-
tchnął i oznajmił:
  - Widziałem coś w oddali, kilka zakrętów przed
nami. Stały jakieś samochody, wokół kręcili się ludzie.
  - Kontrola?
  - Możliwe. Lepiej się zatrzymajmy.
  Wysiedli z szoferki i przeszli na tył samochodu.
  - Bezpieczniej będzie, jak dalej pójdziecie pieszo
- oznajmił Jonathan mężczyznom, którzy wystawili
głowy spod plandeki. - Przed nami kontrola.
  Patrzyli na niego nic nie rozumiejąc.
  Spróbował po angielsku.
  Kiwnęli głowami, pozbierali swoje rzeczy i wyskoczyli
z ciężarówki. Jonathan objaśnił, gdzie są i jak mogą dojść
do celu. Mężczyźni podziękowali i zniknęli w zaroślach.
  Ciężarówka ruszyła w dalszą drogę.
  - Jeśli ktoś przed nami po prostu złapał gumę, to
wyświadczyliśmy naszym pasażerom niedźwiedzią przy-
sługę - zaśmiał się Jonathan.
  Niestety, był to jednak punkt kontrolny. Umun-
durowany Niemiec wyskoczył na drogę i zatrzymał ich
władczym ruchem.
  Jonathan wyjaśnił, że ciężarówka należy do szpitala,
i pokazał dokumenty.
  To nie wystarczyło, chcieli jeszcze dokładnie obejrzeć
samochód.
  Jonathan stał nieco dalej, ale dostrzegł, jak Rune
szybkim ruchem dłoni strąca coś z platformy. Odbyło się
to błyskawicznie, Niemcy zajęci właśnie przeglądaniem
ładunku niczego nie zauważyli.
  - Co to jest? - spytali wskazując na graty przewalają-
ce się po platformie.
  - Stare wyposażenie szpitalne, prezent od szpitala
w Iorenskog dla Ulleval. Bierze się to, co dają. To
kozetka...
  - W porządku - przerwał mu Niemiec, opuszczając
plandekę.
  Rune przez cały czas nie ruszał się z miejsca.
  - Jechać! - rozkazał żołnierz.
  Nareszcie kontrolujący odwrócili się plecami. Rune
pochylił się, podniósł i szybko wetknął do kieszeni to, co
cały czas ukrywał pod butem.
  Wsiedli do samochodu i ruszyli.
  - Co to było? - cicho spytał Jonathan, nie odrywając
wzroku od drogi.
  Rune podetknął mu przedmiot pod nos.
  Jonathan zakrztusił się z wrażenia.
  - Angielskie papierosy? Dobry Boże, mogło być
z nami krucho.
  - Prawie cała paczka - stwierdził Rune. - Palisz?
  - Nie.
  - Ja też nie.
  - Ale w naszej grupie palą - zaśmiał się Jonathan.
- Możemy im sprzedać. Jeszcze się wzbogacimy, Rune!
  - Jak handlarze z czarnego rynku!
  A potem nadeszła piąta wyprawa. Ostatnia wyprawa,
która zakończyła się katastrofą dla Janathana i Runego,
a zwłaszcza dla Karine.





        ROZDZIAŁ VII


  Karine długo musiała czekać na "wezwanie". Upły-
nęły blisko trzy tygodnie, nim wreszcie otrzymała
wiadomość, że znowu ma jechać do Askim.
  Złośliwy splot okoliczności musiał, rzecz jasna, spra-
wić, że wezwanie nadeszło akurat w dniu, kiedy wybrała
się do Christy zabrać trochę swoich rzeczy.
  Wszyscy, Christa, Abel, sześciu chłopców i Karine,
siedzieli akurat przy kuchennym stole zajęci jedzeniem,
kiedy na podwórze wjechała ciężarówka.
  - Kto to, na miłość boską, może być? - zdumiał się
Abel. Niewielu osobom wolno było jeździć samocho-
dem, a jeszcze mniej było na to stać.
  - O, to Jonathan! - Karine ze zdenerwowania
zabrakło tchu. - Przyjechał po mnie.
  - Samochodem? To ci dopiero! - nie mogła się
nadziwić Christa.
  - Tak. Coś się widocznie wydarzyło w szpitalu.
Muszę się zbierać.
  Wszyscy wstali od stołu i wybiegli przed dom.
Jonathan szedł im na spotkanie.
  - Coś się stało w szpitalu? - zawałała Karine z daleka.
  Brat natychmiast się zorientował.
  - Jakiś poważny wypadek - skłamał.
  - Szkoda, że musisz już jechać - zmartwiła się
Christa. - Teraz, kiedy i Mari nas opuściła, pusto bez
was. Miło było mieć w domu dziewczynki. Jona-
thanie, nie uważasz, że Karine ostatnio zaczęła roz-
kwitać?
  - O tak, wydaje się znacznie weselsza - uśmiechnął
się Jonathan i z żartobliwym blyskiem w oku popatrzył
na siostrę. Joachim także szukał jej wzroku, ale dziew-
czyna szybko się odwróciła.
  - Wiem, wiem - pokiwała głową Christa. - Dobrze
jest być za coś odpowiedzialnym, prawda, Karine?
  - Właśnie.
  Kiedy już miała iść za Jonathanem, poczuła w dłoni
małą dziecięcą rączkę. Ośmioletni Nataniel patrzył na nią
poważnie.
  - Nie jedź, Karine! - poprosił cicho.
  - Kiedy muszę. Wzywają mnie do szpitala.
  - Nie chodzi mi o szpital.
  Wpatrywała się w chłopca w milczeniu.
  - Nie jedźcie - ostrzegł. - Ani ty, ani Jonathan!
  - Dlaczego? - spytała czując, że twarz jej tężeje.
Zawsze liczyła się ze zdaniem Nataniela.
  Małec odpowiedział niezbyt jasno:
  - Zgubna droga!
  - Zgubna droga? - powtórzyła przerażona Karine.
- Ale ja muszę jechać, Natanielu. Nie mogę ich
zawieść. Jonathan też musi.
  Pokiwał głową zamyślony, potem przeniósł wzrok na
ciężarówkę.
  - Wydawało mi się, że jest was troje?
  - Tak, w środku siedzi ten trzeci, ale jest nieśmiały,
nie lubi stykać się z obcymi.
  - Szkoda. Chciałbym go poznać.
  - Dlaczego?
  Nataniel wahał się, z jego pięknych oczu biło zdumienie.
  - Chciałbym go o coś zapytać.
  - Idziesz, Karine? - wołał zniecierpliwiony Jona-
than. Siedział już w sanzochodzie.
  - Zaraz! - Pochyliła się nad Natanielem. - Obiecuję,
że będziemy ostrożni.
  Pomachała rodzinie na pożegnanie i wspięła się do
rozklekotanej szoferki.
  - Nataniel przestrzegł nas przed zgubną drogą - wy-
jaśniła. - I chciał ciebie o coś zapytać, Rune.
  - Runego? - zdumiał się Jonathan.
  Twarz ich dziwnego towarzysza była jak wyrzeźbiona
w drewnie.
  - Nie ma na to czasu. Jedźmy!
  Karine spojrzała na niego zaskoczona, nie spodziewa-
ła się takiej reakcji. Ale Rune nie odwracał oczu od okna,
unikał jej wzroku.
  Dziewczynka poruszyła inny temat:
  - Jonathanie, czy rozmawiałeś z rodzicami o tym, że
mam dostać psa?
  - Owszem, kilka dni temu.
  - Zgodzili się! Kiedy skończę pracę w szpitalu, Abel
pojedzie ze mną po pieska. Ach, jak się cieszę!
  - Ja też - uśmiechnął się Jonathan. - Ty i szczeniak
potrzebujecie się nawzajem.
  Przejechali przez Oslo i dalej drogą na Moss. Letni
dzień był prześliczny, ale świeża wiosenna zieleń zdążyła
już się poktyć szarą warstwą kurzu. O, norweskie lato,
dlaczego się kończysz, nim zdążymy dostrzec, że jesteś?
pomyślała Karine.
  Czuła się lekko i radośnie, wydawało jej się, że właśnie
w tej chwili życie jest takie cudowne. Będzie miała
własnego pieska, ale przedtem jeszcze weźmie udział
w tej arcyciekawej przygodzie. Pomagała Jonathanowi
i Runemu, to dawało jej poczucie, że robi coś sensow-
nego. Nowe przeżycia pozwalały przy tym nie myśleć
o przyszłości - mrocznej, samotnej.
  - Ach, przecież ja nie mam kosmetyków dla tej pani!
- jęknęła w pewnej chwili przerażona.
  - Nie denerwuj się - odpowiedział spokojnie Jona-
than. - Wszystko leży starannie poukładane w ślicznych
skrzyneczkach z tyłu samochodu. Ale tym razem naj-
pierw załatwimy naszą sprawę. Twoją zajmiemy się
w powrotnej drodze.
  - Dobrze - zgodziła się Karine. - Moje zadanie jest
proste, nie powinno być problemów.
  - Ale uważaj na męża - ostrzegł Jonathan.
  - Tak, tak, kochany, możecie mi zaufać. Na sto
procent.
  - Miejmy nadzieję - mruknął brat przez zęby.


  Tego dnia w lesie przy gospodarstwie Bellstad Karine
nie dostrzegła żadnych obcych mężczyzn. Ale Rune
i Jonathan weszli między świerki i wynieśli stamtąd
ciężką skrzynię, którą z trudem przyszło im zamas-
kować. Produktów od wieśniaka tym razem dostali
niewiele. Niemcy właśnie odwiedzili Bellstad i zabrali
wszystko co najlepsze.
  Godzinę później zatrzymali się przy Askim w tym
samym miejscu co poprzednio i Karine poszła w stronę
willi, niosąc w każdej ręce pokaźną sknyneczkę z kos-
metykami.
  - Zawsze się o nią boję, kiedy patrzę jak tak idzie, mała
i bezbronna - wyznał Jonathan. - Mam wyrzuty sumienia.
  - To zdrowo dla niej - powiedział z przekonaniem
Rune. - Ale dzisiaj atmosfera jest szczególnie napięta.
  - Wiem - pokiwał głową Jonathan. - To dlatego, że
Nataniel nas ostrzegł.
  - Tak.
  - Dziwny dzieciak. Dlaczego chciał cię poznać?
Ledwie cię przecież widział.
  Rune wzruszył ramionami.
  - Skąd ja to mogę wiedzieć?
  Umilkli i czekali. Z szosy nie dobiegał żaden hałas,
w tych czasach niewiele samochodów opuszczało garaże,
a poza tym Niemcy skonfiskowali wszystkie bardziej
sprawne pojazdy.
  - Myślisz, że będzie padać? - zastanawiał się Jona-
than. - Ściemnia się w środku dnia.
  - Deszcz się przyda - odparł Rune. - Od dawna
panuje susza.
  Żaden już więcej nie wspomniał, że niepokoi się
o Karine i o ładunek spoczywający na platformie
ciężarówki.


  - To już chyba wszystko - powiedziała jasnym
głosikiem Karine do pani domu.
  - Dziękuję, moja miła - odparła kobieta. - A tu są
pieniądze, liczyłam dwa razy, powinno się zgadzać.
  Z parteru dobiegały odgłosy świadczące, że odbywa
się tam większe przyjęcie. Goście bawili się dobrze, na
górę dochodził śmiech. Czasem jakiś silniejszy głos
przekrzykiwał szum. Fetowano kolejne niemieckie zwy-
cięstwo. Pani domu nie brała w tym udziału. Mąż
przemyślnie ulokował ją na piętrze, tak by bez jego
pomocy nie mogła schodzić na dół, co bardzo mu
odpowiadało. Nie chodzi o te przyjęcia, i tak nie miała
ochoty w nich uczestniczyć, wyjaśniła dziewczynce, ale
bardzo pragnęła czasami wyjść z domu. Karine nie
wiedziała, co na to odpowiedzieć, nie mogła wszak
zaofiarować się z pomocą i tym samym zwrócić na siebie
uwagę. Musiała działać możliwie najdyskretniej.
  I tak już nie na żarty się wystraszyła, kiedy ujrzała
mnóstwo samochodów na dziedzińcu, same eleganckie
wozy ze znakami wyraźnie wskazującymi na to, kim są
ich właściciele.
  Pomyślała jednak, że nie będą o nic podejrzewać
kogoś, kto pcha się prosto w paszczę lwa, i choć czuła
serce w gardle, zadzwoniła do drzwi.
  W hallu zaciekawieni niemieccy i norwescy oficero-
wie wypytywali ją, kim jest, byli jednak na tyle już
wstawieni, że nie słuchali odpcwiedzi.
  Z jednym wyjątkiem. Mężczyzna w norweskim mun-
durze z uwagą przysłuchiwał się jej słowom i nie
spuszczał z niej oczu, kiedy wchodziła na górę po
schodach. Karine ledwie zwróciła na niego uwagę,
odczuła tylko lekkie obrzydzenie na widok tego oficera
o obrzmiałej od nadmiaru alkoholu twarzy i natrętnym
spojrzeniu. Potem całkiem o nim zapomniała.
  Pan domu raz wszedł na górę, kiedy rozmawiała
z jego żoną o kosmetykach. Jasne było, że chora ma
bardzo ograniczoną swobodę, i to nie tylko dlatego, że
porusza się z trudem. Karine szczerze było żal biednej
kobiety, której wypadła żyć w takim więzieniu. Inwalid-
ka, pilnowana przez sadystę, który w dodatku nie
dochowuje jej wierności, członek ruchu oporu w domu
nazisty!
  Kiedy mąż wrócił do gaści, kobieta szepnęła:
  - W szufladzie nocnego stolika.
  Karine dostała klucz i najprędzej jak mogła otworzyła
zamek.
  - Brązowa koperta, między papierami.
  Znalazła ją i szybko wsunęła do kieszeni sukienki pod
płaszcz. A potem, nieoczekiwanie dla samej siebie,
powiedziała:
  - Niech panią Bóg błogosławi.
  Kobieta na wózku inwalidzkim uśmiechnęła się ze
smutkiem i dała dziewczynie znak, by jak najprędzej
wyszła. Karine zbiegła ze schodów. Ani na moment nie
opuszczała jej świadomość, że w kieszeni ma kopertę
równie niebezpieczną jak dynamit.
  Nikt jej nie zatrzymał. W hallu mignęły tylko dwie
pokojówki niosące do jadalni dania, o jakich inni mogli
najwyżej marzyć. Najwidoczniej goście akurat siadali do
stołu.
  Karine wymknęła się z domu.
  Chciała możliwie najszybciej znaleźć się w bocznej
uliczce, na której zaparkowali samochód, i dlatego
wybrała drogę na skróty. Przeszła przez ogród, minęła
granicę sąsiedniej posiadłości, potem rozpadającą się
altanę, by dalej pójść ścieżką przez przepiękny las. I nagle
w miejscu, w którym nikt nie mógł jej zobaczyć, wyrósł
przed nią norweski oficer, zagradzając jej drogę.
  Nigdy się nie dowiedziała, dlaczego się tu znalazł.
Chyba nie mógł liczyć na to, że będzie przechodziła
akurat tędy, raczej wyszedł na spacer, by się pozbyć
alkoholowego zamroczenia. Niewiele mu to jednak
pomogło, bo wzrok nadal miał mętny. O alkohol
w Norwegii była trudno, chyba że ktoś sam pędził go
w domu. Tego oficera widać niemieccy "przyjaciele"
hojnie częstowali oryginalinymi trunkami, a on nie
odmawiał.
  Ludzie rozmaicie reagują na alkohol. W duszy tego
akurat człowieka wypity w nadmiarze mocny trunek
poruszył najgorsze struny.
  Karine sparaliżował strach na myśl o kopercie z foto-
grafiami i listą nazwisk. Nie miała szans, by lepiej ukryć
fatalne dokumenty, więc z niewyraźnym uśmiechem
poprosiła mężczyznę w mundurze, by ją przepuścił.
  Oficer nic nie wiedział o zdjęciach, interesowało go
całkiem co innego.
  Zorientował się, że dziewczyna jest jeszcze bardzo
młodziutka, ale ma biust jak rzadko.
  Był tak pijany, że nawet się nie silił na piękne słówka.
Od razu położył ręce na piersiach Karine, ścisnął je,
a potem przyciągnął dziewczynę do siebie.
  Karine zareagowała gwałtownie. Krzyknęła i od-
skoczyła w tył, ale on był szybszy i już za moment znów
trzymał ją w żelaznym uścisku. Starał się ją pocałować.
Poczuła opary koniaku i krztusząc się z obrzydzenia
odpychała jego głowę.
  Opór Karine jeszcze bardziej podniecił napastnika.
Kilka sekund później już przygniatał dziewczynę swoim
ciałem do ziemi, tłumiąc pocałunkiem jej krzyk. Zresztą
w tej głuszy i tak nikt by Karine nie usłyszał. Dłonie
mężczyzny przesuwały się po jej ciele, wdzierały pod
sukienkę, błądziły w poszukiwaniu piersi.
  Karine, która z początku myślała tylko o kopetcie,
przerażona, że oficer ją znajdzie lub papiery, nie daj
Boże, się pogniotą, nagle zrozumiała, że chodzi o coś
zupełnie innego. W jednej chwili zapomniała o foto-
grafiach, nie to było najważniejsze.
  W świadomości Karine nagle obudziły się straszliwe
wspomnienia. Nie tylko o drugim gwałcie, tym, który
do reszty zniszczył jej osobowość. Przed oczyma stanął
jej jeszcze inny obraz. Coś, co zdarzyło się jeszcze
wcześniej, na ukwieconej łące. Miała wtedy dziesięć lat
i nie rozumiała, co się stało naprawdę.
  Pierwszy gwałt wymazała z pamięci doszczętnie,
z drugiego zdawała sobie sprawę, ale nie dopuszczała do
siebie myśli o nim. Pierwszy...
  Boże! Fala wspomnień sparaliżowała dziewczynę,
która stała się jakby samym wielkim krzykiem bólu.
Karine widziała już nie jednego napastnika, ale trzech,
ich twarze nakładały się na siebie. Oficer przeobraził się
w tego, który tak pięknie mówił o kroplach rosy na
pajęczynie, błyszczących w świetle poranka, a potem
btutalnie rzucił się na nią. Wydarzenia z przeszłości jak
żywe stanęły jej teraz przed oczami, przeżywała je
wszystkie jeszcze raz z najdrobniejszymi straszliwymi
szczegółami.
  Przerażone zdumienie, biedronka, o którą tak się
lękała, mężczyzna napierający na jej ciało od tyłu...
A potem leżała na plecach odwrócona twarzą do niego,
czuła, jak wdziera się w nią, sprawiając przy tym
potworny ból. Tak nie wolno, to niemożliwe... Ale on
nie przerywał, choć ona krzyczała.
  Wtedy nie rozumiała tego, nie chciała zrozumieć, ale
teraz już wiedziała. Wiedziała, co się stało wtedy za
pierwszym razem, i za następnym, i co miało po raz
kolejny stać się teraz.
  Trzej gwałciciele stali się jednym. Nie, nie wolno mu!
Nie wolno! Oficer jedną ręką rozpinał spodnie, drugą
starał się ją przytrzymać, co nie było łatwe.
  Dłonie Karine błądziły po ziemi, szukały, ale znaj-
dowały tylko sosnowe szyszki i wrośnięte mocno w zie-
mię korzenie. U pasa napastnika coś pobrzękiwało...
  Korzystając z jego nieuwagi Karine chwyciła ów
przedmiot. Miała w ręku sztylet...
  Poczuła, jak mężczyzna zdziera z niej bieliznę, torując
sobie drogę. Ogarnięta zwierzęcym niemal strachem
i niepohamowanym gniewem nie myślała już o niczym,
czuła jedynie, że jej ręka, jakby bez udziału woli, zadaje
ciosy. Usłyszała, że krzyknął dwa razy, potem zacharczał,
aż wreszcie poczuła, że opada na nią bezwładnie. Nie
przestawała uderzać, póki nie zabrakło jej sił z wycień-
czenia.
  Oddychała z trudem. W oczach jej pociemniało,
w głowie się kręciło. Po dłuższej chwili zrozumiała,
gdzie jest.
  Powoli, bardzo powoli podnosiła do góry ręce,
ciężkie jak z ołowiu. Popatrzyła na nie ponad jego
ramieniem - jedna ręka i cały rękaw płaszcza pokryty był
krwią.
  Zapłakała. Sztylet upadł na ziemię. Wiedziała, że musi
się podnieść, uwolnić od ciężaru mężczyzny, ale on
przecież... on przecież...
  - Och, nie! - yęknęła. - Co ?a zrabiłanu? I koperta, na
pewno całkiem się zniszczyła.
  Koperta. Muszę myśleć o kopetcue. Tylko koperta,
nic innego...


  Jonathan i Rune dostrzegli nadbiegającą dziewczynę
i pospiesznie wysiedli z samochodu.
  - Na miłość boską, Karine, jak ty wyglądasz! - zawo-
łał Jonathan.
  Widzieli, rzecz jasna, ślady krwi, ale nie to ich tak
przeraziło, lecz wyraz jej twarzy.
  - Karine! - jęknął Jonathan. - Siostrzyczko, co oni ci
zrobili?
  Dziewczynka była już przy nich.
  - Koperta - wyrzuciła z siebie. - Pobrudziła się
krwią. Wszystkie fotografie się pogniotły.
  Jonathan odebrał od niej papiery.
  - Nie jest wcale tak źle, nieduża plamka krwi z boku,
trochę wygięta, nic poza tym. Ale ty, Karine! Co się
stało?
  Przełknęła ślinę, widzieli, że twarz ma niemal zieloną.
Najwidoczniej nie była w stanie mówić o tym, co zaszło.
  - Czy... czyś ty kogoś zabiła? - spytał Rune.
  Karine, o ile to możliwe, pobladła jeszcze bardziej.
Skinęła głową.
  - Czy ktoś cię widział? - przytomnie spytał Jona-
than.
  Karine równie zdecydowanie wykonała gest prze-
czenia.
  Rune postanowił działać.
  - Gdzie to się stało?
  - W lesie.
  - Chciał odebrać ci kopertę?
  Karine wciąż milczała. Mieli wrażenie, że zaraz
zemdleje.
  - Próbował czegoś innego? - Jonathan wyczuwał, że
powinien pytać ostrożnie.
  Podtrzymywali ją, bo dziewczyna chwiała się na
nogach.
  - Musisz odpowiedzieć, Karine! To ważne.
  - Trzej - wydusiła z siebie.
  - Trzej? Było ich trzech?
  - Jeden, kiedy miałam dziesięć lat. Drugi, kiedy
miałam dwanaście. A teraz trzeci.
  Chłopcy wymienili spojrzenia. Surowa twarz Runego
wciąż była nieprzenikniona, Jonathanowi zrobiło się
niedabrze.
  - Zaczynam rozumieć, siostrzyczko. Och, mała Ka-
rine!
  Chciał ją objąć, a i ona widać tego potrzebowała.
Nim zdążyli się zorientować, Rune przytomnie zerwał
z Karine zakrwawiony płaszcz. Rodzeństwo rzuciło się
sobie w ramiona i Karine wybuchnęła wreszcie roz-
dzierającym płaczem, tak gwałtownym, iż bali się, że
się udusi.
  - Rozumiemy już - powiedział Jonathan. On także
płakał, wcale się tego nie wstydząc. - I o nic cię nie
obwiniamy. Musimy tylko coś z tym zrobić. Czy ktoś
może znaleźć tego człowieka?
  - Tak.
  Rune spytał:
  - Czy mażesz mi opisać, gdzie on leży? Zajmę się
zwłokami.
  - On... Nie, nie potrafię ci tego wytłumaczyć. Szłam
na skróty.
  Zastanawiali się przez chwilę, aż wreszue Rune
zdecydował:
  - Jonathanie, ty zabierzesz ciężarówkę i wrócisz do
Oslo.
  - Przecież nie mogę was zostawić!
  - Musisz! Pora nadawania jest ustalona i umówiono
się dokładnie, o której mają odbierać. Musisz też
przekazać im kopertę, a przede wszystkim ciężarówka
nie może pałętać się po nocy. Już jesteśmy spóźnieni,
ruszaj więc natychmiast! Karine pokaże mi, gdzie leży
ten mężczyzna. Ukryję ciało, a potem możemy wrócić
pociągiem. Podaj mi łopatę.
  - Jeździ tutaj jakiś pociąg? - spytała zdumiona
Karine.
  - Lokalna kolejka do Oslo - wyjaśnił Jonathan.
- Ale przecież ona cała jest we krwi!
  - Musimy wyrzucić płaszcz - stwierdził Rune.
  Karine nie było żal płaszcza, nigdy go nie lubiła, choć
nawet był modny. Poczuła się już trochę lepiej, świat
dokoła przestał się kołysać, w żołądku nie ściskało tak
boleśnie. Chłopcy wzięli sprawy w swoje ręce, to ją
uspokoiło.
  - Na pewno znajdzie się gdzieś woda, żeby Karine
mogła się umyć - mówił dalej Rune.
  - Ale czy macie jakieś pieniądze na bilety? - spytał
Jonathan.
  Rune skrzywił się, ale Karine coś sobie przypomniała:
  - Dostałam pieniądze od tej pani. Chyba możemy je
wydać?
  - Oczywiście. Ile dostałaś?
  - Nie sprawdzałam, ale na pewno wystarczy.
  Jonathan wreszcie się poddał.
  - Dobrze, niech będzie, jak chcecie. Tylko uważajcie
na siebie.
  Rune skinął głową.
  - Twojej siostry już nic złego nie spotka.
  Młodzi mężczyźni wymienili spojrzenia. Nie trzeba
było szczególnej przenikliwości, by zorientować się, że
to najgorsze już się stało. Nie mieli pojęcia, jak dziew-
czyna będzie w stanie normalnie żyć po tym, co przeszła.
  Jonathan uścisnął ją po raz ostatni.
  - Niedługo się zobaczymy - szepnął na pocieszenie.
  Karine przypomniała sobie złowróżbne słowa Nata-
niela. "Zgubna droga", zapowiadał. I rzeczywiście jak
zwykle miał rację.
  A przecież nie wiedziała jeszcze wszystkiego...


  Karine i Rune weszli między drzewa. Dziewczyna
wciąż była zbyt oszołomiona, by odczuwać zdumienie,
że oto idzie lasem u boku tego dziwnego mężczyzny.
Z lękiem myślała tylko o powrocie na miejsce przestęp-
stwa.
  Przestępstwo? pomyślała zgnębiona. Przez cały czas
dręczyła ją świadomość, jak przerażającego czynu się
dopuściła. Zabiła człowieka, cóż za straszne obciążenie.
Ale tutaj, pod ciemnymi od deszczu chmurami, popeł-
niono nie tylko jedno przestępstwo. Nie tylko ona była
winna.
  Nagle przystanęła.
  - On leży niedaleko - wyszeptała zachrypniętym
głosem. - Ja chyba nie...
  Rune tylko skinął głową i dał znak, by na niego
zaczekała.
  Karine nigdy nie dowiedziała się, co pomyślał widząc
tyle śladów po zadanych przez nią ciosach. Usiadła na
leśnej ścieżce i czekała.
  Starała się niczego nie słyszeć, ale mimo to wiedziała,
że Rune wlecze coś ciężkiego po ziemi. Potem dobiegły
ją odgłosy kopania, brzęk łopaty, od czasu do czasu
natrafiającej na kamień lub korzeń, a wreszcie uklepywa-
nie ziemi, którą potem Rune przysypał gałązkami.
  Wrócił do niej bez słowa. Karine wstała i razem
wyszli z lasu. Ruszyli drogą w stronę dworca.
  - A jeśli nie będzie już pociągu? - spytała Karine
cicho.
  - Jeździ tędy popołudniowa kolejka. Powinniśmy
akurat zdążyć na czas.
  Znów milczeli.
  - Dziękuję - odezwała się po chwili Karine.
  - Jak myślisz, będziesz mogła o tym zapomnieć?
  W głosie dziewczynki brzmiała gorycz, gdy odrzekła:
  - Udało mi się "zapomnieć" ten pierwszy... gwałt.
częściowo także i drugi. Rezultat sam widziałeś.
  - Tak, i naprawdę potrafię cię zrozumieć.
  Nie rozmawiali już o tym więcej, nie chcieli drążyć
tematu.
  Kiedy dotarli do dworca, Rune przystanął. Pozwolił,
by Karine kupiła bilety. Dziewczyna wiedząc, że Rune
unika ludzi, bez słowa poszła prosto do kasy.
  Tam przeżyła kolejny wstrząs, okazało się bowiem, że
pieniędzy na dwa bilety nie starczy. Po chwili namysłu
kupiła jeden do Oslo, drugi do Ski, postanowiła, że
stamtąd pójdzie piechotą.
  Rune jednak nie chciał nawet o tym słyszeć.
  - To ja wysiądę w Ski i więcej już o tym nie mówmy.
  - Nie wiedziałam, co robić - usprawiedliwiała się.
- Uznałam za najważniejsze, abyśmy oboje oddalili się
stąd jak najprędzej.
  - Całkiem słusznie. Nie przepadam za jazdą pocią-
giem, ludzie się gapią, z drugiej strony jednak niebez-
piecznie jest tu zostawać.
  - Ale z Ski będziesz musiał tak daleko iść. Poproszę
Jonathana, żeby cię podwiózł.
  - Teraz, wieczotem? Nie wolno mu tego robić,
jeszcze go złapią. Dam sobie radę, Karine. Przecież sama
miałaś zamiar iść z Ski piechotą. Myślisz, że dla ciebie
droga byłaby krótsza?
  - Nie, bo ja...
  Urwała zawstydzona.
  - Bo ty nie kulejesz - dokończył cicho.
  Impulsywnie ujęła go za okaleczoną rękę.
  - Ach, Rune! Nie myśl o tym!
  Na szczęście nadjechał pociąg, uniknęła więc dalszej
rozmowy, która przyjęła tak niespodziewany obrót.
  Pociąg ruszył, ale Karine wciąż nie mogła się uspoko-
ić. Zaczęła drżeć na całym ciele, na szczęście pasażerów
prawie nie było i nikt nie widział, jak kuli się w opiekuń-
czych objęciach Runego, szczękając głośno zębami.
  Później dopiero zdziwił ją fakt, że się nie cofnęła,
kiedy chciał ją pocieszyć. Ale wówczas odebrała to jako
coś najbardziej naturalnego pod słońcem - tuliła się do
niego, pozwalając, by napięcie stopniowo opuszczało jej
ciało.
  Kiedy później rozmyślała o chwilach spędzonych
w ramionach Runego, bardziej zdumiało ją co innego.
Myśl ta jednak była tak niezwykła, że szybko ją po-
rzuciła. Nie miało to nic wspólnego z jej stosunkiem do
niego, to raczej jakaś niesamowita, osobliwa cecha
Runego.
  Trudno to ogarnąć umysłem, musiała coś źle zro-
zumieć.
  Pojechali do Ski. Karine odprowadziła przyjaciela na
stopnie wagonu i po raz pierwszy w życiu spontanicznie,
z własnej woli, uściskała obcego mężczyznę.
  Rune uśmiechnął się smutno i na moment przytulił do
niej. Zaraz potem wysiadł z pociągu i pomachał jej na
pożegnanie kaleką ręką.
  Karine wróciła do przedziału. Sukienkę ciągle
jeszcze miała trochę mokrą na piersiach po tym,
jak wodą z rowu usiłowali spłukać ślady krwi, i w ki-
lku miejscach rozdartą, ale to zdołała ukryć. Jeśli
nie spadnie deszez, nikt nie zwróci uwagi na to,
że jest tak lekko ubrana, chać wieczory robiły się
chłodne.
  Ale to wszystko drobiazgi. Najważniejsza była od-
powiedź na pytanie, czy nauczy się żyć ze świadomością,
że zabiła człowieka. Położyła kres czyjemuś życiu. Czy
kiedykolwiek to sobie wybaczy?
  Rune powiedział, że nie może pozwolić, by to, co się
stało, na zawsze zatruło jej myśli. Karine już od dawna
balansuje na cienkiej linie i by utrzymać równowagę,
musi przez cały czas myśleć trzeźwo.
  Łatwiej powiedzieć, niż wykonać. O dziwo, miała
jednak wrażenie, że pękła w niej jakaś tama. Gwałtowny
atak na oficera, w którym jakby ucieleśnili się wszyscy
trzej gwałciciele, pomógł rozładować napięcie, jakie
narastało w niej od dzieciństwa.
  Była w stanie objąć i Jonathana, i Runego. Może więc
strach przed mężczyznami także ją opuścił?
  Miała taką nadzieję, zwłaszcza że teraz gnębiły ją
przede wszystkim wyrzuty sumienia. Zabiła człowieka
i już nigdy nie odzyska spokoju. Najgorsze, że musi
milczeć, nie może więc w żaden sposób odpokutawać
winy.
  Karine miała wrażenie, że ból, który trawi jej serce,
jest jeszcze dotkliwszy niż dawniej.



  W tym czasie Jonathan jechał ciężarówką w stronę
Oslo.
  Nie mógł się uspokoić. Wciąż myślał o tym, co
przydarzyło się jego siostrom. Najpierw Mari, ale z nią
sprawa nie była aż tak poważna. Jej kłopoty mogły
zamienić się w radość z posiadania dziecka, choć życie
samotnej matki naprawdę nie jest łatwe. Miał nadzieję, że
Mari dorośnie do tego zadania. Na razie była bezpieczna
w domu Voldenów niedaleko Lipowej Alei. Nigdzie nie
mogło jej być lepiej niż u rodziców. A temu łajdakowi,
Józefowi, rozwścieczony Abel powiedział wreszcie parę
słów do słuchu. Doszło nawet do tego, że Christa
musiała się włączyć, chcąc uspokoić wzburzonego ojca.
Józef, podniecony i upokorzony, przestał liczyć się ze
słowami i syknął wściekle: "Ty przynajmniej zamknij
gębę na kłódkę, cholerna babo!"
  To była kropla, która przepełniła dzban. Józef został
wyrzucony z domu. Przykazano mu, by się nie pokazy-
wał, dopóki nie załatwi sprawy z Mari i nie ustali
wysokości alimentów, jakie będzie płacił na utrzymanie
dziecka. "Nie mam najmniejszego zamiaru - zawołał
Józef już w drzwiach. - Wszyscy wiedzą, że chłopcy
przerzucają się nią jak piłką!"
  I wtedy Abel nie wytrzymał. Dał mu nauczkę zgodnie
z zaleceniami Biblii. Józef przerażony gwałtownaścią
łagodnego zazwyczaj ojca tylko kulił się pod razami, nie
próbując się bronić.
  Christa nie mogła tego dłużej znieść i wybuchnęła
płaczem.
  Wszystko to opowiedziano Jonathanawi. Nikt nie
wiedział, gdzie przebywał teraz józef, ale lensman
odwiedził Voldenów i przyniósł wiadomaść, że przyszły
ojciec gotów jest płacić na dziecko, byleby tylko nie
musiał mieć do czynienia z rodzicami i Mari.
  Cała ta sprawa była niebywałe przykra.
  A jednak przypadek Karine był po stokrać straszniej-
szy.
  Jonathan tak zatopił się w myślach, że o mały włos,
a pojechałby za daleko. Umówił się z członkami grupy na
spotkanie w okolicach Ekeberg, tym razem bowiem
wiózł ładunek na tyle niebezpieczny, że lepiej było nie
pokazywać się z nim w stolicy. Jonathan skręcił z głów-
nej drogi i pojechał w stronę Ekebergsletta. Zatrzymał
się w umówionym miejscu i chwilę później pojawili się
mężczyźni z grupy.
  Wzięli we dwóch wielką skrzynię i Jonathan mógł
jechać dalej. Oddał im też kopertę, wolał już nie mieć jej
przy sobie.
  Zrozumiał teraz, jak wielki miał pożytek z Runego.
Zawsze to on z niezawodną intuicją wyczuwał znaj-
dujący się przed nimi punkt kontrolny, to on od-
powiadał na pytania żołnierzy. Czasami wprawiał ich
w popłoch słowami, których Jonathan nigdy nie słyszał.
  Teraz zdany tylko na siebie chłopak wpakował się
prosto w pułapkę.
  Na Trondheimsveien, akurat w miejscu, w którym
planował przeciąć skrzyżowanie, czekała kontrola.
  Oczywiście zatrzymano ciężarówkę, która nie miała
prawa krążyć po mieście o tej porze. Dzień pracy
zakończył się już przed godziną, wszystkie samochody
powinny znajdować się w garażach. Jonathan zbyt
późno zrozumiał, że powinien był zawrócić na drogę do
Moss i udawać, że jedzie ze wsi, co w pewnym sensie
było przecież prawdą. Poruszanie się po mieście budziło
większe podejrzenia.
  Dzięki Bogu, że przynajmniej zdążył pozbyć się
ładunku.
  Norwescy strażnicy dopytywali się, skąd jedzie.
  Odpowiedział, że z gospodarstwa Bellstad w Trog-
stad.
  Dlaczego więc nadjechał od strony Ekeberg?
  Teraz najbardziej liczyła się przytomność umysłu.
No, chciał sprawdzić, czy pewien sklep, w którym kiedyś
zwykł robić zakupy, jeszcze istnieje. Jaki sklep? Podał
nazwę, która po drodze wpadła mu w oko, nie chciał
wymieniać żadnego prywatnego adresu, nie znał bo-
wiem nikogo na Ekeberg, a Niemcy nadzwyczaj staran-
nie sprawdzali wszelkie budzące ich wątpliwości infor-
macje. A wyjaśnienia Jonathana budziły ogromne wąt-
pliwości. Przy wszystkich obowiązujących restrykcjach
wręcz naewiarygodne się wydawało, że ktoś, ot tak, po
prostu jedzie sobie okrężną drogą.
  Przeszli na tył samochodu. Skąd pochodzą te wszyst-
kie produkty? Jonathan odpowiedział, że z Bellstad,
i pokazał odpowiednie dokumenty. Taka odrobina miała
być przeznaczona dla wielkiego szpitala? Jechał tak
daleko tylko po to?
  Nie bez triumfu w głosie oznajmił, że właśnie w tym
tygodniu gospodarstwo odwiedzili Niemcy i zarek-
wirowali większaść zapasów z zamiarem wysłania do
Rzeszy.
  Twarze strażników stały się jeszcze surowsze. Jasne
było, że nie ufają słowom Jonathana. Chłopak w duchu
dziękował Stwórcy, że zdążył oddać kopertę z foto-
grafiami i listą nazwisk. Gdyby ją miał przy sobie, już by
było po nim.
  I tak wydawało się, że sam fakt, iż jeździ w sprawach,
które dziwnie trudno wytłumaczyć, stanowią dostateczne
obciążenie. A może...?
  Nie, był jeszcze inny powód, dla którego go prze-
trzymywali. Ależ tak, ocżywiście, dopiero teraz to
spostrzegł! Jedngm ze strażników był ten sam, który
zerwał mu z karku czerwoną koszulę ma Karl Johan,
a potem zmuszał do biegu. Ten właśnie człowłek
szczególnie dokładnie studiował teraz papiery Jona-
thana.
  - Widać dużo jeździsz - zwrócił się do chłopca
złowieszczym tonem. - Wiele razy zatrzynzywała cię
kontrola. Sporo, moim zdaniem, podejrzanych wypad-
ków.
  Jonathan nie wiedział, co na to odpowiedzieć, papiery
mówiły same za siebie. Prawdopodobnie puściliby go,
gdyby nie ten epizod z koszulą. Jonathan nie posłuchał
wtedy rozkazu. A temu Norwegowi, którg go teraz tak
dokładnie kontroluje, zwrócił uwagę niemiecki oficer.
Coś takiego trudno przełknnąć.
  Jonathanowi polecono zająć miejsce w innym samo-
chodzie, Do ciężarówki wskoczył jeden z żołnierzy. Oba
wozy zajechały pod Wictoria Terrasse. Samochód
[Victoria Terrasse - przed wojną komisariat policji, w okre-
sie okupacji siedziba gestapo w Oslo (przyp. tłum.).]
skonfiskowano, a chłopak został skierowany na dalsze
przesłuchania. Tak skończyła się jego piąta wyprawa.
  Karine przeszła jak w transie z Dworca Wschodniego
do szpitala. Już na miejscu przeżyła głębokie załamanie
nerwowe. Odesłano ją potem do domu, do Christy
i Abla.
  Jonathana zamknięto w celi, gdzie miał czekać, aż
przesłuchają go wyżsi rangą zbirowie.
  A Rune utracił dwoje przyjaciół, choć jeszcze o tym
nie wiedział, gdy o brzasku dotarł na przedmieścia Oslo
na swych okaleczonych nogach.






        ROZDZIAŁ VIII


  Jonathan musiał czekać trzy dni, nim wreszcie
ktoś się nim zainteresował. Były to trzy ogromnie
trudne dni, a stanowiły zaledwie przedsmak tego,
co miało nastąpić, jeśli uznają go winnym. Nie
dostał nic do picia, raz dziennie podawano mu
tylko miskę z jakąś kaszą, możliwości umycia się
prawie nie było, do dyspozycji miał bowiem jedynie
miskę, która nigdy nie była nawet płukana, ot,
i wszystko. Zabrano mu pasek i względnie nowe
buty, bo w całym kraju niedostatek obuwia dawał
się we znaki.
  Wreszcie jednak, kiedy czuł się już ogromnie upoko-
rzony, brudny, głodny i spragniony, zaprowadzono go
do biura.
  Za olbrzymim biurkiem siedział niemiecki oficer.
Towatzyszył mu Norweg, który aresztował Jonathana.
  Niemiec wstał zza biurka i lekko uderzył chłopaka
szpicrutą po ramieniu. Mruknął coś po niemiecku.
Jonathan natychmiast mu odpowiedział. W oczach
Niemca pojawił się wyraz uznania.
  Jonathan kolejny raz musiał opowiadać o wyjazdach
do Bellstad. Zauważył na biurku dokument ze stemplem
szpitala i zrozumiał, że zażądano z miejsca pracy potwier-
dzenia jego słów.
  Naziści rozmawiali ze sobą, mówili cicho, ale do-
słyszał, że Norweg parokrotnie wymienił nazwę Grini.
[Grini - obóz koncentracyjny na terenie Norwegii (przyp.
tłum.)]
  A więc tam chcą go wysłać? No tak, to bardzo możliwe.
Jego przewinienie - to, o którym wiedzieli - nie było znów
aż tak poważne. Gdyby odkryli, że pracuje dla ruchu
oporu, już dawno by go rozstrzelano bądź też wyekspedio-
wano do jakiegoś obozu karnego w Niemczech. Słyszał
o tych obozach od swych przyjaciół. Taka kara kojarzyła się
z jednym - z inskrypcją nad "Piekłem" Dantego:
"Porzućcie wszelką nadzieję, wy, którzy tu wchodzicie!"
  Zanim jego prześladowcy osiągnęli porozumienie, do
pokoju weszło jeszcze dwóch niemieckich oficerów.
Jednego z nich Jonathan natychmiast rozpoznał: to ten
sam, który powstrzymał agresywnego Norwega wtedy
na ulicy Karl Johan i pozwolił Jonathanowi odejść.
'Arisch', tak powiedział.
  Oficer z ciekawością przyglądał się Jonathanowi i zaraz
zapytał kolegę, z jakiego powodu chłopak się tu znalazł.
  Usłyszawszy krótkie wyjaśnienie, Niemiec znów za-
czął przyglądać się młodemu Voldenowi, kilkakrotnie
obszedł go dokoła, wziął pod brodę i studiował profil,
głęboko patrząc w oczy.
  Czyżby był przyjacielem młodych chłopców? pomyś-
lał zaniepokojony Jonathan. W takim razie, łagodnie
mówiąc, mogę mieć kłopoty.
  Najwidoczniej jednak wcale tak nie było.
  Niemiec powiedział coś swemu koledze, z potoku
słów Jonathan wyłowił nazwę jakiejś niemieckiej in-
stytucji czy czegoś w tym rodzaju. Nie zrozumiał dobrze,
obaj mówili szybko i cicho.
  Teraz drugi Niemiec zaczął krążyć wokół Jonathana,
chłopak poczuł się jak choinka. Miał ochotę zaśpiewać
"Zatańczmy w kręgu wokół drzewka", ale przezornie
milczał. Z pewnością nie wzbudziłoby to aplauzu.
  Poza tym sytuacja raczej nie sprzyjała żartom.
  Zakończyli oględziny. Norweg przez cały czas trzy-
mał się z boku i widać było, że robi się coraz bardziej
wściekły. Prawdopodobnie najchętniej jednym ruchem
ściąłby Jonathanowi głowę.
  Niemcy rozmawiali przy Jonathanie tak, jakby go
wcale nie było. Wreszcie coś postanowili.
  Ośmielił się wtrącić kilka słów swym słabym szkol-
nym niemieckim.
  - Czy mogę powiadomić moją rodzinę i miejsce
pracy, że tu jestem?
  - Nie trzeba - prędko odpowiedział norweski nazista.
- W szpitalu już wiedzą, na pewno dadzą znać komu trzeba.
  Nie było to wcale takie pewne, bo przecież Jonathan
nie mieszkał w domu. Z czasem jednak wiadomość
dotrze i do rodziców.
  Ciekaw był, jak się powiadło Karine i Runemu,
o nich nie mógł pytać. Niepotrzebnie wzbudziłby
podejrzenia, być może naraził na niebezpieczeństwa
wszystkich członków grupy.
  Jonathan podjął mocne postanowienie: że nie zdradzi
żadnej tajemnicy bez względu na to, jak okrutne tortury
mogą go spotkać. Wydawało się jednak, że nie pode-
jrzewają go o nic poważniejszego, a jedyne tortury,
jakich doświadczył, to nędzne warunki w celi. Ale czy to
w ogóle można nazwać torturą?
  Wiele osób kojarzy tortury z fizycznym cierpieniem,
ale są przecież inne metody poza biciem i zadawaniem
bólu. Na ból można się uodpornić, ale który młody
człowiek zgodziłby się na wyrwanie wszystkich zębów?
Albo zniósł mękę swoich najbliższych? Albo...
  Ach, świat tortur jest tak rozległy, zdaje się nie mieć
granic. Ludzka fantazja nigdy chyba nie rozkwita bar-
dziej niż wtedy, gdy w grę wchodzi dręczenie innych.
Istnieją metody zmuszenia kogoś do zeznań tak wyrafi-
nowane, że trudno je nawet opisać.
  Jonathana nie spotkały tortury, ale z pewnością
wybrałby sto uderzeń batem zamiast tego, co go czekało.
  Niemiec, którego Jonathan miał okazję spotkać już
wcześniej, zaczął zadawać mu pytanaa w tempie karabinu
maszynowego:
  Jego rodzina, jak to z nią było? Skąd pochodziła? Czy
jest czysto norweska? Czy miał germańskich, a raczej
teutońskich przodków? Czy wśród przodków byli jacyś
Żydzi?
  Jonathana ogarnął wisielczy humor. Żydzi chyba
jako jedyni nie występowali w jego drzewie genealogicz-
nym, poza tym przedstawiało się ono dość pstrokato.
  Zaprezentował je najlepiej jak umiał. Opowiedział
o niemieckich rodach szlacheckich Paladinów i Er-
bachów i o francuskim de Saint-Colombe. Trochę się
zagalopował, bo w jego żyłach nie płynęła ani kropla
krwi tych ostatnich rodów, ale to tak dostojnie brzmia-
ło... Duński ród Meidenów natomiast z całą pewnością
mógł uznać za swój, no i jeszcze wszyscy norwescy
gospodarze i komornicy i szwedzkie rody szlacheckie.
Nie wspomniał za to o najważniejszym: o Ludziach
Lodu, którzy przybyli do Norwegii przez stepy i tundry
Azji. Miał przeczucie, że tymi przodkami lepiej się nie
przechwalać.
  Trudno powiedzieć, czy zatajenie prawdy o po-
chodzeniu Ludzi Lodu wyszło Jonathanowi na dobre,
czy na złe. Na razie wyraźnie zaimponował Niemcom już
samą wiedzą o swym pochodzeniu, a i dostojeństwo
rodów także zrobiło na nich niemałe wrażenie. Uznali go
za prawdziwego Aryjczyka.
  Gdgby wspomniał o domieszce krwi mongolskiej,
prawdapodobnie jego losy potoczyłyby się inaczej.
  Być może musiałby pożegnać się z życiem.
  W wielkim dostojnym gabinecie przez długą chwilę
panowała cisza. Jonathan czekał. Miał za mało wyobra-
źni, by się bać, choć być może powinien.
  W końcu Niemcy pokiwali głowami. Podjęli ostate-
czną decyzję.
  Nic, rzecz jasna, nie powiedzieli o tym temu mało
znaczącemu Norwegowi o pięknych germańskich ry-
sach. Chłopak usłyszał jedynie, że zostanie odesłany do
Niemiec.
  W tym momencie odwaga opuściła Jonathana. Zdał
sobie sprawę, jak bardzo jest samotny. W jednej chwili
zmienił się w pięcioletniego malca, który pragnie schro-
nić się pod opiekuńcze skrzydła matki i ojca.


  Christa zaciągnęła zasłony w pokoju Kartine i od-
wróciła się w stronę łóżka:
  - Lepiej się dzisiaj czujesz, kochanie?
  Karine od trzech dni nie opuszrzała łóźka i nie sposób
się było z nią dogadać. Wstrząsał nią jeden atak płaczu za
drugim, tłumiły je jedynie silne środki uspakajające,
które dostała w szpitalu. Christa starała się przez cały
czas mieć ją na oku, Karine bowiem osiągnęła stan, kiedy
zaczyna się myśleć o samobójstwie.
  Dzisiaj dziewczynka wydawała się nieco spokojniej-
sza.
  - Tak, dziękuję - odparła słabym głosem.
  - Widzę to po twoich oczach.
  Karine podniosła wzrok na krewną.
  - Christo, wyglądasz na taką zmęczoną. Mari i ja
sprawiamy ci same kłopoty.
  - Co za nonsens. Jeśli wyglądam na zmęczoną, to
dlatego, że mam wielki dom, a nie wszyscy chłopcy mi
pomagają.
  - Dobrze o tym wiem - uśmiechnęła się Karine.
- Tylko Joachim. I Nataniel.
  - Joachim to dobry chłopak - powiedziała Christa
ciepło. - I właśnie o niego chodzi. Bardzo chciałby z tobą
porozmawiać.
  Dłonie Karine zacisnęły się na kołdrze.
  - Joachim?
  - Tak. Mówi, że spotkał kogoś, kto... ale lepiej, żeby
sam ci wszystko opowiedział. Czy może wejść?
  - Jak ja wyglądam?
  - No, widzę, że zaczynasz przychodzić do siebie
- uśmiechnęła się Christa. - Gdzie masz grzebień? Zaraz
doprowadzimy włosy do porządku.
  Karine podała jej grzebień.
  - Chciałabym wykąpać się i umyć głowę.
  - To może poczekać, a Joachim musi niedługo iść.
O, tak, teraz wyglądasz znacznie lepiej. Mogę go
zawołać?
  Karlne lekko skinęła głową.
  Joachim był dokładnie tak przystojny i pociągający,
jak bgć nie powinien. Karine na jego widok poczuła ból
w sercu, Walczyła z uczuciem, jakie żywiła do niego, ale
ono z upływem lat tylko przybierało na sile. Między siłą
uczuć piętnastolatki i dorosłej kobiety nie ma specjalnej
różnicy. Nie spełniona miłość boli tak samo bez względu
na to, ile ma się lat. Miłość i ból są nierozłączne i nikt nie
zdoła się przed nimi ustrzec. To stara i banalna prawda.
  A Karine naprawdę cierpiała.
  - Cześć, Karine - powiedział Joachim życzliwie.
  - Cześć - odparła, nienawidząc samej siebie za to, że
spomiędzy jej ust ledwie wydobył się ochrypły szept.
  Po kilku zdawkowych pytaniach o samopoczucie
przystąpił do rzeczy.
  - Spotkałem wczoraj dziwnego faceta. Mówił, że
ciebie zna.
  - Miał na imię Rune?
  - Tak. Skąd wiedziałaś?
  - Bo to jest dziwny facet. Ale bardzo dobry czło-
wiek.
  - Ja też odniosłem takie wrażenie.
  - Czego chciał?
  - On... - Joachim zawahał się, aż wreszcie zdobył się
na odwagę. - Powiedział mi, co spotkało cię ze strony
mężczyzn, kiedy byłaś dzieckiem.
  Karine skuliła się jak pod gradem ciosów.
  - Nie powinien o tym mówić - szepnęła udręczona.
  - Owszem, powinien. - W głosie Joachima brzmiało
zdecydowanie. - Dlaczego ty do tej pory milczałaś? Nikt
o niczym nie wiedział, a ci przescępcy powinni zostać
ukarani już dawno temu.
  Karine odwróciła twarz.
  - O tym nie da się mówić.
  - Zgoda. Ale milczeniem można zniszczyć całe swoje
życie. I ty właśnie to zrobiłaś. Nie mogliśmy zrozumieć
twojego zachowania.
  - Taka byłam dziwna?
  - Nie na co dzień. Ale gdy tylko zaczynało się mówić
o miłości, o małżeństwie, natychmiast znikałaś. Wszyscy
to zauważyli.
  - Czy wszyscy już o tym wiedzą?
  Joachim przybrał łagodniejszy ton.
  - Kochana Karine... Ten Rune mówił mi, że teraz,
przed kilkoma dniami, znów spotkało cię to samo. I że...
bardzo gwałtownie zareagowałaś.
  - Powiedział, co zrobiłam?
  - Nie, tylko że nie trzeba o tym więcej wspominać,
jakby to nigdy nie miało miejsca. Prosił, bym pomógł ci
się podźwignąć i wrócić do normalnego życia po
wszystkim, co tak boleśnie zraniło twoją dziecięcą duszę.
Tak, bo wciąż jesteś jeszcze dzieckiem.
  "Nigdy nie miało miejsca?" Cóż, można to i tak ująć.
O, ty nic nie wiesz, Joachimie, nie wiesz, co zrobiłam!
Sądzisz, że grzebie się umarłego w taki sam sposób, jak
wmiata się paproch pod dywan? Wydaje ci się, że kiedyś
można o tym zapomnieć?
  Joachim bardziej przejmował się przeszłością.
  - Karine, sądzisz, że ja cię nie rozumiem? Właśnie ja
mam szczególne powody, by cię pojąć. Bo widzisz, kiedy
miałem mniej więcej siedem lat, i mnie także zaatakowa-
no w podobny sposób.
  - Naprawdę?
  - Tak. Mężczyzna.
  - Ależ, Joachimie!
  Przerażona na moment zapomniała o sobie. W stanie,
w jakim była, na pewno dobrze jej to zrobiło.
  - Ale Christa mnie uratowała. Do tej pory nie
rozumiem, jak tego dokonała, po prostu nagle, znikąd,
spadła na tego człowieka.
  Karine odruchowo ujęła go za rękę, pierwszy raz
sama z siebie szukała takiego z nim kontaktu.
  - Słyszałam, że Christa wiele potrafi, tylko nie chce
tego pokazywać.
  - Christa jest z rodu czarnych aniołów i Demonów
Nocy - Joachim uśmiechnął się z leciutką drwiną. - Tak,
słyszałem o tym, ale przecież to tylko fantazje. Ale
wracając do tej napaści na mnie. Mimo że i tak
szczęśliwie się skończyła, to ciągle wraca do mnie
w koszmarach. Od tego nigdy się nie ucieknie, Karine,
ale trzeba nauczyć się z tym żyć.
  - Ale ja zrobiłam się taka... zimna, tak się boję!
  - Chłopców? - spytał łagodnie.
  - Tak. Ach, Joachimie, tak bardzo chciałabym za-
chowywać się normalnie, ale sztywnieję, gdy tylko...
  Zorientowała się, że trzyma go za rękę, cofnęła dłoń.
Joachim natychmiast ją pochwycił.
  - Spokojnie, Karine - powiedział przekonująco.
- Co ty sobie o mnie myślisz? Że jestem jak Józef? Masz
dopiero piętnaście lat, ja dwadzieścia jeden. Chcę po
prostu być twoim przyjacielem, nie rozumiesz tego?
Przyjacielem, któremu zawsze możesz ufać. W tym, co
nas łączy, nie ma nic z erotyki, dobrze o tym wiesz.
  Wiem? Och, mój drogi Joachimie, ty niczego nie
rozumiesz!
  Jak miała mu opisać swoje skomplikowane uczucia? Jak
wyznać, że roi sny na jawie, których on jest głównym
bohaterem? Że tęskni do niego świadoma, że jeśli te uczucia
staną się jeszcze silniejsze, ucieknie od niego jak najdalej.
Jeśli chodzi o Joachima, to nie zniosłaby klęski, a klęską tak
czy inaczej cała ta historia musiałaby się zakończyć. Albo by
go straciła, albo też nie mogłaby przyjąć dowodów jego
zainteresowania. I wtedy wyszłoby na jedno.
  - Bardzo chciałabym być twoim przyjacielem, Joa-
chimie - powiedziała cicho, uśmiechając się z przymu-
sem. - Dziękuję, że jesteś taki dobryl Ale... proszę, nie
mów nikomu o tym, co... co mi się przydarzyło.
  - Niestety muszę.
  - Nie, ja się nie zgadzam.
  - Powinnaś, ze względu na rodzinę. Wszyscy bardzo
się o ciebie niepokoją.
  Odważyła się popatrzeć na niego, na tę twarz, którą
do tej pory obserwowała tylko ukradkiem. Teraz naresz-
cie napotkała jego spojrzenie. I nagle odniosła wrażenie,
że jakaś część złych wspomnień z niej opadła. Nie czuła
się już tak zbrukana, nie była najbardziej godnym
pogardy człowiekiem na świecie. On bowiem także
doświadczył czegoś podobnego, był więc człowiekiem,
który choć trochę mógł ją zrozumieć.
  Ponieważ Karine milczała, Joachim mówił dalej:
  - Rune chciał, by twoja rodzina dowiedziała się
o wszystkim. Był też za tym, żebyś dostała psa.
  - Ja też bym bardzo chciała - nareszcie rozjaśniła się
odrobinę. - Jak tylko wstanę z łóżka - westchnęła. - Nie
chcę, żebyś cokolwiek im mówił, ale chyba nie zdołam
cię powstrzymać.
  - To prawda, nie zdołasz - odpowiedział podnosząc
się. - Do zobaczenia!
  Podszedł do drzwi.
  Joachimie! zawołała w duchu. Joachimie, zostań przy
mnie!
  Ale on nie potrafił czytać w myślach.


  Joachim opowiedział rodzicom, co Karine przeżyła
w dzieciństwie. Bez szczegółów, bo tych nie znał.
Przerażona Christa natychmiast zadzwoniła do Hanny,
która podzieliła się smutną wiadomością z pozostałymi
członkami rodziny. Mari, dowiedziawszy się o wszyst-
kim, długo płakała. Zrozumiała bowiem, jak powierz-
chownie traktowała związki i uczucia, które nie mogły
stać się udziałem Karine.
  Tego wieczoru wiele osób inaczej spojrzało na swoje
życie.
  Hanna i Vetle siedzieli przy stole w salonie zdruz-
gotani i bezradni, tym bardziej że przez telefon
przekazano im jeszcze inną wiadomość, ze szpitala
Ulleval. Jonathan został zatrzymany w Victoria Ter-
rasse i znajdował się już w drodze do Niemiec.
Dlaczego? Tego kierownictwo szpitala nie potrafiło
wyjaśnić.
  - Tak bardzo chcieliśmy dobra naszych dzieci - rzekł
Vetle rozgoryczony. - Odesłaliśmy je z domu, choć to
było tak, jak gdyby ktoś wyrwał nam serce z piersi.
Chcieliśmy chronić je przed Tengelem Złym, ale zapom-
nieliśmy, że świat sam w sobie może być równie zły.
  - Mari źle się ułożyło - pokiwała głową Hanna. - Jest
nieszczęśliwa i brakuje jej siły ducha, by stawić czoła
trudnościom. Biedna dziewczyna, jest taka wszystkim
życzliwa i dlatego padła ofiarą bezwzględnego młodego
człowieka. A Karine... Och, jakże krwawi moje serce!
Chcę, żeby wróciła do domu, Vetle, ona nas potrzebuje.
  - Sądzę, że to raczej nam potrzebne jest poczucie, że
się nią zajmujemy - odparł. - Karine i Joachim są
dobrymi przyjaciółmi, tak mówi Christa. Ona sama też
robi co może, by pomóc dziewczynie przetrwać kryzys.
A jutro Karine ma jechać z Ablem po szczeniaka.
  - Szczeniak?! - prychnęła Hanna, dając wyraz chara-
kterystycznemu dla mieszkańców południa Europy bra-
kowi zainteresowania dla zwierząt. - Co tu może pomóc
szczeniak?
  - Ogromnie dużo - stwierdził Vetle. - I właśnie
dlatego Karine powinna zostać u Chtisty. Bo dla ciebie
pies nie jest wskazany.
  - Och, Vetle, co tam katar sienny! Byle tylko nasze
dzieci były szczęśliwe! Musimy odwiedzać Karine w nie-
dzielę. I...
  Umilkli. Oboje myśleli o tym samym: ich jedyny syn
został pojmany przez Niemców i wysłany do obcego
kraju.
  Czy kiedykolwiek jeszcze go zabaczą?
  W Lipowej Alei Henning leżał w swoim pokoju ze
wzrokiem utkwionym w ścianę. Nie mógł zasnąć, ale nie
było w tym nic niezwykłego. Miał już swoje dziewięć-
dziesiąt jeden lat, a im człowiek starszy, tym niniej
potrzeba mu snu.
  Wiedział jednak, że tej nocy w ogóle nie będzie spać.
  Dzieci Vetlego... Wszystkim trojgu tak źle się ułoży-
ło.
  Młody Janathan, pewny siebie, chętnie wdawał się
w dyskusje z Henningiem. Teraz nie wiadomo, co się
z nim dzieje, taki dzieciak, ma zaledwie siedemnaście lat.
Sam we wrogim kraju.
  Ach, mój Boże, myślał Henning. Gdybym tylko
mógł być przy nim, okazać, jak wiele dla mnie zna-
czy!
  Nie wiadomo, jak potoczyłyby się losy całej trójki,
gdyby pozwolono im zostać w domu. To z winy Tengela
Złego musiały opuścić rodzinne gniazdo. To przez niego
rodzina została rozbita.
  Henninga opanowało poczucie bezsilności. Mały
Nataniel ma dopłero osiem lat, a Tengel Zły krąży po
świecie. Na co czeka? Dlaczego się nie ujawnia, nie
atakuje?
  Oczywiście powinni się z tego cieszyć, ale jakże
straszne było takie trwanie w niepewności!
  O, Henning gotów był oddać wszystko, byle tylko
wziąć udział w końcowym starciu, które prędzej czy
później musi nastąpić. Wiedział jednak, że jego dni są
policzone. Ciągle jeszcze był zdrowy, w każdym razie nie
chorował, ale ten wiek! Niestety, taka była smutna
prawda.
  A tak bardzo chciał wiedzieć, jak potoczą się dalsze
losy Ludzi Lodu i całego świata. Tengel Zły zagrażał
bowiem nie tylko swym potomkom, ale także całej
ludzkości.


  Christa i Abel leżeli w wielkim małżeńskim łożu,
trzymając się za ręce. Kiedy Christa sprowadziła się do
domu Abla jako jego druga żona, ze względu na chłopców
postanowiła niczego nie zmieniać. Uparła się tylko przy
jednym: Abel musi sprawić nowe łóżko. Nie zgodziła się
położyć do tego, w którym sypiał ze swą pierwszą żoną,
gdzie rodziły się ich dzieci i gdzie żona zmarła.
  Abel, człowiek dobry z natury, przystał na to żądanie.
  - Tak mi przykro, Ablu - mówiła Christa - że tyle
kłopotów sprowadziłam na twój dom. Biedne dziew-
czynki... Nie chciałam, by tak się to skończyło.
  - Moja droga żono - odparł Abel, który zwykł
przemawiać w nieco biblijnym stylu. - Jak możesz
mówić to mnie, którego serce pełne jest smutku z powo-
du tego, co przytrafiło się dziewczętom. I tego, co jeden
z moich synów zrobił Mari! Nie, nie wolno ci się o nic
obwiniać, zawsze byłaś mi dobrą żoną i dobrą matką dla
moich dzieci, choć w tak młodym wieku wstąpiłaś
w progi tego domu.
  - Dziękuję ci, Ablu! - Christa przytuliła się do męża.
Potrafił dać jej poczucie bezpieczeństwa, a tego zawsze
najbardziej jej brakowało. Czasami zastanawiała się, czy
nie traktuje Abla raczej jak ojca. Frank nigdy nie umiał
jej służyć wsparciem, przeciwnie, a w dodatku nie był jej
prawdziwym ojcem.
  Wiele razy czuła, jak trudnego podjęła się zadania,
zostając żoną Abla. Ale nigdy tego nie żałowała.
  - Abel? - spytała ostrożnie.
  - Słucham, moje dziecko.
  Ach, nie nazywaj mnie dzieckiem, jestem wszak twoją
żoną! pomyślała, ale dalej mówiła tym samym nie-
śmiałym tonem:
  - Żałujesz, prawda? Że tak ostro postąpiłeś z Józe-
fem.
  Nie odpowiedział, ale czuła, że czeka w napięciu na jej
dalsze słowa.
  - Bardzo się o niego martwię - rzekła Christa.
- Dużo o nim myślę.
  - Ja także - wyznał. - Zasłużył sobie na przywołanie
do porządku, ale mimo wszystko masz rację. Często
żałuję.
  - Czy nie moglibyśmy przesłać wiadomości przez
Jakuba? Dać mu znać, że jest mile widziany w domu i że
dawna nieprzyjaźń poszła w zapomnienie?
  - Nie możemy się na to zgodzić!
  - Uważasz, że on nie rozumie powodów twojego
zachowania?
  - Ale ja go zbiłem! Mojego dorosłego syna!
  - I to także da się wytłumacżyć. Podejmij jakąś
próbę, Ablu. Wyciągnij rękę, niech on zdecyduje, czy
przyjdzie, czy nie.
  - Dobrze. - Christa miała wrażenie, że Ablowi spadł
z serca wielki kamień. - Zgoda, zrobię tak. Mogę
zadzwonić do Jakuba i poprosić, by przekazał dobrą
wiadomość.
  Pytanie tylko, czy Józef także uzna ją za dobrą,
pomyślała Christa. Józef wyrósł na człowieka, z którym
trudno nawiązać kontakt. On i Efrem byli najmniej
życzliwi ze wszystkich synów Abla.
  - Ciężko mi na sercu z powodu Karine - powiedział
Abel sennym głosem. - Bardzo chciałbym coś dla niej
zrobić. Dobrze, że jutro pojedziemy do tego człowieka,
który zajmuje się hodowlą psów. Ona jest taka samotna.
  - Znalazła przyjaciela w Joachimie.
  - Tak, Joachim to dobry chłopak. Mam ośmiu
wspaniałych synów, ale on najbardziej mi się udał. On
i Nataniel, ale mały jest jeszcze niezapisaną kartą.
Joachim natomiast wyrósł na wspaniałego chłopaka.
Moja chluba!
  Christa milczała. Nigdy nie zdradzi, że Joachim nie
jest dzieckiem Abla.
  Przytuliła się mocniej do męża, który powoli zapadał
w sen. Leżał na plecach, a wtedy zwykle głośno chrapał,
na ogół jednak pomagało dyskretne szturchnięcie. "Wy-
tresowała" go, by automatycznie przekręcał się na bok.
I tym razem także się udało.
  Chrapanie męża nie denerwowało jej tak bardzo.
"Wiem wtedy, że naprawdę jesteś - mamrotała. - Wolę
mieć chrapiącego Abla niż żadnego".





        ROZDZIAŁ IX


  Abel pożyczył od sąsiada konia i bryczkę i zabrał
Karine do położonej pięć kilometrów dalej hodowli
psów. Dzień był piękny, powietrze rozbrzmiewało
brzęczeniem pszczół i trzmieli, fruwały motyle, koła
bryczki wesoło turkotały po kamienistej drodze. Lekkie
powiewy wiatru kołysały żytem na połu, przypominają-
cym morskie fale.
  - Wiesz przecież, że nie musisz kupować szczeniaka,
jeśli żaden ci się nie spodoba - tłumaczył Abel.
  - No tak, oczywiście - szepnęła Karine.
  Siedziała smutna obok Abla, z rękami bezwładnie
opuszczonymi na kolana, w starej muślinowej sukience
w łączkę, którą Christa wybrała jej na tę okazję. "To na
wszelki wypadek, żeby piesek nie zniszczył ci nowego
ubrania, jeśli rzecz jasna będziesz miała ochotę wziąć go
na kolana".
  Abel i Christa mieli w sobie tyle entuzjazmu, tak się
cieszyli, że będą mogli podarować jej pieska. A Karine
pozostawała obojętna, rzec by można - znieczulona.
  Nie wiedzieli, że nad ranem znów jej się to śniło.
Słyszała odgłos ciała ciągniętego po ziemi. Uderzenia
łopaty. Poszła tam i zobaczyła, że to zabity mężczyzna
zagrzebuje w ziemi Runego. Ten człowiek popatrzył na
nią i wykrzywił trupią twarz w złośliwym uśmiechu.
Karine obudziła się z krzykiem.
  Wiedziała, że nigdy nie zdoła uciec od tego, co zrobiła
tam w lesie. Jakie znaczenie może mieć w takiej sytuacji
szczeniak?
  - Tylko je obejrzymy - powtórzyła.
  Ale który przyjaciel zwierząt zdołał kiedykolwiek
wrócić od szczeniąt z pustymi rękami? Karine przepadła
z kretesem, gdy tylko zobaczyła pieski wspinające się na
siatkę, z zapałem machające ogonkami, patrzące na nią
błagalnie. Zabiorę je wszystkie, pomyślała. Jakże mogła-
bym któregoś zostawić?
  Pozwolono jej wejść za ogrodzenie, stworzonka zaraz
ją obskoczyły, chcąe koniecznie się z nią przywitać.
Właściciel hodowli wraz z Ablem obserwowali dziew-
czynkę, która z uśmiechem przekomarzała się ze szcze-
niakami, pozwalając im wspinać się na siebie, lizać
i obgryzać. Zadowolana patrzyła, jak rozwiązują jej
sznurowadła.
  - Którego mam wybrać? - użaliła się.
  I wtedy właśnie go spostrzegła. Stał w innym ogro-
dzeniu, razem z nieco starsżymi pieskami różnych ras.
Był rudobrązowy, mały, ale jednak znacznie większy od
szczeniąt, które cisnęły się jej da nóg. Trzymał się nieco
z tyłu, oklapłe uszy i padwinięty ogon świadczyły o tym,
że był poniewierany przez inne psy. Oczy z lękiem
spoglądały na Karine, ale zwierzątko nie wydało z siebie
żadnego dźwięku, pomimo iż cała gromada hałasowała
przeraźliwie.
  Jak maluch z domu dziecka, pomyślała Karine. Taki,
który zrezygnowany patrzy, jak bezdzietne małżeństwo
wybiera młodsze, ładnieisze dziecko.
  - Ten - powiedziała Karine.
  - Ale on skończył już cztery miesiące - zdziwił się
hodowca. - Te koło ciebie mają dopiero osiem tygodni.
Możesz obserwować, jak szczeniak się rozwija prawie od
samego urodzenia.
  - Ten albo żaden.
  Mężczyźni wymienili spojrzenia.
  - To taka ofiara losu, którą wszystkie inne prze-
śladują - stwierdził właściciel. - Właściwie nie powinno
się takich szczeniąt wybierać, może im coś dolegać.
  - To znaczy, że trafi do właściwej pani - powiedziała
cicho Karine. - Ale może jest już komuś obiecany?
  - Nie, nie jest...
  - Co się z nim stanie, jeśli nikt go nie kupi?
  Mężczyzna wzruszył ramionami.
  - No, nie mogę trzymać zbyt wielu psów...
  - Chcę tego pieska - oświadczyła zdecydowanie
Karine. - Mogę go wziąć, Ablu?
  - Oczywiście.
  W powrotnej drodze w bryczce uszczęśliwiona Kari-
ne siedziała ze szczeniakiem na kolanach. Piesek leżał
spokojnie, a ona ostrożnie głaskała delikatne rude
futerko.
  - To terier irlandzki - stwierdził Abel. - Bardzo
dobra rasa, choć niestety niezbyt popularna w Norwegii.
Są na ogół oddane i chętnie się uczą. Jak go nazwiesz?
Jego rodowodowe imię jest zbyt skomplikowane.
  - Jakoś z irlandzka - postanowiła. - Może Shane.
  - Szejn? - zdziwił się Abel.
  Karine objaśniła pisownię.
  - Ale wymawia się Szejn. Myślisz, że coś może mu
dolegać?
  - Wcale nie musi. Może po prostu nie przepada za
towarzystwem innych psów, a bywa, że one wtedy stają
się agresywne wobec takiego samotnika. Ale poprosimy,
żeby obejrzał go weterynarz. Uprzedziłem chłopców, że
to twór pies. Ty jesteś za niego odpowiedzialna.
  - Ale od czasu do czasu mogę im go przecież
pożyczyć - uśmiechnęła się rozcadowana Karine.
  - Oczywiście! - śmiał się Abel.


  Karine bardzo prędko zrazumiała, ile życia wnosi do
domu szczeniak. Pojawił się nowy pan i władca, któremu
dziewczynka służyła z wielką chęcią i troskliwie pielęg-
nowała.
  Shane natychmiast postawił na głowie cały dom
i wszystkie rodzinne zwyczaje. Stał się centrum zaintere-
sowania. Domownicy znajdowali przyjemność w robie-
niu sprawunków specjalnie dla niego i trzy czwarte
zakupów stanowiły artykuły wybierane pod kątem
potrzeb psa. Przy okazji tylko trafiało się coś niecoś dla
ludzi.
  Shane miał być wychowywany łagodnymi metadami,
ale stanowczo, co do tego wszyscy byli zgodni, nawet
Karine. Żadnego wylegiwania się po łóżkach, sofach,
żadnego żebrania przy stole. Pierwszego wieczoru przy-
gotowano mu posłanie wymoszczone baranim kożu-
chem i Karine starała się nie słyszeć żałosnych pisków
szczeniaka. Rano jednak obudziła się i stwierdziła, że
Shane smacznie śpi wtulony w jej kolana. Niemożliwe,
by sam zdołał się tak wysoko wdrapać. Albo ktoś
przyszedł do jej pokoju i ułożył pieska na łóżku, albo też
ona sama zrobiła to przez sen i teraz o tym nie pamięta.
  W wielu takich przypadkach, gdy chodziło o Shane'a,
miała spore podejrzenia co do Nataniela.
  Kupili drogie, eleganckie łóżka dla psa, ale Shane
wykorzystywał je jedynie jako trampolinę, umożliwiają-
cą wskoczenie do łóźka Karine. Poza tym jeśli zapodział
się gdzieś but, rękawiczka czy jakaś inna fascynująca
rzecz należąca do człowieka, trzeba jej było tam właśnie
szukać. Psie łóżko do niczego więcej nie służyło.
  Szczeniak okazał się niezwykle wymagający i wybred-
ny, z terierami często tak bywa. Shane'owi nic nie
smakowało. Wątróbka, owszem, ale resztki z rzeźni
absolutnie nie wchodzily w grę. Ryba? Takie kocie
jedzenie? Ulubionym daniem był kurczak. Czasami,
kiedy Shane odmawiał jedzenia przez wiele dni, Christa
kupowała kurczaka u gospodarza, udając, że to dla
rodziny (jeden kurczak na dziewięć osób!). Gotowała go
potem i czyściła z każdej najdrobniejszej kosteczki
i wszyscy uszczęśliwieni patrzyli, jak Shane łaskawie raczy
przyjąć kąski z ręki. W rodzinie było wówczas prawdziwe
święto. Czasami próbowano go przegłodzić i w ten sposób
zmusić do jedzenia. Ale nie, to się nigdy nie sprawdzało,
pies czekał na moment, kiedy sam będzie miał ochotę coś
przekąsić. A wydawało się, że to nigdy nie nastąpi.
  Pewnego dnia Christa i Karine smażyły naleśniki. To
powinno mu smakować, stwierdziły. I rzeczywiście,
naleśnik zniknął z psiej miseczki. Wieczorem z dumą
oznajmiły pozostałym członkom rodziny o doniosłym
wydarzeniu. Shane zjadł naleśnik! Teraz będzie dostawał
je częściej, choćby i co dzień.
  Wkrótce potem Karine postanowiła się położyć.
Jakieś paskudztwo w łóżku! Oczywiście, kawałki naleś-
nika leżały upchnięte pracowicie pod kołdrą i poduszką.
  Więcej prób już nie podejmowali.
  Wreszcie jednak znaleźli sposób, by zmusić go do
jedzenia.
  Każdego dnia Abel z Natanielem przygotowywali
pożywienie dla ptaków i wiewiórek i wysypywali je
w "ptasim kąciku" na podwórzu. Shane szalał przy tym
i nie odstępował ich ani na krok. Wracał zwykłe do domu
z nosem upstrzonym ziarnem, krztusząc się suchymi
płatkami owsianymi.
  Zaczęli więc stawiać mu jedzenie w ptasim kąciku.
Wypadał z domu i zjadał co do okruszyny, byle tylko nie
zostało nic dla ptaków i wiewiórek.
  Od tej pory udawało im się przemycić wszystko, czym
chcieli go nakarmić. Wiwat konkurencja! Jeśli się chce
przeprowadzić swoją wolę, trzeba niekiedy użyć podstę-
pu.
  Tak naprawdę to był z niego wielki pies na to, czego
jeść nie powinien. Jego pani bezustannie słyszała woła-
nie: "Karine! Shane zjada tojad!" Szczeniak zrywał listki
tych nadzwyczaj trujących roślin rosnących dziko w ca-
łym ogrodzie i żuł je, dopóki ktoś nie zdołał mu ich
odebrać. Joachim i Dawid, którzy całym sercem poko-
chali pieska, podjęli się wykopania wszystkich krzaków.
Po zjedzeniu ich liści padają krowy, nie wiadomo więc,
jak mogłoby się to skończyć dla szczeniaka.
  Shane'a ubóstwiali wszyscy z wyjątkiem Efrema.
Efrem przez wiele lat był najmłodszym dzieckiem w ro-
dzinie, dlatego też nieznośnie go rozpieszczano. Później
urodził się Nataniel, Efrem nie mógł tego ścierpieć.
A kolejny rywal w walce o względy - to już było za wiele.
Ileż Karine musiała się nasłuchać! "Ten przeklęty stwór
znów zostawił kałużę na podłodze!" "Kto ruszał moje
papiery? Zńów ten diabelski pies?" "Nie ma już nic na
kanapki? Pies dostał? Dlaczego zwykły człowiek nie może
już w tym domu normalnie żyć?"
  - Szkoda mi Efrema - mruknął do Karine Joachim.
- Zawsze żal mi ludzi, którzy nie potrafą śmiać się sami
z siebie.
  Pewnego razu Abel obudził się przerażony w środku
nocy. Z początku leżał cicho, nie chciał nic mówić Chriście.
Ratunku, czyżbym był już sklerotycznym dziadkiem?
pomyślał. Czuł bowiem, że ma mokre prześcieradło. Kiedy
jednak się zorientował, że to szczeniak zdołał wgramolić się
na łóżko, a on sam jest niewinny, z wielką ulgą wybuchnął
śmiechem. Dzięki Bogu, to jeszcze nie skleroza!
  Skończyło się jednak dla Shane'a sypianie w łóżkach.
Został zapędzony do kąta i tam miało być jego miejsce.
  Gdzie znaleziono go nazajutrz? Ułożył się u Nataniela
w nogach i naciągnął na siebie kołdrę, tak by nikt
przypadkiem go nie zobaczył.
  Christa, odkrywszy spisek, zbeształa i psa, i Nataniela.
Shane popatrzył na nią zdumiony, po czym wycofał się
do łazienki, gdzie udało mu się złapać koniec rolki
papieru toaletowego. Zanim ktoś zdążył go schwytać,
rozciągnął długą wstęgę przez cały salon aż do kuchni.
  Shane'owi powodziło się świetnie.
  Nie dokuczały mu żadne większe ani odważniejsze
psy, nikt nie odpędzał go na bok. W nowym domu
wszyscy ludzie darzyli go miłością, jeden tylko chłopak
kopał go, gdy nikt nie widział.
  Karine także wiodło się coraz lepiej. Nareszcie miała
się kim zajmować, okazywać czułość i miłość bez obawy,
że zostanie odrzucona, a jej pojawienie się zawsze
budziło radość.
  Przyjechali z wizytą Hanna i Vetle. Hannie ciekło
z nosa, zanosiła się kaszlem, gdy tylko znalazła się
w pobliżu psa, ale razem z Vetlem cieszyła się widząc, jak
rozkwita Karine. Zaśmiewała się do łez patrząc na
Shane'a, który wdrapywał się na wysoki próg. W pew-
nym momencie tylne łapy zwisały mu z jednej strony,
przednie z drugiej i psiak nie mógł złapać równowagi.
Brodą zamiatał podłogę.
  Shane okazał się wesołą, dobrą psią duszą. Wszys-
tkich witał jak najserdeczniej, bez względu na to, czy był to
złodziej, ksiądz czy inkasent. Wszystkich z wyjątkiem pana
domu, Abla. Abel ciężko stąpał w wielkich butach i dla
pieska musiało być w tym coś tajemniczego i groźnego, bo
ze szczenięcego gardła wydobywało się głębokie warczenie.
Ale kiedy Shane'owi pierwszy raz udało się zaszczekać, sam
przestraszył się własnego głosu i wziął nogi za pas.
  Christa musiała pożegnać się ze swym starym przy-
zwyczajeniem prowadzenia rozmów z samą sobą. Shane
uznał to bowiem za podejrzane i warcząc rozglądał się za
osobą wydającą takie dziwne odgłosy.
  Kiedy dzwonił telefon, zrywał się i z zapałem obslkaki-
wał osobę, która biegła go odebrać, często więc kończyło
się tak, że rozmowy prowadzane były na leżąco, a towa-
rzyszyło temu rozcieranie porozbijanych części ciała.
  Samochód uznał za najbardziej fascynującą rzecz pod
słońcem. Właścicielem auta był Dawid, ale jeździł nim
rzadko. Shane prędko odkrył, że jazda na przednim
siedzeniu jest o wiele zabawniejsze niż z tyłu, kiedy więc
Dawid miał kogoś wieźć, pasażer musiał bardzo się
spieszyć, Shane bowiem pędził jak strzała i często się
zdarzało, że ktoś siadał po prostu na nim.
  Całe życie w domu Abla i Christy skupiało się teraz
wokół psa. Efrem się wściekał, ale Shane był najlepszym
lekiem dla Karine. Z tym wszyscy pozostali zgadzali się
jednogłośnie.
  Życie córek Vetlego i Hanny powoli zmieniało się na
lepsze.
  Gorzej było z Jonathanem. O jego losie rodzice nic
nie wiedzieli. Upływały kolejne bezsenne noce, przepo-
jone lękiem o syna, zostawiając po sobie coraz wyrażniej-
sze ślady na twarzach obojga. Ale troska i niepokój
zbliżały ich do siebie, przydając związkawi nowej głębi.



  Na dworcu w Berlinie norweskich i duńskich jeńców
podzielono na grupy.
  Podróż była nie kończącym się koszmarem. Więż-
niów dręczyły bóle całego ciała, smród panujący w prze-
pełntonych wagonach towarowych przyprawiał o za-
wrót głowy, obrzydzenie do raz dziennie wydzielanego
jedzenia niejednokrotnie okazywało się silniejsze od
głodu. Najgorszy jednak był strach i niepewność, co ich
czeka, kiedy dojadą na miejsce.
  Nie ciągną nas w taką drogę do Niemiec tylko po to,
żeby nas tam zastrzelić" - stwierdził ktoś.
  "Obóz pracy" - orzekł ktoś inny. "Pewnie mamy
zapracować się na śmierć przy rozbudowie ich sieci
kolejowej albo czymś podobnym".
  Bezradni, mrużąc oczy w świetle dnia, stali na stacji,
nieświadomi swych dalszych losów.
  Oficer z listem w dłoni wyczytywał kolejne nazwiska
i rozdzielał więźniów na grupy. Większość załadowano na
platformy wielkich ciężarówek. Jonathan przyglądał się
i zastanawiał, czy i on tam trafi. Obserwował umęczone,
apatyczne twarze więźniów, strach czający się w oczach
i wiedział, że on sam wygląda równie nędznie jak oni.
  Język miał jak z papieru ściernego, osad na zębach,
ohydny smak w ustach, twarz pokrywał kilkudniowy
zarost, ubranie miał zakurzone, tu i ówdzie przyczepiło
się źdźbło słomy. Brudna bielizna kleiła się do ciała.
  Nagle wywołano jego nazwisko, wystąpił więc o krok
do przodu. Nie skierowano go jednak na żadną z ciężaró-
wek, nie dołączył też do żadnej z grup na peronie.
Stworzył swą własną odrębną grupę!
  Cficer posłał mu nieodgadniony krzywy uśmiech
i dalej wyczytywał kolejne nazwiska.
  Do Jonathana nikt nie dołączył. Widział, że dotych-
czasowi towarzysze niedoli przyglądają mu się pode-
jrzliwie, ale on był tak samo zdumiony jak oni. Wkrótce
ciężarówki załadowane ludźmi odjechały w nieznane.
  Jakiś oficer dał Jonathanowi znać, by szedł za nim.
Nie patrząc na więźniów, którzy zostali na peronie,
Jonathan ruszył za mężczyzną na duży plac przed
dworcem. Stał tam elegancki, odkryty samochód, obok
kierowcy siedział oficer, a z tyłu przystojny młodzieniec,
podobnie jak Jonathan jasny blondyn. Jonathan zajął
miejsce obok niego, samochód ruszył.
  Rzecz jasna, nikt tu nie musiał się troszczyć o genera-
tor gazu!
  - Dokąd jedziemy? - spytał Jonathan sąsiada.
  Młody człowiek dał mu znak, że ani go nie rozumie,
ani chce rozmawiać.
  No to nie, pomyślał Jonathan beztrosko. Nie musimy
nic mówić, mnie tam wszystko jedno.
  Tak naprawdę to wcale nie był tak beztroski, jak
udawał sam przed sobą. Znajdował się w kraju wroga,
w drodze do nieznanego celu, zdawał sobie sprawę, że po
wielu dniach spędzonych w bydlęcych wagonach cuch-
nie od niego na odległość, czuł się tak straszliwie
samotny... Prawdę mówiąc był przerażony do obłędu.
  Jechali przez żyzne okolice. Kiedyś musiało tu być
pięknie, ale teraz wokół dało się dostrzec ślady wojny.
Naloty nie ominęły także Niemiec. Choć znajdowali się
w głębi kraju, wyraźnie widać było, że rozrzucone po
równinie wioski nie uniknęły kontaktu z mrocznymi
ptakami nieba, bombowcami. Większość ludzi, których
spotykali, zarówno kobiety, jak i mężczyźni, ubrani byli
w swego rodzaju mundury, a w ich zmęczonych twa-
rzach trudno było doszukać się radości zwycięstwa.
  Mężczyzna siedzący przy Jonathanie starał się trzy-
mać od niego jak najdalej. Nic w tym dziwnego, chłopak
najchętniej też by się od siebie odsunął. Czuł się jakby
wyrzucony poza nawias ludzkiej cywilizacji. Nigdy
bardziej nie tęsknił za czystą wodą, szczoteczką do
zębów, gorącą kąpielą i świeżym ubraniem.
  Ale kiedy będzie mógł to dostać?
  Niektótzy z jego współtowarzyszy podróży w wago-
nie mieli kłopoty z żołądkiem, wywołane zgniłą wodą
stojącą w beczce. Gdyby i jemu się to przytrafiło,
zwątpiłby w sens życia. Chyba że na horyzoncie zamigo-
tałoby jakieś światełko, zwiastujące nadzieję na poprawę
losu.
  Na razie jednak trudno mu było nawet to sobie
wyobrazić.
  Jechali bardzo długo. Jonathan, który nie jadł od
poprzedniego dnia, odczuwał coraz większy głód. Na
szczęście szum silnika zagłuszał głośne burczenie pus-
tego brzucha.
  Akurat w momencie, gdy postanowił wreszcie zapy-
tać dwóch niedostępnych mężczyzn na przednim siedze-
niu, dokąd go wiozą, samochód z głównej drogi skręcił
w długą aleję.
  No, nareszcie coś się zaczyna dziać, pomyślał Jona-
than.
  Nie wiedział jednak, czy to dobrze, czy źle. Raczej to
drugie...
  Zajechali przed olbrzymi dwór, weszli do imponują-
cego hallu z marmurowymi schodami, eleganckim łu-
kiem prowadzącymi na piętro. Umundurowane służące
o twarzach bez wyrazu przyjęły dwóch młodych męż-
czyzn. Na widok Jonathana cofnęły się odruchowo, ale
postawna kobieta kazała mu iść za sobą labiryntem
korytarzy do łazienki.
  Dzięki Bogu, pomyślał Jonathan.
  Jeśli jednak miał nadzieję, że pozostawią go samego,
to był w błędzie. Olbrzymka dotrzymała mu towarzyst-
wa, pomogła zdjąć ubranie i na nic się zdały jego
protesty: został wyszorowany od stóp do głów. Z obrzy-
dzeniem dwoma palcami chwyciła jego stare ubranie
i dokądś je wyniosła. Za chwilę pojawiła się z czystą
jasnobrązową koszulą, brązowymi spodniami i wypraso-
waną bielizną.
  Te rzeczy były już przez kogoś używane, pomyślał
Jonathan. Trudno, są uprane. I Niemcom wiele można
zarzucić, ale na pewno są czyści i pedantyczni, pocieszał
się jak umiał.
  Kobieta dała mu też przybory do golenia i szczotecz-
kę do zębów w etui. Sprawdził najpierw dokładnie, czy
i ona była używana. Wydawało się jednak, że nie, więc po
starannym spłukaniu pod bieżącą wodą posłużył się nią
razem ze słodko-kwaśną pastą.
  Kiedy zakończył toaletę i włożył ubranie, od razu
poczuł się znacznie lepiej.
  A kiedy kobieta powiedziała coś jakby 'essen' - jeść,
i poprowadziła go do innej części domu, pomyślał:
Zupełnie nieźle jak na obóz koncentracyjny!
  Pora jednak była już dość późna i młody człowiek,
który podróżował razem z nim, wstał od stołu i opuścił
jadalnię. Jonathan zorientował się, że wiele osób przed
nim jadło już obiad, on był najwyraźniej ostatni.
  Kiedy w samotności spożywał posiłek, jakiego nie
dane mu było posmakować od wybuchu wojny, usłyszał
dobiegający gdzieś z oddali szum wielu głosów: męskich
i kobiecych. Odniósł wrażenie, że świetnie się bawią.
  Cóż to, na miłość boską, za miejsce? I co ja tu robię?
zastanawiał się.
  Zanim skończył jeść, w domu zapanowała cisza. Nie
bardzo wiedział, czego od niego oczekują. Z wahaniem
wstał od stołu i wyszedł do hallu.
  Natychmiast natknął się na jakąś kobietę, oczywiście
w mundurze. Gestem dała mu znać, że ma iść za nią,
i wkrótce znalazł się w gabinecie lekarskim. Kobieta
poleciła mu się rozebrać i wyszła.
  Na dworze było już ciemno. Jonathan czuł się
niepomiernie zagubiony i bezradny, niczego nie po-
jmował. Zdjął ubranie, zostając w samych kalesonach,
a potem usiadł na obciągniętej skórą kozetce i czekał.
  Przez jakieś dziesięć minut nic się nie działo. Oczywiś-
cie Jonathanowi przyszło do głowy, że mógłby się ubrać
i opuścić pałac, ale zdrowy rozsądek podpowiadał, że nie
jest to najszczęśliwszy pomysł.
  Od dawna miał wrażenie, że jest obserwowany, ale
z zewnątrz nikt nie mógł tu zajrzeć. Podniósł wzrok i...
  Tam! Pomiędzy dwoma szafkami ściennymi dojrzał
nieduży otwór w ścianie. A więc go szpiegowali, i to
prawdopodobnie kobiety, bo od pewnego czasu już nie
widział mężczyzny. No cóż, niech się gapią, niczego
ciekawego nie zobaczą.
  Jonathan nie dał po sobie poznać, że odkrył wizjer.
Siedział spokojnie, aż wreszcie usłyszał zbliżające się
głosy, męskie głosy.
  Do gabinetu weszli dwaj mężczyźni w białych lekar-
skich kitlach i zaczęli, ignorując Jonathana, dyskutować
na jego temat. Rzecz jasna nie rozumiał wszystkiego, co
mówili, posługiwali się bowiem fachowymi wyrażenia-
mi, wyraźnie jednak najbardziej interesował ich jego
wygląd. Z uznaniem pokiwali głowami, mówiąc "typo-
wo nordycki", a potem zaczęli obmierzać go wzdłuż
i wszerz. Szczególnie starannie zajmowali się wymiarami
głowy Jonathana.
  Gut, gut, powtarzali raz po raz, a w pewnej chwili
usłyszał nawet: Perfekt.
  Następnie zażądali, by zdjął kalesony.
  Jonathan, który do tej chwili panował nad sobą,
uznał, że miarka się przebrała. Zdecydowanie odmówił
wykonania polecenia.
  Twarze lekarzy zmieniły się w jednej chwili nie do
poznania, biło z nich lodowate zimno, a jeden wyciągnął
pistolet. Upokorzony Jonathan musiał rozebrać się do
naga.
  Obejrzeli go starannie, kiwając głowami z aprobatą.
Potem kazali mu się ubrać i wyjść z gabinetu.
  Odetchnął z wyraźną ulgą.
  W hallu znów pojawiła się olbrzymka. Zaprowadziła
go na piętro, wpuściła do pokoju i zamknęła za nim
drzwi.
  Bez wątpienia była to sypialnia, kiedyś z pewnością
elegancko umeblowana, świadczyły o tym jedwabne
tapety na ścianach i sztukateria na sufcie. Teraz pokój
urządzony był z wielką prostotą, dwa łóżka po obu
stronach okna, poza tym absolutne minimum sprzętów.
  Ponieważ pora była już bardzo późna, a Jonathan
śmiertelnie zmęczony długą podróżą, zdecydował się na
to, czego, jak sądził, oczekiwano od niego. Postanowił
położyć się spać z nadzieją, że poranek przyniesie mu
wyjaśnienie.
  Zanim jednak wskoczył do łóżka, stanął przed pew-
nym problemem: nie mógł zgasić lampy w suficie.
Umieszczona była zbyt wysoko, by jej dosięgnąć,
a w ścianie nie było żadnego kontaktu. Najwidoczniej
dla wszystkich świateł istniał centralny wyłącznik. Nie-
przyjemnie było kłaść się w pełnym świetle, ale kiedyś
przecież je zgaszą, pomyślał. Mimo wszystko spróbuje
zasnąć.
  Udało mu się to zadziwiająco szybko.
  W pewnym momencie odniósł wrażenie, że drzwi się
otworzyły, że ktoś stoi nad nim i bacznie mu się
przygląda. Był jednak zbyt znużony, by zareagować, nie
wiedział nawet, gdzie się znajduje, wydawało mu się, że
jest w domu i że matka przyszła staranniej go okryć. Za
chwilę zapadł w głęboki sen.


  Obudziło go żałosne łkanie gdzieś w pobliżu.
  Dość długa chwila upłynęła, zanim zdołał otworzyć
oczy. Światło paliło się nadal, wstrząśnięty przypomniał
sobie, gdzie jest. Jęcząc obrócił się na łóżku, noce
spędzone w wagonie towarowym dały się odczuć w mię-
śniach i stawach.
  W drugim łóżku ktoś leżał.
  Jeszcze jeden biedaczysko zamknięty w tej dziwacz-
nej twierdzy; sądząc po głosie, bardzo młody chłopiec.
  Może on zna jakieś wytłumaczenie? Chyba stoją po tej
samej stronie?
  Chrząknął, chcąc dać chłopakowi znać, że się obudził.
  Natychmiast dwoje wielkich zapłakanych oczu wy-
jrzało spod kołdry. Potargane, jasne długie włosy!
  Dziewczyna? Cóż to, do licha...?
  Jonathan usiadł na łóżku. Sprawdził, czy ubranie leży
przyzwoicie złożone na krześle, w panice zastanawiał się,
jak zareagować na tę omyłkę. Nie mógł nikogo wezwać,
przy łóżku bowiem nie było żadnego dzwonka, nie mógł
wstać, to nie wypadało, choć przydzielono mu piżamę.
A ta biedna dziewczyna...
  Zanim wyrwany ze snu zdążył przypomnieć sobie
kilka uspokajających słów, pisnęła:
  - Ich hab' solch Angst!
  - Proszę się nie bać, proszę - wyjąkał po niemiecku.
- Nic pani nie zrobię. Zaszła jakaś fatalna pomyłka! Jak
mogli dopuścić do takiego zaniedbania!
  - Pomyłka? - powtórzyła zdumiona.
  - No tak, umieścili nas w jednym pokoju. Jeśli pani
będzie tak dobra, by się odwrócić, zaraz wstanę i sprowa-
dzę tu kogoś.
  Nadal wpatrywała się w niego, nic nie rozumiejąc, ale
posłusznie odwróciła głowę. Jonathan wyskoczył z łóż-
ka i szarpnął drzwi.
  Były zamknięte.
  - Klucz? Czy pani go ma? - zapytał.
  - Nein - odparła. Usiadła na łóżku, podciągnąwszy
kołdrę pod samą brodę, i zaraz znów uderzyła w płacz.
- Co mam tetaz zrobić? To moja ostatnia szansa, a tak się
boję, a pan też nie chce i...
  - Chwileczkę, proszę nie płakać - mówił Jonathan.
- Niczego nie rozumiem. Przyjechałem dziś wieczorem
i nie mam pojęcia, gdzie jestem ani co to za dom, i nagle
budzę się zamknięty w jednym pokoju z dziewczyną!
  - Pan... pan nic nie wie? No to dlaczego pan tu jest?
  - No właśnie!
  - Pan nie jest Niemcem?
  Jonathan prędko wskoczył do łóżka i usiadł niemal
tak samo przyzwoicie jah ona. Przez moment miał
ochotę identycznie podciągnąć kołdrę, ale uznał to za
niemęskie.
  - Nie, jestem Norwegiem, i do tej pory nikt mi
niczego nie wyjaśnił. Co to za miejsce?
  - Ależ to przecież Lebensborn!
  - Co to takiego? Nazwa dworu?
  - Och, nie, całej organizacji.
  - Jakiej organizacji?
  - Naprawdę nic pan nie wie? Wszyscy chyba wiedzą,
czym jest Lebensborn. Hitler...
  Jonathan uciszył ją. Lampa na suficie! Dlaczego
światło pali się przez całą noc? Czy i tu jest wizjer taki, jak
w gabinecie lekarskim?
  Rozejrzał się dokoła. Jeśli chcieli mieć widok na oba
łóżka, to wizjer musiał być umieszczony tuż nad ok-
nem...
  Tak!
  - Do diabła - szepnął Jonathan. - Jesteśmy obser-
wowani!
  Oczy dziewczyny zrobiły się jeszcze bardziej okrągłe.
Była bardzo przeciętna, jej największą ozdobę stanowiły
długie jasne włosy i niebieskie oczy.
  Opowiedział jej o umieszczonym w ścianie wizjerze,
prosząc, by nie patrzyła w tamtą stronę, ale ona, rzecz
jasna, uczyniła to automatycznie. Nie było gwoździa
albo haczyka, na którym mógłby coś powiesić i zasłonić
dziurę w ścianie, nie miał też czym jej zalepić. Niestety,
skazani byli na spojrzenia obcych ludzi.
  - Wydaje mi się, że najlepsze co możemy zrobić, to
położyć się spać - szepnął. - Mówię szeptem, bo boję się,
że mogą tu też być mikrofony. Bardzo chciałbym się
dowiedzieć, gdzie jestem, ale nie będę ryzykować, bo być
może ktoś podsłucha naszą rozmowę. Mnie może pani
zaufać, jestem człowiekiem honoru - oznajmił jąkając
się, bo po niemiecku radził sobie nie najlepiej. - Może
więc pani spać spokojnie.
  Dziewczyna na te słowa zaniosła się szlochem, całym
ciałem wstrząsnęło łkanie, Jonathan zrozumiał tylko, że
przez łzy powtarza:
  - Ach, co ja biedna teraz zrobię!
  - Ależ zapewniam panią, że... - zaczął, ale panna
cisnęła w niego poduszką. Urażony odrzucił ją w stronę
dziewczyny.
  W dusznej sypialni nareszcie zapadła cisza. Jonathan
odwrócił się do ściany i próbował zasnąć.
  Musiało mu się to udać, by gdy oprzytomniał rano,
dziewczyny już nie było. A on niczego nie słyszał.





        ROZDZIAŁ X


  Karine zabrała się za szkolenie psa.
  - Shane! - wołała. - Do nogi!
  Pies, ułożywszy się w najwygodniejszym miejscu na
sofie, zdumiony podniósł łeb. Co ona znów wymyśliła?
pytały jego oczy.
  - Do nogi!
  Shane ani drgnął. Karine poszła do niego, posadziła
go na podłodze i dała kawałeczek ciasta, na który nie
zasłużył - bo psa zawsze trzeba nagradzać, kiedy coś
dobrze zrobił, tak przynajmniej wyczytała w książce,
którą dostała od Dawida.
  - Siad! - powiedziała. Shane przyglądał jej się z cierp-
liwą wyniosłością. Dziewczynka przycisnęła mały zadek
do podłogi. - Dobry piesek, zaraz dostaniesz więcej.
  Ale co zrobić, jak pies kręci nosem na nagrodę? O tym
w książce nie napisano.
  Ćwiczyli przez chwilę, w końcu zrobili przerwę.
  - Teraz nauczymy cię wracać na miejsce. Na miejsce,
Shane! Nie, nie gryź mnie w nogę, ty głuptasie!
  Shane uznał najwyraźniej, że to bardzo przyjemna
zabawa. Podskakiwał, próbując chwycić zębami za
rękaw kurtki Karine.
  - Ależ, Shane!
  Ach, tak, a więc to nie zabawa? Znów poszedł się
położyć i zrezygnowany patrzył na swoją panią, która
ściągnęła go z sofy, wymawiając kolejne niepojęte
słowo: "Waruj!".
  Wrócił do domu Joachim, Karine spotkała go przy
furtce.
  - Nauczyłam Shane'a siadać, chcesz zobaczyć? Patrz!
Do nogi, Shane!
  Pies rzeczywiście przyszedł, ale po to, by przywitać się
z Joachimem.
  - Siad! - rozkazała stanowczo Karine.
  Shane padł plackiem na ziemię.
  - Nie, wstawaj, mówiłam "siad"!
  Bezlitośnie podniesiono szczeniaka do pozycji stoją-
cej. Tak się zdumiał, że musiał usiąść, by przyjrzeć się
lepiej swojej pani. Wywołał tym burzę radości i oklaski.
Dostał też nagrodę. Nie bardzo rozumiał, czego to
specjalnego dokonał, ale chętnie przyjmował wszelkie
pochwały. Dalsze próby jednak okazały się bezowocne.
  Joachim śmiał się z Karine.
  - W książce napisali, że leśli pies nie przychodzi,
kiedy go wołasz, to nie wolno ci za nim biec. On myśli
wtedy, że to zabawa, i ucieka. Powinnaś raczej biec
w drugą stronę, wówczas podąży za tobą i możesz dać
mu nagrodę.
  Karine natychmiast zrobiła tak, jak mówił Joachim.
  Wróciła z bardzo nietęgą miną. Joachim zaśmiewał
się do łez.
  - To największe głupstwo, jakie w życiu słyszałam
- powiedziała. - Ja biegnę w jedną stronę, a pies
spokojnie wącha sobie kwiatki na drugim końcu ogrodu!
  Joachim otarł oczy.
  - Dobrze, ja się zajmę tresurą. Zabierzemy się za to
porządnie, pójdziemy na łąkę za domem. Masz jego
smycz?
  Byli gotowi zaczynać. Joachim prowadził Shane'a,
szczeniak skakał, chwytając smycz zębami. Bardzo po-
dobała mu się ta zabawa.
  - Na miejsce! - Joachim starał się przybrać surowy
ton.
  Shane patrzył zdumiony, ale zaraz zobaczył kota
sąsiadów i chłopak ledwie zdołał utrzynuać równowagę.
  Wyplątał się ze smyczy, a Karine krztusiła się ze
śmiechu.
  Shane uznał wreszcie, że wyrnagają od niego zbyt
wiele. Joachim mógł się ćwiczyć w wołaniu "siad", nie
musiał jednak za każdym razem, kiedy chciał to mówić,
przyciskać go do ziemi, bo to takie nudne ciągle siadać
i siadać.
  - Zaraz zobaczysz, jak idzie na miejsce! - zawołał
Joachim do Karine. Krótko trzymając psa zaczął masze-
rować po łące.
  Shane odkrył w trawie jakiś nadzwyczaj interesujący
zapach i skoncentrował się na nim. Jego pan nie
rezygnował. Próbował kolejnej komendy.
  - Daj łapę, Shane!
Och, naprawdę coraz mniej mu się to podobało!
  - Widzę, że i tobie nie bardzo się udaje - stwierdziła
Karine nie bez satysfakcji. W kącikach oczu czaił się
śmiech.
  - Spróbujemy "waruj". - Joachima nie opuszczał
optymizm. - Waruj, Shane! Nie, waruj, mówiłem!
O Boże, najwidoczniej wreszcie nauczył się siadać,
a wcale nie to miał teraz zrobić!
  Joachim usiłował zmusić Shane'a, by się położył, ale
pies za każdym razem, gdy pan go przyciskał, natych-
miast wstawał. Patrzcie, jaki jestem dzielny, pomagam
mojemu panu ćwiczyć się w naciskaniu. Miła zabawa!
  Wreszcie Joachim zmusił Shane'a do spokojnego
leżenia.
  - Teraz od niego odejdę, patrz, Karine! Leżeć,
Shane!
  Odwrócił się, zrobił krok w przód i Shane uznał, że
powinien mu towarzyszyć. A jednak nie! No cóż, znów
na ziemię. Powoli zaczyna mnie to gniewać, mówił psi
wzrok.
  - Siad! - polecił Joachim. Shane usiadł na pszczole.
Cóż za scena! Kiedy przenieśli się trochę dalej od
niebezpiecznego miejsca, chłopiec powtórzył polecenie.
Tym razem szczeniak trafił na oset.
  Wreszcie ludzie zrezygnowali. Obojgu wydało się, że
z piersi psiaka dobyło się głębokie westchnienie ulgi.
  - Bardzo byłeś dzisiaj mądry, Shane. - Joachim
energicznie pogłaskał go po grzbiecie.
  Shane także był tego zdania.
  Joachim popatrzył na szczęśliwą, zarumienioną twarz
Karine i spontanicznie uściskał dziewczynkę.
  - To było naprawdę zabawne, jutro nastąpi ciąg dalszy.
  Karine natychmiast się spłoszyła.
  - Muszę już chyba wracać do szpitala - powiedziała.
- Zbyt długo mnie tam nie ma i Jonathan na pewno mnie
potrzebuje.
  - Jonathan? - Joachim patrzył na nią zaskoczony.
- Chcesz powiedzieć, że o niczym nie wiesz? No tak, nikt
pewnie nie miał odwagi cię powiadomić, byłaś w takim
złym stanie.
  - Powiadomić, o czym? - spytała wystraszona. - Co
się stało z Jonathanem?
  - Nie, nic takiego.
  Karine mocno ujęła go za ramię i spojnała prosto-
w oczy.
  - Chcę to wiedzieć!
  Joachim westchnął.
  - Ten mój za długi język! No cóż, już się nie mogę
wycofać. Jonathan został aresztowany. Jest teraz gdzieś
w Niemczech.
  Twarz Karine pobladła.
  - Kiedy to się stało?
  - Tego samego dnia, kiedy ty... pneszłaś załamanie
nerwowe.
  Karine stała, nie była w stanie ruszyć się z miejsca.
Radosna chwila minęła, prysnął uroczy nastrój. Joachim
dotknął jej, a ona nie mogła tego znieść. Wojna zabrała
jej brata.
  Ledwie zagojona rana rozjątrzyła się na nowo.


  Podczas gdy cała rodzina zamartwiała się o Jona-
thana, on niemal pławił się w luksusie. Pod względem
materialnym niczego mu nie brakowało, ale Jonathan
nigdy szczególnie o to nie dbał.
  Było mu źle, czuł się jak w nie swojej skórze.
Wszystkim najwyraźniej zależało na tym, by było mu jak
najlepiej, ale gdy tylko pytał, o co w tym chodzi, albo
wywoływał zdumienie swoją nieświadomością, albo też
pytani udawali, że go nie słyszą.
  Nikt nie chciał udzielić mu żadnych wyjaśnień.
  Niewiele co prawda osób spotykał. Służące przemy-
kające niczym duchy, wszystkie równie surowe, stanow-
cze, ubrane w nieciekawe brunatne mundury z niecieka-
wym krawatem. Korytarzami wędrowali także lekarze
w białych fartuchach, rozmawiając ze sobą przyciszony-
mi głosami.
  Byli także goście czy pacjenci, czy klienci, Jonathan
nie wiedział, jak ich nazwać. Tacy jak on.
  Ale ich słyszał tylko z daleka, czasami widział spaceru-
jących w parku. Wszyscy chyba mówili po niemiecku.
  Kiedy Jonathan pytał, dlaczego nie styka się z innymi,
nie otnymywał odpowiedzi.
  Spater! Później.
  Z paru jednak słów, które zdołał pochwycić gdzieś
w przelocie, zrozumiał, że nie są go pewni. Był cudzo-
ziemcem, prawdopodobnie wrogo nastawionym. "Niech
tylko wypełni swój obowiązek" - mruknął ktoś. "Po-
tem..." Dalej następowała nie wróżąca nic dobrego cisza.
  Innym razem jedna z umundurowanych kobiet mruk-
nęła pod nosem do drugiej: "Dlaczego by nie Ulrike?"
  Pokiwały głowami.
  Jonathan przebywał jakby na odrębnym oddziale.
Miał swoją sypialnię i niedużą sofę w korytarzu peł-
niącym funkcję salonu. To musiało mu wystarczyć.
  Dwa razy dziennie prowadzono go do jadalni, gdzie
spożywał posiłki w samotności, gdy wszyscy inni już
wyszli.
  Poza tym drzwi były cały czas zamknięte.
  Z okna miał jednak widok na park i ciągnące się za
nim pola. Na jednym, niedaleko, leżał strącony samolot.
Nos zarył się w ziemię, skrzydła i ogon krzywo wisiały
w powietrzu. Jeżeli dobrze widział, był to niemiecki
samolot. Kiedy usłyszał dobiegający z parku śmiech
grających w krokieta i patrzył jednocześnie na strącony
samolot, świadczący o tragedii, jaka rozegrała się tak
blisko nich, ogarnął go bezsilny gniew. Nie chciał dłużej
przebywać w tym uprzywilejowanym miejscu, czuł się
podle.
  W czasie posiłków starał się najadać niejako na zapas.
Nigdy nie wiadomo, co człowieka czeka w przyszłości.
  Najbardziej dokuczała mu niewiedza. Miał wrażenie,
że w obozie pracy byłoby mu łatwiej. Tutaj wyczuwał
coś nienormalnego, członek norweskiego ruchu oporu
nie mógł być traktowany prawie jak książę. Owszem, był
więźniem, ale nie było to zwyczajne więzienie.
  Widywał wielu innych "gości", ale nie spotkał już
dziewczyny, z którą spędził noc w jednym pokoju.
Zniknęła.
  Mijał drugi dzień jego pobytu. Znów zamknięto go
w sypialni.
  Światło, tak jak poprzedniej nocy, nie przestawało się
palić.
  Bał się zasnąć, chciał zobaczyć, co się stanie.
  Jeśli w ogóle coś się wydarzy.
  Doczekał się. Upłynęła może godzina, Jonathan dalej
siedział na stołku, twarzą zwrócony ku drzwiom.
  I nagle usłyszał dźwięk klucza przekręcającego się
w zamku, delikatnie, ukradkiem.
  Doszły go jakieś szepty i stłumiony chichot, a po
chwili przez uchylone drzwi do środka wślizgnęła się
dziewczyna.
  Blondynka jak tamta, ale na tym kończyło się podo-
bieństwo. Tamta była przestraszona i nieszczęśliwa, ta
- pewna siebie. Należała do typu silnych bawarskich
kobiet, miała pełne kształty, bardzo ładna, świeża,
urodzona kokietka. I świadoma swego wdzięku.
  - Ach, nie śpisz? - spytała po niemiecku. - Dlaczego?
  - Nie mogłem zasnąć - burknął Jonathan.
  Odczuwał zakłopotanie. Znów miał dzielić pokój
z dziewczyną? Cóż to znowu za pomysły?
  I, co gorsza, panna już się przebrała w nocny strój.
Miała na sobie jedwabny szlafroczek w stylu oriental-
nym, przypominający kimono, a pod nim kuszącą
koszulkę z czarnej koronki.
  A cóż to za strój dla tej rosłej niemieckiej 'Fraulein'!
  - Mam na imię Ulrike - przedstawiła się, zerkając
spod oka.
  Ulrike? No tak, słyszał już to imię, ale o eo w tym
wszystkim chodzi?
  - A ty jesteś Jonathan?
  - Tak. Panno Ulrike, bardzo mi przykro ze względu
na panią, że musi pani dzielić pokój z mężczyzną. Oni są
naprawdę bezlitośni.
  Patrzyła na niego oczami okrągłymi ze zdumienia,
wreszcie wybuchnęła dźwięcznym śmiechem.
  - Ach, du lieber Jonathan - zaćwierkała i zsunęła
z ramion jedwabne kimono.
  Odwrócił głowę.
  - Mogę nie spać przez calą noc, jeśli pani chce się
położyć.
  - O, przecież wcale nie musimy spać!
  Usiadła Jonathanawi na kolanach. Podciągnęła ko-
ronkową koszulkę, wyraźnie pokazując, że nie ma nic
pod spodem.
  Jonathan odchylił się w tył, o mały wlos, a wywrócił-
by się wraz ze stołkiem. Od zapachu jej perfum dusiło go
w gardle, a bliskość dziewczyny była jeszcze gorsza.
Mocno go objęła i przytuliła.
  Chciał się poderwać, wtedy jednak wylądawaliby na
podłodze, a on był przecież dżentelmenem.
  - Panno Ulrike, myślę... że... pójdę już spać.
  - Na to jeszcze przyjdzie czas - zagruchała, łaskocząc
go włosami po policzku. - Miło nam się tak siedzi, nicht
wahr? Schnaps, ja?
  - Czy to jest burdel? - spytał przerażony.
  - Burdel? - prychnęła, na moment zapominając
o uwodzicielskich sztuczkach: - Nazywasz najznamieni-
tsze naukowe przedsięwzięcie Fahrera burdelem? A ja
niby miałabym być dziwką? No wiesz! Zostałam specjal-
nie wybrana jako jedna z najbardziej wartościowych...
Lepiej zapomnijmy o twoich nierozważnych słowach.
  Miękkimi białymi palcami pieściła jego szygę i kark.
Jonathan był przerażony sytuacją.
  - Przedsięwzięcie naukowe, tak pani powiedziała?
Gdyby ktoś wreszcie zechciał mi wyjaśnić, dlaczego tu
jestem! - krzyknął ogarnięty niemal paniką, bo dłonie
dziewczyny zaczęły błądzić po jego piersi.
  - Ależ musisz chyba o tym wiedzieć! Nasza rasa!
Czysta, nordycka rasa podbije świat! A my spłodzimy
najszlachetniejsze osobniki!
  Ocierała się podbrzuszem o jego spodnie. Jonathan
wreszcie zdołał złapać ją za nadgarstki i mocno przy-
trzymując, wstał.
  - Czy wyście oszaleli? - zawołał po norwesku. - To
nie może być prawda!
  - Przestań się wyglupiać - syknęła. - Jesteśmy
obserwowani. Czy ta myśl cię nie podnieca?
  Jonathan przeszedł na niemiecki:
  - Ta druga dziewczyna... Wczoraj w nocy - mówił
pospiesznie. - Co się z nią stało?
  - Nie nadawała się - odpowiedziała Ulrike obojętnie.
- Nikt jej nie chciał. Ale mnie nikt jeszcze nie odmówił,
powinieneś to wziąć pod uwagę!
  Jonathan spojrzał w jej zimne oczy. A więc wiedziała
a wizjerze w ścianie i nie miała zamiaru ponieść porażki.
  Zrozurniał, że protesty nic tu nie pomogą. Tak
stanowczej kobiety nigdy jeszcze nie spotkał. A drzwi
były zamknięte...
  - Zaczekaj - powiedział ze spokojem, na jaki tylko
mógł się zdobyć. Tu chodziło o czas, o przeciąganie
sprawy choćby na całą noc. Bo przecież ona chyba go nie
zgwałci!
  Ale popatrzywszy na nią, zaczął mieć wątpliwości.
  - Nie powiedziałem przecież, że pani odmawiam
- zaczął ostrożnie, ale ona natychmiast mu przerwała.
  - To znaczy, że robię na tobie... wrażenie? - spytała
wyciągając rękę, by to sprawdzić. Uskoczył, ale nie dość
szybko. Zdążyła go obmacać.
  - Ha! - wykrzyknęła z zadowoleniem. - Naprawdę
zrobilam na tobie wrażenie!
  - To tylko odruch warunkowy - stwierdził chłodno.
- Absolutnie bez znaczenia.
  Schronił się za krzesło.
  - A teraz, nim zdecyduję się na coś więcej, chciałbym
poznać prawdę - powiedział. - Życzę sobie dokładnego
wyjaśnienia: Wczoraj usłyszałem okteślenie "Lebens-
born". Co ono oznacza?
  Zagruchała ze śmiechem jak podlotek z siódmej klasy:
  - Podziałało na ciebie! Przyznaj, że na ciebie po-
działało!
  - Wrócimy do tego później. Najpierw proszę o wyja-
śnienie.
  Wzruszyła ramionami i usiadła na łóżku. Założyła
nogę na nogę tak, by zaprezentować się jak najbardziej
kusząco. Zręcznym ruchem nalała trochę alkoholu do
głębokiej zakrętki, służącej za kieliszek, podała Jona-
thanowi, ale on pokrgcił głową.
  - Prosit - powiedziała i wychyliła duszkiem. - Skąd
pochodzisz?
  - Z Norwegii.
  - Ach, Norwegen! Gross-Deutschland. Na tak, rzeczy-
wiście możesz nic nie wiedzieć o Lebensborn. A to taki
wspaniały pomysł!
  - Opowiedz mi o tym. Dlaczego tu jestem?
  Machnęła ręką, jakby odganiała natrętną muchę.
Najwidoczniej odzyskała pewność siebie, gdy przekona-
ła się, że Jonathan zareagował na jej niezawaalowane
próby uwiedzenia go.
  - Nasza teutońska rasa musi pozostać czysta - wyre-
cytowała jak papuga. - Praca nad wyelimintowaniem
niepożądanych elementów odbywa się gdzie indziej, to
nie nasza sprawa. Naszym zadaniem jest spłodzenie
idealnych osobników, którzy będą stanowić elitę Fuh-
rera.
  - Tak, to już pani mówiła. Brzmi to jak wymysł
szaleńca. Ale co ja mam z tym wspólnego? Jestem
Norwegiem, nie interesuje mnie wasza polityka.
  - Ależ przecież doskonale nadajesz się do tej roli!
Wszystko w tobie jest takie idealne, proporcje ciała,
twarz, kolor włosów i oczu, cera, inteligencja...
  - Miło to słyszeć - odparł z goryczą. - I co z tego?
  - Spłodzimy idealne dziecko, to przecież jasne!
  - O, nie - jęknął. - Nigdy w życiu!
  - Ty możesz mieć więcej dzieci - mówiła dalej, nie
reagując na jego ton. - Rozsiewać swoje...
  - Nie jestem rozpłodowym bykiem! - krzyknął
zdesperowany. Czuł się jak zwierzę w klatce, które ma
ochotę rzucać się na ściany, byłe tylko się stąd wydostać.
  Ulrike mocno złapała go za ramię.
  - Opanuj się, patrzą na nas! Nie jestem przecież aż
tak odpychająca.
  - Owszem - wypalił, zapominając o swoim dobrym
wychawaniu. - A co się dzieje z dziećmi, które przy-
chodzą na świat tutaj, w tej fabryce! Co oni sobie myślą?
Że spłodzę dziecko i nie będę mógł patrzeć, jak się
rozwija, jak dorasta? Bo przecież nie mogę ożenić się ze
wszystkimi kobietami, zresztą wcale tego nie chcę.
W naszej rodzinie wszyscy zajmują się swoimi dziećmi.
Porzucić dziecka? Co za hańba!
  Ulrike wyjaśniała spokojnym tonem:
  - Dzieci, które urodzą się w wyniku tych nadzwyczaj
starannie dobranych związków, pozostają pod jak naj-
lepszą opieką, nie musisz się o to martwić. To dzieci
Fuhrera, w przyszłości będą stanowić elitę wychowaną
w duchu narodowego socjalizmu.
  Jonathan trochę się uspokoił. Stał w kącie pokoju
i patrzył na dziewczynę, tylko ciężki oddech świadczył
jeszcze o niedawnym wybuchu gniewu.
  - A pani? - spytał prowokująco. - Jeśli pani należy
do tych nadludzi, to dlaczego pani tu przebywa? Nikt
pani nie chce? A może po prostu nie może pani mieć
dzieci?
  - O, oczywiście, że mogę mieć dzieci - syknęła ze
złością. - jedno już odstawiłam. Absolutnie idealne
dziecko.
  - O Boże! - jęknął Jonathan. - Boże, cóż to za
koszmar? Czy to dom wariatów?
  Ulrike zrozumiała, że z opornym Norwegiem musi
postępować nad wyraz delikatnie. Co i raz nerwowo
zerkała na wizjer w ścianie, najwidoczniej sprawy nie
rozwijały się po jej myśli.
  - Mój drogi - zaczęła tonem, jakby przystępowała do
ubijania interesu. - Zapomnijmy o wszystkim, w każ-
dym razie na dzisiejszą noc. Przyznayę, że byłam może
zbyt bezpośrednia, ale naprawdę nie wiedzialam, że nie
zostałeś o wszystkim poinformowany.
  Kłamiesz, pomyślał Jonathan. Wybrano cię, żebyś
pokonała mój opór.
  Z chęcią jednak przyjął zawieszenie broni.
  - Czy nie możemy posiedzieć sobie i porozmawiać?
- spytała łagodnie. - Lepiej się poznać, nie jestem taka
niebezpieczna, jak ci się wydaje.
  Nie miał o czym rozmawiać z tą kobietą-potworem.
  - Jestem zmęczony, połóźmy się spać?
  Na twarzy kobiety pojawił się figlarny uśmieszek, jak
gdyby miała zamiar zapytać: "Każde w swoim łóżku?"
Zaraz jednak przypomniała sobie reakcję Jonathana
i uśmiechnęła się miękko.
  - Oczywńście, możemy rozmawiać leżąc.
  - Jeśli nie ma pani nic przeciwko temu, wolę spać.
I nie życzę sobie żadnych odwiedzin w łóżku. Dobranoc!
  Usłyszał jeszcze jej urażone prychnięcie, gdy kładł się,
odwracając do niej plecami.
  Wkrótce potem Ulrike zabrano z pokoju.


  Jonathan popadł w niełaskę. Następnego dnia nikt się
do niego nie odzywał.
  Jeśli sądzili, że zdołają go skruszyć, byli w błędzie.
  Wiedział, że w nocy znów będzie miał gościa, Ulrike
albo jeszcze jakąś inną. Musi coś wymyślić! Owszem,
nadal mógł odpierać ataki kobiet, ale jeśli to potrwa
dłużej, zostanie ukarany, i to ukarany srogo! Może nawet
śmiercią. Ci ludzie są zdolni do wszystkiego.
  Sytuacja Jonathana w tym luksusowym więzieniu
była naprawdę rozpaczliwa.
  Szansa pojawiła się podczas obiadu.
  Zawyły syreny, oznajmiające alarm przeciwlotniczy.
W krótkim momencie chaosu, zanim wszyscy zdążyli
zdecydawać się, co robić, skorzystał z okazji. Przejście
do kuchni było wolne, strażniczka, która go pilnowała,
pobiegła szukać koleżanki. Zanim wróciła do niego, był
już w ciasnym korytarzu za zamkniętymi na klucz
drzwiami. Biegnąc słyszał wściekłe walenie w drzwi.
  Korytarz nie był długi. Jonathan zajrzał do kuchni,
po której bezładnie kręcili się przerażeni ludzie. Tędy nie
mógł iść, dopóki wszyscy stąd nie wyjdą, ale wtedy
pewnie będzie już za późno. Spostrzegł dwoje drzwi po
obu stronach korytarza, otworzył jedne, schowek, dru-
gie...
  Schody do piwnicy.
  Zbiegając w dół zorientował się, że wybrał nie
najlepszą drogę. Pędził, niemal nie dotykając stopni, za
sobą słyszał bowiem wiele, wiele głosów. Prawdopodo-
bnie wcale nie szli za nim, lecz po prostu tędy prowadziła
droga do schronu.
  Do diaska! Nie mógł tu zostać!
  Nieduża nisza, następny schowek... Jonathan wpadł
tam, przykucnął.
  Gromada ludzi mijała go, wyraźnie się uspokajali
teraz, gdy znaleźli się w bardziej bezpiecznym miejscu.
Nawoływali się, rozmawiali.
  Wreszcie minęli go.
  Ale czy wszyscy?
  Tak, tak mu się wydawało. Słyszał innych, schodzą-
cych drugimi schodami, przyłączyli się do pierwszej
grupy. Schron musiał znajdować się gdzieś niedaleko.
  Od strony drugich schodów dobiegł go ostry kobiecy
głos:
  - Norweg uciekł. Nie widzieliście go?
  Straszny, przerażliwy świst zagłuszył wszystko. Gdy
powietrzem wstrząsnął huk wybuchu rozrywającego
ziemię gdzieś w pobliżu dworu, Jonathan pojął, że oto
ma szansę. Wyślizgnął się ze schowka i pognał schodami
w górę. Teraz albo nigdy!
  Nie może wrócić do części, gdzie były pokoje! Tam
zawsze zamykano drzwi na klucz.
  Kuchnia...
  Była pusta. Przebiegał przez nią, kiedy samolot
zrzucał kolejną bombę. Jeśli uderzy tutaj, to koniec ze
mną, pomyślał chwytając klamkę. Ale wolę raczej śmierć
niż pozostanie w tym okropnym miejscu.
  Budynek zatrząsł się w posadach od eksplozji.
  Drzwi okazały się zamknięte, ale klucz tkwił w za-
mku. Kiedy je otwierał, ktoś wybregł z innych drzwi,
prawdopodobnie zmierzając do schronu. Jonathan nie
tracił czasu na sprawdzanie, czy go odkryto, nie śmiał też
zamknąć drzwi za sobą, by nie ściągać na siebie uwagi.
Bezszelestnie przebiegł przez korytarz kuchenny w stro-
nę wolności. Drzwi wejściowe także były zamknięte, ale
jednym ruchem przekręcił klucz i otworzył je.
  Był wolny!
  Ale nadal groziło mu niebezpieczeństwo. Pałac mógł
być obstawiony wartownikami, no i jak przedrzeć się
rzez dobrze strzeżone bramy?
  Biegł w głąb parku między drzewa wśród wycia syren,
silników samalotowych i świstu lecących bomb, które
jednak już nie padały tak blisko. Słyszał niemiecką artylerię
przeciwlotniczą i w duchu pomodił się za pilotów, choć to
z ich strony teraz groziło mu największe niebezpieczeństwo.
  Nie skierował się ku bramom, zdawał sobie sprawę,
że to nie ma sensu. Dalej biegł przez park świadom, że
terenu pilnują wielkie dobermany. Nie miał ochoty na
bliższy kontakt z nimi.
  Bestie jednak najwidoczniej razem ze strażnikami
ukryły się przed gradem bomb.
  Huk artylerii zagłuszał wszelkie inne dźwięki. Padał
deszcz - wcześniej tego nie zauważył - i trawa była
śliska, ale Jonathan pędził przed siebie co sił w nogach,
jakby goniła go śmierć. Nigdy więcej Lebensbornu,
nigdy więcej Ulrike, tylko to jedno miał w głowie.
  Mur! Wyrósł nagle tuż przed jego nosem.
  Samoloty odleciały, pod niebem ciągnęło się za nimi
echo grzmotu.
  Niewiele miał teraz czasu. Atak się skończył, wkrótce
wszyscy opuszczą schron, przypomną sobie o nim
i zaczną go szukać.
  Jonathan był wysportowanym młodzieńcem, a strach
dodał mu determinacji i ogromnych sił. W innej sytuacji
na widok muru o takiej wysokości długo by się
zastanawiał i wreszcie doszedł do wniosku, że nie, to się
nie uda.
  Tutaj nie tracił czasu na rozmyślania. Rozpędził się
i skoczył, niemal uniósł się w powietrzu, tak że dłonie
i stopy wylądowały gdzieś w górnej części muru.
Niesłychaną siłą woli zdołał utrzymać się tak przez
ułamek chwili, wystarczający, by ręką chwycić krawędź
muru od drugiej strony.
  Było tam coś ostrego, potłuczone szkło albo drut
kolczasty, nie miał czasu, by to sprawdzać, podciągnął
się w górę, zaczepił o coś spodniami, ale zdołał uwolnić
nogę i rzucił się na drugą stronę muru.
  Niech będzie, co ma być.
  Tarnina.
  Ze wszystkich krzewów na świecie akurat tutaj musiała
rosnąć tarnina. Jak gdyby jeszcze za mało się pokaleczył!
  Szczęśliwie jednak krzaki złagodziły upadek, nie
potłukł się zbyt dotkliwie. W każdym razie nie na tyle, by
warto się tym przejmować.
  Rozejrzał się po okolicy.
  Pola zboża.
  Nie najgorzej, było dość wysokie, by skryć pełz-
nącego człowieka.
  A jeśli z okien dworu widać pole?
  Nie, chyba nie, musi zresztą zaryzykować, bo tu
zostać nie może. Niedługo wypuszczą psy.
  Jonathan ułożył się płasko na brzuchu i zaczął się
czołgać pośród żółtych, ciężkich kłosów, ogniście czer-
wonych maków, białych rumianków i błękitnych chab-
rów. Nie najlepsza mieszanka jak na pole zboża, ale jakże
piękna! Szczególnie w oczach Jonathana, dla niego
wszak oznaczała wolność!
  Wydawało mu się, że pełznie tak całą wieczność.
Uniósł głowę i ostrożnie obejrzał się na dwór. Mur
i drzewa zasłaniały widok z parteru i piętra, ale gdyby
ktoś stanął na strychu z lornetką, być może zobaczyłby
Jonathana. Chłopak starał się kryć jak tylko mógł
najlepiej, w tej chwili błogosławił smutne kolory swego
ubrania, ulubione przez narodowych socjalistów.
  Miał wrażenie, że upłynęły wieki, nim znowu od-
ważył się popatrzeć przed siebie. Czy to pole nigdy się nie
skończy?
  Owszem, zobaczył drogę, ale biegła niestety między
dwoma polami, widać go więc będzie jak na dłoni. Musi
jednak przez nią przejść, potem dalej przez następne
pole. Za nim rósł zagajnik.. Doskonale!
  Usłyszał szum kilku silników. Z dworu wyjeżdżały
jakieś pojazdy.
  Czy to tylko przypadek? Czy też ruszyli w pościg za
nim?
  Nie, nie jest chyba aż tak ważny. Jeden z ogierów
w stadzie. Na pewno tak się mną nie przejmują, pomyślał
nieco zbyt optymistycznie.
  Nie zastanawiał się nad tym, w jaki sposób wydostać
się z Niemiec. Na to przyjdzie czas, na razie musi przebyć
pola.
  Szczęśliwie przeszedł drogę i dalej czołgał się wśród
zbóż. Za plecami słyszał samochód jadący drogą, ale na
szczęście zboże było jeszcze wyższe niż na poprzednim
polu. Leżał bez ruchu, dopóki samochód go nie minął,
by broń Boże nie zwrócić niczyjej uwagi na dziwne
poruszenie wśród kłosów.
  Gdy dotarł do skraju lasu i mógł wreszcie stanąć na
nogi między drzewami, dłonie miał starte do krwi.
Pszczoła użądliła go w rękę, musiał też pozbyć się setek
kąsających mrówek, ale przynajmniej na razie był bez-
pieczny.
  Dwór pozostał daleko. Jonathan nienawidził widoku
tej budowli. Dostojna, wspaniała, ale to, co kryło się
w jej murach.... Nie, nigdy więcej!
  Czy miał zatrzymać się tu, w lesie? Otaczały go
liściaste drzewa, poszycie było bujne, łatwo się ukryć.
  Nie, to zbyt niebezpieczne, musi odejść stąd najdalej
jak tylko się da, dotrzeć do jakiejś wody albo znaleźć
jakiś pojazd, by jego ślad się urwał, by psy nie zwietrzyły
zapachu.
  Przedzierał się przez las, ciekaw, co też może znaj-
dować się po drugiej stronie.
  Instynktownie kierował się na północ, do domu, do
swego kraju. No, bo czego miał szukać na południu
Niemiec?
  Wolał się nie zastanawiać, jak zdoła przedrzeć się do
Norwegii. Pocieszał się, że jego znajomość niemieckiego
jest na tyle dobra, że ludzie dadzą się oszukać, pomoże
mu też w tym brunatne, przypominające mundur ubra-
nie. Inteligencji również mu nie brakowało, o nie, na
pewno da sobie radę.
  Jonathan nigdy nie chował swego światła pod korzec.
Lubił czuć się mądry, który zresztą człowiek nie lubi?
  Las był głęboki, piękny. Znalazł ścieżkę, wijącą się
wśród porośniętych dzikim winem drzew i skromnych
leśnych kwiatów. Dookoła pachniało przyjemną świeżo-
ścią, Jonathan przez chwilę poczuł przypływ dobrego
humoru. Cieszył się, że zdążył zjeść prawie cały obiad, do
następnego posiłku mogło upłynąć sporo czasu.
  Niestety, czekała go przykra niespodzianka.
  Las nagle się skończył, Jonathan wyszedł na drogę.
  A na niej stał wojskowy samochód, pełen żołnierzy
w paskudnych okrągłych hełmach.
  Czekali na niego.
  Próbował zawrócić, ale powstrzymało go groźne
wymachiwanie pistoletem maszynowym.
  - Chodź tu! - wrzasnął oficer.
  Tylko świadomość, że ma już siedemnaście lat i powi-
nien być dzielny, sprawiła, że Jonathan powstrzymał się
od płaczu. Wsiadł do samochodu, który natychmiast
ruszył.
  Dwór. Ulrike.
  Nie, nie zniesie tego, woli umrzeć!
  Rozważał już, czy wyskoczyć w biegu i zginąć od kul
karabinowych, czy też raczej wymyślić coś innego, kiedy
zdał sobie sprawę, że samochód wcale nie jedzie w kie-
runku dworu. Skręcił w całkiem inną drogę, wiodącą do
miasteczka.
  Wiozą go na śmierć?
  Miał wrażenie, że i tak jest w środku martwy. Nie
mógł myśleć, zresztą nie chciał, inaczej nie zniósłby tego,
co go czeka. Nie może im pokazać, jak bardzo się boi.
  Samochód dotarł do miasteczka i zatrzymał się przed
budowlą przypominającą ratusz. Jonathana wypchnięto
z auta i popędzono schodami w górę.
  Stanął przed obliczem komendanta.
  Mężczyzna za stołem przyglądał mu się zimnym,
rybim wzrokiem.
  - Mówisz po niemiecku? - spytał. Jonathan potwier-
dził. - Na dworze już cię nie chcą, jesteś dla nich bez
wartości - oznajmił z pogardą.
  Dzięki Bogu, pomyślał Jonathan.
  - Zostaniesz teraz przekazany do Sachenhausen
- mówił dalej komendant z nie skrywanym triumfem.
- Przekonasz się, co znaczy zrezygnować z życia we
dworze. Zabrać go!
  Dwóch żołnierzy zaprowadziło go do innego samo-
chodu, rozklekotanej ciężarówki. Jonathan usiadł na
brudnej platformie pod czujnym okiem strażników
z karabinami.
  Wszystko mi jedno, pomyślał. To przynajmniej bę-
dzie zwykłe więzienie. Nie mam zamiaru przykładać się
do realizacji obłędnych idei Hitlera. Nie mam zamiaru
płodzić dzieci "czystej rasy", których nigdy nie zobaczę
i które czeka straszliwa przyszłość żołnierzy w elitarnej
armii szaleńca.


  Tego samego dnia późnym latem 1941 roku Jonathan
został odstawiony do obozu koncentracyjnego Sachsen-
hausen na północ od Berlina. Ponieważ był młody i silny,
natychmiast przydzielono go do ciężkich prac na budo-
wie niedaleko obozu.
  Jonathan rzeczywiście był młody, silny, to prawda,
kiedy jednak ujrzał swych towarzyszy niedoli, którzy
przebywali tu dłużej, przeraził się nie na żarty.
  Czy naprawdę nikt tego nie dostrzega? Dlaczego
władze nie interweniują, nie sprzeciwiają się takiemu
traktowaniu słabych ludzi? Pożywienie było niejadalne
i zbyt skąpe, w barakach panoszyły się choroby, na placu
budowy starzy, wycieńczeni mężczyźni padali jak mu-
chy. Później zresztą zrozumiał, że nie byli wcale starzy,
tylko straszliwie wyniszczeni. Krążyły przerażające plo-
tki o komorach gazowych, ale Jonathan w nie nie
wierzył. Tylko dlaczego nikt nie mówi komu trzeba, co
tu się dzieje? Władze muszą się o tym dowiedzieć!
  Jonathan był aż tak naiwny! Wiele dni upłynęło,
zanim pojął, że na wszystko, co ma tu miejsce, władze
dają swoje błogosławieństwo.
  Szybko się zorientował, że i jemu systematycznie
ubywa sił. Przywykł już do dokuczliwego głodu, ale nie
mógł pogodzić się z sadyzmem strażników, dręczących
więźniów. Jego prześiadowano za to, że był młody,
przystojny i że tak otwarcie nienawidził metod sprawo-
wania władzy w obozie.
  Nie chciał dać się zgnębić, ale pewnego dnia wieczo-
rem, kiedy człowiek, z którym pracował i z którym
zdążył się zaprzyjaźnić, zmarł z pobicia, Jonathan nie
wytrzymał. Leżał na pryczy i szlochał jak dziecko, nie
mogąc dłużej znieść szarpiącej duszę rozpaczy.
  Ucichł, słysząc ciężarówki wjeżdżające na teren obo-
zu.
  Kolejny transport nieszczęśników.
  Po trwających pół godziny krzykach i wrzaskach
rozprowadzono po barakach nowych więźniów. Do
baraku Jonathana także wepchnięto kogoś, kto miał
zająć pryczę zmarłego właśnie przyjaciela.
  W miejscu, w którym się znajdowali, było ciemno,
światło lampy przy drzwiach do nich nie docierało.
Jonathan, śmiertelnle zmęczony, podniósł wzrok na
nowo przybyłego, w mroku ledwie dostrzegając zarys
jego postaci.
  Jonathan poderwał się z pryczy.
  - Ależ...
  Mężczyzna odwrócił się gwałtownie.
  - Kto tak...? - powiedział osabliwym skrzypiącym
głosem. - Jonathanie, czy to naptawdę ty?
  Do oczu chłopaka napłynęły łzy, ale tym razem były
to łzy szczęścia.
  Stał przed nim Rune, niezgrabny, kulawy Rune
o brzydkich, postrzępionych włosach.
  Jego najlepszy przyjaciel w Norwegii.





        ROZDZIAŁ XI


  Rune przysiadł na brzegu pryczy Jonathana. Musieli
szeptać, rozmowy po ogłoszeniu ciszy nocnej były
niedozwolone.
  Jonathan na przemian śmiał się i płakał.
  - Nie powinienem się cieszyć, że cię tu widzę
- wyjąkał. - Powinienem rozpaczać i kiedy się po-
zbieram, na pewno tak będzie. Ale w tej chwili tak
bardzo, bardzo się cieszę!
  - Byłeś samotny? - spytał Rune łagodnie.
  - Tak. Dopiero teraz rozumiem, jak bardzo, jak
bezdennie byłem samotny. Ale opawiadaj! I ciebie też
złapali?
  - Tak. Nie sądziłem, że to możliwe, wydawało mi
się, że zawsze zdołam się wywinąć, aie... pewnie byłem
zbyt odważny.
  - Kolejna wyprawa ciężarówką?
  - Nie, wtedy zastrzeliliby mnie na miejscu. Nie,
poszedłem w Oslo załatwić pewną sprawę do domu,
który był pod obserwacją. To wystarczyło.
  - Uf - szepnął Jonathan. - Przykro mi, że trafiłeś
w takie miejsce. Tu... tu jest strasznie! Nie masz pojęcia,
mógłbym ci opowiedzieć o rzeczach, w które byś nie
uwierzył. Ale są prawdziwe, każdy najdrobniejszy maka-
bryczny szczegół. Ale powiedz, co słychać w Norwegii.
Co tam się dzieje?
  - Niedobrze. Żelazna dłoń ścisnęła cały kraj.
  - A moja rodzina? Wiesz coś o nich? Karine, co z nią?
  Rune uśmiechnął się w ciemności.
  - Karine dostała psa i to na jej zranioną duszę
podziałało jak najczystszy balsam. A Mari, o ile dobrze
wiem, jest w domu u rodziców. Niedawno rozmawiałem
z jednym z chłopców, z którymi mieszka Karine. Ma na
imię, zdaje się, Joachim.
  - Tak. Joachim to dobry chłopak. Chyba się trochę
podkochuje w Karine. Ale ona ma dopiero piętnaście lat,
pewnie więc nic z tego nie będzie. Szkoda!
  - To z pewnością nie wiek jest największym prob-
leniem Karine. Ona potrzebuje, by ktoś wymazał boles-
ne wspomnienia z jej pamięci, i to tak naprawdę, by
zepchnięte w podświadomość nie dręczyły jej na różne
sposoby.
  - Ale mówisz, że pies się przydał?
  - O, tak, bardzo!
  Ktoś się zbliżał, Rune szybko wsunął się pod koc na
swojej pryczy.
  Kiedy strażnik ich minął, Jonathan szepnął:
  - Rune, nie zdawałem sobie z tego sprawy, ale tak
bezgranicznie tęsknię za rodziną. Tęskniłem za nimi
przez każdą sekundę, jaką tu spędziłem, tylko starałem
się to od siebie odepchnąć. Ach, Rune, tak bardzo
pragnę wrócić do domu!
  - Wiem - odparł przyjaciel. Potem nie mieli już
odwagi rozmawiać.
  Jonathan rozumiał powagę sytuacji. Rune nie powi-
nien się tu znaleźć. Był odmieńcem, zarówno pod
względem wyglądu, jak i usposobienia, a do takich
w Sachsenhausen odnoszono się nadzwyczaj brutalnie.
Nie byli traktowani jak pełnowartościowi ludzie, takich
należało się pozbyć, by w "Wielkich Niemczech" pozo-
stała sama tylko czysta nordycka rasa.
  Jonathan ukrył twarz w nędznej poduszce i zdławił
płacz. Ale tym razem nie nad sobą płakał, lecz nad
Runem.


  Całą zimę Jonathan i Rune spędzili w Sachsenhausen.
  Potwierdziły się złe przeczucia Jonathana: Rune stał
się prawdziwym kozłem ofiarnym. Wszyscy strażnicy
znajdowali szczególną radość w dręczeniu kaleki.
  A jednak to Rune pocieszał Jonathana, kiedy wracali
do baraku po całym dniu ciężkiej pracy. Zima była
niezwykle surowa, jedna z najcięższgch zim w tym
stuleciu. W Związku Radzieckim i w Finlandii pługi
śnieżne wyorywały na drogach zamarznięte ciała żoł-
nierzy, zmarli jakby wstawali z martwych i zgasłymi
oczami wpatrywali się w kierowców. Zatoka Botnicka
zamarzła, a w Europie Środkowej żołnierze drżeli
z zimna w zmrożonych kwaterach na pustkowiach.
  Więźniowie obozów koncentracyjnych byli całkiem
nieprzygotowani, bg na domiar całego zła, jakie ich
dotykało, znosić jeszcze straszliwe mrozy. Rune z niepo-
kojem obserwował, jak jego młody przyjaciel staje się
coraz chudszy i bledszy, słuchał, jak nocą nie daje mu
spokoju uporczywy kaszel.
  I Rune, bity i upokarzany, dzielił się swym jedzeniem
z chłopakiem, opatrywał mu rany na rękach i stopach,
powstale przy pracy w kamieniołomach, przy budowie
dróg i od długich marszów w byle jakich chodakach.
Jonathan ze swej strony usiłował chronić Runego przed
bezpośrednią napaścią ze strony strażników, pocieszał
go i wprost szalał z bezsilności, kiedy pobity i cierpiący
przyjaciel leżał na pryczy w milczeniu, nie mogąc się
ruszyć.
  Ale Rune był twardy. "Musiałem się nauczyć - po-
wiedział. - Całe życie byłem wyklęty, potrafię więcej
znieść".
  Jonathan to rozumiał, podejrzewał, że Rune ma
zadziwiającą konstytucję, pozwalającą mu wytrzymywać
fizyczne cierpienia.
  Jak jest z jego psychiką, tego się nigdy nie dowiedział.
Czasami, gdy Runego dręczono w sposób szczególnie
okrutny, dostrzegał niebezpieczny błysk głęboko osa-
dzonych oczu.
  Brzydki był ten Rune, brzydki jak noc. Ale Jonathan
niemal go ubóstwiał, przekonany, że trudno o lepszego
przyjaciela.
  Wokół nich ludzie padali jak muchy. Umierali na
czerwonkę, tyfus czy paratyfus, z wycieńczenia połączo-
nego z atakiem pasożytów, z niedożywienia, z pobicia...
Jonathan starał się zachować wrażliwość, płakać nad
każdym, który znikał z baraku, przestawał zjawiać się
w pracy. Uważał, że na to zasłużyli, chciał żałobę całego
obozu wziąć na własne barki. Więźniów Sachsenthausen
można było liczyć w dziesiątkach tysięcy, ilu dokładnie
ludzi przeszło przez obóz - nie da się powiedzieć.
  Szeptano o eksperymentach na ludziach, o licznych
transportach Żydów, prowadzonych do pewnej części
obozu, których nikt nigdy już potem nie widział.
Jonathan z początku nie wierzył takim plotkom, teraz
nie miał już żadnych wątpliwości.
  Widział zdesperowanych więźniów, którzy próbowa-
li się wspiąć na wysokie ogrodzenie z drutu kolczastego,
widział, jak do nich strzelano lub jak płonęli, gdy
włączano prąd, widział...
  Nie, mózg nie był już w stanie przyjąć niczego więcej.
By się przed tym obronić, on i Rune wypracowali sobie
własny żargon, opierający się na wisielczym humorze.
Było to znacznie lepsze niż płacz czy rezygnacja.
  O dziwo, zdołali przetrwać zimę. A wiosną wydarzy-
ło się coś...
  Do obozu często przyjeżdżały inspekcje, ale nie po to,
by zorientować się, jak traktowani są więźniowie, o, nie!
Wysocy rangą oficerowie pragnęli obejrzeć nowoczesne
urządzenia, laboratorium i nowe porządka w dziedziinie
administracji.
  Jonathan i Rune w długim szeregu więźniów masze-
rujących do miejsca pracy przypadkiem znaleźli się na
dziedzińcu, na którym stały akurat eleganckie czarne
auta, a wokół nich kręcili się wyprostowani jak struny
oficerowie w czapkach z daszkiem i wypolerawanych do
połysku oficerkach.
  Jonathana nagle przeszedł dreszcz, a Rune stanął
w miejscu.
  Jeden z eleganckich mężczyzn spojrzał na Jonathana
i wskazał go szpicrutą.
  - Ten tam! - razkazał tonem nie znoszącym sprzeci-
wu. - Przyprowadźcie go tutaj!
  Jonathan nie mógł tego zrozumieć. Choć w baraku
nie mieli żadnego lusterka, zdawał sobie sprawę, jak
strasznie wygląda. Włosy straciły kolor i połysk, twarz
miał szarozieloną z głodu i wycieńczenia, był wy-
chudzony tak, że spodnie bez szelek nie trzymały mu się
na biodrach. Był brudny, ciało pokrywały jątrzące się
rany, wątpił, by poznali go teraz rodzice.
  Strażniey popchnęli go w stronę mężczyzny w lodo-
watym nordyckim typie. Był nawet dość przystojny,
szczupły, o wąskiej twarzy. Ale w spojrzeniu tego
człowieka nie dało się dojrzeć ani odrobiny dobroci.
  Jonathan kątem oka dostrzegł, że Rune także stanął
w pobliżu. Nie, odejdź stąd, chciał powiedzieć, nie
mogą zabrać i ciebie, dobrze wiesz, że cię nie oszczę-
dzą.
  Pytanie, czy oszczędzą Jonathana. Wcale się na to nie
zanosiło.
  - Jak się nazywasz? - spytał człowiek o lodowatych
oczach.
  - Jonathan Volden.
  - Norweg?
  - Tak.
Inny oficer natychmiast go pouczył:
  - Masz odpowiadać: Tak, panie protektorze.
  Jonathan powtórzył bez odrobiny entuzjazmu.
  - Nazwisko ojca?
  - Vetle Volden.
  Pogardliwy uśmiech wykrzywił wąskie wargi protek-
tora. Uznał najwidoczniej, że nie ma się co chwalić takim
nazwiskiem.
  Oficerowie rozprawiali o czymś przez chwilę, po
czym do Jonathana zwrócił się komendant obozu:
  - Na żądanie protektora Heydricha zostaniesz prze-
niesiony do obozu w Czechosłowacji.
  - Ale... ale dlaczego? - Jonathan nie mógł się
powstrzymać przed wyrażeniem zdumienia. Był zdezo-
rientowany, niczego nie rozumiał.
  Protektor wbił w niego wzrok.
  I nagle Jonathan poczuł, że gwałtowny dreszcz
przeszył jego ciało. Nie dość że od tego człowieka bił
lodowaty chłód, to jeszcze chłopak dostrzegł w jego
oczach coś, co wstrząsnęło nim i przeraziło do szpiku
kości. Coś...
  Nie, nie potrafił tego nazwać. Miał jedynie wrażenie,
że zagraża mu największe niebezpieczeństwo, które
dotknie nie tylko jego samego, ale zatoczy przy tym
szerokie kręgi.
  Poczuł, że chwieje się na nogach, bliski był utraty
przytomności.
  Rune wystąpił naprzód.
  - Panie protektorze, ten chłopak jest poważnie cho-
ry, a ja jako jedyny potrafię opanować jego chorobę.
Proszę mi pozwolić jechać wraz z nim!
  Nie, Rune, nie! Czy nie rozumiesz, jak bardzo jest to
niebezpieczne?
  Heydrich powoli przeniósł wzrok na Runego. Nazista
cofnął się, w jego oczach dało się wyczytać obrzydzenie.
  - Zastrzelić go! - rozkazał swoim ludziom.
  - Nie! - krzyknął Jonathan, rzucając się, by zasłonić
Runego.
  Strażnicy oderwali go od przyjaciela.
  - Zastrzelić tę pokrakę! - wył Heydrich.
  - Nie! - po raz drugi zawołał Jonathan.
  Brutalnie wciągnięto go na platformę jednej z ciężaró-
wek. W tej samej chwili rozległ się huk wystrzału, omal
nie popękały mu bębenki, tak był blisko. Zrozpaczony
odwrócił głowę, ale jeden ze strażników złapał go za
kark i przycisnął do podłogi.
  Jonathan kątem oka zdołał jednak dostrzec przyjacie-
la akurat w momencie, gdy ugodziła go kula. I wtedy
w Jonathanie także coś umarło.
  W łagodnej duszy chłopca, obdarzonej poczuciem
humoru i miłością do wszystkich żywych istot, zapłonęła
z ogromną bezlitosną siłą nienawiść.
  Ale o tym jego prześladowcy nie wiedzieli.


  Jonathana zawieziono do obozu na terenie "Protekto-
ratu Czech i Moraw", jak Niemcy nazywali zajęty obszar
Czechosłowacji. Zauważył, że strażnicy odnoszą się do
niego niepewnie, ze zdziwieniem, jakby i oni nie mogli
zrozumieć, dlaczego Heydrich zażądał jego przeniesienia.
  Ten obóz nawet w porównaniu z okrucieństwem
panującym w Sachsenhausen okazał się o wiele gorszy.
Znajdował się na terenie okupowanym i wszyscy, którzy
w nim przebywali, byli traktowani jak wrogowie Nie-
miec. Przede wszystkim jednak był to obóz zagłady, tu
ludzi mordowano. Los ten spotykał w pierwszej kolej-
ności czeskich Żydów.
  Z początku Jonathan tylko plątał się po obozie,
wykonując rozmaite polecenia strażników, potem jed-
nak do obozu zawitał sam Heydrich.
  Przez godzinę stał obserwując Jonathana palącego śmieci
przy baraku, w którym gromadzono ubrania zmarłych. Palce
Heydricha wybijały powolny rytm na uchwycie szpicruty.
  Adiutant przyglądał mu się zaskoczony.
  Czego on chce od tego młodego chłopca? Czyżby miał
na niego chrapkę?
  Nareszcie Heydrich się odwrócił, adiutant drgnął
przerażony. Jakie dziwne spojrzenie miał protektor!
Nigdy dotąd nie zwrócił uwagi, że płonie w nim żółty
blask. Choć czy można nazwać to blaskiem? Żółta barwa
przywodziła na myśl śmierć, wrażenie czegoś prastare-
go, cofającego się w przeszłość o całe wieki do czasów,
kiedy panowały jeszcze ciemności i tylko duchy i demo-
ny walczyły o panowanie na ziemi.
  Cóż za absurdalne myśli! To tylko ta obrzydliwa
poświata bijąca od pieców, w których palono zwłoki,
odbijała się w oczach protektora. Teraz były już całkiem
normalne.
  - Wezwij komendanta obozu - rozkazał Heydrich.
  Sadysta dowodzący obozem natychmiast stawił się na
rozkaz.
  - Daję temu chłopakowi miesiąc - oznajmił Heyd-
rich głosem ostrym jak kawałek szkła. - W ciągu tego
miesiąca macie wolną rękę, możecie go traktować, jak
wam się żywnie podoba. Puśćcie wodze fantazji, pokaż-
cie, co umiecie. Niszczcie go stopniowo, powoli. Dla
takich jak on żadna kara nie jest dość surowa. Ale nie
może umrzeć za wcześnie. Dręczcie go, aż pożałuje, że
w ogóle się urodził, aż nic z niego nie zostanie!
  - Jawohl, Herr Protektor. Ten młody człowiek źle się
wobec pana zachował?
  - Źle?
  Wzrok Heydricha mowu się zmienił, ale jeszcze inaczej.
Zapomniał o komendancie obozu, o funkcjonariuszach,
którzy go otaczali. Wolno przenosił spojrzenie na Jonathana.
  - Ten nędznik. I wszyscy inni... Przez całe stulecia...
  Ocknął się. Znów był niemieckim oficerem, który
z szefa tajnej policji w Bawarii, poprzez stanowisko szefa
Gestapo, dowódcę Sicherheitspolizei, awansował na
zastępcę protektora Czech i Moraw. Imponująca kariera,
jeśli ktoś taką karierę może uznać za imponującą.
  - Wyprowadzić mój samochód! Wracamy do Pragi!


  - Mamy go, mamy! Nareszcie się zdradził!
  - Tak. Informacja, którą otrzymaliśmy, była prawdziwa.
Nic dziwnego, że nie mogliśmy go odnaleźć. Ukrył się w ciele
człowieka.
  - A więc to mimo wszystko był Heydrich! Nasz posłaniec
miał rację.
  - Wybrał sobie najwłaściwszego człowieka. Kryjówka na-
prawdę godna Tengela Złego.
  - Nie mógł o własnych siłach uderzyć w młodego Jonathana,
ale potrafił naprowadzić na tę myśl Heydricha i kazać innym
wykonać czarną robotę.
  - To znaczy, że Tengel Zły nie jest jeszcze dość silny.
Dlatego musiał wejść w czyjeś ciało, dlatego zwlekał.
  - Ale teraz go mamy! Wędrowcze, szykuj flet, by znów
pogrążyć go we śnie! Chodźcie! Wyruszamy do Pragi!


  Jonathan nie mógł zrozumieć, dlaczego wszyscy
strażnicy nagle obrali go sobie za obiekt swej nienawiści.
Nie dawali mu spokoju, nieustannie poniżali go, drwili,
dręczyli. Pierwszego dnia zachowywali się jeszcze
w miarę normalnie, drugiego zaczęli już demonstrować
swój sadyzm. Musiał rozebrać się przy więźniarkach,
podczas gdy prześladowcy skupili się na jego męskich
atrybutach. Komentarzy, jakie przy tym wygłaszali,
wstydziłby się nawet pijak-włóczęga.
  Nie mogli jednak złamać Jonathana, przynajmniej nie
od razu. Panował nad sobą, zachowywał obojętną twarz
i tylko umacniał się w nienawiści do swych prześladow-
ców. Nic, co z nim robili, tak naprawdę go nie dotykało.
Wszystkie myśli koncentrował na tym, jak pomścić
Runego, jak zabić. To bardzo niebezpieczne nastawienie
u osiemnastolatka, szczególnie niebezpieczne, gdy rodzi
się w łagodnym, otwartym człowieku o gorącym sercu,
jakim w rzeczywistości był Jonathan.
  Trzeciego dnia jego dręczyciele wymyślili jeszcze
bardziej wyrafinowane metody. Chcieli wreszcie ujrzeć,
jak chłopak się załamie. Pozostało im dwadzieścia
siedem dni na znęcanie się nad Jonathanem i pamiętali,
że chłopiec nie może umrzeć wcześniej.
  Strażnicy naprawdę rozkoszowali się zadaniem, jakie
im wyznaczono.
  Zabrali go do komór gazowych. Kazali patrzeć, jak
umierają malutkie dzieci, jak bezbronni starcy z długimi
siwymi brodami wstępują tam z pełną świadomością, że
idą na śmierć. Strażnicy obserwowali twarz Jonathana
z pełnym nadziei wyczekiwaniem, że nareszcie zareagu-
je.
  Ale twarz Jonathana pozostawała bez wyrazu, jak
wyrzeźbiona w kamieniu.
  Nikt się nie dowiedział, o czym myślał.
  Dzień czwarty.
  Przodkowie Ludzi Lodu dotarli do Pragi.
  Wkrótce dowiedzieli się, co przydarzyło się protek-
torowi Reinhardowi Heydrichowi. W kręgach zwolen-
ników Niemiec panowało bowiem niezwykłe poruszenie
i gniew. Było to w maju 1942 roku, Heydrich zostął
poważnie ranny w wyniku zamachu na jego życie.
  - On jest w szpitalu - powiedział Tengel Dobry.
  - Musimy natychmiast się tam znaleźć - stwierdził
Wędrowiec. - Bo jeśli Heydrich umrze, Tengel Zły będzie musiał
opuścić jego ciało. Nie może zostać złożony do grobu wraz ze
zwłokami, to byłoby bezsensowne, a poza tym ryzykowne,
powrót do świata ludzi kosztowałby go zbyt wiele sił.
  - No i nie możemy go dosięgnąć, dopóki ukrywa się w ciele
Heydricha - stwierdziła Sol. - Musimy więc pochwycić szansę
w odpowiednim momencie, prawda?
  - Właśnie -przytaknął Wędrowiec. - Chodźcie, trzeba się
spieszyć!
  W niedługim czasie dotarli do szpitala, w którym leżał
bardzo ważny pacjent: Heydrich. Sala była czujnie
strzeżona przez funkcjonariuszy służby bezpieczeństwa.
Wartownicy stali w pokoju i pod drzwiami. Strzegli
także bram szpitala.
  Ale przodkowie Ludzi Lodu nie mieli żadnych
kłopotów z przedostaniem się do sali Heydricha.
  Przyglądali się, jak pielęgniarka pobiera krew do
analizy. Heydrich był nieprzytomny.
  Sol zachichotała.
  - Ciekawe, czy podczas badań wykryją starą, szarą jak
popiół krew Tengela Złego?
  - W każdym razie on wie, że tu jesteśmy - uśmiechnął się
Wędrowiec w przelocie. - Rozgniewał się.
  - Dobrze to rozumiem - szepnęła Dida. - Ze względu na
samego siebie uczyni wszystko, by Heydrich przeżył.
  - Raczej mu się to nie uda - stwierdził Tengel Dobry.
- Jako stary lekarz widzę, na co się zanosi. I to już wkrótce.
  Czekali. Lekarze wchodzili i wychodzili, krzątały się
pielęgniarki. Ale wartownicy nie wychodzili z pokoju.
  - On nie opufci ciala umarłego, dopóki ludzie mogą to
zobaczyć - powiedział Wędrowiec. - Bo przecież nie jest
niewidzialny, tym razem nie chodzi o ducha, lecz o żywego
Tengela Złego. Musi czekać, aż Heydrich zostanie sam,
wszystko jedno, żywy czy martwy.
  - Dopóki Heydrich żyje, z pewnością go nie porzuci
- oświadczyła Sol. - Lepszej "puszki" niż ten potwór stary
diabeł nie znajdzie na całej ziemi.
  - Cicbo! - ostszegł Tengel Dobry. - Stan tego człowieka się
pogarsza.
  - Do licha! - syknęła Sol - A tu jest całe mnóstwo ludzi!
Musimy coś zrobić!
  - Nie możemy - stwierdziła Dida. - Nie możemy ich stąd
wypędzić, musi to zrobić żywy człowiek.
  - O, Imre, porwól nam - szepnęła Sol.
  - Imrego zastąpił już jego syn Gand - przypomniał
Wędrowiec. - Nie powinnaś wspominać o nich w tym miejscu.
  - O, rzeczywiście, przepraszam!
  Ale Gand usłyszał. Towarzyszył im do Pragi dyskret-
nie, zachowując bezpieczną odległość, Tengel Zły bo-
wiem nie mógł się dowiedzieć o istnieniu Marca, Imrego
czy Ganda. Gand tak jak jego poprzednicy obdarzony
był słuchem wyczulonym na wszystko, co mówili Ludzie
Lodu, żywi czy zmarli, i natychmiast przystąpił do
działania.
  Na korytarzach personel szpitalny zauważył wysokie-
go mężczyznę, spieszącego do zamkniętej części szpitala.
Człowiek ten przyciągał uwagę wszystkich, bo jego
uroda była tak niesamowita, że nikt nigdy nie widział
czegoś podobnego. Włosy miały ciemny odcień miedzi,
strój tak prosty, że natychmiast się o nim zapominało,
twarz niezwykle podobną do twarzy Marca i Imrego,
aczkolwiek nie identyczną. Gdyby pracownicy szpitala
dowiedzieli się, że to potomek czarnych aniołów, pewnie
by się nie zdziwili, bo młodzieńca otaczała nieziemska
wprost aura.
  Nikomu tcż nie przyszło do głowy, by go zatrzymać,
nawet strażnicy przypatrywali mu się z zachwytem.
  Gand bez przeszkód dotarł do pomieszczenia, z któ-
rego sterowano całą siecią energetyczną szpitala. Można
je chyba określić jako serce szpitala...
  W pokoju Heydricha stwierdzono, że stan pacjenta
jest krytyczny. Jego życie wisiało na włosku. Zapanowa-
ła gwałtowna krzątanina. Najważniejsze było, by jak
najprędzej przetransponować pacjenta na salę operacyj-
ną, by ratować jego "drogocenne" życie. Sanitariusze
wytoczyli łóżko z umierającym protektorem na kory-
tarz, pospieszyła za nim cała gromada lekarzy, pielęg-
niarek i wartowników.
  I wtedy rozległ się ryk syreny, ostrzegającej przed
atakiem z powietrza.
  Cały orszak zamarł.
  Atak bombowy tutaj? W samym sercu Pragi?
  Anglicy? A może to napaść ze wschodu?
  Nie przywykli do nalotów. Nikt się nie zorientował,
że to odezwał się tylko wewnętrzny alarm szpitalny,
wszystkich natychmiast ogarnęła panika. Ktoś już biegł
w kierunku schronu, ktoś inny wołał: "Co zrobimy
z protektorem?" Ktoś próbował podnieść bezwładne
ciało, łóżko bowiem nie dało się zepchnąć po najbliż-
szych schodach prowadzących do schronu, poza tym
blokowało je inne łóżko na kółkach, którym można było
łatwiej manewrować.
  - Przenieście go na tamto łóżko - nakazał rozgorącz-
kowany lekarz. - Zamieńcie pacjentów na miejsca.
Prędko.
  Nikt nawet przez chwilę nie pomyślał o losie drugie-
go chotego, który musiał ustąpić miejsca protektorowi.



  Tengel Zły ział gniewem.
  Przeklęte niezdary, myślał. Co oni wyprawiają?
  Ale wcale nie poczynania ludzi najbardziej go niepo-
koiły.
  Nie, to ci inni... Ci, którzy go pilnowali. Musieli go
wreszcie odnaleźć, bo od dłuższej chwili wyczuwał ich
obecność. Ogarnęła go bezsilna wściekłość.
  A jednak to nie oni byli jego największym zmart-
wieniem.
  Istniało jeszcze coś innego. Ktoś inny. Jeszcze jeden
krążył blisko niego, intuicja podpowiadała mu, że to ten
z Ludzi Lodu, którego nigdy nie udało mu się zobaczyć
ani wyczuć.
  To stworzenie było niezwykle niebezpieczne.
  Musi stąd uciec. Po prostu musi.
  Tylko jak?
  Przeklęci ludzie, dlaczego go szarpią, ciągną. Pozabija
ich wszystkich, jeszcze...
  Nie, nie miał na nich czasu, musiał skoncentrować się
na swych prawdziwych wrogach, na duchach Ludzi
Lodu i na tym nieznanym, tym, który gdzieś tu był, który
się przed nim ukrywał.
  Myśl, Tengelu, myśl!


  Sanitariusze z wielkim trudem usiłowali zamienić
pacjentów na miejsca.
  - Odsuńcie się, tak tu ciasno! Pamiętajcie, że tu chodzi
o samego protcktora! Ależ, na miłość boską... Co to było?
  - Odejdźcie trochę na bok... Aber mein Gott, er ist tot!
- zawołał lekarz. - On nie żyje!
Zapadło złowrogie milczenie, tylko syreny nadal
wyły nieprzerwanie.
  Lekarz zdołał się opanować.
  - Nic już nie możemy zrobić. Łóżko z powrotem do
sali, tak, to drugie także, na swoje miejsca. Nie ma teraz
czasu. Pod drzwiami protektora stanie jeden wartownik!
Pozostali do schronu. Schnell!
  - Ale ja... - zaczął wartownik przerażony nalotem.
  Władczym gestem nakazali mu zostać i po przewiezie-
niu ciała Heydricha do sali uciekli. Wartownik, spara-
liżowany strachem, skulił się pod ścianą. Ludzie mijali
go biegiem, byle tylko szybciej znaleźć się w bezpiecz-
nym miejscu. Pacjentów niesiono, niektórzy szli o włas-
nych siłach. Tylko on został. On, zmarły protektor
i nieprzytomny pacjent w pokoju obok.
  Gand bez przeszkód opuścił szpital.


  Martwy Heydrich leżał w swojej sali.
Ale nie był zupełnie sam.
Nad nim pochylały się cztery duchy. Czekały. Żaden
dźwięk, żaden ruch nie mógł zdradzić ich przed Ten-
gelem Złym.
  Bo Heydrich nie żył i Tengel musiał opuścić jego ciała
jak najprędzej.
  To powinno nastąpić teraz, myślały. Zanim powrócą
ludzie.
  Czas, oWo niezwykłe zjawisko, które ludziom tak
trudno pojąć, zdawał przeciągać się w nieskończoność.
  Duchy czekały.
  Tengel Dobry uniósł głowę i popatrzył na swych
towarzyszy.
  - Wyczuwacie coś?
  - Tak - odparł Wędrowiec. - Zmieniła się atmosfera
w pokoju.
  - Właśnie - zawtórowała mu Dida. Wiecie, co pode-
jrzewam?
  - To samo co ja - mruknęła Sol. - Jego już tu nie ma.
  - Mnie też się tak wydawało - powiedział Tengel Dobry.
- Wyprowadził nas w pole. Ale jak? Był tak silnie strzeżony,
nie tylko przez nas, ale i przez ludzi. Jak, na miłość boską...?
  - Już wiem! - wykrzyknęła Dida. - Wiem, kiedy to się
stało. Na tych noszach...
  - Tak - pokiwał głową Wędrowiec. - Oczywiście! Na
korytarzu. Któryś z sanitariuszy kszyknął: "Co to było?"
Musiało to nastąpić, kiedy próbowali zamienić pacjentów na
miejsca.
  - Naturalnie! - zgodził się z nim Tengel Dobry. - Heyd-
rich umrł na korytarzu albo nawet jeszcze wcześniej. Tengel Zły
nie mógł dłużej zostać w jego ciele.
  - Czy mógł wcielić się w sanitariusza? - spytała Sol.
  - Nie, był zbyt daleko, wszyscy mogliby to zauważyć. Jest
tylko jedno miejsce, w którym mógł się schronić. Chodźcie!
  Przeszli do drugiej sali, pozastawiając Heydricha
w samotności. Przestał ich interesować.
  - Tak - szepnęła Sol, gdy stanęli przy drugim pacjencie.
- On jest tutaj, tu się schował. Czujecie?
  - Masz rację - odszepnął Wędrowiec. - Ale teraz musimy
być całkiem cicho, nie może nas odkryć.
  - To prawda - przyznał Tengel Dobry. - Zwłaszcza że ten
pacjent też jest umierający. Nasz przodek się przeliczył.
  Nie musieli wcale długo czekać. Z powagą, w mil-
czeniu, obserwowali śmierć człowieka.
  Spoglądali na Tengela Dobrego, to on wśród nich był
lekarzem. W końcu skinął głową. Życie pacjenta dobieg-
ło kresu.
  Teraz szybko! Zanim wpadnie tu cała gromada ludzi!
  Ale oni z pewnością najpierw pójdą do pokoju
protektora, ten pacjent znacznie mniej ich obchodził.



  Tengel Zły znalazł się w potrzasku.
  Przeklęci, cholerni ludzie, do niczego się nie nada-
wali!
  Skąd mógł wiedzieć, że trafi na takie wysłużone ciało?
I jaki pozostawał mu wybór, chodziło wszak o ułamki
sekund, musiał wcielić się w tego umierającego nędz-
nika, bo on był najbliżej.
  Przeklęty!
  Musi natychmiast wydostać się z martwego ciała,
w przeciwnym razie się udusi!
  Nie, nie udusi się, jest przecież nieśmiertelny, ale nie
może tu zostać. Oczy przestały widzieć, uszy słyszeć,
palce nic nie czuły. To ciało do niczego już się nie
nadawało, w dodatku ryzykowne było zostawać w nim
na dłużej, nie mógł przebywać w zwłokach, które zostaną
pogrzebane, potem zgniją, co on zrobi? Oczywiście
Tengel Zły poradzi sobie i w takiej sytuacji, ale to
wymagałoby ogromnych sił. A tych ciągle mu brakowało.
  Cóż za bałagan, jaki chaos!
  Przeklęci fleciści, przeklęte niedojdy, przez stulecia
nic im się nie udawało!
  Przeklęta cała sytuacja!
  Duchy Ludzi Lodu myliły się co do jednego: Tengel
Zły nie bał się ludzi, nie obchodziło go, czy go widzą.
Wiedział naturalnie, że swym widokiem budzi przeraże-
nie, ale nieistotne było, czy umrą ze strachu, czy nie,
w każdym razie tutaj na terenie szpitala. Mógł zadziałać
tak, by żadne informacje na jego temat się stąd nie
wydostały, wystarczyło tylko wyeliminować odpowied-
nie osoby.
  Najbardziej niepokoili go niewidzialni wartownicy.
Oni i ten obcy. Tengel Zły nie wyczuwał już jednak jego
obecności, to wielka ulga.
  Poza tym zdołał zwieść czwórkę swych strażników.
Nadal pewnie znajdowali się w pokoju protektora, bo
nie odbierał ich obecności już tak wyraźnie.
  Gdyby tylko mógł się teraz rozejrzeć! Ale oczy tego,
w którego ciele się ukrył, były martwe, a przedtem łobuz
był nieprzytomny! Tak jak protektor. Tengel Zły od
dawna już więc nic nie widział.
  Cóż za koszmarna sytuacja!
  Na szczęście nie są jeszcze tak bardzo blisko. Na razie
nie, teraz są w sąsiednim pokoju. Tu panuje spokój.
  Oszukał ich! Ogarnęło go poczucie triumfu.
  Ale teraz musiał się stąd wydostać, po prostu musiał,
chłód śmierci powoli zaczął go paraliżować.
  Jego duch doskonale by sobie poradził, ale tym razem
chodziło wszak o żywego Tengela, obdarzonego nie-
zwykłymi cechami, ale żywego, cielesnego. A żywa
istota podatna jest na wrażenia takie jak chłód śmierci,
powolne gaśnięcie.
  To nie może już dłużej trwać, musi się stąd wydostać.


  Cała czwórka - Sol, Dida, Wędrowiec w Mroku
i Tengel Dobry - stali nieruchomo. Starali się pozostać
niezauważeni dla postaci leżącej w łóżku.
  Sol zastanawiała się, jak to będzie, kiedy Tengel Zły
zechce się wydostać. Wtedy w korytarzu nie zdążyła
zaobserwować jego nagłej przemiany.
  Mężczyzna leżący na łóżku był w średnim wieku,
mundur na wieszaku wskazywał na to, że służył jako
żołnierz. Wojenne rany trochę połatano, lecz mimo to
przedstawiał sobą okropny widok.
  A miało być jeszcze gorzej.
  Kiedy tak nad nim stali, zaczął zmieniać się w oczach.
Spiesz się, spiesz, myślała Sol. Lekarze wkrótce się
zorientują, że to był fałszywy alarm, i zaraz wrócą do
protektora, a więc i tutaj.
  Zmarły jakby nagle zapadł się w sobie, zaczął maleć,
kurczyć się, szarzeć, ale wszystko to ciągle jeszcze trudno
było zauważyć.
  A potem otworzył oczy.
  Ukazały się ohydne żółte szpary z wąskimi źrenicami
jak u zwierzęcia.
  Natychmiast, nim oczy zdążyły się zamknąć, w poko-
ju rozbrzmiały pierwsze dźwięki fletu Wędrowca.
  Twarz nadal była twarzą pacjenta, ale oczy należały do
Tengela Zlego, a gdy istota otworzyła usta, by wydać syk
gniewu i protestu, rozwarła się ohydna gardziel, wielka,
ciemna, z czarnym jęzorem i ostrymi gadzimi zębami.
  W następnej chwili Tengel Zły wyskoczył z łóżka.
Pozostała tylko skorupa ludzkiego ciała, pusta w środku,
ale zachowująca nadal ludzkie kształty, jak gdyby wszys-
tko nadal znajdowało się na swoim miejscu.
  Podejrzewali, że ciało protektora jest tak samo puste,
wykorzystywane było wszak o wiele dłużej niż tego tu
pacjenta.
  Pomieszczenie wypelnił cuchmtący odór, jakby ktoś
przekłuł olbrzymi, stary wrzód.
  Dźwięki fletu Wędrowca zatrzymały zasuszoną prze-
rażającą istotę, która starała się dotrzeć do drzwi.
  Melodia sparaliżowała Tengela Złego, przykula do
miejsca. Zwrócił rozwścieczoną twarz w stronę czterech
duchów, ale był wobec nich bezradny. Obrzydliwe
szpary oczu zaczęły już matowieć ze zmęczenia.
  - Sprowadzisz go z powrotem do grot? - spytał Tengel
Dobry.
  Wędrowiec uznał wreszcie, że ze strony złego stwora
chwilowo nic już im nie grozi, i odjął flet od ust.
  - Nie, to za daleko, w dodatku po tych grotach kręci się tylu
ludzi. W górach Harzu jest dużo jaskiń.
  Tengel Dobry pokiwał głową.
  Pospiesznie opuścili pokój, jeszcze zanim ludzie
wrócili ze schronu. Z piątki Ludzi Lodu tylko jeden był
widzialny - ten żywy, nieśmiertelny. Jeśli wartownik,
stojący na korytarzu, ujrzał tę niewielką istotę, tak
straszną, że trudno ją opisać, to jego sprawa. Nikt mu nie
wierzył, kiedy próbował ją określić, a kilka dni później
zamknięto go w szpitalu dla obłąkanych.
  Ale bez względu na to, jak wietrzono i dezyn-
fekowano korytarz i pokój, w którym leżał zmarły
żołnierz, nie udało się pozbyć duszącego odoru zgniliz-
ny, która jakby wgryzła się w ściany.
  Nigdy nie zdołano stwierdzić, co było źródłem
smrodu.


  - Śpij już, śpij - monotonnym, hipnotyzującym
głosem powtarzał Wędrowaec Tengelowi Złemu. Umie-
ścił go w górach Harzu, w odleglej jaskini przesłoniętej
krzewami leszczyny. - Śpij, bestio, pozwól Ludziom Lodu
i całemu światu odetchnąć od twego zła!
  Tutaj nikt go nie znajdzie, myślał Wędrowiec. Może
tu spoczywać do sądnego dnia.
  Dla pewności, pochylony nad leżącym na ziemi
stworem, odegrał jeszcze raz znienawidzoną przez Ten-
gela Złego melodię. Podszedł bardzo blisko, by dźwięki
mogły głębiej wedrzeć się w wielkie, przylegające do
czaszki uszy.
  Zły przodek zbierał ostatnie resztki sił.
  W szpitalu był z nimi ktoś jeszcze, nie zaprzeczą temu,
ktoś... kto wszystko niszczy, kogo nie mogę dopaść. Ciągle staje
mi na drodze i krzyżuje plany. Ja... zemszczę się. Wezmę srogi
odwet na tym łajdaku, który gra na flecie. Zemszczę się na
wszystkich, którzy sądzą, że mogą mnie zniszczyć!
  Tengel Zły jeszcze nie został pokonany. Wiedział, że
za chwilę znów zmorzy go sen, że już wkrótce na
wszystko będzie za późno.
  Ale teraz, jeśli zbierze siły, może jeszcze czegoś dokonać.
  Tak blisko stanął ten dureń, nie rozumie, że jest
głupi? Ale jemu, Tengelowi, bardzo to odpowiada.
  Ostatnim wysiłkiem woli stwór, który kiedyś przy-
wędrował z bezkresnej azjatyckiej tundry w góry Nor-
wegii, oderwał szponiastą dłoń od podłoża. Uniósł ją siłą
gniewu. Dłoń poderwała się, pazury błyskawicznie
wyrwały flet z dłoni Wędrowca.
  Jeszcze chwila skupienia...
  I flet rozpłynął się w szponach diabelskiego stwora,
został unicestwiony na zawsze.
  Wędrowiec nie mógł uczynić nic, by temu zapobiec.
Wszystko odbyło się tak niespodziewanie szybko, Ten-
gel Zły spał już, pogrążony we śnie, który mógł trwać
wiecznie, o ile nic go nie zbudzi.
  Ale jeśli jego melodia rozlegnie się kolejny raz, nie
istnieje już nic, co mogłoby na powrót pogrążyć go we
śnie.
  Flet, który Wędrowiec w Mroku dostał kiedyś
w trzynastym stuleciu od szczurołapa z Hameln, przestał
istnieć.






        ROZDZIAŁ XII


  Niemcy krwawo zemścili się za zamach na Heydricha.
Lidice, miasteczko liczące pięciuset mieszkańców, zo-
stało zrównane z ziemią. Zabito mężczyzn, kobiety
i dzieci, spalono domy.
  W tak bestialski sposób pomszczono bestię.
  Dla Jonathana śmierć Heydricha oznaczała zasad-
niczy przełom.
  Strażnicy, Niemcy i sprzyjający Niemcom Czesi, nie
mieli już żadnego powodu, by zachować go przy życiu
do końca miesiąca. Teraz mogli się na nim wyżywać
z bezwzględną brutalnością.
  Dzień po śmierci Heydricha Jonathan leżał związany
na ławce, a jego prześladowcy sprzeczali się, poszukując
najbardziej wyrafinowanej metody tortur. Jonathan
wiedział, że nie ma dla niego żadnej nadziei. Myślał
o swym domu, o całej kochanej rodzinie, a najwięcej
o starym Henningu, z którym tyle razy prowadził długie
dyskusje. Bardzo chciał przeprosić go za swe dziecinne,
niedojrzałe pomysły, wyznać sędziwemu starcowi, jak
bardzo jest mu bliski.
  Teraz jednak było już na to za późno.
  Jonathan nie płakał. Pancerz skuwający jego wrażliwą
duszę zatrzymywał wszystkie łzy. Przez niego zginął Rune.
Wciągnął w niebezpieczną grę także Karine. I co się z nią
stało? Napadnięto ją, doprowadzona do rozpaczy zabiła
człowieka. Dotknęła ją tragedia, którą trudno pojąć.
  Ale nie mógł już płakać.
  Gdy drzwi się otworzyły, strażnicy podnieśli głowy.
  Do środka wszedł mężczyzna, jakiego nigdy jeszcze
nie przyszło im spotkać. Wysoki, miedzianowłosy,
o oczach błyszczących dobrocią jak gwiazdy. Oprawcy
znieruchomieli.
  Mężczyzna podszedł do ławki i rozluźnił więzy
Jonathana. Jeden ze strażników drgnął w słabym proteś-
cie, ale wystarczyło, by przybysz spojrzał na niego.
Pięknie ukształtowane usta rozciągnęły się w łagodnym
uśmiechu, zmieszany strażnik cofnął się mimowolnie.
  Jonathan także przyglądał się temu wszystkiemu
zdumiony.
  - Jestem Gand - cicho oznajmił przybysz. - Syn
Imrego. Najwyższy czas, byś opuścił to miejsce.
  Pomógł Jonathanowi wstać.
  Obaj wyszli z pomieszczenia. Gand musiał pod-
trzymać kulejącego chłopca.
  Gdy znaleźli się na dziedzińcu, Jonathan poczuł dłoń
Ganda, głaszczącą go po policzku, delikatnie, łagodnie.
Potem nic już nie pamiętał.
  Strażnicy przez chwilę stali jak wmurowani, aż
wreszcie się ocknęli.
  - Co to, u diabła?! - zawołał jeden do swych
kolegów. - Macie zamiar pozwolić odejść temu norwes-
kiemu łajdakowi?
  Oskarżał towarzyszy w sposób typowy dla ludzi tego
pokroju, przecież on także powinien był zatrzymać
intruza.
  Rzucili się do drzwi, zakłębili, aż wreszcie wyskoczyli
jak wyciśnięci z tuby.
  Dziedziniec okazał się pusty.
  - Ale przecież nie mogli, ot tak, po prostu zniknąć!
Szukajcie, do diabła!
  - Warta! Warta! - krzyczał jeden w stronę wieżyczki
strażników. - Nie zauważyliście wychodzących stąd
dwóch mężczyzn?
  Rozpierzchli się na wszystkie strony jak wystraszone
kurczęta. Zawyły syreny ogłaszające alarm.
  Ale "norweskiego łajdaka" i jego tajemniczego wy-
bawiciela nie udało się odnaleźć.



  W warsztacie samochodowym należącym do Andre,
w dawnej kuźni Lipowej Alei, pracował mechanik,
sympatyczny młody człowiek, który przybył do Oslo
z Gudbrandsdalen, żeb zostać kimś. Kilka lat temu
zgłosił się na ogłoszenie w gazecie - Andre szukał
pomocnika do warsztatu. Okazał się solidny, zdolny,
pracowity.
  Tylko trochę powolny. Z głową miał wszystko
w porządku, ale ruszał się niezbyt szybko i cedził słowa,
jak to często zdarza się u ludzi ze wsi. Zawsze podziwiał
Mari Voldenów i przykro mu było, gdy wraz z siostrą
wyprowadziła się do domu Christy po drugiej stronie
Oslo.
  A potem Mari wróciła do domu, zraniona i przy-
gnębiona.
  Mechanik Ole Jorgen cierpiał wraz z nią. Ostrożnie
witał się z dziewczyną, gdy przybyła z wizytą do Lipowej
Alei. Biedna, taka blada i przybita, zawstydzona, nie
pomagało, że wszyscy traktowali ją serdecznie. Nie
śmiała spojrzeć innym w oczy.
  Któregoś dnia Olemu Jorgenowi udało się nawiązać
z nią rozmowę na jakiś błahy temat. Dziewczyna była
płochliwa jak łania, widoczny stał się już jej stan. Młody
mechanik dał jej jednak do zrozumienia, że bardzo ją
sobie ceni i stoi po jej stronie.
  Mari odkryła istnienie Olego Jorgena. Chłonęła jak
gąbka jego zainteresowanie i życzliwość. Oboje, za-
kłopotani, pozdrawiali się coraz serdeczniej, zamieniali
parę słów, aż wreszcie nadszedł dzień, kiedy Mari
z własnej inicjatywy odwiedziła Olego Jorgena w warsz-
tacie. Potrzebna jej była co prawda pomoc w naprawie
roweru, ale był to początek miłej, ciepłej przyjaźni.
O niczym więcej z jej strony nie mogło być na razie
mowy, ale wszyscy naokoło widzieli, że Ole Jorgen ma
poważne zamiary i naprawdę pokochał dziewczynę. Cały
ród Ludzi Lodu trzymał kciuki i miał nadzieję, że sprawy
przyjmą pomyślny obrót. Oby tylko Mari zrozumiała, co
dla niej dobre!
  Ale Benedikte przestrzegała przed nadmiernym op-
tymizmem. "Nie narzucajcie dziewczynie małżeństwa
z człowiekiem, którego być może wcale nie kocha",
ostrzegała co bardziej niecierpliwych.
  Mari urodziła córeczkę, której po Chriście nadała imię
Christel. Abel mógł sobie mówić o tradycji imion
biblijnych ile tylko chciał, Mari najbardziej ze wszyst-
kiego pragnęła zapomnieć, że to jego syn jest ojcem
dziewczynki.
  A Ole Jorgen wyznał Mari, że chętnie przejmie
odpowiedzialność za dziecko, będzie dla małej jak ojciec,
jeśli tylko...
  Mari się zgodziła. Nie miała czasu zastanawiać się
i poddawać swoich uczuć próbie. Nie złączyła ich
burzliwa miłość, ale dziewczyna przywiązała się do
Olego Jorgena, była mu oddana, a to przecież dobra
podstawa, by zbudować na niej małżeństwo. Namiętno-
ści szybko przemijają, prawdziwa przyjaźń może prze-
trwać znacznie dłużej.
  Cała rodzina odetchnęła z ulgą. Mari i Ole Jorgen
wzięli cichy ślub, a gdy zbliżał się dzień świętego Jana,
Mari znów spodziewała się dziecka, choć jej córeczka
miała zaledwie kilka miesięcy. Ale prawdą widocznie
było to, co usłyszał kiedyś Vetle: to jego rodzina miała się
rozrosnąć i dać szansę rodowi Ludzi Lodu, by przetrwał
dłużej.
  Mari dobiła do bezpiecznej przystani. Zadowolona,
szczęśliwa, że ma swoją małą dziewczynkę. Ptosty
mężczyzna, taki jak Ole Jorgen, był dokładnie tym,
czego Mari, dziewczyna o tak nadwątlonym poczuciu
własnej wartości, potrzebowała. Gdyby poślubiła męż-
czyznę traktującego ją z góry, jej kompleks niższości
jeszcze by się pogłębił.
  Problemy Mari jakoś się więc rozwiązały.
  Gorzej przedstawiała się sprawa z Karine.
  Na wiadomość, że Jonathana zabrano do Niemiec,
coś się w niej załamało. Wszystko - brak wiadomości
o losach brata, wspomnienie o mężczyźnie, którego
zabiła w lesie, trudny do pokonania dystans w stosunku
do chłopców, zwłaszcza wobec Joachima, jej dobrego,
cierpliwego przyjaciela - wszystko to ciążyło jej nieznoś-
nym brzemieniem.
  Gdyby nie mały Shane, po prostu nie miałaby siły
dalej żyć. Tak jak wiele kobiet znajdujących się w trudnej
sytuacji całą winą obarczała siebie.
  Ale Shane dodawał życiu blasku. Potrzebował jej,
z entuzjazmem podchodził do wszystkiego co nowe
i wymyślał takie figle, że Karine na długie chwile
zapominała o smutnej rzeczywistości.
  Shane miał stary sweter, którego używał jako smocz-
ka. Trochę się tego wstydził, najwyraźniej uważał, że nie
przystoi to psu, który już prawie skończył rok. Sweter
stał się jego własnością zaraz po tym, jak pewnego dnia
wygryzł w nim dziury. Shane od razu uznał go za swój
najcenniejszy skarb, widocznie kojarzył mu się z czymś
bardzo przyjemnym. Brał go między przednie łapy, ssał,
prężąc się jak kot, i zasypiał. Bardzo był wrażliwy na
prześmiewki Efrema, urażony chował się wtedy w kąt.
  Sąsiad sprawił sobie szczeniaka, nowofundlanda,
i oba psy urządzały teraz dzikie harce. Ale Shane'a
wyraźnie dziwił Russ, bo takie imię otrzymał ów nowy
kompan. Ciągle rósł, wkrótce oba były tej samej wielko-
ści, aż wreszcie Russ przerósł Shane'a. Nie zdawał sobie
sprawy, że jest wielki i ciężki jak walec drogowy, i Shame
nie zachwycał się już zabawą z nim tak jak kiedyś. Nie
przepadał, gdy ktoś traktował go jak piłkę.
  I ileż ten Russ pottafił zjeść! Shane ze zdziwieniem
patrzył, jak biegnie powiewając uszami, gdy tylko ktoś
zawołał: "Jedzenie!" Miska była pusta, zanim Shame
zdążył ją powąchać.
  Kiedy Russ przychodził z wizytą, pierwszą rzeczą,
jaką robił, było wylizanie do czysta miski Shane'a. Shane
czuł się urażony, on przecież nigdy się tak nie zachowy-
wał, kiedy odwiedzał Russa. Zresztą i tak nie miał szans,
miski olbrzyma zawsze były puste, już on o to dbał.
  Ale nowofundland mógł w każdych okolicznościach
liczyć na podziw Shane'a. Russ był niezwykle mądry,
zwłaszcza gdy chodziło o prace w ogrodzie. Kiedy jego
państwo siali cokolwiek na kwietnikach, Russ deptał im
po piętach i zaraz wszystko wykopywał. Shane'owi
ogromnie to imponowało, choć ludzie najwyraźniej nie
byli zachwyceni jego pracowitością. Sam Shane nie
zajmował się robotami w ogródku. Jego specyalnością
było znoszenie do domu najrozmaitszych rzeczy. Ściągał
gałązki i kawałki drewna i tarmosił je na białym,
włochatym dywanie Christy, który dawno już przestał
być tak bardzo biały. Gdy ludzie narzekali, że tyle w nim
drzazg, Shane nie mógł pojąć, o co im chodzi.
  Pozwolono mu też codziennie przynosić do domu
lokalną gazetę. Każdego ranka toczył z państwem
zabawną walkę o ten zadrukowany papier, a potem
ludzie zbierali kawałeczki i dopasowując je do siebie,
czytali. Twierdzili, że Shane jeszcze nie do końca pojął
swoje zadanie, ale on uważał, że świetnie je wypełnia.
  Pewnego dnia odwiedzili ich przyjaciele, przyprowa-
dzili całkiem dorosłego psa, na dodatek płci przeciwnej.
Shane oszalał i niesamowicie wdzięczył się do suczki.
Z podniesionym ogonem i postawionymi uszami pod-
skaikiwał na sztywnych łapach. Rozbawiona Karine
musiała się odwrócić, nie należy bowiem ranić uczuć psa,
który ma poważne zamiary.
  Ałe wybranka Shane'a zdawała się go nie dostrzegać.
Z początku okazywała wiele cierpliwości, ale gdy Shane
stał się zbyt natarczywy, nagle się zdenerwowała. Wy-
starczyła krótka, gniewna reprymenda. Shane wycofał
się przestraszony, urażony do głębi i łapą pocierał nos,
który znalazł się w zbyt bliskim kontakcie z zębami psiej
panny.
  Nagle zjawili się nowi goście, jeden z domowników
miał bowiem urodziny, i przyprowadzili kolejnego psa,
prawdziwie dorosłego psa, który opanował naprawdę
elegancką sztukę. Pod krzakiem róży przy bramie
podniósł nogę. A potem kopał tylnymi łapami, aż ziemia
pryskała na wszystkie strony. Shane oniemiał z podziwu,
oczy mu pociemniały z zazdrości. Pies tymczasem
podszedł do kolejnego krzaczka i powtórzył całą proce-
durę. Shane nie odstępował go ani na krok i pilnie
chłonął wiedzę. Czegóż ten obcy pies nie umiał! Kiedy
po raz trzeci podniósł nogę, Shane nie wytrzymał.
Musiał i on spróbować. Nie bardzo mu to wyszło, nie
potrafił zachować równowagi. Poderwał się prędko, by
inne czworonogi nie zauważyły, jak się zbłaźnił.
  Potem wszystkie psy usadowiły się wokół stołu,
z nadzieją wyczekując na ewentualne resztki. I rzeczywi-
ście, spadały, szczególnie w miejscach, gdzie siedzieli
Marine, Joachim i Nataniel.
  Był to wielki dzień w życiu Shane'a! Wieczorem padł
na dywan i zasnął Jak kamień. Przez całą noc ani drgnął.
  Karine uwielbiała swego pupilka. Mogła przyglądać
mu się godzinami. Zdawała sobie sprawę, że on jest jej
jedynym ratunkiem.
  Tego wieczoru kładła się spać równie szczęśliwa jak
Shane i z rozrzewnieniem wspominała szczegóły swej
wizyty. Przypominała sobie, jak Shane w końcu musiał
schować męską dumę do kieszeni i przykucnąć na
trawniku niczym suczka. Duży przyglądał mu się
z niejakim roztargnieniem, a potem dumnie podniósł
nogę, nie omijając Shane'a. Nadprogramawa kąpiel
wywołała wielkie poruszenie. Nataniel i Joachim szoro-
wali Shane'a przy wtórze połajań, jakie właściciele
dużego psa wypowiadali pad adresem swego ulubieńca.
  Karine nie mogła powstrzymać się od śmiechu. Tak
bardzo się przyjaźnili, Ona, Joachim, Nataniel i maleńki
Shane. I jeszcze Christa. Panowało między nimi zro-
zumienie. Starali się być blisko siebie, instynktownie
wyczuwając, jak wiele ich łączy.
  Życie Karine jakoś więc się toczyło, z pozoru spokoj-
ne i wesołe, lecz w rzeczywistości trawione lękiem
i depresjami.



  Pewnego dnia Abel powiedział:
  - Podobno na całym południu kraju znów panuje
nosówka, a Shane nie był chyba szczepiony?
  - Ja... ja nie wiem - niepewnie odparła Karine.
  - Nie, nie był szczepiony - stwierdziła Christa. I ona
się zaniepokoiła. - Po prostu zaniedbanie. Powinniśmy
chyba to zrobić.
  Karine poderwała się z krzesła.
  - Natychmiast!
  - Dzisiaj nie mamy czasu - odrzekła Christa. - Jes-
tem w samym środku wielkiego prania i potrzebna mi
twoja pomoc, Karine.
  - Dawid ma jechać do miasta - przypomniał sobie
Abel. - Razem z Efremem. Chyba oni mogą się tym
zająć?
  Tak też się stało. Shane pajechał samochodem Dawi-
da, którym zresztą uwielbiał podróżować. Karine pat-
rzyła za nim ze strachem. A jeśli wpadną do rowu? Albo
Efrem będzie niedobry dla psa, przecież go nie znosił.
  Ale Dawid lubił psiaka, tuż on przypilnuje młodszego
brata.
  Po południu Efrem wrócił do domu. Sam.
  - Dawid miał tyle spraw do załatwienia, przyjecha-
łem autobusem - pawiedział swym zwykłym nieprzyje-
mnym tonem.
  - A Shane? - dopytywała się Karine. - Czy on jest
z Dawidem?
  Efrem posłał jej kose spojrzenie, a potem popatrzył
prosto w oezy. Z jego twarzy biła agresja. Christa wyszła
akurat z naręczem mokrej bielizny, którą chciała roz-
wiesić do suszenia.
  - Shane? - Efrem niemal wypluł to słowo. - Już był
zarażony.
  Karine uśmiech zamarł na ustach.
  Efrem ciągnął ze źle skrywaną radością:
  - Weterynarz zrobił mu więc zastrzyk. Shane i tak
już nie miał szans, a w dodatku mógł zarazić inne psy.
  - Nie, to nie może być prawda! - zawołała Karine.
  Efrem zapytał gniewnie:
  - Uważasz może, że kłamię?
  Rozpacz dziewczyny wywołała wyraźną radość na
twarzy najmłodszego syna Abla z pierwszego małżeń-
stwa. Patrzył na nią triumfująco.
  - Nie, nie - powtórzyla bezradnie Karine i wycofała
się do kuchni. Oślepiona rozpaczą po omacku dotarła do
swego pokoju.
  Tam rzuciła się na łóźko. Nie mogła płakać. Twarz
jakby jej zastygła, w sercu czuła ból tak mocny, że nie
mogła oddychać, myśli wirowały...
  Powinna była pojechać do weterynarza. To jej
wina. Powinna zaszczepić go wiele miesięcy temu.
Jak bezmyślnie postąpiła! Shane, maleńki Shane,
taki samotny, nie rozumiał, ca się dzieje u wete-
rynarza, nie było przy nim żadnego przyjaciela, choć
z Dawidem zawsze się rozumieli. Och, nie, nie,
nie mogła znieść tej myśli! Ona sama nie była nic
warta, cóż więc jej teraz zostało? Z jej winy złapano
Jonathana, gdyby nie to, co się stało w lesie, Rune
nie zostałby z nią i uratowałby Jonathana jak wiele
razy przedtem.
  Ale Runego także zabrali, Joachim dowiedział się
o tym w Oslo od jednego z przyjaciół Jonathana z ruchu
oporu. Na pewno go zamordowali, naziści nie znosili tak
odmiennych przedstawicieli ludzkiej rasy, a Rune był
naprawdę dziwny.
  O Boże, do czego ona doprowadziła?
  A ten człowiek, którego zabiła? Może miał rodzinę?
W gazetach pisano o tajemniczym zniknięciu i darem-
nych poszukiwaniach. Ale Karine nie przeczytała całego
artykułu.
  Zniszczyła ludzkie istnienie... może niejedno?
  Joachim... Joachim, który wyraźnie dobrze jej życzył,
Joachim, którego kochała mocno całym swym szesnas-
toletnim sercem. Wiedziała, że nigdy nie będzie należał
do niej, bo sama nie pozwalała mu się do siebie zbliżyć.
Nie mogła przyjąć żadnych przejawów jego przywiąza-
nia, wprost drętwiała, czując do siebie obrzydzenie.
Przecież jako dziecko dopuściła się czegoś strasznego,
wszak jej winą było, że tamci dwaj mężczyźni ją
zgwałcili.
  Shane...
  Nigdy go już nie zobaczy.
  Karine już nie myślała. Działała jak automat. Wesz-
ła do łazienki, otworzyła apteczkę, w której Abel
przechowywał tabletki nasenne. Abel miał kłopoty
z nerwami, bo Pan nie pozwalał mu dostąpić ob-
jawienia i z tego powodu często miewał trudności
z zaśnięciem. Christa tłumaczyła mu, że to pycha.
Dlaczego on właśnie miałby dostąpić łaski, czyż był
lepszy od innych ludzi?
  Słoiczek z tabletkami stał na swoim miejscu. Karine
wysypala całą ich garść i połknęła, popijając wodą
z kranu.
  Wróciła do siebie i położyła się do łóżka. Czuła, że
serce jej krwawi z żalu za pieskiem, którego nigdy już nie
będzie mogła pogłaskać i szepnąć mu, jak bardzo go
kocha.
  Dla nieszczęśliwej Karine była to kropla, która
przepełniła kielich goryczy. Więcej nie mogła już znieść.


  Jonathan obudził się na skraju lasu. Usiadł. Przed nim
rozciągały się urodzajne pola wschodzącego zboża.
Nieco dalej dostrzegł gęstą zabudowę miasteczka, kryte
czerwoną dachówką domy.
  To Niemcy, pomyślał. Typowe Niemcy. Ale jak ja się
tu znalazłem?
  Rozejrzał się dokoła. Czy to nie...
  Ależ tak, do licha, znów był w pobliżu przeklętego
dworu! Czyżby miał tam wrócić, na tę farmę hodującą
przedstawicieli wspaniałej nordyckiej rasy?
  Poczuł ogarniające go mdłości.
  - Widzę, że nie bardzo ci się tu podaba - stwierdził
wesoło ktoś za jego plecami.
  Jonathan się odwrócił.
  - Gand! - uśmiechnął się. - Dziękuję za pomoc! Co
prawda nie pojmuję, jakim cudem się tu znalazłem
i dlaczego sprowadziłeś mnie w to miejsce, ale cudownie
znów cię widzieć. Czy ja chorowałem? Straciłem przyto-
mność?
  - Wiele pytań naraz - śmiał się nadziemsko urodziwy
Gand. - Spróbuję na nie odpowiedzieć. To ja cię
uśpiłem, żebyś nie wiedział, co się dzieje, i przywlokłem
cię tu nie po to, by cię tu zostawić, ale ponieważ sam tego
chciałeś.
  - Chciałem? Bardzo w to wątpię.
  - Mamrotałeś w każdym razie coś o jakiejś dziew-
czynie, wypędzonej z fabryki Lebensbornu, ponieważ
się nie nadawała. Mówiłeś, że ci jej szkoda. To skom-
plikowało naszą powrotną podróż do domu, ale ponie-
waż jesteś człowiekiem o dobrym sercu, postanowiłem,
że nadłożymy drogi.
  - Nie mam dobrego serca - ostro zaprotestował
Jonathan. - Już nie. Stałem się zimny i niewrażliwy po
tym, jak zastrzelili mego najlepszego przyjaciela, Runego.
  - Rune potrafił być bardziej bezwzględny, niż ci się
wydaje - odparł Gand z powagą. - A chłód twojej duszy
nie jest wcale taki głęboki. Kiedy ty wypoczywałeś,
postarałem się dowiedzieć czegoś więcej o tej dziew-
czgnie, którą odrzucili. Udało mi się ją odnaleźć.
Mieszka w pobliskim miasteczku i nie najlepiej jej się
wiedzie. Rodzina odsunęła się od niej po tym, jak
Lebensborn uznał ką za niezdatną.
  - Dobrze, że ją odnalazłeś - stwierdził Jonathan.
- Co z nią zrobiłeś?
  - O tym ty zdecydujesz, to twoja rzecz.
  - Ale ja... - zaczął zmieszany Jonathan, nie spodzie-
wał się takiego obrotu sprawy. - No cóż, najpierw chyba
powinienem się z nią spotkać. Nie wiem nawet właś-
ciwie, jak ona wygląda, w nocy nie miałem okazji, by jej
się przyjrzeć.
  - Ale zapadła ci w pamięć?
  - Najwyraźniej. Wiele razy o niej myślałem. Od-
czuwałem taką niechęć do tej drugiej dziewczyny, która
pojawiła się następnej nocy, że zapragnąłem okazać
dobroć tamtej.
  - A więc dobrze, odwiedzimy ją. Następny ruch
należy do ciebie.


  W miasteczku Gand zostawił go samego, zdecydo-
wał, że poczeka gdzieś w ukryciu, by nie zwracać na
siebie uwagi.
  Drżącymi palcami Jonathan zapukał do koślawych
drzwi.
  Wcześniej rozważyli z Gandem różne możliwaści.
  "Jeśli postanowisz zabrać ją do Norwegii, przysporzy
nam to kłopotów - powiedział. - W przeciwnym razie
podróż do domu będzie bardzo prosta. Ale zdecyduje
twoje wrażliwe serce".
  Drzwi uchyliły się nieznacznie, zablokował je
łańcuch. W szparze ukazała się jasna twarz dziew-
czyny.
  - Proszę mi wybaczyć - zaczął Jonathan, ale przerwał
mu okrzyk przerażenia i drzwi się zatrzasnęły.
  Stał zakłopotany, nie bardzo wiedząc, co począć. Czy
miał odejść, czy zapukać jeszcze raz?
  Zanim zdążył się zdecydować, dziewczyna się opa-
miętała, odsunęła łańcuch i otworzyła drzwi.
  - Proszę wejść - powiedziała rozgorączkowana i pra-
wie wciągnęła go do środka.
  Stanęli w małym, nędznym pokoiku, patrząc na
siebie. W dziennym świetle dziewczyna wyglądała ina-
czej, nie była brzydka, raczej nijaka. Nie należała do
osób, na które zwraca się uwagę.
  - Ich... Ich... - jąkał się Jonathan. Nie wiedział, co
powiedzieć, wreszcie jednak wziął się w garść. - Bardzo
się o ciebie niepokoiłem - rzekł. - Bałem się, że coś się
stało.
  Jego wizyta najwyraźniej wprawiła ją w oszołomie-
nie.
  - Czy ty...
  Zrobiła nieokreślony gest ręką.
  - Że ja... Co chciałaś powiedzieć?
  - Że ty... żałujesz? Ale ja już nie mam obowiązku,
by...
  - Och, nie - wykrzyknął przerażony. - Źle mnie
zrozumiałaś. W tamtą nieszczęsną noc czułem do ciebie
sympatię i uznałem, że to z mojej winy musiałaś opuścić
dwór. Chciałem upewnić się, że nic złego cię nie
spotkało. Oni potrafią być bardzo brutalni.
  W naiwnych oczach pojawił się błysk stanowczości.
  - Fuhrer nigdy się nie myli. Jeśli zostałam od-
rzucona, to znaczy, że nie byłam godna mu służyć.
  Boże drogi, pomyślał Jonathan. Jak daleko sięga ta
indoktrynacja?
  Podjął decyzję. Szaleństwem byłoby zabrać dziew-
czynę do Norwegii, do kraju, w którym tak gorąco
nienawidzono okupanta. Teraz, gdy poznał ją nieco
lepiej, wiedział, że nigdy nie będzie zdolny czuć do niej
niczego więcej niż litość i odrobina sympatii. Tak
naprawdę w ogóle nie była w jego typie, a przy takim jej
nastawieniu do nazizmu nigdy nie znaleźliby wspólnego
języka.
  Nie żałował jednak, że ją odnalazł. Wdzięczny był
Gandowi, że go tu przywiódł, na pewno mówił o niej
przez sen czy jak też nazwać stan, w jaki wprowadził go
Gand. Los dziewczyny naprawdę go manwił.
  - Posłuchaj - powiedział. - Wiem, że nie powodzi ci
się najlepiej. Chciałbym ci jakoś pomóc, jeśli mi po-
zwolisz, ale nie mam przy sobie pieniędzy...
  Brzmiało to trochę dziwnie, bo nie oglądał pieniędzy
od chwili, kiedy całe wieki temu opuścił Norwegię,
a wyglądem przypominał raczej upiora niż osobę, która
może coś komuś ofiarować.
  Ale twarz dziewczyny się rozjaśniła.
  - Jeśli chcesz, mogę się odwdzięczyć - oświadczyła,
spuszczając oczy.
  Na litość boską, dlaczego ona nic nie rozumie? Czy
nigdy nie słyszała, że ktoś może chcieć pomóc drugiemu
człowiekowi zwyczajnie, z przyjaźni?
  - O tym nie ma mowy - powiedział stanowczo.
- Nigdy nie wykorzystałbym takiej okazji! Ale proszę
o coś w zamian: nie wspominaj nikomu o mojej wizycie!
  Dziewczyna była zbyt głupia, by zrozumieć sytuację
Norwega - zbiega we wrogim kraju. Energicznie
pokiwała głową.
  - Nic nie powiem, przysięgam!
  - Dobrze, podaj mi swoje nazwisko i adres...



  Gand czekał na niego.
  - Już z daleka zorientowałem się, jaka jest twoja
decyzja - uśmiechnął się. - Ale teraz znów cię uśpię, bo
musimy jak najprędzej wrócić do domu. Coś tam się
dzieje, trzeba natychmiast interweniować.
  Jonathan się zaniepokoił.
  - Ale przecież jesteśmy tak daleko!
  - Tym się nie przejmuj! - roześmiał się Gand.
  Powiódł dłonią po twarzy chłopca, tak jak zamyka się
oczy umarłemu, i Jonathan stracił świadomość.
  Gand, potomek czarnych aniołów, wziął go w ramio-
na i oderwał się od ziemi.






        ROZDZIAŁ XIII


  Dawid wrócił do domu samochodem.
  - Gdzie Karine? - spytał zdumiony, wchodząc do
niewielkiej przytulnej kuchni, w której zwykle przesia-
dywała rodzina. - Myślałem, że wybiegnie nam na
spotkanie.
  Efrem wstał z miejsca i wymknął się na dwór.
  - Karine ze dwie godziny temu poszła do swojego
pokoju - odparła Christa. - Chyba nie jest w formie.
  W tej samej chwili do domu wrócił Nataniel.
  Chriście wystarczył jeden rzut okiem na ukochanego
syna, by wiedzieć, że coś się stało. Chłopiec biegł, z oczu
bił mu lęk.
  - Co się dzieje, Natanielu?
  - Gdzie Karine?
  - Chyba w swoim pokoju, a dlaczego pytasz?
  - Musimy iść na górę. Natychmiast!
  Joachim poderwał się z krzesła. W napięciu patrzył na
dziewięcioletniego przyrodniego brata, wiedział, że gdy
Nataniel jest w takim nastroju, sprawa musi być poważ-
na.
  Biegiem ruszyli po schodach na górę, Christa, Joa-
chim, Nataniel i Dawid.
  Dziewczyna leżała bezwładnie na łóżku, nie wy-
glądało to na zwyczajny sen.
  - Boże! - szepnęła Christa. - Co się stało? Czy ona...?


  - Środki nasenne - stwierdził Dawid, biorąc ze
stolika przy łóżku pusty słoiczek.
  Joachim już próbował podnieść Karine. Mocno nią
potrząsał, wołając:
  - Karine! Karine! Odpowiedz mi!
  Ale Karine w jego ramionach była bezwładna jak
szmaciana lalka.
  - Dawidzie, wyprowadzaj samochód - szepnęła
Christa bez tchu. - Zadzwonię do szpitala, dam znać,
żeby byli gotowi.
  - Juź za późno! - zawołał Joachim. Na jego twarzy
odmalowała się rozpacz. - Nie zdążymy!
  - Zaczekajcie - szepnął Nataniel, podnosząc rękę.
- Nadchodzi pomoc!
  Zamarli w pół ruchu. Na schodach słychać było
odgłos szybkich kroków.
  - Efrem, to ty? - spytała Christa.
  Ale to nie był Efrem. W drzwiach stanął Jonathan
- obdarty, brudny, pokryty ranami i chudy jak
szkielet, a towarzyszył mu młodzieniec, którego nigdy
nie widzieli. Dla potomków Ludzi Lodu zebranych
w pokoju jasne jednak było, że to ktoś z rodu Marca
i Imrego.
  Christa zdążyła tylko uścisnąć rękę Jonathana i szep-
nąć:
  - Och, jak to dobrze, że jesteś! Tak bardzo się
o ciebie niepokoiliśmy!
  Kiwnął głową, jakby jej słowa nie bardzo do niego
dotarły.
  - To jest Gand. Powiedział, że musimy dotrzeć tu jak
najprędzej.
  - Tak. Karine... Przedawkowała środki nasenne.
  Gand przysiadł na brzegu łóżka, położył dłonie na
piersiach i brzuchu dziewczyny.
  - Trzeba dodać jej sił, by wzmocniły się organy
wewnętrzne. Ale wezwijcie doktora, do szpitala nie
zdążycie.
  Christa pobiegła zadzwonić do najbliżej mieszkające-
go lekarza. Obiecał przybyć natychmiast.
  Wszyscy z zapartym tchem śledzili zabiegi Ganda
przy Karine.
  - Postaram się utrzymać ją przy życiu do chwili
nadejścia lekarza. On musi usunąć truciznę z jej ciała.
Sprawy zaszły już za daleko, by mógł sobie sam z tym
poradzić, ale jeśli będziemy współpracować, na pewno
będzie dobrze. Natanielu, przyłóż tu rękę. I ty także,
Christo!
  Upływały sekundy, minuty. I wreszcie Karine z ogro-
mnym wysiłkiem otworzyła oczy.
  Powiodła wzrokiem po wszystkich. Ze zdziwieniem
spojrzała na Ganda i Jonathana, wyszeptała ich imiona,
na sekundę zatrzymała oczy na Joachimie i w końcu
wbiła wzrok w Dawida.
  - Dlaczego mu na to pozwoliłeś? - wymamrotała.
  - O czym mówisz? - spytał nic nie rozumiejąc
Dawid.
  Karine powoli odwróciła twarz.
  - Weterynarzowi. Z Shanem.
  - Ale... nie rozumiem, Karine. Chciałaś przecież,
żeby go zaszczepić.
  - Tak, ale nie... Dlaczego pozwoliłeś zabić mojego
pieska?
  Głos jej się załamał, była jednak zbyt słaba, by płakać.
  - Co ty mówisz? - zdumiał się Dawid. - Zabić?
Shane jest tutaj, stoi przy łóżku i próbuje się do ciebie
wdrapać.
  Karine oddychała z wielkim trudem. Próbowała się
jednak podnieść i wychylić z łóżka. Joachim podniósł
Shane'a.
  - Zobacz! On jest tutaj!
  Opadła na poduszkę nie przekonana.
  - Ale Efrem powiedział...
  - Efrem? - ostro spytał Dawid. - Co powiedział
Efrem?
  - Że Shane był już... zarażo...
  Ponownie straciła świadomość, nie można było na-
wiązać z nią kontaktu.
  Popatrzyli po sobie.
  - A więc to tak - mruknął Joachim złowrogo.
Wyszedł na korytarz. - Efrem, Efrem!
  Ktoś podszedł do schodów na dole.
  - Czego chcesz, dlaczego krzyczysz?
  - Powiedziałeś Karine, że weterynarz uśpił Shane'a?
  Chwila milczenia.
  - E, to tylko taki żart.
  - Bardzo niestosowny żart. Dobrze wiesz, jak nie-
wiele trzeba Karine, by wyprowadzić ją z równowagi.
  - To histeryczka, przyda jej się od czasu do czasu dać
nauczkę, chyba nic się nie stało.
  - Odebrała sobie życie - oznajmił Joachim krótko.
Uważał, że należy Efrema solidnie postraszyć.
  Zapadła cisza.
  - Chyba oszalała - stwierdził Efrem po chwili.
  Odezwał się dzwonek do drzwi wejściowych.
  - Otwórz, to doktor - zawołał Joachim.
  - Doktor? To znaczy, że kłamałeś, ty...
  Otworzył jednak drzwi i lekarz pognał na górę. Gand
przyjął go i wyjaśnił sytuację. Potem wszyscy z wyjąt-
kiem Nataniela musieli opuścić pokój Karine.
  - Ona jest w dobrych rękach - mruknęła Christa.
- Doktora, Nataniela i Ganda. Lepiej nie mogła tra-
fić.
  - Mam o czym porozmawiać z Efremem - syknął
Dawid przez zęby.
  Christa westchnęła.
  - Jak ja to powiem Ablowi?
  - Pozwól mnie się tym zająć, mamo - powiedział
Dawid. Christa popatrzyła na niego z wdzięcznością.
  Nie wszyscy synowie Abla nazywali ją matką. Józefo-
wi, Aronowi i Efremowi nie przechodziło to przez
gardło. Ale pozostali tak właśnie się do niej zwracali
i Christa bardzo to sobie ceniła.
  - Jonathanie, musisz nam opowiedzieć o swoich
przeżyciach - powiedziała. - Czy twoi rodzice wiedzą, że
wróciłeś?
  - Nie, przybyliśmy bezpośrednio tutaj.
  Nie chciał wyznać wprost, w jaki sposób się tu
dostali, ale Christa patrzyła na niego ze zrozumieniem.
Ona sama wywodziła się z rodu czarnych aniołów
w trzecim pokoleniu, dokładnie tak samo jak Gand,
jakże jednak różnili się od siebie! Ale Christa wiele rzeczy
potrafiła zrozumieć.
  Rodzina zawsze trochę się dziwiła, że Christa nie
wykorzystuje swoich zdolności, lecz ona po poślubieniu
Abla starała się żyć według zasad wyznawanych przez
męża. Abel był bardzo wierzący i z pewnością nie
pragnął żony, która bez trudu unosiłaby się nad ziemią,
gdyby tylko zechciała, albo spotykała z od dawna
nieżyjącymi ludźmi. Przypuszczała, że czarne anioły nie
mieszczą się w kanonach biblijnej wiary.
  Z tych samych powodów starała się powściągać
Nataniela. Prosiła go, by nie nadużywał swych zdolno-
ści, jasne było bowiem, że ma ich wiele i zapewne
znacznie potężniejsze niż ona. Na razie jednak musiał się
z nimi kryć.
  - Idę natychmiast zatelefonować do Vetlego i Hanny
- oświadczyła Christa. - Muszą się dowiedzieć, że
wróciłeś do domu.
  Jonathan powstrzymał ją.
  - Czy nie lepiej jeszcze trochę zaczekać? Chodzi mi
o Karine...
  - Oczywiście, choć oni na pewno zechcą być przy
chorej córce.
  - To jasne, ale niech lekarz i Gand powiedzą nam coś
więcej o jej stanie.
  Przez okno ujrzeli Efrema odjeżdżającego na rowe-
rze. Miał widać nadzieję, że do czasu jego powtotu
wszyscy jakoś ochłoną.
  Wreszcie otworzyły się drzwi do pokoju chorej.
  - Wyjdzie z tego - oznajmił lekarz. - O dziwo. Ale
miały w tym swój udział niezwykłe moce, to muszę
przyznać. Zabiorę ją do szpitala, powinna jeszcze być
pod kontrolą, no i wypocząć.
  - Och, tak, oczywiście - uradowała się Christa.
- Moi drodzy, tak wam wszystkim dzięknję.
  - Panna chce rozmawiać ze swym bratem Jona-
thanem.
  Jonathan natychmiast wszedł do Karine, a Christa
pobiegła zadzwonić do rodziców obojga. Lekarz oznaj-
mił także, że, zdaniem Ganda, Jonathan w obozach
koncentracyjnych nabawił się gruźlicy.
  Kiedy Jonathan wszedł do siostry, Karine wyglądała
już nieco lepiej. Przysiadł na jej łóżku i długo tulił mocno
do siebie bez słowa.
  Kiedy wypuścił ją z objęć, dziewczyna uśmiechnęła
się leciutko.
  - Nigdy nie popełnij takiego głupstwa i nie bierz
zbyt dużo tabletek na sen, Jonathanie. Płukanie żołądka
nie należy do przyjemności.
  - Domyślam się. Nie planuję niczego podobnego.
  Podniosła na niego przestraszone oczy.
  - Niedawno dowiedziałam się, że Runego także
zabrali. Słyszałeś o tym?
  Kiwnął głową z ogromnym smutkiem.
  - Spotkałem go w Niemczech, bardzo mi tam po-
mógł. Ale...
  - Nie! - jęknęła.
  - Tak. Zastrzelili go. A ja potem stałem się taki
zimny i twardy, jakby nic już nie miało znaczenia.
Pragnąłem jedynie go pomścić. Ale kiedy wróciłem tutaj
i znalazłem cię bliską śmierci... Przekonałem się, że nie
jestem całkiem pozbawiony uczuć. Znów stałem się
normalnym, wrażliwym człowiekiem.
  - To dobrze, trzeba być wrażliwyżn Jonathanie,
inaczej nie ma się żadnej wartości jako człowiek.
  - Tak, nauczyłem się tego, choć to boli.
  - I to bardzo, dzisiaj się o tym przekonałam.
  - Masz wspaniałego psa! - uśmiechnął się.
  - Prawda?
  Gawędzili dalej, nie wiedząc, że Gand opuścił dom.
Zadanie zostało wykonane, tak powiedział Chriście.
I zniknął równie zagadkowo jak przybył.
  Abel rozprawił się ze swym najmłodszym synem
Efremem, nie pasem, jak to zwykle bywało, gdyż
w oczach Abla Efrem był kimś szezególnym: siódmym
synem siódmego syna, a kogoś takiego bić nie można.
Ale Abel z wyrazem wielkiego smutku w oczach
oskarżył syna o fatalne kłamstwo, które omal nie
kosztowało Karine życia.
  Powinien się domyślać, że smutek w jego oczach nie
robi żadnego wrażenia na niedobrym, samolubnym
Efremie.
  Jonathan powrócił do domu Voldenów i Lipowej
Alei. Wszyscy byli zdania, że trudno o wigksze szczęście.
Hanna i Vetle, i Mari, która z dumą przedstawiła bratu
swoją małą córeczkę Christel i męża, Olego Jorgena.
A Jonathan wszystko oglądał z podziwem i był tak
szczęśliwy, że nareszae mógł znaleźć się w domu,
w bezpiecznym miejscu. Przez cały tydzień nawet palcem
nie kiwnął, chodził tylko, ciesząc się wszystkim dookoła.
Zbadano mu płuca, ale teraz wynaleziono już lekarstwo
na gruźlicę, zresztą choroba nie dotknęła go zbyt
poważnie.
  Odwiedzał, necz jasna, Lipową Aleję, długo roz-
mawiał ze starym Henningiem, opowiadał mu o strasz-
nym roku spędzonym w Niemczech i Czechosłowacji.
Nadal musiał ukrywać się przed nazistami, ale jakoś się
to udawało.
  Poza tym, co bardzo ważne, mógł przekazać całe-
mu rodowi radosną nowinę: Tengel Zły został od-
naleziony i unieszkodliwiony, przynajmniej do czasu,
gdy następny dureń odegra jego melodię. Wierzyli, że
nie nastąpi to nigdy, a przynajmniej dopóki nie doro-
śnie Nataniel.
  Pewnego wieczoru zebrali się w Lipowej Alei, by
porozmawiać właśnie na ten temat. Karine także
wróciła do domu, ze strony Tengela Złego bowiem
nie groziło już nikomu niebezpieczeństwo. Przybyli
też Rikard i Vinnie z Tovą, której również pozwolono
teraz odwiedzać Lipową Aleję. Naturalnie nie zabrakło
i Shane'a, więc Hannie lało się z nosa, ale cierpiała
w milczeniu. Zgromadzili się wszyscy, cały ród,
oprócz Ganda, który wrócił do swego tajemnego
schronienia.
  Christa obejmowała małego Nataniela.
  - Nigdy nie mogłam do końca zrozumieć, co się
stanie, gdy Nataniel dorośnie. Co on może zrobić? Nie
zdoła zabić tego, który jest nieśmiertelny.
  - Naprawdę tego nie pojmujecie? - zdziwił się
Henning. - Marco wyjaśnił mi to już jakiś czas temu.
Nataniel jako jedyny jest być może dostatecznie silny, by
stawić czoło duchowi Tengela Złego w Dolinie Ludzi
Lodu i odnaleźć kociołek z wodą zła. Jeśli mu się
powiedzie, użyjemy jasnej wody z flaszeczki Shiry
i wymieszamy je. W ten sposób pokonamy moc naszego
złego przodka. Nie będzie miał władzy nad wszystkimi
ludźmi, utraci też nieśmiertelność.
  - A więc dobro jest jednak silniejsze od zła? - spytał
Jonathan.
  Henning zwrócił ku niemu pooraną zmarszczkami
twarz.
  - Kiedy się patrzy na dzisiejszy świat i na minione
czasy, myśl ta może wydać się absurdalna. Zło zwycięża-
ło często, nazbyt często. Ale musimy wierzyć w zwycięs-
two dobra, inaczej ludzie nie byliby w stanie żyć.
  - Nie puszczę mojego syna do Doliny Ludzi Lodu
- oświadczyła Christa, tuląc Nataniela do piersi. Abla nie
było wśród nich, Christa uznała, że nie jest to rozmowa
dla jego uszu. Towarzyszyli im natomiast Joachim
i Dawid. Dawid jako kierowca, a Joachim - ponieważ
bardzo chciał jechać i zobaczyć się z Karine. Ogromnie
za nią tęsknił.
  - Nataniel, oczywiście, nie musi wyruszać tam już
teraz - przypomniała Benedikte. - To byłoby czyste
szaleństwo. Dopiero gdy dorośnie.
  - Nawet wtedy go nie puszczę - oznajmiła Christa.
  - Wiecie, nad czym się wielokrotnie zastanawiałem?
- wtrącił się Christoffer Volden, liczący sobie już
sześćdziesiąt osiem lat. - Czy przechowujemy wodę
Shiry w dostatecznie bezpiecznym miejscu? Tengel Zły
chyba na nią czyha?
  - Nie może się do niej zbliżyć - tłumaczył Henning.
- Tak mi powiedział Marco. Marco i ja byliśmy niemal
równolatkami, odkrył przede mną wiele tajemnic. Nie,
Tengel Zły nigdy nie odważy się wyciągnąć szponów po
jasną wodę. To dla niego czysta trucizna.
  - No, to może nie on sam - wtrąeił Vetle. - Ale jeśli
wyśle po nią któregoś ze swych popleczników?
  - Nie są w stanie jej zniszczyć - odparł Henning.
- Chyba że mielibyśmy do czynienia z nadzwyczaj
potężną siłą.
  - Nie znamy wszystkich sprzymierzeńców Tengela
Złego - stwierdził Rikard w przeczuciu grozy.
  - Przeglądałam skarb Ludzi Lodu w ubiegłym tygo-
dniu - uspokajająco powiedziała Benedikte. - I wszystko
było na swoim miejscu. Pieczęć na naczyniu, w któtym
przechowujemy flaszkę, jest nie naruszona.
  - Dobrze to wiedzieć - odetchnął Rikard.
  - Tak, jasna woda jest naszą jedyną nadzieją. No
i Nataniel.
  - Tak, tak - mruknął Henning. - Możemy też liczyć
na pomoc wielu innych.
  Pokiwali głowami. Wiedzieli, że gdy wybije godzina,
wesprą ich potężne siły.



  Henning i Jonathan wiele rozmawiali w ciągu następ-
nych dni. Starzec zorientował się, że chłopca coś gnębi.
  Wreszcie wyznał: najbardziej wstrząsnęła nim
śmierć Runego. Nieszczęsny chłopak, kaleki, odrzuco-
ny przez ludzi, zakończył życie w tak straszny sposób,
wśród oprawców niegodnych nawet zawiązać mu
buty. Próbował ocalić Jonathana i sam przypłacił to
życiem.
  Na Henningu opowieść Jonathana wywarła ogromne
wrażenie. Nienawidził okupantów, choć mimo wszystko
w Lipowej Alei czuł się bezpieczny.
  - Chcę wyjść z domu - powiedział do Jonathana.
- Zgłoszę się do ruchu oporu na twoje miejsce, jeśli rzecz
jasna zechcą takiego starego wojownika jak ja.
  Jonathan się zakłopotał. Na cóż mógł przydać się
dziewięćdziesięciodwuletni starzec w ruchu oporu? Ale
jak ma to powiedzieć ukochanemu krewniakowi, nes-
torowi rodziny?
  Sędziwemu Henningowi nie brakowało rozumu.
  - Wiem, wiem - rzekł łagodnie. - Nie bardzo się
nadaję do biegania po zaroślach, lesie czy bagnach albo
do strzelania do wroga. Zapomnij o tym, nie mówiłem
poważnie.
  Przykro mu jednak było, że nic właściwie nie
może zrobić dla dobra kraju. Nienawidził najeźdź-
ców, nie mógł spokojnie znieść, że bezprawnie zajęli
jego kraj, że okradają Norwegów z najpotrzebniej-
szych do życia artykułów i wysyłają je do Niemiec, że
odzierają norweski naród z szacunku dla samego
siebie.
  Gniew zawrzał w Henningu i by dać mu ujście,
wyszedł na dwór. Złapał młot i wielkie dłuto. Dość się
już napatrzył na wyzwanie stawiane pokoleniom Ludzi
Lodu - wielki głaz na polu.
  Teraz Henning potrzebował tego kamienia. Mógł
wyobrazić sobie, że oto ma przed sobą najeźdźców,
samego Hitlera czy też kogokolwiek odpowiedzialnego
za sytuację w Norwegii.
  Dotarł do głazu. Ciążyły mu oblepione ziemią buty,
ale to nie miało znaczenia. Kamień dostanie teraz za
swoje, za wszystko, co symbolizował przez stulecia:
walkę Ludzi Lodu z losem. Tym razem Henning włączył
w to jeszcze walkę norweskiego narodu.
  Rzucił się na kamienny blok, jakby chodziło o jego
życie. Odłamki i iskry pryskały spod dłuta, Henning czuł
się nadludzko silny, gniew bowiem zawsze pobudza do
działania.
  Silny jednak nie był. Miał dziewięćdziesiąt dwa lata
i choć jak na swój wiek trzymał się doskonale, przecenił
własne możliwości.
  W piersi coś mu trzasnęło. Potworny, nieznośny ból
rozprzestrzenił się na plecy, barki, ramiona, powalił go
na kolana.
  Henninga, ostatniego noszącego nazwisko Lind z Lu-
dzi Lodu, ogarnęła rozpacz. Nie, nie, kołatała się myśl.
Nie chcę jeszcze umierać! Pragnę zobaczyć, jak dorasta
Nataniel, jak powiedzie się jego misja.
  Upadł na ziemię. Ból mącił mu wzrok, ale zorientował
się, że ktoś biegnie od strony domu.
  To Andre już pochylał się nad nim.
  - Dziadku, coś ty zrobił? Nie powinieneś był...
Chodźcie, pomóżcie mi przenieść go do domu. Jona-
than, tutaj, a ty, Vetle, bierz tu. Ostrożnie!
  - Ależ, ojcze! - rozległ się smutny głos Benedikte.
- Ach, mój drogi! Mali już zadzwoniła do lekarza,
wszystko będzie dobrze.
  Czułe ręce poniosły go przez pola do domu, do
Lipowej Alei. Ból nieco przycichł, ale Henning wiedział,
że jego córka Benedikte jest w błędzie. To nie może się
dobrze skończyć.
  Tak mu było żal. Choć w głębi ducha miał świado-
mość, że jest za stary, by doczekać walki Nataniela,
mającej uratować ród i całą ludzkość, nie przestawał
czepiać się źdźbła nadziei, że jednak wytrzyma.
  I postąpił tak niemądrze! Tylko po to, by dać ujście
złości na najeźdźców! Jakie to dziecinne, jakie niepo-
trzebne!


  Leżał w łóżku, doktor już go zbadał, zaaplikował
zastrzyk na uśmierzenie bólu. Nie zabrał go jednak do
szpitala. "Za późno" - powiedział Benedikte. - Niech
dokona życia w domu! To prawdopodobnie kwestia
minut.
  Benedikte siedziała przy ojcu.
  Henning niecierpliwie poruszył głową.
  - Tak, ojcze? Chciałeś coś powiedzieć?
  - Imre. Chciałbym porozmawiać z Imrem. Myślisz,
że to da się zrobić?
  - Imrego zastąpił już Gand - powiedział ktoś. - Jego
syn.
  - Tak, tak. - Henning zamknął znużone powieki.
- To prawda. Ach, jakże chciałbym pomówić z Mar-
kiem, byliśmy prawie równolatkami. Tak za nim tęsknię!
Ale to już było dawno temu, bardzo dawno temu...
  Zadumał się.
  - Jeśli chciałbyś porozmawiać z Gandem, to mogę
spróbować.
  - O, tak.
  Benedikte przeszła do sąsiedniego pokoju.
  - Chce mówić z Gandem - oznajmiła synowi, Andre.
- Postaram się go wezwać, ale nigdy go jeszcze nie
spotkałam.
  Jako jedyna w Lipowej Alei potrafiła nawiązać
kontakt z niezwykłymi potomkami Sagi i Lucyfera.
  Pół godziny później rozległo się kołatanie do drzwi.
Benedikte otworzyła i kiedy ujrzała przepięknego mło-
dzieńca o włosach koloru miedzi, uśmiechnęła się ciepło.
  - Ty musisz być Gand, syn Imrego. Witaj! Mój
ojciec cię oczekuje.
  Gand skinął głową i przeszedł przez pokoje. Andre
wstał ze swego miejsca przy drzwiach do pokoju
Henninga i powitał przybyłego.
  W oczach Andre zapłonęło dziwne światełko.
  Benedikte poszła do ojca, Andre i Gand patrzyli na
siebie w milczeniu.
  Wreszcie Gand spytał z uśmiechem:
  - Ty wiesz, prawda?
  - Tak.
  - Wiesz jako jedyny. Od zawsze wiedziałeś.
  - Tak, ale nikomu nic nie zdradzę.
  - Tak lepiej, lepiej dla nich.
  Andre zawahał się:
  - A mój dziadek, Henning Lind z Ludzi Lodu?
  - Tak - kiwnął głową Gand. - On powinien się
dowiedzieć, zasługuje na to.
  - Dziękuję - powiedział Andre wzruszony.
  Benedikte stanęła w drzwiach i gestem przywołała
Ganda. Wszedł do pokoju starca, na chwilę zostawiono
ich samych.

  Gand trzymał powykrzywiane ze starości ręce Hen-
ninga w swoich dłoniach.
  - O czym chciałeś porozmawiać, Henningu?
  Starzec westchnął:
  - Wiem, że moja prośba jest ogromnie trudna do
spełnienia... Ale tak gorzko umierać właśnie teraz.
Długo już żyję. Miałem jedenaście lat, kiedy czarne
anioły przekazały twego dziadka Marca i jego brata
Ulvara w moje ręce. Widziałem, jak dorastają kolejne
pokolenia. Czy wiesz, że Tova jest wnuczką mego
wnuka? To naprawdę wiele pokoleń. I wszyscy tyle
przeżyli... Ale tak bardzo bym chciał... Nie, to bezwstyd-
na prośba, nie jestem ani dotkniętym, ani wybranym, ot,
takim sobie zwyczajnym człowiekiem. Ale czy myślisz,
że mógłbym uczestniczyć... jako niegodny duch... kiedy
Nataniel będzie próbował pokonać Tengela Złego? Tak
bardzo chciałbym wiedzieć, jak to się zakończy. Rozu-
miesz?
  Gand uśmiechnął się.
  - Drogi Henningu, jeśli ktoś zasługuje, by być
tego świadkiem, to jesteś nim właśnie ty! Wiesz chy-
ba, że duchy uważają cię za jednego z wielkich w ro-
dzie?
  - Nie, nie wiedziałem. Jestem wzruszony i szczęś-
liwy.
  - Wśród tak zwanych zwyczajnych członków Ludzi
Lodu jest kilkoro naprawdę wielkich. Jedną z nich jest
Silje, ty drugim, pozostałych nie będę teraz wyliczać.
Henningu, przedłożę twoją prośbę. Nie staniesz się taki
jak dotknięci czy wybrani. Ale...
  Henning westchnął głęboko, uszczęśliwiony.
  - Ależ ja wcale tego nie żądam! Jeśli tylko będę
mógł się przyglądać jak mucha na ścianie, to już mi
wystarczy.
  - Zrobię dla ciebie, co tylko będę mógł - uśmiechnął
się nieziemsko piękny Gand. - Oczywiście nie będziesz
jednym z duchów, ale gdy nadejdzie dzień, w którym
rozstrzygną się losy Ludzi Lodu, przekonamy się, czy
trąby cię nie zawezwą, byś mógł obserwować, co się
dzieje.
  - Dziękuję ci, mój młody przyjacielu! Ach, kiedy na
ciebie patrzę, przypominają mi się dni spędzone z Im-
rem, twoim ojcem. Nie spotykałem go zbyt często, ale
twego dziada, Marca, znałem dobrze. Zmieniałem mu
pieluchy, odprowadzałem do szkoły, razem z nim
płakałem nad jego zmarłym bratem Ulvarem... O, czas
płynie tak szybko, Gandzie, choć miałem długie, bardzo
długie życie.
  Morfina przestała działać. Henning skrzywił się z bó-
lu. Poczuł, że wzrok mu się mąci.
  Gand powiedział ostrożnie:
  - Twój wnuk Andre jest bystry. Zrozumiał coś, nad
czym nikt inny się nie zastanawiał. Chciał, byś dowie-
dział się o tym właśnie teraz.
  Starzec patrzył na niego zdziwiony.
  I wtedy Gand wyznał mu prawdę.
  Łzy szczęścia popłynęły po policzkach starego Hen-
ninga.
  - Dziękuję - szepnął. - Dziękuję, że mi to powiedzia-
łeś!
  Potomek Lucyfera uniósł głowę starca i przytulił do
swej piersi. Henning umarł cicho i spokojnie, wydawało
się, że zasnął.





        ROZDZIAŁ XIV


  Jonathan rzecz jasna nie mógł podjąć pracy w szpita-
lu. Jako członek norweskiego ruchu oporu zbiegły
z obozu koncentracgjnego był poszukiwany i musiał się
ukrywać. Andre zatrudnił go w swoim warsztacie
samochodowym w Lipowej Alei, ale trudno nazwać
Jonathana urodzonym mechanikiem, pełnił więc raczej
funkcję chłopca na posyłki. Ale i tak się cieszył, że
w ogóle ma jakieś zajęcie.
  Obietnicy, złożonej niemieckiej dziewczynie, dotrzy-
mał. Przesłał jej pewną sumę z konta ojca - własnego nie
śmiał ruszyć w obawie, że Niemcy odkryją jego obec-
ność - i pozostawało tylko mieć nadzieję, że pieniądze
dotrą do adresatki. Niestety, nie było to wcale takie
pewne.
  W tajemnicy odwiedził dawnego przyjaciela z ruchu
oporu, doktora Holmberga ze szpitala Ulleval. Jonathan
bardzo pragnął uczynić coś dla rodziny Runego, powie-
dzieć im, jak wspaniałym był człowiekiem i jak tragiczny
los go spotkał.
  Niestety lekarz nie potrafił mu udzielić żadnych
informacji.
  - Prawdę mówiąc, Jonathanie, nikt w grupie nie
wiedział, kim był Rune. Rozmawialiśmy o nim nie tak
dawno, jeszcze na wiosnę. I wtedy właśnie okazało się, że
nikt, nawet w komendzie głównej, nie zna bodaj jego
nazwiska. Po prostu pojawił się pewnego dnia, mało-
mówny i cholernie sprytny. Lepszego człowieka nigdy
nie mieliśmy.
  - Ale i jego złapano?
  - Tak, ogromnie nas to zdziwiło. Wyglądało tak,
jakby... jak gdyby on sam chciał się znaleźć w Niem-
czech, kiedy dowiedział się, że ciebie zabrali. Bardzo był
do ciebie przywiązany, wiesz o tym. Wziął cię pod swoje
skrzydła.
  - Tak - powiedział Jonathan w zamyśleniu.
- I w Niemczech było tak samo. Powiedziałbym, że
zginął dla mnie.
  Lekarz poruszył dłonią.
  - Nie był chyba... wiesz, o co mi chodzi...
  Jonathan uśmiechnął się.
  - Wiem. Nie, gotów jestem głowę dać, że nie. On po
prostu... troszczył się o mnie. Dlatego tak strasznie
przeżyłem jego śmierć.
  - Rozumiem. Brakowało nam was obydwu przez
zimę. Ogromnie się ucieszyliśmy, że zdołałeś dotrzeć do
domu. To prawdziwy cud.
  - Tak - uśmiechnął się Jonathan półgębkiem. - Mo-
żna to i tak nazwać.



  Wielu młodych ludzi ze wsi pragnie opuścić rodzinne
strony i przenosi się w miejskie okolice. A potem często
dochodzą do wniosku, że wioska wcale nie była taka zła.
Tęsknią za ukwieconymi latem łąkami, za dobrymi
sąsiadami, którzy się nawzajem znają, za bardziej życz-
liwą społecznością.
  Podobnie było i z Olem Jorgenem, mężem Mari. Jego
ojciec zmarł, a on odziedziczył gospodarstwo w Gud-
brandsdalen.
  Podjęli decyzję. W roku 1944 opuścili Asker i Baerum,
by przejąć ojcowiznę Olego Jorgena. Mari nie bała się
tego, w Lipowej Alei podczas wojny trzymano kilka
zwierząt, by wzbogacić trochę nędzne kankowe racje
żywnościowe, i Mari często zdarzało się pomagać w ob-
rządku. Praca w gospodarstwie rolnym wcale jej nie
przerażała.
  Z trojgiem dzieci, a czwartym w drodze, przygotowy-
wali się więc do opuszczenia siedziby Ludzi Lodu. Poza
rodzicami i rodzeństwem Mari najbardziej bolał nad tym
Abel. Mała Christel była jego pierwszą wnuczką. Ojciec
dziewczynki, Józef, nie interesował się córką, przeniósł
się do Oslo i tam żył własnym życiem, choć bywał
w domu i "wybaczył ojcu" ciosy, jakie wtedy na niego
spadły. Za to Abel regularnie wpłacał oszczędności na
konto swej małej wnuczki Christel.
  Bardzo się lubili. Pocieszał się tym, że Gudbrands-
dalen to nie koniec świata, i gdy nastaną spokojniejsze
czasy, będzie mógł pojechać tam w odwiedziny.
  Zawsze mile cię powitamy, zapewniali Mari i Ole
Jorgen.
  Mari z czasem wydała na świat pięcioro dzieci, ale
ponieważ nie odegrały większej roli w dalszych dziejach
Ludzi Lodu, pozostawmy je na razie bezimienne.


  Po przejściach w Niemczech życie Jonathana ułożyło
się całkiem zwyczajnie. Kiedy wiosną 1945 roku nastał
koniec wojny, mógł nareszcie opuścić warsztat samo-
chodowy, który nie był jego wymarzonym miejscem
pracy, i wrócić do szpitala. Skończył szkołę przy Ulleval
i tam spotkał uczennicę szkoły pielęgniarskiej, Lisbeth.
Pobrali się w roku 1946, urodziło się im troje dzieci. I to
już wszystko, co można powiedzieć o Jonathanie jako
młodym człowieku. Z gruźlicy go wyleczono.
  I musiał, podobnie jak inni Norwegowie, przyznać,
że nie wszyscy Niemcy to potwory.
  Pozostawała Karine...
  Joachim wciąż był jej wiemym przyjacielem. Pisywali
do siebie, od czasu do czasu się odwiedzali.
  Kiedy wojna się skończyła, Karine, by odzyskać
spokój, wzięła Joachima za rękę i razem udali się do
komendanta policji w Oslo. Tam nareszcie Karine
mogła wyznać prawdę o oficerze zabitym w lesie, o jego
napaści na nią, o swojej reakcji. Joachim wtrącił się do
rozmowy i opowiedział o tym, co spotkało ją w dzieciń-
stwie, sama Karine nie miała sił, by to uczynić. Zwierzyła
się wcześniej Joachimowi, lecz tylko jemu. Wyznała
wszystko, co wydatzyło się wtedy, wyjawiła także, że
zabiła człowieka. Joachim był dla niej bezcennym
wsparciem.
  Teraz poinformował szefa policji o dwóch gwałtach,
któte starała się wymazać z pamięci, a które w tak
straszny sposób dały o sabie znać, kiedy napadnięto ją po
raz kolejny. Niczego nie ukrywał, a Karine słuchała
w milczeniu. Nikt nie wiedział, ile kosztowało ją
zachowanie kamiennej twarzy.
  Nikt nie wiedział też, że dwa lata wcześniej paszła do
biblioteki i odnalazła w starych gazetach informacje
o człowieku, który zaginął w Askim bez śladu w roku
1941. Odszukała adres jego rodziny i wysłała list bez
podpisu:
  'Nie szukajcie dłużej waszego krewnego. Przykro mi, ale on
już nie żyje.'
  Nic więcej, ale wyobrażała sobie, że list ten przynaj-
mniej uwolnił ich od dręczącej niepewności.
  Komendant policji był rozumnym człowiekiem. Za-
łatwił wszystko tak, by Karine nie musiała stawać przed
sądem. Toczyła się wówczas wojna, a człowiek, który się
na nią rzucił, był jej wrogiem, także ze względów
politycznych. Zamiast tego Karine trafiła w ręce psy-
chiatrów, którym nareszcie udało się oczyścić jej myśli
z koszmamych wspomnień, od tak dawna nie dających
jej spokoju.
  Ale oczywiście musiała towarzyszyć palicjantom do
lasu i wskazać miejsce, gdzie spoczywał zaginiony.
Musiała też opowiedzieć o Runem, który pomógł jej
ukryć zwłoki, i o jego śmierci w kraju wroga.
  Nie nalegano natomiast na jej udział w ekshumacji,
nie zniosłaby tego, wszyscy to zrozumieli, gdy ujrzeli tę
małomówną dziewczynę o niespokojnych rękach i ob-
gryzionych paznokciach.
  Upłynęło dużo czasu, zanim zraniona Karine odzys-
kała równowagę. Ale Joachim - i Shane - wiernie trwali
u jej boku.
  Karine wyrosła na niezwykle pociągającą pannę. Jej
urada nie zbijała z nóg, ale w oczach i uśmiechu kryło się
coś, co przykuwało uwagę. Coś nieśmiałego, a zarazem
promiennego.
  Joachim z każdym upływającym rokiem coraz bar-
dziej ją kochał.
  Wreszcie mogli się pobrać, nastąpiło to w upalne lato
1946 roku. Karine miała wówczas dwadzieścia lat, była
spokojniejsza i bardziej pewna siebie niż kiedykolwiek
przedtem, no i po uszy zakochana. Słońce spaliło ziemię,
nie miała więc wiązanki ślubnej, ale w niczym jej to nie
przeszkadzało. Bardziej bolesny był fakt, że babcia Marit
i dziadek Christoffer odeszli rok wcześniej, a powinni
przecież być na ich ślubie.
  Ale jeśli chodzi o Karine, przepowiednie mawiące, że
to gałąź Vetlego przyczyni się do powiększenra rodu, nie
sprawdziły się.
  Karine Gard, jak się teraz nazywała, urodziła tylko
jedno dziecko, chłopczyka. Przyszedł na świat w roku
1948. Otrzymał imię Gabriel, był bowiem wnukiem
Abla. (Tak przynajmniej sądził Abel, Christa wiedziała
lepiej, ale się nie zdradziła. Dlaczegóż miałaby plamić
dobre imię jego pierwszej żony z powodu drabnego
błędu, jaki jej się przydatzył? W rodzinie Abla wszyscy
nosili biblijne imiona i Karine nie chciała łamać tej
tradycji.
  W dodatku nadając synkowi imię Gabriel miała także
co innego w pamięci. Chciała złożyć swoisty hołd rodowi
Oxenstiernów, z którym przez wiele stuleci splatały się
losy Ludzi Lodu. Potem ich drogi się rozeszły, ale
Oxenstiemowie wiele znaczyli dla Ludzi Lodu, tyle im
pomogli, i Karine uznała, że przynajmniej to może dla
nich uczynić: nazwać synka imieniem Gabriel, tradycyj-
nym imieniem tego szwedzkiego rodu szlacheckiego.
  Niestety, wkrótce Karine zrozumiała, że nie zdoła
uciec od swej przeszłości.
  Trzej mężczyźni, którzy wiedzeni żądzą zaatakowali
ją jako dziewczynkę, wyrządzili jej krzywdę, której nie
dało się naprawić. Nie odczuwała żadnej radości, gdy
Joachim ją dotykał, sztywniala ogarnięta paniką, miała
kłopoty z oddychaniem i wiele czasu upłynęło, zanim
małżeństwo można było uznać za spełnione. Joachim
okazywał jej cierpliwość i wyrozumiałość, ale nie był,
niestety, najlepszym kochankiem na świecie, brakowało
mu doświadczenia, więc z początku problemy mieli
naprawdę ogromne.
  Nauczyli się jednak być razem. Karine powtarzała
sobte, że można kochać mężczyznę, nawet jeśli nie
pociąga on fizycznie. A kochała Joachima naprawdę,
tym mocniej więc cierpiała z tego powodu. W miarę
upływu czasu opanowała sztukę udawania, tak dobrze
znaną wszystkim oziębłym kobietom. Starała się spra-
wiać wrażenie, że odczuwa znacznie więcej, niż było
w rzeczywistości. Często kobietom takim zarzuca się
obłudę, ale co mają robić? Przez całe życie okazywać, że
pieszczoty mężczyzny nic dla nich nie znaczą? Karine
robiła co mogła, by Joachimowi było z nią dobrze, była
pomysłowa i troskliwa, mąż twierdził, że jest dobrą
kochanką.
  Ale ona sama nie czuła nic. Często leżała odwrócona
od niego plecami, tłumiąc płacz, bo nie umiała mu
odmówić, a nie rozumiała jego słów o niebiańskich
rozkoszach małżeńskiego pożycia.
  Raz wpadła jej w ręce surowo zabroniona książka,
której autor opisywał, jak można zaspokoić kobietę.
  Pokazała zdobycz Joachimowi, poprosiła go o pomoc.
Zmarszczył czoło i uznał opisy za wulgame i nieprzy-
zwoite. Gdzie dostała taką książkę? Ale Karine się nie
poddawała i Joachim, choć bardzo niechętnie, zastoso-
wał się do wskazówek zawartych w książce. Odnalazł
wszystkie wrażliwe strefy jej ciała, o których tam
wspomniano.
  Zajęło im to dobre półtorej godziny. Joachim wiele
razy chciał zrezygnować, odczuwał wewnętrzny sprze-
ciw. Ale Karine nalegała. I wreszcie, kiedy już byli
ogromnie zmęczeni, osiągnęła cel. I dopiero wówczas
zrozumiała, o czym mówił Joachim.
  On jednak bardzo się tego wstydził, widać było
wyraźnie, że to, ca robili, uznał za obrzydliwe i wyuz-
dane.
  Karine przeżyła wielki szok. Nigdy więcej już go o to
nie prosiła, a on też nie wracał do sprawy, nie pytał, czy
może coś dia niej zrobić.
  Joachim nie był złym człowiekiem, brakawało mu
jedynie fantazji, no i wyrósł w surowym, bardzo religij-
nym domu. Miłość Karine do męża wcale nie osłabła,
nadal stanowił dla niej bezpieczną przystań. Łączyła ich
piękna przyjaźń, nie chcieli się nigdy na dłużej roz-
stawać. Byli najlepszymi przyjaciałmi na świecie, kochali
się mocno, Karine więc już raczej wolała dalej udawać
w nocy, a z czasem, z kobiecą przebiegłością, zaczęła
wymigiwać się od intymnych zbliżeń.
  Dobrze, że Joachim nie był także demonem seksu,
więc nie za często musiała się uciekać do przemyślnych
sposobów. Jakoś potrafili się pogodzić.
  Wszyscy twierdzili, że małżeństwo Joachima i Karine
jest wyjątkowo szczęśliwe. I tak też było w istacie, lecz
na warunkach, jakie przyjęli. Szacunek i czułość nieroze-
rwalnie wiążą się z przyjaźnią. A także z ustępstwami.
Bez ustępstw małżeństwo nie może funkcjonawać. Ale
kto ma ustępować częściej?


  Przyszli więc na świat wszyscy, którzy mieli stanąć do
walki z Tengelem Złym.
  Było ich pięcioro, najważniejszy wśród nich był
Nataniel, chłopiec o niesamowitych zdolnościach, któ-
rych na razie nie pozwalano mu ujawniać.
  Ludzie Lodu niewiele wiedzieli o Natanielu. Żywili
do niego wielki szacunek, ale on ciągle jeszcze nie
dojrzał, w jego niesamowitych oczach wciąż kryły się
tajemnice.
  Następna była Tova, nieszczęsna brzydula, jedyne
dziecko Rikarda i Vinnie. Co potrafiła, tego nie
wiedział nikt. Wiadomo było jedynie, że musi toczyć
ciężką walkę z innymi dziećmi w szkole i z nierozum-
nymi, bezwzględnymi dorosłymi. Do tego stopnia
różniła się wyglądem od innych, że ludzie, którzy ją
spotykali, natychmiast czuli się od niej o niebo lepsi
i traktowali biedaczkę z góry. Może Tova miała swoją
własną misję do spełnienia: poprawić ludziom mnie-
manie o sobie?
  Kiedy człowieka spotyka los taki jak Tovę, to
albo staje się niezwykle silny, albo też załamuje się
i stacza.
  Ludzie Lodu nie mieli pojęcia, co dzieje się z Tovą.
Dziewczynka bowiem nigdy się nie zwierzała, na ile rani
ją sposób, w jaki traktuje ją świat.
  Trzecim z piątki wyznaczonej do podjęcia walki był
mały Gabriel. On miał przede wszystkim pełnić rolę
obserwatora, stać raczej z boku, śledzić wydarzenia bez
możliwości ingerencji.
  I był jeszcze ktoś, ten czwarty. Ten, który przy-
szedł już na świat, ale nie wiedzieli jeszcze o jego
istnieniu.
  Ta czwórka miała ponadto niezwykle potężnego
sprzymierzeńca:
  Ganda, syna Imrego, którego ojcem był Marco, syn
Lucyfera, anioła światłości zmienionego w czarnego
anioła, który pokochał córę Ludzi Lodu, Sagę.
  I byli jeszcze wszyscy pozostali członkowie rodu,
żywi i umarli, duchy wybranych i dotkniętych, i ich
pomocnicy, których skupili wołsół siebie przez stulecia.
Oni także gotowi byli pospieszyć z pomocą.
  Tengel Zły napotka silny opór, jeśli będzie próbował
osłonić kociołek, ukryty w Dolinie Ludzi Lodu. Jeszcze
gorzej, jeśli zapragnie zapisać się w historii świata jako
nieśmiertelny władca ziemi.
  Wciąż jednak czekano jeszcze, aż dorośnie Nataniel.